You are on page 1of 16

r<

wm wkq.ukh l< hq;= ;sh


fufiah" ixLHdj w;ska w,amu
fyd|h" tkuq .=Kh Wiia h
hq;=h' wm wkq.ukh l< hq;=
wfkla ;sh fufiah" hym;a
ksiqka ,nd .ekSug lsis
n,dfmdfrd;a;=jla ke;sj luqfha
jev lrkjdg jvd wjqre follska
fyda ;=klska fyda Tjqka ,nd .ekSu
jvd;a fyd|h'

iu.

ISSN 1391 - 1031

f,kska

2016 ud;=
21 fju 12 l,dmh

ck;d uqla;s fmruqfKa uOHu mqj;am;


mqj;am;la jYfhka YS% ,xldf ,shdmx lrk ,

wdOdrh re 30$}

05

f;dard.;a lD;s
12 fju
211 msgqj

wdKavqj uQ,H'''

08

kej; fyd,auka

09

tld'''

11

oekqu hkq''''

ixjdoh'''''''''''''''''''''''''''

03

;reK''''''''''''''''''''''''''''''

04

wdjckd'''''''''''''''''''''''''

06

ldka;d''''''''''''''''''''''''''''' 10
ld,Sk '''''''''''''''''''''''''''''
oekgu;a f,dj mqrdu Tmamqlr
;sfnk m Kh .ekSu hkq
wnQohg iu fkdj'''

wdl oHd{hska iska f,dal


wdl wnqoh ms<sn| h<s;a l:d
lrkakg mgka f.k ;sf'''

uE; ld,fha ,xldf wdl


.siqula ms<sn|j jeu idlPdjla
meje;sfha k'''

j;auka Okjd wOHdmkh ilialr


we;af;a Bg tfrysjh' ;lhg bv
fkd;nd fmd;a lgmdv'''

fldj''''''''''''''''''''''''''' 13
fYaIdx.''''''''''''''''''''''''' 14

wdKavqjg tfrysj

cfm igk ;Sj% lrhs

02 msgqjg

iudcjd ;reK ix.ufha

03jk cd;sl iuqj

hqla;s.rel foaYhla

idOdrK iudchla

ksjy,a ksfila

12

jev

jD;a;Sh i;s uokhg .sfhd;a


rks,ag fjkafk;a rdcmCIg jQfoauhs

,d,aldka; ifydaorhd

rks,a l%uisxy uy;d jD;a;Sh i;s


uokh lsug W;aidy oerefjd;a
uyskao rdcmCI mrdchg l<dg;a
blauKg rks,a meroug jevlrk
ck;dj fm<.eiSu je<elah fkdyels
nj ,d,aldka; ifydaorhd miq.shod
cd;sl jD;a;Sh i;s uOHia:dkh
u.ska ETCA .siqug frdaOh m<lrka

fld<U meje;ajQ udOH yuqjl


mejiSh'
fuu udOH yuqj i|yd wka;
iud. fiajl ix.ufha iNdm;s
jika; iurisxy" ,xld .=refiajd
ix.ufha m%Odk f,al uyskao
chisxy" iuia; ,xld ffjoH
ks,Od ix.ufha f,al ffjoH
chka; nKavdr" iuia; ,xld fyo
ix.ufha f,al .dKS l=udrisxy" /
lshd,dNS WmdOd ix.ufha f,al
pkaok iQhwdr" tld .siqug
tfrys
taldnoaO
jD;a;Shfkaf.a
ix.uh fjkqfjka bxfkare Wmd,s
r;akdhl hk who iyNd.s jQy'

uEka mj fiajlfhda 4500la fm<md<sfha


j;auka wdKavqj fmdfrdka jQ m
,s n, uKav,h ;=< fiajh lrk
ishu uEkamj fiajlhska iar lsug
n,lrka miq.sh 09jeksod oejeka;
frdaO;d Woaf>daIKhla yd iuqjla
meje;aKs'
,xld ,s n, uq,ia:dkh bmsg
isg wdrN lrk ,o fuu frdaO;djh
i|yd rg mqrd ,s n, uKav,
wdh;k ;=< fiajh lrk fiajlfhda
4500la muK meK ishy' ,sn,
uKav, uq,ia:dkfha isg ydruydfoa
WoHdkh olajd frdaO;d fm<md<sh
meje;ajqKq w;r wk;=rej ish fiajl

iyNd.s;ajfhka iuqjla meje;aKs'


cd;sl jD;a;Sh i;s uOHia:dkfha
iNdm;s ,d,aldka; ifydaorhdf.a
m%Odk;ajfhka fuu iuqj mej;s w;r
tys Tyq mejiQfha ,s fiajlhska
wdrN lr we;s igkska fiajlhska
2350 la iar lr .ekSug yels jQ nj;a
b;s ish fiajlhska iar lrk f;la
fuu wr.,h bhg f.k hk nj;ah'
,xld ,s fiajl ix.ufha m%Odk
f,al rkacka ch,d,a we;= uEkamj
fiajl ix. ksfhda;hska yd jD;a;Sh
i;s ksfhda;hska lsysmfofkl=o fuu
iuqj weu;+y'

b;srs
wdKavqjg tfrysj'''
ck mSvl
rdcmlaI mjq,a
md,kh mrdchg
m;al< ck;djf.a
wfmalaIdjka bgq
lsug wiu;a
fjka isk ffu;%Srks,a wdKavqf
ck;d frda
l%shdud.j,g
tfrys igk ;Sj%
lsug ck;d uqla;s
fmruqK lghq;=
lrka is'
wdKavqf ;Ska
;SrK fya;=fjka
Yd, ck;djla
mSvdjg m;afjka
isk ;;ajhla ;=<
Tjqkaf.a whs;sjdisl
kdu fjkqfjka
mSvdjg m;ajk ish
ckfldgia talrdYS
lr.kska wdKavqjg
tfrysj ud;= udifha
isg oejeka; ck
wr.,hla h;alsug
c''fm' iQodkka
is' fYaIfhka uy;a
u;fNaohg ;=vq

we;s tld .siqu


inkaOfhka wdKavqj
cku;h fkdi,ld
ys;=jlald f,i
bhg hka isk
w;r f.d ck;dj
wnqohlg weo ouka
fmdfydr iykdOdrh
lmamd lsugo jr
ck;dj wirK
lrka bkahdkq
jr wdl%uKhg
bvyeugo f,dal
fj<|fmdf<a f;,a,
Yd, f,i my<
hdf jdish ck;djg
,nd fkdugo
wdKavqj lghq;= lr
;sf'
wfkla w;g
miq.sh md,k
iufha jxpd yd
IKj, ksr;jQjka
iy wmrdOlrejka
inkaOfhka kS;sh
ls%hd;aul lsug;a
fld,a,lE uyck
foam< wdmiq mjrd
.ekSug;a wod< mshjr
.efkka we;af;a
w;sYh ukao.djh'

fi!LH wud;HdxYh
iska ish fyo fyhkag
n,mdk .eg .Kkdjla
inkaOfhka i ,nd
ug ;SrKh l<o tu i
,ndfkdug tfrysj miq.sh
k fi!LH wud;HdxYh
bms g Woa f >da I Khla
meje;aKs'

TUCC 9jk iuqjg uyskao chisxy bkahdjg


bkah fmrgq.d mCIfha jD;a;Sh i;s
wxYh jk Trade union Co-ordination Center
(TUCC) ys 9 jk iuqj fjkqfjka cd;sl
jD;a ; S h i;s uOHia : dkh ks f hda c kh
lrka tys f,al uyskao chisxy miq.shod
bkahdjg msg;ah' miq.sh 26 k wdrN
jQ fuu iuqj i|yd cd;Hka;r iyfhda.h
iy ;%;ajh tlalrka uyskao chisxy ifydaorhd iyNd.S jQ w;r thg TUCC ys
by< m%;spdr ,enqKs' fuu iuqj fjkqfjka iqnme;= tlalrka uyskao chisxy
ifydaorhd mejiQfha f,dj mqrd ksOk mka;s jHdmdrh tlai;a lsu fjkqfjka jk
fuu jD;a;Sh i;s iuqj Yd, ldhNdrhla lrk nj;a iudcjdoh f.dvke.kSu
fjkqfjka ixOdkh u m%uqLu ldrKh nj;a ta wruqKska bkahdj mqrd llre
mka;sh ixOdkh lsug fuu iuqj i|yd by<u iydh m<lrk nj;ah'

kshuqjd

f w;r
md,sfka;=j ;=<
Bkshd talnoaO
mlaIh f,i fmkS
isk" mrd; uyskao
md,kfha im;ufhda
ck;d m%Yak ms<sn|j
y`v k.kq fjkqjg
;ukag tfrysj
isflfrk mlaIK
k;r lrk f,i
b,a,d fmd,a .ika
is;s' fmd,Sisfha
lKsIaG ks,Odka
Yd, ixLHdjlg
n,mE widOdrK Wiia
l%ufohlg
tfrysj md,sfka;=j
;=< y`vke.Sug mjd
isjQfha c''fm'
kdhl wkqr idkdhl
ifydaorhdgh'
jOkh fjka
mj;sk f ;;ajh
ms<sn|j kshuqjd
lrk ,o uiqulg
ms<s;=re foka c''fm'
m%pdrl f,al ;
fyar;a ifydaorhd
mejiqf" jD;a;lhska"
jD;a;Sh i;s"

llrejka" f.dka"
jrhska we;= ck
n,f. talrdYs
lr.ka wdKavqf
w;a;fkdau;sl;ajhg
yd ck mSvl
m%;sm;a;sj,g tfrysj
mq,a nyqck igka
jHdmdrhla ud;=
udifha isg werug
ck;d uqla;s
fmruqK ;SrKh lr
we;s njh'
wdKavqj
cd;Hka;r uQ,H
wruqof,ka Kh .kak
hkjd' Tjqka Kh
fokafka fldkafoais
u;' tafl f;areu
wdKavqj ;j ;j;a
ck;d iyk lmamd
lsug ierfikjd
lshk tl' f
;;ajh;a tlal we;s
jk ck;d frdaOhg
kdhl;ajh fokak
c''fm' iQodk' ;
fyar;a ifydaorhd
jerg;a mejiSh'

jl=.vq cdjdru ms<sn| i;Hh rgg


fy<sl< hq;=hs wkqr idkdhl ifydaorhd

fyo fyfhda Woaf>daIKfha

iuia; ,xld fyo ix.uh


u.ska m%Odk b,a,S 08la inkaOfhka i ,ndfok f,i fi!LH wud;HdxYfhka
lrk ,o b,a,Sug wkqj tajd ,ndug ;SrKh jqjo f jk f;la m%;spdr olajd
ke;s nj;a fyo Wmdh" fyo jHjia:dj" fyo ukd wd lreKq .Kkdjla tu
b,a,Sj,g we;=<;a jQ nj;a tneka thg frdaOh m<lrka fuu Woaf>daIKh
mj;ajk nj;a fuys iuia; ,xld fyo fiajd ix.ufha f,al .dKS l=udrisxy
ifydaorhd mejiSh' 30"000lg wl fyo mqrmamdvq jyd mqrjkq" fyo fiajdj jkik
fm!oa.,sl fyo Wmd lv tmd" wju w;sld, ukdj re' 150 la lrkq" fY%aKs.;
Wiia jyd l%shd;aul lrkq" kj fyo jHjia:dj jyd l%shd;aul lrkq wd igkamdG
fuu Woaf>daIKfha m%oYkh flKs'

01 msgqfjka

miq.sh
09jeks
k
md,sfuka;=f ia:djr ksfhda.
23$2 hgf;a m%Yakhla bm;a
lrka c''fm' kdhl wkqr
idkdhl ifydaorhd rg;a
,xldf fi!LH fCIa;%h;a
wmlS;shg ,lajQ jl=.vq cdjdru
inkaO i;Hh rgg fy<sl<
hq;= njg wdKavqjg wjOdrKh
lf<ah' Tyq iska bm;a lrk
,o imQK m%ldYh my;
mh'
miq.sh
kj,
uy;a
wdkafoda,khg ,lajQ jl=.vq
cdjrug Y%S ,xldf fi!LH
lafIa;%h
inkaO
njg
m<jQ m%jD;a;s ms<sn|j fuu
iNdf wjOdkh fhduq lrkq
leue;af;'
miq.sh
kj,
kS;s
frda jl=.vq cdjdrula ms<sn|
f;dr;=re bkahdkq fmd,sish
iska
wkdjrKh
lrf.k
;snqKd' tu f;dr;=re j,g

wkqj Bg wod, jl=.vq Y,Hlu


islr ;snqfKa YS% ,xldf
frday,a ;=< yd Y%S ,xldf
ffjoHjreka inkaO lrf.
khs' Bg ,xldf fm!oa.,sl
frday,a
4l=;a
ffjoHjreka
yhfofkl=;a inkaO we;s
njg udOH jd;d l<d'
f
ms<sn|j
fidhd
n,d jd;d lsug fi!LH
wud;Hjrhd
iska
m<uqj
;%smqoa.,
lgqjlao
miqj
mxpmqoa., lgqjlao m;alrkq
,enqjd' tu wjika lgqf
jd;dj
miq.sh
miafjksod
weu;sjrhdg ms<s.kajd we;s nj
wud;Hjrhd m%ldY l<d'
mqoa.,hka >d;kh lr
Yr fldgia lsKSf cdjdrula
l,l isg bkahdf meje;s
w;r uE;ld,Skj bkahdkq
rch f ms<sn|j kS;s oe lr
;sfnkjd'
tfiau
,xldf
mj;sk kS;sh wkqjo lsis Yr
fldgila lsKSu ;yk jk
w;r noaO lsu i|yd wjhj
,nd.; yelafla fkdf,ah'
f jd;djrKh ;=< bkahdkq
cdjdrlrejka
iska
kS;s
frda noaO ls i|yd ,xldj
f;drdf.k we;s nj udOH
jd;d m<l<d' f wdldrfhka
kS;s frda jl=.vq cdjdr
ms<sn|j 2012" 2013 jirj,
wdkafoda,kd;aul ;;ajhla mek
ke.=Kd' bkamiqj tjlg fi!LH
wud;Hjrhd ta ms<sn|j fidhd
ne,Su i|yd lgqjla m;al<o

tys wjika jd;djg isjQ fohla


oek.kakg ,enqfKa keye'
oekgu;a fujeks jl=.vq
cdjdr Wvrg j;=lrh ;=<
isjk njg tys foaYmd,lhka
iskao fy<sor ls islr
;sfnkjd'
mj;sk
wdl
Ialr;d yuqf ;ukaf.a wjhj
wf, lrk wh yuqf mqula
keye' tfy;a fuh meyerf.k
f.dia Yr fldgia ,nd.
kakd ;ekg hd fkdyels hehs
lsisfjl=g;a lsj fkdyelshs'
tfiau Y%S ,xldj rgla f,i;a
,xldf fi!LH fCIa;%h;a
wmlS;shg ,lajQ fuu jl=.vq
cdjdru inkaO i;Hh fuu
iNdj oek.; hq;= hehs wm
Yajdi lrkjd'
f ;;ajh ;=< mek
k.sk my; .egj,g ms<s;=re
w.%dud;Hjrhd iska iNdj
yuqf ;nkq we;ehs wfmalaId
lrkjd'
01' 2012" 2013 jljdkqf
jl=.vq
cdjdru
ms<sn|j
m;alrk ,o lgqf jd;djg
isjQfha l=ulao@ tys islrk ,o
fy<sor ls ljfo@
02' miq.sh miafjksod
wud;Hjrhd w;g m;alrk
,o lgq jd;df islr we;s
fy<sor ls ljfo@ tu
jd;dj iNd.; lrkafkao@
03' fujeks cdjdr k;r
lsu i|yd .kakdjQ flld,Sk
iy .=ld,Sk ls%hdud. ljfo@

ud;= 2016

ixjdoh 3

ck;d uqla;s fmruqfKa uOHu mqj;am;


464$20' mkaksmsh mdr me,j;a;' n;a;ruq,a, r' 0112-785612 Email: niyamuwanews@gmail.com

igk l=ula i|ydo@


miq.sh ishu Okm;s wdKavq iska jOkh fldg mj;ajdf.k
wd ish iudc wdl .eg j;auka t'cd'm'-YS%','ks'm' wdKavqj
iskao tf,iu mj;ajdf.k hka is' ta ;=< mSvdjg m;aj
we;af;a" fmd ck;djh' f.d ckhdf.a fmdfydr iykdOdrh
lemSu" rcfha fiajlhdf.a Y%du jegqm keje;aug W;aidy
lsu" wOHdmk fm!oa.,SlrKh" W;=re uqyqfoa u;aiH im;
bkahdj iska fld,a,lEu keje;aug fkdyelsu" f;,a
, wvq ;sh;a tys jdish ck;djg ,nd fkdu wd .eg
/ilska ta ta ck lKavdh mSvdjg m;aj is;s'
fuu ck lKavdh u; mgjd we;s mSvkhg tfrysj" ck;d
iyk lemSug tfrysj" ckhdf.a whs;Ska /lSu i|yd igka lrka
iskafka c''fm'h' md,sfka;=j ;=<;a" bka msg;;a c''fm' ;u
j.lSu bgqlrka wr., lrka is' f;,a , wvqlrk f,i
wdKavqjg n, lrkafka;a" bka-,xld fj<| .siqu rgg wk;=rla
neka ta ms<sn| ck;dj oekqj;a fldg th mrdch lsug lghq;=
lrkafka;a f.d ckhdf.a" jrhdf.a" ;reKhdf.a" YsIHhdf.a
whs;Ska i|yd y~ k.kafka;a c''fm'h' th ck;dj okakd
lreKls'
f w;r rdcmCI l,a,sfha Bkshd taldnoaO mCIho
igka lr;s md,sfka;=j ;=< f>daId lr;s' km;d ckudOH
^ixoYk& idlPd mj;aj;s' m%ldY ksl=;a lr;s' tlsfkldg
i;=kaf.a kj,ska wduka;%Kh lrka nek .ks;s' tfy;a ta
ish,a, lrkafka ck;d m%Yak fjkqfjka fkdf'
f;,a , wvqlrk f,i fyda f.dhkaf.a fmdfydr iykdOdrh
lmamd fkdlrk f,i fyda fhda; bka-,xld fj<| .siqu
k;r lrk f,i fyda Tjqka b,a,kafka ke;' ta fjkqjg Tjqka
igka lrkafka l=ula i|ydo@ ;u meje;au fjkqfjks' jfrl
md,sfka;=f fjku lKavdhula f,i ;uka ms<s.kakd f,i
b,a,;s' ;j;a jfrl ;ukaf.ka m<s.kakd nj lshka Bg tfrysj
fmd,a .i;s' w;ska mCI yok njg" fmruqKq yok njg
mdrnd;s' tfy;a ck;d m%Yak .ek uqksj; rls;s'
Bkshd taldnoaO mCIh fyj;a rdcmCI l,a,sfha igfka
wruqK b;d meye,sh' oeka Tjqka lrka iskafka rg;a ck;dj;a
j;auka wnqofhka uqojd .ekSf igk fkdj ;u ;uka uqyqK
md we;s fojdplfhka .e,f igkh' rdcmCI l,a,sh w;a
mCIhla yok njg" w;a fmruqKla yok njg lE .ikafka
wehs@ tys wruqK l=ulao@ fuys wruqK ck;dj fjkqfjka k
fkdf' ;uka fjkqfjks'
rdcmCI mjqf,a whg yd Tyqg ys;j;a l,a,shg tfrysj
we;s uQ,H wmrdO fpdaokdj,ska Tjqkg .e,ula ke;s nj Tjqyq
oks;s' ta ms<sn| mCIKj,g uqyqK wlrKhg f.dia ;u
ksfodaISNdjh Tmamq lrkjd fjkqjg ;ukaf.ka m<s.kakd njg
lE .ikafka;a uQ,H wmrdO fldGdih iqrejk f,i b,a,kafka;a
ta wkqjh' ;uka l< wmrdOj,ska fug Tjqkg we;s tlu
u h<s ;uka w;g n,h .ekSuh' th h:d:fhka fndfyda r
isyskhla jqj;a th Tjqkaf.a ff wjika zmsre .ihZ' ta ksid
h<s n,h .ekSug yelsoehs n,;s' ta i|yd fmruqKla wjYHh'
ck;dj rjgd .ekSu wjYHh'
tfiau rdcmCI,df.a uy .fia ms<s, f,i ;snQ" oeka j| hdf
wk;=rg uqyqK md isk l=vd foaYmd,k l,a,sj,g ;u meje;au
/l.ekSug k rdcmCI uy;d we;= msila YS%,'ks'm'fhka
bj;alrf.k fyda fmruqKla wgjd .; hq;=h' ke;sk Tjqka
foaYmd,kfhka j| hkq we;' ta" Tjqkg ;ksj ;u fomhska
foaYmd,k f isg.; fkdyels ksidh' YS%','ks'm'h iu fyda
tys fldgila iu fmruqKla Tjqkg wjYH ta ksidh'
wfkla w;g oekg flfrk jxpd-IK ms<sn| mCIKj,g
ndOd fldg tajd m%udo lrjd .ekSu i|yd;a fuu lEflda .eiS"
fmd,a .eiS yd mCI yok njg ;ckh ls wjYH hhs Tjqka
is;k nj fmfka' ta u.ska ;djld,sl iykhla fyda ,nd .ekSug;a
mCI yok njg ;ckh fldg wdKavqj iu tl;dj,g
taug;a Tjqka is;k nj fmfka' ta ksid rdcmCI l,a,sfha fmruqKq
wegf yd mCI yef f>daIdj ;kslru ;u meje;au
/l.ekSu fjkqfjkau nj meye,sh' Tjqka fld;r ;uka .ek
muKla is;kjdo hkak fmfkkafka ;u mdCIslhka .ekj;a
fkdis;k ;;ajh ;=<h' Tjqkg fmd,a .eiSug" fohkaf.a msysg
me;Sug isj ;sfnkafka wehs@ ta ck;dj .ek Yajdih ke;s
ksidh' ck;dj iska Tjqka m%;sfCIam lrka isk ksidh'
f ;;ajh iska Okm;s yjq,a wdKavqjg tfrysj ck;djf.a
m%Yak fjkqfjka y~ ke.Sf;a ck;dj w;r jev lsf;a
bv yd wjia:dj c''fm'g ys we;' ta wkqj bfha ck;d
n,f. tl;= l< yels jkafka;a ck;d n,f. fm<.eiSf bv
;sfnkafka;a c''fm'gh" c''fm' jgdh' Okjdofhka yd j;auka
md,kfhka mSvdjg m;ajk ck;djgo oeka talrdYS ug b;sj
we;af;a c''fm'h' tneka ck;djf.a igk isjkq we;af;a
c''fm' fmrgqlr .ksks'

