Professional Documents
Culture Documents
PSKYATRSTN
GZL DEFTER
En srad vakalar
DR GARY SMALL - GIGI VORGAN
eviri
Duygu Akn
ISBN: 978-605-5443-80-1
1. Bask: ubat 2013
Sertifika No: 12444
info@ntvyayinlari.com
www.ntvyayinlari.com
Dou Grubu letiim Yaynclk ve Ticaret A. .
Maslak Mahallesi Ahi Evran Cad.
Dou Power Center No.4 ili-STANBUL
Tel: (212) 304 08 88 Faks: (212) 335 03 48
Tm haklar sakldr. Dou Grubu letiim Yaynclk ve
Ticaret A. .nin
yazl izni olmadan, fotokopi yntemi dahil, elektronik ya da
mekanik
herhangi bir yolla oaltlamaz ve iletilemez.
Bu kitabn yayn haklar Onk Ajans araclyla alnmtr.
BASKI
Elma Basm Yayn ve letiim Hizmetleri San. Tic. Ltd. ti.
Halkal Cad. No: 164 B-4 Blok
Sefaky K.ekmece 34295 stanbul
Tel: (212) 697 30 30 Faks: (212) 697 70 70
NSZ
NSAN
NASIL
ANSIZIN
KONUMA KABLYETN yitirecek
kadar sinirlenir? Kel kalana dek san
yolar? Ya da srf baylan birini grd
diye baylr? Bu tr sorular daima
merakm uyandrmtr. Bu yzden de
tp fakltesinde uzmanlk dal olarak
psikiyatriyi semem kimseyi artmad
ve ben de bu tercihimden hibir zaman
pimanlk duymadm. 30 yllk psikiyatri
yardmc
olmak,
onlarn sal
asndan, en az anlarn korumak kadar
nemliydi.
Hayatlarn
zorlatran
zihinsel
sorunlar olanlar da dhil, ne ok insann
psikiyatriden hl korktuunu ve
tedaviden katn grmek beni
artyor. Grne baklrsa insanlar
uzak tutan ey ou zaman deli
doktoruna gitmekle damgalanmak ve bir
sorunu olduunu kabullenmek fikri
olabiliyor. Ksmen medyann da
yaratt, psikiyatri hakknda yersiz bir
karamsarlk yznden, pek ok kii
gereksinim duyulan yardm almaktan
kayor. Psikiyatristler bazen hastalar
iyiletiren deil, onlarn zihnini ele
Kitaptaki
olaylar
kendi
deneyimlediim gibi, birinci tekil ahs
azndan anlattm. Kitabn ortak yazar
ve eim Gigi Vorgan anlatm,
okuyucularn olaylar ve onlarn ardnda
yatan bilimi daha iyi kavramasn
salayacak biimde ekillendirmeme
yardmc olarak, kitabn yazmnda
nemli bir rol oynad.
Bu kitapta betimlenen insanlar ve
durumlar, gerek hastalar ve onlarn
duygusal mcadelelerini temel alyor.
Ayrntlarsa benim vaka tarihelerimden
ve canl anlardan gelitirildi. Ancak
meslektalarmn,
hastalarn
ve
ailelerinin gizliliini korumak iin, zel
bilgilerin
ou
deitirildi.
TEEKKR
BRNC BLM
SEKS BAKI
1979 K
BOSTONUN EN HAREKETL
psikiyatri kliniinin ksaca APES
(maymunlar) adn verdiimiz Akut
Psikiyatri Servisi bekleme salonunda,
kalabal glkle yararak ilerledim.
Bu servis, nde gelen niversite
hastanelerinden
Harvard
Tp
hastalar
dinlemede
ve
onlarla
konumada da iyiye gidiyorum. Ama
hl bir psikoterapi hastasyla uzun
sreli tedavide almadm. alrsam
ne yapacam bilecek miyim, ondan da
emin deilim.
Nasl yani? dedi.
Aklm srekli geriye, tp fakltesine
gidiyor dedim. Gerek doktor olarak
ilk tecrbelerimi dnyorum. Muayene
srasnda ya da safra kesesi alrken
kendimi hep rol yapyormu gibi
hissediyordum,
anlyor
musun?
Kafamdaki doktor imajna uyan birinin
roln
yapyordum
sanki.
Psikoterapinin de bende ayn hissi
yaratmasndan korkuyorum.
karl deil.
Lochton konumann sonunda bize
klinikte duvar dibine dizili dosya
dolaplarna gz atmamz talimatn
verdi. Dosyalarda klinie psikoterapik
tedavi amacyla bavuran hastalarn ksa
deerlendirmeleri vard. Bizden gerek
terapiye balayabilmemiz iin eitim
amal bir vaka sememizi istedi.
Konuma biter bitmez hep birlikte,
neredeyse birbirimizi ezerek, dosya
dolaplarna hcum ettik. Yaptmzn ne
kadar sama olduunun da farkndaydk
nk zaten her birimiz haftalardr makul
bir vaka bulabilmek iin o dosyalar
kartrmakla meguldk.
Tipik bir dosyann iinde sadece
Ne dnyorsun? dedim.
Kendimi
neden
mutlu
hissedemediimi
anlamyorum.
Arkadalarmn hepsi mutlu grnyor.
En byk ev benim evim, btn kz
arkadalarm Eddieyle evli olduum
iin beni kskanyor ama ben hi
elenemiyorum.
Neyim
var?
Depresyonda mym acaba?
Bunu henz bilmiyordum. Sadece bana
tekrar
Doktor
demedii
iin
memnundum.
Lochtonun tavsiyesini dinleyerek
evet/hayr sorularndan kandm ve
hastay konumaya zorlayacak ak ulu
sorular sormaya devam ettim. Sence
neyin var?
oluruz.
Nihayet biri beni anlamak istiyor.
Teekkrler
Dr
Small
dedi
glmseyerek ve gitmek zere ayaa
kalkt. El skmak iin elimi tuttu ama
yle uzun sre brakmad ki sonunda
elimi ekmek zorunda kaldm. Onun
farkna varmam gibi grnd, benim
iinse rahatszlk verici bir and bu.
Ertesi gn Lochtonla gzetmenlik
toplantm vard. Lochtonun ofisi
hastaneden yoku yukar, ksa ve dik bir
yolun sonundaki Beacon Hill binasnn
birinci katndayd. Srtmda antayla
oraya
vardmda
nefes
nefese
kalmtm. Klinikteki uzun mesailerim
yznden dar kp yry yapma
YAVISin Gary?
Srt antamdan tomar tomar notlarm
karp baladm. Kendisi 33 yanda,
niversite mezunu, Belmontlu bir ev
kadn. Ana ikyeti kronik kayg.
Denedim ama eskiye ait fazla bilgi
vermedi bana. Kocasna k olduunu
sylyor fakat srekli iinde bir boluk
hissettiinden yaknyor. zellikle de
kocas i seyahatine gittiinde Ki
adam sk sk da gidiyor.
Kocann seyahat ettiini sylediimde
Lochtonun yz aydnland. Demek
kadn yalnz brakyor, tekrar tekrar.
ocuk var m?
Kadn ocuk sahibi olamyor,
grne baklrsa ikisi de evlat
edinmek istemiyorlar.
lgin dedi, derin dncelere
dalm halde piposunu yakarken.
Sherryyi anlatmaya devam ederken
Lochtonun vakayla giderek daha ok
ilgilendiini fark ettim. Bu srada
piponun duman oday doldurdu,
ksrerek elimle duman datmaya
altm. Lochton ise bunlarn farkna
bile varmad.
Bu durumda karmzda eitimli,
konukan, uzun sreli iliki kabiliyeti
olan, gen bir kadn var. Ama kadn
douramyor
ve
muhtemelen
ksrlndan yle utanyor ki hayat
bombo, skc ve tatminsiz olduu halde
evlat edinmek istemiyor. ne doru
eildi.
Psikoterapiyi
renmene
yardmc olmak bakmndan mkemmel
bir vaka. Kocann sk seyahatleri
merakm uyandrd benim.
Adam
uzaktayken
kadnn
semptomlar ktleiyor
Evet, ama adam neden bu kadar ok
seyahat ediyor? Kadn kaygsyla baa
kmak iin zel hayatnda ne yapyor?
Hayatnn erken evrelerindeki bir travma
yznden ayrla ve kaybetmeye kar
bir duyarll olmal. ocukluundan
kanyor olmas da bu dncemi
kantlyor.
Lochtonun
dncesini
nasl
kantladn
anlayamamtm
ama
erken
yataki
ayrlklar
ve
kaybetmeler
konusunda
takntl
olduunu biliyordum. Onun neredeyse
her
hastann
sorununa
getirdii
psikodinamik aklama psikolojik
kaypt. Erken ocukluk dneminde
aileden birinin lm, travmatik bir
boanma ya da sevilen bir kediyi yitirme
eklinde olabilirdi bu kayp. Onun
teorisine gre bu tr ocukluk
deneyimleri
hastalar
hayatlarnn
ilerleyen dneminde ayrlklara ve
kaybetmeye kar fazlasyla krlgan hale
getiriyordu.
Lochton
ocukluk
kayplarnn, kaygdan depresyona,
saplantdan takntya, ou psikiyatrik
semptomu akladna inanyordu.
Sonunda beni Sherryyi ocukluu
kabul edilmez ve
fkeyle szm kesti. Saatimi geri mi
veriyorsun? yle olsun. Saati alp
antasnn iine frlatt. Bu ne cret?
Beni batan karan sensin!
Neden bahsediyorsun sen?
Ah, ltfen ama! Gzlerimin ta iine
baktn ve benimle seks yaptn. O seksi
bakn yok mu! Tecavznden, delici
baklarndan hamile bile kalm
olabilirim.
Bana hastalar konuurken, ilgi ve
anlay belli etmek iin gz temas
kurmam ve hastann konumasn
blmeden dinlemem retilmiti. Fakat
u an aknlktan dilimi yutmutum.
Sherry gz temasm cinsel bir saldr
KNC BLM
KAFA ST DURAN IPLAK KIZ
1979 Bahar
bakmaya baladm.
yi misiniz Dr Small? dedi Judy.
yiyim. Sadece ieri girmeden nce
izelgedeki bir eyi kontrol etmek
istiyorum.
Ama iyi deildim. plak amuda
kalkmak ne demekti? Davrann, benim
anlayamadm psikolojik bir nemi mi
vard? Kz bir ey anlatmaya m
alyordu yoksa tamamen akln m
karmt?
Judy her ihtimale kar buraya birka
gvenlik grevlisi arabilir misin?
Hasta iin de bir nlk getiriver ltfen.
Tekrar kk pencereyi atm. Hasta
hl kafa st duruyor, yznde bo bir
ifadeyle kapya bakyordu. Merhaba.
de kan ald.
Bense laboratuar sonularn beklerken
bir kez daha konumay denemeye karar
verdim. Grevlilerle birlikte yeniden 6
nolu odaya girdik. Joe ile Carln
gayretlerimin yine suya dtn
grmek
iin
can
attn
hissedebiliyordum. Hastaya daha az
resmi davranmaya altm ve portakal
suyu ikram ettim. Kz sonunda bana tepki
verir gibi oldu. Barda almak iin elini
ar ar kaldrd. nce kk bir yudum
ald sonra barda kafaya dikti.
ok susamsn galiba dedim.
Grevliler yine karlksz sorular
duymay bekleyerek byk altndan
gldler ama hastann tavr deiiyor
etmedim.
Daha nce de oldu mu bu yani?
Bir iki defa. nslinimi her zaman
doru alamyorum, o yzden ara sra
bam dnyor, terliyorum dedi.
Ne zamandr var diyabetin?
Bir yl kadar nce rendim.
Diyabetiklerin
vcudu
yeterince
inslin retemez. nslin kandan ekeri
alarak enerji iin hcrelere gnderen
doal bir vcut hormonudur. nsan bir
yemekten sonra yeterli miktarda eker
veya
karbonhidrat
sindirmeden
kendisine gereinden fazla inslin
enjekte ederse kanndaki glikoz dzeyi
aniden de geebilir. eker beynin
ana enerji kayna olduundan, beyin
dardaym.
Judynin Genaros ile ilgili imay
anlayp Katienin ailesiyle temasa
geeceini umuyordum. Aile muhtemelen
kzlarn merak etmiti ve gelip alacakt.
Katie, buraya ilk geldiimde sen kafa
st duruyordun. Kz daha fazla
utandrmamak iin plaklktan sz
etmedim.
Katie gld. Aman Tanrm, yoga
dersi alyorum da, bazen gevemek iin
amuda kalkyorum.
Katie sandviini yemeye balad, ben
de notlarm yazmak zere koridora
ktm. Kzn amuda kalkma hareketinin
psikolojik bir nemi yok gibi
grnyordu.
Hastann
diyabet
Ne?
dedi
Katienin
annesi.
Psikiyatriste ihtiyacn yok ki senin.
Deli falan deilsin. Bayan Genaro bana
bakt. Neler oluyor? Katienin ne ii
var burada?
Cevap vermekte tereddt ettim. Katie
ile daha yeni doktor/hasta ilikisi
kurmutum
ve
hastamn
bana
sylediklerinin
gizli
kalacan
bilmesini istiyordum. te yandan, ortada
tbbi olarak acil bir durum vard ve aile
de
belli
ki
endieliydi.
Ben
seeneklerimi gzden geirirken Katie
yardmma yetiti.
Glukozum
ok
dt
iin
buradaym.
Bay Genaro ilk defa konutu. Ama
yapmas gerek.
yi de tercihleri ok ocuka.
Oyunculuk kalp acsndan baka bir ey
deil dedi.
Bunu kendi tecrbenden biliyorsun,
deil mi?
Aynen yle. Ama bu kz daha
diyabetiyle baa kamyor.
Kolay deil, biliyorum ama kzn
bunu senden duymak istemiyor gibi
geliyor bana. Belki de artk biraz geri
ekilip ona sorumluluk alma frsatn
tanma vakti gelmitir. Hem hastalyla
hem de kariyeriyle baa kmay
renmesi gerekiyor dedim.
Biliyor musunuz, her gn korkuyorum
onun iin. Onu iyi bir niversiteye
NC BLM
ELM TUT LTFEN
1980 K
NBET
ODASINDA
UYUYORDUM K telefonun sesine
uyandm. Saat sabahn 2siydi ve
ortopedik cerrahi blmnn asistan
doktoru acil servise inmemi, bilei
krlm 28 yanda bir adamla
grmemi istiyordu. Srnerek yataktan
sedyede
oturduunu,
yanndaki
sandalyede de orta yal bir kadnn
oturduunu grdm. Kadn kaygl ve
stresli grnyordu. Kennynin uzun,
sapsar salar ve dzgn ksaltlm
sakal vard. stne eski bir oduncu
gmlei, altna soluk bir kot giymiti ve
sol kolunun sargs yaplm, kol askya
alnmt.
