Professional Documents
Culture Documents
iu.
f,kska
2016 ud;=
21 fju 12 l,dmh
wdOdrh re 30$}
05
f;dard.;a lD;s
12 fju
211 msgqj
wdKavqj uQ,H'''
08
kej; fyd,auka
09
tld'''
11
oekqu hkq''''
ixjdoh'''''''''''''''''''''''''''
03
;reK''''''''''''''''''''''''''''''
04
wdjckd'''''''''''''''''''''''''
06
ldka;d''''''''''''''''''''''''''''' 10
ld,Sk '''''''''''''''''''''''''''''
oekgu;a f,dj mqrdu Tmamqlr
;sfnk m Kh .ekSu hkq
wnQohg iu fkdj'''
fldj''''''''''''''''''''''''''' 13
fYaIdx.''''''''''''''''''''''''' 14
wdKavqjg tfrysj
02 msgqjg
hqla;s.rel foaYhla
idOdrK iudchla
ksjy,a ksfila
12
jev
,d,aldka; ifydaorhd
b;srs
wdKavqjg tfrysj'''
ck mSvl
rdcmlaI mjq,a
md,kh mrdchg
m;al< ck;djf.a
wfmalaIdjka bgq
lsug wiu;a
fjka isk ffu;%Srks,a wdKavqf
ck;d frda
l%shdud.j,g
tfrys igk ;Sj%
lsug ck;d uqla;s
fmruqK lghq;=
lrka is'
wdKavqf ;Ska
;SrK fya;=fjka
Yd, ck;djla
mSvdjg m;afjka
isk ;;ajhla ;=<
Tjqkaf.a whs;sjdisl
kdu fjkqfjka
mSvdjg m;ajk ish
ckfldgia talrdYS
lr.kska wdKavqjg
tfrysj ud;= udifha
isg oejeka; ck
wr.,hla h;alsug
c''fm' iQodkka
is' fYaIfhka uy;a
u;fNaohg ;=vq
fi!LH wud;HdxYh
iska ish fyo fyhkag
n,mdk .eg .Kkdjla
inkaOfhka i ,nd
ug ;SrKh l<o tu i
,ndfkdug tfrysj miq.sh
k fi!LH wud;HdxYh
bms g Woa f >da I Khla
meje;aKs'
kshuqjd
f w;r
md,sfka;=j ;=<
Bkshd talnoaO
mlaIh f,i fmkS
isk" mrd; uyskao
md,kfha im;ufhda
ck;d m%Yak ms<sn|j
y`v k.kq fjkqjg
;ukag tfrysj
isflfrk mlaIK
k;r lrk f,i
b,a,d fmd,a .ika
is;s' fmd,Sisfha
lKsIaG ks,Odka
Yd, ixLHdjlg
n,mE widOdrK Wiia
l%ufohlg
tfrysj md,sfka;=j
;=< y`vke.Sug mjd
isjQfha c''fm'
kdhl wkqr idkdhl
ifydaorhdgh'
jOkh fjka
mj;sk f ;;ajh
ms<sn|j kshuqjd
lrk ,o uiqulg
ms<s;=re foka c''fm'
m%pdrl f,al ;
fyar;a ifydaorhd
mejiqf" jD;a;lhska"
jD;a;Sh i;s"
llrejka" f.dka"
jrhska we;= ck
n,f. talrdYs
lr.ka wdKavqf
w;a;fkdau;sl;ajhg
yd ck mSvl
m%;sm;a;sj,g tfrysj
mq,a nyqck igka
jHdmdrhla ud;=
udifha isg werug
ck;d uqla;s
fmruqK ;SrKh lr
we;s njh'
wdKavqj
cd;Hka;r uQ,H
wruqof,ka Kh .kak
hkjd' Tjqka Kh
fokafka fldkafoais
u;' tafl f;areu
wdKavqj ;j ;j;a
ck;d iyk lmamd
lsug ierfikjd
lshk tl' f
;;ajh;a tlal we;s
jk ck;d frdaOhg
kdhl;ajh fokak
c''fm' iQodk' ;
fyar;a ifydaorhd
jerg;a mejiSh'
01 msgqfjka
miq.sh
09jeks
k
md,sfuka;=f ia:djr ksfhda.
23$2 hgf;a m%Yakhla bm;a
lrka c''fm' kdhl wkqr
idkdhl ifydaorhd rg;a
,xldf fi!LH fCIa;%h;a
wmlS;shg ,lajQ jl=.vq cdjdru
inkaO i;Hh rgg fy<sl<
hq;= njg wdKavqjg wjOdrKh
lf<ah' Tyq iska bm;a lrk
,o imQK m%ldYh my;
mh'
miq.sh
kj,
uy;a
wdkafoda,khg ,lajQ jl=.vq
cdjrug Y%S ,xldf fi!LH
lafIa;%h
inkaO
njg
m<jQ m%jD;a;s ms<sn|j fuu
iNdf wjOdkh fhduq lrkq
leue;af;'
miq.sh
kj,
kS;s
frda jl=.vq cdjdrula ms<sn|
f;dr;=re bkahdkq fmd,sish
iska
wkdjrKh
lrf.k
;snqKd' tu f;dr;=re j,g
ud;= 2016
ixjdoh 3
ud;= 2016
ldka;djkaf.a odhl;ajh
kshuqjd
;reK
iudcjdoh
iudcjdoS
;reK
ix.uh
;h iy wkd.;h
Wfoid
ifydaorhd
ifydaorhd
kshuqjd
ud;= 2016
foaYmd,k jrK
ma,jfha .dul
n,f.h jkafka l=uk
mx;so hkak wms f;are
.; hq;af;uq' Tjqkaf.a
O wfmalaIdjka
l,amkdld f,i w.h
l< hq;=h' llrejd
hk ud.fhysu hdug
Okm;shd iu;a fkdf'
Okm;shka flfrys
imQK Yajdih
;eug fyda" tfia
ke;fyd;a" llrejka
iu. ifydaor ikaOdkhla
we;s lr .ekSug ish
fokdf.au tl;ajhla
jydu we;slr .ekSug
fyda mqjkalula iq
foam< yshkag ke;'
ma,jhg hk ksjer
u`. wmg fidhd .;
yels jkafka" wm fuu
mx;s w;r fjki f;are
.;amiq muKls'
f,kska
f;dard .;a lD;s"
05jeks fju" msgqj 140
ud;= 2016
xldf miq.d
Okm;s l%uh ksu
fkdjk yd iqj
fkdjk wdl wnqohlg
f.dre is' th l,la ;siafia
Wia my;a fjka jOkh
f' Okjdoh ;=< Okm;s
md,khg Bg i ke;' f
wm fmdf okakd b;sydihla
mqrd w;agq i;Hhh' oeka Bg
wu;rj j;auka md,kh Yd,
uQ,H wnqohlgo uqyqK
is' fuhg m%Odk;u fya;=j
jkafka" rg ;=< ksIamdok
wdlhla we;s fkdlsu;a
mej;s im%odhsl ksIamdok
ud. mjd ^f;a" fmd,a" rn
jeks& fkdi,ld yer j,
lsu;a Kh u; hefmk
wdlhla mj;ajdf.k
hdu;ah'
f wdKavqj wdrNfhau
k 100 ;=<u fuu uQ,H
wnqoh u;=jQ w;r thg
wdKavqj i fijQfha uy
nexl= nelr ksl=;a lsu
fyj;a wNHka;r Khla
.ekSfuks' re',shk 10"000la
jQ tu uy nexl= nelr
ksl=;a lsu yryd jxpdjlao
ish' bka uQ,H wnqoh
ifKa ke;' Kh .ekSfuka
uQ,H wnqo ih fkdyels
nj h<s;a ;yjqre lrka
kej; fuu wnqoh u;=j
;sf' tla w;lska wdKavqjg
whjeh mr;rh mshjd .ekSug
uqo,a fkdue;' wfkla w;ska
w;a jHdmD;s lsisjla wdrN
lsugo uqo,a ke;' f
fol i|ydu foaY rgj,g
w;md ysufka hdu yer wka
l,amhlao wdKavqj i;=j
ke;' whjeh mr;rh foi
ne,Sfuka jqj wdKavqj uqyqKmd
isk uQ,H wnqofha ;ru
jgyd.; yel' wdKavqj 2016
jir ;=< l< hq;= wju hou
re' ,shk 2787la f,i i|yka
lr ;snqKs' tu hou hkq
ish lmamd lsj,ska miq
l< hq;= wksjdh yd w;HdjYH
hoh' rdcH fiajlhskag
jegqma f. wud;HdxY
mj;ajdf.k hd jeks w;ay<
fkdyels hoh' tu ho
i|yd ish n j. fhdackd
lsfuka miqo wdKavqf
wdodhu f,i weia;fka;=
wdKavqj
uQ,H wnqohl
.; lr ;snqfKa re' ,shk
2047ls' ta wkqj whjeh ysh
re' ,shk 740la fyj;a flda
740"000la h' fuh oeka ;j;a
je ;sh yel' th mfil
;enqj;a ka lshfjkafka
l=ulao@ 2016 jif rcfha
w;HdjYH ho l
fjkqfjka re' ,shk 740la
wvq njh' fuh fidhd.;
fkdyels jqjfyd;a udi 06 lska
07 lska wdKavqf ish jev
k;rh yelsh' m%Yakh ta ;r
nrm;<h'
oeka wdKavqj Kh yd wdOdr
yska f,dalh jgd hkafka
f ksidh' oekgu;a wdKavqj
cd;Hka;r uQ,H wruqo,ska
Kh b,a,d we;' uQ,H wruqo,o
,xldjg Khla u .ek i,ld
n,ka hk nj jd;d f' tys
Kh m%udKh ;ju meye,s
ke;' tfy;a tlla meye,sh'
ta" uQ,H wruqo,ska KhlA
.kakd njh' g fmro 2009
ld,fha uQ,H wruqo, ,xldjg
fvd, ,shk 2'6l Khla
jdl jYfhka f.ug wkqu;
l<d wmg u;lh' ta 2008 w.