ud;= 2016

ldka;djkaf.a odhl;ajh

rgg ,nd.; yels m%dfhda.sl


l%ufohla ;sh hq;=hs
kshuqjd(- ,dxflah ldka;dj
uE;ld,Skj mdYah wr., ;=<
bhg meKSu idOkSh ,laIKhla
jqj;a foaYmd,ksl l%shdj,sh ;=<
;ju;a miq.d iajNdjhla olajkjd'
f ;;ajh Tn f;are .kafka
fldfyduo@
iukau,S ifydaoh(- myq.sh
ld,fha ;u orejd mdi,g
we;=,alsug fkdyels jQ g
ldka;djka orejka iu. mdi,la
b,a,d Woaf>daIKh lrkjd' tfia;a
ke;ak m%foaYfha orefjl=g isjQ
wmrdOhla fyda ysxikhla fjkqfjka
mdrg nyskjd' tfia;a ke;ak
;ukag isjQ widOdrKhg tfrysj
;ksju frdaOh olajkjd' tf,i
;ukag uqyqKug isjk m%Yakj,
mdYah wr., fyda uey;a ;uhs
je jYfhka olakg ,enqfKa'
tfy;a f yeu m%Yakhlau mj;sk
l%uh ;=< ksudKh jQ iudc wdl
foaYmd,k .eg nj Tjqka fndfyda
fofkl= wjfndaO lrf.k keye'
wjqre 68la mqrd O md,lhska
ck;djg fndre fmdfrdka
we;s nj Tjqka f;are .kafka
keye' idudkHfhka ldka;djka
fYaIfhka fj<|fmdf<a;a ;j;a
fndfyda ;ekaj,;a fyd|u foa
f;darkjd' tfy;a wfma ldka;djka
rf md,lhska f;daroa" foaYmd,k
kdhlhska f;daroa fyd|u wh
f;dard.kakg wiu;a fjkjd' ujd
mdk ,laIKj,g wyqfjkjd' ta
ksidu rf ch.%yKj,ska je
m%;sY;hla ldka;djka iska
ksfhdackh l<;a Pkaoodhlhskaf.
ka je m%;sY;hla ldka;djka
jqj;a foaYmd,kh jeks lafIa;%hl
ldka;djka b;du;a wvq ixLHdjla
ksfhdackh lrkjd'
fuhg wfma rf iudcfha
fmd miq.d;ajh jf.au ldka;d
iudk;ajh fkdi,lk foaYmd,k
l%uh;a n,md ;sfnkjd' fYaIfhka
Okjd fj<|fmd< rgdj;a ta u;
f.dvke.S ;sfnk jer u;jdo;a
ldka;djka fmd foaYmd,k
lghq;=j,ska bj;alr ;sfnkjd'
kshuqjd(- m<d;a md,k ksfhdackh
;=< ldka;djkag 25]l fldagdjla
fjkalsu jeks ffk;sl mshjrla f
;;ajhg iula ,ndfokq we;ao@
iukau,S ifydaoh(- m<d;a
md,k wdh;k ;=< ldka;djkag 25]
la olajd ksfhdackhla fjka lsug
mshjr .kak tl fyd|hs' yenehs
wfma ksfhdackh ldka;djkaf.a
oCI;djh mok lrf.k 50]l
odhl;ajhla" iyNd.s;ajhla ;sh
hq;= njhs' tfy;a m%;sY;h fjkal<
muKska" ffk;sl jkdlula ,ndka
muKska ldka;djkaf.a we;a; m%Yak"
iudc wdl foaYmd,k m%Yak tu
wdh;k ;=< l:d l< yels m ienE
ksfhdackhla isfo hkak .egjla'
m%;sY;hg tyd .sh" ldka;djkaf.a
odhl;ajh rgg" iudchg ,nd.;

iudcjd ldka;d ix.ufha cd;sl ixOdhsld

iukau,S .=Kisxy ifydaoh


yels m%dfhda.sl l%ufohlg yer
ksfhdackh je lsu jeks ;dCIKsl
l%uj,ska ldka;djkaf.a iudc
odhl;ajh jel< yelshehs is;Su
/jula' l< hq;= jkafka"
ldka;djkag oekg jvd jefhka
wjia:d ,ndu yd ta i|yd Tjqka
ne|oud we;s idm%odhsl nej,ska
ksoyia lsug lghq;= lsuhs'

kshuqjd(- 2016 cd;Hka;r


ldka;d kh t<fUkafka f,dj
mqrd ldka;djka oyia .Kkla
irKd.;Ndjh" hqouh ;;ajh"
o;djh" m%pKav;ajh" ,sx.sl
ysxikhkag ,la ;=< mSvd ka
isfhhs' tjeks mSvkhkag tfrysj
cd;Hka;r jYfhka taldnoaO y`vl
wjYH;dj Tn olskafka fldfyduo@
iukau,S ifydaoh(- 2016
cd;Hka;r ldka;d kh iurk f
fudfydf;a;a f,dalfhau wvla
l=i.skafkka fmf<kjd' thska
Yd, m%udKhla ldka;djka' O
hqo ;;ajhka ldka;djka jekaoUqjka
njg m;alr ;sfnkjd' rgj,a
lsysmhla yereKq g fndfyda
;ekaj, ldka;djka ,sx.sl ysxikhg"
m%pKav;ajhg ,lajk m%udKh
jefj,d' ,xldj ;=< ish
kid.ekSug ;e;a lrk ldka;djka
m%udKh f,dalfha fojk ia:dkhg
m;afj,d' ,shkm;shkaf.a wdodhu
jejk g l=i.skafka hhk
mam;=kaf.a m%udKh jefj,d'
f,dalfha iEu ;eklu ldka;djkag
uqyqK ug isjk iDcq wdl"
foaYmd,k m%Yakj, l%Erlu
jefj,d' ta ksidu f,dalfha isk
ldka;djkag tfrysj ysxikhg;a"

mSvkhg;a" IKhg;a tfrysj


taldnoaO y~la ke.sh hq;= ld,h
t<U ;sfnkjd'

kshuqjd(- ,dxflah ldka;djka


n,uq .ekau i|yd iudcjd
ldka;d ix.ufha uey;au
ljrdldro@
iukau,S ifydaoh(- iudcjd
ldka;d ix.uh f,i O fCIa;%
ksfhdackh lrk O yelshdjka
ksfhdackh lrk ldka;djka tluq;=
lrka nyqck ixOdkhla
f.dvk.ka ;sfnkjd' wfma
kdhl;ajfhka ldka;d kdhsldjka
fmrg .ekSu fukau Tjqka rf
O fCIa;%j,g kdhl;ajh foka
n,f.hla f,i lghq;= lsug
iQodk lsug wms n,dfmdfrd;a;=
fjkjd' . ugka ldka;djka i
.ekaula f,i foaYmd,k ls%hdj,sh
;=<g f.k tau;a Tjqka we;a;
iudc ch.%yKh fjkqfjka fm<
.eiau;a ta w;ru ldka;d .eg
fjkqfjka y~ ke.Su yd wr.,
lsu;a wm iska lrka iskjd'
tfiau O rgj, jdih lrk Y%S
,xlsl ifydaohka ldka;d ix.uh
;=<g talrdYS lr .ekSug;a ta u.ska
mq,a ldka;d jHdmdrhla ksudKh
lsug;a wms lghq;= lrkjd'
ldka;djka uqyqK fok iuia;
iudc .egj,g ienE i
,nd.; yelafla" mj;sk iudch
fjkia fldg ksudKh lrk kj
iudchlska muKhs iudcjdoh
f.dvke.Sfuka muKhs' ta i|yd wm
iu w;aje,a ne|.kakd f,i ish
ldka;djkaf.ka fuu cd;Hka;r
ldka;d kfha wm b,a,d iskjd'

kshuqjd

;reK

iudcjdoh

iudcjdoS

;reK
ix.uh

;h iy wkd.;h
Wfoid

iudcjd ;reK ix.ufha


kj f,al uKav,h

03jk cd;sl iuqf


fhdackd
lk l%shdud.
wm rf ,CI ye;a;Emyla jk ;dreKHfha wkq,a,x>kSh
whs;Ska wdrCId lr .ekSug my; i|yka lk ls%hdud.
.; hq;= hehs fuu iuqj wdKavqjg n, lr lshd is'
ta wkqj

foaYmd,k wOHdmk lghq;= ms<sn`o f,al



ufyaIa wfmsh ifydaorhd
m%pdrl yd cd;Hka;r lghq;= ms<sn`o f,al

wxck im;a wurisxy ifydaorhd
uQ,H lghq;= ms<sn`o f,al

nka, mqIam l=udr ifydaorhd
ixialD;sl lghq;= ms<sn`o f,al

.hdka cdkl ifydaorhd
lS%vd lghq;= ms<sn`o f,al

ixch Yajkd;a ifydaorhd
mir lghq;= ms<sn`o f,al

wis; ksfrdaIK ifydaorhd
I u;ajH frda lghq;= ms<sn`o f,al

.hdka p;=rx. ifydaorhd

wOHdmkh i|yd o< cd;sl ksIamd;hka 06]la fjka


lrk f,i;a"
Wiia fm< iu;=ka ish fokd irij,g n|jd .;
yels jk m kj rdcH iri wdrN lrk f,i;a"
1990 Wiia fm< iu;=kaf.ka 21]la irij,g
we;=<;a lr .;a kuq;a" f jk g th 17] olajd
my; je ;sf' 2020 wju jYfhka we;=<;a lr
.kakd m%udKh iu;a jk m%udKfhka ;=fkka tlla
olajd by< ouk f,i;a"

iudcjd ;reK ix.ufha


kj cd;sl lgqj
cd;sl ixOdhl trx. .=Kfialr ifydaorhd
wkqrdOmqr ia;%sla iNdm;s ixch Yajkd;a ifydaorhd
fld<U ia;%sla iNdm;s wxck im;a wurisxy

wdKavqf /lshd ,nd f foaYmd,k wes,s .eiS


kj;d ;r. Nd. l%uh wkq.ukh lrk f,i;a"

ifydaorhd

rcfha fiajh i|yd n|jd .kakd ;reK" ;reKshkaf.a


whs;shlajQ Y%du jegqma whs;sh h<s ,nd fok f,i;a"

fmdf<dkakrej ia;%sla iNdm;s .hdka p;=rx.

fm!oa.,sl wxYfha wju uQ,sl jegqm rdcH wxYh yd


iudk lrk f,i;a"

.d,a, ia;%sla iNdm;s m%,a ,CIs; ifydaorhd

zuEkamjZ jy,a fiajh wfydais lrk f,i;a"

ynkaf;dg ia;%sla iNdm;s ufyaIa wfmsh

k 180ka rcfha yd fm!oa.,sl wxYfha ish fiajl


fialdjka iar lrk f,i;a"

ifydaorhd

;reK /lshd .eg ms<sn| fidhd n,d lghq;= lsu


i|yd ldhidOk n<ldhla msysgqjk f,i;a"

fld<U ia;%sla udOH f,al ksmqKd idrx.s ifydaoh

mir" lS%vd" l,d" ixialD;sl yd kj ksmehq


wd fCIa;%j, ;reK iafPd iudc ls%hdldrl
.kajk wruqo,la msysgqjk f,i;a"

.hdka cdkl ifydaorhd

jdyfha oEje ,nd u wfydais lsug kS;s ilik


f,i;a"

.my ia;%sla iNdm;s rd i`orejka ifydaorhd

foaYmd,k isrlrejka jyd ksoyia lrk f,i;a"

kqjrt<sh ia;%sla ixOdhl pkao fiakdr ifydaorhd

hqoaOh ksid | jegqKq W;=f ;reK ; f.dvkk


jir ;=kl lk jevms<sfj<la ilia lrk f,i;a"

ud;f,a ia;%sla iNdm;s pkao fldakdr ifydaorhd

I u;ajHj,g inkaO j.lsj hq;a;kag ;rd;sru


fkdn,d o~qj fok f,i;a iudcjdoS ;reK ix.uh
wdKavqjg n, lr lshd is'

l;r ia;%slalfha iNdm;s OkqIal chr ifydaorhd

nka, mqIam l=udr ifydaorhd


ifydaorhd
ud;r ia;%sla f,al kld fyauud,s ifydaoh

hdmkh ia;%sla ixOdhl Y%Sldka; fkaIka ifydaorhd


fld<U ia;%sla f,al wis; ksfrdaIK ifydaorhd
fudKrd., ia;%sla iNdm;s w;a w.,lv ifydaorhd
wmdr ia;%sla iNdm;s im;a pdl ifydaorhd
n,a, ia;%sla iNdm;s wks,a uxcq, ifydaorhd

jkshdj ia;%sla ixOdhl wdis fidaur;ak ifydaorhd


ynkaf;dg ia;%sla mir f,al iq;a m%shka;
ifydaorhd
l=reKE., ia;%sla iNdm;s cdkl Woh l=udr
ifydaorhd
uOq;rx. is,ajd ifydaorhd
;%sl=Kdu,h ia;%sla ixOdhl fyaupkad wreKa
ifydaorhd
ynkaf;dg ia;%sla ldrl iNsl isks ,aud ifydaoh
bIdks pkaud ifydaoh
f,dal m%cd;ka;%jd ;reK if,kfhys Wm iNdm;s
mqnq kqjka iurr ifydaorhd

kshuqjd

ud;= 2016

foaYmd,k jrK

ma,jfha .dul
n,f.h jkafka l=uk
mx;so hkak wms f;are
.; hq;af;uq' Tjqkaf.a
O wfmalaIdjka
l,amkdld f,i w.h
l< hq;=h' llrejd
hk ud.fhysu hdug
Okm;shd iu;a fkdf'
Okm;shka flfrys
imQK Yajdih
;eug fyda" tfia
ke;fyd;a" llrejka
iu. ifydaor ikaOdkhla
we;s lr .ekSug ish
fokdf.au tl;ajhla
jydu we;slr .ekSug
fyda mqjkalula iq
foam< yshkag ke;'
ma,jhg hk ksjer
u`. wmg fidhd .;
yels jkafka" wm fuu
mx;s w;r fjki f;are
.;amiq muKls'

f,kska
f;dard .;a lD;s"
05jeks fju" msgqj 140

ud;= 2016

xldf miq.d
Okm;s l%uh ksu
fkdjk yd iqj
fkdjk wdl wnqohlg
f.dre is' th l,la ;siafia
Wia my;a fjka jOkh
f' Okjdoh ;=< Okm;s
md,khg Bg i ke;' f
wm fmdf okakd b;sydihla
mqrd w;agq i;Hhh' oeka Bg
wu;rj j;auka md,kh Yd,
uQ,H wnqohlgo uqyqK
is' fuhg m%Odk;u fya;=j
jkafka" rg ;=< ksIamdok
wdlhla we;s fkdlsu;a
mej;s im%odhsl ksIamdok
ud. mjd ^f;a" fmd,a" rn
jeks& fkdi,ld yer j,
lsu;a Kh u; hefmk
wdlhla mj;ajdf.k
hdu;ah'
f wdKavqj wdrNfhau
k 100 ;=<u fuu uQ,H
wnqoh u;=jQ w;r thg
wdKavqj i fijQfha uy
nexl= nelr ksl=;a lsu
fyj;a wNHka;r Khla
.ekSfuks' re',shk 10"000la
jQ tu uy nexl= nelr
ksl=;a lsu yryd jxpdjlao
ish' bka uQ,H wnqoh
ifKa ke;' Kh .ekSfuka
uQ,H wnqo ih fkdyels
nj h<s;a ;yjqre lrka
kej; fuu wnqoh u;=j
;sf' tla w;lska wdKavqjg
whjeh mr;rh mshjd .ekSug
uqo,a fkdue;' wfkla w;ska
w;a jHdmD;s lsisjla wdrN
lsugo uqo,a ke;' f
fol i|ydu foaY rgj,g
w;md ysufka hdu yer wka
l,amhlao wdKavqj i;=j
ke;' whjeh mr;rh foi
ne,Sfuka jqj wdKavqj uqyqKmd
isk uQ,H wnqofha ;ru
jgyd.; yel' wdKavqj 2016
jir ;=< l< hq;= wju hou
re' ,shk 2787la f,i i|yka
lr ;snqKs' tu hou hkq
ish lmamd lsj,ska miq
l< hq;= wksjdh yd w;HdjYH
hoh' rdcH fiajlhskag
jegqma f. wud;HdxY
mj;ajdf.k hd jeks w;ay<
fkdyels hoh' tu ho
i|yd ish n j. fhdackd
lsfuka miqo wdKavqf
wdodhu f,i weia;fka;=

wdKavqj

uQ,H wnqohl
.; lr ;snqfKa re' ,shk
2047ls' ta wkqj whjeh ysh
re' ,shk 740la fyj;a flda
740"000la h' fuh oeka ;j;a
je ;sh yel' th mfil
;enqj;a ka lshfjkafka
l=ulao@ 2016 jif rcfha
w;HdjYH ho l
fjkqfjka re' ,shk 740la
wvq njh' fuh fidhd.;
fkdyels jqjfyd;a udi 06 lska
07 lska wdKavqf ish jev
k;rh yelsh' m%Yakh ta ;r
nrm;<h'
oeka wdKavqj Kh yd wdOdr
yska f,dalh jgd hkafka
f ksidh' oekgu;a wdKavqj
cd;Hka;r uQ,H wruqo,ska
Kh b,a,d we;' uQ,H wruqo,o
,xldjg Khla u .ek i,ld
n,ka hk nj jd;d f' tys
Kh m%udKh ;ju meye,s
ke;' tfy;a tlla meye,sh'
ta" uQ,H wruqo,ska KhlA
.kakd njh' g fmro 2009
ld,fha uQ,H wruqo, ,xldjg
fvd, ,shk 2'6l Khla
jdl jYfhka f.ug wkqu;
l<d wmg u;lh' ta 2008 w.
f,dal mudKfhka we;sjQ
wdl wjmd;fha iufhah'
oeka kej; uQ,H wruqo,ska
Khla .ekSug wdKavqjg
isj ;sfnkafka" uQ,H wnqoh
nrm;< ksidh' cd;Hka;r
uQ,H wruqo, ixjOk jHdmD;s
i|yd Kh fok wdh;khla
fkdf' th Khla wkqu;
lrkafkau rgl uQ,H wnqohla
we;sjQg Bg iula f,ih'
fuys nrm;< lreK jkafka"
uQ,H wruqo, Khla fokgu
rglg wdl yd foaYmd,k
fldkafoaiso mekuh' tu
fldkafoais lsisf,il rf
ck;djg iqn jkafka ke;'

oekgu;a
f,dj mqrdu
Tmamqlr ;sfnk
m Kh
.ekSu hkq
wnQohg iu
fkdj wnqoh
;djld,slj
l,aoud .ekSula
yd h<s fuhg;a
jvd nrm;<
f,i th wdmiq
le|jd .ekSula
f'

uE; isl<
ckdm;sjrhdf.a hqfrdamd
ixpdrfha wruqK foi n,k
go fmfkkafka rg uQ,H
wnQohlg uqyqK we;s njh'
ckdm;sjrhd hqfrdamfha
ixpdrhl ksr;jQfha ienekau
lShla y fydhd .ekSugh'
cuksfha ixpdrh bka m%Odk
h' cuksh yd ,xldj
w;r miq.sh ld,fha im
;%;ajhla ;snqfKa ke;' oeka
ckdm;sjrhd cukshg .sfha"
tu ria: nj ke;slr .ekSug
jvd zwdOdrhlaZ ,nd .ekSugh'
udOH jd;dlr ;snQ m
cuksh ,xldjg hqfrda ,shk
14l uqo,la m%odkhla f,i
ug tl ;sf' th t;r
Yd, uqola fkdf' tfy;a

wnqofha m%udKhg wkqj


wdKavqjg tho j'
f w;r" wdKavqj wdishdkq
ixjOk nexl=fjkao Khla
.ekSug iQodk jk nj
fmfka' miq.sh fmnrjd 23
udOH jd;dj, oelajQfKa
wdishdkq ixjOk nexl=j
,xldjg tlai;a ckmo
fvd, ,shk 02l Khla
ug b,lal lr isk nj tys
iNdm;sjrhd mejeiQ njh'
f w;r kfhka
Kh uqo,la .ekSu i|yd
w.ue;sjrhd k ixpdrhl
ksr;ug iqodk njlao udOH
jd;dlr ;snqKs' f ish,a,
tlaj .;a g fmfkkafka"
wdKavqj oejeka; uQ,H
wnqohlg uqyqK isk nj;a
bka u i|yd Kh .;yels
yeu ;eklskau Kh .ekSug
lghq;= lrka isk nj;ah'
oekgu;a f,dj mqrdu
Tmamqlr ;sfnk m Kh
.ekSu hkq wnqohg iu
fkdj wnqoh ;djld,slj
l,aoud .ekSula yd h<s
fuhg;a jvd nrm;< f,i
th wdmiq le|jd .ekSula f'
oekgu;a ,xldj Kh W.=,l
isrj is' f jk go l,ska
.;a Khj, jdl yd fmd,S
f.u rdcH hoj, Yd,
mx.=jla njg m;aj we;'
,xldf jirl Kh yd fmd,S
jdlfha m%udKh jirl rdcH
wdodhu blaujk ;;ajhg
m;aj ;sf'
fuu uQ,H wnqoh
ck;djg n,mdkq we;af;a
flfiao@ wm l,amkd l< hq;=
lreK thhs' meye,sj fuu
wnQoh wjidkfha ck;dj
u; megu je<lah fkdyel'
mj;sk ;;ajh yuqf

