f26_2010_V7:APRILIOS_2006.

qxd 25/6/2010 2:58 Page 1

ÔéìÞ: 0,01

ÅÖÇÌÅÑÉÄÁ ÉÓÔÏÑÉÁÓ, ËÏÃÏÕ ÊÁÉ ÐÏËÉÔÉÓÌÏÕ ÔÏÕ ÍÉÊÏËÉÔÓÉÏÕ ÐÑÅÂÅÆÇÓ

ÖÕËËÏ 26 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑ}ΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 www.nikolitsi.com

Ένα τ’ αγνό το όνειρο,

Á õã ïý óôïõ
8 &9 ήµερο

νύχτα και µέρα ένα.

ô éê ü ∆ ι
Ðïëéôéó

Να ‘µουν αστέρι τ’ ουρανού

ιριδαχτίδα, ήλιος,
κρίνα και ροδοπέταλα,
όλα τα άνθια τσ’ άνοιξης,
λουλούδια, τριαντάφυλλα.
ισκιανθούς, µανούσια,
τη χαραυγή να τά ‘πλεκα
στολίδια, δαχτυλίδια,
ιαµβικό στεφάνωµα.
ωραία πανδαισία.
Μητς Μήτσης
ÓõíÝ÷åéá óôç óåë. 32

Και το όνοµα αυτού:«∆ήµος Ζηρού»!

Ψηφίστηκε τελικά το πολύφερνο νοµοσχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση µε την κωδική ονοµασία
«Καλλικράτης» και αποτελεί ήδη νόµο του Ελληνικού κράτους. Όλοι µας πλέον γνωρίζουµε τα διοι-
κητικά όρια του νέου µας ∆ήµου καθώς και την ονοµασία του.
«∆ήµος Ζηρού» λοιπόν!!!
Και µόνο στο άκουσµα του ονόµατος σηκώθηκαν οι τρίχες της κεφαλής των αυτοδιοικητικών αρχό-
ντων των συνενούµενων ∆ήµων και άπαντες ανεφώνησαν: Φευ! Ανακάλυψαν µάλιστα και τον απο-
διοποµπαίο τράγο στη υπόθεση, στο πρόσωπο του κυβερνητικού βουλευτή, τον οποίο έχρισαν µάλιστα
και νονό. Αλλά κατά το πώς προκύπτει δε χρησιµοποιήθηκε για καλυµβήθρα αυτή του Σιλωάµ, αλλά
αυτή η ίδια η πανέµορφη λίµνη, η οποία κατάπνιξε στα βαθιά νερά της όλα τα υπόλοιπα «ιστορικά»
ÓõíÝ÷åéá óôç óåë. 18
ονόµατα του τόπου µας.
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:58 Page 2

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

ÅÖÇÌÅÑÉÄÁ ËÏÃÏÕ ÊÁÉ

ÐÏËÉÔÉÓÌÏÕ ÔÏÕ
Η δωρεά του Αναστασίου Κολιού
Σ
αν Νικολιτσιώτες αδιαµφισβήτητα
ÁÈËÇÔÉÊÏÕ ÓÕËËÏÃÏÕ
καµαρώνουµε για τους συγχωρια-
“ÁÔÑÏÌÇÔÏÓ
νούς µας. Αυτό το αξιόλογο ανθρώπι-
ÍÉÊÏËÉÔÓÉÏÕ” νο δυναµικό που σε όλους τους τοµείς της
σύγχρονης ζωής µοχθεί, παράγει και δηµι-
ÅÄÑÁ ουργεί. Μέσα σε όλες τους τις δράσεις δεν
Íéêïëßôóé Èåóðñùôéêïý λησµονούν να προσφέρουν και στα διάφο-
ÐñåâÝæçò, 483 00 ρα θέµατα του χωριού, αποδεικνύοντας δια-
ρκώς έµπρακτα την αγάπη προς τη γενέτει-
Ôçë.: 6977431843
6972609378 ρα. Κάποιοι όµως δικαιούνται ιδιαίτερης
26820 29461 αναφοράς για τη σηµαντική τους συνει-
σφορά.
e-mail: Ένας εξ αυτών είναι και ο συγχωριανός
en.nikolitsio@nikolitsi.com µας Αναστάσιος Κολιός που σήµερα
web site: συνταξιούχος διαµένει στο Μενίδι Αιτω- Το «Πνευµατικό κέντρο» που δεν
www.nikolitsi.com λοακαρνανίας. Τη συνολική προσφορά ολοκληρώθηκε ποτέ και η αναµνη-
του αγαπητού µας Τασούλα µπορεί να στική πλάκα, περιµένει κι αυτή να
ÉÄÉÏÊÔÇÔÇÓ
µη τη γνωρίζουµε όλοι. Αυτό που ξέ- πάρει τη θέση της.
Áèëçôéêüò Óýëëïãïò
Áôñüìçôïò Íéêïëéôóßïõ ρουµε καλά όµως, είναι η δωρεά του παλιού
πετρόκτιστου κτηρίου που βρίσκεται στο ανέγερση πνευµατικού κέντρου…». Λόγια
κέντρο του χωριού κάτω από το κοινοτικό παχιά προεκλογικά και υποσχέσεις που πο-
ÅÊÄÏÔÇÓ
ÄçìÞôñéïò Ôæüëïò γραφείο. ∆ωρεά, που όµως δυστυχώς δεν τέ δεν υλοποιήθηκαν και που επιβεβαιώνουν
Íéêüëáïò ÆÞóçò έχει αξιοποιηθεί όπως είχε συµφωνηθεί και τη γενική αρχή για τους πολιτικούς µας. «Το
ÉùÜííçò Êþóôáò που σήµερα είναι η αιτία να στεναχωρούµε τάξιµο κανέναν δε χάλασε, µόνο το δόσι-
και να αποκαρδιώνουµε τον δωρητή. Για την µο»! Όµως πέρα από την αθέτηση των
ÓÕÍÔÁÊÔÉÊÇ ÏÌÁÄÁ ιστορία να αναφέρουµε ότι το κτίριο είχε υποσχέσεων και το ότι το κτήριο ποτέ δεν
ÔÜêçò Áíáãíþóôïõ παραχωρηθεί προς την πάλαι ποτέ κοινότ- ολοκληρώθηκε σύµφωνα µε την επιθυµία
×ñÞóôïò Áíáãíþóôïõ ητα Νικολιτσίου πριν τον «Καποδίστρια». του δωρητή, το σηµαντικότερο και το πιο
ÈáíÜóçò Áíáóôáóßïõ Πρόεδρος τότε ήταν ο Θωµάς Πανούσης, ο επικίνδυνο είναι, ότι µε τις ενέργειες αυτές
ÈáíÜóçò ÆÞóçò οποίος µαζί µε το κοινοτικό συµβούλιο βέ- αποκαρδιώνονται οι άνθρωποι που θέλουν
Ãåþñãéïò Êßôóéïò βαια και αποδέχτηκε τη δωρεά µε σκοπό να να προσφέρουν και από τέτοια αρνητικά πα-
Íßêïò Êïëéüò ραδείγµατα απογοητεύονται και περιθωριο-
δηµιουργηθεί ένας χώρος πολιτισµού για
ÓùêñÜôçò Êþóôáò ποιούνται. Κατάσταση που βέβαια εκτός
τους νέους του χωριού. Βέβαια το κτήριο
ÃéÜííçò Íáóôïýëçò από τη µεγάλη προσωπική απογοήτευση,
για να ολοκληρωθεί απαιτούσε µεγάλο χρη-
ÈáíÜóçò Ä. ÓôñÜôçò αποβαίνει τελικά εις βάρος και του υπο-
µατικό ποσό. Σαν από µηχανής Θεός βρέθη-
κε την εποχή εκείνη ο φίλος του χωριού µας λοίπου κοινωνικού συνόλου, αφού ανήµπο-
ÅÐÉÌÅËÅÉÁ ÅÊÄÏÓÇÓ ÊÁÉ ρο να αντιδράσει, στερείτε τέτοιων, τόσο
ÕÐÅÕÈÕÍÏÓ ÕËÇÓ κ. Περικλής Βασιλάκης (Ο σηµερινός καθη-
γητής διαιτησίας), που µε ενέργειές του, εκ- σηµαντικών υποδοµών.
Ãéþñãïò ÃéÜííïò
ταµιεύτηκαν από το ΥΠΕΧΩ∆Ε, περίπου Βέβαια η πικρία αυτή δεν είναι και η µοναδι-
ÖÙÔÏÃÑÁÖÉÅÓ 6.000.000 δρχ για να ολοκληρωθεί το κτήρ- κή για τον αγαπητό µας Τασούλα. Όπως
Ãåþñãéïò ÃéÜííïò ιο. Τα χρήµατα όµως δεν έφτασαν και, όπως έχουµε πληροφορηθεί και σε άλλες ενέργει-
Íéêüëáïò ÆÞóçò µας είπε ο Θωµάς, η κοινότητα πρόσθεσε ές του για προσφορά στο χωριό µας, έχει
άλλα 2.000.000 δρχ. για να ολοκληρωθούν δεχθεί πάλι διαφορετικές πικρίες, αλλά δεν
ÓÅËÉÄÏÐÏÉÇÓÇ τα µπετά και να φτάσει τελικά στη σηµερινή είναι του παρόντος.
ÅÊÔÕÐÙÓÇ κατάσταση. Αγοράστηκαν µάλιστα και Ας ελπίσουµε ότι κάποτε θα ωριµάσουµε και
ÉÄÅÅÁ ÅÐÅ τούβλα και υλικά για να χτιστεί το ανώγειο θα δεχόµαστε, πέρα από µικρότητες και ιδιο-
ÃïñãïðïôÜìïõ 16, ÇñÜêëåéï και εκεί όµως σταµάτησε. Από τότε και τέλειες, την όποια προσφορά και διάθεση για
Áôô., 141 21 µέχρι σήµερα καµιά άλλη ενέργεια το καλό του χωριού µας, αναγνωρίζοντας και
Ôçë.: 210 2825611 δεν έχει γίνει και όλοι «νίπτουν τας χείρας βέβαια εκτιµώντας στην πραγµατική τους
site: www.ideea.gr διάσταση, τις ενέργειες των συγχωριανών
τους».
e-mail: info@ideea.gr µας που έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους
Την ευθύνη σήµερα την έχει βέβαια ο ∆ήµος
Θεσπρωτικού, που παρ’ όλες τις ενέργειες την προσφορά και το κοινό καλό.
Ôá åíõðüãñáöá Üñèñá äåí åêöñÜ- και τις διεκδικήσεις µας και στο θέµα αυτό, Σαν συντελεστές της εφηµερίδας και ενερ-
æïõí áðáñáßôçôá ôéò áðüøåéò ôçò δεν είχαµε καµία απολύτως ανταπόκριση. γοί πολίτες του χωριού, µη έχοντας τι άλλο
åöçìåñßäáò. Όπως βέβαια και σε πολλά άλλα θέµατα προς το παρόν να κάνουµε, ζητούµε συγνώ-
που αφορούν το χωριό µας! Μάλιστα προ- µη από τον Αν. Κολιό για το µερίδιο ευθύνης
ÅðéôñÝðåôáé ç áíáðáñáãùãÞ êáé ç εκλογικά ο κ. ∆ήµαρχος δήλωνε µεταξύ άλ- που µας αναλογεί και του απευθύνουµε και
áíáäçìïóßåõóç êåéìÝíùí Þ öùôï- λων προς την εφηµερίδα µας (φ 11, δηµοσίως ένα µεγάλο ευχαριστώ, σαν έν-
ãñáöéþí Þ ôìçìÜôùí ôçò åöçìåñß- Οκτώβριος 2006, σελ 6): «…Τη δωρεά του δειξη ελάχιστης αναγνώρισης των ευγε-
äáò åöüóïí áíáöÝñåôáé ç ðçãÞ Αναστασίου Κολιού θα την αξιοποιήσο- νικών του προθέσεων και πράξεων. 
êáé ï áñèñïãñÜöïò. υµε, σύµφωνα µε την επιθυµία του, την

2 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:58 Page 3

ÊÏÉÍÙÍÉÊÁ

ÃÜìïé
Ουρανία - Βασίλης
Η Ουρανία (Ράνια) Σιώζου, (κόρη της Βάσως Σιώζου - Σωτηρίου), παντρεύτηκε
τον εκλεκτό της καρδιάς της Βασίλη Μπότσιο στις 1 ΜαŠου 2010. Η τελετή έγινε
στον Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Πρέβεζα µε την παρουσία πολλών
συγκενών και συγχωριανών. Το ζευγάρι δεξιώθηκε τους καλεσµένους στην αίθ-
ουσα «Άτριο» και ακολούθησε µια θαυµάσια, όλο κέφι βραδιά.
Συµµετέχοντας στη χαρά τους, τους ευχόµαστε ολόψυχα να ζήσουν. 

Χαρά - ∆ηµήτρης
Η Χαρούλα Σακκά, (κόρη του Κώστα και της Βούλας), παντρεύτηκε τον εκλεκτό της
καρδιάς της ∆ηµήτριο Π. Νταλάρα, από τις Χαλικιάδες. Η τελετή έγινε στις 29 ΜαŠ-
ου 2010 στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου στη Ντάρα. Ο Αι Θανάσης γέµισε κό-
σµο, συγγενείς και φίλους, που ευχήθηκαν στα νιόπαντρα. Ακολούθησε τρικούβερ-
το γλέντι σε κοσµική ταβέρνα της Άρτας.
Συµµετέχοντας στη χαρά τους, τους ευχόµαστε ολόψυχα να ζήσουν. 

Ευριπίδης Βασίλειος
Την Κυριακή του Θωµά 11 Απριλίου 2010 ο Λάκης και
η Αγγελική Παπαπάνου βάπτισαν το αγοράκι τους. Το
µυστήριο τελέσθηκε στο χωριό στην Παναγία και οι
πολλοί φίλοι και συγγενείς που παραβρέθηκαν
ευχήθηκαν στους πανευτυχείς γονείς να τους ζήσει.
Άξιες νονές οι Μαρία και Αναστασία Αναγνώστου
Âáðôßóåéò

(Κόρες του Θόδωρου).

Να τους ζήσει και από εµάς και γαµπρός… 
Την Κυριακή 6 Ιουνίου 2010 ο Σω-
τήρης και η Αλίκη Πήλιου βάπτι-
Ιωάννης σαν το αγοράκι τους. Το µυστή-
ριο τελέσθηκε στον Ιερό Ναό Πα-
Την Κυριακή 23 ΜαŠου 2010 ο Κώστας Γιάννος και η Πα- ναγίτσας Πετρούπολης και οι
ρασκευή Αλεξοπούλου βάπτισαν το αγοράκι τους. Το πολλοί φίλοι και συγγενείς που
όνοµα αυτού Ιωάννης χάριν βέβαια του αείµνηστου παραβρέθηκαν ευχήθηκαν στους
παππού του. Το µυστήριο τελέσθηκε στον Ιερό Ναό πανευτυχείς γονείς να τους ζή-
Αγίας Παρασκευής Αχαρνών και πολλοί φίλοι και συγγε- σει. Το ίδιο ευτυχής και η νονά
νείς που παραβρέθηκαν ευχήθηκαν στους πανευτυχείς του Βασιλάκη, Βασιλική Κυρια-
γονείς να τους ζήσει. Άξιος νούνης ο Κώστας Παπαπά-

κίδου.
νος. Να τους ζήσει και από εµάς και γαµπρός… Να τους ζήσει και γαµπρός… 
Το χάρο τον αντάµωσα
ÐÝíèç ψες νύχτα στ' όνειρο µου
και µου είπε έλα να φύγουµε
είναι για το καλό µου.
Ναστούλης Ευάγγελος
Άσε µε χάρε άσε µε
Απεβίωσε στις 2 6-2010 στο χωριό όπου και διέµενε ο Ναστούλης ώσπου να ξηµερώσει
Ευάγγελος. Ο Βαγγελη-Γιάννης απεβίωσε σε ηλικία 90 ετών και να βγει ο ήλιος την αυγή
µέχρι τα τελευταία του ήταν γερός και ενεργητικός. Ας είναι ελα- η µέρα µου πριν σώσει
φρύ το χώµα της Νικολιτσιώτικης γης που τον φιλοξενεί. 
Να χαιρετήσω τον ντουνιά
την πλάση τα λουλούδια
να κελαηδήσουν τα πουλιά
Κίτσιου Λαµπρινή και να µου πουν τραγούδια.

Απεβίωσε στις 23 - 5 - 2010 στο χωριό όπου και διέµενε η Κίτσιου Είναι ο δρόµος µου µακρύς
Λαµπρινή. Η Λαµπρινή ήταν η αγαπηµένη σύζυγος του αείµνηστου Κι ο ήλιος βασιλεύει
συγχωριανού µας Κίτσιου Αθανασίου και απεβίωσε σε ηλικία 77 ∆εν θέλω νύχτα να µε βρει
ετών. Ας είναι ελαφρύ το χώµα της Νικολιτσιώτικης γης που την Κι ο κόσµος µου να κλαίει.
φιλοξενεί.  Η ανηψιά
Ευγενία Χρ. Ναστούλη
¼ëá ôá “êïéíùíéêÜ” äçìïóéåýïíôáé ìå åõèýíç ôùí óõããåíþí, ïé ïðïßïé ðñÝðåé íá åíçìåñþíïõí ôçí åöçìåñßäá.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 3

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 4

ΠINAKOΘHKH
ΛEAN∆POΣ M. ΣΠAPTIΩTHΣ

Τ
Μια ακόµα, Ένα µεγάλο έργο που έρχεται και πα- Λέανδρου Σπαρτιώτη.

µεγάλη προσφορά : ον κ.
Σπαρ-
τιώτη,
τον αγαπητό
του Λέανδρου µας Λέανδρο,
τον γνωρίζου-
µε από παλιά.
Σπαρτιώτη Τον γνωρί-
ζουµε από τα
στην Πρέβεζα έργα του,
που σαν αρχι-
τέκτονας - διακοσµητής χώρων δη-
µιούργησε. Κάποια από αυτά τα έργα, ό-
πως το Nikopolis Club στο Μονολίθι,
χαρακτηρίζουν κάποιες περιοχές και έγι-
ναν σηµεία αναφοράς. Τον γνωρίζουµε
σαν ένα ανιδιοτελή, άνθρωπο της προ-
σφοράς, παρόντα διαρκώς όπου του
ζητηθεί, ιδιαιτέρα στην αγαπηµένη του
γενέτειρα την Πρέβεζα. Τον γνωρίζουµε
σαν έναν ενεργητικό και αθεράπευτα
ροµαντικό άνθρωπο.
Παρόν λοιπόν, για άλλη µια φορά ο Λέ-
ανδρος, παραδίδει στην πόλη του, ένα
σηµαντικό έργο στο χώρο των εικαστικών
τεχνών. Την «πινακοθήκη Λέανδρος Μιχ.
Σπαρτιώτης». Ένα πανέµορφο, ευρύχω-
ρο, άνετο και λειτουργικό χώρο, κατα-
σκευασµένο µε την υψηλή αισθητική που
διακρίνει το δηµιουργό της, στον οποίο
φιλοξενεί την πλούσια προσωπική συλλο-
γή του.
ρέχει συνολικά προστιθεµένη αξία στα
πολιτιστικά δρώµενα της Πρέβεζας.
Η πινακοθήκη λειτουργεί υπό την αιγίδα
του σωµατείου, που δηµιουργήθηκε για
το σκοπό αυτό εφέτος. Είναι ένα µη κερ-
δοσκοπικό σωµατείο πνευµατικής, κοινω-
νικής και πολιτιστικής αποστολής, µε
έδρα τον Άγιο Θωµά Πρέβεζας. Ιδρυτικά
µέλη του σωµατείου, είναι ο κ. Λέανδρος
Σπαρτιώτης και οµάδα Πρεβεζάνων φιλο-
τέχνων. Στηρίζεται στην εθελοντική προ-
σφορά µε ανιδιοτελείς σκοπούς και
αγωνία για το µέλλον των πολιτιστικών
στοιχείων της πόλης. Κυρίως στο χώρο
των εικαστικών τεχνών. Κάποια από τα
έργα, ξυλόγλυπτα και ζωγραφικοί πίνα-
κες, είναι από τις προσωπικές δηµιο-
υργίες του καλλιτέχνη Λέανδρου.
“Κάποια από τα έργα,
ξυλόγλυπτα και
ζωγραφικοί πίνακες,
είναι από τις
προσωπικές δηµιουργίες
του καλλιτέχνη
Λέανδρου”
Στα εκθέµατα περιλαµβάνονται έργα ζω-
γραφικής, ξυλόγλυπτα, γλυπτά και σχέ-
δια τα οποία αποτελούν δηµιουργίες
Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, σύγχρο-
νων αλλά και παλαιοτέρων. Μεταξύ των
έργων της συλλογής υπάρχουν πίνακες
των Γιαλλινά, Μποκατσιάµπη, ΤriνοΙΙi,
Προσαλέντη, Γερµενή, Κανά, Πολυκαν-
δριώτη, Σγούρου και των νεώτερων
Μπελντέκου, Σαρασίτη, Τούντα, Ρήνα,
Προκοπίου. Επίσης και των Πρεβεζάνων
καλλιτεχνών Γενιά, Τριανταφυλλίδη, Κα-
λέντζη, καθώς και του ιδίου.
Σύµφωνα µε το καταστατικό της, Η «Πι-
νακοθήκη Λέανδρος Μιχ. Σπαρτιώτης»
θέτει ως αρχικούς στόχους:
Τη διαρκή έκθεση των προσωπικών έρ-
γων και των έργων της συλλογής του
Τη λειτουργία εκθέσεων σε όλους τους
τοµείς των εικαστικών τεχνών για την
προβολή και διάδοση της τέχνης.
Τη λειτουργία ελεύθερων εργαστηρίων
και σπουδαστηρίων.
Την οργάνωση και λειτουργία βιβλιοθή-
κης (αναγνωστήριο και δανειστική στον
τοµέα των εικαστικών τεχνών).
Οργάνωση συναφών διαλέξεων και γενι-
κά εκδηλώσεων που αφορούν τις Τέχνες.
Την προβολή του έργου της ντόπιας καλ- π
λιτεχνικής δηµιουργίας.
Τη διάσωση, διατήρηση και διάδοση του
έργου της λα¼κής τέχνης.
Τη συνεργασία µε άλλους φορείς που
έχουν παρεµφερείς σκοπούς, µε καλλι-
τέχνες και τα σωµατεία τους.
Οι αγνές προθέσεις και η αγωνία του κ.
Σπαρτιώτη αποτυπώνονται στον επίλογο
του προλόγου του, στο πολύ όµορφο
Λεύκωµα που δηµιουργήθηκε για την πι-
νακοθήκη:
«… Με βαθύτατη ικανοποίηση λοιπόν
από τη συγκινητική αποδοχή του τολµή-
µατός µου, αγωνιώ πλέον για τη συνέ-
χεια. Ευελπιστώ µέσα από την πινακο-
θήκη να διαµορφωθεί ένας χώρος φιλο-
Τ
ξενίας, προβολής και διάδοσης της ζω-
τ
γραφικής και των τεχνών. Ένας εύχρη-
στος, και σύγχρονος χώρος εικαστικής
επιµόρφωσης καθιερώνοντας µια νέα
κατάσταση και προοπτική γύρω από τα
πολιτιστικά δρώµενα της πόλης µας.
Ελπίδα και επιθυµία µου είναι στο χώρο
να ‘ρχονται τα παιδιά κι οι νέοι να οµορ-
φαίνουν την ψυχή τους κι οι πιο µεγάλοι
να ξεκουράζουν τη ψυχή τους. Άλλωστε,
Υ
οι εικαστικές τέχνες, µεσ’ από τη ζωντά-
νια τους, µε µοναδικότητα, χαρακτη-
Έ
ρίζουν το χρώµα και τη λατρεία της
ζωής.»
Αφού πρώτα συγχαρούµε τον αγαπητό τ
µας φίλο και πατριώτη για τη µεγάλη του
αυτή προσφορά, του ευχόµαστε από κα-
ρδιάς καλή επιτυχία στην επίτευξη των
σηµαντικών και ευγενικών του στόχων. 
Σηµ: ο πίνακας του εξωφύλλου είναι από τη
συλλογή του Λέανδρου, έργο του Στρατή
π
Αθηναίου (9;<;<<:< ;:;;x128
78 ;;).
γ
τ

4 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 5

ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΙΣ

ÊáëïêáéñéíÝò ðïëéôéóôéêÝò åêäçëþóåéò

8 & 9, Áõãïýóôïõ
Τ
α δύο περασµένα καλοκαίρια στο Νικολίτσι διοργα- Συντελεστές της παράστασης:

: νώθηκαν δύο θαυµάσια πολιτιστικά τριήµερα εκδη-

λώσεων που όλοι µας θα θυµόµαστε. Κάτι αντίστοιχο
έχει προγραµµατισθεί και για το φετινό καλοκαίρι από τους
Σύλληψη και συρραφή κειµένων – σκηνοθεσία – επιµέλεια
κίνησης : Λίλη Σακκά
Βοηθός σκηνοθέτη-Στίχοι Τραγουδιών: Αλέξανδρος Τσα-
νέλης.
φορείς του Νικολιτσίου (αδελφότητα Αθήνας, πολιτιστικός
Σύλλογος Πρέβεζας, νεολαία Νικολιτσίου, κοινότητα και «Εν Σύνθεση µουσικής–Μουσική διδασκαλία: Ντίνος Γιαννακός.
Νικολιτσίω»). Εφέτος όµως λόγω κρίσης έγινε περικοπή και Σκηνικά- κουστούµια: Λίλη Σακκά, Αλέξανδρος Τσανέλης.
απο τρείς εκδηλώσεις θα γίνουν δύο. Μάσκες: Πέλλα Καλογήρου.
Συγκεκριµµένα: Το πολιτιστικό διήµερο έχει προγραµµατι- ∆ιδασκαλία Λάτιν Χορών: Πάνος Αγγελίδης.
σθεί για την Κυριακή 8 και την ∆ευτέρα 9 Αυγούστου. Η Φωτισµοί: Γεωργία Παπαδιώτη- Λίλη Σακκά.
πρώτη ηµέρα είναι αφιερωµένη στο παραδοσιακό τραγούδι Κατασκευή κουστουµιών: Γεωργία Παπαδιώτη.
και χορό και η δεύτερη στο θέατρο. Ηλεκτρολόγος: Γιάννης Φατούρος.
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Η πρώτη παραδοσιακή µου-
Σούλα Μπαχλάβα: ∆ηµοσιογράφος
σικορευτική βραδιά, θα είναι
Μπάµπης Κανένας: Πλαστικός Χειρούργος
πλαισιωµένη από το εξαιρετικό
Νίκος Κωνσταντίνου: Όµορφος- Άσχηµος
συγκρότηµα του ∆όκιµου Χα-
Μιχάλης Λογοθέτης: ∆ιευθυντής
ραλάµπους µε το οποίο έχου-
Βιβή Μπάρκα: Η γυναίκα
µε διασκεδάσει κατ’ επανάλη-
Φαίδρα Τζιάλλα: Νοσοκόµα – γυναίκα 1η
ψη µε τις καλύτερες εντυπώ-
Χριστίνα Κολιού: Νοσοκόµα – γυναίκα 2η
σεις. Ο ∆όκιµος, µε δεύτερο
Λαµπρινή Τζίµα: Νοσοκόµα – γυναίκα 3η
κλαρίνο τον Τάκη Ζιάγκα και τραγουδιστές τον Τάσο
Έφη Σολδάτου: Καθαρίστρια
Μπακόλα και το Χρήστο Σταύρου, προεξοφλούν µια ακόµα
Σηµ.: Η θεατρική βραδιά είναι µε τη
θαυµάσια Αυγουστιάτικη νύχτα.
συνδιοργάνωση του Περιβαλλοντικού
Η δεύτερη µέρα είναι αφιερωµένη στο θέατρο.
– Πολιτιστικού Συλλόγου του ∆ήµου
Το έργο που επιλέξαµε να σας παρουσιάσουµε φέτος είναι
Θεσπρωτικού.
η νέα παράσταση από το θεατρικό εργαστήρι Πρέβεζας µε
Επίσης, το διήµερο θα διοργανωθεί
τίτλο ‘Η δικτατορία της οµορφιάς’’. Το έργο δηµιουργήθη-
στα καφενεία του χωριού τουρνουά
κε από µια ιδέα της σκηνοθέτιδας, συρραφή κειµένων και
τάβλι µε ελεύθερη βέβαια συµµε-
αυτοσχεδιασµούς των ηθοποιών. Η σκηνοθέτης είναι η γνω-
τοχή και βραβεία.
στή µας Λίλη Σακκά που µας παρουσίασε την υπέροχη πα-
Για όλα τα παραπάνω οι διοργανωτές θα επανέλθουν µε
ράσταση ‘Την αγαπήσαµαν και µείς’ τον Αύγουστο του
ανακοινώσεις και αφίσες για πλήρη ενηµέρωση και καλούν
2008 και είχε σηµειώ-
όλους να πλαισιώσουν τις εκδηλώσεις και να βοηθήσουν ο
σει τεράστια επιτυχία
καθένας µε τον τρόπο του και στο µέτρο των δυνατοτήτων
στο χωριό µας.
του. Είπαµε, ο πήχης είναι ήδη ψηλά και πρέπει να τον δια-
Υπόθεση του έργου:
τηρήσουµε εκεί.
Ένας άντρας, σε µια –
δηµοσιογραφική –
κουτσοµπολίστικη Τουρνουά Ποδοσφαίρου
τηλεοπτική εκποµπή Επί πλέον η οµάδα του χωριού µας,
διηγείται την ζωή του. ο Ατρόµητος Νικολιτσίου, θα συµε-
Είχε µια ήσυχη ζωή τάσχει στο τουρνουά ποδοσφαίρου
µέχρι την στιγµή που ανακαλύπτει ότι όλοι τον θεωρούν που διοργανώνουν οι σύλλογοι των
ανείπωτα άσχηµο. χωριών της Λάκκας. Στο τουρνουά
Η επίσκεψη του στο χειρουργικό τραπέζι ενός διάσηµου θα συµµετάσχουν όσα χωριά κατε-
πλαστικού χειρούργου τον µεταµορφώνει σε πολύ όµορφο. βάσουν οµάδα και θα διεξαχθεί στα
Η ζωή του ανατρέπεται και γεµίζει ενδιαφέρον, χρήµα, γήπεδα των χωριών 9 µε 14 Αυγού-
γυναίκες, ελαφράδα. ο χαρακτήρας του αλλάζει. Η γυναίκά στου. Ο τελικός θα γίνει στις 14 Αυγούστου 7:00 το από-
του τον ποθεί, ο διευθυντής του του δίνει προαγωγή, ο πλα- γευµα στο γήπεδο Θεσπρωτικού και τον αγώνα θα διαιτη-
στικός του τον περιφέρει από ιατρικά συνέδρια σε τηλεοπτι- τεύσει ο καθηγητής διαιτησίας και τηλεοπτικός σχολια-
κές εκποµπές, µια δηµοσιογράφος κάνει την ζωή του φύλλο στής, ο αγαπητός µας κ. Περικλής Βασιλάκης.
και φτερό, τρεις νοσοκόµες τραγουδούν και χορεύουν σχο-
ÔÝëïò ïé åêäçëþóåéò áõôÝò åßíáé õðü ôç óõíäéïñãÜíùóç êáé
λιάζοντας και µια καθαρίστρια περιµένει να γίνει όµορφη.
÷ïñçãßá ôçò Íïìáñ÷éáêÞò Áõôïäéïßêçóçò ÐñÝâåæáò, ðïõ

Μέχρι που όλα ανατρέπονται…
áðü ôç èÝóç áõôÞ åõ÷áñéóôïýìå èåñìÜ.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 5

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 6

ΘΕΑΤΡΟ Τάκης Τζόλος

Το θέατρο στο Νικολίτσι έχει τη δική του ιστορία

Θεατρόφιλοι οι Νικολιτσιώτες! Τα τελευταία χρόνια όλο και κάποιος θίασος δίνει
την παράστασή του στο χωριό. Αυτό όµως δεν είναι τωρινό. Έχει παλιότερες
ρίζες και µας γυρίζει πίσω 70 περίπου χρόνια, προπολεµικά,
τότε που τα χωριά µας έσφυζαν από ζωή και δηµιουργία.

M
εσοπόλεµος Οι άντρες έκαιγαν άλλες

9 και οι Λακκα-
σουλιώτες προ-
σπαθούσαν µε νύχια και
ασπρόπετρες
σταριές
Ποστόλη»
στην
και
σε ασβε-
«Καρυά
σε
του
άλλα
σηµεία. Νύχτα και µέρα
µε δόντια να τα βγάλουν
πέρα. «Τραυµατισµένοι» στον αγώνα να φτιάξουν
από τους απελευθερωτι- τον ασβέστη και µετά να
κούς πολέµους του 1912 τη σβήσουν µε νερό στις
-13, την Μικρασιατική εκεί ασβεστολακκούβες,
Εκστρατεία, τις ληστο- που κουβαλούσαν από
συµµορίες που την ε- µακριά άλλες γυναίκες.
ποχή εκείνη λυµαίνονταν Και άλλοι άντρες υπο-
την περιοχή, αλλά και το δείκνυαν στους σαρτζή-
«βύζαγµα» και της τε- δες κατάλληλα δέντρα
λευταίας ικµάδας από της Κοινότητας, να κο-
τους «νόµιµους» τσιφλι- πούν και να γίνουν
κάδες των χωριών, έκα- Η µοναδική φωτογραφία που διασώζεται από το 2ο Θεατρικό. ∆ιακρίνονται οι Στρ.
σανίδες και καδρόνια.
ναν ότι ήταν δυνατό να Τζόλος, Κωτσιώνας Αναστασίου, Μητσιο-Κρούκης και Ανδρέας Αναγνώστου. (1949) Έτσι λεπτοµερώς ήταν
αναστήσουν τις οικογέ- γραµµένα στο συµφω-
νειές τους. Με την αλ- νητικό.
ληλοβοήθεια σηµαία τους, εκµεταλλεύονταν κάθε τσέπι Η εκκλησιά, αράδα την αράδα, όλο και ψήλωνε. Την έβλε-
γης, σε βουνά και κάµπους. Χωρίς δρόµους, έκαναν πλατ- παν οι χωριανοί και έπαιρναν περισσότερη δύναµη. Ήταν
φόρµες µεταφοράς τις πλάτες τους, για εφόδια από µα- έργο ολωνών και ατοµικό αντάµα.
κρύτερα ή κοντινότερα µέρη. Οληµερίς στον αγώνα, λου- Και εκεί στα τελειώµατα, σαν να το ‘χαν τάµα στην Παναγιά,
σµένοι στον ιδρώτα, έχτιζαν ένας - ένας τα πέτρινα στέρεα οι µαστόροι οργάνωσαν µια θεατρική παράσταση, όπως το
σπίτια τους, διδαγµένοι από πάππου προς πάππου. Για ‘χαν και συνήθειο. «Ο Τάσος και η Γκόλφω». Οι ρόλοι µοιρά-
τούτο καλούσαν και µαστόρους από µακρύτερα µέρη, απ’ στηκαν µεταξύ των µαστόρων και των παράτολµων χω-
τα µαστοροχώρια της Πυρσόγιαννης και των Τζουµέρκων. ριανών και µετά από τον κάµατο της µέρας, εκεί στο αλώνι
Ένας απ’ αυτούς ήταν ο εµπειροτέχνης Πυρσογιαννίτης της εκκλησιάς, κάτω απ’ τις βαθύσκιωτες σκαµνιές, γίνο-
πρωτοµάστορας, Απόστολος Μπαλτάς. Τον ήξεραν οι Νικο- νταν για µέρες οι πρόβες. Οι µνήµες θολές. Αλλά παρ’ όλα
λιτσιώτες από µπρύτερα. Είχε φκιάσει δυο – τρία σπίτια στο αυτά κάτι έχει αποµείνει.
χωριό (του Γακη-Κώτση, των αδελφών Βαγγέλη και Κωτσ- Τάσος : κάποιος µάστορας
Νάσση κ. α.) και τους άρεγε η δουλειά και οι συµφωνίες Γκόλφω : Θεόδωρος Πανούσης (Θοδωρ - Φώτης)
του. Ήρθε στο Νικολίτσι καλεσµένος από την Εκκλησιαστι- Αστέρω : Βασίλειος Πανούσης (Βασιλ - Πανούσης)
κή Επιτροπή του χωριού. Συζήτησε µαζί τους και συµ- Σταυρούλα: Χρήστος Παπαθανασίου (Χρηστακη - Λάµπρος)
φώνησε να κτίσει την κατεστραµµένη από πυρκαγιά εκ- Τους υπόλοιπους ρόλους τους είχαν αναλάβει οι µαστόροι.
κλησία της Παναγίας, που σύµφωνα µε τις υπάρχουσες ε- Η αυλή του παλιού σχολείου γέµισε απ’ τους χωριανούς. Μι-
νθυµίσεις ήταν η παλαιότερη στη Λάκκα. Αν και τα σύννεφα κροί, µεγάλοι όλοι εκεί. Πρώτη φόρα έβλεπαν θέατρο και
του πολέµου µαζεύονταν πάνω από την Ευρώπη, τούτοι οι µάλιστα νύχτα. Το θέαµα της σκηνής, που φωτίζονταν απ’
άνθρωποι υπέγραψαν το συµφωνητικό για το έργο. Κι έτσι το λιγοστό φως των φαναριών πετρελαίου, ήταν φαντασµα-
ο Μπαλτάς τις επόµενες µέρες ήρθε µε το µπουλούκι του, γορικό.
που αποτελούνταν από µαστόρους, µαστοράκια, πελεκά- Το κοινό µε µεγάλη αδηµονία παρακολουθούσε την πλοκή
νους, σαρτζήδες, εργάτες, κουβαλώντας τα εργαλεία της του έργου. Τι ‘ταν τούτο ‘δω το πράµα. Καρφίτσα να ‘πεφτε
δουλειάς τους. θα ακούονταν. Άχνα! Κίχ δεν έβγανε καένας. Μπήκαν στην
Οι γυναίκες του χωριού, νιές, µεσόκοπες και γερόντισσες, υπόθεση του έργου και το ζούσαν από µέσα, σαν να ήταν οι
είχαν αναλάβει τη µεταφορά της πέτρας από τα πλούσια ίδιοι πρωταγωνιστές.
µαντέµια του Μπαλντενεζιού. Σκυφτές, σαν να προσκυ- Όλοι συµπάθησαν την αδικηµένη Γκόλφω και µίσησαν την
νούσαν γη και σφάκες, κατηφόριζαν φορτωµένες τις ασπρ- πλούσια Σταυρούλα. Τα µάτια τους βούρκωσαν όταν η
όπλακες, παραβγαίνοντας πια θα κουβαλήσει τη µεγαλύ- Γκόλφω πήρε το φαρµάκι.
τερη.

