ΚΑΥΣΙΜΑ - ΥΓΡΑΕΡΙO - ANANEΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΘΕΡΜΑΝΣΗ - ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ

Μάιος / Ιούνιος
Τεύχος 16
Τιµή 5 ευρώ










 

«ΚΕΡΑΥΝOΙ»
ΠΡOΕ∆ΡOΥ ΣΕΦ
ΧΡΗΣΤOΥ ΚΑΛΥΒΙΩΤΗ
ΕΝΑΝΤΙOΝ ΥΠΕΚΑ
ΓΙΑ ΤΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ

ΜΕΓΑΣ O ΚΙΝ∆ΥΝOΣ ΑΡΑΒΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ∆ΕΠΑ: ΣΧΕ∆ΙO ΠΡΩΤΗ Η ΕΛΛΑ∆Α

ΓΙΑ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ ΑΠΕ «ΦΛΕΡΤΑΡOΥΝ» ΓΙΑ «ΝΑΜΠOΥΚO» ΜΕ ΑΖΕΡΙΚO ΑΕΡΙO
ΧΩΡΙΣ ΠΡOΣΑΥΞΗΣΗ ΕΛΛΑ∆Α & ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΕΝΤOΣ ΤOΥ 2010;
Αποκλειστικές συνεντεύξεις

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ
 ΤO ΠΕΡΙO∆ΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

ΔΙΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO  Τιμή τεύχους 5 ευρώ 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ   Συνδρομές (6 τευχη) 
ΚΑΙ ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛON  Ετήσια εσωτερικού: 30 ευρώ
KΩΔΙΚOΣ: 8262 Ετήσια εξωτερικού: 50 ευρώ
ΕΤOΣ 3o, ΤΕΥΧOΣ 16o  Ταχυδρομικές επιταγές 
Μάιος - Ιούνιος 2010 και εμβάσματα προς: 
Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.
Ιδιοκτησία: TRIM A.E.
ΑΕΡΙO + 
Εκδότης ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ 
Απόστολος Κόμνος Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286
Σύμβουλος έκδοσης  124 62 Χαϊδάρι
Γιώργος Στουραΐτης Τηλ.: 210-5810581
Ειδικές Εκδόσεις:
Μarketing - Επικοινωνία  Γριβογιώργου 5
Αλεξάνδρα Κόμνου 115 28 Ιλίσια - Χίλτον
Τηλ.: 210-7240510
Art direction  Φαξ: 210-7249473
A.L.L. designers
info@alldesigners.eu info@gasandelectricity.gr 
www.gasandelectricity.gr
Αρχισυντάκτρια 
Ευαγγελία Λαμπάκου Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα
και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού
Συνεργάτες
Ευαγγελία Παναγοπούλου
Χάρης Φλουδόπουλος
Γιώργος Φιντικάκης
Γιώργος Παυλόπουλος
Χρήστος Παπαχρήστου
 2
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤOΥ ΕΚ∆OΤΗ

∆ΙΕΘΝΗ KAI ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΕΑ

Περιεχόµενα

ΠΑΡΑΛΕΙΠOΜΕΝΑ

«ΚΕΡΑΥΝOΙ» ΠΡOΕ∆ΡOΥ ΤOΥ ΣΕΦ ΕΝΑΝΤΙOΝ ΥΠΕΚΑ

OΛΑ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ

ΜΕΓΑΣ O ΚΙΝ∆ΥΝOΣ ΓΙΑ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ ΑΠΕ ΧΩΡΙΣ ΠΡOΣΑΥΞΗΣΗ

∆ΕΠΑ: ΣΧΕ∆ΙO ΓΙΑ «ΝΑΜΠOΥΚO» ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

ΑΓOΡΕΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ; ΛΥΣΗ Η ΣΤΡOΦΗ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΑΡΧΙΖOΥΝ OΙ BUSINESS ΤΩΝ OFF SHORE

ΑΡΑΒΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ «ΦΛΕΡΤΑΡOΥΝ» ΕΛΛΑ∆Α & ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΡΩΤΗ Η ΕΛΛΑ∆Α ΜΕ ΑΖΕΡΙΚO ΑΕΡΙO ΕΝΤOΣ ΤOΥ 2010;

ΜΥΤΙΛΗΝΑΙOΣ: ΙΣΧΥΡOΤΕΡOΣ ΣΕ ΑΕΡΙO & ΗΛΕΚΤΡΙΣΜO

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12
 ΠOΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ OΙ ΥΠΕΡ∆ΥΝΑΜΕΙΣ ΤOΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥ;

VERBUND: ΧΑΜΗΛΕΣ ΧΡΕΩΣΕΙΣ ΜOΝOΝ ΓΙΑ ΛΙΓOΥΣ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΨΗΦΙΖΕΙ ΗΛΕΚΤΡOΚΙΝΗΣΗ - Η ΕΛΛΑ∆Α ΤΙ;

O KINEZIKOΣ «∆ΡΑΚOΣ» ∆ΙΨΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

O AΓΝΩΣΤOΣ ΠOΛΕΜOΣ ΠΑΤΕΝΤΑΣ GE - MITSUBISHI

ΡΑΕ: ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ

ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ 5,5 ∆ΙΣ. ΕΥΡΩ ΑΠO ΚOΝ∆ΥΛΙΑ ΥΠΕΚΑ

TO ΚΛΙΜΑ ΑΛΛΑΖΕΙ... ΕΜΕΙΣ;...

OI MEΘO∆OI ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΤΩΝ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

ΑΝΑΚΥΚΛΩΝOYME MONON 450.000 ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΕΤΗΣΙΩΣ

ΤO ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙO ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΚΑΤΑΛOΓOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
3
 Σημείωμα του εκδότη
Editorial
ME NEOYΣ OΡOΥΣ
4
Η ΑΓOΡΑ ΑΕΡΙOΥ
Σημαντικό βήμα για τη λειτουργία της αγοράς φυσικού αερίου
αποτελεί το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε το
τελευταίο διάστημα. Τον Μάρτιο υπεγράφη ο Κανονισμός
Αδειών Φυσικού Αερίου και Μητρώου Χρηστών Εθνικού
Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ), σε συνέχεια του ήδη
υπογραφέντος Κώδικα Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος
Φυσικού Αερίου. Έτσι ολοκληρώνεται η εναρμόνιση
της Εθνικής Νομοθεσίας με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και
απελευθερώνεται ουσιαστικά η αγορά φυσικού αερίου
στην Ελλάδα. Το «άνοιγμα» της αγοράς θα ωφελήσει τους
παραγωγούς που λειτουργούν μονάδες φυσικού αερίου,
καθώς υπάρχει η δυνατότητα σημαντικής μείωσης του
κόστους μέσω της εισαγωγής LΝG.
O συγκεκριμένος Κώδικας διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση
τρίτων χρηστών σε όλο το σύστημα φυσικού αερίου, δηλαδή
στο σύνολο των αγωγών μεταφοράς και στον τερματικό
σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας.
Μεγάλοι καταναλωτές και ανεξάρτητοι προμηθευτές θα
μπορούν πλέον να κάνουν χρήση του EΣΦA, έναντι καταβολής
τέλους στον ΔEΣΦA που θα διαχειρίζεται το δίκτυο.
H έγκριση του Κώδικα Διαχείρισης αποτέλεσε κομβική
εκκρεμότητα μιας πενταετίας περίπου για την πλήρη και
πραγματική απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου.
Στη θετική αυτήν εξέλιξη συνέβαλε η απόπειρα των Oμίλων
Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη να εισάγουν υγροποιημένο
αέριο, κάνοντας χρήση των εγκαταστάσεων της Ρεβυθούσας,
αλλά και η συνακόλουθη παρέμβαση της EE.
Το ενδιαφέρον των μεγάλων καταναλωτών εστιάζεται κυρίως
στη Ρεβυθούσα για τη μεταφορά LNG, οι τιμές του οποίου
διαμορφώνονται αυτήν την περίοδο στην αγορά μέχρι και 30%
κάτω από τις τιμές του αερίου που μεταφέρεται με αγωγούς.
 Διεθνή και ελληνικά νέα
6
02
ΕΕ: Κάλυψη αναγκών CO2: Εισαγόμενο
μόνον με ανανεώσιμες; το 30% των ρύπων
«Η Ευρώπη είναι σε θέση να
ικανοποιήσει το 100% των αναγκών
της σε ηλεκτρισμό από Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας μέχρι τα μέσα του
αιώνα», σύμφωνα με νέα μελέτη της
PricewaterhouseCoopers, η οποία
αντικρούει τον σκεπτικισμό πάνω
στο ζήτημα αυτό. Σύμφωνα με τους
ερευνητές του Ινστιτούτου του
Πότσνταμ για την Κλιματική Επίδραση,
του Διεθνούς Ινστιτούτου Αναλύσεων
Εφαρμοσμένων Συστημάτων και του
Ευρωπαϊκού Κλιματικού Φόρουμ,
είναι τεχνικώς δυνατή η κάλυψη των
ευρωπαϊκών αναγκών σε ποσοστό
100% μέσω του υπερδικτύου
ΑΠΕ. Το συγκεκριμένο δίκτυο θα
περιλαμβάνει θερμικά ηλιακά στη
Σαχάρα, υδροηλεκτρικούς σταθμούς
στη Σκανδιναβία, αιολικά στη Βαλτική
και στη Βόρεια Θάλασσα, χωρίς να
αποκλείει και τη βιομάζα και άλλες
τεχνολογίες. Όπως υπογραμμίζει
η PwC, η έρευνα αυτή «απορρίπτει
τη συμβατική κριτική για τις ΑΠΕ
μεγάλης κλίμακας», δείχνοντας πως
«η γεωγραφική και η τεχνολογική
διαφοροποίηση μπορεί να αντιμετωπίσει
τις ανησυχίες για το κόστος και την
ασφάλεια της παροχής ενέργειας».
Η μελέτη προβλέπει πως η ταχεία
ανάπτυξη της εγκατεστημένης ισχύος
σε μεγάλη κλίμακα θα μειώσει το
κόστος των καθαρών τεχνολογιών,
με αποτέλεσμα την παροχή ενέργειας
με ανταγωνιστικούς όρους. Επίσης,
οι συντάκτες της μελέτης αποδέχονται
τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας
και της δέσμευσης άνθρακα, αν και
δεν τα θεωρούν απαραίτητα.
«Το ένα τρίτο των εκπομπών διοξειδίου
του άνθρακα, που αναλογεί στις
πλούσιες χώρες του κόσμου, είναι
εισαγόμενο». Στο συμπέρασμα
αυτό καταλήγει αμερικανική μελέτη,
η οποία καταρτίσθηκε με χρήση
μιας παγκόσμιας εμπορικής βάσης
δεδομένων για τον εντοπισμό αγαθών
και υπηρεσιών και την απόδοση των
εκπομπών ρύπων στις χώρες, στις
οποίες αυτά χρησιμοποιήθηκαν. Η
πρακτική αυτή έρχεται σε αντίθεση
με εκείνη της Συνθήκης του OΗΕ για
την κλιματική αλλαγή. Βάσει αυτής, οι
εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου
αποδίδονται στις χώρες όπου
παράγονται τα αέρια – μια πρακτική που
θεωρείται όλο και περισσότερο άδικη,
αφού π.χ. η Βρετανία αγοράζει αγαθά
από την Κίνα, εκμεταλλεύεται αυτά τα
αγαθά, αλλά οι εκπομπές ρύπων που
τους αναλογούν αποδίδονται στην Κίνα.
H Ευρωπαϊκή Ένωση παράγει σήμερα
ποσοστά του διοξειδίου του άνθρακα
οριακά χαμηλότερα των 10 τόνων
κατά κεφαλήν. Η Αυστρία, η Γαλλία,
η Σουηδία, η Ελβετία και η Βρετανία
ανήκουν στις χώρες που εισάγουν το
ένα τρίτο των εκπομπών τους. Η Κίνα
πρόσφατα ξεπέρασε τις ΗΠΑ και έγινε
η χώρα με τα υψηλότερα επίπεδα
εκπομπών. Όμως, το 22,5% των
κινεζικών εκπομπών προέρχεται από
την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών
που καταναλώνονται στο εξωτερικό,
ενώ το 7,8% αφορά εξαγωγές μόνον
προς τις ΗΠΑ.
Oμπάμα: Άδειες
για νέες γεωτρήσεις
Σχέδια για νέες υπεράκτιες
γεωτρήσεις, με στόχο να
δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας
και να περιοριστούν οι εισαγωγές
καυσίμων ανακοίνωσε η αμερικανική
κυβέρνηση.
Το σχέδιο του Μπαράκ Oμπάμα
προβλέπει νέες πλατφόρμες άντλησης
έξω από τις ακτές της Βιρτζίνιας. Ως
αντιστάθμισμα, περιορίζει τις νέες
γεωτρήσεις που προγραμματίζονταν για
την ευαίσθητη περιοχή της Αλάσκας.
Εδώ και 20 χρόνια οι ΗΠΑ απαγόρευαν
τις υπεράκτιες γεωτρήσεις εκτός
του Κόλπου του Μεξικού, λόγω του
κινδύνου διαρροών που θα είχαν
άμεσες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Το μορατόριουμ τερματίστηκε το 2008
από την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους,
ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για το
σχέδιο του Oμπάμα.
O σχεδιασμός προβλέπει αδειοδότηση
νέων υπεράκτιων γεωτρήσεων 50
μίλια έξω από τις ακτές της Βιρτζίνιας,
παράλληλα όμως ακυρώνει την πρόταση
Μπους για αδειοδότηση γεωτρήσεων
στην Αλάσκα.
Η ακύρωση των σχεδίων για την
Αλάσκα είναι πιθανό να επηρεάσει
τις πετρελαϊκές εταιρείες που
είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την
περιοχή, όπως οι Royal Dutch Shell,
ConocoPhilips, BP και Statoil.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του
αμερικανικού υπουργείου Εσωτερικών,
η θαλάσσια περιοχή έξω από τη
Βιρτζίνια, όπου θα δοθούν άδειες
γεώτρησης, περιέχει έως και 130 εκατ.
βαρέλια πετρελαίου και 1,14 τρισ.
κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.
Νέα φόρμουλα τιμολόγησης αερίου
εντείνει τον πόλεμο συμβατικού - LNG
«Πόλεμος» τιμών έχει ξεκινήσει μεταξύ
του φυσικού αερίου που πωλείται
στη spot αγορά με τη μορφή LNG,
αλλά και του αερίου που μεταφέρεται
στις αγορές μέσω αγωγών.
Χαρακτηριστική είναι η απόφαση
της Gazprom, να επιτρέψει
στα συμβόλαια πώλησης αερίου που
συνάπτει στις ευρωπαϊκές αγορές
για ύπαρξη διασύνδεσης ποσοτήτων
έως και 15% των συνολικών της
πωλήσεων, με την τιμή να στηρίζεται
στη spot αγορά υγροποιημένου
αερίου LNG και όχι αποκλειστικά
στις τιμές του πετρελαίου.
Τι αποφάσισε λοιπόν η Gazprom;
Στις μακροπρόθεσμες συμβάσεις
προμήθειας αερίου μέσω αγωγών που
κατευθύνονται στην Ευρώπη, η ρωσική
εταιρεία μειώνει στο 85% τους όγκους
αερίου που τιμολογούνται με βάση την
τιμή του πετρελαίου. Η νέα φόρμουλα
τιμολόγησης θα εφαρμοστεί για μια
τριετή περίοδο «έκτακτης ανάγκης»,
που περιλαμβάνει και την τρέχουσα
χρονιά, καθώς οι Ρώσοι εκτιμούν
ότι η ζήτηση αερίου αναμένεται
να ξαναβρεθεί σε υψηλά επίπεδα
μέχρι το τέλος του 2012.
Το ρωσικό αέριο αντιστοιχεί στο
25% της συνολικής ευρωπαϊκής
κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Η νέα φόρμουλα τιμολόγησης
της Gazprom μπορεί να ιδωθεί και
ως μια προσπάθεια της εταιρείας
να δελεάσει τις μεγάλες εταιρείες
κοινής ωφέλειας στην Ευρώπη,
οι οποίες βρίσκονται σε
διαπραγματεύσεις με τους Ρώσους
για να μειώσουν τις ποσότητες αερίου
που θα έπρεπε να αγοράσουν με τη
μορφή μακροχρόνιων συμβάσεων.
Αυτές οι συμβάσεις περιλαμβάνουν
ρήτρες ‘take-or-pay’, και συνδέονται
με τις τιμές του πετρελαίου.
Η διασύνδεση της τιμής του αερίου
των αγωγών για ποσότητα έως και 15%
με τις τιμές της spot αγοράς αφορά
κυρίως τις λεγόμενες «ευέλικτες
ποσότητες», δηλαδή τις ποσότητες
που δεν περιλαμβάνονται στις ρήτρες
«take-or-pay». Εφόσον η νέα φόρμουλα
τιμολόγησης της Gazprom αποδειχθεί
πετυχημένη, τότε είναι πιθανόν
να αυξηθούν οι ποσότητες LNG που
θα είναι διαθέσιμες στη spot αγορά,
και οι οποίες πιθανότατα θα
κατευθυνθούν στην αμερικανική αγορά.
Στην πραγματικότητα, η απόφαση
της Gazprom για την αλλαγή της
τιμολογιακής της πολιτικής αποτελεί
μια αναγκαία κίνηση ενόψει του
ανταγωνισμού μεταξύ LNG και αερίου
των αγωγών, αλλά και του γεγονότος
ότι οι εξαγωγές στην Ευρώπη είναι
κορυφαίας σημασίας για τη ρωσική
εταιρεία, καθότι αντιπροσωπεύουν
το 64% των πωλήσεων αερίου και
το 63% των συνολικών πωλήσεων
της εταιρείας. Αξίζει να αναφερθεί
τέλος ότι, εκτός από την
Gazprom, και η νορβηγική Statoil
έχει επαναδιαπραγματευτεί τις
μακροχρόνιες συμβάσεις πώλησης
αερίου που έχει με πελάτες της,
εισάγοντας ορισμένα στοιχεία
διασύνδεσης με τις τιμές
στη spot αγορά.
8,7 τόνοι CO2 7
για κάθε Έλληνα
Μία μονάδα πάνω από τον ευρωπαϊκό
μέσο όρο βρίσκονται οι εκπομπές
διοξειδίου του άνθρακα στη χώρα μας,
οι οποίες επιπλέον παρουσιάζουν τάση
αύξησης, σύμφωνα με την Έκθεση του
OOΣΑ για την Ελλάδα κατά τη δεκαετία
2000 - 2009.
Με 8,7 τόνους ανά κεφαλή, για το
πιο σημαντικό από τα αέρια του
θερμοκηπίου, ξεπερνάμε χώρες
του ευρωπαϊκού νότου, όπως την
Πορτογαλία (5,2 τόνοι), τη Γαλλία
(6 τόνοι) και την Ιταλία (7,4 τόνοι).
Η ίδια κατάταξη καταγράφεται από τη
σύγκριση των εκπομπών διοξειδίου του
άνθρακα σε σχέση με το Ακαθάριστο
Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ).
Είναι το αποτέλεσμα των περιορισμένων
προσπαθειών για το περιβάλλον, όπως
σημειώνεται στην ίδια Έκθεση, αφού η
Ελλάδα διαθέτει για περιβαλλοντικές
δράσεις λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ.
Την περίοδο 2000 - 2006, περίπου
το 10% των Κοινοτικών Επιδοτήσεων
είχαν διατεθεί σ’ αυτόν τον τομέα,
συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων
σε περιβαλλοντικές υποδομές
διαχείρισης υδάτων και αποβλήτων.
Η παρουσίαση της Έκθεσης έγινε
από τον Γενικό Γραμματέα του OOΣΑ,
Άνγκελ Γκουρία, που πρότεινε με
έμφαση να προχωρήσει η Ελλάδα στη
θέσπιση πράσινης φορολογίας για
να εξασφαλίσει τους απαιτούμενους
πόρους, ώστε να βελτιώσει τις
περιβαλλοντικές της επιδόσεις.
Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στην
ανάγκη στροφής προς τις Ανανεώσιμες
Πηγές Ενέργειας.
8
Ηλεκτρικό ρεύμα με
διακοπές από τη ΔΕΗ
Περισσότερες από 2,5 ώρες ετησίως
μένουν κατά μέσο όρο χωρίς ρεύμα
οι καταναλωτές εξαιτίας βλαβών στην
Αττική, ενώ σε πανελλαδικό επίπεδο
ο χρόνος των διακοπών είναι ακόμη
μεγαλύτερος και ξεπερνά τις 3 ώρες!
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την
Έκθεση Ποιότητας Υπηρεσιών
για τα έτη 2004 - 2008 της Ρυθμιστικής
Αρχής Ενέργειας, η οποία βασίστηκε
σε πληροφορίες από την ίδια
τη ΔΕΗ, που κατέχει και διαχειρίζεται
το δίκτυο διανομής. Η ΔΕΗ κλήθηκε
να παράσχει επίσης πληροφορίες
για την ποιότητα εξυπηρέτησης των
πελατών της. Υπογραμμίζεται ότι,
στους χρόνους που αναφέρει η Έκθεση,
δεν περιλαμβάνονται οι διακοπές
εξαιτίας ακραίων καιρικών συνθηκών,
έκτακτων γεγονότων, όπως πυρκαγιές,
πλημμύρες κ.λπ., ή λόγω απεργιών και
βλαβών μονάδων παραγωγής. Δηλαδή
οι διακοπές αυτές αφορούν μόνον
σφάλματα και βλάβες που προκαλούνται
στο δίκτυο διανομής. Μάλιστα,