wdKavqjg isjkafka" rdcH


ho zwvqlsuZ yd wdodh
zjelsuZ hk ls%hdud.
.ekSugh' fuu ls%hdud.
folu ck;djg ydkslrh'
wdKavqf ho wvqlsu
hkq ck;djg ,efnk iyk
lmamd uh' kd.;a iyk
h<s wfydaisuh' wdodh
jelsu hkq ck;dj u;
w;ska nr meguh' oekgu;a
wdKavqj f,dal fj<|fmdf<a
f;,a , wvqf jdish
ck;djg ,nd fkd th
.idlka is'
wfkla w;g fuu wnqohg
i fiu i|yd wdKavqf
wdl Wmdh ud.h
we;af;ao jD; wdlh
;jrg;a mq,a lsuh' f jk
g jD; wdlh ;=< rf
ludka; yd im;a l=Kd
we;s w;r oeka b;sj we;af;a
bv muKs' j;udk wdKavqj
oeka iQodk jkafka" bv
l foaY cdjrlrejkag
,nd lShlay fydhd
.ekSugh' miq.sh whjefhkau
foaYslhkag ,xldf bv
.ekSf whl< 100] noao
bj;alsu Bg WodyrKh'
tfiau tla mqoa.,fhl=g
,xldf bv ,nd .ekSf
wlalr 100 iSudj 250 olajd
jelsug hduo tysu ;j;a
mshjrls' fuh rf bv
m%YaKhla yeug fya;=jk
w;r bka mSvdjg m;ajkafka
o f.d ck;dj we;= furg
mS; ck;djh'
wdKavqj uqyqK md we;s
fuu uQ,H wnqoh;a Okm;s
l%ufha fmd wnqoh;a
wdKavqf wNHka;r wnqo;a"
fkdyelshdj;a hk ish
lreKq tlajQ g ksudKh jk
;;ajh b;du;a ne/reh'
th fmd ck;djg ys;lr
;;ajhla fkdf' bka YS%,xld fj<| .siq tkafkao
ta wiafiah' th tg ,xldf
wdlh inkaOfhka
.fyka jegqK ksydg f.dkd
wekakd jdf.a jkq we;' fuu
;;ajh iska mSvdjg m;ajk
ck;d n,f. Bg tfrysj
wr., lsug iQodk jk
g w.ue;sjrhd wk;=re
weulao lr we;' ta"
uokfha me;af;ks' f j,
wdKavqjg" yjq,a wdKavqjg
uokfha wh myiqfjka
fhdod.; fkdyel' tfia
jqj;a wdKavqf kdhlhskaf.a
wNs,dIh m%Yakj,g i
u fkdj i b,a,k wh
uokh lsuh' m%cd;ka;%jdoh
yd hymd,kh Okjdoh hgf;a
ysjla jkafka tfiah'
oeka furg mS; n,f.h
we;= fuu wnqofhka
mSvdjg m;ajk ieug
we;af;a tla f;dard .ekSula
muKs' ta" Okm;s l%uh ;=<
wdKavq iska mjikq ,nk
ixjOkfha ;Hdjg hg
fkd ienE wdl ixjOkh
i|yd Okm;s l%uh mrod
kj iudchla yslsu i|yd
fm< .eiSuh' n,f. fm<
.eiauh' ;jrg;a mud l<
hq;= ke;s ldh thh' Bg
odhlu ldf.a;a j.lSuh'

kshuqjd

wdjckd

tldg tfrysj c''fm'ka iuka;%K


m

iq.sh fmnrjd uq,a i;sh muK jk g f*aia nqla"


fj wv fukau we;e oHq;a iy uqs; udOHo
yryd O fodaIdfrdamK t,a, fjka ;snqfKa tld .siqu
inkaOfhka c''fm' uqksj; rlskafka hehs mjiks'
ienekau tu fpk f.dvk.kakkaf.a foaYmd,k uQ,hka
.;a g c''fm' fuhg inkaO fkdjkjdg jvd;au leu;s
Tjqka njo fmkS hhs'
we;euqkaf.a u;h we;af;a bkahdj lS ieKska c''fm'
jyd reoaO h hq;= njh' ;u ;ukaf.a foaYmd,k oekqu
fukau ;uka ork foaYmd,k wdia:dkj, iskjqkag tfia
isug bv c''fm' iska tldg tfrys oejeka; fj
uqrhla miq.sh fmnrjd 18 fjksod fld<U uyje,s flaka
Y%jKd.drfha uqodykq ,eh'
bkahdfs wdl iy foaYmd,k jqjukdj fuu
.siqu u.ska l%shd;aul u wksjdhla jk nj;a w.ue;s
rks,a l%uisxy u.ska l%shd;aul jkafka tu jqjukdj nj;a
c''fm' kdhl wkqr idkdhl ifydaorhd mejiSh' Tyq f
nj m%ldY lf<a fmnrjd 18fjksod fld<U uyje,s flaka

Y%jKd.drfha mej;s rf wdlh bkahdjg ,s fok


tld tmd iuka;%Kfha m%Odk foaYkh mj;ajks' fuu
iuka;%Kh jhsfka m%Odk k.r /il meje;aug ksh;h'
c''fm' iska ixOdkh lr ;snQ fuu iuka;%Kh i`oyd

ffjoHjreka" jD;a;Shfka" YajoHd, wdpdhjre we;=


Yd, msila iyNd.S ishy'

reishdjg .sh SYU


c

fmg wkqnoaO iudcjd


;reK ix.uh cd;slj fukau
cd;Hka;rj;a furg l%shd;aul jk
wfkla ;reK ixOdk wNsNjd hka
is' cd;Hka;r ;,fha mej;afjk
;reK jevuq" ;reK iuq wdhg
furf tlu ksfhdackh iudcjd
;reK ix.uh njg m;afjka we;'
miq.sh
fmnrjd
udifha
reishdf fudial kqjr mej;s f,dal
m%cd;ka;%jd ;reK if,kfha
ksfhda; iuqjla i`oyd ;reK
ix.uh ksfhdackh lrka tys cd;sl
ixOdhl u,a r;akdhl ifydaorhd

iNdNd.s jQ w;r iudcjd YsIH ix.uh


ksfhdackh lrka tu iuqj i`oyd
mqnq iurr ifydaorhdo iyNd.s
h' iudcjd YsIH ix.uh f,dal
m%cd;ka;%jd ;reK if,kfha
Wm iNdm;s OQrho Wiq,kq ,nhs'
fmnrjd ui 02k isg 08k
olajd mqrd k 06la mej;s fuu iuqj
i`oyd wdishd meis*sla" wm%sld" hqfrdamd
iy W;=re weuldkq" ,;ska weuldkq
yd lehka iy ueofmr. l,dmhka
ksfhdackh lrk rgj,a 45l wrdcH
frda ixOdk iyNd.s ishy'

NslaIq iuqf m%Odk foiqu c''fm'ka


1948

ka miq furg is md,lhka


w;=frka rdcmlaI md,kh ;r
NslaIqka jykafia,d ;u n, jHdmD;sh i`oyd
fhdod.;a md,khla olakg fkdue;' fgl
jrodk fokao ;j;a fgl ;ckh lrkao
Tjqyq ;u md,kh mj;ajdf.k .shy' ;ukag
tfrys NslaIq jHdmdrhka uokh lrkao ys;e;s
jHdmdrhka m%jOkh lrkao .sh ta .uk ;=<
ienE NslaIq jHdmdrhl jqjukdj wka ljrodgj;a
jvd ,dxflah iudchg jqjukd h'
ta jqjukdj imqrkq jia cd;sl NslaIq fmruqK
kj cjhlska b.ukla wdrN lr ;sf'
miq.sh fmnrjd ui 12fjksod NslaIqjf.a

Wreuh;a ck;djf.a ksoyi;a kd .ekSu i`oyd


,dxflah NslaIqj fm<.iajk cd;sl iuqj
uefhka cd;sl NslaIq fmruqfKa iuqjla fld<U
mok wdh;kfha meje;aKs' tys m%Odk foaYkh
meje;ajk ,oafoa c''fm' kdhl wkqr idkdhl
ifydaorhdh'
uydpdh w;a;x.fka r;kmd, ys" khs.,
rcuyd ydrdm;s mQcH jluq,af,a W; ys"
fmdf<dkakre ia;%slalfha m%Odk ix>kdhl
;ukalvqf irK fcda;s ys" Y%du,;a y,am;s
ud;r m<df;a m%Odk ix>kdhl mQcH y`.,
r;kmd, ys we;= uyd ix>r;akho" .sys me
Yd, msilao f wjia:djg iyNd.s jQy'

c''fm' W;=f jr .eg fjkqfjka


cd

;sjd m%jK;djkaf.a ie,lsh hq;= fjkila


isjqfha rdcmlaI md,kh o jefuka
wk;=rejh' tu md,kh fmr<d oeug m<uq ., .ik
,oafoa c''fm' njo fkdryils' j;auka rks,a - ffu;%S yjq,a
md,kh uyskao t<jd oud ck;dj n,dfmdr;a;= jQ ldrKd
bgq fkdlrk ;;ajhlg m;aj isho" kej;;a ,dxflah
iudch cd;sjdoh" wd.jdoh foig f.k hdug fkdyels
f,i ck;d mjqrla b fjka mj;S' tu mjqrgo uq,a .,
;nd we;af;a c''fm'h'
miq.sh fmnrjd 05 jkod W;=re" ol=Kq jr ck;djf.a
iyNd.s;ajfhka fldgqj hfmd< bmsg Woaf>daIKhla
meje;aKs' bkah jrhska kS;s frda wdldrhg W;=re
uqyq iSudjg we;=,a u;aiH im; fidrd .ekSug tfrysj
fuh ixOdkh lr ;snqKs'
l,la W;=f ck;dj ;ukaf.a .e,jqldrhd bkahdj
hehs is;d isfhdah' miqld,Skj W;=f foaYmd,k kdhl;ajh

kshuqjd

;ukaf.a .e,jqldrhka hehs W;=f ck;dj is;d ishy'


tfy;a Tjqka Yajdih ;nd is lsisu .e,jqlrefjl=
bkah jrhkaf.a f wdl%uKhg tfrysj Tjqka iu.
tlg ysg .;af;a ke;'
wjidkfha Tjqkaf.a .eg ms<snoj wjOdkh fhduq
fldg ta i`oyd l%shdud.hkaj,g fhduq jQfha c''fm'g
wkqnoaO iuia; ,xld fmd jr if,kh muKs'
fmnrjd 05jekod mej;s Woaf>daIK jHdmdrh W;=re m<d;a
jr iuqmldr i;s if,kho iyNd.s lrjd .kska
iuia; ,xld fmd jr if,kh iska ixOdkh lr
;snqKs'
fmd jr if,kfha iNdm;s md'u' ksyd,a .,mam;a;s
ifydaorhd" cd;sl ixOdhl r;ak .uf.a ifydaorhd we;=
W;=re iy ol=Kq m<d;a ksfhdackh lrka jrfhda /ila
fuu Woaf>daIKhg iyNd.s jQy'

ud;= 2016

oekqu

7
b;sydih fjkia l< wr.,

reishdkq ma,jh

fm<.efihs

id t,jd u Ialr
fohla fkdh' ta i|yd
wjYH jqfha k lsysmhla
muKls' bv yshka
mkakd u;a fndfyda
Ialr fohla jqfha ke;'
th udi lsysmhlska l<
yels h' Okm;Ska mkakd
u;a uy;a Ialr jqfha
ke;' kuq;a mka;s wfydais
lsu wkqmfh ;r
Ialrh'

f,kska
f;dard.;a lD;s"
11jeks fju"
msgqj 68

ud;= 2016

;sydih
fjkia l<
wr.,hka ms<sn`o
idlPdf fujr wm
fhduqjkafka reishdf
isjQ iudcjd iudc
ma,jh ms<snojh' jy,a
yshkag tfrysj iamdglia
fufyhjQ le/,a,;a" m%xY yd
weulka ma,j ms<sn`oj;a
wjOdkh fhduql< g
wmg fmkShkafka" ta iEu
wr.,hlau wjidk jQfha
foam< ys mx;shla w;ska
;j;a foam< ys mx;shla
w;g rdcH n,h yqjudre
fuka njhs' tfy;a
iudcjd iudc ma,jh
iska reishdj ;=< islrkq
,enqf foam< ys mx;sh
w;ska foam< wys mx;shg
rdcH n,h ,nd .ekSf
l%shdj,shhs' tneka reishdj
;=, isjQ fuu wr.,h
b;sydifha isjQ wr.,hkag
jvd fjkia wdldrhla .kS'

mQj reishdj
tla;rd wjhl reishdj
hkq uqyqola fkdue;s tk
uqyqog msiSug ud.
hla fkdue;s f.dvfuka
jgjQ rdcHhla h' trg
W;=re fldgfiys mfiys
ksireNdjh iy wl YS;,
fya;=fjka ukqIHjdihg
kqiqiq h' tfy;a
ol=Kq m%foaYh fi!uH
foaY.=Kfhka iy idrj;a
milska hqla; h' fuksidu
ckdjdi ys u f
m%foaYfhka wdrN jQ njgo
f;dr;=re mj;S' miq lf,l
ol=Kq m%foaYh foiska l
uqyqo foig reishdkq foaY
iSudj jHdma; lr .ekSug
md,lhkag yels h'
fuu N+f.da,Sh ;;ajhka
fya;=fjka reishdj fndfyda
ld,hla f,dalfhka yqol,d

jQ rdcHhla f,i mej;sKs'


tu ksid reishdj iudc
ixjOkfha Ydjg .uka
lsu b;du ukao.d
h' tfiau reishdj .ek
idlPd lsf id
rc fm<m; u`.yer hd
fkdyels f,i b;sydih yd
ne` mj;S' bfh wmf.a
ixjdofha id md,kh
f,i y`kajkq ,nkafka
tu fm<mf;a rcjreka ta ta
ld, mfohka ;=< isl<
ldh Ndhhkah'

id iy ck;dj
b;sydi f;dr;=re wkqj
16jeks ishjfia fudial
m%foaYfha is whsjka k
l=udrfhla reishdf
m<uqjk id ^1533 -84&
;k;=rg m;a h' fuys
md,k rgdjo jevji
,laIKj,ska iuka; h'
bvj, whs;sh ro,hka
i;= jQ w;r tksidu
bvj,g neo ;enQ m%fKs
odifhda fukau f.dyqo
oe mSvkhlg ,la jQy'
l%sia;shdks m,a,sho id
md,kfha w;fld jQ w;r
idg tfrys u;jdohka
wfydais fldg ys;e;s
u;jdohka mS;hkaf.a ys;a
;=,g ld jeoau m,a,sfha
m%Odk rdcldh h' ^foaj
fufyhka iy m,a,sfha
fkdfhl=;a l%shd ud. u.ska
fuh is lrk ,'&
ksIamdok WmlrKhkaf.a
wvq hqKq ugu ksidu
ksIamdok l%shdj,sh
mj;ajd .ekSu i`oyd Yd,
jYfhka ksia Y%uh wjYH
Ks' tksidu Yd, bv
wiajeoau i`oyd m%fKs
odihkaf.a iyNd.s;ajh jvd
je jYfhka wjYH h' f
;;ajh ;=< tu md,kfha
kS;s ;s b;d oe u

jI 1689
uyd
mSg jYfhka
m%isoahg m;a
jQ idjrhd
iska hqfrdamfha
OfkaYajr
ixjOkfha
h h wx.hka
reishdj u;
W;a;rdfrdamKh
lsug W;aiy
l< w;r 1782
n,hg m;a
le;ka reK
iskao tu
W;aiyhu ork
,' tfy;a
reishdj ;=<
OfkaYajr
ixjrOkhla we;s
lsug Tjqkg
fkdyels h'

wksjdhla jqfhah' tneka


id md,khg tfrysj
jpkhla fyda msg lsu
;fhka jka f.ug
isjK ldrKdjla h' id
reishdf ,dxPkh jQfha
kjq (Knout)" fkdfyd;a
lihhs' kjq hkq jykag
myr u i`oyd fhdod.
kakd ,o lihhs' tfiau tys
b;d ixOdkd;aulj wl
jO nkaOkhkag ,la lr
urd ouk l%uhla mej;s
w;r th fmd.ar(Pogrom)
hkqfjka y`kajkq ,eKs'
id reishdj f,dj yuqf

;enq fuu k foflkau


Tjqkaf.a taldm;s iajNdjh
f,djg fy<sflreKs' tu
md,khg tfrys jQjkag
,nd fok ;j;a o`vqjula
jQfha ihshdj k ksia
jdihg kqiqiq wl YS;,
m%foaYhg msgqjy,a lsuhs'
tfia msgqjy,a l< ckhdf.
ka l`ojqre ms b;s .sh w;r
fuh ienekau fidfydka
mshlu h' fndfyda fokd
fuys lgql nj ord .;
fkdyelsj ish ydks
lr.;ay'
jI 1689 uyd mSg
jYfhka m%isoahg m;a jQ
idjrhd iska hqfrdamfha
OfkaYajr ixjOkfha h
h wx.hka reishdj u;
W;a;rdfrdamKh lsug
W;aiy l< w;r 1782
n,hg m;a le;ka reK
iskao tu W;aiyhu ork
,' tfy;a reishdj ;=<
OfkaYajr ixjrOkhla we;s
lsug Tjqkg fkdyels h'
flfia kuq;a idjrekaf.a
taldm;s md,kh ;=<
isjQfha idudkH ck;dj"
m%fKs odihka" f.dka
wd my< ia:rj, fldgia
jv jvd;a mSvdjg m;auhs'
Tjqkg tfia fjoa
wOHdmkh ,eu" rcfha
Wiia ks,j,g m;au"
ro,hkag muKla iSud h'
tfiau idjd jevji
reishdj zcd;Skaf.a isrf.hZ
k wkaj: kdufhkao
ykajkq ,eKs' ta"
idjreka iska reishdj
wjg l=vd rdcHhka hg;a
lr.kskao reishdkq
wrdcHhla ksudKh
lsug lghq;= lsu
ksidh' wE|d.;a rgj,g
O cd;sl;ajhkag wh;a
ck;dj uyd reishdkq
ia,d cd;sjdofha mSvdjg
hg;alsugo Tjqyq lghq;=
l<y'
reishdkq .e ckhd
we;a; jYfhkau jy,a
jQy' ;u . j, weo
ne`o ;nk ,enQ Tjqkag
fYaI wjirhla fkdue;sj
bka msgh fkdyels
h' wOHdmkh Wiia
ks,Odka yd nqoau;=ka
lsysm fofkl=g iSud h'
ta iEu fofkl=u f;drd
.kq ,enqf bv ys ro,
mx;sfhks' kshu uOHu
mx;shla tys fkdh' .e
ckhd fkdhqKq kQ.;a
fldgila h' Tjqkg `ug
;snQ wl jo ysxid fya;=
fldg f.k w;S;fha
ksrka;r ler<s we;s jqjo "
tajd iefullau md.d ld
hgm;a lr oukq ,eh
^f,dal b;sydi isysjgk

- YS% cjy ,d,a fkare" msgqj


657&

woyia msmsu
by< mx;s ia:rfha
mqoa.,hskag ,enqKq
jrm%ido fya;=fjka Tjqkag
foaYhkays wOHdmk ,ef
wjia:d fukau tajdfhys
ixpdrh lsf wjia:do
ys jqKs' fYaIfhkau ta
yryd hqfrdamh mqrd me;sr
.sh rdcdKavqj,g tfrys
u;jdohka reishdjg we;=,a
jkakg h' tfiau weulka
fukau m%xY ma,jhkao
reishdkq W.;a mrmqr fj;
n,mE is lrk ,'
;j;a me;a;lska l,d yd
idys;Huh flaI;% ;=<skao
ie,lsh hq;= n,mEula fuu
m%cdj u; fj; t,a, h'
wef,laiaiekav mqIalska"
f.df.d,a" gf.k"
fvdiafgdhaials yd
wekagka fpfld*ao tfiau
,sfhda fgda,aiafgdahs yd
uelais f.dls jeks f.a%IaG
idys;Hfjkaf.a u`.
fmkao W.;a mrmqr fj;
kejq ye`.S f.k wdfh'
id fm<mf;a taldm;s
md,kh;a hqfrdamh foiska
meKs ksoyi ms<sno kj
woyia fya;=fjka W.;a
m%cdjg ksfid,aufka ish
fkdyels ;;ajhla Woa.;
h' fuys m%;sM,hla
f,i jI 1825 ;reK
ks,Odka msila iy W.;a
fukau nqoau;a msiao tla
idg tfrysj le/,a,la
.eiQy' id iska ;u
foaYmd,ksl l%shdld;ajh
hgm;a lr oukq we;s
neka fuu le/,a,g
wod, ixOdk lghq;=
flrefKa b;d ryis.;jh'
le/,a, hgm;a flreKo
fuh reishdf foaYmd,k
msf .=Kd;aul msula
h' id md,kfha fkdfhla
uokld ;;ajhka ueo
fuu kj woyia W.;a m%cdj
w;r me;sreKs'
f w;r 19 jk ishji
w. Nd.h muK jk g
hqfrdamfha m%p,s;j ;snq
udlaiajdofha n,mEo
reishdjg ldka h'
f.d jHdmdrhkays
l%shdldj is zkfrdoakslZ
jHdmdrfha mqfrda.dfhl=
jQ maf,yfkd jekakka
iska reishdjg udlaiajdoh
y`kajd ug uq, mqrk
,' ta wkqj kj iudcjd
woyiao W.;a m%cdj w;r
f.fhka jHdm;a h' oyia
.Kka YsIHfhda . lrd
f.dia f inkaOfhka .e
ck;djg wjfndaOh ,nd

