Professional Documents
Culture Documents
Truyện Cổ Phật Giáo Tập IV
Truyện Cổ Phật Giáo Tập IV
265 - Mo dy con
Xa c mt con mo, sinh ra cc con mo con, ngy
m chm lo nui nng, dn dn mo con ln ln, n hi
m n rng:
- M i! Sau khi thi b sa m, th con n bng thc n
g? Xin M bo con.
Mo m p:
- c ngi ta s bo con.
Mt hm, mo con ln la sang nh hng xm, ln vo
sau ci chum trong gc nh cht c ngi trng thy,
ngi y bo cho tt c mi ngi khc rng:
15
19
23
31
274 - Mt o s ch hiu
Thu i qu kh v s kip v trc, c mt ngi o
s tn l Quang Thim, tnh tnh thun hu, hiu hnh
ng khen. Tuy l s phn ca chng hn vi mc du,
song tm lng trng o thng ngi v vic x th
chng cht g li phm.
Nhng ri thay! Chng gp hon cnh rt gian nan, v
cha m ca chng tuy cn sanh tin, m tui gi v
ui m bng qung.
V vy,chng phi ht lng bo p, c gn gi mt bn
cha m, lo ba sm ba tra v qut nng p lnh,
ng n p bi n sanh dng cho trn phn hiu
hnh.
41
276 - Mt lng v o
Cng mt ma xun trong sng p nh hm nay
nhng l mt ma Xun xa xm lm, mt v Quc vng
c ting nhn t vui v, ng gi v cc lng mc thn
xm, thm ving qun chng v tng qu tt cho k
ngho. Ngi cng chung vui vi mun dn. cn l
mt dp nh vua c tm hiu i sng v tm tnh
ca dn.
Khi ra i ngi vui v bao nhiu, khi tr v Ngi li bun
ru lo u by nhiu.
Nh vua thng khuyn khch mi ngi phng th Tam
bo, thc hnh php n chay, lm cc vic thin, hiu
tho vi cha m, thun ha vi anh em. Ngi tha su
thu cho tt c nhng ai thc hnh theo li Ngi khuyn
bo.
Mi ngi u rm rp lm theo.
49
278 - Mt tng
Ma Xun l thi gian thch hp nht cho vic trng trt,
th nn c ng nng phu n ngh n chuyn khai khn,
gieo trng canh tc trong mt mnh t xa nay vn b
b hoang. Hm , ng nng phu ang y cn cy
tr t, th mi cy bng chm phi mt vt g rt cng
chc. ng khu t ra xem, th ra l mt tng trng
tinh rt ln.
Ta phi tm mt vi ba ngi n y gip mt
tay, vt tng ny i ch khc, nu khng th khng th
gieo trng g c.
ng nng phu ngh. Bng c mt ng gi tin li gn hi
Ti sao ng li mun em tng ny i ch khc
Nh vy mi c li, nu di n i ch khc th c
nhiu t trng trt hn, cho nn...
ng nng phu p.
A vy h ? Nu ng khai khn, canh tc gieo
trng mnh t hoang ny xong th mt nm ng thu
hoch c bao nhiu ? Nu ti tng ng 500 lng
bc, ng c th chu ti m khng di tng ny i
ch khc, c khng ?
57
79
288 - Nan tn gi
my nm qua. T ngy chng nghim chn l di
gc cy B , c Pht Thch Ca t chn ln nhiu
kinh thnh, nhiu thn d, nhiu t nc truyn b
o T Bi. Hng t ca Ngi cng ngy cng ng.
Trn con ng gii thot cho nhn loi khng bin gii
y, mt hm kia, c Pht tr v t nc qu hng,
nc Ca T La V. Ngi thy nhn loi ng thng
ang chm trong s li cun ca cuc i c b con thn
thuc mnh, c em Ngi, Hong t Nan .
Hong t Nan l em cng cha khc m vi c Pht.
Lc Pht xut gia, Nan cn tm b, Nan ch bun
thoang thong v thiu s chm sc ch bo ca mt
ngi anh hin t. Th thi. V tui tr cng mau qun.