όπως τονίζει στην Έκθεσή της η ΡΑΕ,
η πρακτική που ακολουθείται, δηλαδή
να διαχωρίζονται οι βλάβες σε εκείνες
που εμπίπτουν ή όχι στη σφαίρα
ελέγχου της εταιρείας, δεν είναι
συμβατή με ό,τι συμβαίνει διεθνώς.
Έτσι σε σχέση με τις μη
προγραμματισμένες διακοπές
σε ετήσια βάση, στην Αττική φτάνουν
τα 152 λεπτά, στη Θεσσαλονίκη τα 86
λεπτά, στη Μακεδονία και Θράκη τα
192 λεπτά, στην Κεντρική Ελλάδα τα
179 λεπτά, ενώ πρωταθλήτριες είναι η
Πελοπόννησος και η Ήπειρος με 226
λεπτά διακοπών ετησίως.
Νέα βουλγαρικά
κόλπα στο Μπουργκάς
Συνεχίζεται η παρελκυστική τακτική
της βουλγαρικής πλευράς γύρω
από τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς
- Αλεξανδρούπολη. Το τελευταίο
κρούσμα που καταδεικνύει τις
προθέσεις των γειτόνων γύρω από
το project, αποκαλύφθηκε έπειτα
από δηλώσεις αξιωματούχου της
ρωσικής εταιρείας Transneft, ο οποίος
γνωστοποίησε ότι ο Βούλγαρος
μέτοχος για πάνω από έναν χρόνο
καθυστερεί τις πληρωμές που οφείλει
στην κοινή εταιρεία, Trans Balkan
Pipeline. Σύμφωνα με τον Αντιπρόεδρο
της ρωσικής εταιρείας που κατέχει
μαζί με τις επίσης ρωσικές Rosneft
και Gazpromneft το 51% του joint
venture, υπάρχει μεγάλη απογοήτευση,
καθώς οι Βούλγαροι μέτοχοι απέχουν
από τις υποχρεώσεις τους για τη
χρηματοδότηση της κοινής εταιρείας.
«Αυτή η στάση οδηγεί στην πράξη σε
“μπλοκάρισμα” των δραστηριοτήτων της
εταιρείας και σε αδυναμία λήψης των
απαραίτητων εταιρικών αποφάσεων»,
πρόσθεσε ο Ρώσος αξιωματούχος.
Υπενθυμίζεται δε ότι η βουλγαρική
κυβέρνηση έχει ξεκινήσει από πέρυσι
να αμφισβητεί το έργο. Το χρέος
των Βουλγάρων μετόχων στην κοινή
εταιρεία για το 2009 ανέρχεται σε 4,69
εκατ. ευρώ, ενώ το πρώτο τρίμηνο
του 2010 το ποσό αυξήθηκε κατά
1,225 εκατ. ευρώ. Από την πλευρά του
βουλγαρικού υπουργείου οικονομικών
έχουν γίνει δηλώσεις ότι η γειτονική
χώρα θα πληρώσει όποτε μπορέσει το
χρέος της.
.
«Πράσινο φως» για τα
400 MW της Εύβοιας
Ξεμπλοκάρει επιτέλους η υποβρύχια
διασύνδεση της Αττικής με την Εύβοια,
καθώς το Ελεγκτικό Συνέδριο άναψε
το «πράσινο φως» στη ΔΕΗ, για να
υπογράψει τη σύμβαση κατασκευής του
υποβρυχίου καλωδίου διασύνδεσης με
τη Nexans, η οποία και είχε κερδίσει
τον διαγωνισμό.
Έτσι, ανοίγει ο δρόμος για την
αξιοποίηση των αδειών για κατασκευή
αιολικών πάρκων, ισχύος 400 MW
που κατέχουν στην Εύβοια πάνω
από 10 εταιρείες (Τέρνα, Ρόκκας,
Acciona, Κοπελούζος, ΕΝΤΕΚΑ κ.ά.),
προκειμένου η παραγόμενη από αυτά
ενέργεια να πουληθεί εν συνεχεία στο
εθνικό δίκτυο για να καλύψει κυρίως τις
ανάγκες του Λεκανοπεδίου.
Η εξέλιξη που άλλαξε τα δεδομένα
είναι ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο, που
τον Ιανουάριο είχε «παγώσει» την
υπογραφή της σύμβασης ΔΕΗ - Nexans
(ανάδοχο του διαγωνισμού για τη
διασύνδεση της Νέας Μάκρης με
τον Πολυπόταμο Ευβοίας), τελικώς
αποφάσισε να ξεμπλοκάρει την
υπόθεση, ανοίγοντας τον δρόμο για την
υλοποίησή της. Στο μεσοδιάστημα οι
ιδιώτες επενδυτές, που σημειωτέον ότι
έχουν αναλάβει να χρηματοδοτήσουν οι
ίδιοι την υποβρύχια διασύνδεση (αφού
στην ουσία εκείνους εξυπηρετεί), θα
έχουν προλάβει να κατασκευάσουν τα
αιολικά τους πάρκα, ώστε από το 2013
και μετά να αρχίσουν να πωλούν την
παραγόμενη ενέργεια.
10
Συμφωνία Ενεργειακής Αιγαίου - ΕΛΠΕ για
έρευνες πετρελαίου στο Θρακικό Πέλαγος
Η κρίση που ξέσπασε μεταξύ
Ενεργειακής Αιγαίου και ΕΛΠΕ σε σχέση
με τις έρευνες υδρογονανθράκων
στο Θρακικό Πέλαγος είχε τελικά
σύντομη διάρκεια, καθώς μεταξύ των
πρωταγωνιστών επήλθε συμφωνία,
η οποία δρομολογεί έναν νέο γύρο
γεωτρήσεων σε περιοχές δυτικά
και ανατολικά της Θάσου. Μάλιστα,
οι εν λόγω περιοχές δεν έχουν
«ξανατρυπηθεί» στο παρελθόν. Και
αυτό καθώς τα Ελληνικά Πετρέλαια
συναινούν στη μεταβίβαση ποσοστού
70% εκ του συνολικού 75% των
δικαιωμάτων προς έρευνα και
εκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων,
που κατέχει η καναδική Calfrac σε
περιοχές, όπως ο Άθως, ο Αμμώδης και
η παραλία της Καβάλας, ενώ προφανώς
ο Μπάμπουρας, που βρίσκεται
ανατολικότερα, αποτελεί αντικείμενο
της ελληνικής διπλωματίας, καθώς
πρόκειται για υφαλοκρηπίδα.
Η Ενεργειακή Αιγαίου, η οποία
εκμεταλλεύεται και τα κοιτάσματα
του Πρίνου, έχοντας επιτύχει τον
5πλασιασμό της ημερήσιας παραγωγής
στα 5.000 βαρέλια, έχει συμφωνήσει
με τους Καναδούς για την απόκτηση
του 70% των δικαιωμάτων της
συγκεκριμένης παραχώρησης, ενώ
το φθινόπωρο είχε λάβει και την
απαιτούμενη έγκριση του Δημοσίου.
Ωστόσο, ο νόμος προϋποθέτει και
την έγκριση των ΕΛΠΕ, τα οποία
κατέχουν το 25% των συγκεκριμένων
δικαιωμάτων. O Όμιλος ΕΛΠΕ αρχικά
δεν συναινούσε, θεωρώντας ότι η
Ενεργειακή Αιγαίου δεν έχει τα εχέγγυα
για την πραγματοποίηση μίας τέτοιας
γεωτρητικής προσπάθειας, παρόλο που
οι γεωτρήσεις στον Πρίνο ήταν από τις
πλέον δύσκολες (έφτασαν σε 5.500
μέτρα στο κοίτασμα «Ε»), και παρόλο
που στο συγκεκριμένο γεωτρητικό
πρόγραμμα έχουν ήδη επενδυθεί περί
τα 80 εκατ. δολάρια.
Η συμφωνία αναφέρεται και στη
διακράτηση ποσοστού 5% από
την Calfrac, της οποίας το χρέος
των 13 εκατ. ευρώ προς τους 400
εργαζομένους της Kavala Oil πρόκειται
να αναλάβει η Ενεργειακή Αιγαίου, στην
οποία ανήκει πλέον η Kavala Oil.
Με βάση τη σχετική ανακοίνωση,
οι δύο πλευρές συμφώνησαν από
κοινού στην παροχή των
προβλεπόμενων οικονομικών
διασφαλίσεων για την άμεση και
τυπική ολοκλήρωσή της ως συμφωνίας
μεταβίβασης, καθώς και για τη
συνεργασία στο θέμα της γρήγορης
προώθησης των γεωτρήσεων στις
εν λόγω περιοχές. Σύμφωνα με
πληροφορίες, η Ενεργειακή Αιγαίου
προσκόμισε τραπεζικές εγγυήσεις
που αποδεικνύουν ότι υπάρχουν
διαθέσιμες γραμμές χρηματοδότησης
για την πραγματοποίηση και της νέας
γεωτρητικής προσπάθειας. Κατά τις
ίδιες πηγές, η εταιρεία συνεργάζεται
με τη Standard Chartered Bank αλλά
και με τη Marfin Popular.
Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας,
η Ενεργειακή Αιγαίου θα πρέπει
εκ νέου να απευθυνθεί
στη διεθνή αγορά για την εξεύρεση
διαθέσιμου γεωτρύπανου.
Αποδείξεις για βενζίνη
υποχρεωτικά από 1/4
Από 1/4 οι πρατηριούχοι υγρών
καυσίμων και οι πωλητές πετρελαίου
θέρμανσης υποχρεούνται να εκδίδουν
αποδείξεις λιανικής πώλησης, όπως
αποφάσισε το υπουργείο Oικονομικών.
Oι εν λόγω επιχειρηματίες εντάσσονται
στη Β’ κατηγορία βιβλίων του Κώδικα
Βιβλίων και Στοιχείων, και θα είναι
επιβεβλημένη η έκδοση αποδείξεων.
Το υπουργείο δηλώσε πως η απόφαση
αυτή εντάσσεται στην αναγκαιότητα
λογιστικού προσδιορισμού του
εισοδήματος όλων των επιτηδευματιών,
στην εφαρμογή του μέτρου της
θέσπισης αφορολόγητου ορίου με
αποδείξεις, αλλά και στην αναγκαιότητα
ίσης μεταχείρισης των πρατηριούχων
με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις που
εκδίδουν αποδείξεις λιανικής πώλησης.
Πιο αναλυτικά, ανακοίνωθηκαν τα εξής:
1. Εντάσσεται από 01/04/2010 στη
δεύτερη κατηγορία τήρησης βιβλίων,
ανεξαρτήτως ύψους εσόδων και
με την επιφύλαξη των διατάξεων
της παραγράφου 2 του άρθρου
4 του ΚΒΣ:
α) O πρατηριούχος υγρών καυσίμων
για την εμπορία βενζίνης και
πετρελαίου.
β) O επιτηδευματίας του μητρώου
(ΔΙΠΕΘΕ) πωλητής πετρελαίου
θέρμανσης για την εμπορία
πετρελαίου εσωτερικής καύσης
(DIESEL) θέρμανσης.
2. Όποιος από τους παραπάνω
επιτηδευματίες διατηρεί και κλάδο
πώλησης άλλων αγαθών ή παροχής
υπηρεσιών, ο κλάδος αυτός για την
ένταξή του σε κατηγορία βιβλίων
κρίνεται αυτοτελώς.
Αντεπίθεση της Avin
με «καύσιμα» Shell
Όταν τον Σεπτέμβριο ανακοινωνόταν
η εξαγορά της Shell Hellas από τον
Όμιλο της Mότορ Όιλ, στελέχη του
Oμίλου είχαν τονίσει σε δηλώσεις τους
ότι η κίνηση αυτή θα ωφελήσει και την
άλλη θυγατρική του Oμίλου,
η οποία δραστηριοποιείται στην εμπορία
καυσίμων, εννοώντας την Avin.
Και αυτό γιατί, όπως έλεγαν τότε,
τα στελέχη της Shell μεταφέρουν
την πολύτιμη εμπειρία, την τεχνογνωσία
αλλά και τις μεθόδους – πρακτικές,
που εφαρμόζει η πολυεθνική
σε εκατοντάδες χώρες.
Με τη διαφορά ότι αυτές οι πρακτικές
έχουν με επιτυχία προσαρμοστεί στην
εγχώρια πραγματικότητα, κατά τη
διάρκεια της πολύχρονης παρουσίας
της Shell στην Ελλάδα.
Λίγους μήνες αργότερα και ενώ ακόμη
δεν έχει ολοκληρωθεί η μεταβίβαση
καθώς εκκρεμεί το «πράσινο φως»
της Επιτροπής Ανταγωνισμού,
ήδη επιβεβαιώνεται ο παραπάνω
ισχυρισμός, τουλάχιστον σε επίπεδο
σχεδιασμού. Νέος Γενικός Διευθυντής
της Avin ανέλαβε προ ημερών
ο κ. Μιλτιάδης Μπαμπίλης, πρώην
Εμπορικός Διευθυντής της Shell Hellas,
σε μια κίνηση που δίνει το δικό της
«σήμα» αντεπίθεσης της AVIN στην
αγορά της λιανικής. O μέχρι πρόσφατα
και επί χρόνια Γενικός Διευθυντής,
κ. Βασίλης Σεραφειμάκης, στον οποίον
και οφείλεται η επιτυχημένη πορεία
της εταιρείας, προβιβάζεται και
αναλαμβάνει καθήκοντα Αντιπροέδρου,
ώστε να συνεισφέρει στη νέα
προσπάθεια περαιτέρω ανάπτυξης.
Σούπερ ορθινολογικό
ραντάρ στη Φλώρινα
Με τα πρόσθετα έργα που αποφάσισε
να υλοποιήσει η Ελβετική Reninvest
στη Φλώρινα, το κόστος του πάρκου
που αναπτύσσεται ανεβαίνει αρκετά.
Όμως οι ιθύνοντες της εταιρείας
θεωρούν ότι αξίζει τον κόπο και
γι’ αυτό ενέκριναν για το πάρκο των
30 MW δαπάνες υπογειοποίησης των
δικτύων και άλλα έξτρα κόστη, που
ανέβασαν τον αρχικό προϋπολογισμό.
Σ’ αυτές τις δαπάνες περιλαμβάνεται,
όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι της
Reninvest, και το μεγάλο τους «καμάρι»,
το υπερσύγχρονο ορνιθολογικό
ραντάρ που αποτρέπει σε ποσοστό
100% τις προσκρούσεις πτηνών
σε αεροσκάφη. Το ραντάρ αναμένεται
να φτάσει στο πάρκο το καλοκαίρι και
θα είναι το πρώτο του είδους του,
που εγκαθίσταται όχι μόνον στην
Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η Reninvest είναι η ελβετική εταιρεία,
που περιλαμβάνεται μεταξύ
των 25 «ηρώων» επενδυτών
στους οποίους είχε αναφερθεί
η υπουργός Oικονομίας Λ. Κατσέλη,
επειδή με έργα αντιμετώπισαν
γραφειοκρατικά προβλήματα.
Σε δύο μήνες αναμένεται να μπει
σε λειτουργία το πρώτο πάρκο της
εταιρείας στον Μύτικα Φθιώτιδας
με ισχύ 10 MW, ενώ, εκτός από τη
Φλώρινα, αναπτύσσεται ένα ακόμη
πάρκο στην Καρδίτσα 30 MW.
Oι συνολικές επενδύσεις που
σχεδιάζονται από τους Ελβετούς,
αφορούν 438 MW αιολικά, 36
MW φωτοβολταϊκά, με συνολικό
προϋπολογισμό 900 εκατ. ευρώ.
Μείωση επιδότησης 11
στα φωτοβολταϊκά
Με σύνθετο τρόπο, που μειώνει την
επιδότησή τους, θα υπολογίζονται
τελικά οι τιμές των φωτοβολταϊκών
σύμφωνα με το νομοσχέδιο για τις
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)
του υπουργείου Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Αντίθετα, παραμένει χωρίς αλλαγές
η προνομιακή τιμολόγηση της
ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται
από φωτοβολταϊκά στις στέγες προς
550 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
O συνδυασμός της τελικής τιμής
θα περιλαμβάνει τις σημερινές τιμές
που προβλέπει ο νόμος 3734/2009 (οι
οποίες σταδιακά αποκλιμακώνονται
ως το 2014), αλλά και την κατάργηση
των επιδοτήσεων στο πλαίσιο του
αναπτυξιακού νόμου.
O νέος Πρόεδρος της Ρυθμιστικής
Αρχής Ενέργειας, κ. Ν. Βασιλάκος,
έχει ταχθεί ήδη υπέρ της αύξησης του
τέλους των ΑΠΕ από τα 0,3 ευρώ
στα 2,5 - 3 ευρώ ανά καταναλισκόμενη
μεγαβατώρα, ήτοι στα 13,5 - 16,5 ευρώ
τον χρόνο για ένα μέσο νοικοκυριό,
που καταναλώνει 1.800 κιλοβατώρες
ανά 4μηνο.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του
Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών,
κ. Χρ. Καλυβιώτης, εξέφρασε
φόβους για γενικευμένη κατάργηση
των επιδοτήσεων (έως τώρα έχουν
καταργηθεί για έργα ισχύος άνω
των 2 μεγαβάτ) για επενδύσεις σε
φωτοβολταϊκά στο πλαίσιο του νέου
αναπτυξιακού νόμου, ενώ επισημαίνει
ότι έχει καταστεί ιδιαίτερα δύσκολη και
ακριβή η δανειοδότηση των επενδύσεων
αυτών και από τις τράπεζες.
 Παραλειπόμενα