15jeks msgqjg

kshuqjd

8
kej; fyd,auka lrk
f,dal wdl wnqoh
wd

l oHd{hska
iska f,dal wdl
wnqoh ms<sn| h<s;a
l:d lrkakg mgka f.k ;sf'
2016 -17 ld,h ;=< kej;;a
2008 iema;en mkakfha wdl
wnqohla we;s jkq we;ehs OfkaYajr
wdl oHd{hska iska wkdjels m<
lrkakg mgka .;af;a f wjqreoao
wdrNfhauh'
bkaoshdf Economic and Political
Weekly irdjg woyia oela jq
;=ls wdl oHd{ 'ie Tkal=
mejiqf f,dal wdlh 2007

jif .sydkfha isgu wd.dOhlg


jefgka isk w;r f wjqreoafoa
ish yelafla th ;j;a krl w;g
yeula muKla njhs' Tyqg wkqj
f,dal wdl wnqofha nrm;<lu
fmkajk jeo.;a is lsysmhla 2016
jir uq,u is we;'
i. b;d,s nexl= moaO;sh lvd jefgkq
we;ehs me;sr .sh wdrxh
ii. ,kao nexl=j nxfldf,d;a jkq
we;ehs me;sr .sh wdrxh
iii. kfha Kh m%udKh tlai;a
ckmo fvd, %,shk 5 blauu
iv. cmdkfha RK fmd,S wkqmd;sl
jevms<sfj<
v. wjqre 10l tlai;a ckmofha
NdKavd.dl wkqmd;slh 1'8]
lg jvd my< neiSu yd th
f.fhka Wpdjpkh u'
vi. fndrf;,a ner,hl < fvd,
30 g jvd wvqu yd tys ,
f.fhka Wpdjpkh u
vii. rka , ^rka wjqkaihl - fg%dhs
wjqkaih& tlai;a ckmo fvd,
1115g jvd by< hdu yd f.j;a
, Wpdjpkh
viii. f,dal fj<odf ;;ajh
fmkajk Baltic Dry Indexys w.h
b;sydifha m<uq j;djg 300g
jvd my; neiSu" fuu jeo.;a
ish'
2016 ckjd 29 jk k The
Guadian mqj;am;g lreKq oela jq
ysgmq .%Sl uqo,a weu;s wdl fYaI{

kshuqjd

hdksia jefmda*dlsia m%ldY lr isfha"


foaYmd,k wdlfha kEu fohla
ish yels neka 2008 mkakfha
wenqohla h<s we;su fkdje<elah
yels njh'
tlai;a ckmo uyd NdKavd.drfha
wdl m%;sm;a;sh ms<sn| iyldr
f,al wdpdh fmda,a fl%a.a frdnia
mjikafka" tlai;a ckmofha 2008
jIfha we;s jq wdl wnqoh ;ju;a
h:d ;;ajhg meK ke;s nj yd h<s
th h:d ;;ajhg m;a fkdjk njhs'
os.= ld,Sk wdl m%jK;d
ms<sn| wOHdhk wdh;kfha iNdm;s

wdl oHdj ms<sn| uydpdh


uhsl,a yika mska,ka; mqj;am;a
jd;dlrejl= iu iuqL
idlPdjla meje;ah' tys Tyq
bosm;a l< lreKq wkqj 2008
wnqofha tlai;a ckmo uyd
NdKavd.drh iska .;a l%shdud.
yryd h:d ;;ajhg m;ajQfha uyd
mudK uq,H wdh;k muKls' f
ksid ienE wdlh - ksIamdok
lafIa;%h- fkdi,ld yereKq w;r
ienE wnqoh we;af;a t;ekh'
Tyqg wkqj f fudfydf;a o uq,H
wdlh ^fYaIfhka tlai;a ckmo
fldgia fj<ofmd< - Wallstreet)
ienE wd:slhg tfrysj hqoaOhla
m%ldYhg m;alr we;' tys uq,H
Okm;shkaf.a m%Odk wdhqOh
we;af;a Federal Reserve fyj;a
tlai;a ckmo uyd NdKavd.drhh"
uq,H Okm;shka th ish .%yKhg
f.k we;'
t<fUk tlai;a ckmo
ckdm;sjrKfha m%cd;ka;%jd
mlaIfha wfmalaIl ys, la,skagkaf.a
ch.%yKh fjkqfjka f jk g;a
tlai;a ckmoh fldgia fj<ofmd<
fyj;a Wallstreet lghq;= lrka is'
uhsl,a yikag wkqj wdl
wnqohg ms<shula f,i tlai;a
ckmoh yd hqfrdamh ;=< f jk
g ykajd we;s wrmsueiq fyj;a
lmamd jevms<sfj< uQ,H Okm;shka
iska ienE wdlhg tj .;a

l%shdud.hls' tys uq,sl mshjrhka


we;af;a" iyk lmamdj yd
mqoa.,SlrKhhs' jegqma lmamdj;a" /
lshdj;a th miqmi tk wksjdhh
m%;sM,hhs' f ;;ajh ;=< iudc
Okh 1]la muK iq msila w;
ixflakaKh we;s w;r iudc
Okh wys lrkq ,enq 99] bfha
Wiia jk ;;ajhla" je jegqma"
fjkqfjkao taldldrhka md,kh
l< yels l%ufohla fjkqfjkao
idOdrK n l%uhla fjkqfjkao igka
jkq we;s nj Tyqf.a woyihs'
f jk g f,dal wdlfha
u;= we;s ;;ajh O
wdl .=rel=,j, wh
O kj,ska ykajka
is;s' we;uqka fuh iuia;'
b,af wvqula f,io
uq,H wia:dhs;d l,ams;h
wkqjo muK blau jQ
mqoa.,sl Kh f,io meyeos,s
lsug W;aidy l<o is
we;af;a tlu fohls'
OfkaaYajr iSudjka ;=<
fuu wnqoh .%ylr
.eksug hdf;a tajdg
i fiug hdf;a
m%Yakfha tla fyda ;j;a
me;a;la .ek muKla .%y
flf' tla fyda ;j;a
me;a;lg muKla i
bosm;a flf'
f ish u; oela wkqj fmkS
hkafka" f,dal wdlh fYaIfhka
tys ;Srl idOlhla jk tlai;a
ckmo wdlh yd hqfrdamd wdlh
ka fmr fkdjq rE nrm;<
wnqohl .s,S we;s njh' th kEu
fudfyd;l mqmqrd hd yels ugulg
jOkh we;s njh'
tx.,aia mejiq m wdl
wnqohl Okjd ksIAmdokh yd
yqjudrej mS,s mkS' <`. tk wnqohl
m%:u i,l=Kq idudkHfhka ixirK
lafIa;%fhka u;=f' th uqo,a
ixirKfha yd Kh myiqlj,
oHdudk f' fndfyda jHdmdl
wdh;k yd nexl=" Yd, tajdo we;=j
nxfldf,d;aNdjhg m;a f' ludka;
yshka" fjf<ka" nexl=lrejka
yd ;erelrejka w;r Ns;sh me;sr
hhs' ish fokdgu uq,H m%d.aOkfha
n,j;a jqjukdjla we;s f' Kh
yshka Kh f.jk f,i n,lr
is;s' ;ekam;alrejka ;ukaf.a
;ekam;= uqo,a wdmiq ,nd .ekSug
nexl=j,g frdla fj;s' wf, lr.;
fkdyels NdKavj,ska fj<|fmd<
ms b;s hhs' fndfyda jHjidhhka"
fYaIfhka l=vd tajd jid oukq
,ef' , .Kka my; jegqKqo iM,
b,au je fkdf' tfiau w;s Yd,
yqjudre NdKav rdYsh wvq fkdf'
^foaYmd,k wdl oHdj
hkq l=ulao@ - S. b,ahska iy A.
fud;s,afhd&

cd;Hka;r

ol=Kq k uqyqfoa
k-t'c' hqo iQodku

weuld
tlai;a
ckmoh khg tfrysj
ol=Kq
k
uqyqfoa
wnqohla
ksudKh
lrka is' tlS uqyq
m%foaYfha we;s l=vd
m;a Nd;d lrka
l,dmh ;=< hqouh
;ckhla jOkh lr;shs hk fpdaokdj lrka tlai;a
ckmoh tu l,dmhg uey;a fjka is'
miq.sh ckjd udifha tlai;a ckmofha hqo fk!ldjla
kdjql ie;emq 12la k uqyq isudj ;=<g hd;%d l< w;r
kh Bg ks, jYfhka frdaOh m< lrk ,'
fuu ;;ajh ms<sn| lreKq meyeos,s lsu i|yd
miq.sh fmnrjd 25jeksod kfha cd;sl wdrlaIdj ms<sn|
wud;HdxYh iska udOH idlPdjla mj;ajkq ,eh' tys
kh m%ldY lf<a tlai;a ckmoh ol=Kq k uqyqfoa hqouh
;ckh ms<sn|j fo m%;sm;a;shla wkq.ukh lrka
isk njh' ;uka lsis fgl;a kfha cd;sl wdrlaIdjg
;ckhla ug lsisfjl=g;a bv fkd;nk njo Tjqyq
wjOdrKh l<y'
tfiau f jk g tlai;a ckmoh ol=Kq fldhdj ;=<
ihs, moaO;shla ia:dk .; lsug iqodku jk njg;a
kh yd ol=Kq fldhdj w;r inkaO;d m ug th
fya;=jla jkq we;s njg;a kh wk;=re w`.jd isfhah'

Tndud lshqndjg
t<fUk ud;= 21
yd 22 foosk tlai;a
ckmo
ckdm;s
nerla Tndud lshqndf
ixpdrhl kshe,Sug
ksh;j we;' wjqre
90 lg muK miq tlai;a ckmo ckdm;sjrfhl= lshqndf
ixpdrh lrk m<uq wjia:dj fuhhs'
oYl .Kkdjla
isg t'c' wdl indOlj,ska
mSvdjg m;aj isk iudcjd lshqndjg fuu ixpdrh fYaI
jeo.;alula f.k f.k fohs' indOl bj;a lr,Sf
l%shdj,sh lk lr .ekSug;a cd;Hka;r in|;d mq,a
lr .ekSug;a fuu ixpdrh yryd jr jk bvlv Yd,h'
wdl indOl yuqf lshqndjg Wo l< fjksishq,dj
jeks rgj, md,khka wka; olaIsKdxYslhka w;g m;a
fjoa;a" l,dmh ;=< lshqndjg iyh m< l< wdKavq
fjkiaf wjodkula u;=j we;s fudfyd;l tlai;a
ckmoh iu. in|;d h:d;;ajhg m;alr .ekSug bvlv
i,id .ekSu iudcjd lshqndj ,o ch.%yKhls'

fudrdf,iag isjeks
jdrh wys fjhs
2019
jif
meje;aug ksh;j
we;s < fnd,shdkq
ckdm;sjrKhg
bosm;au
i|yd
j;auka ckdm;s Bfjda
fudrdf,iag yd Tyqf.a
Wm ckdm;sjrhdg bv h hq;=o keoao hkak uiSu i|yd
cku; pdrKhla miq.sh fmnrjd 21jeks k meje;ajqKs'
flfia jqjo 51'31]l ishq je ckao m%;sY;hla ,nd .kska
ch.%yKh lrkq ,enqf Bg bv fkdh hq;=hhs hk u;hhs'
j;auka ckdm;s Bfjda fudrdf,iag 2019 olajd
rg md,kh lsug ckjrula ,e ;sf' Tyq m<uqjrg
ckdm;sjrhd f,i f;dardm;a lr .kq ,enqf 2006
jifh' bkamiq 2009 jifoS;a" 2014 jifoS;a Tyq kej;
f;drd m;a lr .kq ,enqKs'
Tyqf.a md,k ld,h ;=< rf wdrl ixjOk f.h
6'2] olajd by< .sh w;r iudc iqnidOkh by< kexjqKs'
ta w;ru wrdcH frdafhl= f,io ,;ska weuldkq
l,dmfha;a bka msg;;a l%shdld jevfldgilg Wrfokq
,eKs'

ud;= 2016

wdl

wdlfha
tld
rdcfhda.ho@ udrfhlao@
uE

; ld,fha
,xldf
wdl
.siqula
ms<sn|j
jeu
idlPdjla meje;sfha k
ta ;ju;a wjika fkd
we;s ztldZ k fl
kka ykajk bkahdkqYS%
,xld
wdl
iy
;dCIKsl iyfhda.S;d .siqu
^ETCA& ms<sn|jh' fuu
.siqu ms<sn|j idlPdj
wdkafoda,kd;aul ;;ajhlg
m;au m%Odk fya;=j jQfha"
wod< .siqf Ih m:fha
j.lSu ork wud;Hjrhd
f,i ixjOk Wmdh ud.
iy cd;Hka;r fj<| wud;H
u,sla iurl%u uy;d k
jljdkq iys;j fuu .siqu
w;aika lsu .ek m%ldYhla
is lsuhs' Tyqg wkqj 2016
ckjd w. .siqf o<
rduqj bkahdjg bm;a lr
we;s w;r 2016 fmnrjd
w. o< rduqjg w;aika
;nd 2016 jir ueo ^cQks
udifha& .siqu w;aika
lsug wfmaCId flf'

tld frdaOfha
fya;=j

udlaiajdoh wrdljdohg
jvd fjkiah' th idudkH
jYfhka ma,jjd
wjhl rdcHhla
yd rdcH n,h ;sf
wjYH;djh fYaIfhkau
Okm;s l%ufha isg
iudcjdohg mj;kh
f ld, mfofha
th ;sf wjYH;djh
ms<s.kafkah'

f,kska
f;dard .;a lD;s"
05jeks fju"
msgqj 46

ud;= 2016

bkahdj iy YS% ,xldj


w;r ft;sydisl jYfhka
fndfyda im in|;d we;sjd
fukau
fndfyda
.ego
ksudKh jQ wjia:d we;'
miq.sh rdcmCI md,kh ;=<
bkahdj iu meje;sfha
foaYmd,ksl jYfhka ria:
iajNdjhls' ,xldf meje;s
30 wjqre hqoaOh hqouh
jYfhka ksud uo bkahdf
fkdi;=gg fya;= h' kuq;a"
wdl jYfhka we;af;a
b;d < .kqfokq m%udKhls'
,xldjg f.kajk ish
fnfy;aj,ska 70]lg je
m%udKhla f.kajkq ,nkafka
bkahdfjks' Bg wu;rj
mmamq" EKq" l=nvq" ia
wdkhkfhka 72]l=;a Lksc
f;,a wdkhkfhka 1$3l=;a
is lrkafka bkahdfjks'
bkahdj .siqulska tl
fkdjqKo oekgu;a ,xldf
wdlfha Yd, mx.=jl
md,kh
w;am;a
lr.;a
f,dl= whshd nj wu;l
l< hq;= ke;'
tld ms<sn| frdaOh
fm< .eiS we;af;a" yqfola
ta bkahdj ksidu fkdj
tu .siqu ,xldf wdl
iajdk;ajh
flfrys
t,a, lrk wk;=r ksidh'
oamdYal fyda nyq mdYal

.siqula fkdue;sj rduqjg


;rla frdaOh mEu
tld ,a,l= ueula
hkak wdKavqf frdaOh
ixisjk ;lhhs' kuq;a
.siqu f.dvkef.kafka
rduqj ;=< fyda rduqj u;h'
rduqjg mska Bg imqrd fjkia
.siqula we;sjkq we;ehs is;sh
fkdyelsh'

fj<| .siqj,
wruqKq
lsysmhla ;sh yelshs' iuyr
.siq ;dCIKsl yqjudre
lr .ekSu Wfoid h
yelsh' ;j;a .siq m%d.aOk
wdfhdack b,lal h yelsh'
ke;sk f,dal fj<|fmdf<a
;u fldgi w;am;alr.ekSu
Wfoidh'
wm ksrfmaCI
f,i kEu wdldrhl fj<|
.siqula m%;sfCIam lsu fyda
bkahdj iu fj<| .siqu
wmg ^,xldjg& jdisodhl
jqj;a m%;sfCIam lsf mgq
oDIahl
iska
tld
frdaOhg tla h hq;= ke;'
tld .siqf wka;.;h
fukau" tld miq l;df
we;s ,xldj 2000-01 isg
w;aika lr ls%hd;aul bka
,xld ksoyia fj<| .siqu
isg f olajd bkahdj yd
,xldj w;r we;s lr.;a
wdl
tl;djhkays
m%;sM,
iudf,dapkhla
ksjer f,i islr .; hq;=j
we;' fuys 1998 w;aika lr
2000 isg ls%hd;aul jQ bka,xld ksoyia fj<| .siqu;a

thu mq,a lrka thg fiajd


fCIa;%ho we;=<;a lr 2003
flgqm;a l<
ia;SrK
wdl iyfhda.s;d .siqu;a
^CEPA& b;d ;SrKd;aulh'
2014 uy nexl= jd;d o;a;
wkqj ,xldj bkahdjg
wmkhkh lrk NdKav
jOkhg
fuu
.siqu
odhl we;af;a b;d iq
m%;sY;hlsks' th 4'8] isg
5'6] olajd m%udKhls' kuq;a
tjeks fj<| .siqulska ne
ke;s tlai;a rdcOdksh iy
tlai;a ckmoh i|yd wfma
wmkhkj,ska 40]la ;r
by< w.hla ;sfukau fuu
;;ajh f;are .; yelsh'

n fkdjk ndOl
^NTB&
NdKav
wmkhkh
lsf yuqjk m<uq n
j.h jkafka ;Sre nh'
kuq;a" bkahdjg ;Sre nj,g
wu;rj n fkdjk ndOl
f,i tys m%dka;j,go wu;r
noaola wh lrkq ,ef' hfula
bkahdjg NdKav hjkafkla

f,i ;,akdvqjg NdKav


hjkafka k ta i|yd 21]
la n f.h hq;=h' fjk;a
m%dka;hl tu whlsu 0'5]la
jkq we;' bkahdf n
muKla fkdj > mmd,k
ms<sfj;a"
wkjYH
f,i
islrkq ,nk ;;aj mCId
ndOdjka yd m%;sfCIam lso
f w;r fjhs'

bkahdf fj<|
mx.=j
bkahdj iy ,xldj
w;r fj<|fmd< mudjkaf.a
mr;rho forg w;r fj<|
.siqul ie,ls,a,g ,la
fkdlr neyer l< fkdyels
m%Odk idOlhls' j;udk
bkahdf ck.ykh flda
127ls' Y%u n,ldh ,shk
532ls'
<ud
Y%lhskaf.a
m%udKh tla flda 26 ,CIhls'
/lshdfjka
fmf<k
m%udKh Y%u n<ldfhka 7]
ls' th wdikak jYfhka
,CI 370ls' th ,xldf
uq ck.ykh blaujk
m%udKhls' klg fvd,
1'25la fkdWmhk ck;dj
flda 27ls' th ,xldf uq
ck.ykh fuka oi .=Khls'
tfiau" ,xldf fj<|fmd<g
klg <djk ^fj<|fmdf<a
ieirk& ck;dj ,CI 30ls'
th bkahdf ,CI 3880ls'
,xldj bkahdj iu ljr
ugf fyda fj<| .siqula
we;slr
.ekSf
fuu
wiudk;d ;;ajhka fydka
f;are f.k .siq.; ula
w;HdjYH f'

rduqj iy .siqu
by; ish lreKq
f;are .ekSu wjYH jkafka
oekg zhymd,kZ wdKavqfjka
fhda;
tld
.siqf
,xldf wdlhg ljr

n,mEula islrkq we;so


hkak f;are .ekSugh'
wdKavqj
iska
tld
frdaOhg bm;a lrk
m%;spdrh
jkafka"
fuh
wjika .siqula fkdj .siq
rduqjla muKla njhs' ta wkqj"
rduqj .siqula ug k wm
^,xldj& bm;a lrk o<
rduqj iy bkahdjg bm;a
lrk rduqj tl;= lr wjika
.siqula ilia h hq;=h'
.siqula fkdue;sj rduqjg
;rla frdaOh mEu tld
,a,l=
ueula
hkak
wdKavqf frdaOh ixisjk
;lhhs'
kuq;a
.siqu
f.dvkef.kafka rduqj ;=<
fyda rduqj u;h' rduqjg mska
Bg imqrd fjkia .siqula
we;sjkq
we;ehs
is;sh
fkdyelsh' tfia jkafka k"
th ,xldfjka bm;a lrk
o< rduqj imQKfhka bj;a
lr bkahdf o< rduqju
.siqu f,i ;yjqre lsu;a
h hq;=h' ta wkqj rduqj wkqj
.siqu ljrdldr jkq we;soehs
f;are .ekSug yelsh'

fhda; .siqf
wvx.==j
oekg fhda; bkaYS% ,xld wdl iyfhda.S;d
.siqu
^ETCA&
i|yd
wdrNh
ie,fikafka
2015 iema;enrfha rks,a
l%uisxy bkahdf isl<
ixpdrfha bkah w.ue;s
kfka fuda
iu
we;sjk
tl;djhhs'
wdKavqj mdYajfhka fuu
fhda; .siqf l,ska mej;s
iSmd ^CEPA& .siqug jvd
idOkSh m%;sM, f,i olsk
^.=Kd;aul fjkial& f,i
my; lreKq ykajd we;'
NdKavj,g
wod,j
oekg
mj;sk
.siqu
wkqj ^ISFTA& bkahdjg
,xldfjka
tla
jirlg
hjkq ,nk NdKavj,ska
65]-80]la muK fuu fj<|
.siqf jrKSh fldkafoais
^preferentional terms& hgf;a
hjkq ,enQjo bkahdfjka
,xldjg .siqf mokka
tjkq ,nkafka 20]-30]
la w;r m%udKhla muKs'
tfiau bkah fj<|fmd<g
we;=ug we;s ndOd ^Non
Tarrif Barries& bj;a lsug
blauka
m%;sM,
,efnk
fldkafoais we;=<;a lsf
jqjukdj
f,i
rcfha
mdYajfhka olS' fojkqj"

