SOSYAL BLMLERDE

ARATIRMA YNTEMLER

Sakarya niversitesi
Uzaktan Eitim Ders Notlar

Do. Dr. zer KSEOLU

Bu ders ieriinin basm, yaym ve sat haklar Do. Dr. Serdar KSEOLU a aittir. "Uzaktan retim" tekniine
uygun olarak hazrlanan bu ders ieriinin btn haklar sakldr. lgili kurulutan izin almadan ders ieriinin tm ya da
blmleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayt veya baka ekillerde oaltlamaz, baslamaz ve datlamaz.
Her hakk sakldr 2015 zer KSEOLU

Sakarya niversitesi

Yerel Ynetimlerin Geliimi ve nemi

Birinci Blm:
Aratrma Konusunun
Belirlenmesi
Blm Hedefleri
Bu niteyi altktan sonra;
Aratrma konusunun nasl seilmesi gerektiini renecek,
Aratrma sorular ve amalarn bilimsel ltler iinde yazabilecek,
Bilimsel bir konuda aratrma nerisi gelitirebilecektir.

Anahtar Kavramlar

Aratrma konusu
Aratrma Problemi
Aratrma amac

Aratrma sorusu
Danman
Aratrma tasarm

indekiler
GR ................................................................................................................. 3
BLMSEL ARATIRMA SREC ............................................................................ 3
ARATIRMA KONUSU/ PROBLEMNN SEM .................................................... 3
MUHTEMEL ARATIRMA KONULARININ BELRLENMES...................................... 4
Genel Aratrma Konusunun Belirlenmesi .................................................................5
Aratrma Konusunun zelletirilmesi / Daraltlmas .................................................6

Y BR KONUNUN LTLER ............................................................................ 8

ARATIRMA TASARIMININ GELTRLMES ........................................................ 9
Aratrma Probleminin Ortaya Konulmas ............................................................... 10
Aratrma Sorularnn fade Edilmesi ....................................................................... 10
Aratrma Amalarnn Yazlmas ............................................................................. 11
Aratrma nerisinin Yazlmas ............................................................................... 11

GR
Bu derste, bilimsel aratrma srecinin ilk aamas olarak aratrma konusunun
belirlenmesi ve konunun aratrlabilir bir hale getirilerek daraltlmas sreci ile aratrma
nerisinin gelitirilmesi meseleleri incelenecektir. Aratrma srecinin ilk aamalar
olmas nedeniyle konunun belirlenmesi ve aratrma nerisinin yazlmas olduka
nemlidir. Aratrmann ilerleyen safhalarnda sorunlarla karlamamak veya daha az
karlamak iin bu aamada dikkatli olunmaldr.

BLMSEL ARATIRMA SREC

Bir aratrmann bilimsel olmas, o aratrmann byk oranda sistematik bir ekilde
bilginin elde edilmesi ve belirli bir aratrma kalb iinde organize edilmesi anlamna
gelir. Bilimsel aratrmann Tablo 1de yer verilen belirli aamalar bulunur. Bu aamalarn
her birinin srasyla izlenmesi gerektii dnlebilir. Ancak gerek hayatta, bir bilimsel
aratrma srecinde her aamay defalarca gzden geirmek, aamalara tekrar geri
dnmek gerekebilir (Altunk vd., 2012: 24-25).
Tablo 1. Bilimsel Aratrmann Evreleri
1. Aratrma konusunun seimi, problemin ortaya konulmas
ve aratrma nerisinin oluturulmas,
2. Eletirel kaynak incelemesi yaparak, aratrma stratejisi,
sorular ve/veya hipotezlerinin belirlenmesi,
3. Aratrmann yrtlecei ana ktle (evren) ve rnek
ktlenin (rneklem) belirlenmesi,
4. Aratrma sorularnn ve/veya hipotezlerinin snanabilecei
verilerin eitli yntemlerle toplanmas,
5. Verilerin, eitli yntemlerle analiz edilmesi,
6. Aratrma bulgularnn makale, kitap, tez vb. gibi rapor
haline getirilmesi (Altunk vd., 2012: 20).