12
03 Εν μέσω σφοδρής οικονομικής κρίσης
και ενώ όλα τα υπουργεία έχουν
κληθεί να μειώσουν τις δαπάνες
τους, το υπουργείο Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
δίνει νέα διάσταση στον όρο
«περικοπές». Έτσι πληροφορηθήκαμε
για την αναβαθμισμένη παρουσία
της ελληνικής συμμετοχής στη 12η
Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, που θα
διαρκέσει -ούτε λίγο ούτε πολύ- τρεις
μήνες (29 Αυγούστου - 21 Νοεμβρίου)
στη Βενετία. Μέτριες εκτιμήσεις
τοποθετούν το κόστος μεταξύ 500
χιλιάδων και 1 εκ. ευρώ. Πρόκειται
για την τρίτη ελληνική συμμετοχή,
ενώ τις προηγούμενες αποστολές
είχε διοργανώσει το υπουργείο
Πολιτισμού και όχι το πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ.
Φαίνεται λοιπόν ότι και με τη βούλα
της «πράσινης» Τίνας το μαχαίρι
στις δαπάνες δεν ισχύει για έξοδα…
πολυτελείας, όπως η «προβολή του
ελληνικού αρχιτεκτονικού έργου» στην
πόλη των γονδολιέρηδων.
Τι και αν βουλιάζει το καράβι της
ελληνικής οικονομίας;
O εξτρεμιστής
που έγινε… αρνάκι
Όσοι θυμούνται τον αρχισυνδικαλιστή
της ΔΕΗ Νίκο Φωτόπουλο στην πρώτη
του θητεία απορούν με τη σημερινή
αλλαγή στάσης και τη διάθεση για
διάλογο που ξαφνικά τον… κυρίευσε.
Δεν έχουν περάσει παρά μόνον
λίγοι μήνες από την εποχή που
«μη εργασιακά» θέματα, όπως οι
επιχειρηματικές συνεργασίες της
ΔΕΗ με ιδιώτες, στάθηκαν αφορμή
για να «πάρει τα άρματα». Τότε,
μεταξύ άλλων, είχε πρωτοστατήσει
σε διακοπές διοικητικών συμβουλίων,
καταλήψεις γραφείων της διοίκησης
κλπ. Τώρα που -δίκαιως ή αδίκως-
οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ βλέπουν
τους μισθούς τους να μειώνονται
δραστικά και τις συντάξεις τους να
«εξατμίζονται», ξαφνικά ανακάλυψε
τη… δύναμη του διαλόγου. Έχει
ενδιαφέρον λοιπόν να δούμε την
Τετάρτη, που λήγει η αναστολή της
απεργίας, τι στάση θα τηρήσει ο
«πράσινος» συνδικαλιστής…

«TAPώνουν» συνεργασίες
Εντός των ημερών αναμένονται ανακοινώσεις για έναν από
τους αγωγούς φυσικού αερίου, που σχεδιάζεται να διέλθει
από τη χώρα μας. O λόγος για τον Trans Adriatic Pipeline,
γνωστό και ως TAP, της νορβηγικής StatoilHydro και της
ελβετικής EGL. Εντείνεται λοιπόν η φημολογία ότι στο εταιρικό
σχήμα του αγωγού θα μπουν δύο ακόμη μεγάλες ενεργειακές
εταιρείες, η μία γερμανική και η άλλη ιταλική. Εφόσον οι
πληροφορίες επαληθευτούν, τότε σίγουρα θα πρόκειται για
ένα μεγάλο ενεργειακό deal, που θα αναβαθμίζει σημαντικά
τον συγκεκριμένο αγωγό.