15jeks msgqjg

kshuqjd

ldka;d

10
1

ldka;d kfha ienE wre; fjkqfjka


fm< .efiuq

06 jk cd;Hka;r ldka;d kh ud;= 08 jk kg fh


we;' ldka;d kfha fujr;a iqmqre f,i meje;afjk
u,a m%oYk" flala m%oYk" bjq msyq" we ,dis;d"
ukd,shka oelau jeks O fjf<| jevigyka yryd f,dj
fndfyda rgj,;a ,dxlSh N+h ;=<;a O foaYmd,k mlaI"
O wdh;k" O ixOdk" O wdldrfhka cd;Hka;r
ldka;d kh ieuug lghq;= lr we;' ldka;d kfha
ienE w:h yd wruqKq jgyd fkdf.k lrkq ,nk tjeks
ieurej,ska ldka;djka isysk f,dalj, w;rux lsu" ienE
ldka;d m%Yak hg .eiSu ;jrg;a isjkq we;'
cd;Hka;r ldka;d kh wdrN ug uq,a jQfha
b;sydifha ldka;djka ;u whs;Ska kd .ekSu Wfoid
lrk ,o wr.,hkah' 18 jk ishjfia hqfrdamfha yd W;=re
wfuldf ldl hqKqj;a iu. werUqKq frms<s yd
we. ludka;Yd,dj, iq jegqmlg meh 14la 16la jeks
os.= ld,hla fiajh lrka b;d Ialr" la; yd wkdrlaIs;
;;ajfhka fiajh l< llre ldka;djka" jdudxYsl
jHdmdrhkaf.a u.fmkau hgf;a ;u whs;Ska kd .ekSug
yd ij ck ckao n,h ,nd.ekSug wr., lrkq ,eKs'
1910 fvkaudlfha fldamkafya.ka k.rfha meje;s iudcjd
ldka;djkaf.a fojk cd;Hka;r iuqf cuka cd;sl
iudcjd kdhsldjla jQ la,drd filska iska cd;Hka;r
ldka;d khla k l< hq;= njg fhdackdjla f.fkkq ,enqf
tjeks wr.,hkag iyNd.s jQ ldka;djkaf.a igkald;ajh
ieuu Wfoidh'
wm ldka;d kh iurkq ,nk f fudfydf;a rg ;=<
wnqo .Kkdjla u;=j we;' thska jvd;a mSvdjg m;aj we;af;a
ldka;djkah' fkka k jejk wdl wnqoh iska fyg
ojfia;a ueofmr. jy,a fufyh i|yd ldka;djkag hdug
isjk ;;ajhla Woa.; jkq ksielh' rgg foia ksuh
/f.k taug msg;aj hk ldka;djkag uqyqKmEug isjk
O .eg" Ialr;djka j<lajd .ekSug fuf;la l,la
n,Odka rdc;dka;%sl ugka lsis mshjrla f.k fkdue;s
;;ajhla ;=< kej; kej;;a Ydl yd ,sx.sl m%pKav;ajhg"
;fhka jka f.ug .Dy fialdjka f,i ueofmr.g
hk wfma ldka;djkag isjkq we;'
,xldf ck.ykfhka 52'6]la ldka;djka jqj;a
nyq;rhla ldka;djka ;ju;a M,odhs wdl ls%hdj,shlg
odhl lr.ekSug iu;aj ke;' 35]la jk furg ldka;d
Y%u n,ldfhka wvlg wdikak m%udKhla fiajh lrkq
,nkafka j;= lafIa;%h ;=<hs' mmd,k yd foaYmd,k ;Ska
;SrK .kakd wdh;k ;=< ldka;d ksfhdackh mj;skafka b;d
wju ugulh' .NkS ldka;djka ;=ka fofkl= f.ka tla
wfhl= kSrla;sfhka fmf<a' wjqre 15;a 49;a w;r miqjk
ldka;djkaf.ka 16'2]la ukaofmdaIKfhka fmf<a' km;d by<
hk nvq ," ord.; fkdyels jk hou fya;=fjka orejkao
iu.ska ish kid .kakd ;;ajhgu wo ,dxlSh ujreka
m;aj we;'
jejk wdl wnqohg idfmaCIj iudh yd
ixialD;sl .ego W.% we;' iudchla f,i mej;Sug
wjYH ish idrOuhka f.fhka msfyka mj;S'
ldka;djkag yd <uqkag tfrys wmrdO" ,sx.sl w;jr"
kSuere" uxfld,a,lE wd iudc frda l%shdjka km;d
jOkh fjka we;'
,dxlSh ldka;djkag fujka ;;ajhla Wreu we;s
jgmsgdjl j;auka md,kdldh ldka;djka in, .ekaf
wruqKska hehs mjika m,d;a md,k wdh;k i|yd 25]
l fldagdjla ,nd ug flgqm;la ilia l<o ta ms<sn|j
meye,s ksrjq,a njla ;ju;a ke;' ldka;djka ixOdk
kdhl;ajh i|yd mqyqKq lsu yd yev.eiaug rchla f,i
uey;aj m%;sm;a;s yd ie,iq ilia l< hq;= jqj;a ta lsis;a
fkdue;sj ldka;djka foaYmd,k jYfhka in, .ekaug
l;d lsfuka M,la fkdjkq we;'
rgla f,i wm m;aj we;s wnqofhka f.dv taug
ldka;djka f,i wm ish fokd w;aje,a neo.; hq;=j we;'
wiS; mSvdjka ueo mjq,g Wrfok ldka;djkao" foia foiays
O jev ;=< Y%uh j.=rjk ldka;djkao" l,d lafIa;%h
;=< ksudKYS,S odhl;ajh imhk ldka;djkao ta fjkqfjka
fmruqK .; hq;=j we;' wfma Yla;sh uf ch.%yKh
njg m;a l< hq;=j we;' tksid ldka;d kfha ienE wruqKq
kd.ekSu Wfoid ffOhh yd wjfndaOh tla/ia lr.kakd
khla njg tu kh m;alr .ekSug foia foiays is isk
,dxlSh ldka;djka ishfokd wgka lr.; hq;=h'

iudcjd ldka;d ix.uh


^ud;= 08 kg fhfok cd;Hka;r ldka;d kh fjkqfjks'&

whs;Ska Wfoid ldka;dfjda ixOdkfha iNdm;sks

ifrdacd fmda,ard ifydaohf.a

k ixpdrfha w;aoelS'''

kh ck.ykh w;ska
f,dj m<uqjeks rgh'
tys ck.ykfhka y
wvlg;a u|la jefhka
iskafka ldka;djkah'
fjk;a rglg tu ldka;d
m%;sY;h uy;a nrla jqj;a
khg th
tfia fkdf'
kfha
ldka;djka
iskafka b;d
bfhks'
ukao h;a
merKs kfha
ldka;djg
idfmalaIj
oekqu"
;dlaIKh"
ixialD;sh yd
iudc wdl,am
w;ska j;auka
k ldka;djg
ys ;ek;a
k ldka;dj
w;am;a lr.;a
;ek;a b;d
by< ugul
mj;S'
ro< jevji md,k
l%uhkag wkq.;j mej;s
merKs kho .;dkq.;sl
wdishd;sl rgls' tfy;a kj
iudcjd kh tu ish
u;jdohka neyer lrka
b;d .= udj;lg mshjr
;nka is'
miq.sh foienrfha
fhKq ixpdrfha khg
wm md ;enQfha mdkaor 2'30;a
3'00;a w;r ld,fhah' k
fldhqksia mlaIfha by<
ks,Odkshka lsysmfofkla
fi,aishia wxYl 6la jeks
wl iS;f,a ks jrka wm
ms<s.ekSug n,d isfha ienE
rdc;dka;s%lnj m%oYkh

lrks' tfia wm ms<s.;a


Tjqka wm kfha .; l< k
10 ;=< wjia:d lsysmhlu
k ldka;dj im%odhsl
ldka;d N+ldj blaujd rf
ixjOk ldhhg olajk
odhl;ajh fld;roehs wmg

wfkl=;a whs;sjdisl
wys lr isk wfma rf
ldka;djka w;r k
ldka;djg iudcjdoh iska
w;alr we;s ;;ajh b;d
iqfYaIS f' k iudcjd
ckrcfha wm ixpdrh l<

meye,s lrks'
kh ;=< wm gq
fYaI oYkhla k
iEu ludka;Yd,djlu"
f.dm,lu" jevulu
mska yd iuiuj jev
lrkd ldka;djkah' bf.kqu
,nk oehkah' m%jdyk
lafIa;%fha ;=< fiajh
lrk hre ldka;djkah'
mmd,k Odhl wxYj,
ksmqK ks,Odkshkah' Tjqka
tjka ;;ajhl miqug trg
iudcjd md,k l%uh iu;a
we;'
;u f.j,a ;=<
.d,alr yqfola mjqf,a nr
weug muKla iSudlr

pekaId m%dka;fha wfma


mj;k lghq;=" u.
fmkau wd ishu rdcH
;dka;%sl lghq;= i|yd
odhl jQfha ldka;djkah'
tu ldka;djkaf.ka wm
ykd.;a fmd j .=Kh
jQfha iajdNsudkhhs' tu
iajdNsudkh Tjqkag ,e
we;af;a tu iudc wdl
foayh ;=< Tjqkag ysj
we;s ia:dkfha jkdlu
fya;=fjkah'
kfha ldka;dj
iajdkh' iajdhla;h' ;Ska
;SrK .ekSf ldhfha
Tjqka iskafka bfhks'
Tjqkao mska yd iudkj

ldka;d m%pdrl lghq;=


ksOkSkaf.a jHdmdrhg
jeo.;a m%Yak iEu tlla
iuu noaO h hq;=h'
tfiau m%Odk l;jHh
jkafka ldka;djkaf.a mx;s
yeSu mqnqjd,Suhs' tfiau Tjqka mx;s
igk i|yd tlalr .ekSuhs'

la,drd filska

fldhqksiajdoh
fkdue;sj ldka;d
uqla;sh .ek
is;Sugj;a ldka;d uqla;shla
fkdue;sj fldhqksiajdohla .ek
is;Sugj;a fkdyel'

bfkaid wduka

kshuqjd

ksis we.hSug yd f.!rjhg


,lajkafkah' ,xldf fuka
ldka;djka ;jrg;a fojk
fm< mqrjeishka fkdfj;s'
mshdf.a wkkH;djh ;=<
jecfUkafkda fkdfj;s'
Tjqkaf.au wkkH;djhla
f.dv kxjd
.ekSug;a
yelshdjg
i,k iudc
jkdlj,g
Wreul
lshkakg;a
Tjqkag bvlvla
ysj we;'
wOHdmk"
jD;a;Sh" iudc"
foaYmd,ksl
foayh ;=<
fldagdjlg
tyd .sh ienE
Wreuhla yd
whs;sjdisl
iq/ls ldka;d
mrmqrla ug;a
k ldka;djkag
yelshdj ,e
we;' tfia
Tjqkaf.a ; fjkiaug
n,md we;af;a tflla
wfkld iQrdlk Okjdoh
mrod ieug idOdrK f,i
i,lk" iudcjd iudch
ksidfjks' tjeks iudchla
f.dv kexug k ,xldf
ldka;djkao ta i|yd fm<
.eish hq;=hs'

wef.ka wmg'''
wm wmf.a mqoa.,sl ; wm
wr., lrk wNsm%dh iu
noaO lr.; hq;=h' tk
fldhqksiajdoh f.dv ke.Su
i|ydh'

kfoaiaod lDDmaialhd

wm kj ma;su;a
wkd.;hla tk
iudcjdoh <d lr
.kafka iEu rglu Okm;s
mx;shg tfrysj lrk
ma,h wr.,hlska yd
uq f,dalfhau jev lrkd mska yd
ldka;djkaf.a tlai;a fuka muKs'

wef,laiekav%d fldf,dka;dhs
ud;= 2016

oelau

oekqu iudch yd ka;kh

11

02

oekqu hkq l=ulao@


ud

merKs mdi,aj,ska
,enqfKa ;kslru fmdf;a
oekquh' nd, mrmrdfjys
fud<h wiqrd oeuQ iy
Tjqka tlu rgdjlg
fm< .ik ,o ks,Od
msila njg yerjQ
jevlg ke;s" muKg
je yd ksiaidr oekqu
iuqodhla mdv lrk
f,i tajd tys isiqjkag
n, lf<ah' ta jqjo" ksia
j.hd tla/ia l<
{dk iuqodh wjfndaO
lr fkdf.k flfkl=g
fldhqksiajdfhl= h
yels hhs Tn ks.ukh
lrf;d;a" Tn lrkafka
nrm;< jrols'

f,kska
f;dard.;a lD;s"
11jeks fju"
60 msgqj

ud;= 2016

okakd tlu
foh ud lsisjla
fkdokakd nj
hehs jrla odYkslfhla
mjid ;snqKs' ish,a, okafka
hehs is;k ksidg lsisjla
bf.k.; yels jkafka ke;'
ta Tyq ish,a, okafka hehs
is;k ksidh' tfy;a ;ud
fndfyda foa fkdokakd nj
okakd whg bf.kSu myiqh'
ta" ;uka fkdokakd foa
bf.k .ekSug Tyq fhduqjk
ksidh' fika nqoyu kka
oyula kh" cmdkh jeks
rgj, mej;S ;sf' tys
ysjreka fndfyda oekqu we;s
wh f,i ie,lsKs' jrla
fika .=re yskula fj;
bf.kSug .sh mqoa.,fhl=g
tu ysku mjid ;snqfKa
j;=r msrjQ Ndckhlg ;j;a
c,h msrh fkdyels nj;a
c,h msrh yelafla ysia
n`klg nj;ah' ta ksid
bf.kSug fmr Tf ukfia
ta i`oyd bv ;nd .kakd
f,i;ah' ksiqka bf.k
.ekSug fm<fUkafka
;uka fkdokakd ksid jk
neka oekqu wdrN jkafka
fkdoekqf isgh'

ksjpkhla fidhd
ienekau oekqu hkq
l=ulao@ f ms<sn`oj O
whg O ksjpk ;sh
yel' oekqu hkq ;ud
wjfndaO lr.;a okakd foa
hehs flfkla is;k g ;j;a
iuyre {dkjdofha m;==,gu
je oekqu hkq ixidr.;j
,efnk fohla fmr wd;au
Njfha isg tk fohla f,i
fyda fohkaf.a odhdohla
f,io is;Sug mqjk' oekqu
ms<sn`oj jk tu {dkjd
;Hd u; w;S;fha m%n,j
meje;s w;r j;udkfha mjd
h rlg tajd fYaI mj;S'
th tfia jkafka oekqu hkq
l=ulao hkak mjd fkdokakd
;;ajhla ;=<h'
oekqu ms<sn`o fl"
tfy;a b;du ksjer
wx.imQK ksjpkh wmg
imhkafka udlaiajdohhs'
th fufiah' jdia;l
f,dalh yd tys kshdu
ksia uki ;=< wruqKq

iy.;j;a ixjOkd;aulj;a
mrdj;kh u oekqu
k f' ta wkqj ksid
m%lD;sh fyj;a ;udo we;=<;a
fidndoyu u; n,md tu.ska
,nd .kakd wjfndaOh oekqu
f,i flfhka mejish
yelsh' tneka oekqf tlu
W,am; jkafka jdia;l
f,dalhhs' jdia;l f,dalh
fyj;a fidndoyf iuyr
foa i;=ka ;=<o mrdj;kh
f' ms<sUq f' i;a;= h h
foa ols;s Yo wi;s' iamYh
oefka' Wka h h foa
fjkafldg y`kd.ks;s'
tfy;a i;=ka ;u
mxfkashhka yryd we;s
lr .kakd ye`.S" ixfokd
oekqu fkdf' ukao tajd
wruqKq iy.; fkdjk
neks' i;a;= fidndoyu
yrfhka jgyd fkd.ks;s'
tfy;a ksid m%lD;sh fyj;a
fidndoyu tys fmkqfuka
muKla fkdj yrfhkao
jgyd .kS' fidndoyf
kshduhkao jgyd .kS' tajd
mrmqfrka mrmqrg;a" tlu
mrmqr ;=<;a ksia fud<h
;=<;a ixjOkd;aulj yd
wruqKq iy.;j jOkh f'
tneka zoekquZ tys ienE
w:fhka mj;skafka ksid
;=< muKs'

mshjfrka mshjr
m%lD;sh ksia ukfia
wruqKq iy.;j yd
ixjOkd;aulj ms<sUqu
fyj;a oekqu wm ;=< f.dv
kef.kafka" tlajr fyda
wms<sfj,lg fyda wynhla
f,i fkdf' lsish wruqKq
iy.; l%uhlgh' oeka
fuh wm ;=< ksrdhdifhka
isjqjo wm fuf,i is;d
is fkdl<o ksia uki
;=< oekqu f.dv kef.
kafka tla;rd rgdjlg yd
l%uhlgh'
oekqu i`oyd jk
ls%hdj,sfha m<uq mshjr
fyj;a wdrNh judk
ixcdkkh f,i ye`kaf'
fuh ir, fohls' judk
ixcdkkh hkq wm wjg
jk m%lD;sh yd tys foaj,a
ksid ish mxfkashhka
u.ska y`kd .ekSuh'

j;auka Okjd
wOHdmkh
ilialr we;af;a
Bg tfrysjh'
;lhg bv
fkd;nd fmd;a
lgmdv lrk
wOHdmkhlg
j;auka wOHdmk
l%uh orejka
fldgqlr keoao@

ke;sk mxfkashkag
yiqlr .ekSuh' ksidf.a
mxfkashkag yiqjk
^wm wik" olsk" ri`k"
iamYlrk wd& foa ksia
fud<h ;=< ms<sUq f'
ke;sk ksia fud<h
tajd ir, yd u;=msg y`kd
.ekSulg ,lalrhs' th
y`kajkq ,nkafka judk
ixcdkkh f,ih' fuf,i
m%lD;sh ixcdkkh fyj;a
mxfkashhka u.ska yiqlr
.;a g th fud<h ;=<
ms<sUqu ixfokd f,i
ye`kaf' fuu ixfokd
fyj;a ir, y`kd .ekS
m%lD;sh yd tys jia;=
ixcdkkh lrk mqoa.,hd
oekgu;a ,nd we;s oekqf
m%udKh u; wvq je f'
WodyrKhla f,i lsish
.ila idudkH mqoa.,fhla gq
g ta .ek je r mlaIK
lsug fmr Tyqf.a ukfia
ms<sUq jkafka .fia ir,
u;=msg ,laIK lsysmhls'
tfy;a WoaNs; oHd{fhla
.ila gqg .ia ms<sn`oj jk
Tyqf.a fmr oekqu je ksid
tu .fia ,laIK /ila Tyq
ixcdkkh lrhs'
flfia fyda fuf,i
we;sjk judk
ixcdkkfhka w;alr .kakd
fud<fha ixfokd u.ska
ksid oekqf B< whr
jk ixl,am f.dvk.d
.kS' ixl,am hkq iudk

jia;=kaf.a iudk cd;s


,laIK u; wm ;=<
we;s mQj oekquh'
fuh fmr ,nd.;a
oekqu ksia uki ;=<
mqk ksIamdokh ula
fyj;a h<s ms<sUq uls'
ixl,amj,o ks;ru wm
;=< mrdj;kh jkafka
wod< jia;=j, fYaI
,laIK fkdj fmd
,laIKhkah' WodyrK
f,i fmd;a" ksid" .ia"
m,;=re" t<j wd f,i
f' wfma ukfia ixl,am
;snQ muKska wod< jia;=
ms<sn| mQK oekqula wm
;=< we;ehs is;sh hq;=
ke;' kEu jia;=jla
ms<sn| jvd wjfndaOhla
i|yd ksia uki ;=<
B< ls%hdj,sh werf'
th m%cdkkhhs'

l=ulao f m%cdkkh
m%cdkkh hkakg
fhh yels ir,u f;areu
wOHhkh hkakh' lsish
jia;=jla fyda fohla ms<sn|
jer wjfndaOh i|yd
wm islrk wOHhkh ka
woyia f' ta i|yd wmg
;l {dkh w;HdjYHh'
tfukau mxfkashkaf.a
iSudiys; nj wNsnjd
hdu i|yd jQ oHd;aul
WmlrKo w;HdjYHh' wmf.a
mxfkashkaf.a yelshdj
mj;skafka iSudjlh' wmg
msh weiska fndfyda foa
ne,sh fkdyel' wmg wE;
r ;sfnk jia;= fyda b;du
l=vd wxY= msh weiska ne,sh
fkdyel' ta wfma wefia
yelshdj iSudiys; neks'
wmg Yo weiSf iSudjla
;sf' ksidf.a lkg
yiqlr.; yelafla Yoh
uksk fukau lsjfyd;a
fvisn,a 20g je yd 2200g
wvq Yo mrdihka muKs'
tfy;a iuyr i;=kaf.a
iuyr bkashhkaf.a yelshdj
ksid blaujd mj;S' Wl=iq
weig" ksia weig jvd
ka we;s jia;= oelsh yel'
iqkLhdf.a wd>%dK yelshdj
ksid wNsnjd we;' tfy;a
i;=kag ksidg fuka ;l
l< yels hqKq fud<hla

