AZRBAYCAN RESPUBLKASININ DVLT STANDARTI

GL XAMMALI
Plastikliyin tyini sulu

AZS 573.1 2011

( 21216.1-93)

Rsmi nr
Azrbaycan Respublikas Fvqlad Hallar Nazirliyi

AZS 573.1 2011

Mqddim
1.

Azrbaycan Respublikasnn Fvqlad Hallar Nazirliyi Tikintid

Thlksizliy Nzart Dvlt Agentliyinin S..Dadaov adna Elmi-Tdqiqat v

Layih-Konstruktor naat Materiallar nstitutu trfindn LNLB V
TQDM EDLB.
2.

Azrbaycan Respublikasnn Fvqlad Hallar Nazirliyinin 31oktyabr

2011-ci il tarixli, 088 -li mri il TSDQ EDLB.

3.
Dvlt

Azrbaycan Respublikas Standartladrma, Metrologiya v Patent zr

Komitsinin

30 dekabr 2011 -ci il tarixli,

204 -li mri il

QVVY MNB.
4.

Bu standart 21216.193 .

Dvltlraras

standartn Azrbaycan dilin autentik trcm

edilmsi sulu il ilnib hazrlanmdr.

5.

LK DF TTBQ EDLR.

Azrbaycan Respublikas Standartladrma, Metrologiya v Patent zr

Dvlt Komitsinin icazsi olmadan bu dvlt standartnn rsmi nr kimi
btvlkl v ya hiss-hiss yenidn ap olunmas, surtlrinin xarlmas v
yaylmas qadaandr.
2

AZS 573.1 2011

AZRBAYCAN RESPUBLKASININ DVLT STANDARTI
GL XAMMALI
PLASTKLYN TYN SULU

AZS 573.1 2011

( 21216.1-93)

CRAY RAW MATERIALS

METHOD FOR DETERMINATION
OF PLASTICITY
Ttbiq edilm tarixi 30 dekabr 2011
Bu standart keramika snayesi n gil xammalnn plastikliyinin
tyini sulunu myyn edir.
sul gil ktlsinin aa axma srhddi il yaylma srhddin uyun gln
nmliklrin qiymt frqinin tyinin saslanr.
1 NMUNLRN SELMS
1.1 Nmunlrin seilm sulu 21216.0-ya gr
2 SINAQ VASTLR
2.1 Aparatura
4-c sinif dqiqlikli laboratotiya trzisi.
(105-1100C) temperaturunu tmin edn quruducu kaf.
Daxili gzgl reflektoru olan v gc 500 Vt infraqrmz alanan lampa.
Gc 100 Vt-dan az olmayan stolst elektrik lampas;
Vasilyev konstruksiyal cihaz (cizgi);
Dayaq plitsi qalnl 8-10 mm olan paslanmayan poladdan hazrlanmdr.
Taxta diskin zrin ktlsi 58-60 q, diametri 95 mm olan ini kasa qoyulur. ini
kasann dibi sferik formada olub, elektrik lampa vasitsi il iqlandrlmaldr.
Cihazn kasa il birlikd dn hisssinin arlq qvvsi (0.4+0.005) N olmaldr.
32932-y gr eksikator;
6613- gr dliyinin ls 0.5 mm olan lk;

AZS 573.1 2011

Vasilyev konstruksiyal cihaz

1-dzgah ats; 2-taxta disk; 3-ini kasa; 4-silindrik mil;

5-vint; 6-dirk; 7-dayaq tavas.

9147-y gr ini kasa;

9147-y gr ini hvng;
9147-y gr ini puta;
23932-y gr kmk n stkanlar ( bkslr ).
Ucluu olan patel, patelin formasna mhdudiyyt yoxdur.
Ucluq ksilmi paz formal olub, hndrly (17-20) mm, pazlarn
zirvsind qalnl 1.0 mm, pazlarn zirvsindn 10 mm-lik msafd qalnl
(2.5-3.0) mm, qalnl (1.0-1.5) mm olan nikellnmi v ya paslanmayan poladdan
hazrlanmdr.
llri 250x400 mm olan v ya linoleum lvh.
3 SINAA HAZIRLIQ
3.1 21216.0-ya gr snaa hazrlq;
3.2 Ktlsi 100-150 q olan nmunni l il v ya mexaniki sulla, dliyinin
ls 0.5 mm olan lkdn tam ken qdr zirlr. Hazrlanm nmundn
ktlsi 50 qr olan ki ayrlr.
4 SINAIN APARILMASI
4.1 Axcln aa srhddinin tyini.
4.1.1 Snaq n hazrlanm kini ini kasaya yerldirib, zrin
fasilsiz qatdrmaqla, qat, hmcins, plastik ktl alnana qdr su lav olunur.
4