Nan ln ln trong s hu h n cn cn thn ca
cung vua. Khng nh anh. Nan bung theo cc th
vui. Cuc i b hp li, nh dn trc mt ngi thanh
nin ham m sc dc. Nan ch cn thy cc m n
trong ging ht, trong iu ma, trong nhng cuc truy
hoan
Pht tr v gia s vui mng ca dn chng. Ngi
Tnh x v hng ngy mang bnh bt i kht thc v
truyn o nh trong khi Ngi cc nc khc. Li sng
bnh d y lm mi ngi thn phc. i sng ca kinh
thnh xo trn. Vng bc khng cn l cu cnh. Lng
89
94
95
96
102
291 - Nng k n Ph Sa
thnh Ma La, c nng k n sc p tuyt trn tn
l Ph Sa. Nng thng a th t ca nng, khi
no i mua phn sp g th c n nh mt ngi li
bun tr tui tn l u B Cp Da.
Mt hm nng ku hi:
109
292 - Nng u Di
c tin Hong t cng v i sn, dn thnh Ca T La
V lo sa son nhng cy cnh trc nh, h xy
nhng chu hoa no c mu ti p nht quay mt ra
pha ngoi ng n cho v Thi t. Ngi ta ch
i nhn khun mt hin t vi i lng my di v mm
ln trn i mt xanh nh dng nc bic ca sng
Hng, dng iu dng dc v thn hnh n nang ca v
thiu nin lc no cng dn u mt bn lnh k vai eo
binh kh sng chi, hng h trn nhng con nga mp
mp. Ngy no Thi t do chi th m nhng ting
n ca cc thiu n trong thnh vang ln, va qun
quit, va no nng, khin cho nhng hoa xung quanh
vn hnh nh say nhc m qun mt hng ca mnh
bay tn u u v nhng k lng ging cng ngn ng
b d vic lm ngi th nh pho tng.
Ngi ta ung cng ch i chiu hm y. Cc hoa p
ch khoe sc vi khch qua ng. pha ca thnh
Thi t b d cuc i sn. Thi t Thch Ca thy cnh
tri ngc gia thn th mnh khe ca mnh nh mt
ci cy ang ln, vi mt hnh vc xu x ca ng gi kia
nh que ci kh: ru tc bc ph bm ra nh lng l ca
mt con vt, thn ng cong qup, tay vi st t nh
chc b.
111
293 - Nm con la
Xa c mt anh chng n thuc hng danh gia vng tc,
con nh giu c, p trai hn hoi nhng li ngu i l ngu!
V th thi nhn gi anh ta l chng Ngc. Mt hm,
Ngc i ch phin mua c nm con la vi mt gi
phi chng. Lng mng khp khi, anh tht ln lng mt
con la v dt bn con kia v. Dc ng, Ngc cht
ny ra nh phi kim li s la ca mnh.
- Mt,hai, ba, bn! Cht cha! Mt u mt con ri!
Ht hong, Ngc tt xung lng la, m li cn thn.
- Mt,hai, ba, bn, nm. A! ri!
Yn tm,Ngc leo ln lng la. i mt i, anh bt u
m li:
- Mt,hai, ba, bn. Li thiu mt con ri!
Chng Ngc li nhy xung t m:
- Mt,hai, ba, bn, nm. May qu! ri!
S tnh c th m din tin, h chng Ngc ci la th
c by ch cn li bn con, nhng nu chng i b th
by la c nm con. Cui cng, Ngc ta nh tt
xung i b. Khch qua ng thy anh m hi nh
nhi, chy lp xp theo by la, ngc nhin hi:
- Sao anh khng ci mt con i cho mt?
Ngc ta p mt cch qu quyt:
- C mi ln ti leo ln lng la l mt mt con. V vy,
th rng ti i b cn nguyn c nm con. Cc kh
mt cht m khng phi mt mt, mi con nhng trm
quan y, bc .
Nh Thy
Khi t ng chn l th vt bphp mn tu tp,
Khi qua sng th khng cn ticnui thuyn b.