Hey, cerrahm nereye gitti? Kenny
sakin, hatta neredeyse neeliydi.
Dr Coopern acil bir durumla
ilgilenmesi gerekti dedim. Ben Dr
Small. Dr Cooper benden urayp biraz
daha bilgi almam istedi. Bileini nasl
incittiini anlatabilir misin bana
Kenny? dedim.
Doktora
anlatmtm
zaten
Marangozum ben. Bir dolabn kapan
takarken dikkatim dald herhalde,
ekicim kayd. Aptallk ite.
Kenny konuurken kadn ayaa kalkt
ve olunu rahatlatmak iin srtn okad.
Arn var m canm?
Yok anne, iyiyim ben. Saol.
Demek marangozsun. Elinde ok i
vardr herhalde. Burada yazdna gre
bu yl bileini iki defa daha incitmisin
dedim
Kennyyi
aklamaya
ynlendirmeye alarak.
ey, evet, aldm birka i yznden
baya megulm. Sanrm kazaya da
yatknlm var.
Annesi anlayla ban sallad.
ettim.
Aralarndaki
gerginlik
bende
gvensizlik yaratyordu, o anda fark
ettim ki seans iin herhangi bir strateji
hazrlamamtm. Aklma syleyecek
hibir ey gelmeyince onlara Celtics
takm ampiyonlua koar m sizce, gibi
bir soru sormay dndm.
Haftasonunda
evlilik
terapisi
tekniklerini okuyarak biraz vakit
geirmitim.
iftlerle
ilgilenmek
genelde
terapist
iin
bireylerle
ilgilenmekten daha karmaktr. Evlilik
terapisinde bir kii yerine iki kiinin
psikolojik
perspektifleri
ve
motivasyonlarn dnmekle kalmayp
ou zaman aralarnda hakemlik yapmak
zorunda
kalrsnz.
rdeleme
ve
yorumlarnz
fazlaca
kocaya
odaklarsanz, kars kendi tarafnda
olduunuzu, koca da ikinizin ona kar
birlik
olduunuzu
dnebilir.
Desteinizi kocaya kaydrrsanz o
zaman da kadn yanl anlaldn,
yalnz brakldn hissedebilir. Bir
yandan bu destekleyici ve aklayc
yorumlar dengelemeye alrken, bir
yandan da duruma kendi verdiiniz
tepkilere dikkat etmeniz ve bunlarn size
yanllk kazandrmasn engellemeniz
gerekir.
Millerlar
karmda
huzursuzca
sessizlik iinde otururken aklmdan bir
dizi soru geti: Lauren niye bu kadar
kovmayabilirdim.
Kenny hemen araya girdi. Hakszlk
ediyorsun ama. Sana bol bol ilgi
gsteriyorum ama hibir zaman yetmiyor
ki
Lauren gzlerini devirdi.
Ne olmu birka kaza geirmisem
dedi Kenny. ok youn alyorum,
ok da stresliyim.
Sorun o deil ki Sen her zaman
alyorsun, almadn zaman da
akln baka yerde. Hem kabul et, sol
kolunla ilgili bu olay yaralanmalarndan
ok nce balad.
Eliyle ilgili nasl bir olaydan sz
ediyorsunuz? dedim, yorumlarn bana
yneltirse Kennynin zerindeki basknn
klna girdi.
Komik bir kostm olduunu dndm
de ondan dedi Kenny. Bu konuyu
aman bile sama.
Millerlarn didimesinin giderek
iddetleniini
izlerken
durumu
sakinletirme ihtiyac duydum ama bir
yandan da u Cadlar Bayram kostm
hakknda daha ok renmek istiyordum.
Kenny, istersen Laurene konuma ans
tanyalm dedim.
Teekkrler Dr Small. Lauren
kmsercesine
Kennye
bakt.
Kostmn ilk bata biraz komik
olduunu kabul ediyorum. Eskiden
Kennynin bir espri anlay vard. Her
neyse, ilk giydiinde bir sorun yoktu.
O
HAFTA
DR
WILLIAM
BROWNING ile gzetmenlik toplantm
vard. Zihinsel ve fiziksel saln
arayzn oluturan alt uzmanlk alan
psikosomatik
tp
konusundaki
uzmanlndan dolay Kenny vakasn
onunla tartmak istiyordum. Willin
ayrca Sherlock Holmese ve esrar
zmeye de zel bir merak vard.
Kendine zg dier becerileri arasnda
bir denizcinin dvmesinin ayrntlarna
ve tasarmna bakarak o kiinin ilk
ykleme limannn neresi olduunu
anlamak da vard. Donanmada edinmiti
bu zelliini.
Willin ofisi
Harvard
hastane
arazisinin en gzel yerindeydi. Bullfinch
doktora
el
ameliyat
gerekip
gerekmeyeceini sormu. Doktorun
dediine gre adam sanki ameliyat ister
gibiymi.
Enteresan dedi Will. Sen neler
rendin?
Boanmak zere olduu karsyla
bana seansa gelmeyi kabul etti. Kadnsa
adamn Cadlar Bayramndan beri tek
kollu adam kostm giyme saplants
gelitirdiini syledi.
Will sandviini brakp Sol elini ya
da kolunu ihmal etme veya saklama
eilimi var m? Hayrete dmtm.
Nereden bilmiti bunu?
Evet dedim, stne basarak.
Yllardr sol elini arka cebinde tutma
alkanl varm.
Acaba yar alan ihmali vakas
olabilir mi?
Yar alan ihmali genelde beynin sa
yarmkresindeki
bir
hasardan
kaynaklanr ve bedenin sol tarafnn
grsel olarak ihmaline yol aar.
Rahatszlk ou zaman duyumsal zrle
sonulanr ve hastann duyumsal
girdilere daha az dikkat etmesine yol
aabilir. Kennynin sol tarafnda
duyumsal bir eksiklik yoktu, dolaysyla
bu olaslk devred kalyordu.
Sanmyorum dedim. Nrolojik
muayenesi normaldi.
Geri ameliyatla ilgili syledikleri
sadece ilgi istedii iin de olabilir dedi
Will.
Acilde annesinden baya bir sevgi
efkat grd, ayrca
Will szm kesti. Acaba bu tek kollu
adam olaynn cinsel bir yan olabilir
mi? Will karmak vakalar anlamaya
ve tehis etmeye alrken olas cinsel
aklamalar irdelemeye baylrd.
Sanmam
dedim.
Ama
onu
aratracak frsatm da olmad dorusu.
Kar koca o kadar ok tarttlar ki
tekrar gelmeleri iin zor ikna ettim.
Will
glmsedi.
Demek hl
birbirlerine
kar
bir
eyler
hissediyorlar.
Evet dedim, ama kadn bu el
olayn kaldrmakta zorlanyor. Ayrca
olabileceinden
endielenmeye
baladm. Peki, nedir bunu yapman
engelleyen
Kenny?
dedim,
serinkanllm korumaya alarak.
Bir cerrah yaparsa daha gvenli olur
diye dndm hep. lmek istemiyorum
sonuta, sadece u aptal elden kurtulmak
istiyorum. Orada olmamal o. Yere
bakarak devam etti: Ama bilemiyorum.
Ne fark eder ki? Lauren beni iki trl de
kabul etmeyecek naslsa.
Bu noktada Kennynin ciddi biimde
kendini incitme tehlikesiyle kar karya
olduundan kayglandm ve istese de
istemese de onu hastaneye yatrmam
gerektiini
anladm.
Kamasn
engellemek iin atacam bir sonraki
Saplantsnn cinsel
bir
yn
olduunu sanmyorum dedim.
O zaman bir eit dismorfofobi
olabilir. Hasta kendini veya kendisinin
bir parasn, gayet normal grnd
halde acayipmi gibi alglar.
Bu onun durumuna daha yakn
grnyor dedim. Ama elini acayip
grdn sanmyorum. Sadece oraya ait
deilmi gibi hissediyor Sanki o el
gidene
kadar
kendini
normal
hissetmeyecekmi gibi.
Dismorfofobi ilk kez talyan psikiyatr
Enrico Morselli tarafndan, 1886da
tanmland. Bugn buna vcut dismorfik
bozukluu diyoruz. Bu kiiler fiziksel
kusur gibi algladklar bir eyi
lde
ilevsel
bir
yaam
srdrmelerinin yollar bulunabilir.
Antidepresanlar saplantl dnceleri
azaltabilir. Terapinin nemli bir yn de
hastaya srrn destek alabilecei
insanlara ama konusunda yardmc
olmaktr.
KLNK
BNALARININ
A R A S IN D A yrrken uzakta Neil
Cooper grdm ve Neil! diye
seslendim. Ama Neil arkasna dnmedi.
Ben de admlarm hzlandrarak tekrar
bardm, Dr Cooper!
Admlar yavalayan Neil cevaben
seslendi: Aman Tanrm,
sesler
duyuyorum. Hemen bir psikiyatrist bulun
bana. Acil.
Coopera yetitim ve ona Kenny
Miller vakasnn son durumu hakknda
bilgi verdim.
Biliyor musun ok ilgin bir durum bu
Gary. Sence insan hangi noktada seimli
ameliyat hakkna sahip olur? Birok
insan grnmnden memnun olmad
iin san deitiriyor, burnunu
yaptryor, hatta belki yzn gerdiriyor.
Hangi noktada onlara deli diyoruz?
yi de, kabul et ki elini kestirmeyi
istemek biraz abartl bir durum Neil.
Olabilir
ama
izgiyi
nerede
ekeceiz? Bir insann ka burun
ameliyat olabilecei konusunda bir snr
var m? Hayr. Estetik cerrahlar bazen
binayd
Dr David Kellern ofisinin kaps
akt. Keller st kt, dosya ve kitap
dolu masasnda iiyle meguld. Kendisi
benim senemde asistan doktorluk yapan,
mtevaz bir espri anlayna sahip, ho
biriydi. Asistanlktan sonra psikanalist
olmay planlyordu ve hemen her konuda
analitik yorum yapma frsatn asla
karmazd.
Dave dedim, ofis danklnla
baetme biimini takdir ettim.
Ban kaldrp srtt. Sen benim
buradaki
incelikli
dzenimden
anlamazsn Dr Small.
E, nasl benim olan, Kenny Miller?
dedim.
Lauren.
Kenny iki hafta sonra taburcu oldu.
Lauren ile birlikte bana ift terapisi iin
haftada
bir
gelmeye
baladlar.
Kennynin semptomlarnn Laurenn
bebek fikrini ilk kez ortaya atmasyla
ktletii sonradan anlald. Kenny
uzvunun
kesilmesinin
marangozluk
mesleini mahvedeceinden ve ailesini
geindiremeyeceinden
korkuyordu.
Ancak bunu Lauren ile konumak yerine
utanc yznden hislerini gizlemiti. Bu
da
neler
olduunu anlayamayan
Laurenn
kendini
dlanm
hissetmesine yol amt.
Kenny ilal tedavi sayesinde eliyle
daha az saplantl ve Lauren ile daha iyi
ediyorum.
DRDNC BLM
BAYILAN KIZ RENCLER
1980 Bahar
BR
MAYIS
AKAMI
CAMBRIDGEDEK buz gibi evimde
Carl Jung makalelerini inceliyordum.
Artk gzlerimi ak tutamaz olmutum ki
buharl stcnn ani tslamas beni cin
gibi ayltt. Acaba ev sahibime ikramiye
vurmutu da bahar aynda kiraclarn
alyordu.
ocuklarn
bazlar
alyordu, bazlar karnlarn tutarak
minderlerin zerinde uzanyordu, birka
da ambulanslara bindiriliyordu. Olay
yerindeki haber sunucusu esrarengiz
durumu anlatmaya koyuldu: Olay bir
okul toplants srasnda, toplant
salonunda patlak verdi. retmenlerden
biri ocuklarn sinek gibi birer birer
dmeye baladn syledi. Hastalanan
ocuklarn ou State Street Community
Hastanesine kaldrld ve birka saat
sonra tamamen iyilemi durumda
taburcu edildi. Yerel salk yetkilileri
hl olayn nedenini aratryor. Balca
sulular arasnda ise zehirli dumanlar
yer alyor. Ancak henz herhangi bir ey
kantlanm deil.
Kitle histerisini daha nceden
duymutum. Fiziksel rahatszlk gibi
grnen ama aslnda psikosomatik
semptomlarn grupsal bulama etkisi
yaratt
durumlard
bunlar.
Bu
esrarengiz hastalk da bu tehise uyuyor
olabilirdi. Salk grevlileri fiziksel bir
neden bulsa bile yaananlar fazla
dramatikti; ok sayda gz yal ocuk,
lgna dnm anne babalar ve etrafta
koturan retmenlerle acil servis
grevlileri.
Ertesi sabah klinikten nce tp
fakltesinin ktphanesine uradm ve
kitle histerisi hakknda birka makale
buldum. ok az rastlansa da bu
tanmlard.
u sakin vakitte terif etmekle ne iyi
ettiniz Dr Small. Alarm saatini kpek mi
yedi? dedi.
Her daim komedyen, hibir zaman
komik deil diye karlk verdim.
Ktphanedeydim, merak ediyorsan.
Don kahkaha att. Tabii canm, zaten
ben de Red Soxta beyzbol oynuyorum.
Dur imdi Don, hani dn baylp
hastaneye
kaldrlan
u
banliy
ocuklaryla ilgili haberi duydun mu?
Evet, zehirli bir sznt yznden falan
olabilirmi diyorlar. u Three Mile
Island olayndan beri herkesin evre
felaketi kacak diye d kopar oldu.
Okulda herhangi bir zehre ilikin
BANLY
YOLUNU
KISA
SREDE kat ettim, arabay okulun
hemen karsna park ettim ve arka
koltuktan defterimi aldm. Beyaz klinik
gmleim gzme taklnca onu da alp
stme geirdim. Belki karma kan
kaplar aabilmek iin Donun szn
ettii, kayg duyan uzman roln
oynayabilirdim.
Bay Saxonun odasnn nnde
beklerken adamn yorgun, asabi bir sesle
telefonda
konutuunu
duydum.