f,dal mudKfhka we;sjQ
wdl wjmd;fha iufhah'
oeka kej; uQ,H wruqo,ska
Khla .ekSug wdKavqjg
isj ;sfnkafka" uQ,H wnqoh
nrm;< ksidh' cd;Hka;r
uQ,H wruqo, ixjOk jHdmD;s
i|yd Kh fok wdh;khla
fkdf' th Khla wkqu;
lrkafkau rgl uQ,H wnqohla
we;sjQg Bg iula f,ih'
fuys nrm;< lreK jkafka"
uQ,H wruqo, Khla fokgu
rglg wdl yd foaYmd,k
fldkafoaiso mekuh' tu
fldkafoais lsisf,il rf
ck;djg iqn jkafka ke;'
oekgu;a
f,dj mqrdu
Tmamqlr ;sfnk
m Kh
.ekSu hkq
wnQohg iu
fkdj wnqoh
;djld,slj
l,aoud .ekSula
yd h<s fuhg;a
jvd nrm;<
f,i th wdmiq
le|jd .ekSula
f'
uE; isl<
ckdm;sjrhdf.a hqfrdamd
ixpdrfha wruqK foi n,k
go fmfkkafka rg uQ,H
wnQohlg uqyqK we;s njh'
ckdm;sjrhd hqfrdamfha
ixpdrhl ksr;jQfha ienekau
lShla y fydhd .ekSugh'
cuksfha ixpdrh bka m%Odk
h' cuksh yd ,xldj
w;r miq.sh ld,fha im
;%;ajhla ;snqfKa ke;' oeka
ckdm;sjrhd cukshg .sfha"
tu ria: nj ke;slr .ekSug
jvd zwdOdrhlaZ ,nd .ekSugh'
udOH jd;dlr ;snQ m
cuksh ,xldjg hqfrda ,shk
14l uqo,la m%odkhla f,i
ug tl ;sf' th t;r
Yd, uqola fkdf' tfy;a
kshuqjd
wdjckd
kshuqjd
ud;= 2016
oekqu
7
b;sydih fjkia l< wr.,
reishdkq ma,jh
fm<.efihs
id t,jd u Ialr
fohla fkdh' ta i|yd
wjYH jqfha k lsysmhla
muKls' bv yshka
mkakd u;a fndfyda
Ialr fohla jqfha ke;'
th udi lsysmhlska l<
yels h' Okm;Ska mkakd
u;a uy;a Ialr jqfha
ke;' kuq;a mka;s wfydais
lsu wkqmfh ;r
Ialrh'
f,kska
f;dard.;a lD;s"
11jeks fju"
msgqj 68
ud;= 2016
;sydih
fjkia l<
wr.,hka ms<sn`o
idlPdf fujr wm
fhduqjkafka reishdf
isjQ iudcjd iudc
ma,jh ms<snojh' jy,a
yshkag tfrysj iamdglia
fufyhjQ le/,a,;a" m%xY yd
weulka ma,j ms<sn`oj;a
wjOdkh fhduql< g
wmg fmkShkafka" ta iEu
wr.,hlau wjidk jQfha
foam< ys mx;shla w;ska
;j;a foam< ys mx;shla
w;g rdcH n,h yqjudre
fuka njhs' tfy;a
iudcjd iudc ma,jh
iska reishdj ;=< islrkq
,enqf foam< ys mx;sh
w;ska foam< wys mx;shg
rdcH n,h ,nd .ekSf
l%shdj,shhs' tneka reishdj
;=, isjQ fuu wr.,h
b;sydifha isjQ wr.,hkag
jvd fjkia wdldrhla .kS'
mQj reishdj
tla;rd wjhl reishdj
hkq uqyqola fkdue;s tk
uqyqog msiSug ud.
hla fkdue;s f.dvfuka
jgjQ rdcHhla h' trg
W;=re fldgfiys mfiys
ksireNdjh iy wl YS;,
fya;=fjka ukqIHjdihg
kqiqiq h' tfy;a
ol=Kq m%foaYh fi!uH
foaY.=Kfhka iy idrj;a
milska hqla; h' fuksidu
ckdjdi ys u f
m%foaYfhka wdrN jQ njgo
f;dr;=re mj;S' miq lf,l
ol=Kq m%foaYh foiska l
uqyqo foig reishdkq foaY
iSudj jHdma; lr .ekSug
md,lhkag yels h'
fuu N+f.da,Sh ;;ajhka
fya;=fjka reishdj fndfyda
ld,hla f,dalfhka yqol,d
id iy ck;dj
b;sydi f;dr;=re wkqj
16jeks ishjfia fudial
m%foaYfha is whsjka k
l=udrfhla reishdf
m<uqjk id ^1533 -84&
;k;=rg m;a h' fuys
md,k rgdjo jevji
,laIKj,ska iuka; h'
bvj, whs;sh ro,hka
i;= jQ w;r tksidu
bvj,g neo ;enQ m%fKs
odifhda fukau f.dyqo
oe mSvkhlg ,la jQy'
l%sia;shdks m,a,sho id
md,kfha w;fld jQ w;r
idg tfrys u;jdohka
wfydais fldg ys;e;s
u;jdohka mS;hkaf.a ys;a
;=,g ld jeoau m,a,sfha
m%Odk rdcldh h' ^foaj
fufyhka iy m,a,sfha
fkdfhl=;a l%shd ud. u.ska
fuh is lrk ,'&
ksIamdok WmlrKhkaf.a
wvq hqKq ugu ksidu
ksIamdok l%shdj,sh
mj;ajd .ekSu i`oyd Yd,
jYfhka ksia Y%uh wjYH
Ks' tksidu Yd, bv
wiajeoau i`oyd m%fKs
odihkaf.a iyNd.s;ajh jvd
je jYfhka wjYH h' f
;;ajh ;=< tu md,kfha
kS;s ;s b;d oe u
jI 1689
uyd
mSg jYfhka
m%isoahg m;a
jQ idjrhd
iska hqfrdamfha
OfkaYajr
ixjOkfha
h h wx.hka
reishdj u;
W;a;rdfrdamKh
lsug W;aiy
l< w;r 1782
n,hg m;a
le;ka reK
iskao tu
W;aiyhu ork
,' tfy;a
reishdj ;=<
OfkaYajr
ixjrOkhla we;s
lsug Tjqkg
fkdyels h'
woyia msmsu
by< mx;s ia:rfha
mqoa.,hskag ,enqKq
jrm%ido fya;=fjka Tjqkag
foaYhkays wOHdmk ,ef
wjia:d fukau tajdfhys
ixpdrh lsf wjia:do
ys jqKs' fYaIfhkau ta
yryd hqfrdamh mqrd me;sr
.sh rdcdKavqj,g tfrys
u;jdohka reishdjg we;=,a
jkakg h' tfiau weulka
fukau m%xY ma,jhkao
reishdkq W.;a mrmqr fj;
n,mE is lrk ,'
;j;a me;a;lska l,d yd
idys;Huh flaI;% ;=<skao
ie,lsh hq;= n,mEula fuu
m%cdj u; fj; t,a, h'
wef,laiaiekav mqIalska"
f.df.d,a" gf.k"
fvdiafgdhaials yd
wekagka fpfld*ao tfiau
,sfhda fgda,aiafgdahs yd
uelais f.dls jeks f.a%IaG
idys;Hfjkaf.a u`.