ke;s ksid bka m,la ke;'


ksidf.a mxfkashkaf.a
yelshdjka iSudiys; jqjo tlS
iSud wNsnjkh lsug iu;a
fYaI bkashhka ksidg
we;' ta ksia fud<hhs'
flfia fj;;a iS;
yelshdjka iys; wfma
mxfkashhka u.ska wm
,nd .kakd wdrNl
m%d:l oekqu u; judk
ixcdkkfhka we;slrk
ixfokd u.ska jia;=j,
ish ,laIK mrdj;kh
lrkafka ke;' ta ksid
mxfkashhka u.ska muKla
,nd.kakd oekqu wimQK
tlla f' th fndfydg
ksje/ ke;s j, oekquls'
fuh fjkia lr.; yels
jkafka ;lh u.ska yd
mxfkashkag ,nd.;
fkdyels ,laIK ykd
.ekSug Wmld jk WmlrK
u.sks' ta wkqj wm ;=< oekqu
f.dv kef.kafka bkashka
u.ska ,nd.;a ir, oekqu
fyj;a bkash f.dapr oekqu
yd ;dlsl oekqu tl;= jQ
gh'

ksudKYS,S
ka;kh
ksiqka ksudKYS,S
jkafka Tjqka i;=j mj;sk
fuu ;lfha yelshdj
ksidh' tfy;a j;auka Okjd
wOHdmkh ilialr we;af;a
Bg tfrysjh' ;lhg bv
fkd;nd fmd;a lgmdv
lrk wOHdmkhlg j;auka
wOHdmk l%uh orejka
fldgqlr keoao@ j;auka
orejka oji mqrd mdi,
;=<;a Wmldrl mx;s ;=<;a
bf.k .ks;s ienekau
th bf.k .ekSula fkdj
Nd. iu;au i|yd
lgmdv lsuls' ta ;=<
;lkhg bvla ;nd ke;'
th Okm;s l%ufha meje;aug
fyd|h' ukao ;lkh ke;s
;eke;a;d ;ud wjg isjk
krl foa m%Yak fkdlrk
ksidh' ;uka j;ajk
f,dalh fjkia lsug
fkdis;k ksidh'
tfy;a zoekquZ hkq
lgmdv lsu fkdj
bkashf.dapr oekqu fyda
w;S; oekqu u; mokj th
;lkh u.ska" mlaIK"
kslaIK" ks.uk u.ska"
ixiaf,aIK Yaf,aIK u.ska
;jrg;a m%cdkkh lsuh'
ienEf,iu oekqu f.dv
kefkafka tlS ls%hdj,sh
;=< muKs'
oekqu hkq fohka fyda
fjk;a woaN+; n,hla iska
wm fj;g ,ndfok fohla
fyda Njfhka Njhg /f.k
tk fohla fkdf' wm ;=<
oekqu f.dv kef.kafka
fN!;sljh' ta i|yd wmg
fYaI yelshdjla iys;
bkashla ;sf' ta fud<hhs'
oekqu f.dvke.Sf ksia
fud<h bgqlrk ldh
ms<sn| idlPd lsug <
l,dmfhka yuqfjuq'

kshuqjd

12

W;=re uqyqfoa isjk


bkah jr wdl%uKh
b

kahdkq jrhka
kS;s frda f,i
Y%S ,xldf uqyq
iSudf islrk wdl%uKh
f jk g nrm;<
.egjlaj mj;S' W;=re
m<df;a jrhkaf.ka id;sYh
nyq;rhla jr ludka;fha
kshef<;s' f fya;=fjka
Tjqkaf.a ck ; wvd,
we;' > ld,hla mqrd
mej; tk fuu .egjg
lsis wdKavqjlska iaridr
iula f jk f;la ,nd
fkdue;' uqyq iSudf
jr im;a fld,a,h ksid
furgg isjk n,mE wdldr
lsysmhlska mj;S' tk
W;=f jr m%cdjf.a ck
;h wvd, u" f rf
cd;sl wdlhg tl;=h
hq;= fldgila bkahdkq
rch n,y;aldrfhka
fld,a,lEug ,lalsu"
furg uqyq iSudf j;ajk
id.r ka iy Tjqkaf.a
jdiia:dkj,g ydks u"
rf iajdm;Hhg n,mEula
isu hk wdldr f'
Y%S ,xldj i;= id.r
l,dmh j. lsf,dag
517"000ls' f.dvf isg
kdl ie;mq 200l muK
rla furg i;=j we;'
1974 jif cqks 26jeksod
Y%S ,xldf;a cqks 28jeksod
bkahdf ,a,sfha w;aika
l< .siqu wkqj;a 1976
jif ukakdr fdaKsh iy
fnx.d, fndlal ms<sn|j
bkahdj yd Y%S ,xldj
w;r w;aika l< .siqug
wkqj;a forf uqyq iSudj
meye,sj i|yka lr we;'
ta wkqj forg w;r we;s
jQ tl`.;djhg wkqj fmd
lreK jQQfha Y%S ,xld uqyq
iSudjg bkahdkq hd;%d
we;= u kS;Hdkql+,
fkdjk nj;a th Y%S ,dxlsl
jrhskaf.a ksoyia wdl
l,dmhla hkakh' fuu
mkf;ys wxl 27 ork
jHjia:df ^3& Wm j.ka;shg
wkqj rdcH wdrCIdj"
iajdm;Hh" ksoyi" fN!l
wLKav;djh wd lreKq
ms<sn|jo wka;.; f'
fuu .egj fya;=fjka
fYaIfhkau W;=re m<df;a
ukakdru" ls<sfkdh"
hdmkh yd uq,;s ia;%slalo"
thg wu;rj jhU m<df;a
mq;a;,u yd kef.kysr
m<df;a ;%sl=Kdu,h
ia;%slalhgo" n,mE is

kshuqjd

miq.sh ld,h mqrdjgu


fuu md,lhka
wkq.ukh lf<a uqyq
iSud W,a,x>kh lrk
hd;%dj,ska b;du iq m%udKhla
kdl yuqodj u.ska w;awvx.=jg
.ekSuhs' th iuia;hla jYfhka
jirlg 0'3]la muK f' ta
fjkqfjka mq,a udOH yrUhka
mj;ajd ;u rch oe l%shdud.
wkq.ukh lrk njg ck;djg
oekq fok kuq;a th lkaola <s,d
mefhla jejd
yd iudk f'

we;' W;=re m<df;a jr


ludka;fhka muKla
hefmk ck;dj fo,CIhlg
wlh' fuf,i furg uqyq
iSudj W,a,x>kh lrka
i;shlg bkahdkq fg%da,
hd;%d k ;=kla mefKhs'
iEu iod" nodod" fikiqrdod
k ;=kg muKla mefKk
hd;%d m%udKh 1500la muK
f' f jk g;a f.dvu
wdikakh olajd mefKk
fuu hd;%d u.ska furg
jrhkag myr fo;s' hd;%d
kdY lr;s' oe,a wdmkak
kdY lr;s' fjk g;a
kdY l< m%udKh w;s
Yd, f' fuf,i mefKk
hd;%d u.ska i;shlg u;aiH
wiajekak fu%la fgdka 600la

ne.ska jirlg fu%la fgdka


32"000la muK bkahdkq
jrhka fld,a, lhs' ta wkqj
jdIslj remsh,a remsh,a
,shk 8600la muK furgg
wysjk njg .Kka n,d
we;' bkahdkq jr hd;%d
uiqka fk<d .ekSf
wkq.ukh lrkafka kS;s
frda Bottom Trawling
System l%ufohhs' ta wkqj
iuia; id.r m;af,a ishu
l=vd hdf.a isgu kdYu
w;sYh nrm;< lreKls'
fuu ;;ajh ;=< wkd.;fha
W;=re uqyqfoa u;aiH .yKhg
oe n,mEula we;s h yels
njg jrfhda mji;s' miq.sh
;sia wjqre is,a hqoaOh
wjika fuka miq rdcmCI

md,kh W;=rg jika;h;a"


kef.kysrg kfjdaoh;a f.k
tk nj mjika uy y`ka
;mamq,k ,' kuq;a W;=f
jrhdg iajlSh /lshdjg
hEug f;dgqfmd<laj;a blr
fkdue;' wju jYfhka lka
,dmqjlaj;a ,nd fkdue;'
Tjqkaf.a me,am;aj,g ,sh'
c,h ikSmdrCIl myiql
ke;' W;=f jrhkag b;s
we;af;a uqyq hEu fjkqjg
uqyqo foi n,df.k yS,a,Suh'
miq.sh ld,h mqrdjg W;=f
jr m%cdj" ;ukag isjk
widOdrKl ms<sn|j mej;s
wdKavqj,g okajd we;s
wjia:d .Kk w;sYd,h'
kuq;a md,lhska kEiQlka
fiaa nlkaks,d isf
m%;sm;a;shla wkq.ukh
lrk ,' W;=f ck;djf.a
lrmska n,hg ;k;=re"

hdre ms<sfj;ls' miq.


sh ld,h mqrdjgu fuu
md,lhka wkq.ukh lf<a
uqyq iSud W,a,x>kh
lrk hd;%dj,ska b;du iq
m%udKhla kdl yuqodj
u.ska w;awvx.=jg .ekSuhs'
th iuia;hla jYfhka
jirlg 0'3]la muK f'
ta fjkqfjka mq,a udOH
yrUhka mj;ajd ;u rch
oe l%shdud. wkq.ukh
lrk njg ck;djg oekq
fok kuq;a th lkaola <s,d
mefhla jejd yd iudk
f'
fuu ;;ajh ;=<
w;awvx.=jg .;a tu hd;%d
i|yd is lrkafka l=ulao@
1948 wxl 20 ork wd.uk
yd .uk mkf;a 45 jk
fohg wkqj hd;%d yd
jrhskag kvq mjrd" iq

jrm%ido .;a ov cd;sl


ikaOdkh ish,a, wu;l lr
oud is;s'
miq.sh rdcmCI wdKavqj
jfrl m%ldY lf<a fuu
.eg forf jrhka
idlpd u.ska i|d.;
hq;=h hkakh' rdcHhka
foll .egjla jrhkag
i|d .ekSug ndrh
fkdyelsh hkak isysnqoah
kEu wfhl=g jgyd .;
yelsh' tys f;areu wdKavqjg
fuu .egj ms<sn|j
mq,aj wOHhkhla islr
ienE iulg hEug
jevms<sfj<la fkdue;sluhs'
j;auka ffu;%S rks,a yjq,a
wdKavqjo wkq.ukh lrkqfha

ovuqo,la f.fuka miqj


fulS hd;%d yd jrhka
ksoyia lr bkahdjg ndr
uh' kuq;a fuu l%shdj,sh
k;r lsu wrNhd th mh
nrjdg mslr fnfy;a
neula yd iudk f'
kuq;a f rf iu; l<
1979 wxl 59 ork foaYSh
jr hd;%d u;a lsf
mk;g wkqj fuu hd;%d yd
jrhkag kvq mjrkafka
k tlS hd;%d yd wdmkak
rdcika;l l< yelsh'
kS;suh m%;smdok
;;ajh tfia mj;soa furg
md,lhka th wkq.ukh
fkdlrkafka miq.d
OfkaYajr md,lhskaf.a

ld,Sk
mj;sk klu ksidh' f
i|yd h hq;af;a forg w;r
ksjer rdcH;dka;%sl uey;a
ulska" idlPdjlska miqj
forf kdl yuqod u.ska
forg uqyq iSud wdrCIdlr
.ekSug jevms<sfj<la
l%shd;aul lsuh' kuq;a
j;udkfha islrkqfha
forf kdhlhskaf.a
Wmkak wjia:dj,"
ixpdrh lrk wjia:dj,"
ksoyia khkays forf
w;awvx.=f miqjk jrhska
fldgia jYfhka ksoyia
lr zfyd| ys; m<lsZ is
lsuh' f ksoyials u.ska
kdhlhskaf.a wdhqI jelr.
kakd kuq;a jrhkaf.a wdhqI
wvqlrhs' fuu ;;ajhkao
;ukaf.a m%;srEmh f.dv
ke.Sug wjia:djla njg
m;a lr .ekSug ;r Tjqka
w|nd, we;'
j;udkfha jOkh
fjka mj;sk fuu .egj
fya;=fjka W;=f iuia;
jr m%cdjf.a mj;skafka
uy;a jQ fYdald,dmhls'
fuys bkahdkq jrhskag
f ;=<ska widOdrKhla
jk nj mjika ;,akdvq
m%Odk wud;H fch,,s;d
fchrd uy;ah ksr;=reju
;u uOHu rchg;a
ckdm;sjrhd;a oekqj;a
lrhs' weh ta ms<sn|j
w.%dud;H kfkao fuda
uy;d oekqj;a lrka ,sms
21la hjd we;' kuq;a furf
W;=f m%Odk wud;H"
md,sfka;f mCI
kdhljrhd .;a l%shdud.
fudkjdo@ fuu ;;a;ajh ;=<
2015 Tlaf;dan 09 jk k
cfm md,sfk;= uka;%S
; fyar;a ifydaorhd
iska md,sfka;= iNdj
l,a;ef fhdackdj bm;a
lr fuu .egj ms<sn|j
mj;sk wk;=reodhl jgyd
fok ,o kuq;a" W;=f
ck;djf.a Pkaofhka n,hg
m;a v cd;sl ikaOdkfha
ksfhda;hskag ck;dj
wu;l we;' fuhg
wu;rj bkah foaY weu;s
iqIa;d iajrd uy;ah
miq.shod Y%S ,xldf is
l< ks, ixpdrh w;r;=r
fmnrjd 05 jk k W;=re
m<d;a jr iuqmldr i;s
if,k iy iuia; ,xld
fmd jr if,kh u.ska
taldnoaO Woaf>daIKhla
fld<U fldgqf h fmd<
bmsg mj;ajd miqj cd;sl
mqia;ld, fiajd uKav,
Yd,df iuka;%Khla
mj;ajk ,' ta ksid Okm;s
md,lhska isl< hq;af;a
ksy`vj" odhdre ms<sfj;a wkq.
ukh lsu fkdj ksjer jQ;a
iaridr jQ;a rdcH;dka;%sl
uey;a ulska fuu .egj
ksrdlrKh lsuh'

ud;= 2016

fldj

13

ck;d uqla;s fmruqfKa uyck ksfhda;hska iska m< l< woyia


fjkqfjka kshuqjd fldj fjkafjhs'

2016 fmnrjd 11

jevlrk ck;djg jQ
fmdfrdka jyd bgq l< hq;=hs
md,sfka;= uka;%S

; fyar;a ifydaorhd

^mmd,l iNd wd{d mk;g lrk ,o


ixfYdaOk ms<sn| jdohg tlafjka&

1941 iu; lrk ,o


mmd,l iNdj ms<sn|jhs wo wms
idlPd lrkafka' remsh,a 400l
meKSf ukdj remsh,a 1"500
olajd je lsu;a" remsh,a 500
ukdj remsh,a 2"000 olajd je
lsu;a ;uhs fuhska lrkafka
lsh,d .re llre weu;s;=ud
b;d meye,sj lsjd'
we;a;gu .;af;d;a remsh,a
1"500 lshkafka fidp uqo,la'
ta ksid remsh,a 1"500 m%udKj;a
fjkafka keye remsh,a 2"000
m%udKj;a fjkafk;a keye'
mmd,l iNd 44 mss<sn|j ;Ska;SrK .kak" Tjqkaf.a jegqma
ms<sn|j" Tjqkaf.a w;sld, ukd
ms<sn|j" fiajdjka ms<sn|j
;Ska-;SrK .kak ta wdh;kj,
m%OdkSkag" f m%Odk wdh;kfha
ksfhda;hkag mmd,l iNd
/iaulg iyNd.s u
fjkqfjka ,nd fok uqo,
jk remsh,a 400 fldfyd;au
m%udKj;a keye' Tn;=uka,d wo
je l<d lsh,d lshk remsh,a
1"500 iEySug m;afjkak mqjka
.Kkl=;a fkdfjhs' we;a;gu
.;af;d;a tal m%udKj;a keye'
miq.sh ld,h ;=<u fiajlhka
b,af wju jegqm remsh,a
15"000la lrkak lsh,hs' wju
jYfhka" remsh,a 15"000l
ugfj;a ;nd.kak lshk
tlhs" g wjqre tlyudrlg
l,ska fiajlhkaf.a me;af;ka
flreKq b,a,Su' tfyu ;sfnoa
;uhs Tn;=uka,d oeka wju jegqm
f,i ;sfnk remsh,a 9"620" ;j;a
fmdvla tydg ;,a lr,d
remsh,a 10"000la f,i ;Ska
lrkak yokafka' fuu.ska
llrejkaf.a whs;sjdisl
wdrCId lsula lsisfia;a is
jkafka keye ta jdf.au
fmdfrdka bgq lsula jkafka;a
keye'
B<g fm!oa.,sl wxYfha
fiajlhkag ;j;a fyd|u

ud;= 2016

f remsh,a
2"500 fldgia
hg 1"500hs"
1"000hs lshd je
lrk tlj;a
wvqu .Kfka
wr lshmq j;=
fiajlhkag
,efnkafka keye'
j;= fiajlhkaf.a
jegqm - remsh,a
620lshk tl
fldfy;au
uhs lshk tl
ljqre;a ms<s.
kakd fohla' ta
ksid j;= wxYfha
fiajlhkaf.a
jegqma
wksjdhfhkau
je l< hq;=hs'

jxpdjla lrkjd' fm!oa.,sl


wxYfha fiajlhka we;a;gu
b,af remsh,a 5"000l jegqma
jeula' miq.sh wjqreoafoa
bm;a l< w;=re whjefha
fmdfrdkaj wkqj 2015 ;uhs
remsh,a 2"500 je lrkak kE'
yenehs" fl fldgia follg
levqjd' 2015 ckjd udifha
01jeksod b|,d fkdfjhs" udi
myla ;r w;ayer,d 2015 uehs
udifha b|,d remsh,a 1"500la
je lrkak ;SrKh l<d' yenehs
ta remsh,a 2"500u je lr,d
keye' oeka iu; lrkak yok
mk;a flgqm;ska Tn;=uka,d
remsh,a 2"500la je lrkjd
lshmq fmdfrdkaj imQKfhka
W,a,x>kh lr,d ;sfnkjd'
ye;a;E ,CIhla jk wfma
rf fm!oa.,sl wxYfha
fiajlhkaf.ka ishhg 75la" 80la
u we;a;gu wo lghq;= lrkafka
iduQysl .siq u;hs' iduQysl
.siq wkqj lghq;= lrk
fiajlhkag f jegqma jeu
wod< keye' lshd fuu mk;a
flgqm;g Tn;=uka,d jdlHhla
we;=<;a lr ;sfnkjd' t;fldg
f remsh,a 2"500 fldgia hg
1"500hs" 1"000hs lshd je lrk
tlj;a wvqu .Kfka wr lshmq

j;= fiajlhkag ,efnkafka


keye' j;= fiajlhkaf.a
jegqm - remsh,a 620lshk tl
fldfy;au uhs lshk tl
ljqre;a ms<s.kakd fohla' ta
ksid j;= wxYfha fiajlhkaf.a
jegqma wksjdhfhkau je l<
hq;=hs' th je lsf b,a,Su
.ska .gu ;sfnkjd' ta .ek
ydmq;=ka tlal idlPd lrkjd'
ljqre tlal idlPd l<;a"
talg W;a;rla yn jqfKa keye'
fmdf fm!oa.,sl wxYfha
fiajlhkag jegqma je lrkjd
k tal iuia; fm!oa.,sl
wxYfha fiajlhkaf.a jegqma
jeula jkak kE' t;ek;a
Tn;=uka,d j;= fiajlhkaj
fkdi,ld yer ;sfnkjd'
fm!oa.,sl wxYfha ishu
fiajlhkag remsh,a 2"500la je
lrkjd lsh,d fmdf .kakjd
k j;= llre ck;djg ;rla
widOdrK hg i,lkak
tmd' t;ek jegqma Iu;djhla
;rfla fkfjhs" cd;sl;aj
Iu;dj;a u;= fjkjd' ta
cd;sl;aj Iu;djh wkd.;fha
cd;sl m%Yakhla njg m;a
fjkjd' ta ksid f je/oao jydu
ksjer l< hq;= fjkjd'
flg ;j;a jdlH lsysmhla
we;=<;alr ;sfnkjd' fmdf
lsf remsh,a 2"500lska jegqma
je lrkjd lshdhs' yenehs
oeka lshkjd remsh,a 40"000la
fyda Bg je jegqmla ,nk
whg f jegqma jeu isoaO
jkafka keye lshd' tfyu
.;a;;a" lshmq foa fkdfjhs oeka
f lrkafka' oeka fldkafoais
ou,d" tl tl f ldkafoais wkqj
fiajlhka lmamd lrkjd' ta
jegqm f.jk fiajlhka m%udKh
wvq lrkjd' fl fm!oa.,sl
wxYfhka f.jk jegqmla' wehs
rch fm!oa.,sl wxYhg tal
f.jkak bv fokafka ke;af;a@
Tjqka f.jkak leue;s k tal
f.jkak kS;s yokak'
fYaIfhkau ldka;djkaf.a
whs;sh wdrCId lrkak" m<d;a
md,k wdh;kj,g ldka;d
ksfhdackh jelrkak mk;a
f.ke,a,d w.ue;sjrhd rgg
lshkjd" ldka;djkag je
ie,ls,a,la olajkak f
wdKavqj jefhka uey;a
fjkjd lsh,d' yenehs" tfyu
lshk Tn;=uka,d f rf
jev lrk ldka;djkaf.a uQ,sl
whs;shla fjk jegqmg jev lrk
ldka;djkaf.a uQ,sl whs;shla jk