ARATIRMA KONUSUNUN SEM

Bilimsel aratrmalarn aada yer verilen makul hedefleri bulunur (Altunk vd., 2012:
25):

Bir sosyal gereklii ortaya karmak,

Var olan problemlere zm aramak,
Akademisyenler ve uzmanlar iin yeni ufuklar anlamna gelebilecek konular
gndeme tamak

Sakarya niversitesi

Yerel Ynetimlerin Geliimi ve nemi

Bilimsel aratrma neden yaplr? sorusu temel bir sorudur. Bu soruya yant verecek
biimde bilimsel aratrmann yaplmasnda ulalmas istenen bir dizi hedef vardr. Daha
ak bir ekilde belirtecek olursak, bilimsel aratrmalar aadaki hedeflerden birine veya
birden fazlasna ulamay hedefleyebilirler.

Trke yazn iin yeni bir kavram/model/yaklam ortaya koyma,

Daha nce oka allan bir konuya bir yenilik ekleme,
Varolan bir model/anket/yaklam farkl bir sektr, kurum veya alanda ampirik
olarak test etme,
Nitel veya nicel ya da karma bir yntemle yaplan aratrmada yeni bir
yaklam/model/teori gelitirme veya varolanlara katk yapma,
Farkl bir disiplindeki yntem/model/kavram/tartmay alana tama
Mevcut kurulu (o alanla ilgili) sosyal bilimsel aratrma sistematii, yntemi ve
inceleme nesnesine (Bat tarz, dayatlan kalplara) meydan okuma, alternatif
aratrma yntemleri ve nesneleri nerme

Bir aratrmaya balamadan nce, aratrmacnn en azndan ne yapmak istediini bilmesi

gerekir. Bunun iinse ilgili literatrden haberdar olmak gerekir. Yani aratrmac, bir
aratrma tasarm gelitirebilecek dzeyde bilgi sahibi olmas, bir anlamda n kaynak
taramas yapm olmaldr (Altunk vd., 2012: 26). Bu aamada, makale, kitap, internet
aratrmas gibi ne kadar kaynak okunmas gerektiini belirlemek zordur. Bu durum, ilgili
literatre, aratrmacnn vaktine ve kaynaklara ulaabilme becerisine bal olarak deiir.
Bu aamada tavsiye edilen yollardan biri ilk aamda, tezler, makaleler ve sattaki kitaplar
zerinden hzl bir literatr taramas yapmaktr. lk aamada yzeysel olarak yaplan
kaynak taramas ikinci aamada ulalan kaynaklarn kaynakalar ve zetleri zerinden
ktphane ve internet gibi aralarla daha geni bir kaynak taramasnn yaplmasdr. Daha
kapsaml ve derinlemesine, oluturulan ierik dorultusunda eletirel kaynak taramas ile
aratrma srecinin ileriki aamalarnda yaplacaktr. Burada yaplacak olan sadece
aratrma konusu/probleminin belirlenmesi iin ihtiyacmz olan n kaynak taramasdr.
Aratrma konusunun belirlenmesinde kilit noktalardan biri, aratrmacnn kiisel
becerileri, kaynaklara ulama kabiliyeti, yetenekleri ve isteklerine uygun bir konunun
belirlenmesidir (Altunk vd., 2012: 26). Aratrmac kendi yeteneklerine ve isteklerine
uygun olmayan bir konu almsa, bu konu zerinde baarl olma ans genel olarak
azalmaktadr. Bu nedenle, konunun belirlenmesinde ncelikle aratrmacnn ilgileri,
yetenekleri ve istekleri dikkate alnmaldr.
rnein, bir aratrmac toplumsal eitsizliklere ilikin baz bilgiler edinmeyi
amalyorum diyemez. nk konu olduka genitir, ne tr eitsizliklere dair ne tr
bilgiler edinek istiyor? Eitsizliin dalm m, etkileri mi yoksa sebepleri mi aratrlmak
isteniyor? alma hangi dnemi kapsyor? gibi ilk bakta akla gelen bir dizi soru cevapsz
kalmaktadr. Bylece ilk etapta ilgin saylabilecek bir aratrma konusunun aratrlabilir
hale gelmesi iin, bir dizi aamadan geirilecek szlmesi ve rafine hale getirilmesi gerekir
(Altunk vd., 2012: 26).