132
294 - Nm git mt
Ngy xa c mt tn t t va vt thot khi lao ngc,
chy bn sng bn cht. ng sau hn, hai con voi say
ang ui theo, do s t chc truy n ca nh cm
quyn.
Trong cn ht hong, chng may hn ta ri tm xung
mt ci ging su dc ng.
Nhng trong ci ri ro cng cn c cht may mn: Khi
thn mnh cha ri ti y, khng bit qu qung vng
vy nh th no m hn ta nu c mt ci r cy mc
thng xung ging.
H va ! qua gi pht nguy ngp y, hn tng chng
nh yn thn: hai con voi s chng bit mnh u
m tm. Nhng ngh y thot bin mt theo hi th: hai
con voi say n bn ming ging, gm rng vang
ng, ht phng tt c nhng cy c mc trn ming
ging nh th uy.
Nu hn m ln th phi cht!
Hn ht hong qu. Nu si dy ang eo m t th
tht l chc cht mi phn. Hn ta tnh phng tut ln
xung y ging may ra c cht hy vng no khng.
Nhng bt nhn xung y ging su thm, hn ta
thy ba con rng ang ma vut, gi nanh, ming phun
la d, nh mun bay n nut trng hn. ing hn,
hn nh phi c bm cht s dy, eo lng lng gia
chng. Nhng c phi c vy l yn thn u? c
nghit lm sao, k trn ming ging, hai con chut cng
x, mt en mt trng, ang ua nhau rp cn si dy.
c nghit hn na l bao quanh thnh ging, theo
133
295 - Nm loi bt t
Kinh Di c ni ti 16 v i t ca c Pht, trong
s y c tn gi Bc Cu La. Ngi cao ln trng kin,
nghi dung trang nghim p , l v trong nhng i
qu kh ngi khng h st hi mt sinh linh no. Nh
thin nghip y nn trong 91 i ngi khng bnh hon,
t nh ti gi khng ng bnh mt ln no. Khng
134
296 - Nm ht trai
Hm nay theo th lp kht thc o s A La phi t
chn vo mt chic cng c knh, nhng khng km
phn trng l v m thut ca mt thng gia, c ting
chuyn mn bun bn ln v ngc ng vng bc.
o s a chic gy tre n nh cnh cng, ri khoan
thai bc vo! Ngi thong th ro bc theo hng du,
ln n mt np nh cao sang nm chnh ch gia
mt khu vn vung vn.
Chung quanh ngi hoa l ang nhn nhp trong nng
sm v trc mt ngi cnh giu sang ang ph by
dim l. Nhng bnh minh trong sch nh lng, o s
vn trm tnh, nt mt vn bnh d, i mt ngi vn du
hin v c n ci khng thay i ngha gii thot ca
mt nh O S.
Xa xa, n ngng trng ang a gin trn m c xanh
mm; bng chng ct ting ku vang, lm ngng tay vin
136
297 - Nm tro tn
Ngy xa. . . thu c Pht cn ti th, mt hm c
ngi m m xc con tm n c Pht khc lc v
xin cu sng cho c con ca b va mi cht.
Ngi m au kh tin vo thn thng v lng t bi v
bin ca c Pht s cu sng cho con mnh.
c Pht thng cm ni kh au ca ngi m mt con
v truyn cho b i xin mt nm tro mang v Ngi s
cu. Nm tro phi trong mt cn nh m 3 i cha
c ngi thn thch cht.
Ngi m au kh vng li v m xc con vo xm
xin tro tn theo li c Pht dy. Nhng i t tra n
ti, nh ny sang nh khc, b m au kh u nhn
c nhng cu tr li ging nhau: Gia nh chng ti
cng c ngi cht. Cha tuyt vng, ngi m au
kh vn c gng i thm vi nh na. V s nm tro xin
trong mt gia nh c ngi cht s khng linh nghim
nn b m thng con vn c gng kim tm.
Vn nh nhng ln trc, b m au kh u nhn
c nhng cp mt e ngi, nhng ci lc u.