15jeks msgqjg

fmnrjd 12jeksod

wOHdmkfha ixjOkh
fjkqfjka .=re WmfoaYl
fiajdjla ia:dms; l<
hq;=hs
md,sfka;= uka;S%

k,skao ch;siai ifydaorhd

b;du f.fhka
f,dalfha oekqu
fo.=K fjka
mj;skjd' jI 1900g
l,ska k f,dalfha
oekqu fo.=K fjkak
wjqre 100la .shd'
yenehs" 1900 isg 1950
jkg fojk f,dal
hqoaOh wjika jk g
wjqre 25lg j;djla
oekqu fo.=K jqKd'
oeka 2015" 2016jk g
udi 13lg j;djla
oekqu fo.=K fjkjd
lsh,d idudkHfhka
lshkjd'

wfma rf wOHdmkfha ;j;a b


mshjrla fjkqfjka .=re WmfoaYl
fiajdj ia:dmkh lsu i|yd jk
fhdackdj bm;a lsug ,eu .ek
i;=gq fjkjd' wfma rf wOHdmkfha
ixjOkh ms<sn|j l:d lf<d;a
m%Odk jYfhka m%Odk Odrdjka folla
ms<sn|j wmg wjOdkh fhduqlrkak
isoaO fjkjd'
tlla ;uhs bf.kq" b.eka
ls%hdj,sh' wfkl ;uhs mmd,k
ls%hdj,sh' f bf.kq" b.eka
ls%hdj,sh cd;sl wOHdmk wdh;kfha
wOHdmk Ihud,d ksmof isg
.=rejre olajd my<g ysfok
ls%hdj,shla' oekqu ifm%aIKh jkafka
f ls%hdoduh ;=<skqhs' oekqu .,d
hkjd lshk jpkh md lrkjdg
jvd by< isg my<g;a" my< isg
by<g;a oekqu ifm%aIKh jk
ls%hdj,sh isoaO jkafka fukak f

bf.kq b.eka ls%hdj,sh yrydhs'


mmd,k fiajh .;af;d;a wOHdmk
wud;HdxYfha f,aljrhdf.a isg
y,am;sjrhd olajd jk ls%hdoduhla
;sfnkjd' fldfydu jqK;a wjidkfha
wOHdmkfha m%;s,dN ,nk YsIHhg
.=rejrhd iy y,am;sjrhd u.ska
;uhs f lshk Odrdjka fol odhl
jkafka' ta ksidu f Odrdjka fol
tlsfklg fjka fjkaj mej;sh;a
wfkHdkH iyfhda.fhka" wfkHdakH
wjfndaOfhka" wfkHdakH nefuka
lghq;= lf<d;a ;uhs wOHdmkfha
m%;s,dN ,nk YsIHhdg Wiia odhdohla"
m%;s,dNhla w;am;a lr fokak wmg
mqjkalu ,efnkafka'
wms okakjd" cd;sl wOHdmk
wdh;kh we;=f<a Ihud,d" Ih
ksfoaYhka" fm<fmd;a" .=re w;afmd;a
ksudKh lrk nj' oekqug wod,
lrk m%Njhka f.dvk.kafka
t;ekhs' oekqu .=rejrhd fj;
ifm%aIKh lsu i|yd udOHhla
kE' ta i|yd ;uhs f bf.kq
b.eka ls%hdj,sh" th we.hSu" th
iqmCIdjg ,la lsu wd b.kq
iydhl ls%hdj,shg ;uhs fukak f
uOH msila jqjukd lrkafka' tla
me;a;lska cd;sl wOHdmk wdh;kfha
b|,d ta ksIamdokh jk oekqu
YsIHhd fj; <d lrug W.kajk
.=rejrekag b.ekau i|yd fiajdjla
ia:dmkh lsughs f fhdackdj
lrkafka'
b;du f.fhka f,dalfha oekqu
fo.=K fjka mj;skjd' jI 1900g
l,ska k f,dalfha oekqu fo.=K
fjkak wjqre 100la .shd' yenehs"
1900 isg 1950 jkg - fojk f,dal
hqoaOh wjika jkg wjqre 25lg
j;djla oekqu fo.=K jqKd' oeka 2015"
2016jkg udi 13lg j;djla oekqu
fo.=K fjkjd lsh,d idudkHfhka
lshkjd' fukak f fo.=K jk
oekqu .=rejrhd fj; f.k hdu i|yd
;uhs wms l%ufohla ilia lrkak
kE' ta ksid uu ys;kjd" f .=re
WmfoaYl fiajdf wjYH;dj ms<sn|j
wms ldgj;a iel ixld ;sfhkak
hla keye lshd' orejka ,CI 40lg
muK W.kajkak ,CI 02la muK
jk .=rejrekag WmfoaYk iemhSu
i|yd ;uhs f fiajdj w;HjYH
jkafka' .=re WmfoaYl fiajdj .ek
wfma rf wjqre 50lg jvd je
ld,hl isg idlPd fj,d ;sfnkjd'
biafi,a,du 1962" .Ks;h iy oHdj
b.ekau i|yd .=re WmfoaYlhka
n|jd .ekSfuka f fiajdj wdrNlr

15jeks msgqjg

kshuqjd

14

fi!LH mdvu
w

m rf fi!LH weu;s
f ojiaj, bkafka
isx.mamQrefh' ksjdvqjlg f.dia
fkdf' m%;sldr .ekSug f.diah' f,ais
myiq ;ekl k fkdf' f,dalfha
uyd Ok l=frhka iy n,j;=ka
m%;sldr .ekSug tk ix.mamQref
ujqka t<sifn;a frdayf,ah' fiakl
f,a fi!LH m%;sm;a;sh .ek ks;r
lEfudr fok fi!LH weu;sjrhd f
l< foa u.ska wfma rf fi!LH fiajh
.ek lu mKsjqvhla ;sf' ta" rf
fi!LH weu;sjrhd f,i ;udg;a ;ud
hgf;a ;sfnk fi!LH fiajh .ek
Yajdihla ke; hkakh' wmg m%Yakh
;sfnkafka Tyq f,dalfha iqms frday,l
ffjoH m%;sldr .ekSug hdu fkdj
f rf mekfvda,a fm;a;laj;a ke;s
frday,a ish .Kkla ;sfh fkajdisl
frda.Skag bkak yskakg bvlv

mjd ke;s frday,a ;sfnoa;a fi!LH


n,Odka ta .ek jf.a j.la ke;sj
lghq;= lsu .ekh'
uq f,dalhu ms<s.;a oCI
ffjoHjre iy frday,a ldh uKav,
iskafka rgj,a lsysmhl muKs'
tfy;a fi!LH weu;sjrhd wo ta
ish,a, yE,ajg m;alr rf fi!LH
fiajh .ek krlu mKsjqvh ksl=;a
lr yudrh' ;ukaf.a fi!LH fiajh
;ukagu Yajdihla fkdue;s k
rf ckhd .ek ljr l:do@ tlla
lsj hq;=h' flfia jqjo f ish,a,u
;=< rf foaYmd,k fi!LHhg ys;lr
mKsvhlao ,nd ;sf' ta" mQK
rdcH wkq.%yh iys; fi!LH fiajhla
we;s lshqndj jeks rgla njg m;afuka
f;drj furg ck;djg fld;a;u,a,s
irK muKla Wreu jkq we;s njh'

jq,a wdKavqj n,hg


we;a l l,lskau oeka
w;a pKafhla ys ishs'
Tyq jfrl udOHhg pKa md
ouhs' jfrl tld .siqug
tfrys jkakkaag md ouhs' Tyq
oeka w;au isxjla lSug mgka
f.k we;' tk ;u u;hg
reoaOjk yefudau Tyqg wkqj
foaYfdaySkah' fjd lshkafka
iy lrkafka uyd foaYfm%a
rks,a zyduqhZ'
n,fha iskg uyskao
rmEfo tu N+ldjh' Tyqf.a
u;hg iy jevj,g reoaO
jQ yeuflkdu foaYfdaySkah'
tl, Tyq ,xldf tlu uyd
foaYfm%ahd h' uyskaof.a
foaYfm%auh iy rks,af.a
foaYfm%auh hkq folu tlls' ta
foaYfm%aufha ri rf ckhd we;s
;r N=la;s | ;sf'

ys

kshuqjd

fmd,slal mx;shg mrlal= w;fr mx;sfh ks


md,suka tlla oeu' oeu lsjg jef .sfha
ke;af; l;dkdhl m;alr .kak fj,d .sh yskao'
WU .kska l;dkdhllu' uxcqj iukg fhdackd l<d'
ug nE' ug jdfo l;d lrkak ke' iuk lsjqfj
urdf, weg lvd jefgkak Tkak fukak ;sfhoa'
'''wfkl l;dkdhlg zWUZ lshkfldg ta jef lrkak
nE''' iukg yskdj .s,f.k lsjqj'
wks;a whg lshkafk uxcq" Thdu lrkakfld'
fhdackdj wkqreoahf.ka'
ug;a nE' ug .kqfokqjla ;sfhkj fr.kak' uxcqj
lr weh'
y''' WU, fyd|g yeisfrkjk ug m,a, l'
;j;a lSmfofkla nE nE lshoa lksh lsjqj'
oeka ljqo wdKavqj''' ljqo mlafI@ lksh weyqfj
yefudau lE.ykak .;a; yskao'

wms taldnoaO mlafI' mx;shgu nlia .d, yskd


.shd'
ta lshkafk mlafI yshg mlafIu fkfuhs' uxcqj
f;are l<d'
weu;slula ynqfjkl mlafI bkak tl
uka;%Slu fr.kak fome;a; lk tl'
wdihs nhhs w:l:k yeu me;af;kau wdj'
fmd,slal fldr ..y mx;shg wdfj mx;sh yskd
id.rhl .sf,oa'
fudlo <uhsfka fl mx;shlao flda, uvqjlao@
fmd,slalg u, mekak'
yhg y' ig weyqK fkao wms lr lr ysgmq foa'
lksh weyqfj weyqKu lsh, ys;df.k'
wehs fudllao@ fmd,slal ieflag weyqj'
kE i''' wms ks md,suka tlla oeu' zl;dkdhlZ
lkshd lsjqj'
wfka'''fudlo i ll=, jika;sh fmd,slal fldr.
ykj oel, iafidafm'

isx lshk rdcmCI,d


wjia:dj, odrl fm%auh W;=rd f.dia
l leg oEig Wkkjdo wms gqfjuq'
tys wmg isyshg ke.=fKa n,h
;sfnk g Tyq iy Tyqf.a mq;d,d
we;= mjqf,a Wohf.a jev lsv ksid
;u orejka" iajd mqreIhka wys
Ndhdjka iy wu,d ;d;a;,df.a
oKg;a oEiaj,ska lvd jefgk l
legh'
fydfrla fydrlug w;awvx.=jg
.;a g rdcmCI ;shhg wkqj th
m<s.ekSuls' tfiau w;awvx.=jg .;af;a
;u f,a Wreulalrefjla k th
w;sYh kska; foaYmd,k m<s.ekSuls'
;u mq;d w;awvx.=jg .ekSu
ksid y~d jegqKq rdcmCI Wkakefya
bka k fol ;=klg miq b;d
ieye,afjka ziS nd;aZ tlla .kakd
PdhdrEmhla mqj;am;aj, m< ;snqKs'
mquh jkafka uyskao w~k ;ek;a
udOHhh' uyskao Tfjka ysgf.k
bkak ;ek;a udOHhh' ;du udOHhg
wdjrKh lr.kakg ne ;sfnkafka
Tyq Yr lD;Hh lrk h muKs'

mx;sh

Thd, fudk me;af;o@ lksh weyqfj folgu ke;s


whf.ka'

tld .siqu .ek l:dlrk


rks,a oeka lshkafka fudld
reoaO jqK;a ;ud .;a ;SrKh
wdmiaig fkd.kakd njhs'
mjq,a n,h fyd|gu f.dv
kdf.k" ;u CIKsl yd
ys;j;a uka;%Sjre iy lKavdh
ish mjqf,a wdjf;ajlrejka njg
m;alrf.k" yuqodj" fmd,Sish"
wlrKh ;u mdmsis njg
m;alr.;a uyskao f,dlaldg oeka
Tyqg ne, fufyjr l< ysfia
isg m;=, olajd jekQ ;u rdclSh
ffoj{hd mjd tfrys is'
taldm;s hrefjka fmKq
kdhlhska ksid f,dalhg jQ m;a
uy;ah' tfukau Tjqka f,dal
b;sydifhka w;= .E .sfhao w
,sj;a fidhd .ekSug nefiah'
rks,ag fjd bf.k .ekSug
uyskaou m%udKj;ah'

gmq ckdm;s rdcmCI


Wkakef.a ;u mq;a fhdaIs;
rdcmCI w;awvx.=jg .;a kj,
udOHhg uqyqK kafka fYdalfhka nr
jQ uqyqKlska
hq;=jh' iuyr

l,a

wms wdKavqfj lhla w; Wiai, lsjqj' wms


mlafI ;j;a lhla lsjqj'

pKa YHdud
y

fmd

fYa
I
dx.
,s

uyskao tfia y~ka kdka isk


w;f Tyqf.a nd, mq;a frdays; oeka
isx lshkakg mgkaf.k ;sf' Tyq
w;skau .ehQ isxjg fhda rEm rduq
we;=<;a lrkafka keoao lshd udOH
iska weiQ m%Yakhlg Tyq ms<s;=re
;snqfka tfyu lrkak ;r wf;a uqo,a
ke; lshdh' tg wmsg isyshg wdf
kvq lshkak i,a,s ke;sj remsh,a
oyh .dfKa mskg tl;= lrk Wvqf
yduqrejkah'
uyskao tl fj,djl lsf fudk
foa l<;a Tjqkaj udkislj jgjkak
nE lshdh' f Bfha fmfod lsf f
wdKavqj ;ukag lrk foaj,a ksid ,s
mqgqjg hkjdg;a jvd km;d udkisl
fokdjla ;uka kjd lshdh'
f lshk yeu fohlau tlsfklg
mriamrh' whshd ysf bkaoeoa u,a,S
isx lshhs' ;d;a;d uqyqfoa fkdao
fjhs' zrdcmCIZ mdvu" n,h ke;s
jQ g ksiqkag fjk foa n,df.k
lghq;= lsu n,fha iskakjqkag fyd|
mdvuls'

ta .ek md,sfka;=fj fYdal fhdackdjla oduqo@


ph weyqjd'
yd yd lg''' fYdal fhdackd odkafk uereKu' uxcqj
lgg wes,a, ;sn'
we;a;gu i fudlo jqfKa''' wkqreoah weyqfj u<
f.or uQKla yodf.k'
ll=,''' ll=,g''' fmd,slalf. lgy`v;a fldr
.ykj' ll=,g fmd,a f.hla jegqKfk'
ta ula fj,do i@ lksh l=;=yf,a'
.=re;ajdlIfKa yskao''' fmd,slal ksfhj'
i fudk tfylgo iSks.u .sfha@ iukf. m%Yafkka
fmd,slal wkaka l=xka jqKd'
iuka udj tfy oelalo@ fmd,slalf. lg biair
jqKdo ukao'
.=re;ajdlIfKau fkfuhs' ksiaiq .ek Yajdihla
ke;slu' iuk fmd,slalj lrflda,u w;Eh'
fudloao iuka" ugk uql=;a f;afrkafk kE'
fmd,slalg lerls,d udkais jf.a'
oeka iuyrekag ksiaiq Yajdi kE' fohkag fla,
lshkak hkjd' fydfrka y ke;=j y fmd,a lvkak
fjkj' fydre frkak lsh, fohkag fmd,a .ykak
fjkjd' .ykak hkfldg iuyrekaf. fmd,a w;Efrkj'
w,a,kak fofhd ke;s yskao jefgk fmd,aj,g hka
ll=,la ;snqfKd;a tal ;ef,kj' fmd,slal iukf.
vEIa tl jk ;ekska wylg mekak'

ud;= 2016

b;s

reishdkq ma,jh'''

ug lghq;= l<y' th l<h


uqkska w;g fmr<d j;=r
oeula fuka h' YsIHhka
mjik foaYmd,kh f;are
.ekSug ;r .efhda
uqyql=rd f.dia fkdishy'
Tjqkg YsIHhka fmkqfka
;uka isk ia:dkfhkao
my<g weo oeug mefKk
lKavdhula f,ih' we;e
.ehka Tjqka w,a,d idf.a
fmd,sishgo ndr ka w;r
w;efula isiqka isr lr
;enQy' idg tfrysj
.ehka oekqj;a lsug
.sh isiqyq ;ukg .ehka
fj;ska ,enqKq m%;spdrhka
yuqf uy;a lmkhlg yd
l,lsulg m;ajQy'

mqoa., ;%ia;jdoh
ysf
fuu oekqj;a ls yryd
fmd ck;dj idg tfrysj
fm<.eiah fkdyelsh hk
woyi YsIHhkayg ldka
h' Tjqka B<.g gqf id
fmr<d oeh yels tlu
ud.h mqoa., ;%ia;jdoh
njh' ta wkqj Tjqkaf.a
ma,jld l%shdud. kj
uqyqKqjrla .kakd ,'
fndan m%ydr t,a, lrka
flfia fyda md,lhka
>d;kh lsu Tjqkf.a
mrud:h h' fuu fndan
.ikakka fndan /.;a
ksoyiajdka hkqfjkao
Tjqkf.a ixOdkh
uyck leue;a; f,io
y`kajkq ,eh' fmdf
fufia mqoa.,hska >d;kh
lr id md,kh wfydais
lsf jHdmdrh kfrdaoaksla
jHdmdrh f,io ykajk

15
,' fuu ixOdk ;u ls%hd
ud. wdrN lsu;a iu.
id md,kfhka mSvdjg
m;aj is reishdf hg;a
cd;Syq yd iq cd;Syq fuu
;%ia; l%shd wkqu; lrka
Tjqkg iyfhda.h ,nd kay'
id md,kh ;=< iq cd;Skag
iaj NdIdj l:d lsug
bv fkd f.djkafia
mfilg lr ;snqKs' reishdkq
hg;a;hla njg m;a
fldg ;snQ fmda,ka;fha
ckhdg tu NdIdj ;yk
flreKs' l%ufhka ;ukag
wNsfhda.hla njg m;aj tk
;%ia;jd ixOdk uokh
lsug id rch ;u Wmu
n,h fhoh' tu ixOdk
;=<g T;a;=lrejka x.jd
tajd wvmK lsuo" fmd.ar
wdldrhg ukqIH >d;k
islrkao thg wu;rj
w;awvx.=jg m;ajQjka
ihshdjg msgqjy,a lsuo
ta w;r f'
m%d.aOkfha wd.ukh
19jeks ishjfia
w.Nd.h jk g;a reishdj
;=< OfkaYajr wdl
l%shdj,shla ia:dms; ug
;r jgmsgdjla ilia
fkd;snqKs' tfy;a
m%xYh" %;dkHh" cuksh
jeks rgj, m%d.aOk
wdfhdackfhka m%Odk k.r
wdY%s;j ludka; Yd,d wdh
we;s h' fuys m%;sM,hla
f,i Okm;s mx;shl iy
llre mx;shl wdrNh
iksgqjka lrk ,'
f iufha isjQ ;j;a
jeo.;a hqKqjla k"
yeg.Kkaj, isgu ngysr
ludka; me;sr hkakg

tld" wdlfha'''

fuu .siqfuka iajNdl Y%u ixprKhg


^moment of natural persons& wod< jk
y;rjk l%uh ^Mode 4& wka;.; fkdlrk
nj mjihs' uE; ld,fha tld ms<sn|j
f.dvke.=Kq m%n,u fpkfha moku jQfha
fuu Y%u ixprKh ke;fyd;a forf Y%u
fj<|fmd< ksoyialrKhg wod< .egjh'
,xldfjka bkahdf Y%u fj<|fmd<g hdug
leu;s Y%lhska fkdish;a bkahdf mj;sk
/lshd wnqoh wkqj /lshdfjka fmf<k
bkahdkqjka Yd, m%udKhla ,xldf l=vd
Y%u fj<|fmd< wdl%uKhla is lrkq we;s
njg fndfyda u; m<h' fhda; tld .siqu
u.ska oekg ls%hd;aul bkah-YS%,xld fj<|
.siqu ^ISFTA& jvd;a mq,a jkq we;s nj
mejfia' tfiau wdKavqf jd;d wkqj fmkakq
lrkafka oekg we;s bkahdf RKd;aul
,ehsia;=j ^Negative list& wvqlr .ekSuhs'
fjk;a f,ilska bkahdjg heh fkdyels
NdKav f,i olajd we;s NdKav ,ehsia;=j
wvqlr .ekSu ,xldf n,dfmdfrd;a;=jla
f,i olajd we;'
fuu .siqf ;j;a wNs,dIhla f,i
rch olajd we;af;a YS% ,xldf kdjql" .=jka
iy ixpdrl lghq;= m%jOkh lsuh'
oekgu;a fld<U jrdfha ke lghq;=j,ska
70]alau bkahdjg is lrk m%;s ke.; ls

ud;= 2016

07 msgqfjka
uhs' tfy;a th we;e
m%foaYj,g muKla iSud h'
tk msgian.a" ta wjg
m%foaYh yd fudial kqjrh'
uq rgu f.k n,k g" th
imQKfhkau lDIsldl
rgla f,i u meje;af;ah'
tfy;a tys b;du;a kk
ludka; Yd,d f.dvk.kq
,eh' fjd idudkHfhka
bx.%sis l<ukdlrejkaf.a
md,kh hgf;a mej;=Ks'
fuhska m%;s, folla
we;s h' fuu ldl
m%foaYhkays reishdkq Okm;s
jdoh iS>%fhka me;s.sh
w;r" tf,iu iS>%fhka
llre mx;shlao je
jOkh jkakg h' uq,a
ld,fha %;dkHfha mej;s
ludka; l%uh fukau f
reishdkq ludka; l%uhla
reishdkq llrejdf.a Y%u
Yla;sh w;s Nhdkl f,i
Wrd- urd-.;a nj lsj
hq;=h'Tjqkg jd ? uq,af,a
u jev lsug ish'
tfy;a tla fjkila ;snqKs'
f jk g kk woyia
me;s ;snqfKah' iudcjd
yd fldhqksiajd woyia
reishdkq llrejf.a isf;ys
/ fokakg h' ^f,dal
b;sydi isysjgk - YS% cjy
,d,a fkare" 659 msgqj&
fufia idjrekaf.a
taldm;s md,khkag
tfrysj ck;dj l%ufhka
is l< wr.,hkaf.a
.=Kd;aul mss lsysmhla
1905 iy 1917 hk jirj,
is h' wms ta ms<snoj ,nk
l,dmfhla idlPd lruq'

wOHdmkfha ixjOkh'''