6 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 7
ΘΕΑΤΡΟ
«- Γλίτωµε Τάσο! Γλίτωµε!
- Έλα Γκόλφω να φύγουµε να ζήσουµε αντάµα…».
Αυτό ήταν και το πρώτο θέατρο που παίχτηκε στο χωριό, αν
εξαιρέσουµε τα δρώµενα της Αποκριάς (Βαλµάς).
Και µετά ήρθε ο πόλεµος, η κατοχή, ο εµφύλιος που γέµι-
σαν τον τόπο συµφορές και δεινοπαθήµατα. Το µελισσολόι
του κόσµου σταµάτησε το πήγαινε-έλα..
Οι µαστόροι έφυγαν, άλλοι για τον πόλεµο, άλλοι για τα
µέρη τους. Η εκκλησία έµεινε στη µέση, ξεσκέπαστη.
Κι όταν τελείωσαν όλα αυτά και ηρέµησε κάπως ο τόπος, το
χωριό ξαναζωντάνεψε. Άρχισαν οι νέοι να κάνουν όνειρα και
οι µεγαλύτεροι να δηµιουργούν.
Οι νέοι των αρχών της δεκαετίας του ’50 ένιωθαν να ασφυ-
κτιούν στα φτωχικά χωριά, τούτα τα δικά µας χωριά, τα απο-
ξενωµένα από τον κόσµο. Πεντ - έξη όλα κι όλα. Καµία διέ-
ξοδος. Καµιά προοπτική.
Όµως, τα νιάτα όλο και κάτι βρίσκουν για να δώσουν νόηµα
στη ζωή τους, να πραγµατοποιήσουν τα ονείρατά τους, να
εκφράσουν τα συναισθήµατά τους.
Πώς θα γνώριζε ο Μητσιο - Κρούκης τη
∆ηµήτρω; O Mητσιο - Γιαννάκης τη Σταυρ-
ούλα; Ο Αντρέας τη Μαρία;
Το «Μπουλούκι» του εµπειροτέχνη πρωτοµάστορα, του Πυρσογιαννίτη Απόστολου
Μπαλτά (4ος από αριστερά και στη µικρή ένθετη), σε µεσηµεριανή ανάπαυλα σε κά-
ποιο σπίτι στα Λέλοβα.
Μια µέρα µε βροχή που έχτιζαν το νέο διδακτήριο Θεσπρωτικού, έπαιξαν το έργο
"Γκόλφω" του Περεσιάδη, µε εισιτήριο στο προαύλιο του παλιού διδακτηρίου. Παρ'
όλο που έκανε κρύο, είχε πολλούς ντόπιους θεατές.1
Κουβέντα στην κουβέντα, στην πλάκα και στα σοβαρά, στα
καφενεία του Γιωργο -Μίνου, του παπα - Γιάννη, του Γιωργο
- Κονόµου και του Μαρκο - Πήλιου, γεννήθηκε η ιδέα να
παιχτεί θέατρο. Προ¼στορία βέβαια υπήρχε, «Ο Τάσος και η
Γκόλφω», πολύτιµη παρακαταθήκη των µαστόρων.
Ο έρωτας περίσσευε. Ονόµατα ταιριαστά µε την πραγµα-
τικότητα. Σκηνοθέτες - συντονιστές του όλου εγχειρήµατος
οι λίγο µεγαλύτεροι Γιάννης Σωτηρίου και ο Θρασύβουλος
Πανούσης που είχαν και το βιβλίο.
Τάσος : ∆ηµ. Κώστας.
Γκόλφω : Αντρέας Αναγνώστου.
Αστέρω (Μάνα της Γκόλφως): Kωτσιώνας Αναστασίου.
Zήσης (πλούσιος τσέλιγκας) : Κίτσιος Τζόλος.
Σταυρούλα (κόρη του Ζήση) : Φώτης Αποστόλου.
Γιάννος (προξενητής) : Στρατούλης Τζόλος.
∆ήµος : Γάκης Τζόλος.
Λόρδος : ∆ηµ. Κώστας (Καπετίνιος).
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
Τάκης Τζόλος
Πρόβες στο σχολείο και στο τσαγκάρικο (παλιό σπίτι των
Τζολαίων). Οι κασέλες άνοιξαν. Φουστανέλες, γκιούρτες,
á
γιορντάνια, φέσια, τσαρούχια…έντυσαν τους «ηθοποιούς».
Η σκηνή στήθηκε δίπλα στη µεγάλη σκαµνιά του αλωνιού
της εκκλησιάς. Στο γνωστό σηµείο. Όλοι οι χωριανοί µα-
ζεύτηκαν στο µεσοχώρι. Εισιτήριο το χαµόγελό τους. Αµοι-
βή το χειροκρότηµα και τα µπράβο. Οι ερασιτέχνες ηθοποι-
οί έδωσαν όλο τους τον εαυτό και η παράσταση είχε απόλυ-
τη επιτυχία. Στη µνήµη τους έχουν χαραχθεί ανεξίτηλα οι
περισσότερες στιχοµυθίες.
Ζήσης : «Ωρή Αστέρω, δεν µου λες αυτή την ξεδωµένη.
Aµόλεια της έδωσες να βρίζει όποιον θέλει».
Αστέρω: «Ποια ξεδωµένη τσέλιγκα; Για βάλε µε στην έν-
νοια!».
Ζήσης : «Τη θυγατέρα σου ωρή, µην κάνεις πως δεν ξέρεις».
Τέλος τέλος, η Γκόλφω (Αντρέας) πήρε το δηλητήριο, που
δεν ήταν άλλο παρά γλυκιά λουκουµόσκονη απ’ το µαγαζί
του, για τα µάτια του Τάσου που προτιµούσε την πλούσια
Σταυρούλα λέγοντας:
«- Η Σταυρούλα έχει βιό, έχει µεγάλο θησαυρό».
Το τραγικό τέλος του έργου ξανασυγκίνησε τους θεατές,
τους γλύκαναν όµως τα τετράγωνα λουκούµια που τους
µοίρασαν οι «ηθοποιοί». Τέλος γλυκό…
Έλα όµως, που γλυκάθηκε η γριά στα σύκα και την επόµενη
χρονιά ανεβάζουν καινούργιο έργο! Την «Εσµέ». Συντελε-
στές πάλι οι ίδιοι. Παίχτηκε το Πάσχα στο χωριό µε την ίδια
και µεγαλύτερη επιτυχία.
Και µετά από πρόσκληση κάποιων κατοίκων του Άσσου, το
νικολιτσιώτικο µπουλούκι πήγε την ηµέρα της Ζωοδόχου
Πηγής, στην Παναγία του Άσσου για να δώσει εκεί παρά-
σταση. Καβάλα σε άλογα, µουλάρια και γα¼δούρια, φορτω-
µένα στα ζώα και τα σύνεργα του ιδιόµορφου «µπουλου-
κιού», έφτασαν στου Νάσιαρη. Στήθηκε η σκηνή µε µαν-
τανίες και καραµελωτές και τελειώνοντας η λειτουργία
αρχίζει η παράσταση. ∆εν υπολόγισαν όµως τα χορευτικό
µένος και τη δεινότητα στο χορό των Ζηκαίων, όταν άκου-
γαν να ηχεί το βιολί του Θωµά Νότη.
Οι θεατές όλο και αραίωναν, φυλλορροούσαν και πήγαιναν
στο χοροστάσι. Άλλοι για να γλεντήσουν – άλλοι µε το ζόρι,
µη χάσουν κέρδη οι µαγαζάτορες. Έτσι το έργο δεν ολοκ-
ληρώθηκε και τέλειωσε άδοξα η πρώτη και µοναδική «εκτός
τειχών» εξόρµηση του µπουλουκιού.
Έτυχε σε µη θεατρόφιλο κοινό.
∆υστυχώς από τους τότε νέους που συµµετείχαν στα θεα-
τρικά δρώµενα, ζουν µόνο τρεις των οποίων τις µνήµες επι-
καλεστήκαµε, Φώτης Αποστόλου, Κωνσταντίνος Ανα-
στασίου, Κίτσιος Τζόλος. Ας αποτελέσει λοιπόν και για τους
υπόλοιπους αυτό το µικρό κείµενο, ένα µικρό φόρο τιµής
στη µνήµη τους.
Σηµ.: - Το κείµενο αυτό στηρίχτηκε στην εξιστόρηση των γεγονό-
των από τους πρωταγωνιστές Κωτσιώνα και Κίτσιο Τζόλο και
τους θεατές Ευτυχία Κολιού, Βαγγέλη Κολιό και Θεοδώρα Τζό-
λου που, 70 και 60 χρόνια αργότερα, συγκινηµµένοι αναπολούν
µε νοσταλγία τα ανέµελα χρόνια της νιότης τους.
- Το κείµενο ολοκληρώθηκε µε την “εικαστική” παρέµβαση του
Θ. Στράτη
1: Οι φωτογραφίες και οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο του κ.
Οδυσσέα Α. Μπέτσου: «Το ιστορικό του διδακτηρίου του ∆ηµο-
τικού Σχολείου Θεσπρωτικού». 
7
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 8

ÖÙÔÏÑÅÐÏÑÔÁÆ

Ένα το ένα µαζεύονται τα παλιά αντικείµεν

α για το «Λαογραφικό Μουσείο». Μια αξιέ-
παινη προσπάθεια που χρειάζεται τη συνδρ
οµή όλων µας.ÐñïóùðéêÞ åñãáóßá. Ìïò. Ένα πανέµορφο θέαµα η οικογένεια των
ηµιάγριων αλόγων στο Μπαλντενέζι. (∆ηµ. Κίτσιος).

Ηµέρα περιβάλλοντος η 5η Ιουνίου και

µε την ευκαιρία η οµάδα που ευαι-
σθητοποιήθηκε καθάρισε το δρόµο από
τα σκουπίδια (περίπου 20 τσουβά-
λια). Κάποιοι άλλοι όµως τα πετάνε όπου στα κορίτσια….
νάναι χωρίς να σέβονται… Από το στόλισµα του επιταφίου. Μπράβο

Μπράβο στην Ευτυχία και τη Βάσω.

Έλαµπε το Πάσχα η Εκκλησία! Βοηθειά
τους Πρωτοµαγιά στο Ζηρό.

8 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 9

ÖÙÔÏÑÅÐÏÑÔÁÆ

Ο Αναστάσιος Κολιός µε συγγενείς του κάποιο πανηγύρι (Αν. Κολιός)

Οι αείµνηστοι, Μητσιο-Γιαννάκης και Θωµ

ρατεία (Κ. Ναστούλης) α-Μπέκιος! (Γιάννης Κώστας)
Ο Θεόδωρος Τζόλος στη Μικρασιατική εκστ

Ο Πανο-Ζήσης µε τα γουρουνόπουλα και Ο Αγαπητός µας Παπα - Ανδρέας έφηβος, δένοντας

τη γουρ-
ούνα (αρχείο οικογένειας). χορτάρι. (π. Ανδρέας Μότσιος).
Ïé öùôïãñáößåò åßíáé åõãåíéêÞ ðáñá÷þñçóç óõã÷ùñéáíþí ìáò êáé ôùí áðïãüíùí ôïõò (Óå ðáñÝíèåóç ôá ïíüìáôÜ ôïõò).
Ìå ôç äçìïóéïðïßçóÞ ôïõò èá äçìéïõñãçèåß óéãÜ óéãÜ Ýíá èáõìÜóéï ëåýêùìá. ÐåñéìÝíïõìå êáé ôéò äéêÝò óáò.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 9

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 10
ΑΠΟΨΕΙΣ
Λάκκα Σούλι:
«ΚΛΕΙΣΤΟΝ ΛΟΓΩ ΜΕΤΑΚΟΜΙΣΗΣ»
«Ώρε ήρθε η ώρα για άρµεγµα
η ώρα για τη στρούγκαααα
σε τούτα τα έρµα τα βουνά….»
T
Τ
ούτος ο σκοπός έφερνε γύρα στους γκρεµούς, στις γκο-
ρτσιές, στις σφάκες και στις αγριελιές και µου φάνκε πως
έµπαινε από το παραθύρι του αµαξιού, σαν να µου ‘κρενε
να σιµώσω. Ήµαν ανάµεσα στο Καστρί της Ποδογόρας από τη
µια µεριά και στις δεξαµενές νερού από την άλλη, εκειές που
στα σχέδια ήταν να γένουν ψηλότερα, αλλά οι παραδόπιστοι
της Λάκκας διευκόλυναν τους εργολάβους και τις έκαναν χαµ-
πλότερα κι έτσι στερεύεται σήµερα το νερό ένα µεγάλο µέρος
της Λάκκας. Πρωτοµα¼ά ήταν, γιόµα, κουφόβραση κι ένα κοπα-
δάκι πρόβατα πάαινε τεµπέλικα για το στάλο. Κι από κοντά ο
τσιοµπάνος, µε την γκλίτσα παραµάσχαλα, το χεροµάντηλο δε-
µένο στο κεφάλι και το πέτσινο αποµεινάρι από µπουφάν στον
πλάτη, αφόρετο. Από ‘κειόν έβγαινε το τραγούδι.
∆εν έκανε πέρα τ’ αµάξι. Κάτι µε τράβαε κοντά στον µπάρµπα.
- Κατήβα ωρέ άνθρωπε να κάνουµε µια τσιγάρα, ξένος στον ξέ-
νο να ειπούµε καµιά σαχλαµάρα..
- Γιά σου Λακκασουλιώτη, τι φκιάνεις.
- Ά! Να µε συχωράς αλλά ‘ξηγήσου όπως πρέπει. Πνιµένος
είµαι. Πνιµένος είσαι και του λόγου σου αν κρατάς από τούτα
τα τόπια.
Ωχ! Νάτα µας! Πάλε θα τ’ ακούσω. Που διάβολο µε κυνηγάνε
εµένα κάτι τέτοιες αµαρτίες. ∆εν έχω ανάκαρ να ησυχάσω.
- Μπάρµπα δεν µου τα λές καλά.
- Ωρέ εγώ καλά στα λέω. Ή «Πνιγµένο» θα µε λές ή «Ζεριώτη».
Καλά από πού έρχεσαι, δεν άκσες τίποτας; Που ζείς καηµένε;
Εσύ από την Πρωτεύουσα και δεν ξέρεις κι εγώ ο γεροπλιάκος
τά ‘µαθα µπρύτερα, έρµος µέσα στα λόγγα.
- Τι µολογάς µπάρµπα; Πως άλλαξαν τα πράµατα απ’ τη µια
µέρα στην άλλη;
- Άκσε να δεις. Εµάς τους Λακκιώτες µας πααίνουν για «καλύτε-
ρα» στην πρωτεύουσα, στη Φιλιπιάδα, µαζί µε τους Κρανιώτες
και τους Ανωγειάτες. Σε ένα ∆ήµο. Και για να µας πάρουν µε το
καλό µας έκαναν ολουνούς Ζεριώτες, που πάει να πεί αναβάθ-
µιση δηλαδής.
- Και ‘σεις δεν φωνάξταν; Αφήσαταν το ∆ήµο να φύγει µέσα απ’
τα χέρια σας;
- Πως!!! ∆έκα χρόνια είχαµαν που γκαρίζαµαν. Μόνο εµείς οι
«παρακατιανοί» βλέπαµαν που πάαιναν το πράµα. Εµείς και µε-
ρικοί συλλόγοι φωνάζαµαν. Ού µωρέ µας έφαγαν λάχανο, µας
ξεµπλέτσωσαν, κουνηθείτε.
Και µας αποστόµωναν τα «κεφάλια». «Μη στενεύεστε, ξέροµε
εµείς. ∆ήµος θα µείνουν τα Λέλαβα, οι άλλοι θα νάρθουν µε τε-
µάς» και κάτι τέτοια σαχλά.
Αλλά δεν ήξεραν τίποτας. Στη γκλάβα τους γύρναγαν οι καλο-
περάσεις, τα βολέµατα, οι αρπαχτές. Μη πειράζετε εκειόν,
είναι δικός µου. Να ρίξωµε ένα τσιουβάλι τσιµέντο στου τάδε
την πόρτα να πάροµε τον ψήφο. Όλοι τους. Και από την
συµπολίτευση και από την αντιπολίτευση.
Τι έκαναν τόσο καιρό µωρέ άνθρωπε. Τα γλέπεις αυτά τα σίδε-
ρα εδώια σαν γκριτσιέπια; Ήταν να γένει γήπεδο. Για το χαµό
λεφτά. Θα κίναγαν τα παιδούρια από πέρα να έρθουν µοναχά
10
ÁèáíÜóéïò Ä. ÓôñÜôçò
τους στου διαόλου τη µάνα. ∆εν είχαν αλάνες σιµά στα σπίτια
τους ή άλλον κοινοτικό τόπο.
Κλειστό γυµναστήριο λέει στα Λέλοβα. Να πααίνω εγώ µε τη
γριά µου να τρέχουµε και να σηκώνοµε βάρη.
Το γλέπεις εκειό το Καστρί; Έφκιακαν ένα µονοπατάκι της κα-
κιάς ώρας, καθάρισαν και κάτι σφάκες και τόειπαν έργο.
Τι να σου αραδιάσω ωρέ. Πενήντα µέτρα τσίπα στο από πέρα
χωριό το χρέωσαν 3.000 ευρώ. Ολόκληρο αµάξι για τα σκατά
έκανε τζίρο 300 ευρώ το χρόνο. Εβδοµήντα έργα µε 6.900
ευρώ το καθένα. Για να µη πάει στη δηµοπρασία.
Καλά τι µας πέρασαν; Έστειλε λεφτά ο τέως. ∆εν τα παίρωµε
γιατί είναι λεφτά του λαού. Έ! Αφού είναι του λαού πάρτε τα
και διπλά.
Έφερναν τα καλοκαίρια καµιά σουρλουλού να τραγουδήσει και
άπλωναν στην ποδιά της τα δεκαχίλιαρα ευρώ. Και οι σύλλογοι
µε τα παραδοσιακά στα χωριά να ψωµοζούν, µε τη συνδροµή
των γερόντων.
Χρόνια και ζαµάνια έκαναν να φκιάκουν ένα τρίµα δρόµο έξω
από την Ποδογόρα και έξω από τα Λέλοβα. Για να µη φεύγει ο
κόσµος από την αγορά του Λελόβου. Να τους κρατάνε κλει-
σµένους στο καυκί της Λάκκας.
Αµ’ το µαγαζί στο Ζηρό; Όχι µόνο δεν είχαν έσοδα, αλλά έδιναν
κι από πάνω. Και µας ήφεραν και το µπουγιουρντί να το ξεχρε-
ώσωµε, ένα εκατοµµύριο τόσα ευρώ. Και τελευταίοι να µπούνε
στη σύµπραξη για την λίµνη.
Τύφλα στα µάτια τους. Που είναι τα έργα για να κρατήσουν τον
κόσµο εδώ; Σχολείο καινούργιο λέει στα Λέλαβα. Τόσα εκα-
τοµύρια. Και οικολογικό. Και παιδιά; Που τα ‘ναι;
Που να στα αραδιάσω παλικάρι µου όλα; Τα ‘γραφαν καλά κάτι
εφηµεριδούλες που έρχουνταν από µακριά, του Νικολιτσιού,
των Παπαδατών, του Νάσσιαρη, των Μελιανών, της Ρουσιά-
τσας… Αλλά «αγρόν ηγόραζαν»…
Που είναι η συνεννόηση µε το ∆ήµο του Λούρου, µε τους Κρα-
νιώτες; Ούτε κραίνουνταν, ίτς ντιπ. ∆εν έκατσαν τόσα χρόνια
σε µια τάβλα να τα ειπούν, σαν πατριώτες, σαν κοντοχωριανοί,
σαν Λακκασουλιώτες. Θέλεις την Κρανιά φίλε στο ∆ήµο; Φκιά-
σε το δρόµο Παλιουριά - Κρανιά και θάρθει µαναχή της. Θέλεις
τον Λούρο µαζί σου; ∆ιπλάρωσε πρώτα τον Καντζά, τη Ζερµή,
τα Γκιόναλα, του Σκιαδά, τα Κοτσανόπουλα και θάρθει αντάµα
και ο Λούρος. Και τώρα κατάντησε να πάει το Σκιαδά στην Πρέ-
βεζα και η διπλανή Ρουσιάτσα στη Φιλιπιάδα. Και από πάνου
κοµµένο το Στενό του Καντζά σαν είσοδος - έξοδος. Η µόνη
διάβαση που µας αποµένει µας ρίνει κατευθείαν στη Βρώµα
της Τσερόπολης. Η άλλη διάβαση, προς το βοριά, έκλεισε και
κείνη µε πάταγο. Ούτε νύξη για συνένωση. Ας ακούονταν κάτι
φιλότιµες φωνές. Τους στραπέτισαν και αυτουνούς απάν στη
∆ωδώνη. Έγινε «της Λάκκας Σούλι».
Αλλά τα ‘παµε. Κοιµούνταν όλοι τον «ύπνο του δικαίου». Και τώρα
τάχαµ - τάχαµ µυξοκλαίνε και διαµαρτύρονται ότι τους έριξαν, ότι
φταίνε οι άλλοι και όχι αυτοίνοι. Ώρε γιέ µ’, φταίει ο κόσµος που
δεν πήρε τα σκόπια να τους µπλάξει µπροστά, να τους ρίξει στις
καταβόθρες της Μαυρής, σε κατεβασιά του Άµπλα.
Ή µπας και το ‘θελαν να πάνοµε στη Φιλιπιάδα. Εκείνοι εκεί,
που την «προσφορά» τους στα χωριά την έχουν κάνει για δεκα-
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 11
ΑΠΟΨΕΙΣ
ετίες επάγγελµα. Γιατί κάτι τέτοια ακούονται άκρη - άκρη. Σου
λέει ο άλλος, εδώ στα Λέλοβα είµαι βολεµένος, αλλά και στη
Φιλιππιάδα δεν θα βγω χαµένος. Και άσε τους άλλους να γκα-
ρίζουν. Άστους να γένουν στάχτη και µπούρµπερη.
Αµ’ στη Φιλιπιάδα; Κλαίνε και οδύρονται στα χαµένα. Γράφουν
και γράφουν σε εφηµερίδες και διαδίκτυα. Ούτε ν’ ακούσουν το
όνοµα Ζηρός. Πιάνεται το χέρι τους και να το γράψουν ακόµα.
Γύρισαν την πλάτη στα ∆υτικά. Θίγεται λέει η υπόστασή τους, η
περηφάνεια τους, χάνεται η ταυτότητά τους. Αισθάνονται ότι
παίρνουν τη σηµαία τους, το σύµβολό τους. Τους πήραν το
όνοµα Φιλιπιάδα και τόκαναν Ζηρό. Όνοµα εκατό - διακοσίων
χρόνων. Και γιάτρα δεν συφωνάνε για άλλο; Βατίες, Ορράον,
Χάραδρος, Ηλιοβουνίων, Λούρος και τόσα άλλα πολύ παλιότε-
ρα και µε ιστορία. Αλλά βολεµένοι και αυτοίνοι, κλεισµένοι στο
καβούκι τους, ξεκοµένοι απ’ τα χωριά, έβλεπαν τους χωριάτες
σαν χιλιάρικα και κατοστάρικα. Αναπαµένοι και αυτοίνοι ήρθε η
ώρα να νοιώσουν στο πετσί τους τώρα το φευγιό του κόσµου.
Παντρεύκαν λέει οι δυό ∆ήµοι, ταίριασαν χρεωµένοι και οι δυό
ως το λαιµό. Τόπος της τελετής η λίµνη, εκεί γιέ µ’ που βούλια-
ξε ο τόπος και µαρµαρώθκε η µια αδελφή µε τα παιδιά της µε
αιτία άλλους φταίχτες του καιρού εκείνου, µε υποτίθεται κου-
µπάρο τον βουλευτή, που τους άλλαξε τάχα το όνοµα. Βρήκαν
τράγο να τα ρίξουν, να τον κάνουν αποδιοποµπαίο.
Αυτοίνοι, που στις διαφηµίσεις τους, µόστραραν µπροστά -
µπροστά τη λίµνη Ζηρού. Αυτοίνοι που διεκδικούσαν ένα τσέπι
παραπάνω για τον εαυτό τους. Αυτοίνοι που την είχαν κορώνα
στο κεφάλι τους.
∆εν τηράνε που τόσες δεκάδες χρόνια έβλεπαν ο ένας τον άλλον
µε την «ουρά του µατιού». Ένα προηγούµενο που έχει κάνει τόσο
κακό στους δύο ∆ήµους. Εµείς οι παλιότεροι θυµούµαστε καυγά-
δες, τσακωµούς, πολιτικές σφήνες αναµεταξύ τους. Ούτε αν-
ταµώθκαν, ακόµα και σήµερα, σαν άνθρωποι να πούνε δυο µολο-
ήµατα για τα µέλλοντα. Τσακωµένοι απ’ την αρχή του Καλλι-
κράτη. Πως θα κάνουν χωριό αύριο; Τζαραµαλιάσκαν και δεν
πρόκειται να τα βρούνε ούτε στον αιώνα τον άπαντα.
Και καλά οι Φιλιπιαδιώτες σου λένε θάρθει η έδρα εδώ, το ∆ηµα-
ρχείο οι γραµµατείς, εδώ. Θα το αλλάξωµε, σαν πιο πολλοί εµείς,
το όνοµα. Σε λίγο θάρθει η Αστυνοµία, µετά το Κέντρο Υγείας, και
στη συνέχεια τα πρακτορεία, οι Τράπεζες, τα σχολεία µε τους
µαθητές και από κοντά οι γονέοι τους, όλες οι υπηρεσίες. Και
απόκοντα το εµπόρειο, τα µαγαζιά, η παραγωγή, οι επιδοτήσεις,
οι συνεταιρισµοί, τα ΚΕΠ και όλα. Θα τους ερηµώσουµε ντιπ. Θα
τους πάρουµε και τις εκκλησιές µε τους παπάδες. Θα τους
στείλουµε πεσκέσι και ότι δεν θέλουµε στην πόρτα µας, γουρνο-
στάσια, κοτοπουλάδικα, νταµάρια, απορρίµµατα, σαβούρα, θα
τους κάνουµε χαβούζα να µη κρίνουν ποτές, να µη βγάλουν µιλιά
αναιώνια. Κι από πάνου, υπερχρεωµένο ∆ήµο έχουµε, θα βάλο-
υµε µπροστά να τα
χρεώσουµε και σ’
αυτουνούς και όλοι
αντάµα για τον πά-
το του Ζηρού.
Οι Λελοβίτες όµως
και από κοντά οι
Κρανιώτες, ως και
οι Λουριώτες; ∆εν
καταλάβαιναν που
πάνε; ∆εν ήγλεπαν
ότι σε λίγα χρόνια
θάχουν καταντήσει
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
ÁèáíÜóéïò Ä. ÓôñÜôçò
οικισµός της έδρας; ∆εν άνοιγαν τα τζίφλια τους να δούνε κα-
τάµατα ότι θα φτάκουν να έχουν σαν µοναδικό αντιπρόσωπό
τους το σύλλογο του χωριού; Σ’ αυτό το χάλι που έφτακαν τα
χωριά της περιοχής τους µε ευθύνη τους, σ’ αυτό θα φτάκουν
και τα ίδια. Τώρα στα τελευταία «για τα µάτια του κόσµου» κα-
λούνε τους δηµότες να διαµαρτυρηθούν τάχαµ - τάχαµ. Κα-
λούνε και τους συλλόγους και τους βουλευτάδες να µπούνε
µπροστά.
Αλλά για πιο τόπο να µπούµε µπροστά; Γι’ αυτόν που καυχιόν-
τανε αυτοίνοι όταν έπαιρναν πρώτη θέση να ακουστεί το όνοµά
τους σε κάθε εκδήλωση και κατόπιν µπράστ πέρα;
Γι’ αυτόν τον τόπο που παλεύαµαν εµείς οι απλοί χωριάτες,
τούτον εδώ που έβγαλε τον Χάρη Πάτση, τον Κωλέτση, τριάντα
τόσους συγγραφείς, εκδότες, πλήθος δασκάλων και καθηγητών,
νοµικών, γιατρών, κληρικών, που έχτισε µοναστήρια, εκκλησίες,
σχολεία µε τον πλάτη του, που άκουαν παραέξω Λάκκα Σούλι και
ζήλευαν;
Τούτον εδώ τον τόπο που χτίσαµαν ξερολιθιές στις πλαγιές για
να κρατήσουν τα χωράφια αδεκεί, τον σπείραµαν, τον θερίσαµαν
και αλέσαµαν το στάρι στο µύλο, σκάψαµαν και γκρεµούς ακόµα
να ζήσουν τα παιδιά µας σαν άνθρωποι, σκοτωθήκακαν και λα-
βωθήκαµαν σ’ όλους τους πολέµους για όλη την πατρίδα;
Για τον ίδιο τόπο που τον άρπαξαν αυτοίνοι οι «αρχηγίσκοι της
δεκάρας» και ασέλγησαν πάνω του;
Αυτοίνοι που τον εξευτέλισαν, τον κατασπάραξαν, τον ταπείνω-
σαν;
Αυτόν τον τόπο που τον ξεγύµνωσαν, τον ερήµωσαν, τον άφη-
σαν πολύ πίσω.
Αυτόν τον τόπο που τον χλευάζουν οι παραπέρα για την κατάν-
τια του; Τον τόπο που οι επιτήδειοι κρυφά του είχαν βάλει ταµ-
πέλα και τίτλο στο βάθος του µυαλού τους:
«ΕΖΗΣΕ ∆ΟΞΑΣΜΕΝΟΣ - ΠΕΘΑΝΕ ΞΕΥΤΙΛΙΣΜΕΝΟΣ»
ή καλύτερα:
«Ο ΤΟΠΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΑΝΗΓΓΕΙΛΑΝ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ».
- Έτσι βλέπεις το µέλλον της Λάκκας Σουλίου µπάρµπα;
- Έτσι και χειρότερα γιέ µου. Φευγάτοι όλοι σας, µε ριµένη την
µαύρη πέτρα πίσω. Και ‘µεις τα γερόντια ώσπου να ταξιδέψοµε
για απάνου, θα ζούµε παρέα µε τα ζούδια. Μακάρι να µείνει κα-
νένας άνθρωπος στον τόπο τούτο και να τραγουδάει το Πάσχα
στο καγκελάρι το καινούργιο µολόηµα:
«∆εν φταίνε οι Λακκιώτες µαηδέ και τα χωριά
που ερήµωσε η Λάκκα µε τα ‘λαιόδεντρα
µα φταίνε οι δηµάρχοι µαζί και οι σύµβουλοι
που ρίξανε τη Λάκκα στης Λίµνης τα απόνερα…»
Ά! ρε καηµένε γέροντα. Όσο τρύπα είχαν στ’ αυτί εκείνοι που
πρόδωσαν τη Λάκκα στον Αλή Πασά, άλλο τόσο καρφί δεν
καίγεται και σε τουτουνούς τους σηµερινούς. 
11
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 12
ÂÉÂËÉÏÐÁÑÏÕÓÉÁÓÇ
ÂáããÝëçò Í. Êïëéüò
«Áíèïëüãéï øõ÷Þò»
Με µεγάλη χαρά, έλαβα το
βιβλίο του Βαγγέλη
Κολιού, το «Ανθολόγιο
ψυχής», την ποιητική
συλλογή του µε τα πνευ-
µατικά άνθη.
Η γραφή του µου ήταν
γνωστή βέβαια από «Τα
τραγούδια της Λαµπρής»
και τις «Ελληνικές πα-
ροιµίες» αλλά η συγκίνηση
που ένιωσα τις ώρες που ξεφύλλιζα τις σελίδες από το
τρίτο του έργο «Ανθολόγιο Ψυχής» ήταν το κάτι άλλο γιατί
είναι πράγµατι αποτέλεσµα ψυχικού πόνου, ψυχικής ανά-
τασης και έξαρσης.
∆ηµοτική η γλώσσα του και θαυµάσιο το λεξιλόγιό του.
Ζηλευτό το λογοτεχνικό του υλικό και τα νοήµατά του απ-
λά και κατανοητά.
Τα ποιήµατά του είναι γεµάτα από ανθρωπιά και πληµµυρ-
ισµένα από ηπειρώτικη ανωτερότητα για ευγενικό αγώνα
του συνειδητού χρέους για την κοινή ωφέλεια και τον άνθ-
ρωπο µακριά από την ατοµική συµφεροντολογία και όλα
τα «άνθη» βγαλµένα από τον πλούσιο ψυχισµό τού
συγγραφέα, σε ώρες συγκίνησης, δακρύων και ενθουσια-
σµού, δηµιουργίας και αγάπης.
Κάθε ένα από τούτα τα πανέµορφα άνθη αποπνέουν
ξεχωριστή ευωδιά και µέσα από τις βαθιές έννοιές τους
αναλύονται ιδανικά και προβάλλονται αξίες.
Βαθυστόχαστοι και µε φιλοσοφική διάθεση οι στίχοι του,
ελεύθεροι αλλά µε µουσικότητα και ευαισθησία, πυκνοί
Παναγιώτας Λάµπρη «Το Χάσικο Ψωµί»
Το βιβλίο «Το Χάσικο Ψωµί» της
Παναγιώτας Λάµπρη παρουσιά-
στηκε την Τρίτη 2 Μαρτίου 8.30
το βράδυ στην αίθουσα του Μ.Φ.
Συλλόγου «ΣΚΟΥΦΑΣ» από τον
οµώνυµο Σύλλογο και το Σύνδε-
σµος Φιλολόγων Ν. Άρτας.
Για το βιβλίο και τη συγγραφέα
µιλήσαν ο φιλόλογος ∆ηµήτρης
Βλαχοπάνος και η νηπιαγωγός
Μαρία Παπαδοπούλου. Κείµενα
διάβασε ο σκηνοθέτης και ηθο-
ποιός Σωτήρης Σαρλής.
Το βιβλίο της Παναγιώτας Λάµπρη «Το Χάσικο Ψωµί» κυκλοφό-
ρησε το 2009 από τις εκδόσεις «Μαλλιάρης Παιδεία» και απο-
τελεί ένα πολύτιµο και νοσταλγικό µέρος από την κιβωτό της
συλλογικής ιστορίας και µνήµης. Η φιλόλογος εκ Ροδαυγής
Άρτας Παναγιώτα Λάµπρη, η οποία εργάζεται στην Πάτρα,
έχει βιώσει και έχει κάνει αναπόσπαστο κοµµάτι του εαυτού
της τη λα¼κή παράδοση και το λα¼κό πολιτισµό του τόπου µας.
Στις σελίδες του βιβλίου της ο αναγνώστης συναντά τη δική
12
και σφιχτοδεµένοι, ώριµοι που διαβάζονται ευχάριστα και
αβίαστα.
Ο ποιητής µάς προσφέρει απλόχερα µε τις «ανθοδέσµες
του» το άρωµα από µια πλούσια θεµατογραφία παρµένη
από τις εικόνες της καθηµερινότητας µε αντικείµενο τις
ανθρώπινες σχέσεις που µέσα από τις δικές του εµπειρίες
αγκαλιάζει το κοινωνικό σύνολο µε αγάπη πάντα για το
συνάνθρωπο και µε όλες τις αρετές, την αγάπη προς το
Θείο και τα δηµιουργήµατά του, το σεβασµό και την
αγάπη προς τους γονείς, την αδελφική αγάπη, τη φιλανθ-
ρωπία, τη φιλοπατρία, τη φιλοµάθεια, την ψυχική και πνευ-
µατική καλλιέργεια και τόσα άλλα.
Από τα εβδοµήντα του περιεκτικά και άµεσα ποιήµατά του
αναδύεται ο ευγενικός, όµορφος εσωτερικός του κόσµος,
σφιχταγκαλιασµένος µε το όραµα ενός πνευµατικού κό-
σµου µε ήθος και λεβεντιά που θα γνωρίσει ο αναγνώστης
µόνο µε την προσωπική και βαθιά µελέτη αυτής της ποιη-
τικής συλλογής.
Ο Βαγγέλης Κολιός, είναι από τη µια µεριά ένας καλός πα-
ρατηρητής της καθηµερινότητας, των κοινωνικών συνθη-
κών και των ανθρώπινων σχέσεων και από την άλλη ένας
ευαισθητοποιηµένος καταγραφέας της εσωτερικής του
ζωής και είναι άξιος θερµών συγχαρητηρίων για την προ-
σεγµένη και άριστη ποιητική του συλλογή «Ανθολόγιο
ψυχής» που είναι καρπός κόπου, µόχθου, πόνου και δηµι-
ουργικών ανατάσεων.
ΠåñéìÝíïõìå ôçí óõíÝ÷åéá. 
Νίκος Λιόλιος
π. Σχολικός Σύµβουλος Π.Ε.
του παιδικότητα και επικοινωνεί νοερά µε πρόσωπα και
πράγµατα που τον έπλασαν και τον έστησαν.
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας Μάνθος Σκαργιώτης, «στο Χά-
σικο ψωµί παρουσιάζεται η συλλογική συµπεριφορά, όπως
αυτή υπαγορεύεται από τη διαµόρφωση του φυσικού τοπίου
και την τοπική και εθνική ιστορία. Τα παιδικά παιχνίδια, τα
νυχτέρια, τα νεκρόδειπνα της παρηγοριάς, οι δοσοληψίες της
γειτονιάς, οι συναντήσεις των τριών γενεών (παππούδων, γο-
νιών, παιδιών) µε την ευκαιρία µιας γιορτής ή µιας γεωργικής
ασχολίας, τα κυριακάτικα πρωινά στο µεσοχώρι, οι αποκριάτι-
κες µεταµφιέσεις έχουν συγκεκριµένους όρους και λόγους».
«Το χάσικο ψωµί» πληµµυρίζει τον αναγνώστη µε τη µυρωδιά
του γενέθλιου τόπου, πριν αυτός αδειάσει από τη ζεστασιά
των ανθρώπων και πριν αλωθεί από την ψυχρότητα των
µηχανών. Η λα¼κότητα της υπαίθρου και η αυθεντικότητα των
µορφών που µάχονται µέσα σε µια σκληρή µεταπολεµική
εποχή να στήσουν ξανά τη ζωή στα πόδια της και να δώσουν
νόηµα στην ύπαρξή τους, αποτελούν τον πυρήνα του υλικού
που χρησιµοποιεί η συγγραφέας για να συνθέσει τις µικρές
ιστορίες και να επιµηκύνει το νόηµά τους µέσα στις σηµερινές
συνθήκες. 
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 13
ÂÉÂËÉÏÐÁÑÏÕÓÉÁÓÇ
ΧΑΡΗΣ ΠΑΤΣΗΣ
“Το παράθυρο του Ονείρου”
Το καινούργιο βιβλίο του σεβα-
στού φίλου µου ΧΑΡΗ ΠΑΤΣΗ
µε τίτλο: "Το παράθυρο του
Ονείρου" τυπώθηκε τον Ιούλιο
του 2009. Αφιερώνει: "Στα
χωριατόπουλα και στα όπου
γης Ελληνόπουλα". Έχει εκδο-
θεί από το "Κέντρο Ευρωπα¼-
κών Εκδόσεων" του Χάρη Τζο
Πάτση. Πρόσφατη φωτογρα-
φία, που τραβήχτηκε τη
Μ. Τρίτη, 14 Απριλίου 2009 στην Ακρόπολη, κοσµεί την
πρώτη σελίδα. Το ποίηµα του "Της ζωής το τρεχαντήρι", στις
τρεις επόµενες σελίδες, σ' ελεύθερο στίχο λέει:
"Την πορεία της ζωής µας,
σηµαδεύουν γεγονότα
που απ' τα χρόνια µας τα πρώτα
µένουν µέσα στη ψυχή µας..."
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο κύρια µέρη.
Το Α' µέρος περιέχει "Αναµνήσεις και αφηγήµατα από την
παιδική και εφηβική ηλικία". Είναι δέκα εννέα.
«Το χωριό µας τον αιώνα που πέρασε»,
Σύλλογος Γυναικών Ριζοβουνίου
Παρακολουθούµε τα τελευ-
ταία χρόνια να υπάρχει µια
αυξηµένη δραστηριότητα
συγγραφής και έκδοσης
βιβλίων από Λακκασουλιώ-
τες, µε περιεχόµενο την ίδια
την Λάκκα. Μέσα σ’ αυτή τη
δραστηριότητα, το 2009 εκ-
δόθηκε ένα φωτογραφικό
άλµπουµ, το Λεύκωµα «Το
χωριό µας τον αιώνα που πέρασε», από το Σύλλογο
Γυναικών Ριζοβουνίου.
Είναι ένα από τα ελάχιστα, µε ανάλογο θέµα, βιβλία στη
Λάκκα. Στις σελίδες του παρουσιάζεται µια πλούσια
συλλογή παλαιών φωτογραφιών του χωριού. Φωτογρα-
φίες µνηµείων της φύσης και του ανθρώπου. Από γά-
µους, από πανηγύρια, από την αγροτική και την ποιµενι-
κή ζωή, από την σχολική και θρησκευτική, από πρόσωπα
που έζησαν στο χωριό.
Μέσα απ’ αυτές ξετυλίγονται µνήµες παλιές, αγαπηµέ-
νες, σαν τα ξεραµένα λουλούδια φυλαγµένα σε βιβλίο.
Τις βλέπεις και αναρωτιέσαι: Αν είχε µιλιά το εικονιζόµε-
νο π.χ. σπίτι, πόσα άραγε θα µας διηγούνταν για µήνες
ολόκληρους. Χαρές, λύπες, πίκρες, βάσανα, ιδρώτα, στε-
ρήσεις, φτώχεια της οικογένειας που έζησε σ’ αυτό και
της γειτονιάς ακόµη.
Ίδιες και απαράλαχτες µνήµες ξυπνάει κάθε φωτογρα-
φία, σύµφωνα µε αυτό που παρουσιάζει. Ιδιαίτερα σε
εκείνες που εικονίζονται πρόσωπα αγαπηµένα, γραφικά,
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
Στο Β' µέρος έχει "Αναµνήσεις και διηγήµατα από την πε-
ρίοδο µετά την αποφοίτηση του", που είναι επτά.
Αναδροµάρης στον τόπο του, Θεσπρωτικό Πρέβεζας, ο Χάρ-
ης Πάτσης, γίνεται µε όλα τα Αφηγήµατα και τα ∆ιηγήµατα.
Είναι αναµνήσεις άλλης εποχής, που δεν γυρίζει πίσω. θαλε-
ρός, ο αγαπητός Χάρης Πάτσης (97 ετών) αναθυµάται στιγ-
µές του παρελθόντος και τις µεταφέρει στο χαρτί. Το βιβλίο
"Το παράθυρο του Ονείρου", δεν έχει τελειώσει ακόµα. Πρέ-
πει να το πάρουν τα σχολεία του τόπου του και να το κάνουν
µάθηµα. Μιλάει για την οικογένεια του, τους συγγενείς και
φίλους, τα ήθη και τα έθιµα τους, χρονιάρες µέρες, πρωτο-
µαγιά, τις µικρές ανταρσίες στα παιδικά χρόνια. Το ίνδαλµα
του ο πατέρας του, η µάνα του η Λαµπρινή, ιπποδροµίες
στην Αγία Τριάδα, κυνηγώντας τρυγόνια και συκοφαγάδες.
Κατάθεση ψυχής είναι το κεφάλαιο αυτό.
Όπως και το Β' µέρος, µε τα πολιτιστικά δρώµενα για την
εποχή του: Θεατρικές παραστάσεις, ποδοσφαιρικά ντέρµπυ,
έθιµα του γάµου. Αλλά και ο πρωτοδιορισµός του, σαν δά-
σκαλος στο Παλαιοχώρι Μπότσαρη - Σουλίου. 
ΛΕΥΤΕΡΗΣ Β. ΤΖΟΚΑΣ
Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών
θαµπά, ξεθωριασµένα, που από καιρό έχουν ταξιδέψει
χωρίς γυρισµό.
Θα πει κάποιος και µε το δίκιο του: Μπορούν και µιλούν
οι πεθαµένοι; Και βέβαια µιλούν. Μιλούν µέσα από τις
µνήµες των νεοτέρων, των φίλων, των συγγενών, των
χωριανών. Μιλούν µέσα από τα κρεµασµένα στον τοίχο
κάδρα, µέσα από τα κιτρινισµένα οικογενειακά άλµπουµ,
µέσα από τα βιβλία σαν τούτο εδώ.
Στις ερωτήσεις κάποιου δισέγγονου: «Ποιοι είναι τούτοι
οι κοτσονάτοι γέροι, τούτες οι µαυροντυµένες ξεραγκια-
νές γριούλες», παίρνει πάντα την απάντηση: «Αυτοί, ο
Θεός να τους συγχωρέσει, είναι οι τελευταίοι της παλιάς
γενιάς. Πολέµησαν ηρωικά να µείνει ο τόπος ελεύθερος,
στερήθηκαν για να µεγαλώσουν οι γονείς σας, πάλεψαν
µε ανθρώπους και στοιχεία της φύσης για το καλό σας.
Και όταν µε το καλό αποθέρισαν, έγειραν όλοι µαζί αντά-
µα να κοιµηθούν δίπλα στην εκκλησιά τους.
Οι γυναίκες της Ποδογόρας έκαναν µια αξιέπαινη αρχή,
που πρέπει να ακολουθηθεί και από άλλους. Με µεράκι,
ανιδιοτέλεια, µεθοδικότητα. Και οι Λακκασουλιώτες να
ανοίξουν τα µπαούλα τους και να προσφέρουν ανάλογο
υλικό. Μια φωτογραφία, που την έχει ένας, την βλέπει
µόνο ο ίδιος. Μια φωτογραφική συλλογή γίνεται ιδιο-
κτησία όλων. Τούτες οι φωτογραφικές συλλογές απο-
καθιστούν τη συνέχεια, φέρνουν στην επιφάνεια ερωτή-
µατα του τύπου τι είχαµε, τι χάσαµε αλλά και τι διατηρή-
σαµε. Ποιες είναι οι ρίζες µας. Είναι το οπτικό συµπλήρ-
ωµα της ιστορίας του τόπου. Μέσα από αυτές, αντιγράφ-
οντας το παρελθόν, καθαρογράφουµε το µέλλον. 
13
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 14
ΣΧΟΛΙΑ
Ο Κώνειος
Νέα ήθη.
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες, µε γεια σας και χα-
ρά σας. Αυτό ήταν. Μας άλλαξαν, λοιπόν! Θέλω να τ’
ακούω, να τ’ ακούω να το λες. Να το λέµε για να το
συνηθίσουµε Φιλιππιαδώτες µου.
Ένωση
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες. Επιτέλους, η Φιλιπ-
πιάδα ενώθηκε µε το Νικολίτσι!
Νικολιτσιώτης ∆ήµαρχος
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες, κάποτε η Φιλιππιά-
δα έβγαζε δήµαρχο Νικολιτσιώτη. Λέτε να ξαναδούµε τέ-
τοιες ένδοξες ηµέρες; Να ξαναέχουµε Πανούση;
Νύφες
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες, στη δεκαετία του 60
δίναµε νύφες στον Άγιο Σπυρίδωνα (Ιµάµ Τσαούς), κοντά
στη Φιλιππιάδα. Πώς λοιπόν λένε κάποιοι «τι σχέση έχου-
µε εµείς µε τη Φιλιππιάδα;» ∆ήµαρχο, νύφες, πελαργούς
στο Θεσπρωτικό, πελαργούς και στη Φιλιππιάδα. Πώς
δεν έχουµε σχέσεις; Άµα ψάξουµε όλοι κάτι θα βρούµε.
Και ο Πρόεδρος, ένας είναι ο Πρόεδρος, είχε κάνει φαν-
τάρος εκεί. Όταν είχε το «µεχούστι» (εµποροπανήγυρη)
στη Φιλιππιάδα δεν πηγαίναµε και ψωνίζαµε; Τώρα µας
ξίνισε; Αµ το άλλο; Ποιοι άφηναν τον «Τσουτσουµέλη»,
και τα φαγάδικα του χωριού µας και πήγαιναν στο κέντρο
«Ο παράδεισος» στη Φιλιππιάδα για να φάνε; Ποιοι; Ε;
∆ρόµος
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες, ένα από τα πρώτα
καθήκοντα του νέου ∆ηµάρχου µας, της Φιλιππιάδας εν-
νοώ, είναι να φτιάξει δρόµο, κάτι απλό βρε αδερφέ κάτι
σαν Αττική οδό περίπου, Θεσπρωτικό - Ριζοβούνι - Φιλιπ-
πιάδα για να επικοινωνούµε. (Χωρίς διόδια όµως).
Ο Φάντης και το ρετσινόλαδο.
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες, ποια σχέση έχει ο
Φάντης µε το ρετσινόλαδο; Όποια έχουµε και εµείς οι Νι-
κολιτσιώτες µε τους ……. Ανωγειάτες. Απολύτως καµιά.
Εντύπωση
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες. Είχα την εντύπωση,
λαθεµένη αποδείχτηκε τελικά, ότι η Φιλιππιάδα είχε κά-
ποια σχέση µε το Φίλιππο τον πατέρα του Μεγαλέξανδρ-
ου, αλλά δυστυχώς πήρε το όνοµά της από την ποταπή
αιτία της αγάπης των κατοίκων της για τα άλογα. Τσς !!
Φιλιππιάδα
«Η Φιλιππιάδα είναι µια κωµόπολη του νοµού Πρέβεζας
χτισµένη σε ένα κοµβικό σηµείο µεταξύ των Νοµών Πρέ-
βεζας, Άρτας και Ιωαννίνων. Ταυτίζεται µε την αρχαία
πόλη Χάραδρο, που άκµασε τον 7ο και 8ο αι. π.Χ. και ερεί-
πια της οποίας βρίσκονται στη θέση Καστρί. Το όνοµα
της, το οφείλει στην αγάπη των κατοίκων της για τα άλο-
γα (ίππος = άλογο).»
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
ΝΑ ∆ΙΟΡΘΩΘΕΙ ΩΣ ΕΞΗΣ: Η Φιλιππιάδα είναι µια κωµό-
πολη του νοµού Πρέβεζας και ερείπια της οποίας βρίσκο-
νται στη θέση Καστρί. Το 2010, µετά από πάνδηµη αίτηση
των κατοίκων της, ενώθηκε τελικά µε...Το Νικολίτσι.
14
Ο Κώνειος
IONIOS ODOS
Φιλιππιαδώτες και Φιλιππιαδώτισσες, αν περιµένετε να
φτάσετε γρήγορα στη Φιλιππιάδα (Νικολίτσι) χρησιµο-
ποιώντας την Ιόνια οδό, γελαστήκατε ή αλλιώς πλανάστε
πλάνην οικτράν. Οι απαλλοτριώσεις (ο πρώην ΥΠΕΧΩ∆Ε
Γ. Σουφλιάς στα σχέδιά του και στις προβλέψεις του τις
είχε προσδιορίσει ότι θα είχαν περατωθεί σε διάστηµα
ενός έτους –µάλλον ζούσε σε άλλη χώρα-) βαίνουν µε
ρυθµούς σαλίγκαρου και η παράδοση της οδού που είχε
προβλεφθεί στο τέλος του 2013, θα καθυστερήσει και
έτσι θα αποκτήσει νέο όνοµα, όχι «Της Άρτας το γιοφύρι»,
αλλά Αιώνια οδός. Θα βολευτούµε προσωρινά µε τις πα-
ρακάµψεις Άρτας και Αγρινίου και θα τρώµε Σουφλάκια
κάπου στο ενδιάµεσο.
Ενηµέρωση.
Κε εκδότη, προτείνω όπως το επόµενο τεύχος του περιο-
δικού µας ονοµασθεί «Εν Νικολιτσίω το Φιλιππιάδειον»
και να είναι όλο αφιερωµένο στη Φιλιππιάδα και µη δω
αναφορές για ιστορία, ήθη και έθιµα του χωριού µας και
άλλα τέτοια! Αλίµονό σου!
Εκδότης
Τώρα που είπα εκδότης, τι θυµήθηκα; Έχω ένα µυστικό
κρυµµένο στης καρδιάς τα βάθη, κανείς να µη το µάθει το
δικό µου µυστικό. Ο εκδότης, ήταν ο µοναδικός, έτσι
πίστευα, που ήξερε ποιος ήµουν. Σε µια κουβέντα µε τον
Πρόεδρο, ένας είναι ο Πρόεδρος, µετά από απίστευτες
πιέσεις του Προέδρου, έτσι µου είπε ο εκδότης, δηλαδή
µια ερώτηση του τύπου «ποιος είναι ο Κώνειος;» απάν-
τησε αστραπιαία, και µε «έδωσε» και µυστικό που το
ξέρουν τρεις ουκ έστιν µυστικό, έγινε γνωστό. Μαρτυρ-
ιάρης ο εκδότης!!! Να σκεφτείτε τις µάχες που έδωσαν οι
δηµοσιογράφοι για το δηµοσιογραφικό απόρρητο! Θα
µου πείτε δηµοσιογραφικό, όχι εκδοτικό! Αλλά ως καλός
άνθρωπος που είµαι, δεν του κρατώ κακία.
Τέλος
Με τα σοβαρά αστεία. Μοίρα κακή µας όριζε, αλλού για
αλλού να πάµε. Εµείς κινήσαµε γι’ αλλού κι αλλού ο Γιάν-
νς* µας πάει. *(Ραγκούσης).
Ας όψεσαι ορέ, Καλλικράτη! Έσιασες την Ακρόπολη και
γκρέµισες τη Λάκα µε τα λαιόδεντρα. Αλλά τι φταις εσύ,
ας όψεται η κρίση, η Μέρκελ και το ∆ΝΤ. 
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 15