MUHTEMEL ARATIRMA KONULARININ BELRLENMES

4

Sakarya niversitesi

Bilimsel Aratrmaya Giri

Aratrma konusunun belirlenmesinde iki aama vardr. lk aamada konu, genel hatlaryla
belirlenirken ikinci aamada daraltma yaplarak konu zele indirilir.

Genel Aratrma Konusunun Belirlenmesi

Genel aratrma konularnn belirlenmesinde bir dizi kaynaa bavurulabilir (Altunk vd.,
2012: 27-30):
1. Kuramlar ve uygulamalar: Her bilim dalnda ok sayda kuram bulunur.
Kuramlar, ok sayda aratrmaya konu olur. Kuramlar, nicel aratrmalarda farkl
lekler eliyle, farkl zaman ve mekanlarda, farkl toplum gruplar zerinde test
edilir. Nitel aratrmalarda ise sahadan yola klarak test edilebilir kuramlara
ulalabilir veya var olan kuramlara katk yaplr.
2. Gl ve zayf noktalar belirlemek: Aratrmac, zayf ve stn olduu taraflar
analiz ederek konusunu belirlemede bu bilgiyi kullanabilir. rnein, aratrmac,
daha nce alt ve bildii konulara ynelirse avantaj elde eder. Mesela,
aratrma konusunu belirlemeye alan bir doktora rencisi, lisans ve yksek
lisansta yksek not ald derslere ilikin bir konu belirleyebilir.
3. Daha nceki aratrmalara bakmak: Uygun bir aratrma fikrinin bulunmas iin
en etkili yollardan birisi, daha nce yaplm olan almalar incelemektir. Yksek
lisans ve doktora tezleri, resmi veya resmi olmayan kurulularn aratrma
raporlar, resmi istatistiki veriler, alanla ilgili makale ve kitaplar bu kapsamda
incelenmesi gereken kaynaklar arasnda saylabilir. Ayrca danmann nerdii
kaynaklar da ncelikle ele alnp irdelenmelidir. Ancak zellikle tezlere baklrken
dikkatli olunmaldr. Tez gibi kaynaklar, sadece aratrma konusu belirlemek veya
bilimsel etik ilkelere uygun olarak alnt yapmak iin kullanlmaldr. Bire bir
rtr nitelikte bir alma konusu belirlemek, bilimsel adan bir katk anlamna
gelmedii gibi aratrma ahlak asndan da sakncaldr. Kabul edilmi her tez
mutlak doru anlamna gelmez, dier kaynaklarda olduu gibi tezler de eletirel
bir gzle incelenmelidir. nceki kaynaklar, literatrdeki boluu yakalamak, zgn
bir alma konusu belirlemek ve sosyal bilimin ilgili alanna bir katk salamak
iin kullanlmaldr. Tezler, sonu ksmndaki nerileri, konuyu ileyileri veya
yntemleri asndan sahip olduklar eksiklikleri iyi tespit edilerek yeni
aratrmalar iin konu olabilirler.
4. Tartmak: Meslektalar, arkadalar, konunun uzmanlar, uygulayclar,
danman ve iletiim kurulabilecek konuyla ilgili dier akademisyenler
aratrmacnn danabiilecei ve konusunu tartabilecei kiilerdir. Bu gibi
kimselerle aratrma konusunu tartlmas, konunun snrlandrlmas, ynteminin
belirlenmesi veya ieriinin oluturulmas gibi alardan yeni fikirlere ulama
imkan verdiinden olduka faydaldr. Tartma ve danmay, tezin sadece ilk
aamasnda deil, ileriki aamalarnda da kullanmak gerekir.
5. Kendi i tecrbesinden hareket etmek: Belirli bir ite alanlar, alma
hayatnn hangi aamasnda ve hangi pozisyonda olursa olsun, elde ettikleri
tecrbeler ve gzlemlerine dayanarak iyeri ve rgtlerindeki sorunlardan
hareketle aratrma konusu belirleyebilirler. Ancak bunun iin kendi gzlemleri