Anladm kadaryla bir veliyi her eyin
yolunda
gittiine
ikna
etmeye
alyordu. Telefonu kapadktan sonra
beni karlamak iin dar kt. Bu uzun
boylu, azametli adam, elimi skarken
Bam
defterimden
kaldrdm.
Baya bir dram yaanm anlalan.
Hastanedekiler ne buldu?
Hibir ey bulamadlar. Laboratuar
sonular
normaldi.
Olay
le
yemeinden nce oldu, sanrm ocuklar
a ve yorgundu. Bir iki tanesi hzl hzl
nefes almaya balaynca herkes korkuya
kapld herhalde. Ama ocuklarmzda
fiziksel olarak hibir sorun yoktu,
okulumuz da gerekli tm protokolleri
yerine
getirdi
dedi
kendini
savunurcasna Saxon. Sonra da tekrar
yerine oturdu.
Yani bu geici hastala neyin sebep
olduunu hl bilmiyoruz dedim.
O konuda endieli deiliz Dr Small.
dedim.
Saxon geleceimi duyduuna pek
sevinmi gibi grnmyordu, kalktm
iin rahatlam gibiydi. Tam kmak
zereyken dndm ve Aslnda Bay
Saxon dedim, kk bir ey daha
vard Sevdiim televizyon dizisi
karakteri Columbo grse benimle gurur
duyard.
Saxon skkn bir ifadeyle bana bakt.
Nedir?
Bu tr bir eyin bir daha
tekrarlanmayacandan tamamen emin
olabilmek iin ailelerden bir-iki
tanesiyle konuup ksa bir anket
databilir miyim diye soracaktm.
nk eminim byle bir eyin tekrarn
istemezsiniz.
Bilemiyorum, dnrz dedi Saxon.
Mesele u ki imdiye dek
ailelerimizin mahremiyetine ok byk
hassasiyet gsterdik. Yarn bir toplantm
daha var. Beni arayn, bu konuyu
konualm. Ayaa kalkarak odasndan
kmama elik etti. Belli ki kk
aratrmamla
hibir
ekilde
ilgilenmiyor, her eyin eski haline
dnmesi iin can atyordu.
Arabam State Street Community
Hastanesine srdm ve giriin nne
park ettim. Baylan ocuklar tedavi
eden hastane grevlilerinden birkan
bulmay umuyordum. Lobi, bekleyen
anne babalar ve etrafta kouturan
bagstermesi
artc
deildi.
Annesinin
boanma
konusundaki
sululuk duygusu byk olaslkla
Lindseynin bedenselletirmesini daha
da glendirmiti. Dorothy snrlar
belirlese ve kznn okula gitmesinde
srarc olsa ok daha iyi edecekti.
Ayrca
kzna
boanmayla
ilgili
duygular hakknda konuma frsat
vermesi de faydal olurdu. Tahminimce
bu ailede fazla iletiim yoktu.
Dorothy dedim, bana Lindseyi
anlatmana memnun oldum. kinizin veya
en azndan Lindseynin olanlarla ilgili
konumak iin bir terapiste gitmesi iyi
olabilir.
Sizinle konuabilir miyiz? Siz durumu
Ayrca erken yata yaanan kayp aileden birinin lm veya anne baba
boanmas- hastalanan ocuklarda,
hastalanmayanlara kyasla nemli lde
daha sk grlyordu.
Heyecana kaplmtm. Bir almam
yaynlatma ynndeki ilk giriimim
baarl oldu ve almam gayet iyi bir
dergide yaynland.
Tp camiasn bulgularm karsndaki
tepkileri hayli ilginti. Tezimi Harvard
Massachusetts
General
Hospital
Aratrma Sempozyumundaki yelere
sunuumu hatrlyorum. Kitle histerisinin
istikrarl bir biimde erkeklerden ok
kzlar
etkilediini
bildirdiimde
uzmanlarn ve klinik hekimlerinin ou
dndm.
Salk mdrl, ekibe katlmama ok
memnun oldu. Bu tr bir salgnda gerek
tecrbe
sahibi
Harvardl
bir
psikiyatrist, aratrma iin bir kazan
olacakt. Onlar da bana yapmak
istediim her tr aratrma almasnda
yardmc olacaklard. Beni geici salk
aratrmacs atadlar ve bu defa
anketleri hem ocuklara hem de velilere
dattm. Salk mdrl sayesinde
yzde 100lk bir geri dn aldm.
alma, sz konusu vakann kitle
histerisinin tm tipik zelliklerini
ierdiini dorulad; baylma, nefes
skl,
hastaln
hzla
geliip
kaybolmas, kzlarn erkeklerden daha
ok etkilenmesi ve bakalarnda
gzlemlenen belirtilerin yaylmas. Tm
bunlar fiziksel bir salgnn aksi ynnde
gl iaretlerdi.
Ancak bu vakada enteresan bir durum
sz konusuydu. Vakadan iki gn sonra
hastane laboratuar hasta ocuklarn
13nden alnan idrar rneklerinde
bcek ilalarnda, plastiklerde ve
dezenfektanlarda grlen bir kimyasal
bileene rastlandn aklad.
evresel kirleticiler konusundaki
genel kayglara ramen velilerin ou,
artc bir biimde, ocuklarn
idrarndaki toksine ilikin laboratuar
sonularna sevindi. Veliler ocuklar
zihinlerinin hasta ettii olasln
deerlendirmektense bu aklamay
benimsemeyi tercih ediyorlard. Ancak
haftalar sonra grevliler mahcubiyet
iinde okulda veya evresinde herhangi
bir toksinin bulunmadn duyurdu.
almay
anlattm New England
Journal of Medicinedeki makalede de
ifade ettiim gibi, toksin numunelere
iine konduklar plastik kaplardan
bulamt. Cam kaplarda saklanan
numunelerin hepsi temizdi. Fiziksel ve
psikolojik kantlarn bu ekilde birbirine
karmas, yllar iinde incelediim
onlarca
gizemli
hastaln
tipik
zelliini oluturdu.
O zamandan bu yana incelediim ve
yazdm tm kitle histerisi vakalarnda
BENC BLM
BEBEK AKI
1981 K
HARVARD
MASS
GENERALDAK SON YILIMDA
konsltasyon servisi baasistan doktoru
pozisyonuna getirildim. Bu grevimde,
psikiyatrik sorunlu tp hastalarna
verilen gnbirlik hizmette daha az
deneyimli asistan doktorlara gzetmenlik
tekniklerini
yaatarak
retmekti.
Aslnda tam olarak bir terapi grubu
deildi ama nihayetinde oumuz iin
yle oldu.
T-grubumda birlikte ska takldm
ocuklardan biri, Jim Schaefferdi. Jim
birka ya bykt nk geri dnp
psikiyatri ihtisasn yapmadan nce bir
aratrma laboratuarnda almt.
Onun gruptaki insanlarla ilgili duygular
konusundaki
akyrekliliine
hayrandm.
Birinden
holanmad
zaman o kiiden bunu hi saklamazd.
Varlkl bir aileden geliyordu ama bu
konuda sevimsiz davranmazd. Zekiydi
ve kimi zaman kontrolden kan
rekabeti bir yan vard. Ayrca
apknlyla da nlyd.
T-grubumuzun bulumasnn bittii bir
gn klinik binamza dnerken Jim, Mike
Calhounun ne kadar moron olduuna
inanmyorum dedi. Gemiine dair
anlatt hikye yle uydurmayd ki
kendi bile inanmad.
Nasl yani, rock grubuyla Avrupay
turladktan sonra NASCAR ofrl
yaptna sonra da her eyden vazgeip
psikiyatrist olduuna inanmadn m?
Dorusu bana gayet olabilirmi gibi
geldi dedim glerek.
Ya Arlenee ne demeli? dedi, grup
liderimizi kastederek. Bana m yle
geliyor yoksa herkes onu evine gtrp
sarlp yatmak m istiyor? Aniden bana
ihtiyacm var!
Bakn dedi Pam, canna tak ederek,
laboratuar testi yalan sylemez. Siz
istediinize inann. Benim baka
hastalar grmem gerekiyor. Size Dr
Small ile konumanz neriyorum.
Sonra da odadan frlayp gitti.
Pamin hastaya olumlu tutumu da
buraya kadard demek.
Anne ayaa kalkt, gitmek zere
eyalarn toplamaya balad.
Ltfen Anne, gitme dur. Biraz
konualm.
Dik dik bakt bana. Neyi konualm?
Hamile grnyorum. Kendimi hamile
hissediyorum. Belli ki bu hastanenin
doktorlarnda ve laboratuarlarnda bir
terslik var.
Anne inkr iindeydi. Hamile olduu
fikrini yle benimsemiti ki dk
yaptn ortaya koyan laboratuar testi
gibi somut bir kant bile bu inancn
sarsmyordu. Ona ulaabilmek iin hzl
bir manevra yapmam gerekiyordu, ben
de empati gstermeye altm ve tepki
almay mit ettim.
Neler hissettiini anlayabiliyorum
Anne ve bence mutlaka baka birinin
fikrini de almalsn.
Teekkrler Dr Small. Buralarda
duyduum en mantkl ey bu. Tekrar
muayene
sedyesine
oturdu.
u
ayaklarm yle iti ki, bir dakika
dinlendirsem iyi olacak. Gzlerini
Jim.
Kartm verdim ama, ben zaten evlilik
ve aile danmanym, deli doktoruna
ihtiyacm yok, dedi.
Jim elini bar tezghna vurdu. Th, ne
kadar ender bir vaka hlbuki! Tam bir
cevhermi kadn; yalanc gebelik
yaayan bir akl sal uzman. Ben
olsam resmen stne atlardm.
Sen zaten her eyin stne atlarsn.
Yok, ok ciddiyim Gary. Daha agresif
olmalsn olum. Kadn artk hayatta
aramaz seni. Gld. Seni psikiyatri
polisine mi ihbar etsem acaba?
Ben de gldm ama kendimi
aalanm hissettim ve Anne Drexler
konusunda uvalladm fark ettim. Ne
aratrma
almasn
bitirmekle
meguldm. Ofisimde Perembe eitimi
iin notlarm hazrladm srada
telefon ald. Arayan Annedi. Beni
aramasna sevinmitim ama yle
hkrarak alyordu ki ne dediini
anlamakta zorlanyordum. Derin bir
nefes al ve yavala Anne dedim.
det oldum! Hamile deilmiim! O
cad Sefton haklym. Duraksayp
burnunu temizledi. Artk uruna
yaayacam hibir ey yok te bu
dikkatimi ekti.
En erken ne zaman gelebilirsin?
Konumalyz. Hastay geri kazandm
anladm bu an, dostum yce Jimin
havasnn
sneceini
dnmeden
edemedim.
Bundan iki saat sonra, verdiim
eitimin ardndan, Anne bezgin ve zgn
grnmyle kendini glkle ofisime
att. Zayflamt ve hibir gebelik
belirtisi gstermiyordu.
Otur ltfen Anne. Anlat bakalm neler
oldu.
Kanepeye oturdu, bana bakt. Dr
Sefton ksmen haklym. Ben aslnda
hi hamile kalmamm. O kadar ok
istemiim ki aklm beni gerekten hamile
olduuma inandrm. stelik kendim de
terapistim!
Anlamalydm
byle
olduunu. stedikleri bir eyi elde
edemeyince insanlarn nasl deliye
dndn gayet iyi bilen biriyim.
Devam et dedim.
Ama her ey yle tuhaft ki! Bebein
tekmesini
hissettiime
yemin
edebilirdim. Doktorum imdi diyor ki o
gazdan olabilirmi. Nasl olur byle bir
ey?
Bazen bir eyi o kadar ok isteriz ki
zihnimiz bedenimizi o eye inanmaya
iter. Sylesene, neden bu kadar ok
istiyorsun hamile kalmay?
Ben hep anne olmak istemiimdir.
Ailemde bu kadar ok bebek olduu
halde benim hi bebeimin olmamas da
hakszlk ayrca.
Kz kardeinin ikizleri olacakt deil
mi? Oldu mu? dedim.
Anne gzyalarna bouldu. Evet, bir
hissetmeye? dedim.
Bilmem ki Kkken sanrm. O
zamanlar ben evin bebeiydim ve ok
zel muamele grrdm. Herkes beni
ok sevimli ve olgun bulurdu. Kendimi
hep annemin gzdesi gibi hissederdim.
Ablalarm da bana kimin bakaca
konusunda kavga ederlerdi.
Bu durum ne zaman deiti?
Yava yava deiti. Sanrm
ortaokula geldiim sralarda kk
sevimli kz olmaktan kmtm. Gzel
olan Karendi artk. Valerie komik
oland,
bense
ne
olduumu
bilmiyordum.
Artk kendini zel hissetmemeye
baladn yani. Nasl baettin bu
durumla? dedim.
Derslerime ok altm ve akll
olan oldum. Ama kimse aldr etmedi.
zellikle de kz kardelerim liseden
sonra hemen evlenip iki de bir bebek
prtlatmaya
balaynca.
Dnyalar
annemle babamn oldu tabii. Sonra da
benim iin endielenmeye baladlar.
Evde kalm, zavall kzlar terapist
olmak iin niversiteye gidiyordu.
Hi evlendin mi peki?
Gordonla be yldr
birlikte
yayoruz. Bir kt paras yznden
birbirimize daha ok balanacamza
inanmyoruz. Hem dorusunu isterseniz
ailemin benden ok, o kt parasyla
ilgilenmesine de ierliyorum.
ki
ok sevindim Anne. Byle bir ara
vermeye ihtiyacn vard.
Anne kanepeye oturdu ve srtmaya
balad.
Biliyor
musunuz,
kz
kardelerimin
hibiri
balaynda
Avrupaya gitmedi. Hatta sanrm ikisi
de bir-iki defa Floridaya gitmek dnda
Kuzeydoudan bir kez olsun ayrlmad.
yle mi? dedim.
Gordonla da yle yaknlatk ki hem
d o s t hem de sevgili olduk. Kz
kardelerimin kocalaryla byle bir
ilikisi olduunu hi sanmyorum.
Anne, bugn burada daha nce
tarttmz
bir
temay
yeniden
duyuyorum senden.
ALTINCI BLM
SESSZLN TEDAVS
1984 Sonbahar
405
GNEY
OTOYOLUNA
DNMEY BEKLERKEN kahvemi
sabitleyip
radyonun
kanallaryla
oynamaya baladm. ime gidiyordum
ve trafik henz sabahn 7sinde
tkanmt.