ΠΟΙΗΣΗ

Ο ΡΩΜΗΟΣ ÐñïóöïñÝò óôçí åöçìåñßäá

Ποιός είδε κράτος λιγοστό
σ όλη τη γη µοναδικό, ∆ράκος Χαράλαµπος (Λέλοβα) 20
εκατό να εξοδεύει
και πενήντα να µαζεύει; Ζήκος Ελευθέριος (Λέλοβα) 10
Να τρέφει όλους τους αργούς,
Καραπάνος Θωµάς (Λέλοβα) 10
νάχει επτά Πρωθυπουργούς,
ταµείο δίχως χρήµατα Κίτσιος Κ. Γιώργος 100
και δόξης τόσα µνήµατα;
Νάχει κλητήρες για φρουρά Κολιός Β. Πάνος 50
και να σε κλέβουν φανερά,
κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε Κολιός Ν. Βαγγέλης 50
τον κλέφτη να γυρεύουνε;
Κρούκη Βαγγελίτσα 20
Κλέφτες φτωχοί και άρχοντες µε άµαξες και άτια,
κλέφτες χωρίς µια πήχυ γη και κλέφτες µε παλάτια, Λαµπρούσης Κώστας (Άσσος) 40
ο ένας κλέβει όρνιθες και σκάφες για ψωµί
Μπανίκας Γιάννης (Μπεστιά) 20
ο άλλος το έθνος σύσσωµο για πλούτη και τιµή.
Νάσση - Γιάννου Θεοδώρα 50
Όλα σ'αυτή τη γη µασκαρευτήκαν
ονείρατα, ελπίδες και σκοποί, Νάσση Βασιλική 50
οι µούρες µας µουτσούνες εγινήκαν
δεν ξέροµε τί λέγεται ντροπή. Ναστούλης Χρ. Θόδωρος 20

Ο Έλληνας δυό δίκαια ασκεί πανελευθέρως, Ναστούλης Χρ. Κώστας 40

συνέρχεσθαί τε και ουρείν εις όποιο θέλει µέρος.
Πάτσης Γεώργιος (Λέλοβα) 100
Χαρά στους χασοµέρηδες! χαρά στους αρλεκίνους! Πολίτης Απόστολος 50
σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωµιός και δασκαλοκρατιέται.
Σιάρκος Βαγγέλης Ξενώνας "Το Καγκελλάρι" 50
Γι' αυτό το κράτος, που τιµά τα ξέστρωτα γα8δούρια,
σικτίρ στα χρόνια τα παλιά, σικτίρ και στα καινούργια! Φίντζος Εµµανουήλ (Λέλοβα) 5

Και των σοφών οι λόγοι θαρρώ πως είναι ψώρα,
πιστός εις ό,τι λέγει κανένας δεν εφάνη...
αυτός ο πλάνος κόσµος και πάντοτε και τώρα,
δεν κάνει ό,τι λέγει, δεν λέγει ό,τι κάνει.
Σουλούπι, µπό8, µικροµεσαίο,
ύφος του γόη, ψευτοµοιραίο.
Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης,
λίγο µαγκούφης, λίγο µουρντάρης.
Σπαθί αντίληψη, µυαλό ξεφτέρι,
κάτι µισόµαθε κι όλα τα ξέρει.
Κι από προσπάππου κι από παππού
συγχρόνως µπούφος και αλεπού.
Και ψωµοτύρι και για καφέ
το «δε βαρυέσαι» κι «ωχ αδερφέ».
Ωσάν πολίτης, σκυφτός ραγιάς
σαν πιάσει πόστο: δερβέναγας.
Θέλει ακόµα - κι αυτό είναι ωραίο -
να παριστάνει τον ευρωπαίο.
Στα δυό φορώντας τα πόδια που'χει
στο'να λουστρίνι, στ'αλλο τσαρούχι.
Ç åöçìåñßäá «Åí Íéêïëéôóßù» åßíáé ìéá óõëëïãéêÞ
ðñïóðÜèåéá êáé äéáíÝìåôáé äùñåÜí.
Ç åõ÷Ýñåéá áõôÞ (ôçò äùñåÜí äéáíïìÞò) õðÜñ÷åé ÷Üñç
óôçí åèåëïíôéêÞ ðñïóöïñÜ Íéêïëéôóéùôþí êáé ößëùí.
Ôïõò åõ÷áñéóôïýìå èåñìÜ.
Íéêïëßôóé Èåóðñùôéêïý ÐñåâÝæçò
Íéêïëßôóé: "Çìéïñåéíüò ïéêéóìüò" (367 êÜôïéêïé,
õøüìåôñï 260 ì.) óôçí åðáñ÷ßá Íéêïðüëåùò êáé
ÐÜñãáò ôïõ íïìïý ÐñåâÝæçò.
Åßíáé Ýäñá ôçò ïìþíõìçò êïéíüôçôáò (21ô.÷ëì.
540 êÜôïéêïé) óôçí ïðïßá áíÞêïõí êáé Üëëïé äõï
ìéêñüôåñïé ïéêéóìïß, ç Åëáßá (90 êÜôïéêïé, õøüìå-
ôñï 150ì.) êáé ôá ÐëáôÜíéá (53 êÜôïéêïé, õøüìå-
ôñï150ì.)
Åãêõêëïðáßäåéá "ÍÝá ÄïìÞ", 1996

Αθάνατε Σουρή (1853-1919) !!!

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 15

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 16
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
ΚΟΙΝΗ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÇ-ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΚΟΣ ÓÕËËÏÃÏÓ
ÍÉÊÏËÉÔÓÉÙÔÙÍ ÐÑÅÂÅÆÁÓ
Αγαπητοί συγχωριανοί και φίλοι.
Είναι σε όλους µας γνωστό ότι το χωριό µας δεν έχει ου-
σιαστικά πλατεία, αφού στερείται κοινόχρηστου κεντρικού
χώρου. Πλατεία, πού όλα τα γειτονικά χωριά διαθέτουν και
εξυπηρετούν τις συγκεκριµένες ανάγκες τους. Ο αύλειος
χώρος της Παναγίας, µας εξυπηρετεί µέχρι τώρα, αλλά οι
διαστάσεις του είναι περιορισµένες και σε καµιά περίπτω-
ση δεν επαρκεί.
Τα τελευταία χρόνια, είναι καθολική η απαίτηση όλων να
βρεθεί ένας χώρος για να δηµιουργηθεί πλατεία, χωρίς
όµως αποτέλεσµα, αφού καµιά πρόταση δεν ικανοποιούσε
και η πολυπόθητη λύση µετατίθετο συνεχώς.
Είµαστε στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσουµε ότι ο
πολυπόθυτος χώρος βρέθηκε και έτσι βλέπουµε ένα όνει-
ρο δεκαετιών σιγά – σιγά να υλοποιείτε.
Πρόκειται για το οικόπεδο του Γιώργου Μίνου που ζει στη
Γερµανία. Το οικόπεδο δηλαδή, που είναι συνέχεια του
προαύλιου της εκκλησίας προς το σπίτι του Ευριπίδη Πα-
παπάνου. Ο χώρος είναι περίπου 800 τµ και οι δύο αδελφό-
τητες έχουν έρθει από κοινού σε συµφωνία µε τον αγαπη-
τό συγχωριανό µας και ιδιοκτήτη. Έχει υπογραφεί µάλιστα
βολή 5000 €, η οποία συγκεντρώθηκε από προσφορές
και ιδιωτικό συµφωνητικό και έχει κατατεθεί ήδη προκατα-
συγχωριανών µας. Το τελικό τίµηµα αγοράς είναι 23.000 €
χωρίς να περιλαµβάνονται τα λοιπά έξοδα (εφορία, δικη-
γόρος, συµβολαιογράφος κλπ).
Όπως είναι αυτονόητο για να συγκεντρωθούν τα χρήµατα
θα πρέπει όλοι, στο µέτρο των δυνατοτήτων του ο καθέ-
νας, να συνεισφέρουµε, για την πραγµατοποίηση αυτού
Φόλες ;;;
∆υστυχώς τα τελευταία χρόνια παρατηρείτε µια πολύ
δυσάρεστη κατάσταση.
Κάποιοι συγχωριανοί, για να
αντιµετωπίσουν τις επιδροµές
των αλεπούδων, βάζουν ανεξέ-
λεγκτα φόλες. Όµως, στις φό-
λες δεν πάνε µόνο οι αλε-
πούδες αλλά και όλα τα υπό-
λοιπα ζώα που ανυποψίαστα
τις τρώνε. Μεταξύ αυτών βέ-
βαια και τα σκυλιά µας, µε απο-
τέλεσµα τρόγωντάς τες να ξε-
ψυχάνε και µάλιστα µαρτυρικά. Τα ζώα αυτά, είναι κατά
κοινή διαπίστωση ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου.
Είναι πολύ δεµένοι οι ιδιοκτήτες µαζί τους και είναι σαν
να χάνουν κάποιο µέλος της οικογενείας τους.
Θερµή παράκληση λοιπόν προς τους αγαπητούς µας
συγχωριανούς, να βρουν άλλο τρόπο αντιµετώπισης των
αλεπούδων γιατί δεν τους φταίνε σε τίποτα τα συµπαθή
µας τετράποδα. Εξ άλλου η πράξη αυτή και από µόνη
της είναι και µια παράνοµη ενέργεια!  Καλή αντάµωση και καλό καλοκαίρι σ’ όλους!
16
ÓÕËËÏÃÏÓ
ÍÉÊÏËÉÔÓÉÙÔÙÍ ÐÑÅÂÅÆÁÓ
«Ç ÁÃÉÁ ÊÕÑÉÁÊÇ»
του σκοπού. Για το λόγο αυτό έχει συσταθεί επιτροπή που
την αποτελούν οι Παπα - Βασίλειος Κούσης, Κωσταντής
Κίτσιος, Κώστας Ιωάννης, Κολιός Βασίλειος, Τζόλος Τά-
κης, Κώστας Σωκράτης και Γιώργος Γιάννος, που έχουν
αναλάβει τη διεκπεραίωση και συγκέντρωση των προσφο-
ρών. Επίσης έχει ανοιχτεί λογαριασµός στην Αγροτική
Τράπεζα µε αριθµό 3050101721977 στα ονόµατα των
Βασίλη Κολιού και Τζόλου ∆ηµητρίου για όσους επιθυµούν
να καταθέσουν χρήµατα µέσω τραπέζης. Σε όλες τις περι-
πτώσεις θα αποδίδονται σφραγισµένες και αριθµηµένες
αποδείξεις των δύο συλλόγων.
Αντιλαµβανόµαστε πλήρως ότι είναι δύσκολο αυτή την
εποχή µε τα µεγάλα οικονοµικά προβλήµατα που
υπάρχουν, να ζητάµε χρήµατα. Όµως η απόφαση πάρθηκε
µετά από πολύ συζήτηση και προβληµατισµό και είναι µο-
ναδική ίσως ευκαιρία να λυθεί ένα µεγάλο και χρονίζον
πρόβληµα του αγαπηµένου µας χωριού.
Η αγορά του οικοπέδου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί
τον προσεχή Αύγουστο οπότε και θα γίνουν τα οριστικά
συµβόλαια. Το οικόπεδο θα µεταβιβαστεί και θα είναι κοινό
περιουσιακό στοιχείο των δύο συλλόγων.
Παρακαλούµε λοιπόν και σας προσκαλούµε όλους, να
συνδράµετε για να πραγµατοποιηθεί ένα έργο, για το
οποίο όλοι θα καµαρώνουµε και θα αποτελεί παρακατα-
θήκη για τις επερχόµενες γενιές Νικολιτσιωτών.
Για τα διοικητικά συµβούλια των δύο Συλλόγων
Ïι Ðñüåäñïι Κολιός Βασίλειος
Êþóôáò ÉùÜííçò
Πάµε χωριό
Το χωριό είναι µες την καρδιά µας
και πάντα πρέπει να το επισκεπτό-
µαστε.
Ιδιαίτερα τώρα το καλοκαίρι που
έχουµε µε τις άδειές µας περισσό-
τερο χρόνο, µας δίνεται η ευκαιρία
να πεταχτούµε καµιά βόλτα. Να
θυµηθούµε τα παλιά, να δούµε
συγγενείς και φίλους, να γνωριστούν παιδιά κι εγγόνια µε
τον τόπο που µας µεγάλωσε και µας ανέδειξε. Είναι µιας
πρώτης τάξεως ευκαιρία, εµείς και γιατί όχι η παρέα µας,
να το εντάξουµε σαν τόπο προορισµού και µε έδρα το
χωριό να γνωρίσουµε τη τριγύρω περιοχή που τόσα έχει
να µας δώσει. Θαυµάσιες ακρογιαλιές, ποτάµια, λίµνες,
βουνά, παραδοσιακά ακόµα προ¼όντα, όµορφες και φτ-
ηνές ταβέρνες και τόσα άλλα µας περιµένουν καρτερικά.
Και να µην ξεχνάµε και τις ηµεροµηνίες.
Της Αγίας Κυριακής, πανηγύρι! 20 Ιουλίου πανηγύρι
στον Αι – Λιά! 8 & 9 Αυγούστου πολιτιστικό ∆ιήµερο!
15Αύγουστο η µεγάλη γιορτή!

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
 f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 17

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

Οι υποψηφιότητες των αιρετών για το ∆ήµο Ζηρού

Α
κόµα δε χωνέψαµε το νέο ό- λεγόµενους υποψηφίους. Ήδη ο
νοµα του ∆ήµου µας και πρέ- πολιτικός µηχανικός κ. Γ. Ζυγού-
πει να προσαρµοστούµε στη ρης, έχει ανακοινώσει την υποψηφι-
νέα προεκλογική πραγµατικότητα! ότητά του, έχοντας δηµιουργήσει
υ Πραγµατικότητα η οποία πολλαπ- σάλο, αλλά και προσδοκίες διατα-
ς λασιάζει τις υποψηφιότητες, µιας ράσσοντας τα ύδατα των κοµµάτων.
- και ο υπό σύσταση ∆ήµος Ζηρού Και άλλοι όµως διατείνονται ότι θα
ν πρέπει να ενσωµατώσει τους αυτο- κατέλθουν ως ανεξάρτητοι για διεκ-
- διοικητικούς των 3 πρώην Καποδι- δίκηση της δηµαρχίας, χωρίς όµως
ή στριακών δήµων και της κοινότη- να είναι επίσηµες οι υποψηφιότητές
ν τας που συνενώνονται. Μπορεί τους, τις ηµέρες που «έκλεινε» (22
ν ακόµα τις µέρες αυτές να µην Ιουνίου) η εφηµερίδα µας και όδευε
- έχουν κατατεθεί και κλείσει οι προς το τυπογραφείο.
ς συνδυασµοί, αλλά οι διαβουλεύ- Στο τοπίο της περιφέρειας τα πράγ-
σεις καλά κρατούν. µατα είναι ακόµα πιο συγκεχυµένα
Οι νέοι «Καλλικρατικοί» ∆ήµοι του Νοµού Πρέβεζας.
ν Στο κυβερνών κόµµα, αφού ο κ. Νο- αφού κανένα κόµµα δεν έχει ανα-
υ µάρχης ξεκαθάρισε ότι δεν ενδιαφέρεται και παραµένει σε κοινώσει τον υποψήφιο για περιφερειάρχη, ούτε και αντιπερ-
ε ενεργή εφεδρεία, άφησε ελεύθερο το τοπίο και ήδη διαβου- ιφερειάρχες. Μόνο από το χώρο του ΠΑΣΟΚ έχουν εκφραστεί
- λεύονται βάσει των υποψηφιοτήτων που κατατέθηκαν. Αυτή ο πρόεδρος του νοµαρχιακού Συµβουλίου κ. Β. Μπακόλας
ν του κ. Γιώργου Γράψα και του κ. Βογιατζή Κων/νου. και ο σύµβουλος του υπουργείου οικονοµίας κ. Κ. Αρβανίτης
Στη Νέα ∆ηµοκρατία, που έχει και την πλειοψηφία στην πε- και έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους για τη θέση αυτή.
ί ριοχή µας, δηλώνουν όλοι παρόντες και θέτουν τον εαυτό το- Σίγουρα το νέο τοπίο και η νέα νοµοθεσία δυσκολεύει τους
ά υς στη διάθεση του κόµµατος. Οι ∆ήµαρχοι κ. κ. Χ. Αθα- συνδυασµούς και οι υποψήφιοι δήµαρχοι, δηµοτικοί σύµβου-
ό νασίου, ∆. Γιολδάσης, Η. Παπατσίµπας και ο πρόεδρος κ. Β. λοι αλλά και υποψήφιοι για τα τοπικά συµβούλια, έχουν ένα
Κωσταντής, επιθυµούν να συνεχίσουν το έργο τους, από µακρύ και θερµό καλοκαίρι µπροστά τους, για να πείσουν για
α όποια θέση το κόµµα τους ορίσει, µε τον κ. Γιολδάση να έχει την καταλληλότητά τους.
ο το προβάδισµα λόγω βέβαια της πολυπληθέστερης Φιλιππιά- Εµείς τους ευχόµαστε να έχουν ένα καλό και κυρίως αξιοπρ-
- δας. Όµως στον ίδιο χώρο κι άλλοι διεκδικούν το χρίσµα θεω- επή προεκλογικό αγώνα, θεωρώντας το έργο τους χρήσιµο,
ρώντας τον εαυτό τους καταλληλότερο, όπως η κ. Ξώνα δύσκολο και σηµαντικό. Σαν εφηµερίδα, όπως και στο παρε-
Γεωργία και ο µηχανικός Π. Ρεµπής. λθόν, θα παραχωρήσουµε στο επόµενο φύλλο ισοδύναµο
Στα υπόλοιπα κόµµατα δεν έχουν φανεί οι υποψηφιότητες, χώρο σε όλους τους υποψηφίους δηµάρχους για να µας
ενώ µεγάλη κινητικότητα υπάρχει στους «ανεξάρτητους» εκθέσουν τις απόψεις τους. 