Sakarya niversitesi

Yerel Ynetimlerin Geliimi ve nemi

veya tecrbeleri sonucu ortaya koyduklar aratrma konusunun ilgili literatr

asndan ne kadar deerli veya nemli olduu, daha nce ayn konuda
almalarn bulunup bulunmad gibi meselelerin de ayrca aratrlmas
gerekecektir.
6. Danman veya baka bir akademisyenden yardm almak: Aratrma konusu
esas olarak renci tarafndan belirlenmelidir, danmann verdii bir konunun
incelenmesi, o konuyu rencinin benimsememesi gibi durumlar nedeniyle
sorunlu olabilir. Uygulamada, aratrmac kendi genel ve zelletirilmi konu
nerilerini danmanna getirir, danman ile srekli grme halinde konuyu
snrlandrr ve ieriini oluturur.
DKKAT!
1. Lisans veya yksek lisans ders dneminde aldnz
derslerden ilginizi eken ve notlarnzn yksek olduu
alanlardan konularnz belirlemeniz balang iin bir
avantaj olabilir.
2. Tezleri incelerken, birebir ayn konuyu belirlemek bilimsel
adan bir katk ortaya koymayaca gibi bilimsel ahlak
asndan da sakncaldr.
3. Aratrma konusu belirlemede, genel konunun zele
indirilmesinde olduu kadar aratrmann dier evrelerinde
de konuyla ilgilenen farkl kesimlerden kiilerle tartmanz
olduka faydaldr; size yeni ufuklar aar, gremediiniz
ynlerin farkna varmanza yardmc olur.
4. Konuyu belirlerken, uygulamada, ne danmann tek tarafl
olarak verdii konuyu ne de sizin tek tarafl olarak
belirlediiniz bir konuyu incelememeniz gerekir.
5. Konuyu belirlerken, snrlandrrken, ieriini olutururken,
yntemini belirlerken ve teze veya projeye son halini
verdiinizde teslim etmeden nce mutlaka danmannzn
onayn aln. Bu srelerden herhangi birinde danmann
onaynn olmamas, tez veya proje gibi aratrmalarn
savunulmasnda sorun ortaya karr.

Aratrma Konusunun zelletirilmesi / Daraltlmas

Belirlenen genel konularn aratrlabilir hale gelmesi iin deiik ltler kullanlarak
daraltlmas gerekir. Bir konunun daraltlmasnda kullanlabilecek balca ltler Tablo
2de grlebilir. Aratrma konusunun daraltlmasnda tek bir ltn kullanlmas ou
kez yeterli olmaz. Bu nedenle uygulamada, aratrma konusu daraltlrken birden ok lt
birlikte kullanlr.

Sakarya niversitesi

Bilimsel Aratrmaya Giri

Tablo 2. Konu Daraltmann Yollar

1. Sektr ayrm (salk, eitim, sosyal hizmetler)
2. rgt ayrm (merkezi idare, mlki idare, bakanlklar, iller,
belediyeler)
3. Konunun kapsam (stratejik planlama, performans ynetimi,
personel politikalar, motivasyon)
4. Corafi alan (Marmara Blgesi, Sakarya li, stanbul li)
5. Zaman (1980 sonras, 1960-1970 dnemi, Demokrat Parti
Parti dnemi)
6. alan gruplar (memurlar, iiler, taeron personel,
yneticiler, belediye meclis yeleri, kaymakamlar)
7. Toplumsal snflar (alanlar, iiler, renciler, emekliler)
8. Ya (genler, ocuklar, yetikinler)
9. Yaama yeri (ky, kent, krsal kesim, kent merkezi)
Kaynak: (Altunk vd., 2012: 30)dan uyarlanmtr.
Aratrma konusu daraltlrken, aratrlan konunun kuram ve uygulama asndan anlaml
bir katksnn olup olmad sorgulanmaldr. Ayrca daraltma adna konuyu
aratrlamayacak bir nitelie dntrmemek gerekir (Altunk vd., 2012: 31). Konunun
ok dar olmas, literatr taramas iin gerekli kaynaklar bulmada sorun ortaya karabilir.
Konunun ok geni tutulmas ise snrlarnn belirlenememesine, ieriinin
oluturulmasnda zorluklarla karlalmasna ve ok sayda kaynaa ulama iin
harcanacak zaman nedeniyle fazlaca zaman kaybna neden olabilir.
RNEK...