Suy i tnh li, hn mt bui v khng nh r l
vo my gia nh, ngi m tuyt vng lm bm: Nh
no cng c thn nhn qua i: thn thch, h hng
ba i bit bao nhiu, lm sao trnh c ci cht. Trn
ng tr v tm c Pht, ngi m mt con khng
cn ku go thm thit nh lc trc, tuy
lng thng nh con vn cha ngui. Qu trc c
Pht, ngi m mt con k r chuyn i va ri v thut
li nhng li t chi ca ch nh.
Nhn , c Pht ging v s sanh t, v thng ca
kip ngi. C sanh tt c kh, c sng tt c cht.
140
152
166
311 - Ng X Nng
Thu y ti mt xm ngho trong khu ti tn ca x n
, c mt c gi n tui cp k (tc l tui c th ly
chng ) mnh danh l Ng X Nng v c qu xu. Sc
ca c nm v xu ca mt my, hai tay v hai chn
nn c mnh danh l nh vy. Tr con mi thy mt
c u phi khc v s hi. Nhng c c mt xc gic rt
m i, n ni ai ng n ngi c u cm thy khoan
khoi v cng. Tr con thy c u khc, nhng c c
m ln th khng mun ri ra na, bi v s xc chm
n c gy cho chng mt cm gic m i l lng, khng
khc g c p trong vng tay ca m.
Ti sao c li chu mt s phn k qui nh vy? L v
kip trc c l con gi mt ngi th gm ngho. Mt
hm, c v T kheo i kht thc ti nh, c khng
cng dng m li xua ui v y bng nhng li chua
ngoa. V T kheo trc s ngu si ca c b ng lng t
bi mun gieo cho c mt t phc lnh ca s b th, bo
c:
- Nu c khng c cm b th th cho bn tng mt t
t st vy.
167
312 - Ng tc du hnh
Vo khong nm Gia Tuyn, ti mt huyn kia c Phan
Huyn Lnh, ng khng nhng l mt vin quan thanh
lim, m cn yu dn, thng vt, bn tnh nhn t. ng
tng truyn lnh cho c dn thuc quyn cai tr ca ng
bt c l ai u khng c vo sng h nh bt tm
c. Nu ai khng tun lnh th s b lun ti x pht. Lc
by gi, bch tnh trong huyn u c ng yu
thng nh con; hn na, lng nhn t ca ng lm cho
mi ngi cm ng, do vy phn ln dn chng khng
ai on trch g m cn mt lng tun phc. Huyn ny li
c bnh an v s, yn n thanh bnh.
Th nhng, mi vic trong i ny khng c iu g l
nht nh khng d dch. Mc d Phan Huyn Lnh c
nhiu cng hin, cai tr c cng lao, c dn chng yu
mn, ting tt vang di trong ngoi, nhng v thng cp
ang cn iu ng ng n chnh n mt huyn khc,
do th nn thng chc ri thuyn chuyn. Tin tc y
c truyn i, dn chng c huyn khng ai l khng
thng cm. Hm Phan Huyn Lnh ln thuyn ri hi
huyn, dn chng gi tr, ln b dt du nhau i tin a
ng nght c ng. t nhin c mt ngi t trong
m ng bc ra, n qy trc Phan Huyn Lnh, hai
tay cm dng ln mi lng bc, ni: "y l mt cht
lng thnh, knh xin i nhn vui lng nhn cho".
Quan huyn ly lm ngc nhin, thng thn ni: "ti
khng tng bo vi cc v l khng nn biu xn tin bc
hoc bt c vt g ri sao? V sao anh khng hiu iu
?"
173
186
208
322 - Ngi lm mt n
Ngy xa ti kinh thnh c ngi n ng sanh sng
bng ngh ch to mt n. Nh ng by la lit nhng
hnh v, nhng khun mt bng giy cng loi tng
mo mu sc le lot, lc no sn mc cng ba bi
khp phng.
212
323 - Ngi m
Nng hng bt u ti thm trn mun ngn cy c.
Nhng ting chim ru rt ha ln khc nhc tng bng.
ng xa, mt dng iu oai nghim b v trong chic y
vng, ho quang chi li, khoan thai ln bc vi chic
gy trc tm mu sng nng.
y chnh c Pht.