Νταρανίτικα
∆
ιπλά βαφτίσια στην οικογένεια του Αθανασίου Κ. - Καλός καιρός το Πάσχα, καλοκαιριάτικος. Λίγοι όµως οι
Στράτη. Ο ένας γιος, ο Αντώνης και η σύζυγός του επισκέπτες στο χωριό. Βενζίνη, περικοπές µισθών και
Αποστολίνα Παπαδοπούλου βάφτισαν τον Αλέξη το- συντάξεων, απέτρεψαν πολλούς να γιορτάσουν στο χωριό.
υς. Ο Άλλος γιος, ο Παναγιώτης και η σύζυγός του Μαρία - Στις 2 ΜαŠου στον Άγ. Αθανάσιο και στις 21 στον Άγ. Κων-
Γκούζια βάφτισαν τον Θανάση τους. Να τους ζήσουν. σταντίνο παρατηρήθηκε αυξηµένη προσέλευση προσ-
Ευτυχισµένοι οι γονείς Θανάσης και Αρετή. Τα µυστήρια κυνητών. Αλλά για πανηγύρι ούτε λόγος. Που είναι εκείνα
τελέστηκαν την Πρωτοµαγιά στον Άγιο Αθανάσιο και ακο- τα χρόνια τα παλιά µε τα τριήµερα γλέντια, τον κόσµο που
λούθησε γλέντι στην ταβέρνα «Χαρίλαος» των Παπαδατών. έφτανε και ξενυχτούσε από µακρύτερα µέρη, τις προετοι-
µασίες των χωριανών από βδοµάδες….
Πολλοί οι καλεσµένοι και µάλιστα συµπέθεροι από µακριά.
- Αλλαγή τέµπλου έγινε στον Α¼ - Θανάση εν µέσω κρίσης.
- Γάµος στο χωριό και µάλιστα τα στέφανα έγιναν στον Άγ.
Και µάλιστα …χωρίς διαβούλευση. Μάλλον µας περισ-
Αθανάσιο στις 29 Μαίου. Παντρεύτηκε η Χαρούλα Κ. Σακ-
σεύουν τα χρήµατα.
κά τον εκλεκτό της ∆ηµήτριο Π. Νταλάρα, από τις Χαλικιά-
- ∆υστυχώς επαληθεύτηκε το µοιραίο. Παλιότερα η Ελιά
δες.
έπαιρνε ότι περίσσευε από το Νικολίτσι. Με τον «Κα-
- Γάµος Στραταί¼κος στην Αθήνα. Ο Γρηγόριος Κ. Στράτης
ποδίστρια» τα Λακκοχώρια έπαιρναν ότι ξεροκόµµατο τους
παντρεύτηκε την εκλεκτή του Σωτηρία Ν. Τσιστράκη. Τα
πέταγαν τα Λέλοβα. Και µε τον «Καλλικράτη»; Βγήκε το
ερωτευµένα παιδιά παντρεύτηκαν στις 19 Ιουνίου, στον
άχτι των µικρών! Και τα µεγάλα χωριά θα πνίγονται στα
Πρ. Ηλία Πειραιά.
απόνερα του Ζηρού.
- Τι θα γίνει επιτέλους στη Λάκκα; Οι ληστείες δεν σταµα-
- Λένε µερικοί, ότι η Ελιά είναι µαθηµένη να αυτοδιοικείται,
τούν. Τελευταία διέρρηξαν το σπίτι του Αθανασίου ∆. Σακ-
ξέρει τους τρόπους να παίρνει και να διατηρεί ότι της ανή-
κά και σήκωσαν ακόµα και τα προικιά της Πανάγιως.
κει, θα επιζήσει µε τον «Καλλικράτη» όπως επέζησε ανά
Ακόµη και της Κωνστάντως ∆. Στράτη έκλεψαν τις οικο-
τους αιώνες. Αλίµονο σε κείνα τα χωριά, που θα σηκώσουν
νοµίες της. Και αυτά µόνο στην Ελιά. Που πήγε η φύλαξη
ψηλά το µπα¼ράκι και κατόπιν δεν θα µπορούν να το φτά-

των χωριών; ∆ιαβάζει κανείς;
νουν ούτε οι ίδιοι.
Που να γίνουµε και Ζηριώτες!

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 17

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 18

∆ΗΜΟΤΙΚΑ Γιώργος Σπ. Γιάννος

ÓõíÝ÷åéá áðü ôç óåë. 1

Μέχρις εδώ όλα καλά, άλλωστε χρις εσχάτων, περιχαρακωµένοι
η κοινωνία µας πάντα έτσι λειτου- γύρω απ’ τη µοναδικότητά τους:
ργούσε … αφοριστικά. Έψαχνε Τα Λέλοβα; ∆ήµος Θεσπρωτι-
πάντα ένα εύκολο εξιλαστήριο κού µε µια και µοναδική πρω-
θύµα! Ποτέ δεν µπαίναµε στη ου- τεύουσα! Φυσικά, τα Λέλοβα!
σία, αντιµετωπίζοντας σχεδόν Το Ανώι; Ανεξάρτητο κι αυτό!
επιφανειακά όσα θέµατα µας ∆ήµος ΟΡΡΑΟΝ!
αφορούσαν. Πάντα για τα δικά Η Κρανιά; Να παραµείνει Βασι-
µας ελλείµµατα, τη δικιά µας τελι- λεύουσα πασών των ορεινών, αγ-
κά γύµνια, φταίει άλλος. Πάντα ναντεύοντας προς Πρέβεζα!
κάποιος άλλος, εκτός βέβαια από Ο Λούρος; Στην Πρέβεζα κι αυ-
εµάς τους ίδιους, οπότε τι ποιο τός µε ∆ήµαρχο µάλιστα Λου-
εύκολο; ριώτη!
Αγιαστούρες, αναθεµατήρια µε Η Φιλιππιάδα; Καβάλα στ’ άλο-
όλα τα συναφή και … Αφορίστε γο! Που θα πάτε όλοι; Σε µένα θα
τον! καταλήξετε!
Και εξηγούµαι: Ώσπου ήρθε εκείνη η αποφρά-
Από το περασµένο Φθινόπωρο, δα ηµέρα, που δηµοσιοποιήθηκε
Προεστοί στο Νέο Λούρο
που η νέα κυβέρνηση ανέλαβε τη η πρόταση της Κυβέρνησης.
διακυβέρνηση της χώρας, εξήγγειλε τις αλλαγές στην τοπική Ξύπνησε ο κοιµώµενος γίγας και σε ολόκληρο νοµοσχέδιο,
αυτοδιοίκηση και τις προθέσεις της να επιφέρει σηµαντικές µια λέξη ήταν αρκετή για να τον εξαγριώσει! Να τον βγάλει
αλλαγές και στον αυτοδιοικητικό χάρτη. Και εκεί που δεν το τελικά από τα ρούχα του! Ζηρός!
πιστεύαµε, αυτοδιοικητικοί αλλά και πολίτες αυτής της Ζηρός;
δύσµοιρης χώρας, αρχές του έτους παρουσιάστηκε για «δια- Ποιος είν’ αυτός;
βούλευση» το σχετικό προσχέδιο, αφήνοντας να εννοηθεί, Αυτός ο Σλάβος;
ότι η διοικητική µεταρρύθµιση θα γίνει βάσει της προµελέτης Αυτός ο καταβυθισµένος;
του ΙΤΑ (Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης) που πρότεινε και Αυτός που οι αδερφάδες του σφάζονται σαν τα σκυλιά;
τα της συνένωσης. Από τότε και µέχρι τα τέλη ΜαŠου, οπότε Αυτός που δε σέβεται την ιστορία, της από ‘κει µεγάλης
και τελικά ψηφίστηκε το νοµοσχέδιο, πολλές συζητήσεις έγι- αρχα¼κής γειτονικής πρωτεύουσας;
ναν, πολύ µελάνι χύθηκε, πολλές προτάσεις διατυπώθηκαν. Αυτός που δεν υποκλίνεται µπροστά στους από ‘δω Θε-
Τα πάντα όµως, γύρω από τη «µοναδικότητα» που η κάθε πε- σπρωτούς Μονάρχες;
ριοχή διαθέτει, αφήνοντας στην ορφάνια το µεγάλο ζητούµε- Αυτός που δεν προσκυνά τους βασιλείς;
νο του προσχεδίου που ήταν η «διαβούλευση». Αυτός που τόλµησε να συµµαχήσει µε βουλευτή και µάλι-
Τι πιο αυτονόητο µετά την ανακοίνωση του προσχεδίου, στα κυβερνητικό;
απ’ το να καθίσουν από κοινού τα ∆ηµοτικά Συµβούλια και Εγώ δεν ξέρω τίποτα, ψέλλισαν κάποιοι και έσπευσαν να
κυρίως οι ∆ηµοτικοί «Άρχοντες» των υπό συνένωση ∆ήµων κρυφτούν τρίβοντας τα χέρια τους!
και να πράξουν αυτό που η ∆ηµοκρατία µας επιτάσσει. Να Ε! Όχι λοιπόν Ζηρέ!
συζητήσουν τις όποιες προτάσεις τους, ώστε µέσα από ένα ∆ε θα πάρουµε! Ευχαριστούµε!
γόνιµο διάλογο και απ’ την ανταλλαγή απόψεων, να συµφω- Στην πυρά! Η µάλλον στον πάτο της λίµνης Σου!
νήσουν. Να συνθέσουν δηλαδή µια τελική απόφαση πόρι- Εκεί για να σε ξεκάνουν τα … κυανοβακτήριά Σου!
σµα. Πόρισµα που σαν ενιαία πρόταση θα έπρεπε να σταλεί Εσύ κι ο βουλευτής σου αντάµα!
προς το υπουργείο εσωτερικών, χαράσσοντας παράλληλα Τι κι αν µέχρι χτες ερίζαµε για να σε ‘χουµε µόνο εµείς, για
και το διεκδικητικό πλαίσιο για τον υπό σύσταση ∆ήµο. να βγούµε εµείς πρώτοι βρε αδελφέ, µια φωτογραφία στα
Πόσες κοινές συναντήσεις έγιναν; γαληνεµένα νερά σου. Τι κι αν σου φτιάξαµε τέτοιο ανα-
Καµία!!! ψυκτήριο να πίνεις το φραπέ σου. Όσο και περιβαλλοντική
Κάποιες συναντήσεις που έγιναν υπό την ΤΕ∆Κ Πρέβεζας, εκπαίδευση σου δώσαµε αχάριστε Ζηρέ. Τι κι αν παλιο –
έγιναν για την τιµή των όπλων, χωρίς το αναµενόµενο αποτέ- µπαγάσα, ήσουν η αιτία να µη µιλιόµαστε µεταξύ µας, να µην
λεσµα, που θα έπρεπε να είναι ένα κοινό πόρισµα, κάποια ανταλλάσουµε ούτε µια µατιά! Μέχρι και τα µολυσµένα ψάρ-
τεκµηριωµένη και ενιαία πρόταση. Όλοι οι τοπικοί µας ια σου ήµασταν έτοιµοι να φάµε…
άρχοντες, περιορίστηκαν στο να διαβάζουν τις αντιρρήσεις Συγχωρήστε µου αγαπητοί συνδηµότες, µελλοντικοί και
τους, ικανοποιώντας την εγωπάθειά τους, χωρίς πουθενά µια νυν, το όποιο περιπαικτικό µου ύφος. ∆ιακωµωδώντας όµως
λογική πρόταση, χωρίς πουθενά να οµονοήσουν. ∆ιαβάζον- της κατάσταση προσπαθώ να αποφύγω αυτό που υφέρπει
τας στον τοπικό τύπο τις δηλώσεις των δηµάρχων σίγουρα στα µελλούµενα για την περιοχή µας. Τον κίνδυνο διαχωρι-
δε θα διαφωνήσετε µαζί µου. Κάποιες συζητήσεις που κατά στικών γραµµών και στην περιοχή µας.
καιρούς έγιναν και βαπτίστηκαν συνελεύσεις, ένα µόνο από- ∆εν ξέρω κατά πόσο ο συµπαθής Βουλευτής µας (µακριά
δειξαν. από µένα οποιαδήποτε κοµµατική ιδιότητα), ο κ. Βαγγέλης
Ότι ο βασιληάς είναι … γυµνός! Παπαχρήστος, είναι τελικά ο ονοµατοδότης του ∆ήµου. ∆εν
Στην ίδια κατεύθυνση και υπόλοιποι φορείς (αδελφότητες, µπορεί όµως να φορτώνουµε σε ένα πρόσωπο τη δική µας
σύλλογοι κλπ) που για µια ακόµη φορά αποδειχτήκαµε ανεπάρκεια, χρησιµοποιώντας µάλιστα µια επικίνδυνη ρητο-
κατώτεροι των περιστάσεων και µέσα από την τριβή της καθ- ρική. Υπερβολές και προσδιορισµοί που σαν χαρακτηρισµοί
ηµερινότητας φανήκαµε αδύναµοι τελικά στο να εισηγη- και µόνο απορρίπτονται, συµβάλλοντας στο κλίµα της
θούµε κάποια πρόταση. επικίνδυνης απαξίωσης του πολιτικού µας συστήµατος.
Καµιά οµόθυµη πρόταση λοιπόν, παραµένοντες όλοι µέ- Είναι καιρός για περισυλλογή και στοχασµό. Καιρός να

18 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 19
∆ΗΜΟΤΙΚΑ
επαναπροσδιορίσουµε τις απαιτήσεις µας από το πολιτικό
µας σύστηµα και τους ανθρώπους που το υπηρετούν και
γιατί όχι µερικοί εµφανώς το τιµούν.
∆εν µπορεί το όνοµα του ∆ήµου, όποιο κι αν είναι αυτό,
όσο σπουδαίο κι αν το θεωρούµε, να προτάσσεται και να
αναβαθµίζεται σε µείζον. Η περιοχή µας δυστυχώς έχει πολ-
λά και σηµαντικά προβλήµατα. Υπολείπεται και υστερεί φα-
νερά, άλλων, ακόµα και των γειτονικών της περιοχών,
ψάχνοντας ακόµα να προσδιορίσει την ταυτότητά της και την
αναπτυξιακή της προοπτική. ∆εν µπορεί ένα όνοµα να µονο-
πωλήσει και να γίνει σηµαία της προεκλογικής περιόδου.
∆εν µπορεί οι ανεπαρκείς στην πλειοψηφία τους, στους υπό
συνένωση ∆ήµους διοικούντες, να µας αποπροσανα-
τολίσουν και να µη καταδειχθεί η σηµαντική ανεπάρκειά το-
υς. Μεταφέρουν στο νέο ∆ήµο σηµαντικά προβλήµατα και
αυτά πρέπει να δούµε, να συζητήσουµε και τελικά να κατα-
δείξουµε. ∆υστυχώς σήµερα η τοπική αυτοδιοίκηση φαντά-
ζει στα µάτια των περισσοτέρων και στην πλειονότητά της
σαν κάτι το φθαρµένο, το διαβρωµένο και το συµβατικό. Τα
χρέη, η κακοδιοίκηση, οι πελατειακές σχέσεις, η έλλειψη
σχεδιασµού και προοπτικής, είναι µερικά από όσα µπορούµε
να απαριθµήσουµε και τα οποία συνθέτουν µια ατέρµονα κα-
κοδιαχείρηση, για την οποία βεβαίως την κύρια ευθύνη
έχουν και προσωπικά οι δήµαρχοι µέσω του δηµαρχοκεντρι-
κού συστήµατος που βιώσαµε. ∆ηµαρχοκεντρικό σύστηµα
που ως άλλος Μαυροµιχάλης θανάτωσε πρόωρα τον «Κα-
ποδίστρια», αναζητώντας από τον Καλλικράτη τη σωτηρία
της οικονοµίας. Μιας οικονοµίας που η ραχοκοκαλιά της
ήταν η Ελληνική επαρχία κι ακόµα πιο πολύ οι πάλε ποτέ
κραταιές κοινότητες. Αυτό λοιπόν είναι το ζητούµενο. Πώς
να ξεπεράσουµε την ίδια την εσωστρέφεια και τη µιζέρια
µας, αφήνοντας κατά µέρος ανέξοδη ρητορική και στείρες
αντιπαραθέσεις, και το όποιο όνοµα καλώς να ορίσει και
γιατί όχι να γίνει συνώνυµο της ανάπτυξης.
Από το νέο «Καλλικρατικό» ∆ήµο πρέπει να γίνουµε απαιτητι-
κοί κι ακόµα περισσότερο διεκδικητικοί. Ιδιαίτερα σήµερα που
η κοινωνική συνοχή διαταράσσεται βάναυσα, δηµιουργώντας
νέες µορφές κοινωνικού αποκλεισµού. Σήµερα που η φτώχεια
χαµογελάει όλο και περισσότερο στην επικράτεια και βέβαια
στην περιοχή µας απειλώντας συνολικά τον πληθυσµό της, η
τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει και σίγουρα µπορεί, να γίνει το
πεδίο αντίστασης, στη δυσµενή προοπτική και στην προστασία
των δικαιωµάτων των πολιτών της.
Ας σταµατήσουµε λοιπόν τις σοβινιστικές κορώνες και
οµονοούντες ένθεν - κακείθεν ας επανασυστήσουµε την
ιστορική επαρχία Φιλιππιάδας και Λάκκας Σουλίου. Ή Λάκ-
κας Σουλίου και Φιλιππιάδας αν θέλετε.
Μέληµά µας πρέπει να είναι η γειτονική συµβίωση, η κοινή
προοπτική και η δυναµική αναπτυξιακή του τόπου µας και εν-
τός των κοινών συνόρων θα βρεθεί και το κοινό όνοµα.
Υποχρέωσή µας είναι να αναδείξουµε τα υγιή πολιτικά πρό-
σωπα που θα επανδρώσουν τη νέα µας διοίκηση αποστασιο-
ποιηµένα από τις παθογένειες του παρελθόντος. Και εµείς,
ως πολίτες αυτού του νέου ∆ήµου, ας ψάξουµε για να βρ-
ούµε το καλύτερο ρόλο που το νοµοσχέδιο προσδιορίζει και
επιζητά. Το ρόλο του ενεργού πολίτη!
Καλή µας συνύπαρξη…  1912 ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε τη Φιλιππιάδα
Σηµ: Ïé öùôïãñáößåò åßíáé από το αρχείο ôïõ éäñýìáôïò «Áêôßá
Íéêüðïëéò». Åßíáé áíáäçìïóßåõóç áðü ôïí ðñþôï ôüìï ôçò Ýêäïóçò
«Çðåéñùôþí Êïéíüí», ôïõ Ìé÷Üëç Óôüñê. Ï öùôïãñÜöïò Francesco
Guiddiardini, Þôáí Éôáëüò ðïëéôéêüò êüìçò êáé åß÷å åðéóêåöôåß ùò
ðåñéçãçôÞò ôçí ðåñéï÷Þ ìáò ôï Öèéíüðùñï ôïõ 1900.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
Γιώργος Σπ. Γιάννος
Η Φιλιππιάδα
Η Φιλιππιάδα λοιπόν θα είναι η έδρα του νέου ∆ήµου.
Παραθέτουµε ορισµένα στοιχεία για την ιστορία της.
Το τζαµί στο Ν. Λούρο
Η Ιστορία της Φιλιππιάδας αρχίζει µετά το έτος 1881. Με τη
συνθήκη του Βερολίνου, η Άρτα προσαρτήθηκε στο
Ελληνικό κράτος και τα σύνορα της Ελλάδας έφθασαν ως
τον ποταµό Άραχθο. Η Άρτα µέχρι τότε ήταν η έδρα της πε-
ριφέρειας και µε την αλλαγή των συνόρων το Τουρκικό
κράτος έπρεπε να βρει νέα έδρα για να µεταφερθεί η
διοίκηση της νέας περιφέρειας.
Με εντολές του σουλτάνου οι τριακόσιες περίπου οικογέ-
νειες των Τούρκων προνοµιούχων που εγκατέλειπαν την
Άρτα, έπρεπε να παραµείνουν στην επικράτεια του Σουλτα-
νικού κράτους και κοντά στη συνοριακή γραµµή. Έτσι τον
Αύγουστο του 1881, φεύγοντας οι Τούρκοι από την Άρτα
εγκαταστάθηκαν στην παλιά Φιλιππιάδα επιτάσσοντας όλα
τα χαµόσπιτα και τα φτωχοκάλυβα των χριστιανικών οικο-
γενειών. Το νέο καθεστώς διαβίωσης δεν άρεσε ούτε στους
καλοµαθηµένους Τούρκους, ούτε βέβαια στους Έλληνες
που εκτοπίστηκαν. Από τις πιέσεις η διοίκηση αναγκάστηκε
να ψάξει νέο µέρος για εγκατάσταση της διοίκησης και των
τουρκικών οικογενειών.
Για να βρεθεί το καταλληλότερο µέρος οι Τούρκοι χρησιµο-
ποίησαν Γερµανό µηχανικό που είχαν στην υπηρεσία τους.
Αφού περιηγηθήκε την ευρύτερη περιοχή επέλεξε ως καταλ-
ληλότερη, τη θέση που βρίσκεται η σηµερινή Φιλιππιάδα. Θέ-
ση ανάµεσα στο Ελευθεροχώριο και την παλαιά Φιλιππιάδα.
Αρχικά ονοµάστηκε από τους Έλληνες Νέος Λούρος, ενώ οι
Τούρκοι την έλεγαν Χαµιδιέ (προς τιµή του Σουλτάνου
Αβδούλ-Χαµίτ Β’). Η πόλη χτίστηκε µε σχέδιο, µεγάλους δρό-
µους, όµορφα και µεγάλα σπίτια, µε διοικητήριο το οποίο θα
χρησίµευε ως καιµακαµλίκι, (διοικητικό επαρχείο) όλης της
περιοχής. Άλλα δηµόσια κτήρια ήταν το Χαµάµ (δηµόσια
λουτρά) και το µεγάλο και επιβλητικό Τζαµί.
Αρχικά η Φιλιππιάδα απελευθερώθηκε από τον Ελληνικό
στρατό το 1897, για σύντοµο όµως χρονικό διάστηµα αφού
στη συνέχεια ανακαταλήφθηκε από τους Οθωµανούς. Η
οριστική απελευθέρωση κατέστη δυνατή κατά τον Α’ Βαλ-
κανικό πόλεµο. Συγκεκριµένα στις 12-15 Οκτωβρίου του
και εγκατέστησε µάλιστα εκεί το στρατηγείο, για να προε-
τοιµάσει την απελευθέρωση της ευρύτερης περιοχής. Με-
τά την απελευθέρωση µετονοµάστηκε από Χαµιδιέ σε Νέα
Φιλιππιάδα και µαζί µε τους οικισµούς του Ελευθεροχωρίου
και της παλιάς Φιλιππιάδας αποτελεί πλέον το µεγάλο

αστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.
19
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 20

ÐÑÏÓÙÐÉÊÏÔÇÔÅÓ www.hpeiros.gr

3ο Μέρος
ÁëÝêïò ÊéôóÜêçò, «Ôï áçäüíé ôçò Çðåßñïõ»
¸íá ìåãÜëï áöéÝñùìá óôç æùÞ ôïõ ÁëÝêïõ ÊéôóÜêç áðü ôï Çðåéñþôéêï portal Hpeiros.gr
Ï ÁëÝêïò ÊéôóÜêçò, ãíùóôüò ìå ôï ðáñùíýìéï «áçäüíé ôçò Çðåßñïõ», åßíáé Ýíáò æùíôáíüò èñýëïò ôïõ Äçìïôéêïý
ôñáãïõäéïý êáé äç ôïõ Çðåéñþôéêïõ. ¸÷åé ôñáãïõäÞóåé, áëëÜ êé Ý÷åé ãñÜøåé ÷éëéÜäåò ôñáãïýäéá, åîõìíþíôáò ôçí
¹ðåéñï, ôçí îåíéôéÜ, ôïí Ýñùôá áëëÜ êáé ôïõò áãþíåò ôïõ Ýèíïõò. Ôï 2005 ðÝñáóå ìßá ðåñéðÝôåéá õãåßáò, áðü ôçí
ïðïßá åõôõ÷þò âãÞêå ðéï äõíáôüò, áëëÜ – üðùò ï ßäéïò ëÝåé- êáé ðéï êáëëßöùíïò…
Το “αηδόνι της Ηπείρου” αφού µας µίλησε στα φτά για να τραγουδήσει, εκατοµµύρια.
δύο προηγούµενα αφιερώµατα (αφιέρωµα 1 – Αυτός έλεγε «ναι, ναι» και την τελευταία
αφιέρωµα 2) για την πονεµένη ζωή του και τα στιγµή µπορεί να το µετάνιωνε και να µην
πρώτα του βήµατα στο παραδοσιακό τραγούδι, πήγαινε…
µας αφηγείται την πορεία του µέσα από µεγά- Και ο Μάτσας τον παρακαλούσε να πει κα-
λες συνεργασίες και τραγούδια που έγιναν νένα τραγούδι. Οι µόνοι για τους όποιους ο
…«Εθνικοί ύµνοι». Αναφέρεται τη συνεργασία Μάτσας είχε δώσει το ελεύθερο να γραµ-
του µε τον Στέλιο Καζαντζίδη, αλλά και άλλα τε- µοφωνούν ότι θέλουν, ήταν ο Καζαντζίδης
ράστια ονόµατα του λα©κού τραγουδιού, καθώς και εγώ.
και στα πιο αγαπηµένα του τραγούδια. Εµένα µε αγαπούσε πολύ ο Στέλιος. Θυµά-
Για τη µετά το 1954 πορεία του αναφέρει: µαι τραγουδούσα στο Βελούχι κι ερχόταν
Aλ. Κιτσάκης: Το 1954, γραµµοφώνησα τα τρία να µε ακούσει. Και κάποια στιγµή παίρνει
πρώτα µου τραγούδια µε τον Βά¼ο Μαλλιάρα τον το µικρόφωνο και λέει: «Προσέξτε τον Αλέ-
κλαρινίστα. Η επόµενή µου δουλειά ήρθε το κο τον Κιτσάκη σαν τα µάτια σας. Να κάνε-
1956 µε τα εξής τέσσερα τραγούδια: "Βλαχοθα- τε προσευχή να ζήσει ο Κιτσάκης όσο γίνε-
νάσης", "Βασίλω µου σ' αντάµωσα", "Λίτσα Βαγ- Φουστανελοφόρος, όπως εµφα- ται περισσότερα χρόνια, γιατί όσο περισ-
γελίτσα µου" και "Περιστεράκια όµορφα". νιζόταν σε εκδηλώσεις της παν- σότερα χρόνια ζήσει, θα ζήσει κοντά του
Τα τραγούδια που µου άνοιξαν τα φτερά –στις ηπειρωτικής συν/νδίας (1952) και το ∆ηµοτικό τραγούδι». Μεγάλη κου-
αρχές της δεκαετίας του ‘60’ – ήταν: «Οι κλέφ- βέντα…
τες», το «Πάµε στο λόγγο για ξύλα µωρ Λένη», Hpeiros.gr: Πόσα χρόνια τραγουδούσατε
όπως και το «Άσπρο τριαντάφυλλο κρατώ» που έκαναν το στο Βελούχι;
καθένα πάνω από 500.000 πωλήσεις. Ήταν οι πρώτες µου Aλ. Κιτσάκης: Τραγούδησα επί 24 χρόνια. Στην οδό Βεραν-
«βόµβες» στη δισκογραφία. Με τις επιτυχίες µου αυτές έκα- τζέρου ήτανε. Αλλά είχα κάνει βλακείες τότε. Θυµάµαι το
να τον Μάτσα και πετούσε από τη χαρά του. 1970 είχε έρθει στο µαγαζί ένα πατριωτάκι µας (από τη
Με αυτά τα πρώτα τραγούδια άνοιξε ο δρόµος µου και έγι- Ζίτσα κοντά), Γιαγοµάς Βασίλειος λεγότανε, καταστηµα-
να ο µεγάλος Κιτσάκης. Μια πορεία που συνέχισα µέχρι σή- τάρχης. Είχε ένα εστιατόριο αυτός. Είχε λεφτά. Έρχεται
µερα. Από εκεί και πέρα ακολούθησαν πολλά ακόµα σουξέ, που λέτε στο µαγαζί και λέει «Σου δίνω 15 εκατοµµύρια
όπως το «Αγάπη ξηµέρωσε φεύγω» (το έγραψα αρχές του δραχµές να φύγεις από το Βελούχι και να έρθεις στο µαγαζί
’70), το «Τζουµέρκα µου περήφανα» και το «Στης Πάργας που θα ανοίξω στην πλατεία Βάθης». Τότε, το 1970, αυτά
τον ανήφορο» (το είχα γράψει το ’64-65’) και έγινε ...παγκό- ήταν πολλά λεφτά. Σχεδίαζε να ανοίξει ένα µαγαζί µε 500
σµιο σουξέ! άτοµα χωρητικότητα, όταν όλα τα υπόλοιπα χωρούσαν µετά
Hpeiros.gr: Πόσα τραγούδια έχετε βγάλει; βίας 200 άτοµα. Τότε ο κόσµος έβγαινε έξω, το Βελούχι κά-
Aλ. Κιτσάκης: Περίπου δυόµισι χιλιάδες (!). Τόσα τρα- θε µέρα ήταν γεµάτο. ∆εν είναι όπως σήµερα που τα µαγα-
γούδια έβγαλε αυτό το λαρύγγι… Είναι τόσα πολλά που κά- ζιά περιµένουν να κάνουν 15 χορούς για να βγάλουν τα
ποια µπορεί να µην τα θυµάµαι κιόλας. Σε πολλά έχω γρά- σπασµένα’.
ψει και τους στίχους. Τους οποίους εµπνέοµαι από κάτι απ- Και του λέω εγώ «Θα έρθω». Το ακούει η πεθερά του ιδιοκτή-
λό, από κάτι αυθόρµητο. Ένα χαµόγελο, για παράδειγµα,
µπορεί να αποτελέσει πηγή έµπνευσης για µένα.
Hpeiros.gr: Ποιο είναι το αγαπηµένο σας τραγούδι;
Aλ. Κιτσάκης: Το αγαπηµένο µου είναι το «Από το µηδέν
ξεκίνησα»… Από το µηδέν ξεκίνησα και εγώ και το τι τρά-
βηξα το ξέρει µόνο η ψυχή µου. Κανένας δεν µου έδωσε
ούτε ένα βελόνι να ράψω εκείνο το τρύπιο παντελόνι... Με-
γάλο τραγούδι, περιγράφει όλη µου τη ζωή.
Hpeiros.gr: Με ποιους τραγουδιστές έχετε συνεργαστεί;
Aλ. Κιτσάκης: Με πολλούς. Και µε αρκετούς του Λα¼κού τρ-
αγουδιού. Όπως µε την Καίτη Γκρέι, το Στέλιο Καζαντζίδη,
τη Μαριλένα, τη Ρίτα Σακελαρίου, την Τζένη Βάνου, τον Πε-
ρικλή Περράκη και πολλούς ακόµα.
Hpeiros.gr: Ποιος από αυτούς τους τραγουδιστές σας είχε
εντυπωσιάσει πιο πολύ;
Aλ. Κιτσάκης: Ο Στέλιος Καζαντζίδης. Φοβερός τραγουδι- Bελούχι: Βασίλης Σούκας κλαρίνο, Ευγενία Βέρα, Έφη Γεωργακοπούλου,
στής αλλά ιδιόµορφος χαρακτήρας. Του έδιναν φοβερά λε- Νίκος Βέρας, Γέωργιος Σούκας κιθάρα, Ηλίας Κολλητήρης βιολί.Κάτω
αριστερά ο αδελφός του Σταύρος