fmkao W.;a mrmqr fj;
kejq ye`.S f.k wdfh'
id fm<mf;a taldm;s
md,kh;a hqfrdamh foiska
meKs ksoyi ms<sno kj
woyia fya;=fjka W.;a
m%cdjg ksfid,aufka ish
fkdyels ;;ajhla Woa.;
h' fuys m%;sM,hla
f,i jI 1825 ;reK
ks,Odka msila iy W.;a
fukau nqoau;a msiao tla
idg tfrysj le/,a,la
.eiQy' id iska ;u
foaYmd,ksl l%shdld;ajh
hgm;a lr oukq we;s
neka fuu le/,a,g
wod, ixOdk lghq;=
flrefKa b;d ryis.;jh'
le/,a, hgm;a flreKo
fuh reishdf foaYmd,k
msf .=Kd;aul msula
h' id md,kfha fkdfhla
uokld ;;ajhka ueo
fuu kj woyia W.;a m%cdj
w;r me;sreKs'
f w;r 19 jk ishji
w. Nd.h muK jk g
hqfrdamfha m%p,s;j ;snq
udlaiajdofha n,mEo
reishdjg ldka h'
f.d jHdmdrhkays
l%shdldj is zkfrdoakslZ
jHdmdrfha mqfrda.dfhl=
jQ maf,yfkd jekakka
iska reishdjg udlaiajdoh
y`kajd ug uq, mqrk
,' ta wkqj kj iudcjd
woyiao W.;a m%cdj w;r
f.fhka jHdm;a h' oyia
.Kka YsIHfhda . lrd
f.dia f inkaOfhka .e
ck;djg wjfndaOh ,nd
15jeks msgqjg
kshuqjd
8
kej; fyd,auka lrk
f,dal wdl wnqoh
wd
l oHd{hska
iska f,dal wdl
wnqoh ms<sn| h<s;a
l:d lrkakg mgka f.k ;sf'
2016 -17 ld,h ;=< kej;;a
2008 iema;en mkakfha wdl
wnqohla we;s jkq we;ehs OfkaYajr
wdl oHd{hska iska wkdjels m<
lrkakg mgka .;af;a f wjqreoao
wdrNfhauh'
bkaoshdf Economic and Political
Weekly irdjg woyia oela jq
;=ls wdl oHd{ 'ie Tkal=
mejiqf f,dal wdlh 2007
kshuqjd
cd;Hka;r
ol=Kq k uqyqfoa
k-t'c' hqo iQodku
weuld
tlai;a
ckmoh khg tfrysj
ol=Kq
k
uqyqfoa
wnqohla
ksudKh
lrka is' tlS uqyq
m%foaYfha we;s l=vd
m;a Nd;d lrka
l,dmh ;=< hqouh
;ckhla jOkh lr;shs hk fpdaokdj lrka tlai;a
ckmoh tu l,dmhg uey;a fjka is'
miq.sh ckjd udifha tlai;a ckmofha hqo fk!ldjla
kdjql ie;emq 12la k uqyq isudj ;=<g hd;%d l< w;r
kh Bg ks, jYfhka frdaOh m< lrk ,'
fuu ;;ajh ms<sn| lreKq meyeos,s lsu i|yd
miq.sh fmnrjd 25jeksod kfha cd;sl wdrlaIdj ms<sn|
wud;HdxYh iska udOH idlPdjla mj;ajkq ,eh' tys
kh m%ldY lf<a tlai;a ckmoh ol=Kq k uqyqfoa hqouh
;ckh ms<sn|j fo m%;sm;a;shla wkq.ukh lrka
isk njh' ;uka lsis fgl;a kfha cd;sl wdrlaIdjg
;ckhla ug lsisfjl=g;a bv fkd;nk njo Tjqyq
wjOdrKh l<y'
tfiau f jk g tlai;a ckmoh ol=Kq fldhdj ;=<
ihs, moaO;shla ia:dk .; lsug iqodku jk njg;a
kh yd ol=Kq fldhdj w;r inkaO;d m ug th
fya;=jla jkq we;s njg;a kh wk;=re w`.jd isfhah'
Tndud lshqndjg
t<fUk ud;= 21
yd 22 foosk tlai;a
ckmo
ckdm;s
nerla Tndud lshqndf
ixpdrhl kshe,Sug
ksh;j we;' wjqre
90 lg muK miq tlai;a ckmo ckdm;sjrfhl= lshqndf
ixpdrh lrk m<uq wjia:dj fuhhs'
oYl .Kkdjla
isg t'c' wdl indOlj,ska
mSvdjg m;aj isk iudcjd lshqndjg fuu ixpdrh fYaI
jeo.;alula f.k f.k fohs' indOl bj;a lr,Sf
l%shdj,sh lk lr .ekSug;a cd;Hka;r in|;d mq,a
lr .ekSug;a fuu ixpdrh yryd jr jk bvlv Yd,h'
wdl indOl yuqf lshqndjg Wo l< fjksishq,dj
jeks rgj, md,khka wka; olaIsKdxYslhka w;g m;a
fjoa;a" l,dmh ;=< lshqndjg iyh m< l< wdKavq
fjkiaf wjodkula u;=j we;s fudfyd;l tlai;a
ckmoh iu. in|;d h:d;;ajhg m;alr .ekSug bvlv
i,id .ekSu iudcjd lshqndj ,o ch.%yKhls'
fudrdf,iag isjeks
jdrh wys fjhs
2019
jif
meje;aug ksh;j
we;s < fnd,shdkq
ckdm;sjrKhg
bosm;au
i|yd
j;auka ckdm;s Bfjda
fudrdf,iag yd Tyqf.a
Wm ckdm;sjrhdg bv h hq;=o keoao hkak uiSu i|yd
cku; pdrKhla miq.sh fmnrjd 21jeks k meje;ajqKs'
flfia jqjo 51'31]l ishq je ckao m%;sY;hla ,nd .kska
ch.%yKh lrkq ,enqf Bg bv fkdh hq;=hhs hk u;hhs'
j;auka ckdm;s Bfjda fudrdf,iag 2019 olajd
rg md,kh lsug ckjrula ,e ;sf' Tyq m<uqjrg
ckdm;sjrhd f,i f;dardm;a lr .kq ,enqf 2006
jifh' bkamiq 2009 jifoS;a" 2014 jifoS;a Tyq kej;
f;drd m;a lr .kq ,enqKs'
Tyqf.a md,k ld,h ;=< rf wdrl ixjOk f.h
6'2] olajd by< .sh w;r iudc iqnidOkh by< kexjqKs'
ta w;ru wrdcH frdafhl= f,io ,;ska weuldkq
l,dmfha;a bka msg;;a l%shdld jevfldgilg Wrfokq
,eKs'
ud;= 2016
wdl
wdlfha
tld
rdcfhda.ho@ udrfhlao@
uE
; ld,fha
,xldf
wdl
.siqula
ms<sn|j
jeu
idlPdjla meje;sfha k
ta ;ju;a wjika fkd
we;s ztldZ k fl
kka ykajk bkahdkqYS%
,xld
wdl
iy
;dCIKsl iyfhda.S;d .siqu
^ETCA& ms<sn|jh' fuu
.siqu ms<sn|j idlPdj
wdkafoda,kd;aul ;;ajhlg
m;au m%Odk fya;=j jQfha"
wod< .siqf Ih m:fha
j.lSu ork wud;Hjrhd
f,i ixjOk Wmdh ud.