;sfnkafka' wfma rf wo
fjkfldg 4"700l muK .=re
WmfoaYljreka ixLHdjla
fiajh lrkjd' .=re WmfoaYl
fiajdj ia:dmkh lsu
i|yd ksfoaY l< lgq
jd;d lsysmhla ;sfnkjd'
fYaIfhkau 2001wjqreoafoa
we;s lrmq talkdhl lgq
jd;dfjka" 2004 jIfha
we;s lrmq isjOk lgq
jd;dfjka" 2014 jIfha we;s
lrmq uyskao ufyajd lgq
jd;dfjka .=re WmfoaYl
fiajdj ia:dms; l< hq;= njg
fhdakd lr ;sfnkjd' ta
jdf.au 2007 ud;= 28jeksod
bm;a lrk ,o lek
m;s%ldjlska" .=re WmfoaYl
fiajh ia:dmkh lsu ms<sn|j
lek uKav,hg lreKq
bm;a lr ;sfnkj'd ta wkqj
2007 wfma%,a 18 jeksod wud;H
uKav,h ;Skala wr.fk
;sfnkjd .=re WmfoaYl
fiajh ia:dms; lrkak'
.=re WmfoaYl fiajh
ia:dmkh lrkjd jdf.au
;j;a .egjla ;sfnkjd'

jevlrk ck;dj'''

09 msgqfjka
jk w;r" tiau" YS% ,kalka .=jka fiajfhao
lghq;=j,ska 40]la muKo bkahdj iy
,xldj w;r .=jka lghq;=h'
t<ug fhda; tld .siqu .ek
,xldf j;auka md,lhska orkafka w;s
iqNodhl yeSuls' Tjqkag wkqj fuu .siqu
wdfhdack ndOd bj;alrk-fiajd fj<|fmd<
mq,a lrk" kk ;dCIKh ,xldjg ,efnk
wmQre we,kaf.a mqu mykls' wdKavqf
je jKkdj ksidu ck;djg fuu .siqu
.ek we;af;a wiS; hls' ;ukaf.a fiajd
fj<|fmd<-l=vd jHdmdr wdfhdack muKla
fkdj bxfkare" f;dr;=re ;dCIK iy fjk;a
fndfyda jD;a;Skaf.a meje;auo f fya;=fjka
wfydais jkq we;ehs idOdrK hla Tjqka i;=h'
tu hg idOdrK fya;=kao ke;=jd fkdf'
oekgu;a mek ke.=Kq frdaO;d ksid wdKavqj
.siqf uq,a o< rduqj ixfYdaOkhg ,la lr
we;' wdKavqj udOHj,ska m%ldY lf<a uq,a o<
rduqj jer tlla nj;a th ks,Odkaf.a jrka
msgjQ ,sh,a,la njh' ks,Odkaf.a jrka
fyda ck;djg wjYH ,sh,a, msgh' ta ksid
wk;=r ykd.; yels h' oeka ck;djg l<
hq;af;a" fydka wjfhka isg fldgila fkdj
wk;=r uqukskau mrdch lsuh' ks,Odkaf.a
jro fukau md,l foaYmd,lhskaf.a jroo
mrdch lsuh'

Tn;=ud okakjd we;s f


jk fldg rg mqrd is
isk 4"700la muK .=re
WmfoaYljreka jD;a;Sh
ls%hdud.hl bkak nj f
jkg udi 06la muK jkjd'
yenehs" Tn;=udg;a f;afrkjd
we;s fuhg y,am;sjrekaf.a
fyda .=rejrekaf.a b;d Yd,
iyfhda.hla ,e,d ke;s
nj' fudlo" iuyr .=re
WmfoaYljrekaf.a jevlghq;=
ksid we;a;gu .=rejre
iy y,am;sjre mSvdjg
m;afj,d iskjd' tu ksid
wms fuu fhdackdj f.k
tkafka" oekgu;a wOHdmkh
fu;r rlg mj;ajdf.k
hdug lghq;= lrk .=rejre
iy y,am;sjre mSvdjg m;a
lrk h WmlrKhla ilia
lrkak fkdf'
f .=re WmfoaYl fiajdj
ia:dmkh lsu inkaOj lsis
.egjla keye' kuq;a miq.sh
ld,fha .=re WmfoaYljre
jYfhka ,nd ka m;aj,ska
iuyr tajd foaYmd,k m;a'
iuyr .=re WmfoaYljreka
jemqru lr,d ;sfnkafka
foaYmd,k lghq;=' .=rejreka
mSvdjg m;a lr,d ;sfnkjd'
Tjqkaf.a fiajhg yhdldrj
bIag lr,d keye' tu ksid
kqiqiq .=re WmfoaYljreka
tu fiajfhka bj;a lr,d"
iqiq l%ufohla ilia lr,d"
wjYH wOHdmk iqiql"
jD;a;Sh m<mqreoao iy miq.sh

jegqmg idOdrKh bgqlrkak


uey;a fj,d keye'
Tn;=uka,d wo ydr
foajd,. mk; ixfYdaOkh
lrkjd' ljqre;a okakjd oka;
Od;+ka jykafia ,xldjg
jevu lrjQfha ldka;djlf.a
ysi u;ska nj' yenehs

ldka;djlf.a ysi u;ska


jevu lrjmq oka; Od;+ka
jykafia wdrCId lrk
hjvk ks,f f;dard
m;alr .ekSf Pkaofha
ldka;djkag Pkao n,h
keye' ldka;djkag ta Pkao
whs;sh keye' m%dfoaYSh
f,aljrekag ta Pkao
whss;sh ;sfnkjd' ldka;d
m%dfoaYSh f,aljre
bkakjd' kuq;a ta ;k;=f
bkafka ldka;djla k"
t;=hg hjvk ks,f
f;darkfldg Pkaoh f
whs;sh keye'
remsh,a 2"500la fkdfjhs"
tu uqo, remsh,a 5"000la olajd

Is;hskag tfrys igk'''


ishu l%shdud. ck;d
uqla;s fmruqK iska
.kakjd'
fuu Is;hska fidrl
l< foam< ldf.ao@ f ish,a,
ck;djf.a foam<hs' fuu
foam< fidrdlEu flfi,a
lekla fidrl l<d jf.a
m%Yakhla fkdfjhs' mjq,l
fyda mqoa.,hska lsysmfofkl=
w;r m%Yakhla fkdf'
fuu Is;hska fidrd lEf
kdia;s lf<a uyck foam<hs'
uyck;dj fjkqfjka
frday,aj,g fnfy;a

,ndfokak" jd orejkaf.a
wOHdmkh fjkqfjka mdi,g
f.dvke.s,a,la yokak ;snqkq
uqo,a' f ish Okh uyd
NdKavd.drhg wh;aj ;snqKq
uqo,a' uyck;dj ,g .kak
mmamq lg iSks lg n
.y,d tla /ia lrmq uqo,a' f
rf l=uk fyda mqrjeisfhla
lshkjdo tu Is;hska kS;sh
yuqjg muqKqjkak tmd lsh,d'
lsis fohlska f;drj
ck;d uqo,a fidrd lE
mqoa.,hskag o`vqj ,nd h
hq;=hs' tu hqla;s iy.;

13 msgqfjka
ld,fha ;u .=re jD;a;sh
;=< fh,d Tjqka lrk ,o
ldhNdrh hkd ish,a,
we.hSulg ,lalr,dhs fuu
fiajhg n|jd .; hq;af;a'
tfyu fkdlf<d;a wms
lrkafka .=re WmfoaYl
fiajdj ia:dms; lr,d oekg;a
fuu b.ekaf lghq;=
fhfok .=rejreka kej;
j;djla wkjYH mSvdjlg
,la lsuhs' wmg kE
lrkafka .=rejreka mSvdjg
m;a lrk ;j;a hdka;%Khla
fkdfjhs' ta fjkqjg
.=rejre w;r iqyo;dfjka
jevlrk .=rejrekaf.a
bf.kq b.eka l%shdjmshg
iyh olajk msil=hs
wjYH jkafka' ta ksid .=re
jD;a;sfha bkak fYaI{Ndjh
iys;" w;aoelS iys;"
mK;Ndjh iys; wh ;uhs
.=re WmfoaYljreka hg
nef|kak kE'
we;a;gu .=rejrekag
;=frla hg" iydhlfhla
hg" udf.damfoaYlfhla
hg" myiql imhkafkla
hg" wCIlfhla hg
tfyu ke;sk Tjqkag
by<ska kuq;a Tjqka iu.u
tlaj yska bf.kq
l%shdj,sh jvd;a u;a
lrk" tl;=jk oekqu my<
fCIA;%hg wrf.k hk
flfkla njg f .=re
WmfoaYljrhd m;a h hq;=hs'

13 msgqfjka
je fjkak kE' fm!oa.,sl
wxYfha fiajlhkag remsh,a
5"0000lska jegqma jeu
wksjdhfhkau ish hq;=
fohla' ta fjkqfjka rch
me;af;ka uey;aula
wksjdhfhkau wjYH
fjkjd' rdcH fiajlhkag
jqKq fmdfrdkaj wkqj wvqu
.Kfka" ud;= udifha 01od
b|,dj;a ta whf.a uQ,sl
jegqmg remsh,a 10"000la tl;=
lrkakg f wdKavqj uey;a
h hq;=hs' fjp fmdfrdkaj
bgq lsug f wdKavqj
jydu mshjr .; hq;=hs lshk
ldrKh wjOdrKh lrka
uf.a l:dj wjika lrkjd'

16 msgqfjka

igfka ck;d uqla;s fmruqK


bfhkau bkakjd' fydre
fjkqfjka fmkS bkak
lKavdh folla bkakjd'
tlaflda ta wdldrfhkau
uyck uqo,a fydrdldmq whhs'
tfia ke;sk bfha uyck
uqo,a fydrdlkak n,df.k
bkak whhs' tjeks msila yer
wfkla iEu mqrjeisfhlau
Is;hska kS;sh yuqjg
muqKqjk igfka fmrg wd
hq;=hs' c''fm' kdhl wkqr
idkdhl ifydaorhd m%ldY
lf<ah'

kshuqjd

ck;d uqla;s fmruqfKa uOHu mqj;am;


464$20' mkaksmsh mdr me,j;a;' n;a;ruq,a, r' 0112-785612 Email: niyamuwanews@gmail.com

iudcjd ;reK ix.ufha

03jk cd;sl iuqj


2016 fmnrjd 28

rks,af.a jyisniaj,g ck;dj


hgm;a lsug bvfokafka keye
rks,a
l%uisxy
w.ue;sjrhd
tld .siqug tfrys jD;a;slhkaf.a
frdaO;djhg tfrysj m%ldY ksl=;a
lrka isk kuq Tyqf.a jyisniaj,g
ck;dj h jeoaug fyda hgm;alsug
c''fm' bv fkdfokafkahehs ck;d
uqla;s fmruqfKa kdhl wkqr idkdhl
ifydaorhd mejiSh'
Tyq fuu woyia m< lf<a miq.sh
18jeks k z,xldf wdlh bkahdjg
,sfok tld tmdZ f;audj hgf;a
fld<U uyje,s flakafha Y%jKd.
drfha mj;ajk ,o iuka;%Kfhah'
fuys jerg;a woyia oelajQ wkqr
idkdhl ifydaorhd" bkahdj iu
w;aika lsug ksh; tu .siqf o<
rduqj ms<sn|j fuf;la wjika woyila

md,sfka;=jg fyda rgg bm;a lr


fkdue;s nj;a ck;d uqla;s fmruqK
ksrfmaCIj rdcHhka w;r w;aika lrk
.ssiq m%;sfCIam fkdlrk nj;a c''fm'
frdaOh r|d mj;skafka tu .siq rf
wkd.;hg ys;lro" wys;lro hkak u;
nj;a wjOdrKh lf<ah'
wms ia;+;sjka; fjkjd jD;a;slhskag
f inkaOfhka frdaO;djhla wdrN

c''fm' kdhl

wkqr idkdhl
ifydaorhd
lsu .ek' ta jf.au Tjqkag iqN m;kjd'
kuq;a fuu .siqu yryd wjodkug
,lafjkafka
jD;a;slhska
muKla
fkdfjhs' fuh foaYmd,k m%Yakhla'
iudc" wdl" foaYmd,k m%Yakhla' ta
ksid thg uqyqK fokak mq,a fmruqKla
wjYH fjkjd' fuu wdl .siqug
tfrys f igk cd;sl ugf tlla
njg m;al< hq;=hs' ta ksid f wdrN
l< iuka;%Kh rg mqrd f.k hdug;a
f inkaOfhka O jD;a;slhska iu
idlPd lsug;a ck;d uqla;s fmruqK
n,dfmdfrd;a;= fjkjd' ta yryd fuu
igk ish fCIa;%j, mqrjeishkaf.a
iyNd.s;ajfhka cd;sl igkla olajd
jOkh lsug cfm lemfjkjd' wkqr
idkdhl ifydaorhd lshdisfhah'

f;,a , wvq fkdlr wdKavqj


llvldrfhl= fuka ,dN ,nkjd
c''fm' m%Odk f,al
f,dal fj<|fmdf<a f;,a ,
Yd, f,i my; je ;sh tu
iykh ck;djg ,nd fkd wdKavqj
llvldrfhl= fuka ,dN ,nka
isk njg fpdaokd l< c''fm' m%Odk
f,al ,aka is,ajd ifydaorhd j;auka
wdKavqf m%;sm;a;sh ck;djg iyk
,ndu fkdj rdcmlaI md,kh fuka
iyk lemSu nj m%ldY lf<ah'
,aka ifydaorhd fufia mejiqf
miq.sh 11jeks k c''fm' m%Odk
ldhd,fha mj;ajk ,o udOH
idlPdjlh' jerg;a woyia oelajQ
,aka is,ajd ifydaorhd fufiao lSh'
f.d ck;djf.a fmdfydr
iykdOdrh" rdcH fiajlhskaf.a Y%du

,aka is,ajd ifydaorhd

jegqm lmd ykak wdKavqj W;aidy l<d'


mdie,a <uqkag ks, weu ,ndfokjd
fjkqjg uqo,a ,nd tu iykh lmamd
lsug W;aidy l<d' ck;djg w;ska
iyk ,nd fokjd fjkqjg ck;djg
,eh hq;= iyk mjd ,ndfokafka keye'
rdcmCI wdKavqj iufha f;,aj,g

Yd, f,i n whlrk njg fpdaokd


t,a, l< tlai;a cd;sl mCIh ;ukag
n,h ,nd.ekSfuka miqj noao wvqlsug
lghq;= lf<a keye' f;,a , wvq lsula
.ek f jkg;a wdKavqj lsis meye,s
lsula lr keye' fj<| weu;sjrhd"
uqo,a weu;sjrhd" Lkssc f;,a weu;sjrhd
iy w.ue;sjrhd ;s;a; lidh mq
f.djka fia bkakjd'
f;,aj, ,g jvd wdKavqj ,nd
.kakd ,dNh iy noao je ;sfnkjd'
f;,a , jeu ksid m%jdyk .dia;="
nia .dia;= fukau NdKavj, ,
jefj,d ;sfnkjd' tksid wms wdKavqjg
wjOdrKh lrkafka fuu f;,a ,
iykh ck;djg ,ndfokak lsh,d'

;reK ;reKshkaf.a .egj,g


tlu iu kk iudcjdohhs
foaYmd,k mj;khla lrd rg
f.khdug uey;a fjkakehs rf
;reKhskag wdrdOkd l< md,sfka;=
uka;%S u,a r;akdhl ifydaorhd" ;reK
;reKshkaf.a .egj,g tlu iu kk
iudcjdoh nj;a wkd.;h fjkqfjka rf
;reK ;reKshka iudcjdoh fjkqfjka
fm< .eiaug iudcjd ;reK ix.uh
iQodk nj;a wjOdrKh lf<ah'
Tyq fuu woyia m< lf<a miq.sh
23jeks k ck;d uqla;s fmruqfKa
m%Odk ldhd,fha mj;ajk ,o udOH
yuqjlg tlafjks'
28jeks kg ksh; ;reK ix.ufha
;=kajk iuqj ms<sn|j lreKq oelau
i|yd mj;ajk ,o fuu udOH yuqf
u,a r;akdhl ifydaorhd jerg;a
m%ldY lf<a rf ;reK ;reKshkag
;hla fukau hym;a wkd.;hla wjYH

nj;a tu ;h;a wkd.;h;a fjkqfjka


iudcjd ;reK ix.uh iudcjdoh
fhdackd lrk nj;ah' fuu cd;sl
iuqf m%Odk wruqK jkafka thhs'
tksid ;uhs wms z;h iy wkd.;h
fjkqfjka iudcjdohZ f;audj lrf.k
;sfnkafka' Tyq mejiSh' jerg;a
woyia m< l< u,a r;akdhl ifydaorhd
fufiao lSh'
wmsg lshkak mqjkalula keye

Is;hskag tfrys igk


w;aykafka keye
Is;hska w;awvx.=jg .ekSf l%shdj,shg c''fm' mQK
odhl;ajh ,nd fok nj mejiQ c''fm' kdhl wkqr idkdhl
ifydaorhd O mqoa.,hskaf.a uv .eiSj,ska h jeoaj,ska
;ckj,ska lj,ska Is;hska iska fidrd lE uyck foam<
kej; w;am;a lr.ekSf igk wdmiq yerug fkdyels nj
wjOdrKh lf<ah'
wkqr idkdhl ifydaorhd f nj mejiqf miq.sh 03jeksod
c''fm' m%Odk ldhd,fha mj;ajk ,o udOH yuqjlh'
fuh wfma rf uyck;djf.a foam< ms<sn| m%Yakhla'
Is;hska w;awvx.=jg .kak tmd lshkak mqjka ksySk
mqrjeishkag muKhs' fhdaIs; rdcmlaI w;awvx.=jg .ekSfuka
miqj ta inkaOfhka ck;d uqla;s fmruqKg Odldrfhka
fpk" fpdaokd t,a,fjka ;sfnkjd' miq.sh wdKavqj ld,fha

ck;d uqla;s fmruqfKa


cd;sl ixOdhl

u,a r;akdhl
ifydaorhd

wfma rf ;reK mrmrdj foaYmd,khg


ixf keye lsh,d' tjeks jqjukdjla
;sfnk fh!jk fh!jkshka wfma ia;s%la
iuqj,g wdjd' Tjqka wdf fcd
wema,sflaIka n,df.k" fldhd hkak
n,df.k" bv lE,a,la .kak n,df.k"
wdKavqf fcd tlla .kak n,df.k
fkfjhs'
ish fokdu wdf fmd wruqKla
fjkqfjka'
;reK
;reKshkaf.a
whs;sjdisl fjkqfjka ,shkak" lshkak
igka lrkak iu;a ;reKhska msila
f.dvke.sh hq;=hs' ta fjkqfjka iafPd
ls%hdld;ajhla iys; ;reK jHdmdrhla
f.dvk.kak iudcjd ;reK ix.uh
lrhq;= lrkjd' fok foa ld,d" fjk
foa n,df.k bkak ;reKhska fjkqjg
;ukaf.a whs;sjdisl fjkqfjka igka
lrk ;reK msila f.dvke.sh hq;=hs'

c''fm' kdhl

wkqr idkdhl
ifydaorhd

isl< uyck uqo,a flda m%flda .Kkska fidrdlEu kdia;s


lsu wjNd;d lsu ms<sn|j ck;d uqla;s fmruqK rg ;=< uy;a
l;dnyla we;s l<d' ckjd 08jeksod ckdm;sjrKfhka miqj
uyck uqo,a fidrd lE uyd mudK Is;hskag o`vqjug wod<j
c''fm' iska wmrdO mlaIK fomd;fka;=j" uydmudK
uQ,H wmrdO uYk fldGdYh" w,a,ia fyda IK uYk
fldiug jeks wod< ishu wdh;kj,g meKs,s bm;a l<d'
tu uYk wvd, jkg ta ms<sn|j wms md,sfka;=f m%n,
y`vla ke.=jd' thska fkdkej;S mdrg neye,d igka l<d' ta ksid
Is;hskag o`vqjug c''fm' uey;au ijkak jx.= .ykak
k keye' uyck uqo,a .id lE jxpkslhska kS;sh yuqjg
f.k taug;a Tjqka fidrl l< uyck foam< kej; w;am;a
lr.ekSug;a .; yels

n;a;ruq,a," me,j;a;" mkaksmsh mdf 464$20 ys mx t',aka is,ajd jk ud iska wxl 43$20" kq..y fmfoi" ms<shkao, mdr" uyr.u msys kshuqjd m%ldYk wdh;kfha uqKh lrjd m%isoaO lrk ,'

15jeks msgqjg

You might also like