20 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 21
ÐÑÏÓÙÐÉÊÏÔÇÔÅÓ
τη, η κα. Αφροδίτη Παπασπύρου και πέφτει λιπόθυµη κάτω.
Το βλέπω αυτό, τη λυπάµαι και αποφασίσω να µείνω. Με
1.200 δραχµές µεροκάµατο. Και δεν πήγα.
Mε τους Βασίλη Σούκα Κλαρίνο, Χριστόφορο Ζούµπα λαουτοκιθάρα, Γιώρ-
γο Σούκα κιθάρα, Στάθη Κάβουρα Γιούλα Κοτρώτσου τραγούδι (1962)
Καραβάνα λέγανε τον ιδιοκτήτη που είχε το ‘Βελούχι’, ‘µα-
λαγάνα’ τον λέω εγώ σήµερα. Και αυτό γιατί µε τις τόσες
µαλαγανιές που έκανε κατάφερνε και µε κορόιδευε τόσα
χρόνια. Μου είπε ψέµατα σε πολλά πράγµατα.
Πριν πάω στο ‘Βελούχι’ τραγούδαγα στο «Ελληνικό Γλέντι»
µε το Γιώργο τον Πόρο, ένα από τα µεγαλύτερα βιολιά που
έχει βγάλει ποτέ η Ελλάδα και τη Σοφία την Κολλητήρη. Κι
ερχόταν ο Καραβάνας και µε ‘έψηνε’ να πάω στο Βελούχι,
που το είχε ο πεθερός του. Στο τέλος του είπα ότι θα πάω
αλλά µόλις τελείωνε η σεζόν στο µαγαζί που ήµουνα. Κι έτσι
έκανα. Πήγα στο ‘Βελούχι’.
Ο πεθερός του που είχε το µαγαζί ήταν καταχρεωµένος.
Χρωστούσε τότε 2,5 εκατοµµύρια δραχµές τότε. Είχε βάλει
και το σπίτι του, µια µονοκατοικία στην Ηλιούπολη, υποθή-
κη. Την πρώτη χρονιά που πήγα στο ‘Βελούχι’, το ’63, ο πε-
θερός ξεπλήρωσε όλα τα χρέη του…
Τραγουδούσα, που λέτε στο ‘Βελούχι’, κάθε βράδυ για 24
χρόνια. Και κατάφερε αυτός ο …µαλαγάνας µε τα ψέµατά
του να µε κρατήσει στο µαγαζί, παρά τις µαλαγανιές που
έκανε. ‘Κρατούσα’ το µαγαζί µόνος µου. Απέναντι από ‘Βε-
λούχι’ ήταν ένα άλλο µαγαζί ανταγωνιστικό η «Βοσκο-
πούλα». Και ο ιδιοκτήτης µου έδινε τριπλάσια λεφτά για να
πάω. Αλλά εγώ ήθελα να µην κρεµάσω το Καραβάνα. Τόσο
αγαθός ήµουνα.
Να σας πω και ένα ακόµα συµβάν για να δείτε πόσο αγαθός
ήµουν. Θυµάµαι ήταν Νοέµβριος του 1976 που είχα πάει
στη Νέα Υόρκη για να τραγουδήσω σ’ ένα µαγαζί, το ‘Αλιµ-
πάµπα’. Το µαγαζί το είχε ένας Ηλίας από τη Θήβα. Και ξεκι-
νάω να λέω ένα τραγούδι, το «Χριστούγεννα στην Ξενιτιά»,
µοιρολόι. Και πέφτει ένα κλάµα στο µαγαζί, άλλο πράγµα.
Και αρχίσανε να µου ρίχνουν συνέχεια λεφτά. Τέσσερις χι-
λιάδες δολάρια µόνο γι’ αυτό το τραγούδι. Κάθισα έναν µή-
να εκεί. Και έρχεται ένας από την Τρίπολη, πελάτης, και µου
έκανε την εξής πρόταση: Μου πρότεινε 3.000 δολάρια την
ηµέρα για να τραγουδάω στο µαγαζί του. Αλλά εγώ αρνήθη-
κα γιατί δεν ήθελα να αφήσω το ‘Βελούχι’, τους πελάτες και
τον Καραβάνα. Και έτσι επέστρεψα πάλι στην Ελλάδα.
Για να µην χαλάσω το κέφι του Καραβάνα, ενός ανθρώπου
που µου έκανε πολλά κακά.
Hpeiros.gr: Τι άλλο σας έχει κάνει;
Aλ. Κιτσάκης: Αν σας πω δεν θα το πιστέψετε. Παρά το ότι
δούλευα εκεί 24 χρόνια ως τραγουδιστής αυτός µε είχε
δηλώσει ως γκαρσόν…! Για να πληρώνει λιγότερα στο ΙΚΑ.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
www.hpeiros.gr
Και όταν ήρθε η ώρα να πάρω τα ένσηµα και το επικουρικό,
πήρα 370 ευρώ σύνταξη! Σαράντα χρόνια ξενύχτια µέσα
στο υπόγεια για 370 ευρώ. Γι’ αυτό που µου έκανε αυτός ο
µαλαγάνας δεν θέλω να τον βλέπω στα µάτια µου. Αυτός
σήµερα έχει ένα µαγαζί στο Μπραχάµι. Τον ‘έφτιαξα’ κι αυ-
τός µου φέρθηκε µε αυτό τον τρόπο. Γι’ αυτό σας λέω δεν
θέλω να τον ξαναδώ.
Hpeiros.gr: Αυτή η στάση του, σας έχει φέρει σήµερα σε
δύσκολη οικονοµική κατάσταση;
Aλ. Κιτσάκης: Κοιτάξτε να δείτε. Αν δεν είχα κάνει µια καλή
οικονοµική διαχείριση µπορεί και να είχα πρόβληµα σήµερα.
Γιατί µε εκµεταλλευτήκαν και έβγαλαν αρκετοί, λεφτά από
µένα. Σκεφτείτε ότι υπάρχουν παλιοί µεγάλοι τραγουδιστές
που δεν έκαναν καλή διαχείριση και σήµερα αντιµετωπίζουν
προβλήµατα.
Hpeiros.gr:Να πούµε κάτι άλλο τώρα. Τα χρόνια της
χούντας είχατε βιώσει κάποια περιστατικά;
Aλ. Κιτσάκης:Να σας πω. Όταν έγινε η δικτατορία έπαιζαν
δικά µου τραγούδια. Και είχε δηµιουργηθεί η εντύπωση ότι
συµµετείχα και εγώ στο πραξικόπηµα… Έλεγε ο κόσµος:
«Για να βάζουν τραγούδια του Κιτσάκη άρα είναι κι αυτός
µέσα στη χούντα».
Αυτό µε είχε στεναχωρήσει διότι ουδεµία σχέση είχα µε όλη
εκείνη την κατάσταση.
Θυµάµαι το Πάσχα του 1968, ο Ιωαννίδης ήθελε να διορ-
γανώσει ένα πάρτι στην ΕΑΤ ΕΣΑ. Και είπε να φωνάξει εµέ-
να να τραγουδήσω. Με παίρνει λοιπόν τηλέφωνο ο ίδιος ο
Ιωαννίδης και µόλις άκουσα το όνοµα του µε έλουσε κρύος
ιδρώτας. Φοβήθηκα. Μου έπεσε το τηλέφωνο από τα χέρια.
Παναγία µου, είπα. Και µου λέει «θέλω να έρθει να τραγου-
δήσεις για την ΕΣΑ και για την Κυβέρνηση».
Και του απαντάω «Στρατηγέ µου, δεν µπορώ να έρθω». «Τι
είπες;» µου λέει µε αυστηρό τόνο. Του βρίσκω µια δικαιο-
λογία ότι δεν µπορώ να πάω και µου απαντάει «Ποιόν να
πάρουµε να τραγουδήσει». Και του προτείνω τον Κόρο.
Σκέφτηκα λογικά, παίζανε τραγούδια δικά µου στο πρα-
ξικόπηµα και δεν ήθελα να συνδεθεί το όνοµα µου µε αυτή
την κατάσταση. Τον πείθω και µετά παίρνω τηλέφωνο τον
Κόρο και του λέω ότι είναι διαταγή του Ιωαννίδη να πάει να
τραγουδήσει στο πάρτι της ΕΣΑ. Κι έτσι σώθηκα. Αν πήγαι-
να εγώ θα είχε αµαυρωθεί το όνοµα µου.
Hpeiros.gr: Με τη γυναίκα σας πώς γνωριστήκατε;
Aλ. Κιτσάκης: Από τον Παύλο Σακκά, έναν µπάρµπα της
που ήταν αστυνοµικός. Αυτός ήταν ένας άγιος άνθρωπος
που µε αγαπούσε πολύ και µε στήριζε. Από τους Μελιγγούς
Ιωαννίνων κατάγεται. Μια µέρα που λέτε είχε πει στην πεθε-
ρά µου, την οποία φωνάζω Τζαβέλαινα κι εκτιµάω αφάντα-
στα, θα σας φέρω τον Κιτσάκη στο σπίτι.
Πήγα που λέτε στο σπίτι, την είδα και την ερωτεύτηκα.
Mε τη γυναίκα Κατερίνα ενώ ποζάρουν στη καφετέρια "Αθηνακόν" για το
Hpeiros.gr
21
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 22
ÐÑÏÓÙÐÉÊÏÔÇÔÅÓ
Ευτυχώς ο Θεός µε λυπήθηκε και µου έστειλε αυτή τη
γυναίκα. Την Κατερίνα. Εν έτη 1976. Άξια γυναίκα. Της έχω
βγάλει πολλά τραγούδια. Όπως το «Σε όλο τον κόσµο θα το
πω την Κατερίνα αγαπώ» ή το «Σ’ αγαπώ Κατερίνα και θα
κάψω την Αθήνα, για το κέφι το δικό σου και για το χαµόγε-
λο σου». Σπουδαίο τραγούδι.
Ο κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη να έχει ένα καλό σύντροφο
δίπλα του. Μεγάλη υπόθεση. Αν δεν είχα την Κατερίνα θα
είχα πεθάνει.
Παντρευτήκαµε στις 30 ΜαŠου του 1987. Στην εκκλησία
Αγία Σοφία στο Νέο Ψυχικό. Είχε έρθει 3.000 κόσµος. Οκτώ
άλογα άσπρα έφεραν τη νύφη. Μεγάλο γεγονός.
Ήταν ο δεύτερός µου γάµος. Είχα παντρευτεί πρώτη φορά
το ∆εκέµβριο του 1966 µε µια Αγλα¼α από τη Λαµία, αλλά ο
γάµος αυτός δεν κράτησε πάνω από δύο χρόνια. Πήραµε
διαζύγιο κοινή συναινέσει. ∆εν έκανα παιδιά µαζί της οπότε
είναι όλα καλά από αυτό το θέµα.
Hpeiros.gr: Και µετά ήρθε ο γιός…
Aλ. Κιτσάκης: Ναι. Μετά ήρθε ο γιος, ο Κωνσταντίνος ο µέ-
γας ο νεότερος. Σπουδάζει πληροφορική. Το τραγούδι το
έχει στο αίµα του, αλλά του το έχω ξεκαθαρίσει, πρώτα να
γίνει καλός άνθρωπος, να µάθει γράµµατα και µετά το τρα-
γούδι. ∆εν θέλω να περάσει τις δυσκολίες που βίωσα εγώ.
Hpeiros.gr: Τι συµβουλές του έχετε δώσει;
Aλ. Κιτσάκης: Πάρα πολλές. Να λατρεύει την Ήπειρο, να
αγαπάει τους γονείς του, να σέβεται την παράδοση και να
είναι καλό παιδί και σεµνός. Να γίνει κύριος στην κοινωνία και
το τραγούδι να το έχει σαν χόµπι. Επίσης του έχω επισηµάνει
ότι δεν πρέπει να του γίνει έµµονη ιδέα να ξεπεράσει τον πα-
τέρα του. Κι ευτυχώς το παιδί µου δεν σκέφτεται έτσι.
Με το γιό του Κωνσταντίνο
σε µικρή ηλικία
Hpeiros.gr: Η αγαπηµένη σας οµάδα ποια είναι; Έχετε γρά-
ψει και τον ύµνο του ΠΑΣ…
Aλ. Κιτσάκης: O ΠΑΣ Γιάννινα είναι η αγαπηµένη µου οµά-
δα. Η δεύτερη είναι ο Ολυµπιακός. Και έγινα Ολυµπιακός
από το γιό µου τον Κωνσταντίνο. Ο πεθερός µου τον έκανε
και αυτός µε τη σειρά του έκανε εµένα Ολυµπιακό. Όµως
όλες τις ελληνικές οµάδες τις αγαπάω. Χαίροµαι όταν πάνε
καλά και προχωράνε µπροστά. Μου αρέσει το ποδόσφαιρο,
µου αρέσει να το βλέπω να προοδεύει.
Θυµάµαι, δε, την ιστορική πορεία που είχε κάνει ο Παναθη-
να¼κός το 1971 και είχε φτάσει µέχρι τον τελικό. Την είχα
παρακολουθήσει όλη την πορεία από κοντά.
Hpeiros.gr: Είχατε πάει τότε και στο Γουέµπλε¼;
Aλ. Κιτσάκης: Ναι είχα πάει στον τελικό. Θυµάµαι τον
Πούσκας. Πίστευα σ’ αυτόν. Ήταν µεγάλος προπονητής.
Μπήκε, που λέτε, ο Παναθηνα¼κός στο Γουέµπλε¼ και όλος ο
κόσµος φώναζε, «Πούσκας, Πούσκας». Ξέρετε τι πράµα
είναι να παίζει µια ελληνική οµάδα στο εξωτερικό και όλος ο
22
www.hpeiros.gr
κόσµος να αποθεώνει τον
προπονητή της. Ξέρετε τι
προπόνηση έκανε στον
Αντωνιάδη που ήταν
ψηλός για να τον κάνει πιο
ευκίνητο; Tον έβαζε και
µάζευε τις κότες µέσα από
τα κοτέτσια. «Πιάσε την
κότα» του έλεγε και ο
Αντωνιάδης έτρεχε – ήθε-
λε να του «σπάσει» τη µέ-
ση, γιατί ήταν …µονοκόµ-
µατος. Τον Αντωνιάδη τον
βοήθησε πολύ και ο ∆ο-
µάζος ώστε να αναδει- Με το Στέλιο Καζαντζίδη
χθεί. Ο ∆οµάζος, παιδιά,
ήταν ο πιο ολοκληρωµέ-
νος Έλληνας ποδοσφαιριστής. Αλλά και ο Παπαιωάννου
της ΑΕΚ ήταν κορυφή. Ήταν τότε ο µόνος Έλληνας ποδο-
σφαιριστής που είχε βάλει γκολ στον Γιασίν.
Hpeiros.gr: Από την µεγάλη οµάδα του ΠΑΣ Γιάννινα της
δεκαετίας του ’70 τι θυµάστε;
Aλ. Κιτσάκης: Κοίταξε να δεις, είχαµε την τύχη τότε να φέ-
ρουµε τον Ντε Φαρία και τους Αργεντινούς παικταράδες, µε
τον Αλβαρέζ, τον Γκοµέζ, αλλά και όλους τους υπόλοιπους.
Ο ΠΑΣ δίδαξε ποδόσφαιρο τότε. Κατέβαινε η οµάδα στο γή-
πεδο και έτρεµαν όλοι. Πηγαίνανε στα Γιάννενα και τρέµα-
νε. Ερχόντουσαν µεγάλες οµάδες, όπως η ΑΕΚ µε τον Πα-
πα¼ωάννου και φεύγανε ηττηµένες. Και η φετινή οµάδα του
Όγιος πάντως έδειξε τέτοια δείγµατα. Είναι µεγάλη τονωτι-
κή ένεση για τον κόσµο του ΠΑΣ να βλέπει την οµάδα να
παίζει έτσι.
Hpeiros.gr: Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η αλλαγής
της οµάδας φέτος;
Aλ. Κιτσάκης: Σε πολλά, στη νέα διοίκηση, στο προπονητή,
στους παίκτες, στις µεταγραφές. Όπως είναι, για παράδειγ-
µα, η απόκτηση του Ριµόλντι. Πολύ καλός παίκτης αλλά και
καλό παιδί, εγώ έκανα την παρουσίαση του το καλοκαίρι
(άσχετα αν δεν τα βρήκε µε την οµάδα). Αλλά και µε το Λου-
τσιάνο ανέβηκε πολύ η οµάδα, απέκτησε χαρακτήρα. Είµα-
στε περήφανοι για τον ΠΑΣ γιατί είναι ηπειρώτικη οµάδα.
Hpeiros.gr: Θα µας πείτε λίγα λόγια για το πώς εµπνευστή-
κατε τον ύµνο του ΠΑΣ Γιάννινα;
Aλ. Κιτσάκης: Αγαπούσα το ποδόσφαιρο και όταν άρχισε η
οµάδα αυτή να ανδρώνεται, να παίζει αυτό το σπουδαίο
ποδόσφαιρο την δεκαετία του ‘70, ερχόταν ο κόσµος και
µου έλεγε «Έχεις βγάλει τόσα τραγούδια, βγάλε κι ένα για
την οµάδα µας, τον ΠΑΣ». Και έτσι ξεκίνησα να γράφω
αυτόν τον ιστορικό ύµνο, που, κατά εµένα, έχει την ίδια
ιστορική σηµασία µε τον ύµνο του Ολυµπιακού και του Πα-
ναθηνα¼κού. Ένα ύµνο που έχει τόσο όµορφα λόγια, τόσο
ωραία µουσική που ξεσηκώνει τον κόσµο.
Και όχι µόνο στην Ήπειρο. Θυµάµαι πήγαινα τραγουδούσα
στα Τρίκαλα και είχα 50 παραγγελίες (!) για να πω τον ύµνο
του ΠΑΣ Γιάννινα.
Τώρα που η οµάδα ανέβηκε στην Σούπερ Λίγκα έχω ετοιµά-
σει έναν δεύτερο ύµνο.
Ôï áöéÝñùìá óôïí ÁëÝêï ÊéôóÜêç áðïôåëåß áíáäçìïóßåõ-
óç áðü ôï Ýãêñéôï Portal Hpeiros.gr ìå ôçí åõãåíéêÞ ðá-
ñá÷þñçóç áðü ôïí äéåõèõíôÞ ôïõ ê. Ãéþñãï ÊáñæÞ, ôïí ï-
ðïßï êáé åõ÷áñéóôïýìå èåñìÜ. Ôï ôέταρτο ìÝñïò ôïõ ðïëý
åíäéáöÝñïíôïò áöéåñþìáôïò óôç æùÞ ôïõ êïñõöáßïõ Ç-
ðåéñþôç Äçìïôéêïý ôñáãïõäéóôÞ ÁëÝêïõ ÊéôóÜêç, èá äç-
ìïóéåõèåß óôο åðüìåíο öýëο. 
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 23

ÁÍÁÌÍÇÓÅÉÓ Τάκης Παπαδηµητρίου

Στο ….. Νικολίτσι µε τις ρόδες

M πορεί να µαλώναµαν, να … ποιος πέταξε: «∆εν πάµε µέχρι τη

9 σκοτωνόµασταν, να βγάζαµαν
αίµα µεταξύ µας, αλλά κανέ-
νας δεν µπορούσε να κάνει χωρίς τον
άλλο. Κι όταν ο καιρός ήταν καλός δεν
Ντάρα;». «Και δεν πάµε;». εγώ δεν ήθε-
λα να συνεχίσω, αλλά ντράπηκα να το
πώ. Έτσι συνεχίσαµαν. Τώρα όµως η
κούραση ήταν εµφανής. Η πορεία στον
νεοσκαµµένο δρόµο πιο κοπιαστική. Η
µας έβλεπε το σπίτι, τις µέρες που δεν παρέα δεν είχε συντονισµένο ρυθµό.
είχαµαν σχολειό. Για φአκαι για ύπνο Έτσι οι άλλοι, οι µεγαλύτεροι, προπο-
µοναχά. Όλες τις άλλες ώρες όξω. Στις ρεύονταν. Εγώ µε τον Τάσιο µείναµαν
ρούγες, στο πλάι, στα χωράφια, στο πίσω. Κουτσά - στραβά κάποτε κατα-
Μεσοχώρι. Θαρρώ πως θάταν κάπου ε- ¼δρωµένοι, φτάκαµαν στη Ντάρα. Παι-
κεί ανάµεσα 1953-1954. Αη ή Βα γυµνα- διά όµως δεν βρήκαµαν πουθενά.
σίου. Είχαν γίνει αµούντι. Και το απογοητευ-
Είχα ακούσει πως µεγαλύτερα παιδιά, τικότερο: Είχαµε κουραστεί. Ναι, αλλά
όπως ο Λάκης και ο Τράκιας είχαν προ- τα’ άλλα παιδιά;
σπαθήσει να πιάκουν τον … ήλιο, στην - Πρέπει να βρούµε και τ’ς άλλς.
Τσούκα της Ποδογόρας, κυλώντας τις Οι Κ. Γ. Γκόντζος, Τάκης Παπαδηµητρίου, ∆ηµ. Σα- Με τις ρόδες στα χέρια συνεχίσαµαν.
ρόδες τους. Αλλά εκείνος µόλις πλησία- ράτσης και Θωµ. Μπόµπορης, γυµνασιόπαιδα µε τα Που πααίναµαν δεν ήξερε κανένας
ζαν …. Σκαπέταε στο άλλο βουνό. Αν πηλήκια τους, την Παρασκευή της ∆ιακαινησίµου το µας. Ανηφόρα, πλάι, ύστερα κατη-
θυµιέµαι καλά κυνηγώντας τον είχαν 1953, στην Παναγία στην Τύρια. φόρα, κάποια στιγµή αποµακρυνθήκα-
φτάσει στα Ηλιοβούνια. µαν από τη Ντάρα. Βρήκαµαν ένα
Τις θυµιέστε ωρέ παιδιά τις ρόδες; Για εκειούς που δεν τις µπάρµπα µε το γοµάρι φορτωµένο.
ξέρουν, οι ρόδες ήταν συρµάτινα στεφάνια σε µέγεθος ρόδας - Πού πάτε ωρέ καλόπαιδα; Στο … Νικολίτσι;
φορτηγού αυτοκινήτου, που τα παίρναµαν καίγοντας λάστιχα - Εδώ λίγο παραπέρα….. Μην είδες κάτι άλλα παιδιά;
παλιά από φορτηγά αυτοκίνητα. Μερικά παιδιά είχαν σιδερέ- - Όχ’ ! Και µας ξόµπλιζε µε τα µάτια.
νιες ρόδες (ιδίως τα παιδιά των αυτοκινητιστών), που δεν ήταν Συνεχίσαµαν το ταξίδι µας. Και κάποια στιγµή λίγο πιο πέρα κι
άλλες από τα σιδερένια στεφάνια που κρατούσαν τα φουσκω- από πάνω µας τα Νικολιτσιώτικα σπίτια. Σ’ ένα τσιουγκάρι στα-
µένα λάστιχα πάνω στις ζάντες των τροχών των αυτοκινήτων. µατήσαµαν. Είχε πάει µεσηµέρι. Πεινάγαµαν. Και χωρίς να
Τις ρόδες τις τσουλάγαµαν είτε µε το χέρι είτε µε ένα σύρµα πιούµε τίποτα πήραµαν το δρόµο του γυρισµού. «Οι άλλοι τι
χοντρό. Το ένα άκρο το κάναµε υ και µέσα σ’ αυτό κινούνταν η γίνκαν;».
ρόδα, ενώ µε το άλλο το κρατάγαµαν στο χέρι. Με τη ρόδα στα χέρια ιδρωµένοι µούσκεµα µε τα παπούτσια
Ακούγοντας, λοιπόν, τα κατορθώµατα των µεγαλύτερων παι- γλιπιά ήταν λάστιχα «ΕΛΒΙΕΛΑ» γατσιασµένα, ταχύναµαν το
διών ζήλευα. Ως άλλος Θεµιστοκλής (κακέκτυπος βέβαια) έλε- βήµα. Στο δρόµο ανταµώναµαν κόσµο, πούρχονταν απ’ τα Λέ-
γα: «Ουκ εά µε καθεύδειν το των … Λάκη και Τράκια τρόπαι- λοβα, µε γοµάρια φορτωµένα, µε άλογα και κάποιες γυναίκες
ον». Και αποφάσισα να κάνω µε ρόδα το δικό µου ταξίδι. Το φορτωµένες κι αυτές µε ψώνια. Μας τήραγαν παράξενα και
Νότο διάλεξαν εκείνοι; Το Βορρά εγώ. Να εξερευνήσω τις µας ρώταγαν «πούθε είστε; Τίνος είστε;».
βόρειες παρυφές του χωριού µου κι αν µπορέσω να πάω µέχρι Μόλις φτάκαµαν στα πρώτα σπίτια του χωριού µας είδαµαν
τον Άγια Αντώνη. Όχι όµως µοναχός µου. τον Κωστάκ’ του Λάµπρο Γιανέλλ’ µε την αδερφή του να κου-
∆ιάλεξα την παρέα που είχε ρόδες! Το Θωµά, το ∆ηµητράκη, βαλάνε µικρά δεµάτια µε καλάµια.
τον Φίλιππα, τον Τάσο και τον Ποστόλη, περίπου στην ίδια - Ώ Κώτσιο.
ηλικία µε µένα. Και αποφασίσαµαν να πραγµατοποιήσουµε µε - Έ!
τις ρόδες το εξερευνητικό µας ταξίδι κάποια Κυριακή. - Είδες τα παιδιά; Τον … ∆ηµητράκ’ τον Φίλπππα….
Μια ανοιξιάτικη Κυριακή συγκεντρωθήκαµαν στην Παράστα - Τα είδα στο π’γάδι το Τρανό. Αλλά είναι πολλή ώρα.
του πάνω Μαχαλά και µέσα από τον παλιό δρόµο τραβήξαµαν - Στη γωνία του Γιώργο Θωµά νάτοι οι λεβέντες.
βόρεια µε όρεξη και χαρά. Περάσαµαν του παπα-Αχιλλέα το - Που ήσασταν; Μας ρώταγαν και γέλαγαν
µπαξέ, σταµατήσαµαν λίγο να πάρουµε ανάσα και συνεχίσα- - Εσείς που ήσασταν.
µαν για το ‘κόνισµα του Άγια Αντώνη. Κουβέντα στην κουβέντα µάθαµαν πως λίγο πριν από τα
Ο δρόµος που υπάρχει σήµερα από Λέλοβα - Ελιά - Νικολίτσι πρώτα Νταρανίτικα σπίτια κρύφκαν κι εµείς προσπεράσαµαν
κ.λ.π. δεν υπήρχε τότε ή µάλλον τότε γίνονταν. Γιατί θυµιέµαι για … Νικολίτσι.
µπουλντόζα να δουλεύει κι αυτοκίνητα να κουβαλάνε υλικά και Τραβήξαµαν για τα σπίτια µας. Οι µανάδες µας ανησύχησαν.
εργαλεία. Μάλιστα, επιστάτης στο δρόµο ήταν ο αείµνηστος Μας µάλωσαν πολύ. Η δική µου µούδωκε κι ένα φούσκο, έτσι
πατέρας µου. για να θυµιέµαι καλύτερα την περιπέτεια. Φάγαµαν και καθή-
Πότε τσουλώντας και πότε έχοντας την ρόδα στα χέρια προ- σαµαν να ξαποστάσουµε.
χωράγαµαν. Είχαµαν κουραστεί λίγο, αλλά αν και ιδρωµένοι Το βράδυ αρρώστησα. Πυρετός 38 και µισό. Με πόναε όλο το
αποφασίσαµαν να φτάσουµε στο ‘κόνισµα του Άγια Αντώνη το κορµί. Είχα κρυώσει ιδρωµένος. Ήρθε ο πατέρας µου µε µά-
παλιό, το πέτρινο, απ’ όπου πέρναγε ο υποτυπώδης δρόµος, λωσε και κειός. Μαλακά όµως: «Μην το µατακάµ’ς αυτό».
που µε τόσο κόπο και ιδρώτα οι φιλότιµοι Νταρανίτες είχαν Αυτό, αγαπητοί µου, ήταν το πρώτο και το τελευταίο µακρινό
ανοίξει µε τους γκασµάδες και τα φτυάρια. Βλέπετε τότε η πρ- ταξίδι µε τις ρόδες. Πλιό και µάτα πλιό να το µατακάνω. Παρά
οσωπική εργασία έκανε θιάµατα και πράµατα. Κι όµως «µε τον τις «απώλειες» και τις αβαρίες (µου τρύπησε το αριστερό λα-
τσίτσικα» έγιναν έργα τα παλιά χρόνια. στιχένιο παπούτσι από κάποιο σουβλερό λιθάρι), ύστερα από
Στο ‘κόνισµα του Άγια Αντώνη σταµατήσαµαν. Η αποστολή κάµποσες µέρες αισθανόµουν πιο έµπειρος και ικανοποιηµέ-
µας είχε πετύχει. Κι ενώ λέγαµαν να γυρίσουµε στο χωριό, κά- νος. Γιατί µε τις δικές µου δυνάµεις ανακάλυπτα τον κόσµο και
τη ζωή. 

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 23

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 24
ÉÓÔÏÑÉÁ
∆’ ÌÝñïò
Ç áðåëåõèÝñùóç ôçò Çðåßñïõ
ÉóôïñéêÜ óôïé÷åßá ãéá ôçí áðåëåõèÝñùóç áðü ôïõò Ôïýñêïõò
êáé ïé áãþíåò ôïõ 1912 –13
ÅðåéäÞ Ý÷åé ðáñÝëèåé óçìáíôéêüò ÷ñüíïò, áëëÜ êáé ïé ëåðôïìÝñåéåò ôùí Âáëêáíéêþí áãþíùí 1912-13 êïíôåýïõí íá îå÷áóèïýí,
ðáñïõóéÜæïõìå óå óõíÝ÷åéåò áõôüí ôïí ðüëåìï ôïõ Ýèíïõò åíáíôßïí ôùí Ôïýñêùí ìÝ÷ñé ôçí ôåëéêÞ áðåëåõèÝñùóç ôùí Éùáííßíùí.
Ç ðñïåôïéìáóßá êáé ïé ìÜ÷åò ðïõ äéåîÞ÷èçóáí óôçí åããýò ðåñéï÷Þ Ãñßìðïâï, ÊïõìæÜäåò (Áììüôïðï), ÖéëéððéÜäá, ÐñÝâåæá, ÐÝ-
íôå ÐçãÜäéá, Áíþãåéï, ÐåóôÜ êáé áëëïý, Þôáí êáèïñéóôéêÝò ãéá ôçí íéêçöüñá Ýêâáóç êáé ôçí ôåëéêÞ áðåëåõèÝñùóç ôçò Çðåßñïõ.
14 Οκτωβρίου 1912
Το Στρατηγείο, την πρωία εξέδωκε διαταγή κατά την οποία:
Το 3ο Ανεξ. Τάγ. Ευζ. θα ανήρχετο ολόκληρο στο Ξηροβούνι
– Ανώγειο, θα συνδέετο µετά των αριστερών αυτών τµηµά-
των, καταλαµβάνοντας θέσεις άνωθεν των Μουλιανών (Γο-
ργόµυλος).
Το 7ο Τάγ. Ευζ. ελάµβανε αµυντική αποστολή στα υψώµατα
Καστρί, δυτικά Αµµοτόπου.
Το 1/15 Τάγµα, άµυνα στο ∆ρυόφυτο (Σφελένικο).
Το II/15 Τάγ. Κατάληψη του χωριού Άγ. Γεώργιος και την
δυτικώς τούτου αµαξιτή οδό Φιλιππιάδος – Ιωαννίνων.
∆ύο Πυρ/χίες θα υπεστήριζαν τον 3ο και 7ο Τάγ. Ευζ., η δε
Τρίτη τα 1/15 και II/15 τάγµατα.
Το 10ο Τάγ. Ευζ. εν εφεδρεία στις Κουµζιάδες (Αµµότοπο)
και το III/15 Τάγ. Εν εφεδρεία εις Άγ. Γεώργιον.
Το Τάγµα Εθνοφρουρών, ως γενική εφεδρεία στο Χανόπου-
λο. Μαζί του δύο πεδινές πυρ/χίες της τρίτης σε θέσεις παρά
την Φιλιππιάδα για άµυνα Στενωπού Λούρου (Ασπροχάλικο).
Η ∆/ση του δεξιού τοµέα (3,7,10ο Τάγ. Ευζ., η δε του αριστε-
ρού (15ο Σ.Π., µια ορειβ. Πυρ/χία και µια πεδινή πυρ/χία
στον ∆/τη του 15ου Σ.Π.).
Στο άκρον δεξιόν το 3ο Ανεξ. Τάγ. Ευζ. περί την µεσηµβρία,
εξ Αγνάντων έφθασε στην Πλάκα αφού άφησε τον 2ο Λόχο
του 3ου Τάγ. Ευζ. για τη φύλαξη της οροθετικής γραµµής
Καλαρύτες – Γέφυρα Σκλούπου.
Στο Ξηροβούνι η εκεί ∆ιλοχία επεξέτεινε τις προφυλακές
στο αριστερό προς το Ανώγειο καταλαµβάνουσα τις δεσπό-
ζουσες θέσεις του όρους Λάκκος. Στο κέντρο του 3ο Τάγ.
Στρατοπέδευση στην Κανέτα.
24
Ãåþñãéïò Â. ÐÜôóçò
Ευζ. µαζί µε τα 10ο και 7ο Τάγ. Ευζ. µέσω Κιάφας έφθασε
στον Αµµότοπο. Προ της Κιάφας εντάχθηκαν στη φάλαγγα
στα οικεία των τάγµατα τα εις Κορφοβούνι τµήµατα (ου-
λαµός του 3/7 λόχου και µια ∆ιµοιρία του 3/10 λόχου).
Οι επί των υψωµάτων της Κιλµπερίνης λόχοι κατήλθαν στον
Αµµότοπο. Και ο µεν 1ος Λόχος του 3 Τάγ. Ευζ. ηνώθη µε το
τάγµα του, οι δε 2ος και 4ος του 10ου Τάγ. Ευζ. εγκατεστάθη-
σαν σε προφυλακές στο ύψωµα Καστρί προς κάλυψη της
φάλαγγας που διενυκτέρευσε στο ∆ρυόφυτο. Ο ουλαµός
του 3/10 λόχου ηνώθη µε το υπόλοιπο του λόχου του, ο δε
1ος λόχος του ιδίου τάγµατος ετέθη εις κίνηση προς Γογόµ-
ηλο όπου έφθασε τα µεσάνυχτα και εγκαταστάθηκε.
Ο εις Στενωπό Κορφοβούνι ∆/της του III/15 Τάγ. εκινήθη την
17η ώρα µε τον 11 λόχο του και έφθασε στην Παντάνασσα.
Ο εκ των υψωµάτων Κολοκυθιάς αποσυρθείς και εις φτέρη
µεταβάς ουλαµός του 7ου Τάγ. Ευζ. (∆ιµοιρία του 1ου Λόχου
και ∆ιµοιρία του 2ου Λόχου) κινηθείς µέσω Άρτης συνενώθη
µε το τάγµα του.
Ο ∆/της του 15ου Σ/τος επί κεφαλής των 10 και 12 Λόχων εκ
Γριµπόβου άφησε την Καµπή (Στρεβίνα) τον 10ο λόχο του
ως στήριγµα της εκεί πεδ. Πυρ/χίας, προχώρησε µε τον 12ο
λόχο του και δια Φιλιππιάδος έφθασε στην Παντάνασσα
όπου και εγκατέστησαν προφυλακές εκείθεν της Γεφύρας
και βορείως του χωριού Άγ. Γεώργιος.
Το II/15 Τάγµα εις προφυλακές στο Σφελένικο (∆ρυόφυτο)
µε τον 3ο λόχο του στη Φιλιππιάδα ως στήριγµα πυρ/κού.
Ο Λόχος Μηχανικού στο υψ. 458,9 13∆ Γριµπόβου.
Η 3η Ορειβ. Πυρ/χία και το II/15 τάγµα στις ίδιες θέσεις περί
την Φιλιππιάδα. Οι 1η και 2α Ορειβ. Π/χίες εις Αµµότοπο µε
θέσεις νοτίως Καστρί. Η Μοίρα II πυρ/κού από την Άρτα στο
Χανόπουλο πλήν 9η π/χία στο Στρατώνα Στρεβίνας (Καµ-
πής).
Η Ίλη Ιππικού εις αναγνωρίσεις προς Χάνι Κραβασαρά
(Μουλιανών), Κλεισούρα και χωρίον Λούρος ουδαµού
συνήντησε εχθρόν.
Σώµατα εθελοντών προσκόπων προχωρήσαντα πέραν
αναγνωρίσεων Ίλης Ιππικού διεπίστωσαν προς µεν κατεύθυ-
νση Πρεβέζης ότι τακτικά στρατεύµατα του εχθρού µε αν-
τάρτες προήλαυναν προς Λούρον και Φιλιππιάδα, προς δε
την κατεύθυνση Πέντε Πηγάδια συνεπλάκησαν µε τουρκικά
τµήµατα παρά το Χάνι Κραβασαρά που κατόπιν αγώνος
υπεχώρησαν προς Πέντε Πηγάδια.
Το Στρατηγείο µε το 2ο Τάγµα Εθνοφρουρών εγκατεστάθη
στο Χανόπουλο και απηύθυνε συγχαρητήριο τηλ/µα στο
Στρατό για τους επιτυχείς αγώνες σου.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 25

ÉÓÔÏÑÉÁ Ãåþñãéïò Â. ÐÜôóçò

Το Υπουργείο Στρατιωτικών ει- Λόγω των παρατηρηθεισών κι-

δοποιεί την ηµέρα αυτή ότι το νήσεων του εχθρού από Πρέ-
Ανεξάρτητο Σύνταγµα Κρητών βεζα προς το χωριό Λούρος,
εκ δύο χιλιάδων ανδρών θα κατόπιν ∆ιαταγής του
ανεχώρει εντός της νυκτός ατ- Αρχηγείου και εν συνεχεία του
µοπλο¼κώς από Πειραιά εις ∆/τος του 15ου Σ.Π.
Λευκάδα προς ενίσχυση του Το III/15 τάγµα (9ο και 10ο
Στρατού Ηπείρου. Ανεφέρθη λόχοι), µεθ’ ενός ουλαµού Ορ-
στο Υπουργείο δια επείγοντος ειβ. Πυρ/κού εκινήθη από Παν-
τηλ/τος η κατάληψη της Στε- τάνασσα εις Γέφυρα Καλογήρ-
νωπού Κουµτζιάδων – Πέντε ου καλυφθέν όπισθεν του εν
Πηγαδιών ως και η τοιαύτη του προφυλακάς 7ου λόχου του
ποταµού Λούρου περί το ιδίου Σ/τος. Ουλαµός της 3ης
χωρίον Άγιος Γεώργιος. Ορειβ. Πυρ/χίας διενυκτέρευσε
15 Οκτωβρίου 1912 στη Φιλιππιάδα.
ο ∆ιοικητής του 3ου Ανεξ. Τάγ. Στρατιώτης µε τ’ άλογά του Η 2α Ορειβ. Πυρ/χία εκινήθη
Ευζ. από Πλάκα µε τις εκεί προς Χανόπουλο όπου και πα-
δυνάµεις του έφθασε την 17η ώρα στα Καλύβια Ζαρκάδα ρέµεινε. Η 9η πεδ. Πυρ/χία εκ Στρεβίνης εις Χανόπουλο,
επί του Ξηροβουνίου ήταν εγκατεστηµένη µια διλοχία του. ηνωθείσα µε την υπόλοιπο Μοίρα της.
Ανέφερε ότι οι Τούρκοι επανήρχοντο εξ Ιωαννίνων στις Ο Λόχος Μηχανικού αναχωρήσας από το υψ. 458,9 του Γρ-
αρχικές των θέσεις και ότι από της προηγουµένης τµήµατα ιµπόβου ήρχισε κατασκευάζον γέφυρα επί βυτίων βορείως
αυτών είχαν καταλάβει το Ανώγειο και τα Πέντε Πηγάδια. της Άρτας, και επισκευή του δρόµου Γρίµποβο – Κιάφας.
Ο ∆/της του δεξιού τοµέα (∆/της του 3ου Τάγ. Ευζ.) διέταξε Την ηµέρα αυτή το Στρατηγείο εσχηµάτισε λόχον εκ των
την αντικατάσταση του 9/15 Τάγ. Στη Στενωπό Κορφοβούνι Εµπέδων Άρτας και έθεσε τούτον υπό τις διαταγές του υπο-
από τον 10ο λόχο Τάγ. Ευζ., τα δε 3ο και 7ο Τάγ. Ευζ. να κα- λοχαγού Μηχανικού ∆. Μπότσαρη προς εκτέλεσιν ειδικής
ταλάβουν, σύµφωνα µε ∆/γή του Α.Σ.Η., να καταλάβουν το αποστολής. Υπό τις δ/γές του ∆. Μπότσαρη ετέθησαν
µεν 3ον τα δυτικά αντερίσµατα του υψώµατος Γογοµήλου επίσης οι εξ εθελοντών στη ∆υτική Ήπειρο συγκροτούµενες
προς Καστρί, το δε 7ον τα περί το Καστρί υψώµατα. Ο 9/15 φάλαγγες µε την εντολή όπως οι υπ’ αυτόν δυνάµεις χρησι-
λόχος αφίκετο στην Παντάνασσα την 17η ώρα ενωθείς µε µεύσουν ως αριστερά πλαγιοφυλακή του Στρατού, απαλ-
τη Μονάδα του. Επί της κορυφής του υψώµατος Γογοµήλου λάσσοντας αυτόν εκ των ατάκτων στιφών Αλβανών, εκκαθα-
1/10 λόχος εβελτίωσε τις θέσεις του προς εξασφάλιση από ρίζοντας την περιοχήν από τα στοιχεία αυτά.
κάθε εχθρική απόπειρα. Τα αφιχθέντα στη Λευκάδα πρώτα τµήµατα του Συν/τος
Το 3ο Τάγµα Ευζ. κατέλαβε τις διαταχθείσες θέσεις µε το δε- Κρητών συγκεντρωθέντα εις Βόνιτσα και εκείθεν ατµοπλο¼-
ξιό του στηριζόµενο στις δυτικές κλιτύες του υψώµατος κώς εις Κόπραινα.
Γογόµηλος και αριστερά του εκτεινοµένου µέχρι της οδού 16 Οκτωβρίου 1912
Αµµότοπος – Πέντε Πηγάδια. Το 7ο, αριστερά του 3ο τάγµα στο άκρον δεξιόν του 3ου Ανεξ. Τάγ. Ευζ., πλην λόχου (1ον
Ευζ. επί του υψώµατος Καστρί, επιτηρώντας µε δύο προφυ- λόχον) στο Ξηροβούνι για την ασφάλεια των οδεύσεων Κα-
λακές λόχων τις οδεύσεις προς χάνι Κραβασαρά και Γυµνό- λέντζι – Πεστά – Σκλήβανη, έφθασε ανενόχλητα στο
τοπο (Γκολιάδες). Ανώγειο την 17:30 ώραν µη υπάρχοντος εχθρού, ένθα και
Το 10ο Τάγµα µε τους 2ο και 4ο Λόχους αποσυρθέντας από κατηυλίσθη, µε προφυλακές του 4ου λόχου του.
τις προφυλακές, εφεδρεία στο στρατώνα Κιάφας. Οι δύο Στο άκρον αριστερό οι τρείς Λόχοι του 15 Σ.Π. µε ουλαµό
Ορειβ. Πυρ/χίες δεν εκινήθησαν των θέσεών τους. της 3ης Ορειβ. Πυρ/χίας, συγκροτήσαντες απόσπασµα, εκ
Την 17ην ώρα λόγω πληροφοριών κινήσεως του εχθρού εκ Γεφύρας Καλογήρου εις το χωριό Λούρος την 8ην ώραν καλ-
Νησίστης προς Στενωπό Κορφοβούνι, το 10 Τάγ. Ευζ. µε το- υφθέντα δια προφυλακών του 10/15 Λόχου.
υς 2 και 4 λόχους του εκινήθη εις Κιάφα, κατέλαβε θέσεις Το εκεί ευρισκόµενο Σώµα εθελοντών προσκόπων προ-
ολίγον νοτίως της ανατολικής εξόδου της Στενωπού της Κιά- χώρησε ως τη Μονή Άγιοι Απόστολοι χωρίς να συναντήσουν
φας και συνδέθηκε µε τον εις Κορφοβούνι 3ο Λόχο του. Επρ- εχθρόν όπου και εστάθµευσε. Το απόσπασµα στο χωριό
όκειτο όµως περί παρεξηγήσεως του κινηθέντος και επανε- Λούρος ενισχύθη µε ένα Ουλαµό πεζικού που καταρτίστηκε
ρχοµένου εξ Αγνάντων ουλαµού του 3/7 λόχου που διήλθε στα Έµπεδα Άρτας, δυνάµεως 104 ανδρών υπό τον Έφε-
τον Άραχθο εις Κρυονέρι και διενυκτέρευσε στον Αµµότοπο δρον ανθυπ/γό Μελά µε δ/ρίτες τους Έφ. Ανθ/γούς Λάζαρη
όπου το Τάγµα του και όχι περί εχθρικού τµήµατος. και Λάκκαν.
Το 1/15 Τάγµα στον αριστερό τοµέα παρέµεινε στις θέσεις Η Ίλη Ιππικού σταθµεύσασα στη Φιλιππιάδα, εις αναγ-
του, επανελθόντος και του 3ου Λόχου του στη Φιλιππιάδα. νωρίσεις προς Τσαγκαρόπουλο, Κλεισούρα και Πρέβεζα.
Το II/15 Τάγµα, πλην ενός λόχου εις Γέφυρα Καλογήρου Το Στρατηγείον επανήλθε στην Άρτα εξέδωκε ∆ιαταγήν της
ενίσχυσε τον 12ο λόχο του ιδίου τάγµατος στον Άγιο Γεώρ- οποίας: το 10ο Τάγ. Ευζ. θα παρέµενε στο Στρατώνα Κιά-
γιο εγκαταστήσαν προφυλακές επί των βορείων τούτου του φας, το 2ο Τάγµα Εθνοφρουρών µε µια Ορειβ. Πυρ/χία στο
χωρίου υψωµάτων (Ράχη 385 – υψ. 252). Γρίµποβο και ο Λόχος Μηχανικού µε αποπεράταση της
Ο 10ος Λόχος πλην µιάς ∆ιµοιρίας στο Σκρεβένικο εις στή- οδού Γριµπόβου – Κιάφας και εν συνεχεία Κιάφας –
ριγµα της πεδινής πυρ/χίας, εις Παντάνασσα ενωθείς µε το Ανώγειο. Το ανεξάρτητο Σύνταγµα Κρητών από Λευκάδα εις
τάγµα του. Βόνιτσα και εκείθεν εις Κόπραινα.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 25