Mulholland
Drive
stgeidinin
yaknndaki
tepeye
anlarz.
Alaycl
duymazdan
geldim.
Elimden geleni yaparm Dr Porter.
Hep birlikte Heathern odasna
dolutuk. Hasta pencere kenarndaki
yatakta, ba dikletirilmi olarak
yatyordu.
Dier
yataksa
botu.
Muhtemelen 30lu yalarndaki bu ince,
soluk, esmer kadnn yznde bo bir
ifade vard. Porter onun yanna giderek
kendini tantt. Hastaya ismini sordu ama
hibir yant alamad. Nerede olduunu
bilip bilmediini sordu, yine tepki yok.
Birka oryantasyon sorusu denedikten
sonra stnkr bir nrolojik muayene
yapt.
Refleks ekicini karp Heathern
ki
bu dzeysiz insana fkem,
gvensizliime baskn geldi ve kendimi
ona kantlamaya itti beni. Ortalk yerde
kk drlmenin de kendine zg bir
avantaj vard, insan grlerini
kantlamaya itebiliyordu.
ERTES
SABAH
RESM
KONSLTASYONUMA balamak iin
Heathern odasna gittim. Televizyon
akt ve Heather bo bo ekrana
bakyordu. Ona kendimi tanttktan sonra
yatan yanndaki sandalyeye oturdum.
Heather beni hibir ekilde fark etmedi,
alabildiim tek tepki ise yznn nnde
elimi rptmda gzlerini krpmas
oldu.
Bipolarlar
depresyon
haline
getiklerinde genelde uyuuk olurlar ve
ou zaman gnboyu uyurlar. Baz
insanlarda hastaln hafif bir eidi
grlr ve bu kiilerde tam kapsaml
manik episodlar yerine hipomani olur.
Yani hastalar gerginlik ve psikoz
olmakszn fori ve retkenlik yaarlar.
Depresyon dnemleri ise daha az
iddetlidir veya yok gibidir. Bu
hipomanik halin cazibesi yznden pek
ok bipolar hasta, ruh hallerini
dengeleyebilen ve geilerin sklk ve
younluunu azaltan lityumlarn almay
(szde) unutur.
Bipolar bozukluu olan kiiler
hipomanik ve manik episodlar srasnda
geliyordur dedim.
Andrea gzleri dolarak bana bakt.
Heather hep gl biri oldu. Onu
seviyorum ama karmda hangi Heather
bulacam hibir zaman bilemiyorum;
iine kapank, karamsar olan m yoksa
fkr fkr, yaratc olan m? imdi de bu
hale geldi.
Size ok ac veriyordur bu dedim.
Evet dedi Andrea. Ama mesele ben
deilim burada, kardeim. yilemeli
mutlaka.
Andreann
bu
noktada
kendi
duygularnn derinlerine inmeye hazr
olmadn grebiliyordum. Ben de zaten
Heathern hastalyla ilgili teorimin
aratrmasn
yapmak
istiyordum.
olur dedim.
Bak Small, beyin enfeksiyonu olan bir
hastaya ok tedavisi yapacak deilim,
tamam m?
Sana getirdiim u makalelere bir gz
atabilir misin ltfen? dedim.
Masann stne, uraya brak. 10
dakika sonra ders veriyorum, slaytlarm
hazrlamam lazm. Ben artk yokmuum
gibi
masasnn
zerindeki
slayt
emberine dnd. Ben de makaleleri
masaya brakp dar ktm.
Makalelerden biri Alan Gelenbergin
klasik
Katatonik
Sendrom
makalesiydi. Burada hem mumsu
esneklik hem de katatoninin psikiyatrik
ayrc tans anlatlyordu. Gelenberg
mesele?
Larrye Heathern salk durumunu ve
Portern koyduum tanya ve tedavi
nerilerime direniini anlattm. Larry
purosunu
tttrerek
anlattklarm
dinledi. Kendisi sadece dnya apnda
bir psikofarmakolog deil, ayn zamanda
saygn bir analistti.
Porter tipinde karakterleri gayet iyi
bilirim dedi. Gvensiz, takntl bir
dhiliyecidir. Muhtemelen buyurgan bir
anneden kaynaklanan yetersizliklerini
rtmeye alyordur. Ayrca bu ahmakla
nasl baa klacan da biliyorum. Bu
arada senin deerlendirmen tam isabet
gibi grnd bana. yi i kardn evlat.
imde bir gurur dalgasnn kabardn
duymutum.
Larry odadan kmak zere ilerlerken
bana gz krpt ve Bu arada Ralph, bir
yerde okuduuma gre nfusun yzde bir
ya da ikisinin omurilik svsnda
aklanamayan lkosit olurmu. Acaba
bu ensefalit, dikkatimizi asl meseleden
kaydran yanltc bir ey olabilir mi?
dedi.
Ralph tkrdn yalayarak, Her ey
mmkndr Larry dedi. Larry onu
duydu mu bilemiyorum, o srada
koridoru yarlamt bile.
ECT siti tp merkezinin birinci
katnda,
konferans
odasndan
dntrlm geni bir salondu. eride
bir kenardan perdeyle dierinden
YEDNC BLM
KLEN PENS
1985 Bahar
size? dedim.
Sharon hemen atld. yle ki,
ocuklarmz olmadan nce ben
eczaclk yapyordum. Steve ise USCyi
snf birinciliiyle bitirmi bir avukat.
ocuumuz var. Alt yandaki
kzmz Lisay planlayarak dnyaya
getirdik ama yandaki ikizlerimiz
Jackson ve Robby srpriz oldu. i de o
yzden braktm zaten. Sharon yldrm
hzyla konumasna devam ederken
Steve hem bezgin hem de sklm
grnyordu. Steve pencereden dar
bakarken Sharon anlamszca konumay
srdrd.
Benedict
Canyonda
oturuyoruz. Bilirsiniz, hani 70lerde
Manson cinayetlerinin ilendii yer.
nereden bileyim?
Nesi var sence? dedim.
Bilmiyorum ama ne zaman sorsam
konuyu deitiriyor dedi. Bir hafta
kadar nce dutan kmt, u isilii
gstermesini istediimde adeta fttrd,
sanki havluyu stnden ekecekmiim
gibi paranoyaya kapld. Sonra da
giyinmek iin odaya kat.
Bu isilik balamadan nce seks
hayatnz nasld? dedim.
Harikayd
dedi
Sharon.
Birbirimizden uzak duramyorduk.
imdi ise o seksten kamak iin her tr
sama mazereti retiyor. Ya ok ii
oluyor, ya ok yorgun oluyor, ok stresli
oluyor ya da isiliine yeni merhem
PAZARTES
SABAHI
PETE
CARTERLA
TELEFONDA
birbirimizi yakalamaya altk, nihayet
leden sonra konumay baardk.
Stevein
isiliini
ve
merhemini
sorduumda Pete ard. Yazdm o
kremleri hl kullanyor muymu? Ta bir
sene nce, dknts olduunda
vermitim.
Ayrntlar hatrlyor musun? dedim.
Elbette dedi Pete, her zamanki ar
ar konumasyla. Sporcu kants
diye bilinen tinea crurisi vard. Kask
blgesi iin bir mantar ilac verdim,
kanty kesmek iin de birka gn
kullanlmak zere kortikosteroid bir
krem verdim.
hissediyorum ona.
Ya sen Steve?
Onun gzyalarn grnce yelkenleri
suya indiriyorum sanrm dedi.
Birbirimize sarldmzda pek fazla
ey dnmyorum.
Sharon glmsedi. Biliyor musun
hayatm, aklma uyuyabilmek iin hani
birbirimize sarlarak yatmz vard ya,
o geldi.
E, ne olmu? dedi Steve, Sharondan
uzaklaarak.
Sharon devam etti. E, hi yapmyoruz
onu artk.
Peki, sence niye? dedi Steve.
Sen hi uyumuyorsun da ondan diye
cevab yaptrd Sharon. Ya baka bir
syledi.
ocuklara zldm, gemi olsun
dedim. Sen tek bana gel istersen
Steve? Naslsa ikimiz de o saati
ayrmtk, hem biraz daha konuma
frsatmz olur.
Bir an durup dnd. Olabilir.
Neden olmasn? Sesindeki neeyi fark
edince ardm.
Bu arada Steve, ilal tedavi nasl
gidiyor?
Fena deil. Daha iyi uyuyorum.
Ya gndzleri? Bir fark oldu mu?
dedim.
Eh, eskisi kadar yorgun deilim.
Sharon moralimin de daha iyi olduunu
sylyor. Psikiyatrik ilalarn ilk
dedim.
silikten haberi var ama penisime
yayldn sylemedim ona.
Tahminimce Steve bunu kimseye
sylememiti; zellikle de Sharona.
Karsnn onu neden plak grmesini
istemedii veya karsyla neden seks
yapmad imdi anlalyordu. Belki de
kulland antipsikotik ila bana
almasn,
srrn
paylamasn
salamt. Tabii onu i stnde
yakalam olmamn da etkisi yok deildi.
Kimseye sylemediin baka eyler
var m? dedim. Yardm etmek
istiyorum sana Steve ama bana kar
drst olmalsn.
Steve ar ar ayaa kalkarak
SEKZNC BLM
DELCESNE ENDEL
1988 Bahar
UCLADA
ALIMAYA
BALAYALI YED
yl olmutu.
Kadrolu uzman doktor olma yolunda
salam admlarla ilerliyordum ama
nmde hl uzun bir yol vard. nce
zel amal bir inceleme komitesini
aratrmamn yeniliki olduuna ve
Hayat
gzeldi.
Tm
haftasonu
aksesuarlarm yan bamdayd; buzlu
ay, bulmaca ve (o zamanlar pek
gelimi bir teknoloji olan) telsiz
telefon. Anma Gn partisinde tantm
Gigi isimli kzn numarasn tuladm ve
karma yine bir yetenek ajansnn
telesekreteri kt. kinci bir mesaj
braktktan sonra telefonu kapadm.
Canm sklmt nk Gigi hl bir
hafta nceki mesajma karlk beni
aramamt.
Grmek
istiyordum
onunla. ekiciydi, komikti, akllyd, en
nemlisi de, benimle ilgileniyormu
gibiydi.
Ama bir trl aramyordu. Belki o
kadar da ilgili deildi veya ben, kz
psikosomatik
hastalklarn
klasik
rnekleridir, yani psikolojik faktrlerin
etkiledii veya alevlendirdii gerek
fiziksel rahatszlklardr. ou insan
stresin
neden
olduu
fiziksel
rahatszlklarn
ciddi
veya gerek
olmadn dnr. Oysa psikosomatik
bir hastala katkda bulunan duygusal
stres, fiziksel semptomlar iyice
ktletirebilir ki bunlar en az fiziksel
nedenlerden kaynaklanan semptomlar
kadar gerek ve potansiyel olarak
tehlikelidir.
Mide-barsak
kanalndaki
psikosomatik hastalklarn psikolojik ve
fiziksel bileenleri arasndaki karlkl
etkileim olduka karmaktr. Doktorlar
ileden
karyordu.
Carolda
Munchausen sendromu olabilirdi. Bu
kiiler dikkat ekmek iin hastalklar
uydururlar. Carolda ayrca klasik
histriyonik kiilik, yani uzun sreli
yapda kronik dikkat ekme ve duygusal
uyarlabilirlik de vard.
Carol metanetli bir ifade taknmaya
alt ama ars yznden dikkati
dalm gibiydi. Hemen konuyu
deitirdim. Hastaneden ktndan
beri neler oldu?
Michael iin ok endieleniyorum. lk
bata ba arlar ve bulants yznden
ciddi
bir
hastal
var
diye
kayglanyordum ama artk o kadar emin
deilim.
ve ak biri olmutur.
Tp rencisi hastal diye de bilinen
medical
studentitisin
doktorlarn
neredeyse yzde 60n, eitimlerinin bir
noktasnda etkiledii dnlr. Bu
hipokondrinin bir eididir, yani ciddi
bir hastala yakalanma konusunda ar
dnme ve endielenmektir. Tp
eitiminin klliyetli ve marazi yapsyla
bu trden bir endie ve kaygy
tetiklemesi artc deil. Her ne kadar
ksa sreli olsa da baz renciler
uyumsuz
davran
ksrdngsne
girerler; sk sk vcutlarnda lezyon
kontrol yapar, gndelik vcutsal
duyumlarn habis yapl olduundan
phelenerek tp kitaplarna gmlp
gzlemlemenin
ilgin
olacan
dndm. nsanlar ev ortamnn
rahatl iinde kendileriyle ilgili ok
ey ele verir, ortamlar ise daha da ok
ey syler.
Takvimimi kontrol ettikten sonra
Tamam dedim, Michaela sen haber
ver, yarn be buuk gibi sizde olurum.
Carol UCLAya be dakika mesafede,
Wilshire Boulevardda, Los Angelesn
dou-bat ynndeki ilek ana caddede
yayordu. Oturduu bina okyanus ve da
manzaras ile ehir silueti sunan yksek
binalar topluluunun ortasnda, Bat
Kysnn en arzulanan yerleim
yerlerinden birindeydi.
Arabam binann nne ektim, grevli
histriyonik
kiilii
olan
bir
hipokondriyakt. Martini ve lser
konusunda kafasn iirmemeye karar
verdim ama sigara yakarsa ses karmak
zorunda kalacaktm zellikle de
kendisine amfizem tehisi koyduktan
sonra.
Michael daha gelmedi dedi, ama
ben de sizinle birka dakika yalnz
konumak istiyordum zaten. Bence bize
ift terapisi yaplmal.
Kiminle kime? dedim.
Michaella bana tabii ki.
Carol, ift terapisinde genelde kar
koca gibi bir ift olur.
Saygn aile terapisti Salvador
Minuchin yle demiyor ama. Kendi
gerekleebileceine
inanyordu.
Minuchinin yaklam Carol ile
Michaela yararl olabilirdi ama ben, bu
istein arkasnda Michael ile daha fazla
vakit geirme hilesinin yattndan
pheleniyordum.
Biliyorsun Carol, ift terapisini
taraflarn her ikisinin de istemesi
gerekir, Michael da artk ocuk deil.
Doru, deilim dedi Michael,
asansrden ieri adm atarken. Hem ne
oldu sana anne? Boyun incinmen mi
nksetti yine?
nemli bir ey deil, hayatm. Dur
sana bir kadeh sevdiin araptan
getireyim. kiniz salona geip oturun.
Biz merdivenle inilen salona geerken
grdm.
Michael annesinden uzaklat. Ne?