Nh thng l mi ln nng ln Ngi i kht thc. Ngi
ch sng bng nhng ht cm cng dng ca nhng
tm hn m o; nhn gio ha mi ngi, quay
v ng thin.
c Pht n nh ng , mt nh c ting giu
sang nht, nhng cng khng km phn ch k. Ch i
vng, con ch nm trc ca i mt ngu cau li
nh phng ra nhng tia la hung c. Nanh nhe khi
mm nh sn sng mt th kh gii trng nhn v cng
gh tm. N g mt hi ri nhy chm n Ngi theo
mt ting Gu d di. Khng cht s hi hay hong
ht, Ngi thn nhin n tn ni: Ngi hy im. Ch ta
ch a mnh lui ly th, ri nhanh nh chp chm ln
cao, lanh tay nhng rt du dng Ngi ly hai chn
trc, u ym tht ra nhng li y thng hi: Ngi
hy bt nng, Ta hiu Ngi chnh l m ca ch nh
ny, kip trc ngi rt hung c tham lam. Lu i
214
325 - Ngi xu x c
Ti X V Thnh c ngi con ca ng trng gi n,
sinh ra hnh th cc k xu x : ming th rng toang
hoc, mi th lm trng xung, mt th con to con b,
ngi th thp, ton thn th en nh mc, ging ni th
th l nh ting heo ku, cng ln cng ging nh qu,
b t tn l X nhn (ngi xu x). X nhn b cha m
ght b, v cui cng b ui ra khi nh.
Ban u X nhn i n my kim sng, nhng khi ngi
ta thy hnh dng nh qu ca ng th s hi chy trn,
khng ai dm n gn b th cho thc n. V th, bt c
d ng phi chui np trong ni su rng rm, hi tri
rng, hng nc sui qua ngy. Tht ng thng cho
X nhn, sng trong rng su ni thm l ra c th n
nh v sung sng, nhng ngay c th vt trn tri hay
di t thy ng xu x qu cng m s m trnh xa.
ng nh mt ngi rng man d, ch cn sng mt cuc
sng ti tm khng cht nh sng.
219
326 - Nh s vng ly
Lc Pht ng ti Trc Lm cng Tng on, c mt thy
T kheo tr tui l ca Ngi Ca Dip, tinh cn tu
tp c n t thin. Mt hm thy v thm nh,
trng thy nhng trang sc kiu rt p mt ti
hiu kim hon ca ngi ch, thy khi lng tham i,
mt nh v hon tc. Chng trai nhiu tham vng ny
khoi n ngon mc p, eo trang sc, tm du
221
327 - Nhn no qu ny
Thu nc Vua Lu Ly v th him dng h Thch Ca
mi c binh m sang nh nc Ca T La V. Bt c
mt nhm thiu n quyn thuc ca Pht, qun lnh vua
Lu Ly toan hm hip. Cc ngi ny cng quyt th
chu cht ch khng mt trinh tit. Khng c tha
mn th tnh ca mnh, qun gic lin ui xua tt c
thiu n ra ng nh p mt cch tn c, n khi cc
ngi y ng gc mi chu b i. Sau khi tnh hn li,
cc c thiu n ng nhau mt ch hng tm ch n tu.
Trong lc i lang thang gia ng hoang, bng u cc
223
328 - Nhn qu ca s b th
Thu c Pht cn i, gio ha chng sanh, c mt
v Trng gi rt giu, kho tng dy y, ti t ng o,
Trng gi y l em ca Ngi i Mc Kin Lin.
Mt hm, Tn gi Mc Lin n nh em, bo rng: Ti
nghe ch khng a b th, iu y rt khng tt. c
Th Tn thng dy: Ngi no hay b th, s c
hng phc bo khng lng. Nay ch c giu
sang nh th ny, l do cng c hu th t kip trc.
Nu ch c m lng ln tic chng nhng hng phc
khng c bao lu, m i sau do nghip bn xn s
mang thn ng qu, khn kh v cng.