Genel Aratrma Konusu:

verimlilik zerindeki etkisi

zel aratrma konusu: Yllk performans deerlendirmenin il

belediyesi personeli zerindeki etkisi: Ankara rnei

Performans

Burada konunun daraltlmasnda

ltleri birlikte kullanlmtr.

deerlendirmenin

rgt ve corafi alan

Sakarya niversitesi

Yerel Ynetimlerin Geliimi ve nemi

Y BR KONUNUN LTLER
Bir konunun ne kadar iyi, allabilir ve alana katk salayc olduunu belirlemek iin
bavurabileceimiz belirli ltler bulunmaktadr (Altunk vd., 2012: 31-34):
1. Aratrlabilir olmas: Aratrma konusunun en temel zellii aratrlabilir
olmasdr. Yani, konu hakknda veri toplanabilmeli, toplanan veriler analiz
edilebilmelidir. rnein, mafya rgtlerinin alma tarzna ilikin rgt yeleriyle
anket yaplmasn hedefleyen bir konuda veri toplamak olduka zor olduundan,
en azndan anket yntemiyle bu konu aratrlabilir deildir. Veri toplamann zor
olduu baka konular da vardr. rnein, gvenlikle ilgili, aile ii ilikiler, salk ve
zel hayatn gizliliine giren konularda bu zorluk karmza kmaktadr.
Aratrma konusunun belirlenmesinde mali durum, meknsal kstlar ve zaman
sorunu da dikkate alnmaldr. rnein, oturduumuz yreden olduka uzak
corafyalarda anket almas yapmak, snrl bir srede aratrmay tamamlama
zorunluluunun bulunmas ya da Trkiye genelinde ok sayda ili ve denein iine
kapsaml bir anket almasnda projenin finansman sorunu ortaya kabilir.
2. Uygulama ve kuramsal adan anlaml olmas: Aratrma konusunun kuramsal
adan ve/veya uygulama/pratik iin bir anlam ifade etmesi, bu alanlara bir katk
salamas gerekir.
DKKAT!

Setiiniz konunun veri toplama ve analiz yapmaya uygun

olmas gerekir.

Aratrmann finansman, zaman ve mekan kstlar gz

nnde bulundurulmaldr.

Kuramsal, kavramsal veya uygulama/pratik adan ilgili

literatre, alana bir katk salamaldr.

Aratrmay, nceki almalardan

bulunmal, zgn olmaldr.

Aratrcnn kiisel yetenekleri, becerileri, bilgiye ulama

kapasitesi ile uyumlu bir konu seilmelidir.

ayran

bir

yn

3. zgn olmas: Aratrma konusu zgn olmaldr. Konunun zgn olmas iin
kapsaml olmasa da iyi bir n kaynak taramas yaplmas arttr. Aksi halde,
aratrmann ilerleyen safhalarnda belirlediiniz konuyla ayn almalara
rastlama riski ortaya kmaktadr.
4. Potansiyel sonularla uyumluluk: Aratrma tasarlanrken, aratrmacnn
kafasnda potansiyel bulgular belirir. Aratrma tamamlandktan sonra, nceden
belirlenen potansiyel sonular ile aratrma yrtldkten sonra ulalan
sonularn simetrik/uyumlu olmas nemlidir. Bu durum, aratrma konusunun

Sakarya niversitesi

Bilimsel Aratrmaya Giri

aratrlabilir olmasyla da dorudan ilgilidir.