iy cd;Hka;r fj<| wud;H
u,sla iurl%u uy;d k
jljdkq iys;j fuu .siqu
w;aika lsu .ek m%ldYhla
is lsuhs' Tyqg wkqj 2016
ckjd w. .siqf o<
rduqj bkahdjg bm;a lr
we;s w;r 2016 fmnrjd
w. o< rduqjg w;aika
;nd 2016 jir ueo ^cQks
udifha& .siqu w;aika
lsug wfmaCId flf'
tld frdaOfha
fya;=j
udlaiajdoh wrdljdohg
jvd fjkiah' th idudkH
jYfhka ma,jjd
wjhl rdcHhla
yd rdcH n,h ;sf
wjYH;djh fYaIfhkau
Okm;s l%ufha isg
iudcjdohg mj;kh
f ld, mfofha
th ;sf wjYH;djh
ms<s.kafkah'
f,kska
f;dard .;a lD;s"
05jeks fju"
msgqj 46
ud;= 2016
fj<| .siqj,
wruqKq
lsysmhla ;sh yelshs' iuyr
.siq ;dCIKsl yqjudre
lr .ekSu Wfoid h
yelsh' ;j;a .siq m%d.aOk
wdfhdack b,lal h yelsh'
ke;sk f,dal fj<|fmdf<a
;u fldgi w;am;alr.ekSu
Wfoidh'
wm ksrfmaCI
f,i kEu wdldrhl fj<|
.siqula m%;sfCIam lsu fyda
bkahdj iu fj<| .siqu
wmg ^,xldjg& jdisodhl
jqj;a m%;sfCIam lsf mgq
oDIahl
iska
tld
frdaOhg tla h hq;= ke;'
tld .siqf wka;.;h
fukau" tld miq l;df
we;s ,xldj 2000-01 isg
w;aika lr ls%hd;aul bka
,xld ksoyia fj<| .siqu
isg f olajd bkahdj yd
,xldj w;r we;s lr.;a
wdl
tl;djhkays
m%;sM,
iudf,dapkhla
ksjer f,i islr .; hq;=j
we;' fuys 1998 w;aika lr
2000 isg ls%hd;aul jQ bka,xld ksoyia fj<| .siqu;a
n fkdjk ndOl
^NTB&
NdKav
wmkhkh
lsf yuqjk m<uq n
j.h jkafka ;Sre nh'
kuq;a" bkahdjg ;Sre nj,g
wu;rj n fkdjk ndOl
f,i tys m%dka;j,go wu;r
noaola wh lrkq ,ef' hfula
bkahdjg NdKav hjkafkla
bkahdf fj<|
mx.=j
bkahdj iy ,xldj
w;r fj<|fmd< mudjkaf.a
mr;rho forg w;r fj<|
.siqul ie,ls,a,g ,la
fkdlr neyer l< fkdyels
m%Odk idOlhls' j;udk
bkahdf ck.ykh flda
127ls' Y%u n,ldh ,shk
532ls'
<ud
Y%lhskaf.a
m%udKh tla flda 26 ,CIhls'
/lshdfjka
fmf<k
m%udKh Y%u n<ldfhka 7]
ls' th wdikak jYfhka
,CI 370ls' th ,xldf
uq ck.ykh blaujk
m%udKhls' klg fvd,
1'25la fkdWmhk ck;dj
flda 27ls' th ,xldf uq
ck.ykh fuka oi .=Khls'
tfiau" ,xldf fj<|fmd<g
klg <djk ^fj<|fmdf<a
ieirk& ck;dj ,CI 30ls'
th bkahdf ,CI 3880ls'
,xldj bkahdj iu ljr
ugf fyda fj<| .siqula
we;slr
.ekSf
fuu
wiudk;d ;;ajhka fydka
f;are f.k .siq.; ula
w;HdjYH f'
rduqj iy .siqu
by; ish lreKq
f;are .ekSu wjYH jkafka
oekg zhymd,kZ wdKavqfjka
fhda;
tld
.siqf
,xldf wdlhg ljr
fhda; .siqf
wvx.==j
oekg fhda; bkaYS% ,xld wdl iyfhda.S;d
.siqu
^ETCA&
i|yd
wdrNh
ie,fikafka
2015 iema;enrfha rks,a
l%uisxy bkahdf isl<
ixpdrfha bkah w.ue;s
kfka fuda
iu
we;sjk
tl;djhhs'
wdKavqj mdYajfhka fuu
fhda; .siqf l,ska mej;s
iSmd ^CEPA& .siqug jvd
idOkSh m%;sM, f,i olsk
^.=Kd;aul fjkial& f,i
my; lreKq ykajd we;'
NdKavj,g
wod,j
oekg
mj;sk
.siqu
wkqj ^ISFTA& bkahdjg
,xldfjka
tla
jirlg
hjkq ,nk NdKavj,ska
65]-80]la muK fuu fj<|
.siqf jrKSh fldkafoais
^preferentional terms& hgf;a
hjkq ,enQjo bkahdfjka
,xldjg .siqf mokka
tjkq ,nkafka 20]-30]
la w;r m%udKhla muKs'
tfiau bkah fj<|fmd<g
we;=ug we;s ndOd ^Non
Tarrif Barries& bj;a lsug
blauka
m%;sM,
,efnk
fldkafoais we;=<;a lsf
jqjukdj
f,i
rcfha
mdYajfhka olS' fojkqj"
15jeks msgqjg
kshuqjd
ldka;d
10
1
k ixpdrfha w;aoelS'''
kh ck.ykh w;ska
f,dj m<uqjeks rgh'
tys ck.ykfhka y
wvlg;a u|la jefhka
iskafka ldka;djkah'
fjk;a rglg tu ldka;d
m%;sY;h uy;a nrla jqj;a
khg th
tfia fkdf'
kfha
ldka;djka
iskafka b;d
bfhks'
ukao h;a
merKs kfha
ldka;djg
idfmalaIj
oekqu"
;dlaIKh"
ixialD;sh yd
iudc wdl,am
w;ska j;auka
k ldka;djg
ys ;ek;a
k ldka;dj
w;am;a lr.;a
;ek;a b;d
by< ugul
mj;S'
ro< jevji md,k
l%uhkag wkq.;j mej;s
merKs kho .;dkq.;sl
wdishd;sl rgls' tfy;a kj
iudcjd kh tu ish
u;jdohka neyer lrka
b;d .= udj;lg mshjr
;nka is'
miq.sh foienrfha
fhKq ixpdrfha khg
wm md ;enQfha mdkaor 2'30;a
3'00;a w;r ld,fhah' k
fldhqksia mlaIfha by<
ks,Odkshka lsysmfofkla
fi,aishia wxYl 6la jeks
wl iS;f,a ks jrka wm
ms<s.ekSug n,d isfha ienE
rdc;dka;s%lnj m%oYkh
wfkl=;a whs;sjdisl