Ne diyorsunuz siz? Koarak koridora
gitti.
Byle merakl olduunuzu hi tahmin
etmezdim Dr Small dedi Carol, tslar
gibi bir sesle.
Michael
odadan
seslendi.
nanamyorum anne! Snf arkadam m
oldun imdi de? stersen gel de Mia ve
benimle birlikte otur.
Michael, gelir misin ltfen, konualm
bu konuyu diye seslendim.
Michael elinde bir yn kitapla
dnerken Carol bana ters ters bakt ve
Artk hayatta konumaz benimle dedi.
O kadar emin olma dedim.
ve
ikisinin
ortak
fiziksel
semptomlaryd. Terapinin ana oula,
aralarndaki dolak ve komplike
ilikinin farkna
varma
frsatn
sunacan ve onlara hem daha fazla
yaknlk hem de daha fazla otonomi
kazandracan umuyordum.
Eve dndmde telesekreterimin
yanp snyordu. mesajm vard. lki
dostum Rossdand,
ikincisi
kz
kardeimden, ncs de Gigiden
Nihayet. Bir ie cabernet atm,
kadehimi doldurdum ve Gigiyi aradm.
Telefon kez aldktan sonra Gigi
Alo? dedi.
Merhaba, ben Nancynin Anma Gn
partisinden Gary. Hatrladn m beni?
DOKUZUNCU BLM
GZLER TAMAMEN KAPALI
1989 K
okumutum.
O zaman problemlerimizin ounun
dilin yanl kullanmndan kaynakland
ynndeki savn hatrlarsnz. Eer
benim dtm ikilemi zecek
mantkl bir analiz gelitireceksek,
ncelikle en temel soruyu yantlamamz
lazm: Benim her eyden nce bu karar
alacak zgr iradem var m?
Jasonn att nutuk nedense bana le
yemeimi dndrd. Genelde felsefi
tartmalardan holanrdm ama onun
etrafndaki herkesi ve her eyi kontrol
etme ihtiyac, terapi seanslarn isel
dnyann kefinden ok, bir g
mcadelesine dntryordu. Aklma
hep kap gitmek istediim, uzun ve
rahatszlk
verici
duygulardan
kanmamz
salar.
Gereklere
odaklanarak duygu ykl bir durumu
sadece ilgin bir problem olarak ele
alabilir,
duygularmzdan
uzak
kalabiliriz.
Dnselletirme
dier
yaygn
savunma mekanizmas inkrdan farkldr.
nkrda problemin ya da olayn varln
kabullenmeyi
bile
reddederiz.
Dnsellik insann sorunla baettii
izlenimini verir ama sorunun altnda
yatan duygular ve hisler grmezden
gelinmi ve sorunun kkeni hi ele
alnmam olur. Jason muhtemelen
sorunlarn
yle
uzun
zamandr
dnselletiriyordu ki bu, onun iin
JASON
sayede anlarz.
Tamam. Ne renmek istiyorsunuz?
Sen kkken aabeyinin vefat ettiini
sylemitin. smi neydi? dedim.
Robert dedi ve bir nane ekeri alp
kutuyu sehpadaki yerine geri koydu.
Ne hatrlyorsun onunla ilgili?
Benden be ya bykt ve ok
akllyd. Onda babamn bir ouldan
bekledii her ey vard.
Nasl yani?
Jason kmser bir tavrla cevap
verdi. Avukat olmaya can atyordu.
Hatrlyorum da ben hemen hemen 10
yamdayken -o da 15 yandayd demek
ki, lmnden bir nceki ylhaftasonlarnda babamla ie giderdi.
amad.
Dr Small? Ben UCLA ar
operatrym. Hattmda Tarzana Tp
Merkezi var, size balyorum.
Tamam dedim sessizce, yanmdaki
uyuyan prensesi uyandrmamak iin.
Merhaba, ben John Peterson, Tarzana
Acil Servis doktoruyum. Yanmzda
hastalarnzdan biri var; Jason Riley. Bu
akam ani gelien krlkle hastaneye
bavurdu.
Birazdan
tomografisi
ekilecek ve LP testi yaplacak ama
kendisi sizin gelmeniz konusunda srarc.
Anne babas burada ve aile epey telaa
kaplm durumda.
Tarzana Tp Merkezi Sherman
Oaksdaki evime yaknd. Yarm saat
Aabeyinden
nefret
etmeni
istemedik.
Ah tabii ya, onun yerine benim o
olmam ve sizden nefret ederek
bymemi istediniz.
Hakszlk ediyorsun dedi Ruth.
Seni seviyoruz biz. Ayrca babandan
nefret
edebileceine
de
hi
inanmyorum.
Jasonn yz fkeden morard, bu
arada gzlerini de sonuna kadar amt.
Gayet iyi gryor gibi bir hali vard.
Jason, u an baban grebiliyor
musun? dedim.
Jason bana bakt. Evet, nihayet.
Babasna dnd. Ama hl fkeden
kuduruyorum.
hukuki
mant
aratryoruz.
Baylyorum bu konuya
Jason
babasnn
kendisine
karmasndan
doan
fkesiyle
hesaplatktan sonra felsefe doktoras
yapma kararnn ksmen babasna
bakaldrma amal olduunu fark etti.
Babas geri ekilince aslnda hukuka ilgi
duyduunu ve kendisini felsefeye eken
entelektel merakn aynsn hukuka da
duyduunu kefetti. Tabii Riley & Riley,
LLCnin orta olmak yerine kamu
avukat olarak yine de gnn birinde
babasn hsrana uratabilir.
Bir vaka olarak Jason dndmde
terapi srecinde onun iin belki de en
gl ann, babasnn Robertn lmne
ONUNCU BLM
BEYN SS
1990 Yaz
banda.
Muhtemelen sizin imdi hissettiiniz
ey, daha farkl bir eydir. Alzheimer
aileden geliyorsa genelde o kiilerle
ayn yalarda balar, dolaysyla 56 ya
sizin iin henz ok erken dedim.
Gregin
Alzheimera
yakalanma
kaygs, ailesinde bu hastalk olan
insanlarda ska karlalan bir
durumdu. Ya ilerledike hepimiz
hafzamzda
kk
deiiklikler
hissederiz; isimleri ya da bir kelimeyi
hatrlamamz
veya
gzlmz,
anahtarmz bulmamz eskiye kyasla
daha uzun srebilir. nsan bu basit
zihinsel hatalarn sevdii birinde
zamanla nasl ilerlediine ilk elden
raketbolda
yenip
yenmemekte
kararszsn?
Evet, yleyim galiba. Ama alt taraf
bir oyun ite. Hem bu rekabete dayal
sporlar hep kafam boaltr, stres atmam
salar benim. Eskiden basketbol
oynardm ama imdiki youn tempoma
onu sdrmam zor.
Seansn geri kalannda Gregin
gemiiyle ilgili konumaya devam ettik.
Greg okulda ok baarl bir renciydi,
iinde de hemen baarya ulam ve ilk
evlilii sonlansa da sonradan eski film
yldz, muhteem bir kadnla evlenmiti.
imdi ergenlik anda iki ocuu Bat
Los Angelesn en iyi zel okullarna
gidiyordu. Ancak tm bu baarlarn bir
edilmemeli.
Anlyorum dediini Larry, ok
teekkr ederim. Ama bazen vaka
srad veya komplike olduunda ben
kendime senin bana gvendiin kadar
gvenemiyorum.
Gary, iyi bir psikiyatrist olmak
hayattaki bankaclk, retmenlik vs gibi
herhangi bir role almaktan farkl
deildir. Kzn ilk kucana aldn an
dn. stne beyaz gmlei geirdiin
ilk gnden ok daha tuhaf hissetmisindir
kendini. Herkes ara sra kendini rol
yapyormu gibi hisseder. in anahtar
yoluna devam etmen ve o anda
alabilecein en doru karar almandr.
Hata yapmaktan korkma. Benim en ok
size.
Ne tr bir tuhaf duygu? dedim.
Hani bazen patronumu yenebileceimi
hissettiimi
ama
yenmediimi
sylemitim ya? Bam salladm,
devam etti. te bugn de montajdaki bu
serserilerin benim kazanmama izin
verdikleri hissine kapldm. Birka basit
at vard, karlamadlar. Ne dersiniz,
beni yerimden etmeye mi alyorlar
acaba?
Gregin phecilii paranoyaya m
dnyordu?
Aklma
bakalar
tarafndan dinlenmekten phelendii
iin Larry Klein ile golf sahas etrafnda
yrymz geldi. Ancak Gregin
korkular byk bir hzla younlayor
ON BRNC BLM
RYALARDAK DN
1997 Bahar
gemitim.
Artk
daha
geni
pencerelerim, daha bol m, bir
kanepe ve koltuklu bir oturma alanm
vard, ocuklarmn resimleri de
duvarlarm
sslyordu.
Ayrca
telefonlarma cevap veren asistanmn
oturduu bir d ofisim de vard.
Sandviimi mideye indirmek iin hl
birka dakikam vard, ben de stne
biraz hardal ekleyeyim dedim ama
hardal doruca kravatma bulatrdm.
Bir elimle peynirli hindili sandviimi
tutup koca bir srk alrken, dier elimle
kravatm zmeye koyuldum. O srada
telefonum ald ve asistanm, elbette ki
tam vaktinde gelen yeni hastam haber
verdi. Hastay ieri almasn syledim.
gemi
kaytlarn
ayrntsyla
incelemeyi kafamn bir kesine yazdm.
Ancak u an iin en iyisi onun esas
ikyetine odaklanmakt.
Bana ryalarndan sz eder misin
Bruce?
Gerek var m gerekten? Bana en
uygun ilal uyku tedavisini tartrz
diye dnmtm. Mahmurluk yapan ya
da yan etkisi olan ilalar istemiyorum.
Seansmz bitmeden ona da geleceiz
ama bazen bizi uyandran eyin ne
olduunu bulmak daha iyi uyumamza
yardmc olabiliyor.
Ryalarm
hakknda
konumak
uyumama
nasl
yardmc
olacak
anlayamadm. Hem ok karmak benim
msn?
Bak, Christina harika bir kadn
aslnda. Ailem benim evleneceimden
midi kesmiti neredeyse. Ama onunla
tantklarnda, benim iin doru insan
olduunu hemen anladlar; Yahudi
olmad halde. Christina gzel, alml,
akll biri nanlmaz da bir enerjisi
var. Birlikte ok eleniyoruz. Seyahat
ediyoruz, golf oynuyoruz, tiyatroya
gidiyoruz.
Harika birine benziyor ama ryalarla
ne ilgisi var?
Bruce kollarn kavuturdu, kamburunu
kard. Kk bir acayiplii var,
sinirimi bozmaya balad.
Peki Nedir? Sinirim gerilmeye
balamt.
Disneylande ve Disneylandle ilgili
her eye byk bir hayranlk duyuyor.
Sustu, ben de beklemeye baladm.
Santa
Monicadaki
evine
ilk
gittiimde neye uradm ardm. Her
yer Disney temalaryla dekore edilmiti.
Pamuk Prenses salonu, Mickey Mouse
mutfa, Denizkz banyosu Bir de
Pinokyo odas var. yle acayip ki iine
girmek bile istemiyorum.
Zor bir durum dedim.
Hem de nasl. Ban iki yana
sallad. Tamam, herkesin hobisi vardr
ama bu gln artk.
Nesi gln? dedim.
Mickey Mouselu saat ya da benzeri
Bilseler lrler.
Daha sylemedin mi yani?
Yok canm, stme iyilik salk
dedi.
Bruce esprili tarzyla hikyeyi
elenceli hale getiriyordu ama kendi
sorunlar yerine Christinannkilere
odaklanarak uykusuzluunu besleyen
ryalar
hakknda
konumaktan
kanyordu. nceki ilikilerinde onu
balanmaktan alkoyan ykc bir olay
olup olmadn merak ettim.
Srad bir dn fikri olduu kesin
dedim. Ama istersen bana ryalarn
anlat
da
aradaki
balanty
anlayabileyim.
Ryadan ok kbus aslnda lk
Konuyu
deitirdiinde
neler
hissettiini syledin mi ona? dedim.
Hayr, moralini bozmak istemedim.
Sonuta seviyorum onu. u Disneyland
dn onun iin bu kadar nemliyse
yaparm, olur biter. Teslimiyet iinde
ban nne edi.
Bruce, bu dn senin de dnn.
Biliyorum ama kadnlar u dn
meselesinin ayrntlarna bizden daha
merakllar.
Ama dnn senin iin de bir ey
ifade etmesi nemli dedim.
Ban kaldrd. Sence bunun
ryalarmla bir ilgisi olabilir mi?
Standart psikiyatrist sorusu iin
mkemmel
bir
and.
Sen
ne
dnyorsun?
Bruce bir an durup dndkten sonra
konutu. Emin deilim ama bildiim
kadaryla u Pinokyo ile eek, benim bir
korkumu temsil ediyor. Kan ter iinde
uyandma gre.
Belki bir konuda kendine yalan
sylyorsun. Yalan syleyince burnu
uzayan Pinokyo gibi diye ekledim.
Yani evlenmeyi isteme konusunda
kendine
yalan
sylyorsun
mu
diyorsun? dedi endieyle.
Dorusu bunun epey byk bir fikir
sramas olduunu dndm ama belki
de
isabetli
bir
sramayd.
Bilemiyorum Bruce. Belki sadece
dn
Disneylandde
yapmak
istemiyorsundur.
Ona ne phe? Hem sanrm bunu
Christinadan gizleyerek ona yalan
sylemi de oluyorum.
Bence ryalarnn anlamn biraz daha
iyi kavradmzda Christinayla bu tr
duygularn hakknda konuman daha
kolay olacak.
Hi konumuyor deiliz canm dedi.
Sadece olay yaratmaktansa belli
konular konumaktan kanyorum.
Bruce ilk bataki savunmac tavrna
ramen ryalar ve duygular hakknda
konumann ie yarayabilecei fikrine
snmaya balamt. Daha ilk seansta
nemli bir yol kat etmiti. Balangta
beni grme nedeni uykusu iin ila
zaman. Ne hatrlyorsun?
Biraz garipti. Ameliyat odasndaydm
ama bacerrah deil, doktor bile
olmayan babamn asistanydm.
Baban ne i yapyor ya da yapard?
dedim.
Yatrm bankacsyd. Birka yl nce
emekli oldu. O yzden de benimle
ameliyat odasnda olmas tuhaft.
Ryann baka tuhaf bir yan var
myd?