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 26

ÉÓÔÏÑÉÁ Ãåþñãéïò Â. ÐÜôóçò

νίνων επανήρχοντο να λάβουν επαφές αφού διεπίστωσαν

ότι ο Ελληνικός Στρατός δεν είχε αναλάβει την καταδίωξή
τους.
Το προς ανατολική έξοδο της Κιάφας µέχρι Κορφοβούνι 10ο
Τάγµα Ευζ. (πλήν 1ου Λόχου) επανήλθε στο Στρατώνα Κιά-
φας, πλήν 3ου λόχου εις Στενωπό Κορφοβούνι, µε εντολή
συνεχών αναγνωρίσεων καθ’ εκάστην υπό ουλαµού προς
αναγνώριση µέχρι χωρίου Πιστιανά.
Η 1η Ορειβ. Πυρ/χία στο Στρατώνα Κιάφας στον αριστερό
τοµέα ουδέν αξιοσηµείωτο.
Κατά πληροφορίες του Στρατηγείου Ηπείρου ο εχθρικός
στρατός εφέρετο συγκεντρωµένος από Θεριακίσι µέχρι Χά-
νι Βυρό.
Το εις θέσεις Λούρον Απόσπασµα παρέµεινε εκεί ενισχυθέν
υπό αφιχθέντος ουλαµού σχηµατιθέντος στα Έµπεδα. Επα-
νήλθε η εις Στρεβίνα παραµείνασα ως στήριγµα της 9ης
Μεταφορά πολεµικού υλικού στο Ξηροβούνι
πυρ/χίας ∆/ρία του 10ου Λόχου του 15 Σ.Π.
Ο ∆/της του Αποσπάσµατος είχεν υπ’ όψιν τις πληροφορίες
Το αφιχθέν εις Λευκάδα την προηγούµενη εθελοντικό Σώµα
περί των εις Πρέβεζα εχθρικών δυνάµεων, εζήτησεν την απο-
Κρητών εις Βόνιτσα. Την ίδια µέρα έτερο εθελοντικό Σώµα
στολή ενισχύσεων ίνα επιχειρήσει εναντίον της Πρέβεζας.
Κρητών εκ Πειραιώς δια Λευκάδα.
Το Ανεξ. Συν/µα Κρητών, αποσπασθέν εις Κόπραινα εκινήθη
Εκτός των σωµάτων τούτων υπήρχον στην Ήπειρο και άλλα
από 15 ώρας προς Άρτα όπου έφθασε την 18η ώρα. Προς
εθελοντικά σώµατα, δυνάµεως εις χιλίους περίπου άνδρες
συµπλήρωση της δυνάµεως του Συν/τος τούτου διετάχθη η
υπό δεδοκιµασµένους Αρχηγούς. Η αποστολή του συνίστα-
αποστολή εξ Αθηνών και άλλου τάγµατος.
το αφ’ ενός µεν στην ανίχνευση του πρόσθεν εχθρικού εδά-
Κατόπιν της αφίξεως και άλλων εθελοντικών σωµάτων εις
φους εν συµπράξει µετά του τακτικού Στρατού, αφ’ ετέρου
Λευκάδα, το Υπουργείο των Στρατιωτικών διώρισε ανώτερον
δε εις ενίσχυση των εξοπλισθέντων Ελλήνων εντοπίων του
Αξ/κόν ως διοικητή απάντων των εν Ηπείρω ευρισκοµένων
επιτερικού προς απόκρουσιν των Αλβανικών Συµµοριών που
τοιούτων σωµάτων για την κατεύθυνση. Ως τοιούτος διοικ-
ελυµαίνοντο και εδήουν την ύπαιθρο.
ητής διορίστηκε ο Συν/χης Μηχαν. Κόρακας Αριστοτέλης.
17 Οκτωβρίου 1912
Το Στρατηγείο διέταξε το δ/τή του δεξιού τοµέα να συνδεθ-
Περί την 11ην ώραν οι βορείως του Ανωγείου Προφυλακές
εί µε το 3ο Ανεξ. Τάγ. Προς κατάληψη των υψωµάτων των
του 3ου Ανεξ. Τάγ. Συνεπλάκησαν µετ’ ολιγαρίθµου εχθρικού
δεσπουζών του χωρίου Γοργόµυλος (Μουλιανά) και καθ-
σώµατος το οποίο ηναγκάσθη να υποχωρήσει.
ηµερινή αναγνώριση µε λόχο του προσθίου εδάφους.
Περί την 13ην ώρα ετέρα εχθρική προσβολή εκ Πέντε
∆ια µεταγενέστερης διαταγής το Στρατηγείο όριζε όπως
Πηγαδίων κατά των προφυλακών του Τάγµατος, στα
ολόκληρο το 10ο Τάγ. Ευζ. µε την 1η Ορειβ. Πυρ/χία ανέλθει
υψώµατα Αγίας Κυριακής αποκρουσθείσα υποχωρήσασα
επί της κορυφογραµµής του Γογοµήλου και καταλάβει θέ-
εις Πέντε Πηγάδια.
σεις άνωθεν του χωρίου Μουλιανά (Γοργόµυλος) το δε 2ο
Βραδύτερα ο εχθρός προσπάθησε να διεισδύσει στα νώτα
Τάγµα Εθνοφρουρών µετά της εις Χανόπουλο 2ας Ορειβ.
της τοποθεσίας Ανωγείου προχωρώντας προς Τσούκαν,
Πυρ/χίας συγκεντρωθεί στο Στρατώνα Κιάφας.
που απεκρούσθη, υπό ∆/ρίας, η οποία όµως ανέφερε ότι νο-
Προς απαλλαγή των τµηµάτων πεζικού εκ της χρησιµοποιή-
τιώτερα εχθρικά τµήµατα προχωρούσαν προς Μακρύ Κάµ-
σεώς των ως στηριγµάτων πυρ/κού, σχηµατίστηκαν πε-
πο. Ο ∆/της του Τάγµατος θεωρώντας παρακεκινδυνευµένη
ζοπόρα τµήµατα εκ της δυνάµεως της Τοποµηχανικής
την παραµονή του στις θέσεις που κατείχε, απεφάσισε να
Μοίρας, µελλόντων να χρησιµοποιηθούν ειδικώς για τον
κινηθεί µε την επέλευση του σκότους προς Κόνιαρη
σκοπόν τούτον.
(Καλύβια Κόκκαλη) όπου και διενυκτέρευσε εγκαταστήσας
Η Συζυγαρχία Πυροµαχικών Πεζικού διετάχθη να εγκατα-
προφυλακάς από τον 2ο Λόχο του. Κατά τη συµπλοκή προ
σταθεί στο Χανόπουλο.
του Ανωγείου ετραυµατίσθη ένας στρατιώτης.
ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΠΡΕΒΕΖΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΓΕΙΟΥ
Η προς Μακρύ Κάµπο αποσταλείσα από το Τάγµα Αναγ-
18 Οκτωβρίου 1912: Στο άκρον δεξιόν, οι Τούρκοι, ευρόν-
νώριση στις 6 το πρωί, µη συναντήσασα εχθρόν, εγκατέ-
τες κενό το χωριό Ανώγειο εισήλθαν στο χωριό και συνέχι-
στησε εκεί µία ∆/ρία και δια της υπολοίπου δυνάµεως έφθα-
σαν προς Ξηροβούνι, µαταιωθείσας της προσπαθείας των
σε εις Γογόµηλο (ύψ. 1466) όπου συνεδέθη µε τον εκεί κα-
να καταλάβουν τις θέσεις Καλύβια Κόκκαλη, χάρη της δρα-
τέχοντα θέσεις 1/10 Λόχο Ευζ. και τελικά επανήλθε στον
στηριότητας του δ/του του 4ου λόχου του 3ου Ανεξ. Τάγ. Που
Μακρύ Κάµπο όπου και εγκατεστάθη επί τω σκοπώ όπως
αποτελούσε τις προφυλακές. Ο ∆/της του Τάγµατος επάν-
εξασφαλίσει µετά των προς νότον στρατευµάτων, αφ’ ετέ-
δρωσε µε τον 3ο Λόχο τα υψώµατα 1560, 1600, υπερκείµενα
ρου δε να προστατεύσει ενδεχόµενη προς τα εκεί σύµπτυξη
του Ξηροβούνι, µε εντολή να κλιµακωθούν προς τα δεξιά
του Τάγµατος εξ Ανωγείου. Τελικά συνενώθη µε το τάγµα
και οπίσω προς εξασφάλιση του προς Γέφυρα Πλάκας
στα Καλύβια Κόκκαλη περί τις πρωινές ώρες της εποµένης.
συγκοινωνιών και τον Σύνδεσµο µε τον 1ο Λόχο στα Καλύβια
Από την κορυφή του υψώµατος Γογόµηλος ο 1/10 λόχος δι-
Ζαρκάδα. Ο 2ος Λόχος εν εφεδρεία.
έκρινε κινήσεις εχθρικών φαλάγγων επί της οδού από Πέντε
Προσπάθεια του εχθρού να υπερκεράσει την τοποθεσία του
Πηγάδια προς Χάνι Κραβασαρά. Επρόκειτο περί τουρκικών
Τάγµατος από το αριστερό του πλευρό, απεκρούσθη. Παρά
τµηµάτων που µε την ανασύνταξή τους στην πεδιάδα Ιωαν-