wys lr isk wfma rf
ldka;djka w;r k
ldka;djg iudcjdoh iska
w;alr we;s ;;ajh b;d
iqfYaIS f' k iudcjd
ckrcfha wm ixpdrh l<
meye,s lrks'
kh ;=< wm gq
fYaI oYkhla k
iEu ludka;Yd,djlu"
f.dm,lu" jevulu
mska yd iuiuj jev
lrkd ldka;djkah' bf.kqu
,nk oehkah' m%jdyk
lafIa;%fha ;=< fiajh
lrk hre ldka;djkah'
mmd,k Odhl wxYj,
ksmqK ks,Odkshkah' Tjqka
tjka ;;ajhl miqug trg
iudcjd md,k l%uh iu;a
we;'
;u f.j,a ;=<
.d,alr yqfola mjqf,a nr
weug muKla iSudlr
la,drd filska
fldhqksiajdoh
fkdue;sj ldka;d
uqla;sh .ek
is;Sugj;a ldka;d uqla;shla
fkdue;sj fldhqksiajdohla .ek
is;Sugj;a fkdyel'
bfkaid wduka
kshuqjd
wef.ka wmg'''
wm wmf.a mqoa.,sl ; wm
wr., lrk wNsm%dh iu
noaO lr.; hq;=h' tk
fldhqksiajdoh f.dv ke.Su
i|ydh'
kfoaiaod lDDmaialhd
wm kj ma;su;a
wkd.;hla tk
iudcjdoh <d lr
.kafka iEu rglu Okm;s
mx;shg tfrysj lrk
ma,h wr.,hlska yd
uq f,dalfhau jev lrkd mska yd
ldka;djkaf.a tlai;a fuka muKs'
wef,laiekav%d fldf,dka;dhs
ud;= 2016
oelau
11
02
merKs mdi,aj,ska
,enqfKa ;kslru fmdf;a
oekquh' nd, mrmrdfjys
fud<h wiqrd oeuQ iy
Tjqka tlu rgdjlg
fm< .ik ,o ks,Od
msila njg yerjQ
jevlg ke;s" muKg
je yd ksiaidr oekqu
iuqodhla mdv lrk
f,i tajd tys isiqjkag
n, lf<ah' ta jqjo" ksia
j.hd tla/ia l<
{dk iuqodh wjfndaO
lr fkdf.k flfkl=g
fldhqksiajdfhl= h
yels hhs Tn ks.ukh
lrf;d;a" Tn lrkafka
nrm;< jrols'
f,kska
f;dard.;a lD;s"
11jeks fju"
60 msgqj
ud;= 2016
okakd tlu
foh ud lsisjla
fkdokakd nj
hehs jrla odYkslfhla
mjid ;snqKs' ish,a, okafka
hehs is;k ksidg lsisjla
bf.k.; yels jkafka ke;'
ta Tyq ish,a, okafka hehs
is;k ksidh' tfy;a ;ud
fndfyda foa fkdokakd nj
okakd whg bf.kSu myiqh'
ta" ;uka fkdokakd foa
bf.k .ekSug Tyq fhduqjk
ksidh' fika nqoyu kka
oyula kh" cmdkh jeks
rgj, mej;S ;sf' tys
ysjreka fndfyda oekqu we;s
wh f,i ie,lsKs' jrla
fika .=re yskula fj;
bf.kSug .sh mqoa.,fhl=g
tu ysku mjid ;snqfKa
j;=r msrjQ Ndckhlg ;j;a
c,h msrh fkdyels nj;a
c,h msrh yelafla ysia
n`klg nj;ah' ta ksid
bf.kSug fmr Tf ukfia
ta i`oyd bv ;nd .kakd
f,i;ah' ksiqka bf.k
.ekSug fm<fUkafka
;uka fkdokakd ksid jk
neka oekqu wdrN jkafka
fkdoekqf isgh'
ksjpkhla fidhd
ienekau oekqu hkq
l=ulao@ f ms<sn`oj O
whg O ksjpk ;sh
yel' oekqu hkq ;ud
wjfndaO lr.;a okakd foa
hehs flfkla is;k g ;j;a
iuyre {dkjdofha m;==,gu
je oekqu hkq ixidr.;j
,efnk fohla fmr wd;au
Njfha isg tk fohla f,i
fyda fohkaf.a odhdohla
f,io is;Sug mqjk' oekqu
ms<sn`oj jk tu {dkjd
;Hd u; w;S;fha m%n,j
meje;s w;r j;udkfha mjd
h rlg tajd fYaI mj;S'
th tfia jkafka oekqu hkq
l=ulao hkak mjd fkdokakd
;;ajhla ;=<h'
oekqu ms<sn`o fl"
tfy;a b;du ksjer
wx.imQK ksjpkh wmg
imhkafka udlaiajdohhs'
th fufiah' jdia;l
f,dalh yd tys kshdu
ksia uki ;=< wruqKq
iy.;j;a ixjOkd;aulj;a
mrdj;kh u oekqu
k f' ta wkqj ksid
m%lD;sh fyj;a ;udo we;=<;a
fidndoyu u; n,md tu.ska
,nd .kakd wjfndaOh oekqu
f,i flfhka mejish
yelsh' tneka oekqf tlu
W,am; jkafka jdia;l
f,dalhhs' jdia;l f,dalh
fyj;a fidndoyf iuyr
foa i;=ka ;=<o mrdj;kh
f' ms<sUq f' i;a;= h h
foa ols;s Yo wi;s' iamYh
oefka' Wka h h foa
fjkafldg y`kd.ks;s'
tfy;a i;=ka ;u
mxfkashhka yryd we;s
lr .kakd ye`.S" ixfokd
oekqu fkdf' ukao tajd
wruqKq iy.; fkdjk
neks' i;a;= fidndoyu
yrfhka jgyd fkd.ks;s'
tfy;a ksid m%lD;sh fyj;a
fidndoyu tys fmkqfuka
muKla fkdj yrfhkao
jgyd .kS' fidndoyf
kshduhkao jgyd .kS' tajd
mrmqfrka mrmqrg;a" tlu
mrmqr ;=<;a ksia fud<h
;=<;a ixjOkd;aulj yd
wruqKq iy.;j jOkh f'
tneka zoekquZ tys ienE
w:fhka mj;skafka ksid
;=< muKs'
mshjfrka mshjr
m%lD;sh ksia ukfia
wruqKq iy.;j yd
ixjOkd;aulj ms<sUqu
fyj;a oekqu wm ;=< f.dv
kef.kafka" tlajr fyda
wms<sfj,lg fyda wynhla
f,i fkdf' lsish wruqKq
iy.; l%uhlgh' oeka
fuh wm ;=< ksrdhdifhka
isjqjo wm fuf,i is;d
is fkdl<o ksia uki
;=< oekqu f.dv kef.