Evet. Babama bir snger uzattm, o da
elime ok sert bir aplak att.
Sen nasl tepki verdin?
fkeden delirdim. Ben sadece ne
yapmam gerekiyorsa onu yapyordum, o
ise durduk yere saldrmt. Hem
ey hatrlamyorum.
Bu rya sana babanla yaadn
herhangi bir eyi anmsatyor mu?
dedim.
Derin bir nefes ald, koltuuna iyice
yerleti ve cevap verdi: Babam bana
hayatmda sadece bir defa vurdu. Geriye
kalan
zamanlarda
benimle
pek
ilgilenmedi.
Ne demek istiyorsun? dedim.
Mterileri ona baylrd. ekici,
nazik bir insand ama eve geldiinde
akam yemeinde bir-iki iki ier,
televizyon
seyreder
sonra
da
uyuyakalrd.
Peki, ne zaman vurdu sana? dedim.
Yuvaya gidiyordum sanrm. Beni
bilgisayaryla
alyordu.
Bense
geriatri stajyerlerini semekte yaadm
zorluklar stne konuuyordum. Gigi
arada h h ya da hmm gibi
karlklar veriyordu. Bir sre sonra
dikkatini bana vermiyor diye kzmaya
baladm fark ettim. O anda aklma
Bruceun babas geldi. Mterileri
kendilerine eksiksiz ilgi gsterdii iin
onu ok seviyorlard ama o, geceleri
ortamdan kopuyor, ailesine neredeyse
hi ilgi gstermiyordu.
nsann srekli kusursuz bir ilgi
gstermesi elbette ki mmkn deildi.
Gigi beni seviyor ve hayatmla
ilgileniyordu ama o anda dikkatini baka
bir eye odaklamt. Bilgisayarn
oul
olarak
onda
hayalkrkl
yarattn, istedii gibi gerek bir evlat
olamadn dnyordu. Babasndan
dayak yedikten hemen sonra Disney
filmini izlemi olmas, Pinokyoyu
bilinsizce
bu
travmatik
olayla
ilikilendirmesine yol amt. Filmin
konusu da Brucea ryalarnda musallat
olan kiisel atmalarla byk lde
rtyordu nk Pinokyo da babasnn
ilgi gsterecei gerek bir oula
dnmek istiyordu.
Bu zmlenmemi sorunlarn Bruceu
imdiye, yani 48 yana kadar,
bakalaryla
yaknlamaktan
ve
bakalarna balanmaktan alkoyduunu
dnyordum.
Belki
nianlsnda
Christinann ehresi
aydnland.
yle
heyecanlyz
ki!
Peri
masallarndaki gibi bir dn olacak.
Bruce size ayrntlar anlatt m?
Bruce ellerini kenetleyerek ne doru
eildi. Disneyland olayn anlattm tabii
ki Garye.
Christina kibarca ona dnd. Ne
demek istedin, Disneyland olay
derken?
Biliyorsun ite, Pamuk Prenses olay,
Uyuyan Gzel atosu, btn bunlar dedi
Bruce.
Christina incinmi gibiydi. Hani senin
iin hi dert deildi?
Pek deil aslnda ama zerinde
durmadmz daha baka o kadar ok
seenek var ki
Benim dn planmdan memnun
deil misin yani Bruce?
Bruce bir an tereddt ettikten sonra
endieyle Sadece ailemin daha
geleneksel Belki daha Yahudi usul
bir ey beklediini dnyorum dedi.
Christina ard. imdiye kadar hi
bahsetmemitin bundan.
Duygularn incitmek istemedim de,
ondan dedi Bruce. Bu dn senin iin
ne kadar nemli, biliyorum.
Senin iin nemli deil mi? diye
kt Christina.
Bruce onun elini tuttu. Tabii ki
nemli. Seni seviyorum.
Devreye girdim. Dnn ikiniz iin
kbus.
Christina
Bruceun
almaya
baladn hissettii anda yumuad.
yle mi canm? Anlatsana bana da.
ok acayip, biraz da utan verici
ryalar dedi.
Benden utanmana gerek yok. Seni
seviyorum.
Biliyorum ey, nasl balarsa
balasn her ryann sonunda Pinokyo
oluyorum ve bir eee dnyorum.
Sonra uyanyorum ve bir daha da
uyuyamyorum.
Vay canna dedi Christina, Hi
haberim yoktu. ok zldm sevgilim.
Benim evden nefret etmene amamal.
kisi de gldler.
Christinaya
yanat,
birbirlerine
sarldlar.
Rya yorumu tm psikoterapistler iin
gl bir ara olabilir. Pinokyo hikyesi
Bruceun hayatyla ilgili metaforlarla
yklyd. Babasyla ilikisi onda hayat
boyunca
bakalar
tarafndan
grlmeyen, duygudan yoksun bir kukla
gibi deil, gerek bir insan gibi muamele
grme arzusu uyandrmt. Babasndan
yakn bir ilikinin karmaklyla
baetmeyi hibir zaman renememiti
ve ou Disney yksnde olduu gibi,
ortada gl bir ana figr de yoktu.
Bruceun annesi arka planda kalm, ne
olursa olsun daima babann tarafn
tutmutu.
duygularn
Christinaya
anlatt.
Aralarndaki dinamik gerei Bruce gizli
korku ve kayglarn ortaya koyduu
anda Christina kendini ona daha yakn
hissetti ve Noel aalar olabildii
srece ocuklarn Musevi okuluna
gnderilmesini kabul etti.
ON KNC BLM
IIKLAR SNERKEN
1999 Yaz
ALECEK
SAN
FERNANDO
VADSNDEN Bel Air yaknlarnda,
UCLAya bakan bir eve tanmtk.
imdi ykseklerde yaamann yan sra
ie ksa srede gitmenin de tadn
karyordum. Yaadmz yer gzel ve
sessizdi, insan kendini ehirde gibi
hissetmiyordu.
Kampse
yakn
olduundan, komularmzn ou da
benim gibi niversitede alyordu.
Gneli bir Pazar gn, erken saatte,
biraz okyanus manzaras seyretmek iin
kpeimiz Jakei yrye kardm.
Tepeye vardmzda Jake soluk solua
kalmt. Farknda olmasam da benim
nefesim de kesilmiti. Admlarmz
yavalattm. Dinlenirken UCLAda
alan bir dier psikiyatrist Bob
Martini grdm. Bob evinin n
bahesine ortanca ekmekle meguld.
Bana el sallad, ben de selamlamak iin
yanna gittim.
Bob BDTde yani, Bilisel Davran
Terapide uzmand. BDT hastann duygu
terapisi
konusunda
yaadklar
tereddtlere ramen ksa bir deneme
sresi yapmaya karar verdik ve bir
sonraki hafta iin randevulatk.
HAFTASONU GG LE arka
bahede ezlonglara uzanp ocuklarn
havuzda Marco Polo oynayn
izlediimiz zamana kadar Wagnerler
zerinde fazlaca dnmedim. Gigi
seyahat
dergisinin
sayfalarn
kartrrken bir St. Barts fotorafnda
durdu. Fotorafta gzel insanlar dizi dizi
yatlarn yan sra yry yapyordu.
Gigi
fotoraf
gstererek
St.
Bartsdaki u yatlara baksana. Ne kadar
ok... Sardunya gibi dizilmiler.
mym? dedi.
Evet dedim, ama adam hemen her
haftasonu yatla alyormu, kadn da bu
konuda gvensizlik hissediyor.
Anlayabiliyorum dorusu. Ben de
senin ok seyahat ettiin zamanlardan
nefret ediyorum. nsan kendini yalnz
hissediyor. ocuklar varken bile.
Havuza bakt. zellikle de ocuklar
varken. Rica etsem? dedi kzm iaret
ederek. Rachel alamaya balayan
olumuzu
havuz
oyuncayla
pataklyordu. Kalkp sulu alete el
koydum ve dikkat datmak iin havuza
iki tane deniz topu frlattm.
Tekrar ezlonguma uzanrken 30
yldr evlilermi dedim. ocuklar
konusunda
gvensizlik
duygular
yaayabilirsiniz veya hastayla yle
zdeleirsiniz ki sorunlarna kar
krleirsiniz.
SONRAK HAFTA SUSAN LE
RAY ikinci seansa geldiler. Susan
yorgun ve stresli grnyordu. Balarken
ona nasl olduunu sordum, yant Susan
yerine Ray verdi. yi deil Dr Small.
Giderek ktleiyor.
Susana dnerek Neler oluyor?
dedim.
Bilmiyorum Rayi, yat, yat neden
aldn dnmeden duramyorum
Yani, ne ii var o eyin zerinde? imde
bile aklm datyor bu dnceler.
alarak konutu.
SONRAK
HAFTA
AV R U PA D A K bir
uluslararas
Alzheimer toplants iin konuma
hazrlayacam iin ok fazla hasta
almamaya
altm.
Sunumumun
zerinden getiim srada asistanm
telefonumu aldrd ve Francesca
Wagner diye birinin beni grmek iin
beklediini ama randevusu olmadn
syledi.
u an ok megulm. Baka bir
zamana randevu ayarlayabilir misin?
Denedim ama sizi grmekte srar
ediyor dedi Laura. San Diegodan
buraya kadar gelmi, sadece birka
dakikanz alacakm.
Saatime bakp Tamam, bana bir
dakika ver, birazdan alrm onu dedim.
PowerPoint dosyam kapadm, masam
dzelttim ve Lauray arayp kadn ieri
gndermesini syledim.
Francesca 20li yalarn sonlarnda,
Penlope Cruzun birazck kilolu halini
andran bir kadnd. Enerjik bir biimde
ieri girdi, masamn karsndaki koltua
oturdu, kollarn kavuturdu ve ters ters
bana bakt. Kzgn grnyordu ama
nedenine dair en ufak bir fikrim yoktu.
Temkinli bir sesle Sizin iin ne
yapabilirim? dedim.
Ne yapabilirsiniz syleyeyim Doktor.
Faturalarnz kartrp size hi
Bu fatura
size
nasl
ulat
bilemiyorum Bayan Wagner ama size
kesilmemiti dedim. Tm bunlarn alt
taraf bir yazma hatas olduunu
dnerek rahatlamtm.
Herhalde ki bana kesilmeyecek dedi
Francesca.
Peki, o zaman neden sizde?
Kocamn
paltosunu
kuru
temizlemeden
aldmda
cebinde
buldum. Faturay yeniden katlayp
antasna koydu.
Belki baka bir Ray Wagnerin
ceketidir dedim mantkl bir aklama
bulmaya alarak.
Kadn kzgnlkla bana bakt. Ben San
Diegoda yayorum. Kuru temizlemecim
psikolou
da
yllarca
kda
getirmiti. Bu ite yle ustayd ki onun
yatna binmeyi bile hayal etmitim.
Rayin bunca zaman insanlar neden
kandrdn biliyordum. rnek bir
sosyopatt o. Sosyopatlar, ya da
psikiyatristlerin deyiiyle antisosyal
kiilikler
ahsi
kazan
uruna
yaamboyu
aldatmaca
sergilerler.
Pimanlk ve empatiden yoksundurlar ve
bakalarn incitme ve kt davranmay
rasyonelletirmede sihirbaz gibidirler.
nsanlar genelde sosyopatlarn hrsz,
cani veya katil gibi allm sulular
olduunu dnr. Oysa zeki sosyopatlar
bazen hi yakalanmazlar ve byk
irketlerin, milyar dolarlk saadet
ON NC BLM
Bitimsiz alveri
2004 K
ARALIKIN LK GNLERYD
VE HERKES tatil hazrl iindeydi.
Bense Ulusal Salk Enstitlerinden
harika bir haber almtm; bavurduum
byk bir alma fonunun demesi
kabul edilmiti. Dier bir deyile,
aratrma ekibim ve ben, bundan sonra
anki
sorunlarnn
ardnda
yatan
atmalara da gtrebilirdi.
50li yalarda, yetikin bir adamn 80
yandaki
annemi
kskandna
inanabiliyor musunuz? Olacak ey deil!
Ne zaman annemle telefonda konusam
deliriyor.
Ne sklkta konuuyorsun? dedim.
Gnde bir ya da iki defa aryor. Ne
olmu ki? Yalnzlk ekiyor muhtemelen,
ben de neelendiriyorum onu. Richard
anneme ondan daha fazla ilgi
gsterdiimi sylyor.
Gerekten yle olabilir mi acaba diye
dndm.
Devam etti. Tam bebek yani. stelik
iimi de kskanyor! Srekli ofisimi
almyor.
Alayacakm
gibi
grnyordu,
mendil kutusunu uzattm. Annesinin
kendi zerindeki gcn aa vurduu
iin utanarak ald mendili.
Brendann kriz diye alglad eyi
yava yava zmeye balamtm.
imdi nihayet Richard zerinden
annesinin onayn alyordu ama evlilii
kmaza girdii iin, o onay
kaybetmekten korkuyordu. Bu kriz onun,
ister kocas olsun ister annesi ya da
terapisti, insanlarla yaknlamakta neden
sorun yaadn anlamas iin frsat
olabilirdi. u an yardm alma cesaretini
bulacak bir ac iindeydi ve onu
korkutup karmadan o yardm sunmak
Peki,
Brenda,
burada
srekli
tekrarlanan bir yap gryor musun?
dedim.
Nasl yani?
yle ki, artk ar yemek
yemiyorsun ama grne baklrsa yeni
bir megalen var; ar alveri dedim.
Yerinde
kprdand.
Neden
bahsediyorsunuz siz?
Bir bamlln yerine baka bir
bamll koydun dedim dikkatle.
Brenda kzgnlkla bana bakt. u
televizyona kan akl doktorlar gibi
konutunuz biliyor musunuz? Teoriniz
biraz basmakalp olmad m Dr Small?
Psikolojik zrvalamalar duyduum anda
iimden yine terapiyi brakp gitmek
geliyor.
Bence hi iyi bir fikir olmaz Brenda.
Alverikolik ya da ad neyse ondan
deilim ben. Sadece rahatlatyor
alveri beni. Eilip antasna
uzandn grnce Tamam, buraya
kadarm, gidiyor diye dndm ama
sadece sigarasn kard. Sigara
iilmez kuralnn can cehenneme.
Sigarasnn kalmadn fark edince
paketi fkeyle buruturup yeniden
antasna tkt. Bir sre sakz arandktan
sonra iki tane bulup azna att.
kp
gitmediine
sevinmitim,
savunmaya
geiine
ise
hi
armamtm. Brenda ilk seferinde
terapiyi iyiletii iin deil, kendi
deyiiyle
benim
psikolojik
zrvalamalarm yznden braktn
itiraf etmiti. Belki bu noktada biraz
ilerleme
kaydetme
ansn
yakalayabilirdik.