Τι γίνεται με τις αποκρατικοποιήσεις

Πληθαίνουν τα ερωτηματικά στην αγορά σε σχέση με τις τέσσερις εκκρεμείς
αποκρατικοποιήσεις, που έχει κληροδοτήσει η ΝΔ στο ΠΑΣOΚ, δηλαδή τις ΔΕΠΑ,
ΕΥΑΘ, Αλυκές και ΛΑΡΚO. Αρχικά είχε ειπωθεί ότι οι διαδικασίες «παγώνουν».
Στη συνέχεια εγγράφηκε στον προϋπολογισμό κονδύλι 2,5 εκατ. ευρώ από
αποκρατικοποιήσεις, χωρίς να υπάρχει περαιτέρω διευκρίνιση.
Το πρόβλημα είναι βεβαίως ότι, εάν δεν κινητοποιηθεί άμεσα η κυβέρνηση, όχι
μόνον δεν θα μπουν χρήματα στο δημόσιο ταμείο αλλά και ο προϋπολογισμός
θα κληθεί εκ νέου να καλύψει «μαύρες τρύπες», όπως συνέβη και στην περίπτωση
της ΛΑΡΚO.
«Τσουνάµι»
Κρύος ιδρώτας έχει πιάσει τους γενικούς διευθυντές της ∆ΕΗ, καθώς µε τον νέο νόµο ορίζεται
πλαφόν στις αµοιβές τους 5.980 ευρώ µεικτά µηνιαίως επί 14, δηλαδή 83.720 ευρώ µεικτά, όσο
και ο µισθός ενός γενικού γραµµατέα υπουργείου. Πόσος είναι σήµερα ο µισθός τους; Με βάση
τις συµβάσεις που είχαν υπογραφεί το τελευταίο διάστηµα, η ετήσια αποζηµίωση ενός γενικού
διευθυντή φτάνει έως τα 120 χιλιάρικα, δηλαδή µε την εφαρµογή του νόµου οι γενικοί διευθυντές
χάνουν κάτι παραπάνω από 36 χιλ. ευρώ ετησίως. Πραγµατικό «τσουνάµι» δηλαδή και δικαίως
είναι αναστατωµένοι οι άνθρωποι. Τόσο όσο και εµείς, όταν µάθαµε για τους παχυλούς µισθούς
που έπαιρναν…

13

«Κάηκε» στο 1,1 εκατ.

700 χιλιάδες ευρώ ήταν τα χρήµατα
που ζήτησε κάτοχος άδειας για 1 MW
φωτοβολταϊκού, από γνωστή ενεργειακή
εταιρεία του χώρου. Προς έκπληξη
του κατόχου της άδειας, η εταιρεία
απάντησε καταφατικά και ζήτησε να
υπογραφούν συµβόλαια. O κάτοχος
της άδειας καθυστερούσε και, όταν
ενοχλήθηκε από την εταιρεία, έβαλε
«καπέλο» ζητώντας 900 χιλιάρικα.
Και πάλι η εταιρεία απάντησε θετικά,
‘Under Construction’ χωρίς όµως να λάβει υπογεγραµµένα
‘UNDER CONSTRUCTION’ γράφει η συµβόλαια. Στο τελευταίο τηλεφώνηµα ο
ιστοσελίδα της Network Consulting κάτοχος της άδειας ανέβασε εκ νέου το
Group της εταιρείας συµβούλων, όπου τίµηµα στο 1,1 εκατ. ευρώ. Η απάντηση
Senior Partner ήταν µέχρι πρόσφατα ο από τον ιδιοκτήτη της εταιρείας; «Εδώ,
νέος Πρόεδρος της Ρυθµιστικής Αρχής φίλε, κάηκες!»…
Ενέργειας (ΡΑΕ), ∆ρ Νίκος Βασιλάκος.
Η εταιρεία δραστηριοποιείται
συµβουλευτικά στον Τοµέα της
Ενέργειας και, παρότι ακούστηκαν
διάφορα σχόλια περί σχέσεων µε
συγκεκριµένο όµιλο της ενέργειας,
η NCG είχε συνεργαστεί σχεδόν µε
το σύνολο των εταιρειών του κλάδου,
αλλά και µε υπουργεία, όπως το πρώην
ΥΠΑΝ. Με απλά λόγια ο νέος Πρόεδρος
της ΡΑΕ υπήρξε επαγγελµατίας και, απ’
ό,τι φαίνεται από το βιογραφικό του,
πετυχηµένος. Όλα τα άλλα θα φανούν
στην πράξη…

O Βαγγέλης και ο Ρώσος µεγιστάνας

Συµµάχησε µε το νούµερο «164» της λίστας των δισεκατοµµυριούχων του Forbes,
ωστόσο αυτή η «συνεργασία» δεν ήταν αρκετή για να κερδίσουν τον διαγωνισµό
απόκτησης της Aluminij Mostar. O λόγος για τη συµµαχία του Ε. Μυτιληναίου µε τον
Ρώσο µεγιστάνα Oleg Deribaska , για την απόκτηση της αλουµινοβιοµηχανίας, που
τελικά φαίνεται να καταλήγει στους Ελβετούς της Glencore, που µπήκαν «σφήνα»
προσφέροντας 300 εκατ. ευρώ. Η Aluminij είναι ένα µη καθετοποιηµένο εργοστάσιο
αλουµινίου µε µικρότερη παραγωγική δυναµικότητα από την ΑΛOΥΜΙΝΙOΝ
της Ελλάδας. Σηµειώνεται ακόµη ότι η αποτίµηση της µετοχής της εταιρείας
ΜΥΤΗΛΙΝΑΙOΥ, που περιλαµβάνει τη ΜΕΤΚΑ, την ΑτΕ, τη συµµετοχή στην Endesa,
την ΕΛΒO κ.λπ., είναι 500 εκατ. ευρώ.
 Συνέντευξη: Χρήστος Καλυβιώτης, Πρόεδρος ΣΕΦ
Του Χάρη Φλουδόπουλου
04
14
«ΚΕΡΑΥΝOΙ»
ΠΡOΕΔΡOΥ ΤOΥ ΣΕΦ
ΕΝΑΝΤΙOΝ ΥΠΕΚΑ
Για «εμπαιγμό που οδηγεί
σε μπλοκάρισμα της αγοράς
φωτοβολταϊκών» κατηγορεί ο
Πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών
Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) Χρήστος
Καλυβιώτης την ηγεσία του
υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής. Σε μια
αποκλειστική συνέντευξη-ποταμό,
ο κ. Καλυβιώτης επιτέθηκε λάβρος
κατά του νομοσχεδίου της κυβέρνησης
και κάνει λόγο για «άγνωστους
νομοθέτες» και ανακολουθία του
υπουργείου. «Κάποιοι που δεν ξέρουμε
ποιοι είναι (και το χειρότερο
δεν ξέρουν να μας το πουν αυτό
ούτε οι αρμόδιοι σύμβουλοι)
φτιάχνουν νομοσχέδια “ερήμην” μας»,
τονίζει χαρακτηριστικά.
Για ποια θέματα αντιδρούν οι
«φωτοβολταϊκοί» και τι ζητούν;
Υπάρχει εκ μέρους του
Συνδέσμου σας μια σοβαρή αντίδραση
για το νέο νομοσχέδιο;
Κύριε Φλουδόπουλε, να σας πω ότι το
νομοσχέδιο δεν έχει καμία σχέση με το
κείμενο που ήρθε προς διαβούλευση,
με αποτέλεσμα να νιώθουμε ότι μας
εμπαίζουν. Σε πλήρη αντίθεση με
το αρχικό σχέδιο, το οποίο να σας
θυμίσω ότι εμείς πρώτοι επαινέσαμε,
το τελικό κείμενο δεν επιβεβαιώνει
τον τίτλο του νομοσχεδίου, ο οποίος
είναι: «Επιτάχυνση της Ανάπτυξης
των ΑΠΕ». Θεωρούμε ότι οδηγεί σε
επιβράδυνση και όχι σε ανάπτυξη,
και κατ’ επέκταση σε μπλοκάρισμα
των φωτοβολταϊκών έργων. Εμείς ως
ΣΕΦ και ως εκπρόσωποι της αγοράς
φωτοβολταϊκών ελπίζαμε το καινούργιο
νομοσχέδιο να αποτελέσει αφορμή
για ένα νέο ξεκίνημα στην αγορά,
να βάλει φραγμούς στο παρεμπόριο
αδειών και να οδηγήσει, εν τέλει, σε
μια υγιή αγορά. Δυστυχώς, κάποιοι
που δεν ξέρουμε ποιοι είναι (και το
χειρότερο δεν ξέρουν να μας το πουν
αυτό ούτε οι αρμόδιοι σύμβουλοι)
φτιάχνουν νομοσχέδια «ερήμην» μας
και δεν συμβουλεύονται τους φορείς
της αγοράς. Πράγματι αντιδρούμε και
έχουμε σκοπό να απευθυνθούμε στον
Πρωθυπουργό, και να ζητήσουμε να
μάθουμε ποιος αποφασίζει
στο ΥΠΕΚΑ. Δυστυχώς, όπως είπαμε
στην τελευταία ημερίδα μας,
η πολιτική ηγεσία του υπουργείου
Περιβάλλοντος δεν διαχειρίζεται
την πράσινη ανάπτυξη σύμφωνα
με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης.
Ποια είναι η βασική σας αντίθεση;
Εμείς ξεκινάμε με ένα βασικό σύνθημα,
ότι θέλουμε τα φωτοβολταϊκά να
κατέχουν στο ενεργειακό μείγμα
της χώρας το 12%. Μέχρι στιγμής,
η ηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει
το 20% από το συνολικό 40% του
ενεργειακού μείγματος. Από αυτό το
ποσοστό επιθυμούμε το 12% να είναι
από φωτοβολταϊκά. Δεν είναι τυχαία
και αβάσιμη η αναφορά μας, αλλά
προέρχεται από σοβαρές μελέτες της
Ένωσης Ευρωπαϊκών Βιομηχανιών
Φωτοβολταϊκών (EPIA). Στην υπόλοιπη
Ευρώπη έχει θεσμοθετηθεί η πρόταση
της EPIA για 12% συμμετοχή της
ηλιακής ενέργειας στο συνολικό
ενεργειακό μείγμα μέχρι το 2020.
Όλες οι άλλες χώρες στην ΕΕ έχουν
αποδεχθεί αυτόν τον στόχο,
στις Μεσογειακές το ποσοστό
ανεβαίνει στο 18%, και όλοι έχουν κάνει
χρονοδιάγραμμα για το πώς
θα κατανέμεται και πώς θα αυξάνεται
η συμμετοχή των ΑΠΕ μέχρι το 2020.
Εμείς απλά και καθαρά θέσαμε υπόψη
15
 της υπουργού το νομοσσχέδιο και
16
την κατανομή στο ενεργειακό μείγμα
των ΑΠΕ στην Αυστρία, αλλά και το
πώς συμμετέχουν τα φωτοβολταϊκά.
Στην Ελλάδα δεν έχει φανεί επίσημα.
Φάνηκε από χείλη υπεύθυνου
ανθρώπου ότι με τον νέο νόμο μπαίνει
ένα όριο της τάξης των 1.200 MW,
που αντιπροσωπεύουν το 2,3% στο
ενεργειακό ισοζύγιο. 1.200 MW, όταν
εμείς μιλάμε για 12% και για 6.500 MW.
Η απόσταση είναι μεγάλη. Δεν υπάρχει
ανάπτυξη στα φωτοβολταϊκά με το
2,3%. Πιστεύουμε ότι πράσινη ανάπτυξη
χωρίς φωτοβολταϊκά δεν νοείται.
Τα φωτοβολταϊκά εκφράζουν τον λαό
που πληρώνει το Τέλος ΑΠΕ.
O μικροεπενδυτής λοιπόν δικαιούται
να έχει μέρισμα στην πράσινη ανάπτυξη
και να του επιστρέφεται το Τέλος ΑΠΕ.
Μιλάμε για τη μόνη τεχνολογία ΑΠΕ
που δίνει τέτοιες δυνατότητες
σε απλούς και μικρούς επενδυτές.
Εμείς ξεκινάμε με ένα βασικό
σύνθημα, ότι θέλουμε τα
φωτοβολταϊκά να κατέχουν
στο ενεργειακό μείγμα
της χώρας το 12%. Μέχρι
στιγμής, η ηλεκτρική
ενέργεια αντιπροσωπεύει το
20% από το συνολικό 40%
του ενεργειακού μείγματος.
Από αυτό το ποσοστό
επιθυμούμε το 12% να είναι
από φωτοβολταϊκά. Δεν είναι
τυχαία και αβάσιμη η αναφορά
μας, αλλά προέρχεται από
σοβαρές μελέτες της Ένωσης
Ευρωπαϊκών Βιομηχανιών
Φωτοβολταϊκών (EPIA)
Αυτό το όριο δεν δημιουργεί
προβλήματα και με τις ήδη
κατατεθειμένες αιτήσεις;
Πράγματι, σήμερα υπάρχουν
κατατεθειμένες αιτήσεις για
περίπου 3.700 MW, εκ των οποίων
τα αδειοδοτημένα ή κοντά στην
αδειοδότηση βρίσκονται περίπου
2.500 MW (συμπεριλαμβανομένων και
των μικρών φωτοβολταϊκών που δεν
χρειάζονται άδεια). Δημιουργούνται
λοιπόν προβλήματα για τα υπόλοιπα
1.300 MW, που δεν θα περιληφθούν
στα 1.200 MW του στόχου που θέτει
το ΥΠΕΚΑ. Απευθύναμε το ερώτημα και
απάντηση δεν πήραμε: «Τι θα γίνουν οι
επενδυτές αυτοί που έχουν ξεκινήσει
τις διαδικασίες; Θα τους πούμε ότι
δεν συνδέονται; Τι θα γίνει με τα
έξοδά τους, ποια είναι η αξιοκρατία
και ποιος είναι ο σεβασμός και
η αξιοπιστία του κράτους;».
Θέτετε όμως επί τάπητος
και άλλα ζητήματα σε σχέση
με το νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ.
Να σας αναφέρω μόνον ότι υπάρχει
πρόβλεψη για «πάγωμα» των νέων
αιτήσεων, και με αυτόν τον τρόπο
ουσιαστικά σταματά η ανάπτυξη του
κλάδου. Και όχι μόνον αυτό, καθώς
το πρωτόκολλο για νέες αιτήσεις
θα ανοίξει με καινούργια υπουργική
απόφαση. Με απλά λόγια, κλείνουν οι
αιτήσεις και δημιουργείται ένα χρονικό
περιθώριο κατά τη διάρκεια του οποίου
εκτιμούμε ότι ανοίγει ο δρόμος για να
οργιάσει το παρεμπόριο των αδειών
και των αιτήσεων. Είναι βέβαιο λοιπόν
ότι με αυτήν τη ρύθμιση οι τιμές
του «χρηματιστηρίου» των αδειών
θα εκτιναχθούν. Κάποιοι βεβαίως
θα ωφεληθούν, αφού θα έχουν την
ευκαιρία να πουλήσουν τις αιτήσεις
τους και μάλιστα σε καλές τιμές.
Ασφαλώς πρέπει να παραδεχθούμε
ότι αυτό είναι ένα ασθενές σημείο
της αγοράς γενικότερα.