kafka tla;rd rgdjlg yd
l%uhlgh'
oekqu i`oyd jk
ls%hdj,sfha m<uq mshjr
fyj;a wdrNh judk
ixcdkkh f,i ye`kaf'
fuh ir, fohls' judk
ixcdkkh hkq wm wjg
jk m%lD;sh yd tys foaj,a
ksid ish mxfkashhka
u.ska y`kd .ekSuh'
j;auka Okjd
wOHdmkh
ilialr we;af;a
Bg tfrysjh'
;lhg bv
fkd;nd fmd;a
lgmdv lrk
wOHdmkhlg
j;auka wOHdmk
l%uh orejka
fldgqlr keoao@
ke;sk mxfkashkag
yiqlr .ekSuh' ksidf.a
mxfkashkag yiqjk
^wm wik" olsk" ri`k"
iamYlrk wd& foa ksia
fud<h ;=< ms<sUq f'
ke;sk ksia fud<h
tajd ir, yd u;=msg y`kd
.ekSulg ,lalrhs' th
y`kajkq ,nkafka judk
ixcdkkh f,ih' fuf,i
m%lD;sh ixcdkkh fyj;a
mxfkashhka u.ska yiqlr
.;a g th fud<h ;=<
ms<sUqu ixfokd f,i
ye`kaf' fuu ixfokd
fyj;a ir, y`kd .ekS
m%lD;sh yd tys jia;=
ixcdkkh lrk mqoa.,hd
oekgu;a ,nd we;s oekqf
m%udKh u; wvq je f'
WodyrKhla f,i lsish
.ila idudkH mqoa.,fhla gq
g ta .ek je r mlaIK
lsug fmr Tyqf.a ukfia
ms<sUq jkafka .fia ir,
u;=msg ,laIK lsysmhls'
tfy;a WoaNs; oHd{fhla
.ila gqg .ia ms<sn`oj jk
Tyqf.a fmr oekqu je ksid
tu .fia ,laIK /ila Tyq
ixcdkkh lrhs'
flfia fyda fuf,i
we;sjk judk
ixcdkkfhka w;alr .kakd
fud<fha ixfokd u.ska
ksid oekqf B< whr
jk ixl,am f.dvk.d
.kS' ixl,am hkq iudk
l=ulao f m%cdkkh
m%cdkkh hkakg
fhh yels ir,u f;areu
wOHhkh hkakh' lsish
jia;=jla fyda fohla ms<sn|
jer wjfndaOh i|yd
wm islrk wOHhkh ka
woyia f' ta i|yd wmg
;l {dkh w;HdjYHh'
tfukau mxfkashkaf.a
iSudiys; nj wNsnjd
hdu i|yd jQ oHd;aul
WmlrKo w;HdjYHh' wmf.a
mxfkashkaf.a yelshdj
mj;skafka iSudjlh' wmg
msh weiska fndfyda foa
ne,sh fkdyel' wmg wE;
r ;sfnk jia;= fyda b;du
l=vd wxY= msh weiska ne,sh
fkdyel' ta wfma wefia
yelshdj iSudiys; neks'
wmg Yo weiSf iSudjla
;sf' ksidf.a lkg
yiqlr.; yelafla Yoh
uksk fukau lsjfyd;a
fvisn,a 20g je yd 2200g
wvq Yo mrdihka muKs'
tfy;a iuyr i;=kaf.a
iuyr bkashhkaf.a yelshdj
ksid blaujd mj;S' Wl=iq
weig" ksia weig jvd
ka we;s jia;= oelsh yel'
iqkLhdf.a wd>%dK yelshdj
ksid wNsnjd we;' tfy;a
i;=kag ksidg fuka ;l
l< yels hqKq fud<hla
ksudKYS,S
ka;kh
ksiqka ksudKYS,S
jkafka Tjqka i;=j mj;sk
fuu ;lfha yelshdj
ksidh' tfy;a j;auka Okjd
wOHdmkh ilialr we;af;a
Bg tfrysjh' ;lhg bv
fkd;nd fmd;a lgmdv
lrk wOHdmkhlg j;auka
wOHdmk l%uh orejka
fldgqlr keoao@ j;auka
orejka oji mqrd mdi,
;=<;a Wmldrl mx;s ;=<;a
bf.k .ks;s ienekau
th bf.k .ekSula fkdj
Nd. iu;au i|yd
lgmdv lsuls' ta ;=<
;lkhg bvla ;nd ke;'
th Okm;s l%ufha meje;aug
fyd|h' ukao ;lkh ke;s
;eke;a;d ;ud wjg isjk
krl foa m%Yak fkdlrk
ksidh' ;uka j;ajk
f,dalh fjkia lsug
fkdis;k ksidh'
tfy;a zoekquZ hkq
lgmdv lsu fkdj
bkashf.dapr oekqu fyda
w;S; oekqu u; mokj th
;lkh u.ska" mlaIK"
kslaIK" ks.uk u.ska"
ixiaf,aIK Yaf,aIK u.ska
;jrg;a m%cdkkh lsuh'
ienEf,iu oekqu f.dv
kefkafka tlS ls%hdj,sh
;=< muKs'
oekqu hkq fohka fyda
fjk;a woaN+; n,hla iska
wm fj;g ,ndfok fohla
fyda Njfhka Njhg /f.k
tk fohla fkdf' wm ;=<
oekqu f.dv kef.kafka
fN!;sljh' ta i|yd wmg
fYaI yelshdjla iys;
bkashla ;sf' ta fud<hhs'
oekqu f.dvke.Sf ksia
fud<h bgqlrk ldh
ms<sn| idlPd lsug <
l,dmfhka yuqfjuq'
kshuqjd
12
kahdkq jrhka
kS;s frda f,i
Y%S ,xldf uqyq
iSudf islrk wdl%uKh
f jk g nrm;<
.egjlaj mj;S' W;=re
m<df;a jrhkaf.ka id;sYh
nyq;rhla jr ludka;fha
kshef<;s' f fya;=fjka
Tjqkaf.a ck ; wvd,
we;' > ld,hla mqrd
mej; tk fuu .egjg
lsis wdKavqjlska iaridr
iula f jk f;la ,nd
fkdue;' uqyq iSudf
jr im;a fld,a,h ksid
furgg isjk n,mE wdldr
lsysmhlska mj;S' tk
W;=f jr m%cdjf.a ck
;h wvd, u" f rf
cd;sl wdlhg tl;=h
hq;= fldgila bkahdkq
rch n,y;aldrfhka
fld,a,lEug ,lalsu"
furg uqyq iSudf j;ajk
id.r ka iy Tjqkaf.a
jdiia:dkj,g ydks u"
rf iajdm;Hhg n,mEula
isu hk wdldr f'
Y%S ,xldj i;= id.r
l,dmh j. lsf,dag
517"000ls' f.dvf isg
kdl ie;mq 200l muK
rla furg i;=j we;'
1974 jif cqks 26jeksod
Y%S ,xldf;a cqks 28jeksod
bkahdf ,a,sfha w;aika
l< .siqu wkqj;a 1976
jif ukakdr fdaKsh iy
fnx.d, fndlal ms<sn|j
bkahdj yd Y%S ,xldj
w;r w;aika l< .siqug
wkqj;a forf uqyq iSudj
meye,sj i|yka lr we;'
ta wkqj forg w;r we;s
jQ tl`.;djhg wkqj fmd
lreK jQQfha Y%S ,xld uqyq
iSudjg bkahdkq hd;%d
we;= u kS;Hdkql+,
fkdjk nj;a th Y%S ,dxlsl
jrhskaf.a ksoyia wdl
l,dmhla hkakh' fuu
mkf;ys wxl 27 ork
jHjia:df ^3& Wm j.ka;shg
wkqj rdcH wdrCIdj"
iajdm;Hh" ksoyi" fN!l
wLKav;djh wd lreKq
ms<sn|jo wka;.; f'
fuu .egj fya;=fjka
fYaIfhkau W;=re m<df;a
ukakdru" ls<sfkdh"
hdmkh yd uq,;s ia;%slalo"
thg wu;rj jhU m<df;a
mq;a;,u yd kef.kysr
m<df;a ;%sl=Kdu,h
ia;%slalhgo" n,mE is
kshuqjd
ld,Sk
mj;sk klu ksidh' f
i|yd h hq;af;a forg w;r
ksjer rdcH;dka;%sl uey;a
ulska" idlPdjlska miqj
forf kdl yuqod u.ska
forg uqyq iSud wdrCIdlr
.ekSug jevms<sfj<la
l%shd;aul lsuh' kuq;a
j;udkfha islrkqfha
forf kdhlhskaf.a
Wmkak wjia:dj,"
ixpdrh lrk wjia:dj,"
ksoyia khkays forf
w;awvx.=f miqjk jrhska
fldgia jYfhka ksoyia
lr zfyd| ys; m<lsZ is
lsuh' f ksoyials u.ska
kdhlhskaf.a wdhqI jelr.
kakd kuq;a jrhkaf.a wdhqI
wvqlrhs' fuu ;;ajhkao
;ukaf.a m%;srEmh f.dv
ke.Sug wjia:djla njg
m;a lr .ekSug ;r Tjqka
w|nd, we;'
j;udkfha jOkh
fjka mj;sk fuu .egj
fya;=fjka W;=f iuia;
jr m%cdjf.a mj;skafka
uy;a jQ fYdald,dmhls'
fuys bkahdkq jrhskag
f ;=<ska widOdrKhla
jk nj mjika ;,akdvq
m%Odk wud;H fch,,s;d
fchrd uy;ah ksr;=reju
;u uOHu rchg;a
ckdm;sjrhd;a oekqj;a
lrhs' weh ta ms<sn|j
w.%dud;H kfkao fuda
uy;d oekqj;a lrka ,sms
21la hjd we;' kuq;a furf
W;=f m%Odk wud;H"
md,sfka;f mCI
kdhljrhd .;a l%shdud.