5. Deerlendirme komitesi/danman/jrinin beklentileriyle uyumlu olmas:
Aratrma, niversite eitiminin bir paras olarak yksek lisans veya doktora
dzeyinde yaplyorsa, danman veya jrinin, yani aratrmay deerlendirecek
komite veya kiinin beklentilerini karlamas gerekir.
6. Kiisel yeteneklerle uyumlu olmas: Aratrlan konu ile aratrcnn
yetenekleri, ilgisi, bilgi ve becerisinin, ulaabilecei bilgi ve kaynaklarn, sahip
olduu zaman ve maddi imkanlarn rtmesi gerekir. rnein, SPSS program ve
bir takm istatistiki analizleri bilmeyen bir aratrmacnn belirli bir konuda
hipotez testine girimesi ya da ileri istatistiki aratrmalar planlamas olduka zor
olur.
RNEK...

Belirlediiniz aratma konunusunu aadaki

asndan deerlendirin (Altunk vd., 2012: 33):

ltler

1. Konu, aratrlabilir nitelikte mi?

2. Konu, deerlendirmeyi yapacak kurumun/kiinin/uzmann
beklentilerini karlyor mu?
3. Konu, ilginizi ekiyor mu?
4. Konu, kuram ve/veya uygulama asndan anlaml m?
5. Konuyu aratrabilecek niteliklere sahip misiniz?
6. Aratrmay belirtilen zamanda bitirebilecek misiniz?
7. Aratrma yapmak iin gerekli finansal kaynaklara sahip
misiniz?
8. Aratrma iin gerekli olan verileri toplamanzda bir engel
var m?
9. Konu hakknda daha nceden yaplm almalar inceleyip
tasniflediniz mi?
10. Aratrma problemi ve amalarn aka ifade edebiliyor
musunuz?

ARATIRMA NERSNN GELTRLMES

Aratrma konusu belirlenip daraltldktan ve aratrlabilir hale getirildikten sonra
aratrma sorular ve amalarnn yazlarak aratrma tasarmnn oluturulmas gerekir.
Bu noktada ska kartrlan hususlardan biri ise ne zaman hipotez ne zaman aratrma

Sakarya niversitesi

Yerel Ynetimlerin Geliimi ve nemi

sorusunun kullanlacadr. Genelde deneysel ve ankete dayal almalarda, aratrmac

snamak istedii eyleri hipotez oluturarak ortaya koyar. zellikle nitel aratrmalarda
ise alma hipotez belirlemeden, aratrma sorular zerinden yrtlr. Kk lekli ve
az sayda denekten oluan aratrmalarda hipotez oluturulmas ve bunlarn snanmas,
rnek ktlenin yetersizlii nedeniyle tercih edilmez. Bu durumda, aratrma amalarnn
net olarak ortaya konulmas yeterlidir. Aratrma amalar zerinden yrtlen
almalarda aratrma ilerledike, aratrmann amalarnda baz deiiklikler yapmak
mmkndr (Altunk vd., 2012: 34-35).

Aratrma Probleminin Ortaya Konulmas

Aratrmann dayand literatr, o alanda yaplm alamlarn incelenmesi ve
aratrmacnn yapmak istedikleri dorultusunda aratrma probleminin ortaya konulmas
gerekir. Aratrma problemi, aratrmacy, bu aratrmay yapmaya ynlendiren drt
veya gerekedir. Neden bu almay yapyorum? sorusuna verilen yanttr.

Aratrma Sorularnn fade Edilmesi

Aratrma sorularnn ak olarak yazlmas ve tanmlanmas, aratrmacnn neti
amalad ve hangi noktaya vardnn belirlenmesi, aratrmacya yol gstermesi
asndan son derece nemlidir.
RNEK...

Niin sorularna u rnekler verilebilir (Altunk vd., 2012: 33):

1.