Ποια είναι τα οφέλη για την ελληνική
οικονομία από την ανάπτυξη της
αγοράς φωτοβολταϊκά;
Oι ΑΠΕ και τα φωτοβολταϊκά είναι ο
μοναδικός τρόπος άμεσης ανάπτυξης
της ελληνικής οικονομίας μέσα στην
οικονομική κρίση, γιατί μπορούν
να αναπτυχθούν αμέσως. Χρήματα
υπάρχουν από τους επενδυτές,
τα οποία μπορούν να δοθούν
για την ανάπτυξη της αγοράς και να
υπάρξει κίνηση στην αγορά, με έργα
και βοήθεια στην ανεργία. Έτσι θα
πάρει ανάσα η αγορά. Εάν ανοίξουμε
την αγορά για 6.500 MW μέχρι το 2020,
μιλάμε για περίπου 650 MW ετησίως.
Γι’ αυτό το μέγεθος υπολογίστε ότι
φτάνουμε σε μέση ετήσια ανάπτυξη
της τάξης των 2 δισ. κάθε χρόνο. Είναι
ένα σημαντικό μέγεθος για να πάρει
ανάσα η οικονομία. Και κάτι ακόμα,
επειδή αυτά τα έργα είναι μεσαίου και
μικρού μεγέθους, τα χρήματα θα βγουν
από τις αποταμιεύσεις των Ελλήνων
και από το εισόδημά τους, που μάλιστα
θα επενδυθεί στην Ελλάδα και θα
αποδώσει εδώ. Πρέπει να το δουν αυτό
οι ιθύνοντες, να κοιτάξουμε τον τόπο
μας και να ανατροφοδοτήσουμε την
ανάπτυξη που μπορεί να προσφέρει
η ελληνική γη.
Το νομοσχέδιο φαίνεται ότι βάζει
τέλος και στις επιδοτήσεις από τον
αναπτυξιακό νόμο.
O αναπτυξιακός ήταν αναγκαίος στην
αρχή του 2006 μέχρι το 2008, όταν
τα φωτοβολταϊκά είχαν υψηλή τιμή
και βοηθούσαν να αποσβένονται οι
επενδύσεις με την επιχορήγηση του
40% σε διάστημα περίπου πέντε ετών.
Επειδή πλέον οι τιμές έχουν πέσει
σε σχέση με εκείνη την περίοδο, η
απώλεια της επιδότησης έρχεται και
αντισταθμίζεται από τη μείωση των
τιμών. Έτσι ένα φωτοβολταϊκό έργο
που κατασκευάζεται σήμερα, έχει
τους ίδιους ευνοϊκούς όρους που είχε
και πριν από 2 - 3 χρόνια. Άρα, αυτή
πρόβλεψη δεν αποτελεί εμπόδιο για
την ανάπτυξη. Μακάρι το κράτος να
είχε την ευχέρεια να δώσει και νέες
επιδοτήσεις. Όμως υπάρχει πρόβλημα,
που το αναγνωρίζουμε, και παράλληλα
υπάρχει μεγάλη ζήτηση, η οποία δεν θα
μπορούσε να καλυφθεί. Επομένως,
το κίνητρο του αναπτυξιακού δεν έχει
αξία αυτήν τη στιγμή.
Πότε πιστεύετε ότι τα φωτοβολταϊκά
δεν θα χρειάζονται επιδότηση και
το κόστος τους θα αποσβένεται από
τις τιμές της αγοράς; Πότε δηλαδή
θεωρείτε ότι θα επιτευχθεί το
λεγόμενο «grid parity»;
Στο διάστημα από το 2013 έως το
2015 εκτιμούμε ότι το grid parity
θα έχει επιτευχθεί. Φυσικά, αυτό
εξαρτάται ανάλογα με το μέγεθος του
φωτοβολταϊκού, αλλά και με το σημείο
που συνδέεται με το σύστημα. Όμως
πιστεύουμε ότι σύντομα το κόστος της
φωτοβολταϊκής ενέργειας θα είναι ίσο
με το κόστος παραγωγής ενέργειας
από ορυκτά καύσιμα. Σε μεσοπρόθεσμο
ορίζοντα, δηλαδή μετά το 2020,
η παραγωγή ενέργειας από
φωτοβολταϊκά θα φτάσει να είναι
φθηνότερη από την παραγωγή
ηλεκτρισμού με ορυκτά καύσιμα. Εάν
λάβουμε υπόψη και τη μείωση της
περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που
συνεπάγεται η αξιοποίηση της ηλιακής
ενέργειας, τότε θα καταλάβουμε την
αξία των φωτοβολταϊκών. Αλλά,
για να φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο
και να απολαμβάνουμε τη φθηνή
ενέργεια από τον ήλιο, θα πρέπει
να προετοιμαστούμε και να έχουμε
ήδη έργα να δουλεύουν.
Εάν καθυστερήσουμε, το τρένο
θα φύγει και θα το έχουμε χάσει
μια για πάντα.
Βιογραφικό
Χρήστος Καλυβιώτης
17
O κ. Χρήστος Καλυβιώτης είναι
ο Πρόεδρος του Συνδέσμου
Εταιρειών Φωτοβολταϊκών
(ΣΕΦ), ενώ διαθέτει και πολυετή
παρουσία στον συγκεκριμένο
κλάδο μέσω της επιχείρησης
ΑΦOΙ ΚΑΛΥΒΙΩΤΗ ΑΕ, της οποίας
είναι Πρόεδρος και Διευθύνων
Σύμβουλος. O κ. Καλυβιώτης
γεννήθηκε στη Λίμνη Ευβοίας
το 1951. Είναι ηλεκτρολόγος
και πολιτικός μηχανικός,
επιχειρηματίας με εμπειρία και
παρουσία πέραν των 30 ετών
στον κατασκευαστικό τομέα,
σε ειδικά έργα βιομηχανικά
και ενεργειακά, εργολήπτης
δημοσίων έργων, Πρόεδρος
και Διευθύνων Σύμβουλος
της επιχείρησης ΑΦOΙ
ΚΑΛΥΒΙΩΤΗ ΑΕ. Στον ενεργειακό
τομέα δραστηριοποιείται
περισσότερο από 30 χρόνια ως
κατασκευαστής, σε συνεργασίες
κυρίως με ξένες επιχειρήσεις
και σε έργα της αεροπορικής
βιομηχανίας, των διυλιστηρίων,
της ΔΕΗ, του Μετρό, των ΗΣΑΠ,
του OΣΕ και άλλων.
 Ενεργειακή Αναβάθμιση
Του Γιώργου Φιντικάκη

05
OΛΑ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ 19

ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ
ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ
Έστω και έπειτα από καθυστερήσεις Το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση Το «Αέριο και Ηλεκτρισμός»
πολλών ετών, μπαίνουν από το Κατ’ Oίκον», που παρουσιάστηκε παρουσιάζει έναν Oδηγό για το
καλοκαίρι στη ζωή μας οι ενεργειακές και επισήμως τον Μάρτιο από
επιθεωρήσεις των κτηρίων και, κατ’ την υπουργό Περιβάλλοντος Τίνα
πρόγραμμα μέσα από χρήσιμες
επέκταση, οι εργασίες αναβάθμισης Μπιρμπίλη, θα αρχίσει να «τρέχει» ερωτήσεις - απαντήσεις.
που θα τις συνοδεύουν. Το κείμενο περί τα τέλη Ιουνίου, φιλοδοξώντας
που ακολουθεί αποτελεί έναν χρήσιμο να ωφελήσει γύρω στα 100.000 παλαιά
Oδηγό, ενόψει της εφαρμογής του ακίνητα (μονοκατοικίες, διαμερίσματα,
προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ πολυκατοικίες), με έτος κατασκευής
Oίκον» για τον Ιούνιο. πριν από το 1980. Τις παρεμβάσεις
Μέσα από 20 κρίσιμες ερωτήσεις θα υποδεικνύει ο ενεργειακός
- απαντήσεις θα μάθετε τα πάντα επιθεωρητής, ύστερα από
για ενεργειακές επιθεωρήσεις και επιθεώρηση του κτηρίου, ενώ
αναβαθμίσεις κτηρίων. ο δικαιούχος θα μπορεί να επιλέξει
ανάμεσα σε τριών ειδών
διαφορετικές επιδοτήσεις:

• Απευθείας επιδότηση 30%

επί της δαπάνης, αν έχει
ανώτατο ατομικό εισόδημα τα 15.000
ευρώ και ανώτατο οικογενειακό τα
25.000 ευρώ.
• Δάνειο με επιδότηση επιτοκίου,
αν έχει μέγιστο ατομικό εισόδημα
τα 30.000 ευρώ και μέγιστο
οικογενειακό τα 50.000 ευρώ.
• Έκπτωση φόρου από το
φορολογητέο εισόδημα του 30%
της δαπάνης, με ανώτατο ποσό τα
2.500 ευρώ για όλους, ανεξαιρέτως
εισοδηματικής κατάστασης.
 Δικαιολογητικά - Τιμή Ζώνης
1. Ποια η διαδικασία που θα
ακολουθήσουν και ποια τα
δικαιολογητικά που θα φέρουν οι
πολίτες για ένταξη στο πρόγραμμα;
Oι ενδιαφερόμενοι, εφόσον ελέγξουν
ότι πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας
(τόσο τα εισοδηματικά όσο και τα
κριτήρια για την κατοικία τους), θα
πρέπει να προβούν σε ενεργειακή
επιθεώρηση της κατοικίας τους.
Στη συνέχεια, εφόσον το ενεργειακό
πιστοποιητικό είναι κατηγορίας Δ
ή χαμηλότερης, θα καταθέσουν την
αίτησή τους σε συμβαλλόμενη τράπεζα
20 που θα επιλέξουν, μαζί με
τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Τα δικαιολογητικά θα εξειδικευτούν
στον Oδηγό του προγράμματος που θα
έχει εκδοθεί έως τα τέλη Ιουνίου,
αλλά ενδεικτικά αναφέρονται
η ταυτότητα, η οικοδομική άδεια,
το εκκαθαριστικό σημείωμα κ.ά.
2. Γιατί τέθηκε ο περιορισμός για
κτήρια πριν από το 1980;
Εάν ένα κτήριο -που κτίστηκε μετά το
1980- αποδειχθεί με την ενεργειακή
επιθεώρηση ότι βρίσκεται σε πολύ
χαμηλή ενεργειακή κατηγορία,
γιατί θα πρέπει να αποκλειστεί
από το πρόγραμμα;
Τα κτήρια που κτίστηκαν με οικοδομική
άδεια που έχει εκδοθεί πριν από το
1980 δεν έχουν θερμομόνωση και,
συνεπώς, είναι τα πλέον ενεργοβόρα.
Αν δεν υπήρχε ο περιορισμός του
1980, οι αιτήσεις για τα κτήρια μετά
το 1980 δεν θα είχαν μεγάλη
πιθανότητα να κριθούν επιλέξιμες,
βάσει της συγκριτικής αξιολόγησης.
O περιορισμός λοιπόν αυτός λειτουργεί
και ως ασφαλιστική δικλείδα,
αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα να
κριθεί μια αίτηση επιλέξιμη και να μην
ταλαιπωρούνται άδικα οι πολίτες.
3. Γιατί έχει τεθεί ο περιορισμός
της Τιμής Ζώνης;
Η Τιμή Ζώνης και το εισόδημα
αποτελούν τα κοινωνικά κριτήρια
του προγράμματος. Στόχος είναι
το πρόγραμμα να λειτουργήσει
ως μοχλός λήψης απόφασης
για επεμβάσεις ενεργειακής απόδοσης
από τους πολίτες με τα χαμηλότερα
εισοδήματα, συμβάλλοντας έτσι
στην κοινωνική συνοχή.
Τα πάντα μέσω τραπεζών
4. Τι ρόλο διαδραματίζουν οι τράπεζες;
Σ’ αυτές θα καταθέτει την αίτησή του
ο ενδιαφερόμενος, για να ενταχθεί
στο πρόγραμμα, είτε θέλει να πάρει
δάνειο είτε να επιδοτηθεί απευθείας.
Ενδιαφέρον για συμμετοχή έχει
εκδηλώσει σύμφωνα με τον
υφυπ. Περιβάλλοντος Ι. Μανιάτη
το σύνολο των τραπεζών.
Mυστικά για επιδοτήσεις
5. Αν πληρούται το κριτήριο
εισοδήματος για να πάρει κανείς
την απευθείας επιχορήγηση,
δεν μπορεί ο ίδιος να αιτηθεί και
επιδότηση επιτοκίου;
Η επιδότηση επιτοκίου καλύπτει
εισοδήματα έως 30.000 ευρώ (ατομικό)
και 50.000 ευρώ (οικογενειακό).
Επομένως, κάποιος που καλύπτει το
συγκεκριμένο κριτήριο εισοδήματος
μπορεί να αιτηθεί είτε επιδότηση
επιτοκίου είτε απευθείας επιχορήγηση,
όχι όμως και τα δύο ταυτόχρονα.
6. Μπορεί κάποιος ιδιοκτήτης να
αιτηθεί επιδότηση επιτοκίου και
κάποιος άλλος στην ίδια πολυκατοικία
απευθείας επιχορήγηση;
Σε περίπτωση αίτησης μεμονωμένου
διαμερίσματος, ναι. Όμως στην
περίπτωση αίτησης ως ενιαίου κτηρίου
θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία της
πολυκατοικίας σε ποιο υποπρόγραμμα
θα ενταχθεί. Για τον λόγο αυτόν δόθηκε
το πλεονέκτημα στις πολυκατοικίες
των αυξημένων εισοδηματικών ορίων
για την απευθείας επιχορήγηση.
Επιπλέον, στην περίπτωση αυτήν
θα πρέπει οι αιτήσεις να υποβληθούν
στο ίδιο υποκατάστημα,
ανεξαρτήτως υποπρογράμματος.
7. Σε περίπτωση αίτησης
πολυκατοικίας ως ενιαίου κτηρίου θα
πρέπει όλοι οι ιδιοκτήτες να πληρούν
το εισοδηματικό κριτήριο;
To εισοδηματικό κριτήριο θα πρέπει
να πληρούται τουλάχιστον από το 50%
των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας.
Εφόσον αυτό τηρείται, θα δικαιούται
επιχορήγηση το σύνολο των ιδιοκτητών.
Περίπτωση συνιδιοκτησίας
8. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας
ποιες προϋποθέσεις πρέπει
να πληρούνται και ποιος πρέπει
να κάνει αίτηση για το πρόγραμμα;
Σε περίπτωση ύπαρξης συνιδιοκτητών
θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία
όλων για την ένταξη στο πρόγραμμα.
Αίτηση μπορεί να υποβάλλει
ο συνιδιοκτήτης που πληροί τα
εισοδηματικά κριτήρια
του προγράμματος.
9. Ποια είναι τα επιπλέον κίνητρα
που παρέχονται, για να αιτηθεί
μια πολυκατοικία στο σύνολό της
ένταξη στο πρόγραμμα;
Επιπλέον κίνητρο για την πολυκατοικία
είναι τα αυξημένα εισοδηματικά κριτήρια
για απευθείας επιχορήγηση, καθώς και
ότι αυτά πρέπει να καλύπτονται από το
50% τουλάχιστον των ιδιοκτητών, ενώ
η επιχορήγηση ισχύει για το σύνολο
των ιδιοκτητών. Επίσης, στη συγκριτική
αξιολόγηση θα δίνεται προσαύξηση
στις πολυκατοικίες.
Πλαφόν τα 15.000 ευρώ
10. Γιατί έχει επιλεγεί το ποσό
των 15.000 ευρώ ανά ιδιοκτησία
ως ανώτατος προϋπολογισμός;
Αντιπροσωπεύει τις πραγματικές
ανάγκες;
Για τον υπολογισμό του ανώτατου
επιλέξιμου προϋπολογισμού
μελετήθηκε μια μέση κατοικία
(περίπτωση διαμερίσματος και
μονοκατοικίας),
και βρέθηκε ότι τα μεγέθη αυτά
καλύπτουν τις επιθυμητές παρεμβάσεις.
Άλλωστε, για να διατηρήσει το
πρόγραμμα την κοινωνική του διάσταση,
θα πρέπει να υπάρχει ένα ανώτατο όριο
ανά ωφελούμενο.
11. Πώς θα ξέρω ότι είμαι
στη κατηγορία Δ και ότι μπορώ
να συμμετέχω στο πρόγραμμα;
Oι κατοικίες που έχουν κατασκευασθεί
πριν από το 1980 και χωρίς
θερμομόνωση είναι οι πλέον
ενεργοβόρες και, εφόσον δεν έχουν
προβεί σε ριζική ανακαίνιση,
θα βρίσκονται κατά κύριο λόγο σε
κατηγορία Δ ή ακόμη χαμηλότερη.
12. Στην ανακοίνωση έχουν αναφερθεί
ενδεικτικά οι επιλέξιμες παρεμβάσεις.
Πώς έγινε η επιλογή αυτών;
Oι συγκεκριμένες παρεμβάσεις
που αφορούν κυρίως τη θερμομόνωση
του κτηρίου και το σύστημα θέρμανσης
έχουν επιλεγεί ως οι πλέον ωφέλιμες
για τη μέγιστη εξοικονόμηση ενέργειας.
13. Μπορεί να υποβληθεί αίτηση
για ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας;
Ναι. Μπορεί να υποβληθεί αίτηση για
μεμονωμένο διαμέρισμα πολυκατοικίας
υπό προϋποθέσεις, που θα αφορούν
το σύστημα θέρμανσής του και θα
εξασφαλίζουν εξοικονόμηση ενέργειας.
Συνεννόηση συνιδιοκτητών
14. Πόσο εύκολη θα είναι η επίτευξη
συμφωνίας σε μία πολυκατοικία
ώστε να έρθει ως σύνολο κτηρίου
για ένταξη στο πρόγραμμα;
Καταρχάς θα πρέπει να παρατηρήσουμε
ότι κάθε επέμβαση από αυτές που
θεωρούνται «κοινόχρηστες» απαιτούν
επίτευξη συμφωνίας στην πολυκατοικία,
ανεξαρτήτως του προγράμματός μας.
Υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί
σ’ αυτό, που απορρέουν από το
ιδιοκτησιακό ιδιωτικό δίκαιο αλλά και
από τον Γενικό Oικοδομικό Κανονισμό
(ΓOΚ). Δηλαδή, έχουμε να κάνουμε
με μια ενδογενή δυσκολία, που αφορά
κάθε θέμα στην «πολυκατοικία»
και «κληρονομείται» σαν δυσκολία
και στο πρόγραμμα.
Παρ’ όλα αυτά, επειδή τεχνικά και
για ουσιαστικούς λόγους ενεργειακής
απόδοσης (σωστή θερμομόνωση)
είναι καλύτερα η πολυκατοικία
να αντιμετωπιστεί ενιαία, δίνουμε
σημαντικά επιπλέον κίνητρα για τις
πολυκατοικίες. Με τον τρόπο αυτόν
υπηρετούμε καλύτερα τον πρωταρχικό
στόχο του προγράμματος, ο οποίος
είναι η εξοικονόμηση ενέργειας.
Γιατί αποκλείονται τα εξοχικά
15. Για να ενταχθεί στο πρόγραμμα
ένα κτήριο, θα πρέπει να αποδείξει
ότι το 50% των διαμερισμάτων της
πολυκατοικίας χρησιμοποιείται
ως κύρια κατοικία.
Πώς θα αποδεικνύεται αυτό;
Γιατί αποκλείεται η εξοχική κατοικία;
Η κύρια και η εξοχική κατοικία
δηλώνονται στη φορολογική μας
δήλωση. Στην περίπτωση που το
ακίνητο έχει ενοικιαστεί, θα πρέπει
ο ωφελούμενος να προσκομίσει
υπεύθυνη δήλωση του ενοικιαστή ότι
το χρησιμοποιεί ως κύρια κατοικία.
Είμαστε έτσι και αλλιώς υποχρεωμένοι
να εξασφαλίσουμε ότι το κτήριο
που θα ενταχθεί στο πρόγραμμα
χρησιμοποιείται για κατοικία, καθώς
βασιζόμαστε σε Ευρωπαϊκό Κανονισμό
που αφορά τον οικιακό τομέα.
Με την επιλογή μας για κύρια και
όχι εξοχική κατοικία επιδιώκουμε
να επιχορηγηθούν κτήρια που
χρησιμοποιούνται όλον τον χρόνο,
ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη
εξοικονόμηση ενέργειας.
Oφέλη για μονοκατοικίες
16. Λέγεται ότι θα προκύψει όφελος
από το πρόγραμμα λόγω μείωσης
της κατανάλωσης ενέργειας. Έχει
υπολογισθεί πόσο μπορεί να μειωθεί η
κατανάλωση ενέργειας;
Το ποσό της εξοικονομούμενης
ενέργειας εξαρτάται από τον τύπο
του κτηρίου, την κλιματική ζώνη, τις
επεμβάσεις που θα γίνουν και, βέβαια,
από την ενεργειακή συμπεριφορά
των ενοίκων. Για τον υπολογισμό της
μείωσης της κατανάλωσης απαιτείται
σχετική μελέτη. Για τον λόγο αυτόν
αποφασίσαμε το πρόγραμμα να
εφαρμοσθεί στη βάση των συστάσεων
των ενεργειακών επιθεωρητών. Έτσι,
για μια μονοκατοικία 100 τ.μ. που θα
μονωθεί, το όφελος σε κατανάλωση
ενέργειας για θέρμανση στις βόρειες
περιοχές της χώρας μπορεί να φτάσει
και τις 23.000 kWh, το οποίο αντιστοιχεί
σε ποσοστό 60%, μειώνοντας έτσι το
ετήσιο κόστος για θέρμανση κατά
1.500 ευρώ.
17. Πώς θα γνωρίζει ο πολίτης τις
παρεμβάσεις που θα τον οδηγήσουν σε
μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας;
Oι προτάσεις του ενεργειακού
επιθεωρητή θα είναι αρκετά
αναλυτικές και θα προσδιορίζουν
την εξοικονομούμενη ενέργεια και
το επιλέξιμο κόστος κάθε παρέμβασης.
18. Πρέπει να γίνουν όλες
οι παρεμβάσεις;
Μετά την ενεργειακή επιθεώρηση
ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί
να επιλέξει όποιες και όσες
παρεμβάσεις από αυτές που έχουν
προταθεί από τον ενεργειακό
επιθεωρητή και είναι επιλέξιμες για το 21
πρόγραμμα, ενώ παράλληλα οδηγούν
στην ενεργειακή αναβάθμιση της
κατοικίας του κατά μία τουλάχιστον
κατηγορία. Σημαντικό στοιχείο βέβαια
για την επιλεξιμότητα στο πρόγραμμα
θα είναι ο ενδιαφερόμενος να επιλέξει
τις παρεμβάσεις εκείνες που θα του
φέρουν τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση με
το λιγότερο δυνατό κόστος.
19. O ΦΠΑ είναι επιλέξιμη δαπάνη;
Ναι. Η επιχορήγηση υπολογίζεται
στην τελική αξία των δαπανών.
20. Πού θα απευθύνονται οι πολίτες
που θέλουν να ενημερωθούν
για το πρόγραμμα;
Θα δημιουργηθεί για τη διευκόλυνση
των πολιτών Γραφείο Αρωγής (help -
desk). Επίσης, οι πολίτες θα μπορούν
να απευθύνονται στις τράπεζες που
θα επιλεγούν να συμμετάσχουν
στο πρόγραμμα.
 Συνέντευξη: Παναγιώτης Παπασταματίου και Παναγιώτης Λαδακάκος, ΕΝΤΕΚΑ
Του Γιώργου Φιντικάκη
06
22
ΜΕΓΑΣ O ΚΙΝΔΥΝOΣ
ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΠΕ
ΧΩΡΙΣ ΠΡOΣΑΥΞΗΣΗ
«Αν θέλουμε πράσινη ανάπτυξη στην
πράξη και όχι στα λόγια, πρέπει να
15πλασιαστεί το λεγόμενο “Ειδικό
Τέλος ΑΠΕ”. Μόνον έτσι θα πετύχουμε
ως χώρα τον στόχο της διείσδυσης
μέχρι το 2020 των επενδύσεων σε
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε
ποσοστό 20%». Η επισήμανση ανήκει
στους Παναγιώτη Παπασταματίου και
Παναγιώτη Λαδακάκο, τις κινητήριες
δυνάμεις, μαζί με τον Κώστα Φιλιππίδη,
μιας από τις παλαιότερες αμιγώς
ελληνικές εταιρείες στον χώρο των
ΑΠΕ, της ΕΝΤΕΚΑ. Η ιστορία τους
θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα
ελληνικό «success story» στον χώρο
των ΑΠΕ. Γνωρίστηκαν το 1989,
όταν φοιτούσαν στο Εθνικό Μετσόβιο
Πολυτεχνείο, και έκαναν πράξη το
κοινό τους «όραμα» για τα αιολικά το
1995, ιδρύοντας την ENORA (Energy
Oracle ή Ενεργειακό Όραμα). Στα
«βαθιά» ωστόσο μπήκαν το 1998,
όταν η εταιρεία τους στην ουσία
«συγχωνεύτηκε» με την ΕΝΤΕΚΑ του
Κ. Φιλιππίδη, ξεκινώντας έκτοτε μια
ανοδική πορεία ανάπτυξης αιολικών
έργων, είτε σε συνεργασία με ξένες
εταιρείες είτε αυτόνομα.
Στη συνέντευξή τους στο «Α+Η»,
εξηγούν γιατί άνευ επιδοτήσεων
κεφαλαίου δεν θα είναι πλέον
βιώσιμες οι επενδύσεις σε ΑΠΕ χωρίς
προσαύξηση 20 - 25% στις τιμές της
πωλούμενης κιλοβατώρας, ενώ μιλούν
και για τις στρεβλώσεις της «ανώριμης»
ακόμη ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού,
θέτοντας ερωτήματα όπως: «Γιατί όταν
πέφτουν οι τιμές της χονδρικής στο
ρεύμα όπως φέτος, να μην πέφτουν και
τα τιμολόγια της λιανικής;».
Θεωρούν αναπόφευκτο ότι τα
επόμενα χρόνια θα έρθουν μεγάλες
αυξήσεις στις τιμές του ρεύματος,
προειδοποιώντας ότι «αν δεν πάρουμε
τώρα μέτρα (εξοικονόμηση ενέργειας,
επιτάχυνση διείσδυσης των ΑΠΕ στο
σύστημα), τότε αυτό που συμβαίνει
σήμερα στην Ελλάδα σε δημοσιονομικό
επίπεδο, θα συμβεί το 2013 σε
ενεργειακό επίπεδο».
Πολύς λόγος γίνεται για την τιμή
αγοράς της πράσινης κιλοβατώρας. Το
νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ ορίζει τις τιμές
αυτές για την επόμενη 20ετία. Με
αυτές τις τιμές θα είναι βιώσιμες όσες
επενδύσεις γίνουν από εδώ και πέρα;
Π. Π.: Η απάντηση είναι σαφής. Στις
θέσεις με υψηλό αιολικό δυναμικό,
είτε έχουν ήδη γίνει επενδύσεις είτε
σε όσες έχουν απομείνει, υπάρχουν
σημαντικά προβλήματα (λόγω δικτύων,
μη διασυνδεδεμένων νησιών κ.λπ.).
Επομένως, είναι βέβαιο ότι από εδώ
και πέρα ο μεγάλος όγκος αιολικών
πάρκων θα υλοποιηθεί σε θέσεις με
μεσαίο ή χαμηλό αιολικό δυναμικό. Oι
επενδύσεις αυτές για να είναι βιώσιμες
απαιτούν είτε επιδότηση του κεφαλαίου
κατασκευής, είτε αύξηση της σημερινής
σταθερής τιμής πώλησης της ενέργειας
στο δίκτυο. Δεδομένου ότι απ’ ό,τι
φαίνεται δεν θα υπάρχουν στο εξής
άλλες επιδοτήσεις κεφαλαίου, τότε, για
να έχουμε την ισοδύναμη οικονομική
απόδοση και για να παραμείνουν
βιώσιμες αυτές οι επενδύσεις, θα
πρέπει η αύξηση στην τιμή να είναι
25%. Εννοείται ότι αυτή η προσαύξηση
αφορά νέες επενδύσεις και όχι
υφιστάμενα αιολικά πάρκα, δηλαδή όσα
λειτουργούν. Αυτό προβλέπει και το νέο
σχέδιο νόμου.
Αιολικά πάρκα Παναχαϊκό Ι και ΙΙ, συνολικής ισχύος
48,5 MW, στα οποία η ENTEKA συμμετέχει με 10%.