fudkjdo@ fuu ;;a;ajh ;=<
2015 Tlaf;dan 09 jk k
cfm md,sfk;= uka;%S
; fyar;a ifydaorhd
iska md,sfka;= iNdj
l,a;ef fhdackdj bm;a
lr fuu .egj ms<sn|j
mj;sk wk;=reodhl jgyd
fok ,o kuq;a" W;=f
ck;djf.a Pkaofhka n,hg
m;a v cd;sl ikaOdkfha
ksfhda;hskag ck;dj
wu;l we;' fuhg
wu;rj bkah foaY weu;s
iqIa;d iajrd uy;ah
miq.shod Y%S ,xldf is
l< ks, ixpdrh w;r;=r
fmnrjd 05 jk k W;=re
m<d;a jr iuqmldr i;s
if,k iy iuia; ,xld
fmd jr if,kh u.ska
taldnoaO Woaf>daIKhla
fld<U fldgqf h fmd<
bmsg mj;ajd miqj cd;sl
mqia;ld, fiajd uKav,
Yd,df iuka;%Khla
mj;ajk ,' ta ksid Okm;s
md,lhska isl< hq;af;a
ksy`vj" odhdre ms<sfj;a wkq.
ukh lsu fkdj ksjer jQ;a
iaridr jQ;a rdcH;dka;%sl
uey;a ulska fuu .egj
ksrdlrKh lsuh'
ud;= 2016
fldj
13
2016 fmnrjd 11
jevlrk ck;djg jQ
fmdfrdka jyd bgq l< hq;=hs
md,sfka;= uka;%S
; fyar;a ifydaorhd
ud;= 2016
f remsh,a
2"500 fldgia
hg 1"500hs"
1"000hs lshd je
lrk tlj;a
wvqu .Kfka
wr lshmq j;=
fiajlhkag
,efnkafka keye'
j;= fiajlhkaf.a
jegqm - remsh,a
620lshk tl
fldfy;au
uhs lshk tl
ljqre;a ms<s.
kakd fohla' ta
ksid j;= wxYfha
fiajlhkaf.a
jegqma
wksjdhfhkau
je l< hq;=hs'
15jeks msgqjg
fmnrjd 12jeksod
wOHdmkfha ixjOkh
fjkqfjka .=re WmfoaYl
fiajdjla ia:dms; l<
hq;=hs
md,sfka;= uka;S%
b;du f.fhka
f,dalfha oekqu
fo.=K fjka
mj;skjd' jI 1900g
l,ska k f,dalfha
oekqu fo.=K fjkak
wjqre 100la .shd'
yenehs" 1900 isg 1950
jkg fojk f,dal
hqoaOh wjika jk g
wjqre 25lg j;djla
oekqu fo.=K jqKd'
oeka 2015" 2016jk g
udi 13lg j;djla
oekqu fo.=K fjkjd
lsh,d idudkHfhka
lshkjd'
15jeks msgqjg
kshuqjd
14
fi!LH mdvu
w
m rf fi!LH weu;s
f ojiaj, bkafka
isx.mamQrefh' ksjdvqjlg f.dia
fkdf' m%;sldr .ekSug f.diah' f,ais
myiq ;ekl k fkdf' f,dalfha
uyd Ok l=frhka iy n,j;=ka
m%;sldr .ekSug tk ix.mamQref
ujqka t<sifn;a frdayf,ah' fiakl
f,a fi!LH m%;sm;a;sh .ek ks;r
lEfudr fok fi!LH weu;sjrhd f
l< foa u.ska wfma rf fi!LH fiajh
.ek lu mKsjqvhla ;sf' ta" rf
fi!LH weu;sjrhd f,i ;udg;a ;ud
hgf;a ;sfnk fi!LH fiajh .ek
Yajdihla ke; hkakh' wmg m%Yakh
;sfnkafka Tyq f,dalfha iqms frday,l
ffjoH m%;sldr .ekSug hdu fkdj
f rf mekfvda,a fm;a;laj;a ke;s
frday,a ish .Kkla ;sfh fkajdisl
frda.Skag bkak yskakg bvlv
ys
kshuqjd
mx;sh
l,a
pKa YHdud
y
fmd
fYa
I
dx.
,s
ud;= 2016
b;s
reishdkq ma,jh'''
mqoa., ;%ia;jdoh
ysf
fuu oekqj;a ls yryd
fmd ck;dj idg tfrysj
fm<.eiah fkdyelsh hk
woyi YsIHhkayg ldka
h' Tjqka B<.g gqf id
fmr<d oeh yels tlu
ud.h mqoa., ;%ia;jdoh
njh' ta wkqj Tjqkaf.a
ma,jld l%shdud. kj
uqyqKqjrla .kakd ,'
fndan m%ydr t,a, lrka
flfia fyda md,lhka
>d;kh lsu Tjqkf.a
mrud:h h' fuu fndan
.ikakka fndan /.;a
ksoyiajdka hkqfjkao
Tjqkf.a ixOdkh
uyck leue;a; f,io
y`kajkq ,eh' fmdf
fufia mqoa.,hska >d;kh
lr id md,kh wfydais
lsf jHdmdrh kfrdaoaksla
jHdmdrh f,io ykajk
15
,' fuu ixOdk ;u ls%hd
ud. wdrN lsu;a iu.
id md,kfhka mSvdjg
m;aj is reishdf hg;a
cd;Syq yd iq cd;Syq fuu
;%ia; l%shd wkqu; lrka
Tjqkg iyfhda.h ,nd kay'
id md,kh ;=< iq cd;Skag
iaj NdIdj l:d lsug
bv fkd f.djkafia
mfilg lr ;snqKs' reishdkq
hg;a;hla njg m;a
fldg ;snQ fmda,ka;fha
ckhdg tu NdIdj ;yk
flreKs' l%ufhka ;ukag
wNsfhda.hla njg m;aj tk
;%ia;jd ixOdk uokh
lsug id rch ;u Wmu
n,h fhoh' tu ixOdk
;=<g T;a;=lrejka x.jd
tajd wvmK lsuo" fmd.ar
wdldrhg ukqIH >d;k
islrkao thg wu;rj
w;awvx.=jg m;ajQjka
ihshdjg msgqjy,a lsuo
ta w;r f'
m%d.aOkfha wd.ukh
19jeks ishjfia
w.Nd.h jk g;a reishdj
;=< OfkaYajr wdl
l%shdj,shla ia:dms; ug
;r jgmsgdjla ilia
fkd;snqKs' tfy;a
m%xYh" %;dkHh" cuksh
jeks rgj, m%d.aOk
wdfhdackfhka m%Odk k.r
wdY%s;j ludka; Yd,d wdh
we;s h' fuys m%;sM,hla
f,i Okm;s mx;shl iy
llre mx;shl wdrNh
iksgqjka lrk ,'
f iufha isjQ ;j;a
jeo.;a hqKqjla k"
yeg.Kkaj, isgu ngysr
ludka; me;sr hkakg
tld" wdlfha'''
ud;= 2016
07 msgqfjka
uhs' tfy;a th we;e
m%foaYj,g muKla iSud h'
tk msgian.a" ta wjg
m%foaYh yd fudial kqjrh'
uq rgu f.k n,k g" th
imQKfhkau lDIsldl
rgla f,i u meje;af;ah'
tfy;a tys b;du;a kk
ludka; Yd,d f.dvk.kq
,eh' fjd idudkHfhka
bx.%sis l<ukdlrejkaf.a
md,kh hgf;a mej;=Ks'
fuhska m%;s, folla
we;s h' fuu ldl
m%foaYhkays reishdkq Okm;s
jdoh iS>%fhka me;s.sh
w;r" tf,iu iS>%fhka
llre mx;shlao je
jOkh jkakg h' uq,a
ld,fha %;dkHfha mej;s
ludka; l%uh fukau f
reishdkq ludka; l%uhla
reishdkq llrejdf.a Y%u
Yla;sh w;s Nhdkl f,i
Wrd- urd-.;a nj lsj
hq;=h'Tjqkg jd ? uq,af,a
u jev lsug ish'
tfy;a tla fjkila ;snqKs'
f jk g kk woyia
me;s ;snqfKah' iudcjd
yd fldhqksiajd woyia
reishdkq llrejf.a isf;ys