26 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 27
ÉÓÔÏÑÉÁ
ταύτα, ο ∆/της του Τάγµατος εθεώρησε τη θέση του επισφα-
λή και διέταξε τη σύµπτυξη προς τα Καλύβια Ζαρκάδα.
Έτσι το 3ο Ανεξ. Τάγ. Ευζ. από 23ης ώρας συγκεντρώθηκε
όπισθεν της θέσεως Καλύβια Ζαρκάδα καλυπτόµενο από τις
προφυλακές του 1ου Λόχου που ήταν εκεί εγκαταστηµένος.
Στο κέντρο οι Τούρκοι κατέλαβαν το Χάνι Κραβασαρά και το
χωριό Γοργόµυλος (Μουλιανά). Σώµα όµως προσκόπων
τους εξεδίωξε και κατέλαβε τόσο το Χάνι Κραβασαρά, όσο
και το χωριό Γοργόµυλος και, εγκατασταθέν σε επίκαιρες
θέσεις, έτσι παρηνόχλη δια πυρών.
Το 10ο Τάγ. Ευζ. από τον Στρατώνα Κιάφας µε τα 2ο και 4ο
λόχους και η 1η πυρ/χία Ορειβ. Πυρ/κού δια Πιστιανών –
Νισίστας – Φανερωµένης έφθασε την 16ην ώραν στο Μακρύ
Κάµπο απ’ όπου ο µεν 2ος Λόχος µε την 1η Ορειβ. Πυρ/χία
(µείον ουλαµός) κατέλαβε τους εις την έξοδο της Στενωπού
Μακρύ Κάµπου και τους υπερκείµενους ΒΑ του χωριού Γο-
ργόµυλος Λόφους, ο δε δ/τής του Τάγµατος µε τον 4ο Λόχο
και του ετέρου ουλαµού Ορειβ. Πυρ/κού προχώρησε προς
το Ανώγειο και εγκατεστάθη στους ΝΑ τούτου λόφους
Τσούκα – Σταυρός.
Το 2ο Τάγµα Εθνοφρουρών µε τη 2α Ορειβ. Πυρ/χία ήχθη
στους Στρατώνες Κιάφας και ετέθη υπό τις διαταγές του
δεξιού τοµέως. Η διάταξη των τµηµάτων του αριστερού το-
µέα ήταν η ακόλουθος:
Έξι λόχοι του 15 Σ.Π. µετά του ουλαµού της 3ης Ορειβ.
Πυρ/χίας σε θέση προ του χωριού ∆ρυόφυτος.
Ένας λόχος του εγκατεστηµένος στη Γέφυρα Παντάνασ-
σας. Έτεροι δύο λόχοι υπό τις δ/γές του II/15 τάγµατος στα
υπερκείµενα του χωριού Άγ. Γεώργιος υψώµατα.
Το Απόσπασµα στο χωριό Λούρος εν αναµονή αφίξεως
ενισχύσεως, παρέµεινε στις θέσεις του.
Το Αρχηγείο Ηπείρου διέταξε για την επόµενη µέρα τα
εξής:
1) Τα υπό τον Μπότσαρη Σώµατα να αναχωρήσουν αµέσως
για την εκτέλεση της αποστολής των ως οι προφορικές οδη-
γίες στη ∆υτική Ήπειρο.
2) Στον δεξιό τοµέα διέταξε τον ∆/τή όπως µε το 10ο Τάγ.
Ευζ. και το 3ο Ανεξ. Τάγ. Ευζ. τιθέµενα υπό τις διαταγές του
διοικητή του 10ου Τάγ. Ευζ. να καταλάβει όλη την κορυφο-
γραµµή Γοργοµύλου και Ανωγείου µέχρι την προς Μπα-
λτσιώρα (Πηγάδια) κλιτύων. Με τις υπόλοιπες δε δυνάµεις
του να προχωρήσει εν ευθέτω χρόνω προς Πέντε Πηγάδια.
Η επίθεσή των (10ο Τάγ. 3ο Ανεξ.) θα ήρχιζε το πρωί της 19ης
Οκτωβρίου υποστηριζόµενο υπό της 1ης Ορειβ. Πυρ/χίας.
Ο ποταµός Λούρος εκείνη την εποχή
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
Ãåþñãéïò Â. ÐÜôóçò
á
3) Το Ανεξάρτητο Σύνταγµα Κρητών από Άρτα να αχθεί
στην Καµπή (Στρεβίνα) την 7η ώρα της 19ης Οκτωβρίου.
4) Κατόπιν της ∆/γής αυτής του Αρχηγείου Ηπείρου, το
Απόσπασµα Λούρου ενισχυθέντος µε τους υπολοίπους δύο
λόχους του III/15 Τάγµατος. Με δύο πεδινές πυρ/χίες. Με
Σώµα προσκόπων. Με εφοδιοποµπή και δύο Συζυγαρχίες
πυροµαχικών. Με χειρουργείο. Όλες αυτές οι ενισχύσεις θα
έφθαναν αυθηµερόν (18/12) και εποµένη στο Λούρο (19/12).
Το ούτο καταρτιζόµενο απόσπασµα θα προωθείτο προς
Πρέβεζα σε κατάλληλες θέσεις και την 20η Οκτωβρίου θα
επετίθετο προς κατάληψιν της πόλεως.
5) Ενηµερώθη ο ∆/της της δυτικής Ναυτικής Μοίρας για την
κατά την 20ην προέλαση τµήµατος του Στρατού Ηπείρου
προς Πρέβεζα µε την παράκληση όπως συνδράµει από θα-
λάσσης την ενέργεια αυτή.
Κατόπιν των ως άνωθεν ∆/γών τα τµήµατα επιθέσεως στην
Πρέβεζα άρχισαν να συγκεντρώνονται στον χώρο εξορµή-
σεώς των ως το βράδυ της 19ης Οκτωβρίου.
Την ίδια ηµέρα ο Αρχηγός Στρατού Ηπείρου ανέφερε στο
Υπουργείο Στρατιωτικών ότι Αλβανικές Συµµορίες αφού
έκαψαν την Γότιστα και Προσγόλη προχωρούν προς Μέτσο-
βο και ότι γενικά η ύπαιθρος µαστίζεται από Αλβανικά στίφη
εναντίον των οποίων καθίσταται αδύνατος η λήψις αποτελε-
σµατικών µέτρων λόγω της µικράς δύναµης του Στρατού
Ηπείρου.  ÓõíÝ÷åéá óôï åðüìåíï
Âéâëéïãñáößá
Ê. Ðáðáñçãüðïõëïõ, åðßôïìïò éóôïñßá ôïõ Åëëçíéêïý Ýèíïõò
ÏõÀëëéáì Ìßëëåñ, ç Ôïõñêßá êáôáññÝïõóá
Óðýñïõ Ôæçñßôá, óôñáôéùôéêÞ éóôïñßá ôçò ÅëëÜäïò
ÅèíéêÞò Åôáéñåßáò, ç éóôïñßá ôïõ Ìáêåäïíéêïý áãþíá 1903-1908
Ãåí. Åðéôåëåßï Óôñáôïý, ï Ìáêåäïíéêüò áãþí êáé ôá åéò ÈñÜêçí
ãåãïíüôá
Áíô/ñ÷ïõ ðõñ/êïõ Áíáóôáóßïõ Êüêêïñç (êáèçãçôÞ éóôïñßáò ôçò
ÓÓÅ) ÓôñáôéùôéêÞ éóôïñßá. Âáëêáíéêïß ðüëåìïé 1912 – 13
ÃÅÓ/ Ä. åêä., ï Åëëçíéêüò Óôñáôüò óôïí ðüëåìï 1912-13.
óôñáôéùôéêÞ éóôïñßá ôçò íåüôåñçò ÅëëÜäïò.
ÃåíéêÞ ÓôñáôéùôéêÞ Åðéèåþñçóç (ÃÅÓ), óõíáöåßò ìå ôï èÝìá
ìåëÝôåò óõíáäÝëöùí ìïõ
Äí/óéò Åêäüóåùí ÃÅÓ ×áñ. Ã. ÍéêïëÜïõ, äéåèíÞò ðïëéôéêÞ,
óôñáôéùôéêÝò óõíèÞêåò, óõìöùíßåò êáé óõììá÷ßåò
Ãåí. Åðéôåë. Óôñáôïý, ï Åëëçíéêüò Óôñáôüò êáôÜ ôïõò Âáëêáíéêïýò
ðïëÝìïõò 1912-13.
Α΄ Βαλκανικός πόλεµος 1912-1913 η απελευθέρωση της Ηπείρου -
Φωτογραφικό λεύκωµα, Εκδότης: Ίδρυµα Ακτία Νικόπολις.
ÉùÜííïõ ÐïëéôÜêïõ, ÓôñáôéùôéêÞ Éóôïñßá ôçò Íåþôåñçò ÅëëÜäïò.
www.preveza.gr 
27
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 28
ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ
Καλλικράτης! Η τελευταία ευκαιρία για το ∆ήµο µας
Η εισήγηση του ∆ηµοτικού Συµβούλου Θανάση Ζήση, προς το ∆ηµοτικό Συµβούλιο του
∆ήµου Θεσπρωτικού
Ξ Έ
εκινώντας µια κουβέντα στο χώρο αυτό και από αυτή τη
θέση για το περίφηµο σχέδιο διοικητικής µεταρρύθµισης
της χώρας µε την επωνυµία «Καλλικράτης» θα ‘θελα κατ'
αρχήν να στιγµατίσω τη συµπεριφορά, την ατολµία, όλων των
προηγούµενων κυβερνήσεων, µα και των πολιτικών κοµµάτων
που ο καθένας µε τον τρόπο του συντελέσανε στην µεταφορά
της ανάγκης αυτής της διοικητικής αλλαγής στο σήµερα.
Σήµερα που. έχει επέλθει η απόλυτη ερήµωση της ελληνικής πε-
ριφέρειας, η απαξίωση του διαχρονικά παραγωγικού ιστού .της
χώρας, του αγροτικού και του κτηνοτροφικού τοµέα. Στο σήµε-
ρα που κάτω από την πίεση του συµµαζέµατος των άθλιων οικο-
νοµικών της χώρας προκύπτει και µας επιβάλλεται ως ανάγκη.
Τη στιγµή µάλιστα που ο χώρος της τοπικής αυτοδιοίκησης κα-
τέχει την πρωτιά στην διαφθορά και την κακοδιαχείριση. Πρέπει
επίσης Και αυτό να το στιγµατίσω.
∆εν ξέρω εδώ εσείς κύριε δήµαρχε αν αναλαµβάνετε το µικρό
µέρος της ευθύνης που και σε εσάς αναλογεί για το ότι έχει ως
τώρα συµβεί, ή αν είστε υπερήφανoς για το τι παραδίδετε στους
εταίρους του νέου διευρυµένου δήµου που θα προκύψει. Πάντως
παρενθετικά θα πω πως ο προηγούµενος πρωθυπουργός της
χώρας αναλαµβάνοντας την ευθύνη µάζεψε τις αποσκευές του
και έδειξε τον δρόµο. Παράδειγµα που δεν ξέρω πόσοι αυτοδι-
οικητικοί έχουν την αυτογνωσία να ακολουθήσουν. Σχετικά τώρα
µε το καθαυτό σχέδιο Καλλικράτης και σε ό,τι έχει να κάνει µε το
χωροταξικό, θεωρώ κατ' αρχήν ότι είναι µεγάλο διαχρονικό, λά-
θος η διατήρηση των διοικητικών ορίων των υπό κατάργηση
νοµών. Ένα προπατορικό ... λάθος που δεν πρέπει και εµείς να
κληροδοτήσουµε στις επόµενες γενιές. Η κατάργηση των ορίων
θα οδηγούσε στην δηµιουργία δήµων µε οµοιογενή χαρακτηρι-
στικά και θα εξέφραζε την βούληση των κοινωνιών. Ενισχυτικά
θα αναφέρω για την περιοχή µας ότι η αδελφότητες των χω-
ριών του δήµου Θεσπρωτικού - Λούρου - Λάκκας Σουλίου Ιωαν-
νίνων και Σελών, σε ανύποπτο χρόνο, πολλά χρόνια πριν
δηµιούργησαν οµοσπονδία. Αυτό σηµαίνει ότι έχουµε πολλά
κοινά που µας ενώνουν.
Τώρα διαταράσσει τις ισορροπίες, µικρά ηµιαστικά κέντρα που
έχουν κατά τόπους αναπτυχθεί, τα υποβαθµίζει και αντανακλα-
στικά και την περιφέρειά τους. Ακυρώνει έτσι τον αναπτυξιακό
χαρακτήρα που τα νέα µέτρα πρέπει να επιζητούν. Ειδικά για τον
τόπο µας προτείνεται να υπαχθούµε στην Φιλιππιάδα. ∆εν τρέφω
καµία αντιπάθεια για τους Φιλιππιαδιώτες. Θεωρώ όµως ότι δεν
υπάρχουν επαρκή στοιχεία να µας ενώνουν. Αυτοί ανεπτυγµένη
στα όρη του Ξηροβουνίου και προσανατολισµένοι προς τον κάµ-
πο της Άρτας, µε την οποία αποτελούν και την Ένωση Αγροτικών
Συνεταιρισµών Άρτας-Φιλιππιάδας. Εµείς από τις παρυφές του
όρους Τόµαρος (Ολύτσικα) Προσανατολισµένοι προς τον νότο
και την Πρέβεζα (όπου µεγάλο µέρος των συµπολιτών µας κατοι-
κεί και ο κίνδυνος της µαζικής µεταδηµότευσης µε τις δυσάρε-
στες συνέπειες για τον τόπο µας είναι ορατός) έχουµε άλλη πορ-
εία. Από την άλλη, σχεδόν τα ίδια µε µας χαρακτηριστικά έχει ο
Ç çëåêôñïíéêÞ åðåîåñãáóßá ôçò åöçìåñßäáò
Ýãéíå åîïëïêëÞñïõ áðü ôçí åôáéñßá ÉÄÅÅÁ ÅÐÅ
Éíóôéôïýôï Äéáñêïýò Åðéìüñöùóçò Åðé÷åéñÞóåùí ÁõôïêéíÞôïõ
ÅÊ ÄÏ ÓÅÉÓ – ÄÉ Á ÖÇ ÌÉ ÓÅÉÓ ÅÍÔÕ ÐÁ – ÂÉ ÂËÉÁ
28
δήµος Λούρου καθώς και η Κοινότητα Κρανιάς. Άριστα οι τρεις
θα αποτελούσαµε έναν οµοιογενή δήµο µε τους ίδιους µελλοντι-
κούς στόχους και σχεδιασµούς
Με αυτές τις σκέψεις, δε διστάζω να πω Και αναλαµβάνοντας την
ευθύνη, τώρα που για µας το πιστόλι δεν είναι το τραπέζι, αλλά
στην πλάτη µας και µας οδηγεί εκεί που άλλοι επιθυµούν, τα περ-
ιθώρια εξαντλήθηκαν, επιλέγω και προτείνω το µη χείρον βέλτι-
στον. Ως δήµος Θεσπρωτικού, αναλαµβάνουµε αυτή την στιγµή
την πρωτοβουλία, καλούµε τον Λούρο και την Κρανιά σε µια κοι-
νή συνεδρίαση των δηµοτικών συµβουλίων στο Θεσπρωτικό. Το-
υς προτείνουµε να συµφωνήσουµε και να διεκδικήσουµε την
δηµιουργία του δήµου αυτού µε κοινή οµόφωνη απόφαση.
Η πολιτεία, αν είναι ειλικρινής προς τον λαό και η διαβούλευση
δεν είναι υποκρισία, θα δεχθεί την πρότασή µας. Και επειδή ως
όρο βάζει την οµόφωνη απόφαση όλων για την έδρα και το όνο-
µα του νέου δήµου, µε κρύα καρδιά εγώ προτείνω έδρα του δή-
µου τον Λούρο επειδή διαθέτει κάποια συγκριτικά πλεονεκτήµα-
τα και επειδή κατά κάποιο τρόπο πέτυχε τον στόχο του της
δεύτερης επιλογής που είχε ορίσει να πάει στην Πρέβεζα και
τώρα το ζόρι είναι περισσότερο δικό µας και της Κρανιάς.
Για όνοµα, επειδή ο δήµος αυτός θα αποτελείται από τις δύο
Λάκκες Σουλίου, προτείνω το «∆ήµος Σουλιωτών» ή όποιο άλλο
που θα δίνει ένα αντίστοιχο ηρωικό κατά κάποιο τρόπο προσδιο-
ρισµό, όπου στο µέλλον το όνοµα αυτό θα είναι πρέσβης για την
αναγνωρισιµότητα και την αναπτυξιακή Προοπτική του τόπου.
Έτσι θα είναι και έτοιµος σε µια µελλοντική νέα µεταρρύθµιση
που θεωρώ θα κριθεί αναγκαία να γίνει, να δεχτεί και την πάνω
Λάκκα που ο φυσικός της χώρος είναι εδώ.
Θεωρώ πως το συµφέρον του τόπου µας είναι προς αυτήν την
κατεύθυνση. Οι τρεις µαζί µπορούµε, έχουµε τις ικανότητες να
σχεδιάσουµε και να πετύχουµε το µοντέλο ανάπτυξης που
επιθυµούµε. Για παράδειγµα τη διεκδίκηση κατασκευής αξιο-
πρεπούς δρόµου σύνδεσης µε την Εγνατία οδό.
Αντίθετα αν υπαχθούµε εµείς και η Κρανιά στην Φιλιππιάδα και ο
Λούρος στην Πρέβεζα., θα είµαστε όλοι ουρά σε αυτούς τους δή-
µους και έξω από κάθε αναπτυξιακό σχεδιασµό που αυτοί προ-
γραµµατίσουν. Η Φιλιππιάδα θα σκέφτεται και θα λειτουργεί πάν-
τα µε άξονα την Φιλιππιάδα και η Πρέβεζα προσανατολισµένη
στην παράκτια ζώνη. Αυτό πρέπει να το διακρίνουµε και να µας
γίνει συνείδηση. Η στάση µας τώρα θα είναι Καθοριστική για το
µέλλον. Αύριο θα λογοδοτήσουµε στις επόµενες γενιές.
Καλώ το συµβoύλιό µας να το δει ψύχραιµα. Να υπερβούµε τις
όποιες προσωπικές και τοπικιστικές δικαιολογηµένες διαφορε-
τικές θέσεις και ας προχωρήσουµε.
Τα γεγονότα θα µας προσπεράσουν.
Ο Καλλικράτης που χτύπησε νωρίς την πόρτα µας, ας µη τον
αψήσουµε να µπει από το παράθυρο
Θεσπρωτικό 4 Μα:ου 2010.
Θανάσης Ζήσης
∆ηµοτικός Σύµβουλος ∆ήµου Θεσπρωτικού 
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 29
ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ
Êαλλικράτους κώνειον
Έ
τσι όπως µε λογιστική στρατηγική διαχειρίζονται οι κεν-
τρικοί και οι τοπικοί παράγοντες τα διοικητικά θέµατα
της πατρίδας µας µοιάζει να συνωµοτούν µε το µαρα-
σµό της υπαίθρου και τη διαγραφή της παράδοσης και του πο-
λιτισµού απ’ τις σελίδες της αυριανής ιστορίας. Με την ολοκ-
λήρωση της διαδικασίας και της λεγόµενης διαβούλευσης θα
υπογραµµιστεί µε διπλή κόκκινη γραµµή πάνω στο εξώφυλλο
του σχεδίου «Καλλικράτης» και θα υπογραφεί στην τελευταία
σελίδα του η ληξιαρχική πράξη θανάτου του θεσµού της αυτο-
διοίκησης.
Τα κέντρα λήψης των µεγάλων αποφάσεων έχουν αποµακρυνθεί
προ πολλού κι έχουν γίνει απρόσωπα και ψυχρά. Χάνονται τώρα
και θα σβηστούν απ’ το χάρτη και τα κέντρα λήψης των µικρών
αποφάσεων. Στην ψηφιακή εποχή αργοπεθαίνει µε κώνειο η
ζωντανή σχέση των ανθρώπων και τιθασεύεται µες στους ποµ-
πούς και στα καλώδια η κάθε είδους συµµετοχή. Προχωρούµε
στο άδηλο και στο απροσδιόριστο εξαρτηµένοι απ’ τους
συµβούλους και τα ευέλικτα σχήµατα µιας τεχνοκρατικής ισοπέ-
δωσης. Οι κραυγές αγωνίας και η αυθόρµητη αναζήτηση του
ανθρώπου καταγράφονται ως γραφικότητες των τελευταίων και
ελάχιστων ροµαντικών που έχουν ξεµείνει απ’ τον προηγούµενο
αιώνα.
Ο δηµότης θα είναι µια µονάδα µονάχα προς φορολόγηση,
χωρίς ελπίδα να νιώσει και να γίνει πολίτης. ∆ιαδικασίες και θε-
σµοί αιώνων θα πεταχτούν στον κάλαθο των αχρήστων ή θα
γίνουν δέµατα και θα στοιβαχτούν στα ράφια των γενικών
αρχείων του κράτους. Το µέλλον ανήκει στους ειδικούς. Εργο-
λαβικά συνεργεία και γραφεία λογιστικά θα στεγαστούν στα
πέριξ των νέων δηµαρχείων και θ’ αναλάβουν να στήνουν και να
ξεστήνουν, ανάλογα µε τα µεσιτικά και τα κέρδη τους. Φο-
βούµαστε πως µας έχει πλησιάσει πια σε απόσταση αναπνοής ο
φασισµός των µηχανών και των πάσης φύσεως λογαριασµών.
Πίσω απ’ αυτούς κρύβεται το απεχθές πρόσωπο µιας σκληρής
∆ηµοσκόπηση
Με θέµα τον «Καλλικράτη» και το έργο των αυτοδιοικητικών
αρχόντων, πραγµατοποιήθηκε από το πρεβεζάνικο blog
http://sardelas.blogspot.com δηµοσκόπηση το περασµένο
διάστηµα. Γενική είναι η απαξίωση στα πρόσωπα που διοικούν
την περιοχή µας, αφού εκτός από το δήµαρχο Λούρου και εν
µέρει το δήµαρχο Πρέβεζας, οι υπόλοιποι καταβυθίζονται. Πα-
ραθέτουµε τα στοιχεία της δηµοσκόπησης για τα δικά σας
συµπεράσµατα.
Συµφωνείτε µε την εφαρµογή της διοικητικής µεταρρύθµισης
"Καλλικράτης"; ναι 62 66%, όχι 31 33%, ψήφοι 93.
Από πόσους "Καλλικρατικούς" δήµους πιστεύετε ότι πρέπει να
αποτελείται ο νοµός Πρέβεζας; ∆υο 64, 18%, τρεις 262, 76%, δε
µε νοιάζει 15, 4%, ψήφοι 341.
Με ποιον δήµο προτείνετε να συνενωθεί ο δήµος Λούρου;
Πρέβεζα 145, 62%, Φιλιππιάδα 66, 28%, δε µε νοιάζει 22, 9%
ψήφοι 233.
Θεωρείται πως ο δήµοι Φαναρίου και Πάργας πρέπει µόνοι το-
υς να αποτελέσουν δήµο ή πρέπει να συνενωθούν µε το δήµο
Πρέβεζας: µόνοι τους 288, 82%, µε την Πρέβεζα 52, 14%, δε µε
νοιάζει 11, 3%, ψήφοι 351.
Πως κρίνετε το έργο του δηµάρχου Πρέβεζας Μιλτιάδη Κλάπα;
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
Αποχαιρέτα την Αλεξάνδρεια που φεύγει
Κ. Π. Καβάφης
ολιγαρχίας, που άπληστη πίνει το αίµα και τον ιδρώτα των νέων
ανθρώπων και επείγεται να τελειώνει µε τους παρείσακτους κι
ανενεργούς.
Όσοι κρατούν το τιµόνι του πλοίου κι ανεβοκατεβάζουν τα πανιά
του και τα σχοινιά του, µοιάζουν µε τους συντρόφους του
Οδυσσέα που έβαλαν στ’ αφτιά τους κερί και τα βούλωσαν, για
να βλέπουν αλλά να µην ακούν τις σειρήνες. Μα σαν διαβούν και
χαθεί από µπροστά τους το νησί των σειρήνων, βγάζουν ξανά το
κερί κι ανοίγουν τ’ αφτιά τους, για ν’ ακούσουν, λέει, τα µπου-
µπουνητά του καιρού. Οι επιταγές, λένε, και τα µηνύµατα των
καιρών! Ποιων καιρών; Που τους φτιάχνουν ποιοι και τους
φτιάχνουν για τι;
Το ζήτηµα, βεβαίως, δεν είναι ούτε ο «Καλλικράτης» ούτε η
οποιαδήποτε διοικητική µεταρρύθµιση. Το ζήτηµα είναι ο κουρ-
νιαχτός και το πνεύµα που παράγεται απ’ τον «Καλλικράτη».
Αυτό το ζύµωµα µες στα σκαφίδια της απορρύθµισης και της
απόλυτης αποξένωσης. Το ζήτηµα βρίσκεται στα σκαφίδια. Στην
αποξένωση απ’ όλους κι απ’ όλα. Γιατί όταν πάψουµε να ’µαστε
πολίτες του τόπου µας, είναι σα να παύουµε να υπάρχουµε ως
άνθρωποι και συνάνθρωποι. Κι είµαστε πλέον κι εµείς µια κα-
ταχώριση απλή στο σκληρό δίσκο λογής – λογής υπηρεσιών,
που µας σκέφτονται και µας νοιάζονται για το κλείσιµο κάποιας
συνήθους εκκρεµότητας. Πληθαίνουν γύρω µας οι πινακίδες µε
την ένδειξη «αδιέξοδο».
Μπορεί να µας έχουν ρίξει στον ύπνο βάζοντας στις τροφές µας
µικρές ποσότητες ηρεµιστικών και υπνωτικών. Πώς αλλιώς να την
εξηγήσεις αυτή τη σιγή τόσων και τόσων πνευµατικών ιδρυµάτων,
ινστιτούτων, κοινοτήτων, εταιρειών και οµάδων; Που µπορούν και
οφείλουν να φωνάξουν διαδηλώνοντας πως δε µας φοβίζουν οι
ανοιχτές κοινωνίες. Μας φοβίζει το νέο µακελειό που κάποιοι ετοι-
µάζουν µέσα σ’ αυτές. Το µακελειό των ανθρώπων που θα περι-
φέρονται περιπλανώµενοι και ενδεείς από εδώ κι από εκεί και θα
ερηµώνουν χωρίς συγγενείς, χωρίς νόµους, χωρίς εστίες. 
Επιτυχηµένο 263, 43%, αποτυχηµένο 340, 56%, ψήφοι 603.
Πως κρίνετε το έργο του νοµάρχη Πρέβεζας Βασίλη Ιωάννου;
Επιτυχηµένο 202, 30%, αποτυχηµένο 453, 69%, ψήφοι 655.
Πως κρίνετε το έργο του δηµάρχου Φαναρίου Αντώνη Νάστα;
Επιτυχηµένο 121, 30%, αποτυχηµένο 276, 69%, ψήφοι 397.
Πως κρίνετε το έργο του δήµαρχου Φιλιππιάδας ∆ηµήτρη Γιολ-
δάση; Επιτυχηµένο 80, 19%, αποτυχηµένο 3 21, 80%, ψήφοι 401.
Πως κρίνετε το έργο του δηµάρχου Ζαλόγγου Φάνη Μικρούλη;
Επιτυχηµένο 107, 25%, αποτυχηµένο 320, 74%, ψήφοι 427.
Πως κρίνετε το έργο του δηµάρχου Λούρου Χρήστου Μπαxλη;
Επιτυχηµένο 267, 52%, αποτυχηµένο 243, 47%, ψήφοι 510.
Πως κρίνετε το έργο του δηµάρχου Πάργας Σπύρου Πηγή;
επιτυχηµένο 74, 18%, αποτυχηµένο 318, 81%, ψήφοι 392.
Πως κρίνετε το έργο του δηµάρχου Θεσπρωτικού Χρήστου Αθ-
ανασίου; Επιτυχηµένο 75, 19%, αποτυχηµένο 309, 80%, ψήφοι
384.
Πως κρίνετε το έργο του δηµάρχου Ανωγείου Ηλία Παπατσίµπα;
Επιτυχηµένο 68, 22%, αποτυχηµένο 228, 77%, ψήφοι 296.
Πως κρίνετε το έργο του προέδρου Κρανιάς Βασίλη Κων-
σταντή; Επιτυχηµένο 62, 22%, αποτυχηµένο 213, 77%, ψήφ-
οι 275. 
29
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 30
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
«Ανάσα» για τον Αµβρακικό
το ειδικό αναπτυξιακό πρόγραµµα
Η οµιλία του βουλευτή ΠΑΣΟΚ Πρέβεζας Βαγγέλη Παπαχρήστου
στο περιφερειακό συµβούλιο στην Άρτα
για το ειδικό αναπτυξιακό πρόγραµµα του Αµβρακικού
Τ
ο θέµα το οποίο συζητούµε σήµερα, είναι µια σηµαντική
στιγµή για τον τόπο µας. Σε µια περίοδο βαθειάς κρίσης,
όπου γίνονται περικοπές παντού, η περιοχή µας κατάφερε
να εξασφαλίσει την ύπαρξη ενός ειδικού αναπτυξιακού προ-
γράµµατος και αυτό πρέπει να το χαιρετίσουµε. Το ότι καταφ-
έραµε, µέσα σε µια τόσο δύσκολη περίοδο, να υπάρξει ένα τέ-
τοιο πρόγραµµα, θεωρώ ότι είναι µια σηµαντική επιτυχία για τον
τόπο µας. Απ΄ ότι ξέρω δύο τέτοια προγράµµατα βγήκαν, ένα
εδώ και ένα για την Κρήτη.
Από την πρώτη στιγµή που εκλέχθηκε η νέα Κυβέρνηση,
επισκέφθηκα τον Υφυπουργό Οικονοµίας Ανταγωνιστικότητας
& Ναυτιλίας κ. Αρναουτάκη, του εξέθεσα το πρόβληµα που
υπάρχει, και ευτυχώς για την περιοχή µας, πέσαµε σε έναν άν-
θρωπο ο οποίος έχει θητεύσει πάρα πολλά χρόνια στην τοπική
αυτοδιοίκηση, έχει ασχοληθεί µε τέτοια προγράµµατα. Ήµα-
σταν επίσης τυχεροί, γιατί δίπλα στον κ. Αρναουτάκη υπήρχε
ως σύµβουλος του ένας γνώστης της περιοχής, ο Κώστας Αρ-
βανίτης, στον οποίο οφείλει αυτό το πρόγραµµα πάρα πολλά.
Αυτή ήταν η καλή συγκυρία, το ότι βρεθήκανε δύο άνθρωποι
που είχανε γνώση και κατάρτιση. Όπως επίσης το γεγονός ότι η
Υπουργός κ. Κατσέλη είχε ενασχοληθεί µε τον Αµβρακικό τη δε-
καετία του 80.
Θα σας πω µε ποιο τρόπο εµείς σαν τόπος πρέπει να δούµε αυ-
τήν την ευκαιρία. Εγώ θεωρώ αυτό το πρόγραµµα σαν ένα νέο
ξεκίνηµα µιας νέας διαδικασίας σχεδιασµού της ανάπτυξης
της περιοχής γύρω από τον Αµβρακικό. Έχω διαβάσει πάρα
πολλές µελέτες για τον Αµβρακικό. Όλες αφορούν το πώς θα
τον προστατέψουµε και πάµε στη γύρω περιοχή και λέµε µην
κάνετε αυτό και µην κάνετε εκείνο, µην κάνετε το άλλο. Όταν
συναντώ συµπολίτες µου στα καφενεία µου λένε: «Θα ζήσουν
τα ψάρια και θα πεθάνουµε εµείς;» Η σκέψη ήταν να αντιστρέ-
ψουµε αυτή τη λογική, να πούµε τι µπορεί να γίνει γύρω από την
περιοχή, έτσι ώστε και ο Αµβρακικός να προστατεύεται και η
περιοχή να αναπτύσσεται. Πώς µπορούµε αυτά τα δυο πράγµα-
τα, που πολλές φορές πάνε αντίθετα, το περιβάλλον και η ανά-
πτυξη, να τα κάνουµε να συνεργαστούν και να δηµιουργήσουν
συνέχεια. Αυτό είναι το βασικό ζήτηµα που εµείς πρέπει να βά-
λουµε στο τραπέζι και να σκεφτούµε.
Αυτό το πρόγραµµα δεν εξαντλεί την ανάπτυξη του Αµβρα-
κικού. Πρέπει να είναι η αφορµή για να σχεδιάσουµε αυτή την
ανάπτυξη. Πάρτε πρώτα το πρώτο που καταλαβαίνει ο καθένας
στη γύρω περιοχή. Είναι το αγροτοδιατροφικό, η αγροτική
µας παραγωγή. Μπορούµε να δώσουµε κατεύθυνση σ’ αυτή
την γεωργική παραγωγή και να την κάνουµε να λειτουργήσει
και προς όφελος του Αµβρακικού και προς όφελος των κα-
τοίκων γύρω; Εγώ λέω ναι. Ελάτε να προσπαθήσουµε να µετα-
τρέψουµε όλη την περιοχή γύρω από τον Αµβρακικό σε περ-
ιοχή ολοκληρωµένης διαχείρισης και βιολογικών προ©όντων.
Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος. Υπάρχουν δεσµεύσεις, δεν
µπορούµε να το βάλουµε υποχρεωτικά, αλλά εµείς, όλοι οι φο-
ρείς αυτής της περιοχής, αυτό πρέπει να έχουµε σαν στόχο. Τι
µπορούµε να πετύχουµε µε αυτό; Και τα προ¼όντα µας να
γίνουν πιστοποιηµένα, ασφαλή προς το περιβάλλον και ποιοτι-
κά. Αλλά µπορούµε, και αυτό προβλέπει το πρόγραµµα, να
δώσουµε µια συλλογική ταυτότητα στα προ¼όντα. Αντί να έχο-
υµε ένα µεµονωµένο προ¼όν να δώσουµε µια ειδική σήµανση.
Να έχει το όνοµα Αµβρακικός, έτσι ώστε να βοηθήσουµε τα
30
προ¼όντα µας να αποκτήσουν ταυτότ-
ητα. Την εποχή της παγκοσµιο-
ποίησης, την εποχή των ανοιχτών αγο-
ρών, πρέπει να έχεις ταυτότητα για να είσαι ανταγωνιστικός.
Να τι πρέπει και τι µπορεί να βοηθήσει ο Αµβρακικός να κάνουµε.
Η δεύτερη δραστηριότητα σ’ αυτή την περιοχή είναι ο τουρ-
ισµός. Μπορεί να γίνει πόλος έλξης αυτή η περιοχή. Πότε
όµως; Όταν παρέχει κάτι ιδιαίτερο. Εάν καταφέρουµε να συνδέ-
σουµε τα προ¼όντα αυτά, να καταναλώνονται στις τουριστικές
µονάδες της γύρω περιοχής, τότε όλη η προστιθέµενη αξία θα
µείνει στον τόπο µας. Αυτό θα πρέπει να είναι το επίτευγµα που
πρέπει να βάλουµε σαν στόχο, γιατί µόνο έτσι µπορούµε να
δώσουµε στην περιοχή ανάπτυξη και άρα θα αποκτήσει και το
τουριστικό µας προ¼όν ταυτότητα. Και οι επιχειρήσεις που αξιο-
ποιούν και καταναλώνουν τα προ¼όντα µας από τη γύρω περ-
ιοχή να αποκτήσουν και αυτές το σήµα.
Το τρίτο, επειδή ο τουρισµός συνδέεται µε τον πολιτισµό
και αυτή η περιοχή γύρω από τον Αµβρακικό έχει αξιόλογα
µνηµεία πολιτισµικά, µπορεί να συνδεθεί ο τουρισµός µε τον
πολιτισµό.
Στις µελέτες που έχω διαβάσει, όλοι πηγαίνουν στη λογική τι
θα δαπανήσουµε, τι θα επενδύσουµε, το φυσικό κεφάλαιο και
ανθρώπινο κεφάλαιο. Υπάρχει όµως ένα άλλο κεφάλαιο που
απαιτείται στην περιοχή και είναι το κοινωνικό κεφάλαιο. Είναι η
συνεργασία όλων των φορέων για να µπορέσουµε να το κάνο-
υµε αυτό. ∆εν θα µας χαρίσει την ανάπτυξη κανείς έξω από
εµάς. Εµείς οι ντόπιοι θα τη σχεδιάσουµε. Και αυτό το πρόγρ-
αµµα δεν µπορούµε να το δούµε να υποκαθιστά τον σχεδιασµό
το δικό µας. Είναι ένα υποστηρικτικό εργαλείο σε αυτό το σχε-
διασµό και τα λεφτά που θα έρθουν θα αποκτήσουν µεγαλύτε-
ρη, πολλαπλασιαστική ικανότητα εάν εµείς καταφέρουµε τα
πρώτα. Επειδή τυχαίνει να είµαι οικονοµολόγος, όταν τα πρ-
ο¼όντα µιας περιοχής διακινούνται µέσα στην περιοχή, τότε τα
χρήµατα που έρχονται από έξω έχουν µεγαλύτερο, πολλαπλα-
σιαστικό αποτέλεσµα. Άρα αυτός πρέπει να είναι ο δικός µας
στόχος για αυτό το πρόγραµµα. Να το δούµε όχι σαν εξάν-
τληση, όχι σαν το τελευταίο βήµα για την ανάπτυξη, αλλά σαν
αφετηρία και σαν βοηθητικό εργαλείο σε µια ανάπτυξη που σχε-
διάζουµε εµείς. Και αυτή είναι η υποχρέωση όλων το φορέων.
Κατορθώσαµε να κάνουµε το πρώτο βήµα. Ακόµα και µέσα
στην περίοδο της κρίσης καταφέραµε και εξασφαλίσαµε χρή-
µατα για αυτόν τον τόπο. Να βάλουµε µπροστά, να τα αξιο-
ποιήσουµε και όχι να τα µοιράσουµε από δω και από εκεί. Θα
είµαι ο τελευταίος που θα υποστηρίξει ότι αυτά τα λεφτά θα
πάνε για µελέτες. Εµείς πρέπει να τα αξιοποιήσουµε για να
πάνε στην παραγωγή και στην ανάπτυξη της περιοχής. Να
δούµε αυτά τα έργα που θα βοηθήσουν να ανασάνει ο Αµ-
βρακικός. Άρα σε ποιους πέφτει η υποχρέωση αυτή; Όχι στην
κεντρική εξουσία αλλά σε εµάς τους ίδιους. Η κεντρική εξουσία
µας δίνει αυτό που µπορεί. Η ευθύνη είναι των φορέων, είναι δι-
κιά µας, είναι αυτού του τόπου. Στο χέρι µας είναι αυτά τα προ-
γράµµατα να µην εγκαταλείπονται ως εργαλεία κενού περιεχο-
µένου και να µην διασπαθιστούν χρήµατα χωρίς να δώσουν
προστιθέµενη αξία στην ανάπτυξη αυτού του τόπου.
Βαγγέλης Παπαχρήστος
Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Πρέβεζας
Οικονοµολόγος – Μέλος του ∆Σ του ΙΣΤΑΜΕ 
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 31
ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ
ΜΙΑ ΗΜΕΡΙ∆Α ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗ ΛΙΜΝΗ ΖΗΡΟΥ
ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ: «Θα προστατεύσουµε τη Λίµνη και τη ∆ηµόσια Υγεία»
Τ
α αποτελέσµατα της µελέτης µε θέµα «Έλεγχος ποιότ-
ητας φυσικοχηµικών παραµέτρων, τοξικών και επιβλαβών
ουσιών στη Λίµνη Ζηρού - Εκτίµηση περιβαλλοντικών κιν-
δύνων και προτάσεις προστασίας του οικοσυστήµατος», παρ-
ουσιάστηκαν στην επιτυχηµένη ηµερίδα που διοργάνωσε η Νο-
µαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πρέβεζας και ο ∆ήµος Φιλιππιάδας.
Η µελέτη, η οποία εκπονήθηκε από το Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων,
είχε ως σκοπό την συνολική αξιολόγηση της περιβαλλοντικής
κατάστασης της Λίµνης Ζηρού, συµπεριλαµβάνοντας τη διερ-
εύνηση της παρουσίας κυανοτοξινών στη λίµνη, µετά την έν-
τονη ανησυχία που είχε προκαλέσει πέρυσι η ύπαρξη ερυθρού
χρώµατος στη λίµνη. Με τη µελέτη αυτή η βούληση της Νοµα-
ρχιακής Αυτοδιοίκησης ήταν να ξεκαθαρίσει µε επιστηµονικό
και απόλυτο τρόπο η πραγµατική κατάσταση της λίµνης και των
υδάτων της.
Παρόντες στην ηµερίδα, ο Νοµάρχης Πρέβεζας, κ. Βασίλης
Ιωάννου, οι Αντινοµάρχες κκ. Μαρία Ζέρβα και ∆ηµ. Κώστας, ο
∆ήµαρχος Φιλιππιάδας κ. ∆ηµ. Γιολδάσης, ο ∆ήµαρχος Θεσπρ-
ωτικού κ. Χρ. Αθανασίου, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Κρανέας
κ. Βασ. Κωνσταντής, Νοµαρχιακοί Σύµβουλοι και ∆ηµοτικοί
Σύµβουλοι, υπηρεσιακοί παράγοντες των ∆/νσεων Αλιείας, Αγρ-
οτικής Ανάπτυξης, Κτηνιατρικής και Υγείας της Ν.Α. Πρέβεζας.
Παραβρέθηκαν επίσης εκπρόσωποι των Αστυνοµικών ∆/νσεων
Πρέβεζας, Φιλιππιάδας και Θεσπρωτικού, Προ¼στάµενοι
Εκπαίδευσης, ∆/ντές σχολείων της Πρωτοβάθµιας και ∆ευτερο-
βάθµιας εκπαίδευσης, εκπρόσωποι του ΙΓΜΕ, της ΕΤΑΝΑΜ, της
∆/νσης ∆ασών καθώς και εκπρόσωποι συλλόγων.
Στην εισαγωγική του οµιλία ο Νοµάρχης Πρέβεζας, αναφερόµε-
νος στη µελέτη, τόνισε µεταξύ άλλων: «Είµαι βέβαιος ότι θα πα-
ρουσιάσουν µε πλήρη επιστηµονική επάρκεια και τεκµηρίωση
το περιβαλλοντικό πρόβληµα που έχει εντοπιστεί στη Λίµνη
Ζηρού και βεβαίως θα µας καταθέσουν συγκεκριµένες προτά-
σεις για την προστασία του Οικοσυστήµατος.
Θέλω σ’ αυτό το σηµείο να τονίσω ότι για την ορθότερη και
ασφαλέστερη εκτίµηση των δεδοµένων και των κινδύνων που
δηµιουργούνται και σύµφωνα µε τις προτάσεις των ερευνητών
- Θα συνεχίσουµε την παρακολούθηση όλων των παραµέτρ-
ων της λίµνης
- Θα απαγορεύσουµε την αλιευτική δραστηριότητα και κατα-
νάλωση ψαριών της Λίµνης
- Θα προστατεύσουµε την Λίµνη από τα υγρά και στερεά
απόβλητα όλων των δραστηριοτήτων και θα λάβουµε όλα τα
ενδεικνυόµενα µέτρα προστασίας της Λίµνης και του συνό-
λου του οικοσυστήµατος».
Τα αποτελέσµατα της έρευνας, όπως τα παρουσίασαν οι Καθη-
γητές του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων κκ. Τριαντάφυλλος Αλµπάν-
ης και Ιωάννης Λεονάρδος, έχουν ως εξής:
Η διακύµανση των φυσικοχηµικών παραµέτρων του νερού της
Λίµνης Ζηρού όπως η θερµοκρασία, το pH, και το διαλυµένο οξ-
υγόνο, δείχνουν µια φυσιολογική λειτουργία ενός τυπικού λιµ-
ναίου οικοσυστήµατος.
• Oι αυξηµένες συγκεντρώσεις των νιτρικών, κυρίως µετά την
περίοδο των βροχοπτώσεων, πιθανότατα προέρχονται από
γεωργικές απορροές.
• Οι γεωργικές καλλιέργειες της περιοχής της Λίµνης Ζηρού
συνεισφέρουν στην αύξηση του ευτροφισµού της λίµνης.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
Ν.Α. Πρέβεζας
• Η εποχική διακύµανση της χλωροφύλλης - α υποστηρίζει
την πιθανή µετακίνηση των κυανοβακτηρίων στην επιφάνεια
του νερού, κυρίως τη χειµερινή περίοδο.
• Οι τιµές του λόγου DIN:SRP δείχνουν ότι περιοριστικός πα-
ράγοντας στο νερό της Λίµνης Ζηρού είναι το άζωτο, υπο-
στηρίζοντας την πιθανή ύπαρξη στο νερό της Λίµνης Ζηρού
και αζωτοδεσµευτικών κυανοβακτηρίων.
• Σύµφωνα µε τον δείκτη του τροφικού επιπέδου κατά Carlson
(TSI) και µε το σύστηµα κατάταξης του Οργανισµού Οικο-
νοµικής ∆ιαχείρισης(OECD) και Ανάπτυξης, η Λίµνη Ζηρού
κατατάσσεται στις µεσότροφες λίµνες µε εµφανείς εν-
δείξεις και τάσεις ευτροφισµού.
• Σύµφωνα µε τον WHO (Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας) και
τη συγκέντρωση των µικροκυστινών στο επιφανειακό νερό
της λίµνης κατά τη διάρκεια της µελέτης, το επιφανειακό νε-
ρό της Λίµνης Ζηρού δεν ξεπερνά το όριο των 1µg/l, που
έχει θεσπιστεί για την ασφαλή χρήση του νερού ως πόσιµο.
• Επιπλέον, το επιφανειακό νερό της λίµνης καθώς δεν ξεπε-
ρνά το όριο των 2 µg/l, που έχει θεσπίσει ο ίδιος οργανισµός
για τη χρήση του νερού για ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
• Το νερό της Λίµνης Ζηρού που βρίσκεται σε µεγαλύτερα βά-
θη χαρακτηρίζεται από υψηλότερες συγκεντρώσεις µικροκ-
υστινών λόγω της ανάπτυξης κυανοβακτηρίων που ζουν σε
µεγάλα βάθη, όπως το είδος Planktothrix.
• Εποµένως συνιστάται προσοχή στη χρήση του νερού της
λίµνης που βρίσκεται σε µεγαλύτερα βάθη.
• Οι ενδείξεις ευτροφισµού της Λίµνης Ζηρού, καθώς και η
παρουσία των µικροκυστινών στο νερό της λίµνης, αναδεικ-
νύουν την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση της ποιότ-
ητας του νερού της Λίµνης Ζηρού.
Αναφορικά µε τους τρόπους διαχείρισης αυτής της κατά-
στασης, οι επιστήµονες προτείνουν:
• ∆ιαρκής παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων
• Εγκατάσταση τηλεµετρικού συστήµατος διαρκούς παρακο-
λούθησης της κατάστασης των υδάτων µε δυνατότητα έγ-
καιρης προειδοποίησης
• Μείωση των εισροών θρεπτικών αλάτων στο λιµναίο οι-
κοσύστηµα
• Προσωρινή απαγόρευση αλιείας και διάθεσης ψαριών
• ∆ιαρκής παρακολούθηση της ποιότητας της σάρκας των
ψαριών
Είναι σηµαντικό ότι όλες οι άλλες χρήσεις (άρδευση, αναψυχή)
µπορούν βάσει των µέχρι σήµερα αποτελεσµάτων να πραγµα-
τοποιούνται, µε εξαίρεση τις περιόδους που παρατηρείται το
φαινόµενο των «ερυθρών υδάτων» και µε τη προªπόθεση της
διαρκούς παρακολούθησης
Αξίζει να σηµειωθεί ότι το πρόβληµα της λίµνης του Ζηρού, δεν
είναι µοναδικό στην Ελλάδα. Και άλλες λίµνες όπως η λίµνη της
Καστοριάς, της ∆ο¼ράνης, της Παµβώτιδας και άλλες αντιµε-
τωπίζουν παρόµοια ή και σοβαρότερα προβλήµατα.
Αναφορικά µε τη δυνατότητα καταπολέµησης του φαινοµέ-
νου ο κος Αλµπάνης δήλωσε ότι δεν υπάρχουν αποτελεσµα-
τικοί και χωρίς περιβαλλοντικές επιπτώσεις τρόποι αντι-
µετώπισης, αλλά µάλλον απαιτείται να περιοριστούν οι
αιτίες που επιδεινώνουν το φαινόµενο, όπως η εισροή θρε-
πτικών αλάτων στη λίµνη. 
31
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 32
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
ÓõíÝ÷åéá áðü ôç óåë. 1
Λόγια αγάπης από το Μητς Μήτση
Φίλες και φίλοι, αναγνώστες της εφη-
µερίδας «Εν Νικολιτσίω».
Τυγχάνοντας και εγώ αναγνώστης της
εφηµερίδας, την θεωρώ αξιόλογη και
ένα έντυπο από τα πλέον σοβαρά. Επι-
τρέψτε µου µέσα από τις στήλες σας
να συγχαρώ πραγµατικά όλη την
συµπαθή οµάδα που την πλαισιώνει, σαν µικρή ανταµοι-
βή και αναγνώριση της φιλότιµης προσπάθειας, µε ένα
τόσο αξιόλογο αποτέλεσµα.
Όλως ξαφνικά, οι αισθητήρες της έµπνευσής µου, ανα-
κάλυψαν το µυστικό που έκρυβε, το κάθε γράµµα του
τίτλου «Εν Νικολιτσίω» και ζήτησα χώρο από τον αγαπη-
τό µου Γιώργο Γιάννο, για να δηµοσιεύσει την ακρο-
στοιχίδα µου, καθώς και τα λίγα γραφόµενά µου. Πρόθυ-
µα δεν µου αρνήθηκε και µε µεγάλη ευχαρίστηση το απο-
Οµοσπονδία Ηπειρωτών Λάκκας Σούλι
Σ
ε µια µαζική εκλογοαπολογιστική συνέλευση οι αδελφό-
τητες που απαρτίζουν την Οµοσπονδία Ηπειρωτών Λάκκας
Σούλι επέλεξαν τα νέα µέλη του ∆ιοικητικού Συµβουλίου
και των υπολοίπων οργάνων της οµοσπονδίας. Η συνέλευση
πραγµατοποιήθηκε στις 9/5/2010 στα γραφεία της Πανηπειρωτι-
κής Συνοµοσπονδίας στην Αθήνα, σ ένα συλλογικό και συναινε-
τικό κλίµα, όπου τα µέλη είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν και να
διατυπώσουν εποικοδοµητικές προτάσεις
Στη συνέχεια, συνήλθε σε σώµα το νέο ∆Σ οµοσπονδίας και µετά
την απαραίτητη διαβούλευση διαµοιράστηκαν τα αξιώµατα όπως
αυτά προβλέπονται από το καταστατικό της.
Έτσι το νέο ∆Σ της οµοσπονδίας έχει την κάτωθι σύνθεση:
Μπανίκας Γιάννης Πρόεδρος εκπρόσωπος του συλλόγου Μπε-
στιάς.
Μυλωνάς Αθανάσιος πρώτος Αντιπρόεδρος εκπρόσωπος του
συλλόγου Κουµαριάς.
Θάνος Οδυσσέας δεύτερος Αντιπρόεδρος εκπρόσωπος του
συλλόγου Πολυσταφύλου
∆ελλής ∆ηµήτριος Γενικός Γραµµατέας εκπρόσωπος του συλλό-
γου Σενίκου.
Γιώτης Σωτήρης Ειδικός Γραµµατέας εκπρόσωπος του συλλό-
γου Σερζιανών.
Ο νέος πρόεδρος κ. Γιάννης Μπανίκα
ς
παραλαµβάνει από τον απερχόµενο
κ.
Γιώργο Λαµπίρη.
δέχτηκε. ∆εν ξέρω αν καλά έπραξε ή και αν είναι ικανά τα
γραφόµενά µου που καλύπτουν το χώρο της εν λόγω
εφηµερίδας. Εσείς και µόνο οι αναγνώστες έχετε το δι-
καίωµα να το κρίνετε.
Αναµένω το θέλω σας µέσω της εφηµερίδας.
Ε.Ν. Τα παραπάνω όµορφα και ζεστά λόγια, καθώς και η
ακροστιχίδα του εξωφύλλου, µας γεµίζουν χαρά και
γιατί όχι και λίγη περηφάνια. Κι αυτό γιατί προέρχονται
από ένα καταξιωµένο συγγραφέα, ποιητή, λαογράφο,
θεατρογάφο κλπ. Έναν άνθρωπο που είναι αφιερωµέ-
νος ολοκληρωτικά στην παράδοση και την Ήπειρο. Το
Μητς Μήτση. Τον ευχαριστούµε θερµά και του ευχόµα-
στε τι άλλο; Να ‘ναι γερός, για να µας χαρίζει τα θαυµά-
σια κείµενά του, που τόσο ανάγκη σήµερα τά ‘χουµε!
Σηµ: Ο Μητς Μήτσης έχει εκδόσει περί τα 15 βιβλία και Κ
έχει λάβει πλήθος επαίνων και τιµητικών διακρίσεων.  ã
Á
Ä
ð
Βελέντζα Μαρία Ταµίας εκπρόσωπος του συλλόγου Λίπας ð
Τσεκούρα Ελένη Αναπληρωτής Ταµίας εκπρόσωπος του συλλό- νο
γου Βρυσούλας. Ν
Παππάς Ευάγγελος Έφορος Τύπου και ∆ηµοσίων Σχέσεων εκ-
πρόσωπος του συλλόγου Αλεποχωρίου Μπότσαρη. ì
Μαύρου Ρωξάνη Έφορος Πολιτιστικών Εκδηλώσεων. εκπρόσω- ó
πος του συλλόγου Σενίκου. ê
Υφαντή Κλεονίκη Μέλος εκπρόσωπος του συλλόγου Αλε-
ποχωρίου Μπότσαρη.
ð
Ντίµερης Λάζαρος Μέλος εκπρόσωπος του συλλόγου Σκιαδά. Ê
Η αδελφότητα των Νικολιτσιωτών Πρέβεζας είναι µέλος της οµο- Κ
σπονδίας και συµµετείχε βέβαια στη διαδικασία µε τους εκπρ-
κ
οσώπους της.
Στο νέο σκηνικό όπως αυτό διαµορφώνεται από τον «Καλλι-
κράτη», οι αδελφότητες και ακόµα περισσότερο η οµοσπονδία,
καλούνται να παίξουν σηµαντικό ρόλο, όπως άλλωστε αυτό πρ-
οβλέπεται και στο νοµοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή των
Ελλήνων.
Ευχόµαστε λοιπόν στα µέλη του Νέου ∆Σ να είναι «σιδεροκέφα- Τ
λοι» και διεκδικητικοί, να έχουν κουράγιο και µια καλή και δη-
µιουργική θητεία. 
Το νεοσύστατο ∆ιοικητικό Συµβούλιο της οµοσπονδίας.
32 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 33

ÐÏÄÏÓÖÁÉÑÉÊÁ

Πετάει ο Σωτήρης…
Σε ρόλο Σαργκάνη ο Σωκράτης! Κι άλλος Σαργκάνης! Ο Γιάννης.

Ï Áôñüìçôïò Íéêïëéôóßïõ
Και φέτος πιστοί στο καθιερωµένο ñáíôåâïý.! ÌåãÜëï ÓÜââáôï ôï áðü-
ãåõìá üëïé óôα Λέλοβα και στο νέο πανέµορφο γήπεδο.
Áãþíáò; Ìéêñïß - ìåãÜëïé üðùò óõíÞèùò.
Äå ÷ñåéáæüôáí êáé ðïëý ðñïóðÜèåéá íá ìáæåõôïýí. Ç ðñïèõìßá ó’ áõôÝò ôéò
ðåñéðôþóåéò åßíáé åîáóöáëéóìÝíç. Μερικά ôçëÝöùíá ï êáèÝíáò êáé üëïé
Πετάει κι ο Μπίλλης…
ðáñüíôåò üðùò ðñïêýðôåé êé áðü ôéò öùôïãñáößåò. Φέτος είχαµε και και-
νούργιες µεταγραφές, παρ’ όλη την κρίση. Η νέα γενιά Στραταίων απ’ τη
Ντάρα δήλωσε δυναµικό παρόν. Ï áãþíáò ìå ðÜèïò ðáñ’ üëç ôç íçóôåßá. Ïé
ìéêñïß üìùò áðïäåß÷ôçêáí ðéï êïõñáóìÝíïé êáé ôåëéêÜ ðáñáäüèçêáí óôç
óïößá êáé ôå÷íéêÞ ôùí ìåãÜëùí. Ôá ðáñÜðïíá ãéá ôç äéáéôçóßá ôïõò Ýêáíáí
êáé ëßãï ãêñéíéÜñçäåò. Ôï ñáíôåâïý áíáíåþèçêå ãéá ôï êáëïêáßñé ãéá íá
ðÜñïõí ôï áßìá ôïõò ðßóù êáé íá ðñïëÜâïõí ôçí ðñïåôïéìáóßá.
Êáé ôïõ ÷ñüíïõ ðáéäéÜ…
Και µη ξεχνάτε. Video του αγώνα µαζί µε άλλα στο Youtube γράφοντας Νι-
κολίτσι Πρέβεζας.  Οι νέοι Στραταίοι. Χρήστος, ∆ηµήτρης και Γρηγόρης

Áõãïýóôïõ
9 έως 14
ου στη Λάκκα Ο Ατρόµητος Νικολιτσίου

οσφαίρ
σε πλήρη διάταξη.
υ ά Ποδ Όρθιοι: ∆ηµήτρης και
Τουρνο Παύλος Τσόγκας (Γεωργά-
νοι), Αντώνης Κώστας,
Νίκος Κώστας, ∆ηµήτρης
Κίτσιος, Χρήστος Ζήκας,
Θανάσης Κίτσιος,
Γιώργος Μανιφάβας,
Βαγγέλης Ναστούλης,
Μάνθος Νάσης,
Θόδωρος Αναγνώστου,
Βαγγέλης Τζόλος,
Καθιστοί: Βαγγέλης Σωτ-
ηρίου, Σωτήρης Κώστας,
Βασίλης Κώστας, Θωµάς.
Τζόλος, Τάκης Τζόλος,
Γιάννης Ναστούλης, Βαγ-
γέλης Αναγνώστου,
Βασίλης Αναγνώστου,
Στέφανος Ζήκος
Ξαπλωτοί: , Βασίλης Ζή-
κος, Σωκράτης Κώστας
Ηλίας Αναγνώστου.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 33