Niin kii bana den aratrma harcamalar bakmndan Trkiye Avrupa

lkeleri iinde sonuncudur?

2.

Trkiyede neden kara tamacl deniz ve demiryolu tamaclna gre daha

ok tercih edilmektedir?

3.

Trkiyede brokrasi
almamaktadr?

neden

ngilteredeki

gibi

etkin

ve

verimli

Ne sorularna rnek
1.

Trkiyede kamu sektrnde alanlarn ya gruplarna gre dalm nedir?

2.

Trkiyede kamu alanlarnn sendikalama oran nedir?

3.

Belediyelerde verimlilik dzeyi nedir?

4. Trkiyede kamu sektr reformunun son 10 yldaki eilimi ne yndedir?

10

Sakarya niversitesi

Bilimsel Aratrmaya Giri

Aratrma sorularnn deiik trleri bulunur. Ne sorular tanmlayc aratrma srecine

iaret eder. rnein, belediyelerin sosyal medyay kullanma amalar nelerdir? kinci
olarak, niin sorular aklayc niteliktedir ve ne sorularna gre cevaplanmas daha
zordur. rnein, belediyeler neden sosyal medyay sadece bilgi verme amal
kullanmaktadr? (Altunk vd., 2012: 36).
Bir aratrmay, tamamen tanmlayc bir temele oturtmak, onun ders kitab veya rapor
niteliine brnmesine neden olur. Tez veya proje almalarnda ortada bir tez/iddia
olmal ve bulgularla bu iddia snanmaldr. Bu yzden, tez almalarnda niin sorularna
yer verilmelidir. Niin sorularna cevap bulmak iin belirli izahlar, ilikiler,
karlatrmalar, tahminler, genellemeler ve kuramlara gz atmak gerekir (Altunk vd.,
2012: 36).
Uygulamada birok aratrmada ne ve niin sorularna birlikte yer verilir. deal olarak,
nce durumu tespit etmek iin ne sorularna yer verilebilir, daha sonra durumu izah
etmek iin de niin sorularna cevap aranr (Altunk vd., 2012: 36).

Aratrma Amalarnn Yazlmas

Aratrma sorular belirlendikten sonra aratrma amalar yazlr. Aratrma amalar,
almann her aamasnda aklda bulundurulmaldr. Aratrma amalarn karlamayan
bilgilere, kaynaklara ve yntemlere almada yer verilmemelidir.
RNEK...

rnek bir aratrma amac:

Sosyal medya, son yllarda gittike daha fazla belediye hizmetleri ve
karar alma srelerine katlm iin kullanlmaktadr (Bu iddiay
destekleyen kaynaklara atf). Bu almann amac, Trkiyede
belediyelerin sosyal medyay ne amala ve ne sklkta
kullandklarn tespit ederek, sosyal medyann etkili bir ekilde
kullanmnn nndeki engelleri ortaya karmaktr. Aratrma
neticesinde, Trkiyede belediyelerin sosyal medya kullanm
dzeylerinin ortaya karlmas, gelecekte sosyal medyay ilk defa
kullanmak isteyen veya daha etkin kullanmay amalayan
belediyelerin nasl politikalar oluturmas gerektii konusunda yol
gsterici bulgulara ulalmas beklenmektedir.

Aratrma nerisinin Yazlmas

Aratrma srecinde planszlktan kaynaklanan belirsizlikleri en aza indirmek iin yazl
bir aratrma nerisi gelitirilmelidir. Aratrma ilerledike, kaynaklar okunduka
aratrmann tasarm, aratrmacnn kafasnda ve hayalinde belirmeye balar. Ancak
bunlar nceden yazl hale getirilmezse, aratrmac yolunu gremez.