/ fokakg h' ^f,dal
b;sydi isysjgk - YS% cjy
,d,a fkare" 659 msgqj&
fufia idjrekaf.a
taldm;s md,khkag
tfrysj ck;dj l%ufhka
is l< wr.,hkaf.a
.=Kd;aul mss lsysmhla
1905 iy 1917 hk jirj,
is h' wms ta ms<snoj ,nk
l,dmfhla idlPd lruq'
wOHdmkfha ixjOkh'''
;sfnkafka' wfma rf wo
fjkfldg 4"700l muK .=re
WmfoaYljreka ixLHdjla
fiajh lrkjd' .=re WmfoaYl
fiajdj ia:dmkh lsu
i|yd ksfoaY l< lgq
jd;d lsysmhla ;sfnkjd'
fYaIfhkau 2001wjqreoafoa
we;s lrmq talkdhl lgq
jd;dfjka" 2004 jIfha
we;s lrmq isjOk lgq
jd;dfjka" 2014 jIfha we;s
lrmq uyskao ufyajd lgq
jd;dfjka .=re WmfoaYl
fiajdj ia:dms; l< hq;= njg
fhdakd lr ;sfnkjd' ta
jdf.au 2007 ud;= 28jeksod
bm;a lrk ,o lek
m;s%ldjlska" .=re WmfoaYl
fiajh ia:dmkh lsu ms<sn|j
lek uKav,hg lreKq
bm;a lr ;sfnkj'd ta wkqj
2007 wfma%,a 18 jeksod wud;H
uKav,h ;Skala wr.fk
;sfnkjd .=re WmfoaYl
fiajh ia:dms; lrkak'
.=re WmfoaYl fiajh
ia:dmkh lrkjd jdf.au
;j;a .egjla ;sfnkjd'
jevlrk ck;dj'''
09 msgqfjka
jk w;r" tiau" YS% ,kalka .=jka fiajfhao
lghq;=j,ska 40]la muKo bkahdj iy
,xldj w;r .=jka lghq;=h'
t<ug fhda; tld .siqu .ek
,xldf j;auka md,lhska orkafka w;s
iqNodhl yeSuls' Tjqkag wkqj fuu .siqu
wdfhdack ndOd bj;alrk-fiajd fj<|fmd<
mq,a lrk" kk ;dCIKh ,xldjg ,efnk
wmQre we,kaf.a mqu mykls' wdKavqf
je jKkdj ksidu ck;djg fuu .siqu
.ek we;af;a wiS; hls' ;ukaf.a fiajd
fj<|fmd<-l=vd jHdmdr wdfhdack muKla
fkdj bxfkare" f;dr;=re ;dCIK iy fjk;a
fndfyda jD;a;Skaf.a meje;auo f fya;=fjka
wfydais jkq we;ehs idOdrK hla Tjqka i;=h'
tu hg idOdrK fya;=kao ke;=jd fkdf'
oekgu;a mek ke.=Kq frdaO;d ksid wdKavqj
.siqf uq,a o< rduqj ixfYdaOkhg ,la lr
we;' wdKavqj udOHj,ska m%ldY lf<a uq,a o<
rduqj jer tlla nj;a th ks,Odkaf.a jrka
msgjQ ,sh,a,la njh' ks,Odkaf.a jrka
fyda ck;djg wjYH ,sh,a, msgh' ta ksid
wk;=r ykd.; yels h' oeka ck;djg l<
hq;af;a" fydka wjfhka isg fldgila fkdj
wk;=r uqukskau mrdch lsuh' ks,Odkaf.a
jro fukau md,l foaYmd,lhskaf.a jroo
mrdch lsuh'
,ndfokak" jd orejkaf.a
wOHdmkh fjkqfjka mdi,g
f.dvke.s,a,la yokak ;snqkq
uqo,a' f ish Okh uyd
NdKavd.drhg wh;aj ;snqKq
uqo,a' uyck;dj ,g .kak
mmamq lg iSks lg n
.y,d tla /ia lrmq uqo,a' f
rf l=uk fyda mqrjeisfhla
lshkjdo tu Is;hska kS;sh
yuqjg muqKqjkak tmd lsh,d'
lsis fohlska f;drj
ck;d uqo,a fidrd lE
mqoa.,hskag o`vqj ,nd h
hq;=hs' tu hqla;s iy.;
13 msgqfjka
ld,fha ;u .=re jD;a;sh
;=< fh,d Tjqka lrk ,o
ldhNdrh hkd ish,a,
we.hSulg ,lalr,dhs fuu
fiajhg n|jd .; hq;af;a'
tfyu fkdlf<d;a wms
lrkafka .=re WmfoaYl
fiajdj ia:dms; lr,d oekg;a
fuu b.ekaf lghq;=
fhfok .=rejreka kej;
j;djla wkjYH mSvdjlg
,la lsuhs' wmg kE
lrkafka .=rejreka mSvdjg
m;a lrk ;j;a hdka;%Khla
fkdfjhs' ta fjkqjg
.=rejre w;r iqyo;dfjka
jevlrk .=rejrekaf.a
bf.kq b.eka l%shdjmshg
iyh olajk msil=hs
wjYH jkafka' ta ksid .=re
jD;a;sfha bkak fYaI{Ndjh
iys;" w;aoelS iys;"
mK;Ndjh iys; wh ;uhs
.=re WmfoaYljreka hg
nef|kak kE'
we;a;gu .=rejrekag
;=frla hg" iydhlfhla
hg" udf.damfoaYlfhla
hg" myiql imhkafkla
hg" wCIlfhla hg
tfyu ke;sk Tjqkag
by<ska kuq;a Tjqka iu.u
tlaj yska bf.kq
l%shdj,sh jvd;a u;a
lrk" tl;=jk oekqu my<
fCIA;%hg wrf.k hk
flfkla njg f .=re
WmfoaYljrhd m;a h hq;=hs'
13 msgqfjka
je fjkak kE' fm!oa.,sl
wxYfha fiajlhkag remsh,a
5"0000lska jegqma jeu
wksjdhfhkau ish hq;=
fohla' ta fjkqfjka rch
me;af;ka uey;aula
wksjdhfhkau wjYH
fjkjd' rdcH fiajlhkag
jqKq fmdfrdkaj wkqj wvqu
.Kfka" ud;= udifha 01od
b|,dj;a ta whf.a uQ,sl
jegqmg remsh,a 10"000la tl;=
lrkakg f wdKavqj uey;a
h hq;=hs' fjp fmdfrdkaj
bgq lsug f wdKavqj
jydu mshjr .; hq;=hs lshk
ldrKh wjOdrKh lrka
uf.a l:dj wjika lrkjd'
16 msgqfjka
kshuqjd
c''fm' kdhl
wkqr idkdhl
ifydaorhd
lsu .ek' ta jf.au Tjqkag iqN m;kjd'
kuq;a fuu .siqu yryd wjodkug
,lafjkafka
jD;a;slhska
muKla
fkdfjhs' fuh foaYmd,k m%Yakhla'
iudc" wdl" foaYmd,k m%Yakhla' ta
ksid thg uqyqK fokak mq,a fmruqKla
wjYH fjkjd' fuu wdl .siqug
tfrys f igk cd;sl ugf tlla
njg m;al< hq;=hs' ta ksid f wdrN
l< iuka;%Kh rg mqrd f.k hdug;a
f inkaOfhka O jD;a;slhska iu
idlPd lsug;a ck;d uqla;s fmruqK
n,dfmdfrd;a;= fjkjd' ta yryd fuu
igk ish fCIa;%j, mqrjeishkaf.a
iyNd.s;ajfhka cd;sl igkla olajd
jOkh lsug cfm lemfjkjd' wkqr
idkdhl ifydaorhd lshdisfhah'
u,a r;akdhl
ifydaorhd
c''fm' kdhl
wkqr idkdhl
ifydaorhd
n;a;ruq,a," me,j;a;" mkaksmsh mdf 464$20 ys mx t',aka is,ajd jk ud iska wxl 43$20" kq..y fmfoi" ms<shkao, mdr" uyr.u msys kshuqjd m%ldYk wdh;kfha uqKh lrjd m%isoaO lrk ,'
15jeks msgqjg