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 34

ÅΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Νίκος Κολιός

Γκρέτσια Σαλεντίνα (Grecia Salentina) ρ

µ
µ
ρ
Ένα µικρό οδοιπορικό στα ελληνόφωνα χωριά της κάτω Ιταλίας κ
τ

Τ
ο ξηµέρωµα της Ένας άλλος Γκρίκο ο Μ
πρώτης ηµέρας Αντόνιο Άνκορα και πο- σ
µας βρήκε στο λι- λιτιστικός πρεσβευτής λ
µάνι του Βρινδήσιου της Ελλάδας στην περ- κ
(Brindisi). Πόλης χτισµέ- ιοχή, ανέλαβε τα υπό- Τ
νης από Έλληνες α- λοιπα. Η Γκαλατίνα, µε σ
τα στενά δροµάκια, µε ι
ποίκους τον 8ο πΧ αιώνα.
σπίτια όλα κατασκευα- α
Ο προορισµός µας, η
σµένα από πωρόλιθο τ
Γκαλατίνα, µια πόλη των
και οι µορφές των κα- κ
27.000 κατοίκων στην α-
τοίκων γνωστές, σαν τις έ
νατολική πλευρά της ι-
ελληνικές, µας θύµιζαν έ
ταλικής «µπότας». Οι χ
Ιταλοί δε φηµίζονται µό- ότι είµαστε στην Κέρκ-
υρα ή στη Ρόδο. Οι άνθ- ο
νο για την κατασκευή χ
αυτοκίνητων, αλλά και ρωποι ζεστοί και φιλό-
ξενοι, απαντούσαν στο Τ
για τους δρόµους τους. σ
Οι λεωφόροι που ενώ- καληµέρισµα και αυτοί
µε µια καληµέρα στα ελληνικά. Αρκετές επιγραφές στα ελ- β
νουν τις πόλεις στην κάτω Ιταλία δεν είναι autostrate, όπως ν
ληνικά µας έκαναν να νιώθουµε σαν στο σπίτι µας.
στον ιταλικό βορρά, αλλά σαν τη δική µας την «Εγνατία». ε
Το απόγευµα περιηγηθήκαµε στο Λέτσε, µια πόλη µε πληθυ-
Αριστερά και δεξιά των εθνικών δρόµων προς τη Γκαλατίνα ζ
σµό 100.000 κατοίκων, πρωτεύουσα της οµώνυµης επα-
απλώνονταν καλοδιατηρηµένα χωράφια µε περιποιηµένα γ
ρχίας, µε πολλά κτήρια σε στυλ «Μπαρόκ», µε στενά δροµά-
ελαιόδεντρα, αµπέλια και αγροκτήµατα στα οποία βασίλευε κ
κια µε λίγα αυτοκίνητα στο κέντρο της πόλης. Μια πόλη
η οργάνωση η τάξη και η περιποίηση. Τα πάντα τακτοποι- µνηµείο. Οι κάτοικοι σεβάστηκαν το παρελθόν τους διατη- η
ηµένα και καθαρά. Σαν να βρισκόµαστε σε µια Ελλάδα πιο ρώντας το και αναδεικνύοντάς το. Μια πόλη όπου Τ
περιποιηµένη και πιο οργανωµένη. Η φύση, ίδια µε τη δική συνυπάρχει το παλιό µε το νέο, η παράδοση µε το µοντέρ- Η
µας, οι εικόνες που περνούσαν από µπροστά µας ήταν τό- νο. Η ιστορική συνέχεια είναι ορατή περνώντας από τη ρω- π
σο οικείες, τόσο γνώριµες τόσο «δικές µας», δε νοιώθαµε µα¼κή εποχή στο µεσαίωνα και από το µεσαίωνα στο σήµε- ε
ξένοι αλλά σαν να βρισκόµαστε σε κάποιο µέρος της πα- ρα. Ο καιρός, ευχάριστος, µε ελαφριά νέφωση. Στην πλα- β
τρίδας µας. Σε λίγη ώρα φθάσαµε στη Γκαλατίνα. Οι κάτοι- τεία Αµφιθεάτρου, στο κέντρο της πόλης, βρεθήκαµε για θ
κοι της Γκαλατίνα καλωσορίζουν τον επισκέπτη µε µια επι- φαγητό και ποτό, αλλά κυρίως για νοστιµότατο και φτηνό α
γραφή στα γκρίκο «Kalos irtate». Μια επιγραφή που τα παγωτό. Οι τιµές, χαµηλότερες από τις δικές µας και οι προ- κ
λέει όλα. σφερόµενες υπηρεσίες καλύτερες από τις ελληνικές. Η σ
Εκεί συναντήσαµε το Γιώργο Φιλιέρη (Giorgio Filieri) έναν σύγκριση σε όλους τους τοµείς, σε βάρος µας. Τ
Γκρίκο από τη Γκαλατίνα που θα γίνει ο ξεναγός µας καθ΄ Το βράδυ ο Αντώνιο είχε κανονίσει φαγητό στον σύλλογο Ε
όλη τη διάρκεια της επίσκεψης στο νότο της γειτονικής Γκρίκο του Κουτροφιάνο. Η περιποίηση ήταν φανταστική, Σ
χώρας. Μας ξενάγησε σε ένα υπόγειο ελαιοτριβείο το οποίο οι πιατέλες µε ιταλικές νοστιµιές και τοπικές σπεσιαλιτέ η
στο µεγαλύτερο µέρος του είχε λαξευτεί µέσα σε πωρό- πηγαινοέρχονταν ασταµάτητα. Μετρήσαµε 22 διαφορετικά ό
λιθο. Τα ελαιοτριβεία τα κατασκεύαζαν υπόγεια, λαξευµένα πιάτα, το κρασί εµφιαλωµένο χωρίς περιορισµό και στο τέ- ν
σε πωρόλιθο, υλικό που είναι εύκολο να κοπεί και να λαξευ- λος σαµπάνια. Το συγκρότηµα ενδεκαµελές, µε κεφάτους έ
τεί. Τα κατασκεύαζαν υπόγεια για να υπάρχει σταθερή θερ- µ
µοκρασία για να διαχωρίζεται ευκολότερα και καλύτερα το S
λάδι από το νερό και τις άλλες προσµίξεις και για να µην (
είναι ορατά από τους πειρατές. Στη συνέχεια µας ξενάγησε ν
στο Palazzo Granafei το κτήριο όπου ζούσε ο διοικητής της Μ
περιοχής σε παλιότερες εποχές. Το πιο εκπληκτικό όµως Ζ
ήταν µια αίθουσα που ο πολιτιστικός σύλλογος των ελ- λ
ληνόφωνων «I Hora mou» την έχει διαµορφώσει σε αίθουσα Κ
- µουσείο των ελληνόφωνων. Οι επιγραφές στα ελληνικά και π
στα Γκρίκο, οι στίχοι του ∆. Σολοµού «Μήγαρις έχω στο νου π
µου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα» δέσποζαν στην αίθουσα. γ
Όταν όµως ο Γιώργος άρχισε να παίζει µε την κιθάρα του ο
και να τραγουδά γκρεκάνικα τραγούδια, µας έκανε να δα- τ
κρύσουµε από συγκίνηση γι’ αυτούς τους Έλληνες εκεί στο λ
νότο της Ιταλίας. Οι εκπλήξεις όµως δεν σταµάτησαν εκεί. α
ε

34 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 35

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Νίκος Κολιός

ρυθµούς που σε λίγο χρόνο ένωσης είναι η πόλη Καλ-

µας συνεπήραν και βρεθήκα- ηµέρα.
µε στην πίστα για χορό. Άνθ- Ο Νότος είναι µια άλλη χώρα".
ρωποι ζεστοί, φιλόξενοι, µας Αυτή η δήλωση δεν είναι πο-
κέρδισαν µε την πρώτη µα- υθενά πιο αληθινή από ότι
τιά, µε την πρώτη κουβέντα. στην Ιταλία, όπου, σύµφωνα
Μια βραδιά, που έκλεινε µέ- µε τα στερεότυπα, ο Βορράς
σα της λίγο από Ελλάδα, αντιπροσωπεύει την ευηµε-
λίγο από Ιταλία, λίγη ιστορία ρία, τη Fiat, τον Armani, τα
και πολλή ζεστασιά. σηµαντικότερα πανεπιστήµια,
Τη άλλη ηµέρα είχαµε γεύµα καλό φαγητό και πλειάδα ανα-
σε ένα αγρόκτηµα της περ- γεννησιακών µνηµείων ενώ ο
ιοχής µε προ¼όντα από το Νότος σηµαίνει φτώχεια,
αγρόκτηµα. Βεβαίως σε µια ανοµία και πολιτιστική «έρη-
τέτοια εκδήλωση δεν έλλειψε µο».
και η µουσική, από το φίλο µας πλέον, Γιώργο Φιλιέρη και Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, ο εν λόγω διαχωρισµός Βο-
έναν ακορντεονίστα. Την παράσταση όµως έκλεψε η Τζούλια, ρρά και Νότου έχει αρχίσει να καταρρέει, καθώς οι Βόρειοι
ένα µικρό κορίτσι που χόρεψε «πιτσικάτα» (δάγκωµα), έναν ανακάλυψαν τις µοναδικές παραλίες του Νότου και τις κυανές
χορό µε ξέφρενο ρυθµό, που δηλώνει το χορό που χορεύουν θάλασσες, ενώ η Ρώµη επένδυσε κεφάλαια σε υποδοµές,
οι γυναίκες που έχουν τσιµπηθεί από αράχνη όπως είναι και ο δίνοντας στο Νότο κάποιους από τους καλύτερους και πιο
χορός «ταραντέλας». άδειους από κίνηση δρόµους στη χώρα.
Το υπόλοιπο της ηµέρας κύλησε µε ψώνια, και περιήγηση ΕΠΙΛΟΓΟΣ
στο Λέτσε έως αργά το βράδυ, απολαµβάνοντας το Σαβ-
Οι γλωσσικές µειονότητες στην Ευρώπη έχουν καταµετρηθεί
βατόβραδο στην πλατεία «Amfiteatro» και στα γραφικά στε-
και είναι περίπου 60. Συνήθως βρίσκονται κοντά στα σύνορα
νά της όµορφης πόλης. Η πόλη έσφυζε από ζωή. Οι νέοι
κρατών. Οι γκρεκάνοι της Κάτω Ιταλίας αποτελούν ένα σπάνιο
είχαν ξεχυθεί στους δρόµους και χαρούµενες παρέες γέµι-
παράδειγµα επιβίωσης του αρχαίου ελληνικού πολιτισµού.
ζαν τις πιτσαρίες και καφετερίες της περιοχής. Η πόλη έβ-
Είναι Ιταλοί πολίτες, οι οποίοι αγωνίζονται να διατηρήσουν τις
γαζε µια ενέργεια απίθανη, µε τους νέους ευγενέστατους
ρίζες τους µε την αρχαία Ελλάδα και τον ελληνισµό, συνδέον-
και εξυπηρετικούς, µε γέλια και αστεία, χωρίς προκλητικότ-
τας πολιτισµικά τις δύο χώρες.
ητα και τόσο µα τόσο οικίες εικόνες ανθρώπων.
Από µια ιδιοτροπία της Ιστορίας και της γεωγραφίας στην κα-
Την άλλη ηµέρα άρχισε η επιστροφή στα πάτρια εδάφη.
ρδιά της πάλαι ποτέ Μεγάλης Ελλάδας απέµειναν δύο ελ-
Η επίσκεψη στη Γκρέτσια Σαλεντίνα είναι µια εµπειρία που
ληνόφωνες νησίδες. Μοναδικός θησαυρός τους είναι η
πρέπει να τη ζήσει κάθε Έλληνας. Τοπία τόσο γνώριµα, µε
γλώσσα τους. Αν χάσουν την ιδιαίτερη αυτή διάλεκτο και
ελαιώνες, αµπέλια, ήλιο και θάλασσα, που βάφουν τον καµ-
αρχίσουν να οµιλούν τη νεοελληνική θα αποτελέσουν ένα το-
βά της γης της Νότιας Ιταλίας µε µεσογειακό χρώµα,
υριστικό αξιοθέατο στην Κάτω Ιταλία, χωρίς ρίζες, ιστορία,
θυµίζοντας τις οµορφιές της πατρίδας µας. Ερειπιώνες
παρελθόν και µέλλον. Η ύπαρξη, όµως, των ελληνόφωνων
αρχαίων ελληνικών πόλεων, µπαρόκ κτίρια και επιβλητικοί
χωριών δεν είναι ένας µύθος για τουριστική εκµετάλλευση.
καθεδρικοί ναοί συνυπάρχουν κάτω από το πέπλο της µε-
Αλλά οι τοπικοί παράγοντες και οι ελληνόφωνοι δεν είναι απαι-
σαιωνικής ατµόσφαιρας και υπόσχονται να σας µαγέψουν.
σιόδοξοι. Η σκληρή πραγµατικότητα
Το όλο σκηνικό αποπνέει, άρωµα
των αριθµών δεν σηµαίνει για τους
Ελλάδας.
ίδιους ότι η γλώσσα και η συνείδηση
Στην περιοχή της νότιας Ιταλίας διατ-
τους πεθαίνουν, εφόσον όλο και περ-
ηρείται ένας γλωσσικός θύλακας
ισσότεροι νέοι δείχνουν ενδιαφέρον
όπου οµιλείται η κατωιταλική ή γρεκά-
για τη γλώσσα των προγόνων τους.
νικη διάλεκτος. Σε αυτήν την περιοχή
Για µας οι περιοχές αυτές δεν απο-
έχει δηµιουργηθεί µία ένωση 11 δή-
τελούν απλώς µια ανάµνηση, ένα
µων, η Γκρέτσια Σαλεντίνα (Grecìa
απέραντο µουσείο, γιατί µουσείο
Salentina), από 9 ελληνόφωνους
είναι η ληξιαρχική πράξη θανάτου
(Καληµέρα, Μαρτάνο, Καστρινιάνο
ενός πολιτισµού. Ας ελπίσουµε ότι
ντε Γκρέτσι, Κοριλιάνο ντ' Οτράντο,
η κατάσταση στα ελληνόφωνα χωρ-
Μαλπινιάνο, Σολέτο, Στερνάτια,
ιά της Κάτω Ιταλίας θα καταστεί
Ζολίνο, Μαρτινιάνο) και 2 µη ελ-
αναστρέψιµη, ότι θα καταφέρουν
ληνόφωνους (Καρπινιάνο Σαλεντίνο,
για µια ακόµη φορά να διασώσουν
Κουτροφιάνο) δήµους µε συνολικό
την παραδοσιακή τους διάλεκτο και
πληθυσµό περίπου 54.000 κατοίκους,
την Ορθόδοξη παρουσία εκεί και
που έχει σαν σκοπό τη διατήρηση της
ότι θα παραµείνουν κατά τον 21ο
γραικανικής διαλέκτου αλλά και τη δι-
αιώνα ζωντανά µνηµεία του σπου-
οικητική συνεργασία µεταξύ αυτής
δαίου ιστορικού τους παρελθόντος
της γλωσσικής µειονότητας στο ιτα-
και µοναδικές στον κόσµο οάσεις
λικό έδαφος. Εξάλλου, η µειονότητα
αρχαιοελληνικών γλωσσικών επι-

αυτή έχει αναγνωριστεί και από το
βιώσεων.
επίσηµο ιταλικό κράτος. Έδρα της

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 35

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 36

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ανακύκλωση
Πότε ξεκίνησαν όλα.

Γ
ια χιλιάδες χρόνια ο άνθρωπος έζησε σε
αρµονία µε τη φύση και το φυσικό του
περιβάλλον που του πρόσφερε όσα
χρειαζόταν για να ζήσει, (τροφή, ξύλα, ρούχα
κ.ά.). Αυτό το περιβάλλον ποτέ δεν είχε και πο-
τέ δε θα έχει από µόνο του σκουπίδια. Όλα ό-
σα υπάρχουν σ’ αυτό µετά από κάποιο χρόνο
ζωής και κάποιες διεργασίες γίνονται χρήσιµα
υλικά που χρησιµοποιούνται και πάλι.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι ανθρώπινες
κοινωνίες λειτουργούσαν µε τον ίδιο τρόπο
και η έννοια «σκουπίδια» ήταν σχεδόν άγνω-
στη. Τα αποφάγια δεν ήταν σκουπίδια, αλλά
τροφή για τα ζώα. Τα αγαθά ήταν κατασκευ-
ασµένα από φυσικά υλικά και µπορούσαν
εύκολα να επανενταχθούν στη φύση µετά
από το τέλος της χρήσιµης ζωής τους.
Οι συσκευασίες των προ¼όντων ήταν τότε πιο
απλές από τις σηµερινές, ενώ τα πλαστικά
ήταν σχεδόν άγνωστα. Οι γυάλινες και πήλινες συσκευ-
ασίες ήταν οι πιο συνηθισµένες συσκευασίας, ενώ οι κατα-
ναλωτές χρησιµοποιούσαν υφασµάτινες τσάντες, δίχτυα ή
καλάθια για να µεταφέρουν τα ψώνια τους.
Παλιότερα δεν υπήρχε η καταναλωτική µανία που υπάρχει
σήµερα, ενώ πολλά αντικείµενα επιδιορθώνονταν ή µετα-
τρέπονταν σε κάτι άλλο πριν καταλήξουν στα άχρηστα. Με
τη συγκέντρωση του πληθυσµού στις µεγάλες πόλεις και
την τεχνολογική ανάπτυξη δηµιουργήθηκαν χιλιάδες νέα
προ¼όντα και έγινε δυνατή η µαζική παραγωγή τους. Η αλ-
λαγή αυτή είναι πολύ πιο ορατή τα τελευταία χρόνια στις
αναπτυγµένες χώρες, όπου αυξάνεται διαρκώς η ποσότητα
των απορριµµάτων, γίνεται υπέρµετρη χρήση των φυσικών
πόρων και ρυπαίνεται µε σκουπίδια το περιβάλλον.
Τι πρέπει να κάνουµε;
Να κάνουµε οικονοµία στους φυσικούς πόρους. Να
αφήσουµε κάτι και για τις επόµενες γενιές και να µην τους
σπαταλήσουµε όλους για το σήµερα. Θέλουν να ζήσουν και
άλλοι µετά από µας στον πλανήτη και να µην κάνουµε σαν
να είµαστε οι τελευταίοι άνθρωποι επί γης.
Να ξαναχρησιµοποιούµε τα υλικά που µπορούν να ξα-
ναχρησιµοποιηθούν.
Να ∆ιαχωρίζουµε τα ανακυκλώσιµα υλικά και τα στέλνουµε
στους µπλε κάδους ανακύκλωσης
είναι πολύ εύκολο
• Χρησιµοποιούµε στο σπίτι δυο κάδους απορριµµάτων
έναν για τα οργανικά και ένα για τα ανακυκλώσιµα
Οφείλουµε να διαφυλάξουµε την γενναιοδωρία
και την οµορφιά του πλανήτη
και για τις µελλοντικές γενιές
• Απαιτούµε σε κάθε δηµόσιο χώρο όπου υπάρχει µόνο ένα
καλάθι σκουπιδιών δίπλα του να υπάρχει και το άλλο για τα
ανακυκλώσιµα υλικά
• Καταγγέλλουµε τις παράνοµες χωµατερές
• Καταγγέλλουµε αυτούς που πετάνε τα σκουπίδια τους
από στρώµατα µέχρι ψυγεία και ότι άλλο στα ρέµατα και
στα ποτάµια και όπου αλλού…
• Προτιµούµε τα λιγότερο συσκευασµένα προ¼όντα. Το
50% του όγκου των σκουπιδιών αποτελείται από συσκευ-
ασίες και περιτυλίγµατα. Για κάθε 10 ευρώ που δίνουµε το
1 είναι για την συσκευασία που θα πεταχτεί
Αφού η σύγχρονη κοινωνία αποφάσισε να παράγει αγαθά
όχι για τις κύριες ανάγκες των πολλών ( κάθε 1 δευτερόλε-
πτο πεθαίνει ένα παιδί από την πείνα) αλλά κατασπα-
ταλώντας τους παραγωγικούς της πόρους την φύση και
την εργασία, στην δηµιουργία επί το πλείστον άχρηστων
αγαθών για να υπηρετήσει το κέρδος, αντισταθείτε
Μη γίνεστε συµµέτοχοι. καταναλώστε λιγότερο και κάντε
οικονοµία σε όποιους πόρους µπορείτε
Ας αρχίσει η αλλαγή από εµάς ας συνειδητοποιήσουµε ότι
όταν εµείς υπερκαταναλώνουµε από κάποιον άλλον στη γη
στερούµε το αγαθό αυτό. όχι στην εκµετάλλευση ανθ-
ρώπου από άνθρωπο
Πριν χρησιµοποιήσετε ένα αγαθό αναρωτηθείτε εξυπηρετεί
δικές σας ανάγκες ή τις άπληστες ανάγκες κάποιων άλλων;
Και… τουλάχιστον ανακυκλώστε τα υλικά που ανακυκλώ-
νονται

36 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 37

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ανακύκλωσης, στα χαλυβουργεία, όπως είναι γνωστά,

µπαίνουν σε ειδικούς κλιβάνους, σε πολύ υψηλές θερ-
µοκρασίες, όπου λιώνουν και διαµορφώνονται σε νέο µέ-
ταλλο, για παραγωγή νέων προ¼όντων.
Εργοστάσιο ανακύκλωσης αλουµινίου: Τα αλουµίνια, οδη-
γούνται στα εργοστάσια παραγωγής αλουµινίου, όπου
αφού λιώσουν στους κλιβάνους, παράγεται νέο αλουµίνιο
και χρησιµοποιείται στην κατασκευή νέων προ¼όντων, όπως
νέα τενεκεδάκια για κονσέρβες, αναψυκτικά ακόµα και για
αυτοκίνητα και πολλά άλλα προ¼όντα.
Τι γίνεται µε τα υλικά που στέλνουµε στο µπλε κά- Πρώτοι στην Ευρώπη όσον αφορά την ανακύκλωση
δους ανακύκλωσης: έρχονται οι ολλανδοί µε 65%, δεύτεροι οι αυστριακοί µε
Αφού µεταφερθούν σε ειδικά εργοστάσια διαλογής, 59%και τρίτοι οι γερµανοί µε 58%. Όσο για του έλληνες
διαχωρίζονται τα υλικά σε διάφορες υποκατηγορίες για να ανακυκλώνουν µόλις το 8%...
µπορούν να ανακυκλωθούν. Σ’ αυτά τα εργοστάσια διαλο- Οφέλη από την ανακύκλωση:
γής, ειδικά µηχανήµατα υψηλής τεχνολογίας αλλά και εργά- Εξοικονόµηση φυσικών πόρων
τες ειδικά εκπαιδευµένοι, µε τα χέρια τους χωρίζουν τα υλι- Μείωση της ρύπανσης και των υγειονοµικών κινδύνων που
κά στις υποκατηγορίες που πρέπει. Στο τέλος κάθε κατηγο- σχετίζονται µε την αποτέφρωση και την υγειονοµική ταφή
ρία υλικού συµπιέζεται από ειδική µηχανή συµπίεσης και δέ- Μείωση της ποσότητας των αποβλήτων
νεται σε τετράγωνες µπάλες για να µπορεί εύκολα να στοι- Τι γίνεται όταν τα ανακυκλώσιµα υλικά δεν ανακυκλώνονται:
βαχτεί και να αποθηκευτεί µέχρι να σταλεί σε άλλα ειδικά Οι µπαταρίες περιέχουν βαρέα µέταλλα – µια µπαταρία
εργοστάσια που θα κάνουν την ανακύκλωση. είναι αρκετή για να µολύνει ένα κυβικό µέτρο χώµα και 400
Εργοστάσιο ανακύκλωσης χαρτιού: Ένας µύλος του χαρ- κυβικά µέτρα νερού.
τιού όπως ονοµάζεται. Αφού έρθει το χαρτί στο εργοστάσιο Ένα πλαστικό µπουκάλι που πετιέται στη θάλασσα χρειάζε-
αλέθεται και αναµειγνύεται µε νερό και γίνεται ένας σκου- ται 450 χρόνια για να διασπαστεί.
ρόχρωµος πολτός. Αυτός ο πολτός στη συνέχεια µε τη χρή- Ένα κουτί αναψυκτικού χρειάζεται 200 χρόνια για να δια-
ση µηχανηµάτων συµπιέζεται και γίνεται νέο χαρτί. Μ’ αυτό σπαστεί από το περιβάλλον.
το τρόπο σώζουµε τη ζωή πολλών δέντρων. Πολλά προ¼όν- Επί πλέον:
τα που αγοράζουµε καθηµερινά όπως περιοδικά, τετράδια, Πέντε ανακυκλωµένα πλαστικά µπουκάλια είναι αρκετά για
βιβλία και πολλά άλλα είναι κατασκευασµένα από ανακυ- την επένδυση ενός µπουφάν φλίς
κλώσιµο χαρτί. Για κάθε κουτί αλουµινίου που ανακυκλώνουµε, εξοικονο-
Εργοστάσιο ανακύκλωσης πλαστικού: Οι διάφορες κατη- µούµε ενέργεια που χρειάζεται µια τηλεόραση για 3 ώρες
γορίες πλαστικού φτάνουν στα εργοστάσια ανακύκλωσης λειτουργίας…
πλαστικού. Αφού ελεγχθεί η ποιότητά τους πλένονται και Από το περιβαλλοντικό πρόγραµµα «επαναχρησιµοποίηση άχρη-
καθαρίζονται και µε ειδικά µηχανήµατα µετατρέπονται σε στων υλικών» του 3ου ΕΣΠ ΕΠΑΛ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑ∆ΕΛΦΕΙΑΣ
πρώτη ύλη, για την κατασκευή νέων προ¼όντων. Έτσι, πολ- Υπεύθυνοι καθηγητές Βασιλοπούλου Αργυρώ 
λά προ¼όντα που αγοράζουµε
καθηµερινά, όπως µπουκάλια,
ρούχα, σκεπάσµατα, κάλαθοι,
σωλήνες και πολλά άλλα περι-
λαµβάνουν στην κατασκευή το-
υς και ανακυκλωµένο πλαστικό.
Εργοστάσιο ανακύκλωσης γυα-
λιού: Το γυαλί µετά τη διαλογή
του πάει σε ειδικά εργοστάσια,
όπου καθαρίζεται από ξένες ου-
σίες και αλέθεται σε µικρούς
κόκκους.
Στη συνέχεια πάει στα ειδικά ερ-
γοστάσια ανακύκλωσης γυαλιού,
τα εργοστάσια υαλουργείας,
όπως είναι γνωστά. Εκεί το γυαλί
λιώνει σε υψηλές θερµοκρασίες,
σε ειδικούς κλιβάνους και στη
συνέχεια διαµορφώνεται σε νέα
γυάλινα προ¼όντα, όπως διαφόρ-
ων τύπων µπουκάλια, βαζάκια και
άλλα προ¼όντα.
Εργοστάσιο ανακύκλωσης µε-
τάλλου: Τα σιδηρούχα µέταλλα,
αφού φτάσουν στα εργοστάσια

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 37

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 38
ΠΡΟΣΩΠΑ
∆ηµήτριος Νικ. Καινούργιος
(Μήτσιο – Κολιός)
Του Θεσπρωτικού ωραίο τύπο του παρελθόντος, αλλά και ωραίες στιγµές.
Α
ναδιφώντας το φύλλο 23 της εφη-
µερίδας «Εν Νικολιτσίω» στάθηκα
στη σελ. 38, που αναφέρεται στην
τιµητική εκδήλωση για το διακεκριµένο
παιδαγωγό συγγραφέα και εκδότη Χάρη
Πάτση και απόλαυσα τις σχετικές αναµ-
νηστικές φωτογραφίες της εποχής.
Ήταν Νοέµβριος του 1964 και το
Θεσπρωτικό επισκεπτόταν ο τότε πρω-
θυπουργός και υπουργός παιδείας, ο
Γέρος της ∆ηµοκρατίας, Γεώργιος Πα-
πανδρέου. Ήταν προσκεκληµένος του
Χάρη Πάτση που παράλληλα µε τη µε-
γάλη του προσφορά στην παιδεία είχε α-
νεγείρει δαπάναις του το δεύτερο δηµο-
τικό σχολείο στον Ακραίο, δώρο στη γε-
νέτειρά του το Θεσπρωτικό. Στιγµές α-
λησµόνητες, περήφανες, ξεχωριστές για
το Θεσπρωτικό.
Η επίσκεψη ήταν το επιστέγασµα και το στεφάνωµα πνευ-
µατικής και πολιτιστικής ανόδου του Θεσπρωτικού, µιας
δηµιουργικής εποποιίας σε όλους τους τοµείς της ανθ-
ρώπινης δραστηριότητας που εκείνη την εποχή είχε φτάσει
στο απόγειό της. Οι κάτοικοι του Θεσπρωτικού στο σύνολό
τους επώνυµοι και ανώνυµοι διακρινόµενοι για την εργα-
τικότητα και το φιλοπρόοδο πνεύµα παρουσίασαν επι-
τεύγµατα θαυµάσια. Η εκκλησία µε τον υπέροχο εσωτερικό
διάκοσµο, το καµπαναριό, το κτίριο του παλαιού ελληνικού
σχολείου σχολαρχείου, το νεότερο µεγαλοπρεπές κτίριο
του δηµοτικού σχολείου, το υδραγωγείο, η αναδάσωση της
κακής ράχης αλλά και η πολιτιστική δραστηριότητα των
συλλόγων µε τη φιλαρµονική και η ανάδειξη της κοινότητας
σε δήµο ήταν χαρακτηριστικά δείγµατα της πρωτοπόρου
δραστηριότητας των κατοίκων, η οποία εκείνη την εποχή
συµπλήρωνε έναν αιώνα πρωτοφανούς ανόδου. Οι πληγές
του εµφυλίου είχαν αρχίσει να επουλώνονται, η εσωτερική
µετανάστευση δεν είχε φανεί ακόµη και το σύνολο των πο-
λιτών τοποθετούσε το κέντρο της δραστηριότητός του ακό-
µα στο χώρο της γενέθλιας γης του, στο χωριό του.
Αισιοδοξία και ψυχική ευφορία επικρατούσε η οποία ήταν
εµφανής στα πρόσωπα όλων, την κορυφαία εκείνη στιγµή
που είχαν συρρεύσει για να παρακολουθήσουν την όµορφη
τελετή των εγκαινίων.
Ο πρωθυπουργός µε τη συνοδεία του κατέφθασε και ο λαός
τον περίµενε χαρούµενος για να το επευφηµήσει. Πλήθος
µαθητόκοσµου σε παράταξη και στο κέντρο του δρόµου ο
µακαρίτης ο Μήτσιο Κολιός ακούραστος εθελοντής, τελε-
τάρχης των κοινωνικών εκδηλώσεων περιβεβληµένος λευ-
κόν χιτώνα ολόσωµο για να δείξει τη χαρά του και του κό-
σµου, µε ένα κάνιστρο γεµάτο ροδοπέταλα έραινε το δρόµο
των προσερχοµένων. Την εποχή εκείνη της εργώδους προ-
38
Κωστής Σιώζης
σπάθειας µέσα στο πλήθος υπήρχαν και
ωραίοι τύποι οι οποίοι µε την παρουσία
τους και τη συµπεριφορά τους έδιναν
ένα ιδιαίτερο τόνο στην καθηµερινή ζωή
των χωριανών. Ένας από αυτούς ήταν ο
Μητσιο-Κολιός.
Άνδρας κανονικού αναστήµατος, ευφυ-
ής, δραστήριος, και αισιόδοξος, φίλος
φίλτατος µε όλους µεγάλους και µικρούς
µε µόνιµο χαµόγελο στα χείλη του, όπως
τον δείχνει η φωτογραφία. Η παρουσία
του ακτινοβολούσε αισιοδοξία και καλή
διάθεση και ανέβαζε το επίπεδο της πα-
ρέας. Ήταν ανοιχτό µυαλό µε κοινωνική
πείρα και προοδευτική σκέψη που και σή-
µερα αν ζούσε δεν θα τον εξένιζε τίποτα
από όσα παράξενα βλέποµε και µας
φαίνονται ακατανόητα. Ο Μήτσιος ήταν
εγγράµµατος για την εποχή του. Είχε τε-
λειώσει το σχολαρχείο του χωριού, κάτι σαν την τρίτη τάξη
του γυµνασίου. Πολλοί Λελοβίτες σαν αυτόν, µε γνώσεις
σχολαρχείου, είχαν υπηρετήσει ως δάσκαλοι παλαιότερα µε
θαυµαστή επίδοση.
Χαρακτηριστικό του χαρακτήρος του ήταν ο χαιρετισµός
του. Το καληµέρισµά του. Αντί καληµέρα ή γεια σας έλεγε
χαίρετε και αγαλλιάσθε, ή καληµέρα στην αφεντιά σας, ή
χαιρετώ την όµορφη παρέα σας, ή προσκυνούµε καληµέρα
σας, όταν ήταν στην παρέα και ιερέας.
Όταν κατάλαβα τον εαυτό µου (ας πούµε στην ηλικία 15-16
χρονών) τον είχα γνωρίσει ως αντιπρόσωπο της εταιρείας
singer που πουλούσε ραπτοµηχανές. Περιήρχετο τα χωριά
της περιοχής για το σκοπό αυτό πάντα έφιππος και η πα-
ρουσία του ήταν η επαφή των κατοίκων µε την πόλη, µε την
ευρύτερη κοινωνία, κοµιστής ειδήσεων όπως η παρουσία
του ταχυδρόµου. Ανοιχτός και φιλικός µε όλους προσέφερε
στους συναλλασσόµενους και τους γύρω, κάθε βοήθεια µε
Με τη δασκάλα και τις µαθήτριες της σχολής ΣΙΓΓΕΡ«Κέντρο Ραπτικής και
Κεντηµάτων» , στην αυλή του σπιτιού του.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010
f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 39

ΠΡΟΣΩΠΑ Κωστής Σιώζης

την πείρα και τις γνώσεις που είχε. ρετε και αγαλλιάσθε και προσπάθησε πάντοτε να χαιρόµα-
Άκουγα να τον λένε γιατρό και υπέθεσα πως τον θεω- στε και να αγάλλοµε.
ρούσαν γιατρό (επιδιορθωτή) των ραπτοµηχανών αλλά Σαν το Μήτσιο το µακαρίτη υπήρχαν κι άλλοι ωραίοι τύποι,
όπως µου είπε η κόρη του η κα Γεωργία στο στρατό που όπως ο Γεώργιος Αποστόλου παντοπώλης στον Ακραίο µε το
υπηρέτησε ήταν νοσοκόµος και όπως ήταν φυσικό είχε παρωνύµιο τρύπας. Το πως του έµεινε δεν µπόρεσα να µάθω.
αποκτήσει και ιατρικές γνώσεις οι οποίες φυσικά ήταν χρή- Άλλος ωραίος τύπος ο Ευστράτιος ∆ράκος (Στρατο-Κώστης,
σιµες και τις παρείχε όταν χρειαζόταν. το παρωνύµιο τρύπας) πρωταγωνιστής του αποκριάτικου
Αργότερα ασχολήθηκε µε το εµπόριο και για κάποιο διά- καρναβαλιού µαζί µε τον Αναστάσιο Νάστο (Τασιο-Φώτο), τον
στηµα είχε ιδιόκτητο αλωνιστικό συγκρότηµα, µε το οποίο Σωτήρη Ντόβα και άλλους. Κάθε χώρος, επαγγελµατικός ή
όπως και άλλοι λελοβίτες είχε φθάσει µέχρι τη Θεσσαλία άλλος, είχε και τους τύπους του µε τις ωραίες ιδιαιτερότητες
και τη ∆υτική Μακεδονία αλωνίζοντας σιτηρά. Ήταν δηµιο- και την προσφορά τους. Ο Χαράλαµπος ∆ράκος ήταν επι-
υργικός και παραγωγικός και ένας φίλος µου είπε χαρακ- στάτης - ταξιθέτης στον Πασχαλιάτικο χορό. Ο Γεώργιος
τηριστικά τα εξής: το Μητσιο-Κολιό αν τον άφηνες γυµνό Ανδρέου, ο Σπύρος Ανδρέου, ο Βασίλης Θωµάς, ο Γιωργο-
στην κορυφή της Κακής Ράχης, όσο να κατέβει στο χωριό Θωµάς ήταν οι τραγουδιστές του πασχαλιάτικου χορού και οι
θα είχε βρει κουστούµι και γραβάτα να φορέσει. Κοντά στα πρωταγωνιστές των εκδηλώσεων αυτών.
άλλα ήταν και ευαίσθητος και συναισθηµατικός τύπος. Ως Σηµ: Ο κ. Οδυσσέας Μπέτσος σε ένα βιβλίο του έχει πολλά
στρατιώτης είχε λάβει µέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία για τις απόκριες στα Λέλοβα. Ο κ. Τάκης Παπαδηµητρίου
και έζησε ταλαιπωρίες και σκοτωµούς συντρόφων του. έχει εκδόσει τα τραγούδια της Λαµπρής από τη χορωδία την
Ένας της οµάδας του είχε εκδόσει βιβλίο µε τα τραγικά οποία διηύθυνε ο ίδιος. Ο κ. Φώτης Παπαφωτίου επίσης σε
συµβάντα της παρέας του το οποίο είχε πάντα κάτω από το σχετικό βιβλίο του έχει δραστηριότητες αυτού του ιδίου και
προσκέφαλό του σαν συνεχές µνηµόσυνο των συντρόφων των προσώπων που συµµετείχαν στην αναβίωση των εθίµων
του όπως µου είπε η κ. Γεωργία. ∆εν έτυχε να έχω καµία µε τίτλο «Αντίσταση στη λησµονιά». Στο βιβλίο µου µε τίτλο
ιδιαίτερη συνεργασία µαζί του αλλά τον εκτιµούσα βαθύτα- «Μνήµες, Μορφές, ∆ιηγήµατα» µνηµονεύω τα έργα και τις
τα όπως όλοι οι συγχωριανοί. Τον υπέροχο χαρακτήρα του ηµέρες επωνύµων και ανωνύµων της περιοχής µας που άφη-
κληρονόµησε κι η κόρη του η κα Γεωργία, που διακρίνεται σαν εποχή. Το µακαρίτη το Μητσιο-Κολιό το θυµήθηκα τώρα
πάντα για τη διάθεση προσφοράς στον περίγυρό της. που τον είδα στη φωτογραφία.
Η εποχή του ήταν η εποχή που όλοι οι συγχωριανοί του ερ- Κωστής Σιώζης
γαζόταν σκληρά και επίπονα για ένα καλύτερο µέλλον. Μαζί Συν/χος δάσκαλος
µε αυτούς και ο Μήτσος. Μόνο που αυτός είχε το χάρισµα Ε.Ν.: Οι φωτογραφίες είναι από το οικογενειακό αρχείο, που
να µετατρέπει τη σκληρή βιοπάλη σε ένα είδος παιδιάς και πρόθυµα µας παραχώρησε η κόρη του Γεωργία. 
µε τον τρόπο αυτό
προσέφερε τόσο
στον εαυτό του,
όσο και στους
γύρω του ένα
αίσθηµα ευφορίας
και αισιοδοξίας
πολύ απαραίτητο
για την περίσταση.
Ήταν παρών σε
κάθε προσπάθεια
για το κοινό καλό,
σε κάθε προοδευ-
τική κίνηση, χωρίς
να ζητάει πρωτεία
και διακρίσεις.
Όλα αυτά για να
χαίρονται και να
αγαλλιούν όλοι
γύρω του γιατί δεν
νοείται ατοµική ευ-
τυχία µέσα σε µια
κοινωνία που υπο-
φέρει. Και είναι
πολύ πιο όµορφη η
ζωή όταν όλοι
γύρω µας ευ-
τυχούν. Γι’ αυτό ο
Μήτσος πάντοτε
µας ευχόταν χαί- Το αλωνιστικό συγκρότηµα του Μητσιο-Κολιού σε πλήρη δράση. Ένα από τα δυνατά Λελοβίτικα αλωνιστικά συγκροτήµατα
µε συνεταίρους το Σπύρο Γιάννο και το Γρηγόρη Ευθυµίου.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑMΟΣ- ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 39

f26_2010_V7:APRILIOS_2006.qxd 25/6/2010 2:59 Page 40