11

Sakarya niversitesi

Yerel Ynetimlerin Geliimi ve nemi

Aratrma nerisi, fikrilerin yazya dklerek organize edilmesini salar. Ayrca,

aratrlacak konunun zaman, kaynak ve dier imkanlar dikkate alndnda gerekten
aratrlabilir olup olmad danman ve dier kiilerin grleri nda tartlabilir.
Proje ve tez almalarnda aratrmac nerisini yazl hale getirir, neri danman
tarafndan gzden geirilerek renciyle tartlr, tartmalar nda gerekli dzeltmeler
yaplarak nihai hali oluturulur (Altunk vd., 2012: 37).
ARATIRMA NERS ER

Aratrmann bal: Aratrma nerisinde konuyu ve aratrma

amacn yanstan bir balk olmaldr. Balk, aratrmann ilerleyen
ksmlarnda ve hatta aratrma sona ermesine yakn bir zamanda bile
deitirilebilir.

Arka Plan: Arka plan, aratrma nerisini okuyanlara aratrmann

neden incelenmeye deer olduunu syler. Aratrmann arka plan,
zlmesi bekleyen sorular eklinde veya konunun neden ilgin
bulunduu izah edilerek yazlabilir. Bunu yaparken, aratrmacnn
ilgili literatre hakim olduunu gstermesi, argmanlarn
literatrden kaynaklara atf yaparak desteklemesi gerekir.

Aratrma Problemi: Aratrmann arka planna dayal olarak

problemin ortaya konulmas gerekir. Aratrma problemi,
aratrmacy, bu aratrmay yapmaya ynlendiren drt veya
gerekedir.

Aratrma Snrlar ve Amalar: Arka plan yazldktan sonra

aratrma sorular ve amalar uygun ekilde ifade edilir.

Yntem: Aratrma amalarna nasl ulalaca ayrntl ekilde

aklanr. Burada, seilen yntem ve yntemi seme gerekeleri
aklanr. Veri toplama aralar, bunlarn nasl kullanlaca, verilerin
hangi yntemle nasl analiz edilecei aklanmaldr. rnein, anket
yaplacaksa hangi lein kullanlaca, ka kiiye uygulanaca,
aratrma evreni ve rneklemi, hipotezleri, hipotezlerin analizi iin
hangi testlere bavurulaca, elde edilen verilerin hangi software
programla (SPSS gibi) deerlendirilecei ortaya konulmaldr. Nitel bir
aratrma iin rnek vermek gerekirse, hangi yntemle, ka kii ile
mlakat yaplaca, elde edilen verilerin nasl analiz edilecei, bunun
iin bir software program kullanlp kullanlmayaca aklanmaldr.

Zaman Plan: Niyet edilen aratrmann ngrlen zaman dilimi

iinde bitirilip bitirilmeyecei, aratrmann her bir blmnn ne
zaman bitirilmesinin planland aklanmal.

Maddi ve fiziksel kaynaklar: Aratrmann yrtlmesi iin ihtiya

duyulan parasal olanaklar, verilere ulama ve software programlarn
temini gibi arasal unsurlarn ayrntl bir ekilde belirtilmesi gerekir.
Bu kaynaklara aratrmac sahip midir? Deilse nasl temin edecektir?
niversiteden bilimsel aratrma destei almaya gerek var mdr? Ya

12

Sakarya niversitesi

Bilimsel Aratrmaya Giri

da TBTAK gibi d kaynakl destekleri gerektirecek byklkte bir

aratrma mdr?

Kaynaka: Konunun odakand alanla ilgili temel kaynaklara yer

verilmesi gerekir. Ayrntl bir kaynaka hazrlanmasna imdilik gerek
yoktur.

KAYNAKA
Altunk, Remzi, Cokun, Recai, Bayraktarolu, Serkan ve Yldrm, Engin (2012), Sosyal
Bilimlerde Aratrma Yntemleri, Gelitirilmi 7. Bask, Sakarya: Sakarya Yaynclk.
Neuman, Lawrance W. (2010), Toplumsal Aratrma Yntemleri: Nitel ve Nicel Yaklamlar,
I. Cilt, Sedef zge (ev.), stanbul: Yaynodas Yaynlar.
Punch, F. Keith (2011), Sosyal Aratrmalara Giri: Nicel ve Nitel Yaklamlar, Ankara:
Siyasal Kitabevi.

13