Kendimize
drst
bir
gzle
bakabilmek hibirimiz iin kolay deil
Brenda. Bana kalrsa bir kontrol
savamn olduunu kabul etmekte
zorlanyorsun sen. Bu savam hayatnn
pekok alannda karna kyor; yemek,
giyim, i, ilikiler.
Brenda elenmi gibi grnyordu.
Beni nelerin harekete geirdiini
gerekten bildiinizi sanyorsunuz deil
mi?
Sylediimi bir dnsen zarar
birileri
tarafndan
anlaldn
hissettirmiti. Gruptakiler alveriin
yaatt heyecan, iade etmenin yaatt
utanc ve rahatlamay ok iyi
anlyorlard. lerinden Brenda gibi
bazlar alkol, yeme gibi baka
bamllklar da yaam, oradan
alverie
gei
yapmt.
Grup
toplantlarna ve benimle birlikte
terapiye ek olarak Brendaya dk
dozda antidepresan Wellbutrin verdim.
Bu onun moralini ykselterek baz
saplantl davranlarn yattrd.
Beyindeki alkol veya uyuturucu
bamlln glendiren sinir yollar
ayn zamanda yemek, seks, alveri ve
kumar da dhil, hemen her tr zevk
kaynan
odak
alan
saplantl
davranlar denetler. Bir eyler
alveri yapma drtsn harekete
geirdiinde Brendann beyni ve dier
organlar gz alc anta, ayakkab ve
elbise grntlerine otomatik olarak
tepki veriyordu; kalp atlar yavalyor,
beyin damarlar geniliyordu. Onun
zihnini arzu nesnesine odaklayan
fizyolojik bir tepkiydi bu.
Brendann alverileri tam gelimi
bamlln tm tuzaklarn ieriyordu.
Bir alveri macerasn tarif etmek bile
onda zevk dalgas uyandryordu. Bu
forik (mest edici) duygular beyindeki
kimyasal
deiimlerle
yakndan
balantldr. Sz konusu deiimler
Charlieyle.
Psikoterapi srecinde bir amaza
girildiinde ikinci bir kiiden fikir
almak yararl olabilir ama bu genelde
terapistin bilgisi dhilinde yaplr.
Brenda acaba arkamdan baka neler
eviriyordu?
Aklmdan
geenler
reddedilen bir sevgilinin dncelerine
benziyordu. Brenda besbelli hl
gerekle yzlemekte zorlanyordu. Ama
imdi bunu hem benden hem de
Charlieden gizliyordu.
te bu bir ilk hayatmda dedi
Charlie.
Hastamla bir konuma yapsam iyi
olacak dedim.
Charlie glmsedi. Tamam, nce
sen.
Ofise dnerken iimden hemen
Brenday arayp yzlemek geldi.
Richardn ve annesinin onu gnboyu
aramasna amamal. te hastamn
etrafndaki
insanlar
idare
etme
yntemlerinden birini daha renmitim.
Westwood
Villageden
UCLA
kampuse giden yolu geerken Brendann
ifte terapi marifetine verdiim
tepkileri aklmdan geirdim. Kendimi
kzgn ve kullanlm, vaktim boa
harcanm hissediyordum. Brenda 12
admlk iyileme program konusunda
atp tutmu, gzmz boyamt.
Tepkilerimin Brendann aldatmacas
hakkndaki
deerlendirmelerimi
bulandrdnn farkndaydm. Bu da
Brendann kendi duyduu rahatszlkla
baetme ynteminin bir parasyd.
evresindeki
insanlarda
duygusal
karmaa yaratyor, davranyla herkesi
galeyana getiriyordu. Bylece insanlar
kendisine ilgi gstermeye itiyor, kendini
daha az yalnz hissediyordu.
Perembe akam nihayet gelip att,
Brenda
profesyonel
ve
sakin
grnmyle
ieri
girdi.
Merhabalatktan sonra sze baladm.
Brenda, senin bana kar yeterince
drst olmadn dnyorum.
Neden bahsediyorsunuz Dr Small?
lerleme kaydettiimizi sanyordum. Ha,
bu arada, bana yeniden Wellbutrin
yaayamyordum.
u
12
adm
toplantlarndan da sklmtm.
Bana neden sylemedin? dedim.
Sizi
hayalkrklna
uratmak
istemedim de ondan. Dr Simona
gitmeye baladktan sonra o heyecan geri
dnd. Yeme bamllmn alveri
bamllna
dnmesiyle
ilgili
aydnlanmalarm anlatmaktan ok byk
bir keyif aldm. Richard ile annem
hakkndaki bilgileri de biraz ssleyerek
anlatm olabilirim. Tm bunlar sizden
gizlemek de ie ayr bir heyecan
katyordu. Anlyor musunuz?
Tpk her zaman annesinin onayn
istedii gibi imdi de benim onaym
istiyordu. Ancak bu oklu terapist
anlamyorum dedi.
Anlamayabilirsin
ama
dier
terapistlerle devam edeceksen ben seni
alamam. stelik grne baklrsa
alveri bamllnn yerine terapist
bamlln koymusun.
Ah, ok sama, ne sandnz beni, seri
baml m?
Dorusu yle gzkyor. lk defa
bamll
oklu-psikoterapist
bamllna kaym birini gryorum
ama nceden tarttmz tekrarlanan
davran kalplar bu durum iin de
geerli.
Brenda bir an duraksadktan sonra Dr
Small bamllklarmla yzlememi
salayan kii sizdiniz. Sz veriyorum
ON DRDNC BLM
Aile balar
2007 K
felaketti.
Neden? dedim.
Her sabah drt buukta kalkar, 10
kilometre koard dedi Carolyn. Yatak
odas duvarnn dibine yan yana dizili
krk ift kou ayakkabs vard, her
ayakkabnn tabanna da satn ald
tarihi yazmt. Bylece hepsini srayla
giyerdi ve daha uzun sre dayanmalarn
salard.
Kulaa biraz saplantl geliyor
gerekten dedim.
Sadece o da deil dedi William
hep tartmacyd ve pein hkmlyd.
Ya ilerledike de basbaya paranoyak
oldu. Onunla ayn fikirde deilseniz,
kuyusunu
kazyormusunuz
gibi
davranyordu.
Annem be yl nce ldnde
babamn bu hali iyice ktlemeye
balad diye ekledi Carolyn.
Carolyn ile Williamn iki kiilik bir
takmm gibi konutuunu, srayla bilgi
aktararak, biri konuurken dierinin
onayladn fark ettim. Babanz hi
psikiyatriste gitti mi? dedim.
Yok canm dedi Carolyn. Gelip sizi
grmesini istedik ama iddetle reddetti.
Byle bir eyin lafn etmek bile, onu
akl hastanesine yatracakmz gibi
paranoyaklamasna neden oluyordu.
William sabrszlkla araya girdi.
Ama bugn buraya o yzden gelmedik.
Carolynle ben kk kardeimiz Henry
iin endieleniyoruz.
Endieniz nedir? dedim.
Babamdaki saplantl paranoyak
rahatszln ya da ad her neyse onun,
Henrye de getiini dnyoruz.
Babalarnda
varsa
bile
hangi
bozukluun olduunu bilmiyordum ama
yaptklar ksa aklama akla kaltmla
aktarlabilecek
birka
rahatszl
getiriyordu.
Saplantl-paranoyak
bozukluk diye tanmlanm bir ey yoktur
ama
saplantl-zorlanml
(obsesif
kompulsif) kiilerin ou zaman zaman
paranoid semptomlar sergilerler. te
yandan aileden aktarlan birka psikoz
tr de vardr. Baz kiiler ilerleyen
yalarda
izole
paranoid
kuruntu
kimsesi
kalmad,
biz
de
endieleniyoruz.
Kokain kaynakl paranoid krizi
duyunca beynimdeki ayrc tan arklar
dnmeye balad. Kronik amfetamin
veya kokain kullanm paranoyann iyi
bilinen nedenlerinden biridir. Hankin
inzivaya ekilmesi de uyuturucuya
dndnn iareti olabilirdi. Annesinin
lm kullanm balatm olabilirdi,
ardndan babay kaybetmek de onu,
kendini uyuturmadan dayanamayaca
bir ruh haline sokmu olabilirdi.
Paranoya yatknl olan biri stresli bir
olay ya da durumun sonucunda insanlarn
kendisine kar olduuna inanmaya
balayabilirdi. niversitede uyuturucu
etmiti.
ofr arabay park ettikten sonra
antam almak iin bagaj at. Ben de
gidip zili aldm. ift cepheli devasa,
ahap kapnn bir kanadn Henrynin
asistan Ahmed at ve ofrden antam
alarak kendisini takip etmemi syledi.
Antreye girer girmez Colorado Rockies
beyzbol takmna ait olduunu tahmin
ettiim birka arpc siyah-beyaz
fotorafla karlatm. Akta braklm
kirileri, spiral merdiveni, desteksiz
mineleri
ve
muhteem
da
manzaralarn ereveleyen yerden
tavana pencereleriyle kocaman ve
etkileyici evin iine de gz atma frsatm
oldu.
olduumu sylemilerdir.
Bu szlerin hibirini kullanmadlar
dedim. Ama neyin olduunu anlamaya
almam,
yardmm
dokunup
dokunmayacana bakmam istediler.
Bir eyim olduu kesin ama onlarn
bu konuda en ufak bir fikri olduunu
sanmam. kimize birer bardak su
doldurdu Ve yardmc olmanz de
kesinlikle umuyorum. O yzden kabul
ettim zaten sizinle grmeyi.
Kahvemi bitirdim. Sorun nedir,
dinliyorum.
ok basit dedi Henry. Bu evden
kamyorum.
Bu srada telefon ald. Arayan
Carolyndi. Henry onunla konuurken
ne kadar kt?
Carolyn daha yeni geldim buraya.
Yolculuk ok rahat geti, u an gayet iyi
anlayoruz. Teekkrler aradn iin.
Tamam
anlyorum,
u
an
konuamyorsunuz. Kapatyorum. Onu
olduundan da ok paranoyaklatrmak
istemem. Herhangi bir ihtiyacnz olursa
beni cepten arayn.
Telefonu kapadktan sonra Carolynin
aile dinamiine katksn dndm. Fark
ettim ki William ile Carolyn iin kendi
akl salklar yerine Henryninkine
odaklanmak ok daha elveriliydi. Oysa
u an Carolyn, Henryden daha paranoid
grnyordu.
Henry kitabn brakarak yzme bakt.
Nerede kalmtk?
Evden kamadn sylyordun
dedim.
Evet. Kapdan dar adm atmaya
altm anda kalp atlarm hzlanyor,
nefesim
kesiliyor.
Duraksad.
leceimi
sanyor
ve
dehete
kaplyorum. Hatta durum yle ktledi
ki artk antreye gitsem soluum
hzlanyor.
Ne zaman balad bu?
Bir yl kadar nce. Kasabada bir
fotoraf
dkknndaydm,
aniden
kalbim kt kt atmaya balad.
Baylmamak iin oturmak zorunda
kaldm. Be dakika kadar sonra
dzeldim. Fakat ertesi gn dkkna
duyarszlatrma
terapisinin
bir
kombinasyonu olan tedaviye iyi yant
verir. lalar panik ataklar ortadan
kaldrrken, terapi de hastann d dnya
korkularn yava yava yenmesini
salar.
O gn Hank ile birka saat geirerek
rahatszl ve gemii hakknda bilgi
edindim. Sonunda Hank ar yoruldu ve
devam edemeyecek duruma geldi. Ertesi
gn kahvaltda devam etmeye karar
verdik. Ahmed beni otelime brakt.
Locadaki lks suitime girdiimde odun
ateinin yanmakta olduunu grdm.
antam atm, duumu aldm ve yemek
ile bir kadeh arap smarlamak iin oda
servisini aradm. Sayvanl karyolaya
yle mi?
Aynen
dedim.
Rahatlama
egzersizleri reneceksin ve ilk bata
seni en az korkutan durumlara yava
yava maruz kalacaksn. Onlara alnca
listede daha rktc olanlara doru
ilerleyeceksin.
Muhtemelen
ilaca
baladn ilk hafta kendini daha iyi
hissetmeye balayacaksn, ok gemeden
de fobilerini yeneceksin.
Dier
bir
deyile
destek
tekerlekleriyle psikoterapi yapacaz.
Peki, siz tm bunlar iin burada
kalabilecek misiniz? dedi.
Ben seni balatrm dedim. Ama
sana yakn olan ve bu tip terapide byk
baarlar olan birka nitelikli terapist
tanyorum.
Kesinlikle denemeye deer dedi.
Bu ekilde devam edemem. Yaanmaz
ki byle.
Asl zoru belki de kardelerinle
ilikini dzeltmek dedim.
Bakn dedi bkkn bir sesle, onlarla
hibir ilikim yok benim. Karmak bir
konu. Babamla birbirimize ok yakndk.
O da buray ok severdi, srekli gelirdi.
Henz kklmzde bile bana daha
ok ilgi gsterdi. Belki de kz
kardeimle bu yzden uzaklatk
birbirimizden.
Btn aileler karmaktr dedim.
Kardelerinin
buraya
gelmesini,
rahatszlndan
utandn
iin
aratrmayd.
Kendilerini
genel
toplumdan kltrel olarak ayrdklar
iin Amiler
genetik aratrma
asndan ideal grup olarak grlyordu.
Bu zelikleri sayesinde kaltm faktrn
belirlemek ve dier etkileri ayrtrmak
daha kolay olacakt. Genetik etkenlerin
ilk defa ortaya konmasyla birlikte byk
bir heyecan yaand ama yllar sonra
normalde etkilenmemi olmas gereken
genlerden birka manik episodlar
yaaynca elde edilen sonular altst
oldu.
Anksiyetenin eitli trleri arasnda
genetik aratrmaya en fazla tabi tutulan
tr, panik bozukluk oldu. Bu rahatszln
aileden geldii nettir, ikizlerle yaplan
sylemiyorsun onlara?
Hank glmsedi. Gerei saklamam
ocuka bir ey herhalde ama babam
sylemek istememiti, sanrm ben de
babamla
olan
yaknlm
kskanmalarndan bir para zevk
duyuyorum. stelik babamdan bana
yeteneinin, hatta zayflklarn gemesi
de eminim onlar iyice gck ediyordur.