Nghe li anh dy, Trng gi m rng kho tng, cng
dng Tam bo chu cp cho k ngho thiu. Trong khi
y, ng li ct thm kho va mi, mun thu cha,
nhng ca ci, mnh s c do phc b th, nhng
cha c bao lu th tin ca tiu mn, kho c ht,
m kho mi cng trng trn, trng gi sanh lng o
no, n tha vi Ngi Mc Lin rng: Khi trc anh
bo: B th s c nhiu phc bo ti khng dm
tri li dy, em tt c ra lm vic phc c, nay kho
tng ht sch, nhng phc bo u khng thy, hay
l ti b lm lc v anh chng?
Tn gi Mc Lin bo: Ch ch nn ni li y! Ch nn
gy t kin cho nhng k ngu m! Nu phc c u
c hnh tng, th cnh gii h khng, dung cha vo
u cho ht. Tuy nhin, nu ch mun, ti c th ch cho
thy mt phn t qu bo ca s b th. Ni on, ngi
Mc Lin dng sc thn thng em em ln n mt
phng vc ci tri. Ni y, mt bu tri th gii trn
k hin hin: Lu cc rng ri bao la, cnh tr vui ti
sng sut, ao tht bo gi thm thanh khit, hoa Mn
227
338 - Nh th ng vn
Nm ng thn ca c Pht c 80 tui, Ngi a A
Nan i hnh ha ti thp Gi B La, y c rt nhiu v
t kheo vn tp. c Pht ni vi i chng rng :
Ny ch t kheo ! Hm nay ta gp cc ng ti ni
y l iu rt tt. T khi ta thnh o v chng c
chnh gic, thng tng bo h cc t kheo v
t, gio ha i chng, ban phc cho mi ngi, em s
an vui b th cho k khc, dng t bi m i i vi tt c
chng sinh. Ta thuyt php sinh, cha h n h gian
lao hay ngh n s ngh ngi.
iu ta mun ni th ni xong vi cc ng ri. Ta
khng h ngh cc ng thuc v ta, chng sinh thuc v
248
252
346 - Nit Bn
C mt tn n trm b ngi ta bt em np cho nh
Vua. Mun giam gi n nh vua ra lnh d np rng th
ra bn con rn c. Con th nht qun tay mt ti nhn,
con th hai qun ly tay tri ti nhn, con th ba qun
ngang hng v con th t qun ngang c n.
Mt ngi c hnh n gn ti nhn, thy r tnh cnh,
lin ni rng: -Ngi b ngi ta gi gn cn thn, vy
hy ng yn ch nn ca quy m b rn cn. Nc con
rn th nht s lm cho thn ngi cng nh , nc
con rn th hai lm cho thn ngi tiu ra nc, nc con
rn th ba lm cho thn ngi tan ra bt v b gi cun
i, nc con rn th t s t ngi chy nh ngn la.
Tn n trm tr li:
- Khng phi! Nhng con rn y u l trang sc ca
ti. y l i vng ca ti, y l si giy chuyn c v
y l si giy lng.
275
347 - N ci em b
Xa c mt v Sa di ln tui, chuyn tu kh hnh, chng
qu A La Hn. Ngi mi trong ni su, khng giao
tip vi ai, quyt ch tu luyn cc php mu v iu phc
mi phin no cu qu v V Thng Chnh Gic.
Mt lng n, st chn ni, c mt em b mi ln by tui,
mt my sng sa, t cht thng minh trng c v khc
thng lm. Mt d tui cn nh, nhng em rt mn
chung Pht Php, v vy m em sm g bn tay u
ym ca ngi m hin tm thy hc o.
Mt hm, trn ng tm thy vt v trn ni su, em
gp mt v A La Hn ng ngi tham thin trn tng
ln. Em mng r qu, tm hn bng sng ln, em lin
nh l v A La Hn xin lm t hm sm vi thy hc
o. Thy em tng mo p phng phi, c ch
hng xut trn, v A La Hn thu nhn lm t v
trong tm tng rng em b mai sau s ni s nghip
mnh duy tr Pht Php.
Tri qua mt nm trng hc tp, tu dng em b y
khng lc no lng xao m mi lc mi tinh tn thm
na. V vy m em sm c thn thng t ti, mt thy
277
282