AZS 573.1 2011

Alnm ktl ini kasann dibind qalnl 10 mm olmaqla, brabr paylanlr v
patelin ucu il, kasann dibind aralarndak msaf 1 mm, yuxar hissd is
msafnin eni (2.5-3.0) mm olmaqla, iki brabr hissy blnr. ini kasa
Vasilyev konstruksiyal cihazn yuxar diski zrind yerldirib, xsusi rezin
tutacaqla brkidilir. Mil onda yerldirilmi silindrik dayaqla birlikd, vint il el
vziyytd brkidilir ki, o cihazn dayaq plitsindn 75 mm msafd olsun.
Bundan sonra brkidilm alr, mil kasa il birlikd srbst drk dayaq
tavasna axlr. Kasada olan ktlni df silklyirlr, bu vaxt onun iki hisssi
arasndak ara msafsi azalr. Hr silklnmdn sonra, stolst lampa il
iqlandrlmaqla, aralq msafnin llri tyin olunur. gr milin nc df
dmsindn sonra ktlnin ksilmi qatlar birlmyibs, onda ktly az
porsiyalarla (0.5-1.0 sm3dan ox olmamaqla) lav miqdar su lav olunub,
qardrlr, sthi brabrldirilir v snaq tkrarlanr. Snaq o vaxt bitmi hesab
olunur ki, kasann mil il nc dmsindn sonra kasadak ktlnin hr iki
hisssi, aralq msafnin uzunu boyu 10-15 mm msafd bir-birin qarsn. Snaq
iki saatdan ox aparlmamaldr.
4.1.2 Snaq qurtardqdan sonra ktlsi 25 q olan ki seilir, qabaqcadan
sabit ktly gln qdr qurudulmu v kilmi qapa aq qapaqla bks
yerldirilir (105-110)0C temperaturda quruducu kafda v ya gc 500 Vt olan
daxili gzg reflektora malik infraqrmz al lampada sabit kiy gln qdr
qurudulur. Sonra bkslr xardlr, qapaq il rtlr, eksikatorda soyudulur v
kilir. Quruma sabit ki alnana qdr tkrar olunur. Alnm bu nmlik, faizl
ifad olunaraq axcln aa srhddidir.
4.2 Yaylma srhddinin tyini.
4.2.1 Axcln aa srhddinin tyinindn sonra qalm ktl l il
lvhd v ya linoleumda diametri 3,0 mm olan burma ml gln qdr yaylr.
gr bu qalnlqda burma z btvlyn v plastikliyini saxlayrsa, onu kndy
yb, gil lav edib, sliq il qardrb, yumaldb yenidn gstriln diametrd
yaylr. Yksk plastiklikli ktlni qabaqcadan gips lvh zrind zl,plastikli
xasslri itn qdr yayrlar.
Yaylma o vaxta qdr davam etdirilir ki, burma zrind uzunluu 3-10 mm
olan hissciklrdn ibart enin atlara blnmy balayr. Alnm hissciklr
ktlsi 10 q-dan az olmamaqla ki ayrr, qabaqcadan sabit kiy qdr
qurudulmu v kilmi bks yerldirir, bnd 4.1.2-d gstrildiyi kimi nmlik
tyin olunur.
Alnm nmlik yaylma srhddini tyin edir.
5 NTCLRN LNMS
5.1 Nmlik ( W ) faizl aadak dsturla hesablanr
W

m1 m2 100
m

burada m1 ktlnin bksl birlikd qurumadan vvlki kisi, q;

5

AZS 573.1 2011

m 2 ktlnin

bksl birlikd qurumadan sonrak kisi, q;

m quru kinin ktlsi, q.
5.2 Plastiklik ( P ) faizl aadak dsturla hesablanr
P W1 W2

burada W1 -axcln aa srhddin uyun gln nmlik, %-l;

W2 -yaylma srhddin uyun gln nmlik, %-l.
Hesablama 0.1% dqiqlikl aparlr.
5.3 ki paralel tyinin nticlri arasndak yol veriln frqd plastiklik ddi
12-ci cdvld gstrilmi qiymtlri tb kemmlidir.
Plastiklik, %
15- qdr
15-dn ox,25- qdr
25-dn ox,25- brabr

Buraxlabiln frq, %
2
3
4

5.4 gr paralel tyinlrin nticlri arasndak frq, gstriln qiymtlrdn

ox olarsa, tyin tkrarlanr.
Snan nticsi kimi iki paralel tyinin nticlrinin orta hesabi qiymti
qbul olunur.

STNAD OLUNAN NORMATV-TEXNK SNDLR

stinad olunan NTS-in iarlri

Bndin nmrsi

6613-86
9147-80
21216.0-93
23932-90

666.32: 539.214.08: 006.354

2.1
2.1
1.1; 3.1
2.1

59

0709