Ama bu srr saklamak, ayn zamanda
onlardan uzak kalmana da neden oluyor
dedim.
yle dnmemitim dorusu dedi.
Kahvaltdan sonra dhiliye doktoru
bana Hankin hasta kaytlarnn bir
kopyasn getirdi. Bulgularm doktorla
tarttm ve o da elektrokardiyogramn
kurtulacaksn.
Doru dedi.
Bence kardelerini arp aradaki
buzlar eritmeniz iin iyi bir zaman.
zellikle de ben buradayken.
Hank bir an dndkten sonra
Tamam, deneyelim bakalm dedi.
O AKAM BR GECE DAHA
kalacam haber vermek iin otelden
Gigiyi aradm. Telefon bir sre
almaynca mesaj brakmakla yetinmek
zorunda kalacam dndm. Sanrm
kendimi biraz da sulu hissediyordum
nk aklmdan, hazr buradayken bir iki
saatliine kayak yapmak geiyordu.
Tam
telesekretere
deceimi
ON BENC BLM
SAHTEKR PSKYATRST
2008 Yaz
TOYOTA
HYBRIDM
BRENTWOOD golf sahasnn iindeki
V.A. otoparknda bo bir yere sessizce
park ettim. Eski akl hocam Dr Larry
Klein arabasnn yannda durmu beni
bekliyordu. Los Angelesta scak bir
Temmuz sabahyd, scaklk imdiden 30
Golf
sahasnda
eski
akl
hocalarmdan biriyle sohbet ettim ama
gne kremi srmeyi unutmuum.
Bu muymu uzun hikye? dedi.
sim vermesem de Giginin kimden sz
ettiimi anladn biliyordum. Aklma
yakn zamanda gittiim bir psikiyatri
konferans geldi. Konferanstakilerin
ou ara sra hastalar hakknda elerine
sr verdiklerini itiraf ettiler. Ben de
gr almak istiyordum ve Gigiye
gveniyordum. Bu yzden Bak dedim
hi isim vermeyeceim, tamam m?
Tabii ki dedi.
Ama hayatmda bir eyler rendiim
onca insan iinde onun yeri ayr.
Mkemmel
bir
psikofarmakolog.
deinmedim.
Bugn nasl bir bomba patlatacak
acaba diye dndm. Biraz tereddtten
sonra ekinerek Neymi o Larry?
dedim.
Strudelini bitirip arkasna yasland.
Kendimi sahtekr gibi hissediyorum.
Her zaman da yle hissettim.
Ne demek istiyorsun? dedim.
Kendimi bildim bileli numara
yapyorum. Herkesin sand gibi bir
dhi deilim ben. yleymi gibi
davranyorum sadece.
Kulaklarma
inanamyordum.
Kariyerin boyunca verilerde sahtecilik
mi yaptn yani?
Tabii ki hayr, kt kafal. Sahte
bakyorsun.
Gzln
kararak
glmsedi.
Haksz saylmazsn aslnda. stelik
ilala imdiden kendimi daha iyi
hissetmeye baladm. Fakat sylyorum
bak, bu sahtekrlk duygusu kaybolmuyor
bende.
Bu oyunu artk oynamak istemiyorum
dedin. Neyi kastediyordun? dedim,
dolayl yoldan intihar dncelerini dile
getirdiinden korkarak.
Merak etme, kendimi yok edemeyecek
kadar narsistim ben dedi. Sadece
yakn bir zamanda bu akademik
zrvalklar biraz aza indirgemeyi
dnebilirim. Herkese bir k
stratejisi lazm ne de olsa, deil mi?
istiyorum.
ou akademik psikiyatrist gibi Tony
Wilson da karmak biriydi. Kstah tavr
yznden insana sevimsiz grnse de
kalpsiz deilmi, hatta insanlara nem
veriyormu gibi grnd zamanlar da
oluyordu. Kimi zaman onda Asperger
sendromu mu var acaba diye
dnrdm. Otizmin hafif bir tr olan
Asperger sendromunun tipik zellii
sosyal bir etkileimdeki normal ama
incelikli ayrntlar okuyamamakt. Tony
de sk sk normal insan roln
oynamakta
zorlanyormu
gibi
grnrd.
Olur tabii Tony. tekiler gelmeden
arkaya geip oturalm.
Elimizde
kahvelerle
konferans
salonuna girip oturduk. Tony ksk bir
sesle konumaya balad. Bunu sana
sylyorum nk Larry Kleinla
yllardr yakn olduunuzu ve onun sana
sayg duyduunu biliyorum.
Eyvah, nereye gidiyordu bu konuma?
Olabildiince aldrsz grnmeye
alarak, Neden endieleniyorsun
Larry iin? dedim.
Ayrntlarn ya da nasl rendiimi
syleyemem ama Larryde demansn ya
da belki bilisel bozukluun ilk
aamalarnn
baladndan
korkuyorum.
Sama. Mthi zekidir o. Tamam,
biraz acayip ve pheci, hatta bazen
iaretlerini
maskeleyebilecek
bir
bilisel rezerv oluyordu. Kii onun
yerine daha ok, fke ve ajitasyondan
balayp depresyon ve toplumdan
uzaklamaya
kadar
uzanabilen
duygudurum ve
kiilik deiimi
sergiliyordu. Ancak nihayetinde zaman
iinde hem bilisel hem de davransal
semptomlar ktlyordu.
Senin iin ok zor bir durum hayatm.
Arkadan, biliyorum.
Evet, imdi de ona tm bunlar
sylemem gerekiyor.
Gigi
alnmdan
perek,
O
Pazartesinin ii. imdi Cumartesi
gecesi. Rahatlamaya al. TiVo listende
ne var? dedi. Uzaktan kumanday alp
zaten.
Son cmleleri sindirmeye alrken
derin derin nefes aldm. Sen zaten hep
bir adm nmdeydin Larry.
Ama artk yle olmayacak. kimiz de
yzletik bu gerekle dedi.
Biliyor musun Larry, sen hep baba
gibi oldun benim iin.
Sen de benim iin bir oul, bir
psikiyatrist ve en ok ihtiya
duyduumda bir dost oldun Gary. Her
eyi
kontrol
etme
ihtiyacndan
kurtulmam saladn. Bundan byle
hayatma devam edebilirmiim gibi
hissediyorum. Durup elimi tuttu. Sen
de ayn eyi yapmalsn.
yle kederlenmitim ki ne diyeceimi
bilemedim.
Ayaa kalkt ve Seni seviyorum
dostum. Gitmeliyim artk dedi.
Larry hzl admlarla dar karken
gzyalarma zor hkim oldum.
Larry tam da beklediim gibi
tavsiyeme kulak asmayarak o gn
UCLAdan emekli oldu. kt Akdeniz
seyahatinden bana birka kartpostal
yollad.
Gerekten
iyi
vakit
geiriyormu gibiydi, hi de numara
yapyormu gibi bir hali yoktu.
LARRY
YOLCULUK
DNNDE laboratuarn kapad.
Zaman zaman faklte toplantlarna ve
eitim
konferanslarna
katlmay
deimesinden
doan
psikolojik
karklkla yzlemek, bir yandan da
anne babalaryla ilgilenmek zorunda
kalrlar. ou kii buna sevgi ve
anlayla karlk verir ama bazlar da
fke, aresizlik ve sululuk duyar.
Larry emekli olduktan sonra yine ara
ara kendini sahtekr gibi hissettiinden
sz etti ama artk buna aldr
etmiyormu gibiydi. Bu konu bizim iin
bir felsefi tartma konusu oldu. Bir sre
sonra olaya benim amdan bakmaya
balad; bu duygular evrenseldir. Tabii
onu sahiden ikna edebildim mi, yoksa
ilerleyen demans onu daha uyumlu birine
mi dntrd, bilemiyorum. ok
gemeden Larrynin bilisel bozukluu
SONSZ
KARYERM
BOYUNCA
LGLENDM srad vakalar
dndmde, saylarnn ne kadar ok
olduuna ve kitaba hangilerini dhil
edeceime karar vermenin ne kadar zor
olduuna aryorum. Bazlar ender
tanlar olduklar iin sradyd,
bazlar ise ilikilerinin ve durumlarnn
karmakl yznden kayda deer
kendi
verdiimiz
tepkiyle
nasl
baedeceimizi dnrz.
lk tepkimiz genelde kama ynnde
olur ama korku ve kayglarmzn tesine
gemeyi baarabilirsek, karmzdaki
kiinin acsn anlayabilir, ona efkat
gsterebiliriz. Anlay ve efkat zihinsel
sorun yaayan kiiye yardmc olmakla
kalmaz, bizim de kendimizi daha
insancl hissetmemizi salar.
Psikiyatriste
gitmekten
yarar
grebilecek pek ok insan, korku ve
inkr yznden bunu yapmaz. Okulda ve
niversitede eitli konular aratrarak
yllarmz geirdiimiz halde kendimizi
aratrarak birka saat geirme fikri
oumuza garip gelir. Kabul grme,
NOTLAR
NSZ
Her
yl
tahmini
drt
yetikinden
biri- Ulusal Akl
Sal Enstitleri web sitesi:
http://www.nimh.nih.gov/health/publicat
numbers-count-mental-disordersin-america/index.shtml.
1. BLM: SEKS BAKI
s k l . Ps y ch o s o ma t i cs 1988;
29:346-8.
Gnmzde nbet saatleri
snrlandrldMeltzer
DO,
Arora, VM. htisas grev saatlerinin
deerlendirilmesi: Yaplacak daha
ok i. Journal of the American
Medical Association 2007; 298:
1055-7.
3. BLM: ELM TUT LTFEN
Verdii
ztan
balkl
seminerde- Stern TA, Prager LM,
Cremens MC. Tp stajyerleri iin
ztan
turlar. Psychosomatics
1993; 34:1-7.
A n a f r a n i l - Gitlin
MJ.
Psychotherapists
Guide
to
Psychopharmacology. Free Press,
New York, NY, 1990.
4. BLM: BAYILAN KIZ
RENCLER
ok az rastlansa da bu
salgnlarn- Small GW, Nicholi
AM.
Mass
hysteria among
schoolchildren: Early loss as a
predisposing factor. Archives of
General Psychiatry 1982; 39:7214.
Altnc snflar- Ibid.
Tarif ettii ey kitle histerisinin
Psychiatry 1988;145:476-8.
sko psikiyatrist R. D. LangBoyers R. R.D. Laing and Antip s y ch ia tr y. Hippocrene Books,
New York, NY, 1974.
Stanfordlu psikolog David
Ro s e n h a n - Rosenhan DL. ON
being sane in insane places. Science
1973;179:250-8.
Psikanaliz pek ok insana
yardmc olmutur- Gabbard GO,
Gunderson JG, Fonagy P. The place
of psychoanalytic treatments within
psychiatry. Archives of General
P s y c h i a t r y 2002;59:505-10;
Leichsenring
F,
Rabung
S.
Effectiveness
of
long-term
psychodynamic psychotherapy: A
meta-analysis. Journal of the
American Medical Association
2008;300:1551-65.
Bu hastalk nfusun yaklak
yzde 1ini etkiler-Jamison KR.
An Unquiet Mind: A Memoir of
Moods and Madness. Vintage
Books, New York, NY, 1997.
Alan
Gelenbergin
klasik-Gelenberg AJ. The catatonic
syndro me . L a n ce t 1976;1:133941.
Dier
makalelerse
gvenliiniaklyor-Shrese A,
Psikozeklinde
tanmlanr-International
Early
Psychosis Association Writing
Group.
International
clinical
practice gudielines for early
ps yc ho s i s . British Journal of
Psychiatry 2005; 187:s120-4.
Tp ortamnda kara mizahSmall GW. Stajyer doktor stres
s e n d r o m u . Psychosomatics
1981;22:860-9.
Hem duygudurum hem de
psikotik semptomlar olan ou
hasta-Mahli GS, Green M,
Fagiolini A, Peselow ED, Kumari
V.
Schizoaffective
disorder:
Diagnostic issues and future
r e c o m m e n d a t i o n s . Bipolar
Disorders Bipolar Disorders
2008;10:215-30.
8. BLM: Delicesine endieli
gr ynelimli terapilerin
en nemli blmn-Goldberg ST.
Using the Transference in
Psychotherapy. Jason Aronson
Publishers, Lanham, MD, 2006.
Stres ve beslenme eklietki
edebiliyor. Ancak- Marshall BJ,
Warren JR. Unidentified curved
bacilli in the stomach of patients
with gastritis and peptic ulceration.
Lancet 1984;1(8390):1311-5.
Medical studentitis-Kellner R,
Wiggins
RG,
Pathak
D.
Hypochondriacal fears and bliefs in
medical and law students. Archives
of
General
Psychiatry
19856;43:487-9;Moss-Morris R,
Petrie KJ. Redefining medical
stuendts disease to reduce
mo r bi di t y. Medical Education
2001;35:274-8.
Minuchin sk skekirdek
ailelerlealrd-Minuchin S.
Families and Family Therapy.
Harvard
University
Press,
Cambridge, MA, 1974.
Dolayl
Munchausen
vakalar-Meadow E. Munchausen
Medical Assocication
1976;114:438-9.
Journal
2007.
Sosyopatlar
ya
da
psikiyatristlerin
deyiiyle
antisosyal kiilikler-American
Psychiatric
Association.
Diagnostic and Statistical Manual
of Mental Disorders. American
Psychiatric
Association,
Washington, DC, 1994, s.645-50.
13. BLM: BTMSZ ALIVER
Bu forik (mest edici) duygular
beyindeki kimyasal deiimlerle
yakndan
balantldr-Kalivas
PW, Volkov ND. The neural basis
of addiction: A pathology of
3 2 2 Anti-Alzheimer
ilacAlzheimers Disease Medications
Fact
Sheet:
http://www.nia.nih.gov/Alzheimers/Publ
SONSZ
Vakalar
asansrde
umursamadan tartan doktorlaraSmall
GW.
That
boorsih,
insensitive,
loudmouthed,crass
physician in the elevator. Journal
of
the
American
Medical
Assocication 1985;253:2645.
Pek
ok
kii
teknik
beceriyi-Dibblet S, Schaidhammer
M, Fleischer C, Greitemann B.
Patient-doctor
interaction
in
rehailitation: The relationship
between percieved interaction
quality and long-term treatment
r e s ul t s . Patient Education and
Counceling 2009;76:328-35. Kim
SS, Kaplowitz S, Johnston MV. The