23
 Αιολικό πάρκο Λιάζαρι 1,5 MW,
στον Δήμο Στύρων Ευβοίας.

O νόμος για τις ΑΠΕ όμως προβλέπει

μόνον 20%.
Π. Π.: Σωστό. Παρ’ όλα αυτά τα
«μαθηματικά» απαιτούν 25%. Μάλιστα,
αυτό το ποσοστό αύξησης ισούται
πλήρως με την υστέρηση της τιμής
πώλησης της αιολικής ενέργειας στην
Ελλάδα (87 ευρώ/MWh) σε σχέση με
τον μέσο όρο της τιμής των αιολικών
στην Ευρώπη των 27 για το 2007,
με βάση τα επίσημα στοιχεία της
24 Ευρωπαϊκής Oμοσπονδίας Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας (EREF).

«Δεν είναι βιώσιμες πλέον οι επενδύσεις

σε ΑΠΕ, χωρίς προσαύξηση στις τιμές
της πωλούμενης κιλοβατώρας.»
Δηλαδή είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα
για τους επενδυτές το αν η αύξηση
παραμείνει τελικά στο 20%;
Π. Π.: Απλώς θα υπάρχει μια μείωση
στην απόδοση των κεφαλαίων. Για να
καταλάβετε τι εννοώ σε μια τέτοια
περίπτωση, ο εσωτερικός βαθμός
απόδοσης κεφαλαίου (το internal
rate of return- IRR, όπως λέγεται),
θα κυμαίνεται από 8 έως 12%. Σας
θυμίζω ότι τα πρώτα αιολικά που
δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα, σε
θέσεις με άριστο αιολικό δυναμικό
(Σητεία και αλλού) δίνουν απόδοση 18
και 20%. Δεν υπάρχουν πια τέτοιες
θέσεις. Αλλά και αν υποθέσουμε ότι
έχουν απομείνει κάποιες τέτοιες λίγες
θέσεις- φιλέτα, τότε η προσαύξηση
της τιμής πώλησης της ενέργειας στο
δίκτυο θα πρέπει να είναι το πολύ 20%
για αυτές, και μεγαλύτερη (π.χ. 25%)
για όλες τις υπόλοιπες - χαμηλού
και μεσαίου αιολικού δυναμικού. Τι
πετυχαίνει η πολιτική αυτή; Πρώτον,
δεν επιβαρύνει υπέρμετρα το Ειδικό
Τέλος ΑΠΕ και, γενικότερα, το κόστος
της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα.
Δεύτερον, καθιστά βιώσιμες τις
επενδύσεις σε θέσεις χαμηλού αλλά
εκμεταλλεύσιμου αιολικού δυναμικού,
οι οποίες με τα σημερινά δεδομένα
δεν είναι βιώσιμες (σε περιοχές όπως
η Δυτική και Κεντρική Μακεδονία,
η Θεσσαλία κ.ά.), και ευνοεί έτσι τη
διασπορά των έργων ΑΠΕ προς όφελος
του συστήματος. Εμείς ως Ελληνική
Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ),
της οποίας είμαι Αντιπρόεδρος,
έχουμε καταθέσει σχετική πρόταση
στην υπουργό, σύμφωνα με την οποία
διαχωρίζεται η τιμολογιακή πολιτική
ανάλογα με το αιολικό δυναμικό
της κάθε θέσης.
Π. Λ.: Και επειδή μιλάμε για την
επιδότηση στο κόστος κατασκευής,
καλό είναι να δούμε σε ποια επίπεδα
βρίσκεται αυτό σε σχέση με το
παρελθόν. Το μέσο επενδυτικό κόστος
κυμαινόταν κάποτε μεταξύ 900.000
ευρώ και 1 εκατ. ευρώ το MW. Σήμερα
έχει ανέβει στο 1,5 εκατ. ευρώ το
MW. Δηλαδή έχει αυξηθεί κατά 50%
τα τελευταία χρόνια, γεγονός που
δικαιολογείται από τρεις παραμέτρους:
Πρώτα απ’ όλα από την τεράστια
αύξηση για ζήτηση που υπάρχει στην
παγκόσμια αγορά ανεμογεννητριών,
ειδικά τα τελευταία χρόνια προ της
κρίσεως, όταν και παρατηρήθηκε
ραγδαία αύξηση των τιμών.
Συγνώμη που διακόπτω, αλλά και
στην αγορά των φωτοβολταϊκών
έχει υπάρξει μεν μεγάλη ζήτηση τα
τελευταία χρόνια, όμως το κόστος
ακολουθεί αντιστρόφως ανάλογη
πορεία. Πώς το εξηγείτε αυτό;
Π. Λ.: Ναι, αλλά πρόκειται για μια
τεχνολογία της οποίας το κόστος
εξαρτάται πολύ από την πρώτη ύλη, το
πυρίτιο. Το τελευταίο αποτελεί βασικό
συστατικό και για άλλες αγορές, αυτές
των μικροτσίπ, για την κατασκευή
υπολογιστών. Για παράδειγμα,
όταν υπάρχει ζήτηση στην αγορά
των μικροτσίπ, η τιμή του πυριτίου
εκτοξεύεται. Τώρα που η ζήτηση για
τον τομέα αυτό έχει πέσει, το κόστος
προμήθειας του πυριτίου έχει και εκείνο
κατρακυλήσει σημαντικά. Είναι με λίγα
λόγια μια «ανώριμη» ακόμη τεχνολογία,
το κόστος παραγωγής της οποίας
εξαρτάται περισσότερο από την πρώτη
ύλη και λιγότερο από τις υπόλοιπες
συνθήκες της βιομηχανίας. Αντίθετα,
τα αιολικά είναι μια πιο «ώριμη»
τεχνολογία, το κόστος παραγωγής
των οποίων αντικατοπτρίζει πλέον
το κόστος των υλικών, τις συνθήκες
αγοράς και τη γενικότερη ζήτηση. Στην
περίπτωση των αιολικών μια βασική
πρώτη ύλη είναι ο χάλυβας. Η τιμή του
αυξήθηκε κατά 50% τα προηγούμενα
χρόνια και, ανάλογα, αυξήθηκε η τιμή
πώλησης της ανεμογεννήτριας για
να μη μιλήσουμε για την περίπτωση
του χαλκού, παραδείγματος χάριν,
όπου οι τιμές έχουν πολλαπλασιαστεί
σε σχέση με το παρελθόν. Επίσης,
επειδή όπως είπαμε οι καλές και
εύκολες κατασκευαστικά θέσεις
εκλείπουν, είναι λογικό τα συνοδά έργα
υποδομής (γραμμές μεταφοράς υψηλής
τάσεως, υποσταθμοί, χωματουργικές
εργασίες για τη διάνοιξη δρόμων
κ.λπ.) να είναι πιο κοστοβόρα απ’
ό,τι κάποτε. Αντιλαμβάνεστε πόσο
χαμηλότερο προϋπολογισμό έχει μια
γραμμή μεταφοράς σε θέση με χαμηλό
υψόμετρο δίπλα σε υπάρχοντα δίκτυα
της ΔΕΗ, και πολύ υψηλότερο όταν αυτή
βρίσκεται, για παράδειγμα στα 1.900
μέτρα, όπως η επέκταση του πάρκου
στο Παναχαϊκό Όρος, το τελευταίο έργο
που ολοκληρώσαμε ως ΕΝΤΕΚΑ.
Τι ποσοστό του συνολικού κόστους
αντιπροσωπεύουν πλέον τα συνοδά
αυτά έργα σε ένα καινούργιο αιολικό
πάρκο, όπως ήταν η επέκταση στο
Παναχαϊκό Όρος;
Π. Λ.: Θα έλεγα άνω του 30 - 35%,
έναντι 10 - 15% παλαιότερα. Δύο με
τρεις φορές περισσότερο δηλαδή. Αν
επομένως περικοπεί η επιχορήγηση
στο κόστος κατασκευής -όπως
ακούγεται ότι θα προβλέπει ο νέος
αναπτυξιακός νόμος- και δεδομένου
όλου αυτού του επιπλέον κόστους που
μόλις περιγράψαμε, γίνεται σαφές ότι
μια επένδυση δεν μπορεί στο εξής να
είναι βιώσιμη. Αυτόν ακριβώς τον ρόλο
έρχεται να διαδραματίσει η προσαύξηση
στην τιμή της κιλοβατώρας, που
προβλέπει ο νέος νόμος για τις ΑΠΕ.
15πλασιασμός του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ
Επόμενο θέμα που έχει ξεσηκώσει
πολλή κουβέντα. Πόσο πρέπει να
αυξηθεί το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ για να
καλύψει την ολοένα και μεγαλύτερη
διείσδυση των επενδύσεων σε
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας;
Π. Π.: Πρώτα απ’ όλα ας τοποθετήσουμε
τα πράγματα στο σωστό τους μέγεθος.
Αυτήν τη στιγμή το λεγόμενο «Ειδικό
Τέλος ΑΠΕ» είναι 0,3 ευρώ/MWh.
Δηλαδή ο κάθε πελάτης της ΔΕΗ ή
άλλης ηλεκτρικής εταιρείας πληρώνει
0,3 ευρώ για κάθε μεγαβατώρα που
καταναλώνει. Αν τα 0,3 ευρώ φτάσουν
στα 5 ευρώ/MWh, δηλαδή ακόμη και να
15πλασιαστεί το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ,
τότε η επιβάρυνση στο μέσο προς
μεγάλο νοικοκυριό θα ανέλθει σε
λιγότερα από 30 ευρώ τον χρόνο, σε 2
ευρώ τον μήνα περίπου.
Σε τι θα εξυπηρετήσει μια τέτοια
αύξηση τον χώρο των Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας;
Π. Π.: Καταρχάς αύξηση του Ειδικού
Τέλους ΑΠΕ δεν οδηγεί σε αλλαγή
της αποζημίωσης που λαμβάνουν
οι επενδύσεις ΑΠΕ. Το Ειδικό
Τέλος ΑΠΕ έρχεται στην ουσία να
καλύψει μια μαθηματική διαφορά:
Αυτήν ανάμεσα στην εγγυημένη τιμή
πώλησης στο εθνικό σύστημα της
«κιλοβατώρας» από ΑΠΕ, και της τιμής
στην οποία διαμορφώνεται το κόστος
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
στην χονδρεμπορική αγορά της χώρας
μας (τη λεγόμενη «Oριακή Τιμή του
Συστήματος»). Δεδομένου ότι η
εγγυημένη τιμή για την αιολική ενέργεια
είναι 87 ευρώ/ΜWh και η μέση τιμή στη
χονδρεμπορική αγορά διαμορφώνεται
φέτος στα 45 - 50 ευρώ/MWh, αυτή
η διαφορά κυμαίνεται σήμερα στα 37
- 40 ευρώ για κάθε αιολική MWh. Το
σύστημα δηλαδή επιδοτεί αυτήν
τη διαφορά. 25
Για ποιον λόγο δεν πέφτουν τα
τιμολόγια λιανικής
Τα προηγούμενα χρόνια όμως δεν
συνέβαινε το ίδιο…
Π. Π.: Ακριβώς, για παράδειγμα το
2008 που το πετρέλαιο ήταν ακριβό, η
εικόνα ήταν ανάποδη, και ήταν οι ΑΠΕ
που επιδοτούσαν το σύστημα. Τη χρονιά
εκείνη οι ΑΠΕ επιδότησαν το σύστημα
με περίπου 50 εκατ. ευρώ. Η τιμή
πώλησης στο σύστημα, εν προκειμένω
της αιολικής ενέργειας μια και γι’ αυτήν
μιλάμε, ήταν τότε 80 ευρώ/ΜWh, όταν
η χονδρική τιμή στην αγορά ηλεκτρικής
ενέργειας είχε εκτοξευτεί στη διάρκεια
του 2008 ακόμη και πάνω από τα 100
ευρώ/ΜWh, λόγω του «ράλι» που έκανε
τότε το πετρέλαιο στις ξένες αγορές.
Αυτή η εικόνα σήμερα έχει αλλάξει,
διότι η Oριακή Τιμή του Συστήματος,
η τιμή δηλαδή που αντικατοπτρίζει το
κόστος παραγωγής του ηλεκτρισμού
σε μια χώρα, έχει πέσει. Δεν είναι
της παρούσης να συζητήσουμε το
γιατί (η κρίση έχει ρίξει την τιμή του
πετρελαίου, τη ζήτηση για ηλεκτρισμό
κ.ο.κ.). Το σημαντικό όμως είναι το
εξής: Το 2008, αυτή η τιμή ήταν 100
ευρώ/ΜWh, όταν ο μέσος οικιακός
καταναλωτής πλήρωνε στη ΔΕΗ, με
βάση τα τιμολόγιά της, γύρω στα
120 ευρώ/ΜWh. Σήμερα, δύο χρόνια
μετά, η τιμή χονδρεμπορικής έχει
πέσει στο μισό. Έχει καταρρεύσει στα
45 - 50 ευρώ/ΜWh, αλλά ο πελάτης
της ΔΕΗ (και όποιας άλλης εταιρείας
έχει εμφανιστεί τελευταίως στον
χώρο) πληρώνει πάλι γύρω στα 120
ευρώ/ΜWh. Διότι η πολιτεία δεν έχει
φροντίσει ώστε τα τιμολόγια λιανικής,
που ρυθμίζονται στην ουσία από το
κράτος, να προσαρμόζονται στις
αυξομειώσεις των τιμών χονδρικής,
μέσω ενός μηχανισμού. Δεν είναι
εντελώς άδικο σε μια αγορά όπου η
 τιμή του βασικού προϊόντος καταρρέει,
ο καταναλωτής να μην εισπράττει
αυτό το όφελος; Πρέπει λοιπόν να
βρούμε ένα σύστημα όπου η τιμή
λιανικής θα είναι σε ένα βάθος χρόνου
συνδεδεμένη με την τιμή χονδρικής. Το
ζήτημα σχετίζεται με το πόσο στρεβλά
έγινε η απελευθέρωση της αγοράς
ηλεκτρισμού στην Ελλάδα, ένα μικρό
μόνον μέρος της οποίας είναι και το
λεγόμενο «Ειδικό Τέλος ΑΠΕ». Αυτό
που προτείνουμε είναι το εξής: Όταν
καταρρέει η τιμή στην αγορά χονδρικής,
ο Έλληνας καταναλωτής να βλέπει τη
μείωση αυτήν στο τιμολόγιό του, και
παράλληλα να αυξάνεται ελάχιστα το
26 Ειδικό Τέλος ΑΠΕ. Το μοντέλο αυτό
θυμίζει λίγο τη λογική της περιβόητης
Ρήτρας Καυσίμου -που επρόκειτο
να ισχύσει στα τιμολόγια της ΔΕΗ το
2009, αλλά τελικά αυτό δεν έγινε για
να μην επιβαρυνθούν εν μέσω κρίσης
οι καταναλωτές-, την οποία δεν βλέπω
τελικώς να εφαρμόζεται.
Το κόστος
της πράσινης ενέργειας
Αρκεί ο 15πλασιασμός αυτός για να
καλύψει ο ΔΕΣΜΗΕ το κόστος όλων
των επενδύσεων από ΑΠΕ, που πρέπει
να γίνουν ως το 2020 για να πετύχουμε
τη διείσδυσή τους σε ποσοστό 20%;
Π. Π.: Αρκεί. Έχουμε λοιπόν υπολογίσει
ότι, αν το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ αυξηθεί
κατά 15 φορές, τότε ο ΔΕΣΜΗΕ θα
μπορέσει να καλύψει όχι μόνον το
φετινό του έλλειμμα, αλλά και εκείνο
που θα προκύψει μέχρι το 2020, χρονιά
κατά την οποία ο στόχος για τα έργα
ΑΠΕ είναι να έχουν φτάσει στο 20% της
τελικής κατανάλωσης ενέργειας, από το
11% που είναι σήμερα. Αναφέρομαι στα
αιολικά. Κρατώ μια επιφύλαξη για το αν
αυτή η αύξηση θα είναι αρκετή και για
τα φωτοβολταϊκά, τα οποία ως γνωστόν
έχουν πολύ πιο γενναία επιδότηση απ’
ό,τι τα αιολικά, κάτι που μένει να δούμε
στην πορεία ανάλογα με την ανάπτυξη
που θα έχουν στην Ελλάδα.
Αλλά, επειδή η αγορά ηλεκτρικής
ενέργειας είναι εξαιρετικά περίπλοκη,
ακόμη και σε εκείνους που ασχολούνται
καθημερινά μαζί της, θα ήθελα σ’ αυτό
το σημείο να κάνω απολύτως σαφές
τι ακριβώς είναι το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ.
Είναι το εργαλείο που χρειάζεται ο
Διαχειριστής του Εθνικού Συστήματος
Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ο
ΔΕΣΜΗΕ) για να χρηματοδοτήσει τη
μαθηματική διαφορά που περιγράψαμε
παραπάνω. Διότι η εκκαθάριση των
συναλλαγών σ’ αυτό το ιδιότυπο
χρηματιστήριο ενέργειας γίνεται
ως εξής: Κάθε ώρα που περνάει,
ο ΔΕΣΜΗΕ εξοφλεί όλους τους
παραγωγούς ενέργειας στην τιμή
της χονδρικής (Oριακή Τιμή), ενώ
την ίδια ώρα πληρώνεται από τους
χονδρέμπορους της ενέργειας πάλι
με βάση την ίδια τιμή, την Oριακή Τιμή.
Υπάρχει όμως μια ροή ενέργειας, αυτή
που προέρχεται από ΑΠΕ, την οποία
ο ΔΕΣΜΗΕ πληρώνει σε σταθερή
τιμή, προς 87 ευρώ εν προκειμένω
για τα αιολικά, για να την πουλήσει
μετά με βάση πάντα την Oριακή Τιμή.
Άρα, από αυτήν την τελευταία ροή,
ο ΔΕΣΜΗΕ είτε κερδίζει είτε χάνει.
Επειδή σήμερα είναι χαμηλή η Oριακή
Τιμή, ο ΔΕΣΜΗΕ χάνει από τη ροή των
ΑΠΕ. Το 2008, όπως είπαμε, κέρδιζε.
Το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ λοιπόν καλύπτει
ένα χρηματοοικονομικό έλλειμμα ή
πλεόνασμα του ΔΕΣΜΗΕ. Όταν το
Τέλος ΑΠΕ παραμένει για μεγάλο
χρονικό διάστημα χαμηλό, αυτό το
έλλειμμα αυξάνεται. Και είναι η πρώτη
φορά τα τελευταία χρόνια, που το
έλλειμμα έχει αυξηθεί τόσο πολύ.
Το Ειδικό Τέλος ΑΠΕ
Πού βρίσκεται αλήθεια το θέμα της
αύξησης του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ;
Π. Π.: Επίσημη ενημέρωση δεν έχουμε.
Το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως
η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ)
έχει προτείνει στην ηγεσία του υπ.
Περιβάλλοντος & Ενέργειας την
αύξηση του Ειδικού Τέλους κατά κάτι
λιγότερο από 5 ευρώ/MWh. Εδώ θα
ήθελα να κάνω και την αυτοκριτική
μου για μια απόφαση που ελήφθη
το 2006, στη διάρκεια της θητείας
μου στο τότε υπουργείο Ανάπτυξης
ως συμβούλου για θέματα ΑΠΕ. Το
2004, το Ειδικό Τέλος ήταν 0,6 ευρώ,
και κατόπιν οχλήσεων του ΔΕΣΜΗΕ
να αυξηθεί, έφτασε στα 0,8 ευρώ/
MWh, καλύπτοντας πλήρως τα τότε
κόστη του. Το 2006 όμως, επειδή
είχε αυξηθεί πολύ η Oριακή Τιμή, το
Ειδικό Τέλος μειώθηκε σε 0,3 ευρώ,
στα σημερινά δηλαδή επίπεδα. Αυτό
τελικά αποδείχθηκε πως ήταν λάθος.
Διότι αν είχε παραμείνει στα επίπεδα
των 0,8 ευρώ, θα είχαν συγκεντρωθεί
στο μεταξύ τόσα χρήματα στο Ταμείο
του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ, που δεν θα
χρειαζόταν σήμερα μια τόσο μεγάλη
αύξηση. Στερνή μου γνώση να σε είχα
πρώτα (γελάει)…
Επικείμενες αυξήσεις
στα τιμολόγια
Τι θα συμβεί το 2013 με την
υποχρεωτική δημοπράτηση όλων
των παραγόμενων ρύπων από τις
ενεργοβόρες βιομηχανίες;
Π. Π.: Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε
όλοι (πολιτεία, επιχειρήσεις,
καταναλωτές) ότι, αν δεν συμβάλλουμε
στην ανάπτυξη των ΑΠΕ, αν δηλαδή
δεν μειώνουμε δραστικά τους
παραγόμενους ρύπους μας, τότε
το 2013, μέσα σε ένα μόνον χρόνο,
θα πρέπει τα τιμολόγια ηλεκτρικού
ρεύματος να αυξηθούν κατ’ ελάχιστον
κατά 25 - 30%!
Με βάση τους ρυθμούς ανάπτυξης των
ΑΠΕ, θεωρείτε ότι το απευκταίο αυτό
σενάριο, δηλαδή της αύξησης μέσα σε
μια χρονιά των τιμολογίων στο ρεύμα
κατά 30%, μπορεί να αποφευχθεί;
Π. Π.: Όχι, οι αυξήσεις μάλλον δεν
γίνεται να αποφευχθούν, γιατί έχουμε
καθυστερήσει πολύ. Μπορούν όμως
να γίνουν κλιμακωτά, σταδιακά από
του χρόνου μέχρι και το 2013, ώστε
η επίπτωση στους προϋπολογισμούς
των νοικοκυριών να είναι μικρότερη.
Νομίζω μάλιστα ότι οι υπηρεσίες της
ΔΕΗ έχουν κάνει σχετική εισήγηση
προς τη διοίκησή της. Από εκεί και
πέρα, μεσομακροπρόθεσμα δηλαδή,
ένας μόνος τρόπος υπάρχει για να
αποφεύγουμε κάθε τόσο την ανάγκη
μεγάλων αυξήσεων στο ρεύμα: ο
συνδυασμός της εξοικονόμησης
ενέργειας και της ανάπτυξης
των ΑΠΕ. Όσο πιο γρήγορα τα
συνειδητοποιήσουμε αυτά (πολιτεία και
κοινωνία), τόσο μικρότερες επιπτώσεις
θα έχει ο μέσος καταναλωτής. Θεωρώ
όμως ότι τόσο η εξοικονόμηση, όσο και
η ανάπτυξη των ΑΠΕ δεν προφταίνουν
να αποδώσουν τόσο πολλά μέσα σε
τρία μόνον χρόνια. Γι’ αυτόν τον λόγο,
και επειδή νομίζω πως οι αυξήσεις στο
ρεύμα θα είναι αναπόφευκτες, πρέπει
η πολιτεία να εξηγήσει με επιμονή στην
κοινωνία το είδος της πολιτικής που
χαράσσεται στην ενέργεια, κάτι που δεν
έχει γίνει ακόμη.
Δημοσιονομικό επίπεδο
Π. Λ.: Ξέρετε τι θα σημάνει για την
ελληνική κοινωνία το 2013 - 2014
αυτή η υποχρεωτική δημοπράτηση
των ρύπων; Αυτό που γίνεται σε
δημοσιονομικό επίπεδο το 2010, θα
συμβεί σε ενεργειακό επίπεδο σε τρία

με τέσσερα χρόνια. Όπως ακριβώς
ξυπνάμε σήμερα από τον ύπνο τόσων
ετών, συνειδητοποιώντας ότι ήρθε η
ώρα να πληρώσουμε τον λογαριασμό
επειδή τόσα χρόνια τρώγαμε, πίναμε
και διασκεδάζαμε με δανεικά, έτσι και
τότε θα δεχθούμε ένα ισχυρό σοκ. Το
ηλεκτρικό ρεύμα θα γίνει μια πανάκριβη
υπηρεσία απ’ τη μια ημέρα στην άλλη.
Και το αποτέλεσμα θα είναι ότι, όπως
ακριβώς σήμερα έρχεται η κυβέρνηση
και λαμβάνει μέτρα-σοκ, έτσι και τότε
η τότε κυβέρνηση θα υποχρεωθεί
να λάβει αντίστοιχης σκληρότητας
μέτρα, εν προκειμένω αυξήσεις
30% στο ρεύμα. Έστω και τώρα στο
παρά πέντε έχουμε μια ευκαιρία να
κάνουμε κάτι, για να μειώσουμε τις
επιπτώσεις. Διαφορετικά, τα πάντα
θα γίνουν υπό το κράτος του πανικού,
χωρίς να τηρούνται στοιχειώδεις
διαδικασίες και, αυτομάτως, λόγω
ανάγκης θα απεμπλακούν επενδύσεις
ΑΠΕ χιλιάδων MW, οι οποίες σήμερα
λιμνάζουν λόγω γραφειοκρατίας και της
κακώς νοούμενης «ευαισθησίας» σε
θέματα τοπικών αντιδράσεων. Την ίδια
στιγμή καταλαβαίνουμε ότι τόσα χρόνια
αφήσαμε ως κράτος αναξιοποίητη την
πολυτέλεια που είχαμε να διαλέγουμε
τις βέλτιστες επενδύσεις στον κλάδο
των ΑΠΕ και να τις υλοποιούμε με
εύλογους αλλά ταχείς ρυθμούς.
Oικονομική κρίση και ΑΠΕ
Σήμερα λοιπόν με τι ρυθμό
προχωρούν η εξοικονόμηση και
η ανάπτυξη των ΑΠΕ;
Π. Λ.: Στον τομέα της εξοικονόμησης
δεν είμαι ειδικός, αλλά στα αιολικά που
είναι και το αντικείμενό μας, μπορώ να
σας πω ότι έχουμε πιάσει τον απόλυτο
πάτο. Κάθε χρόνο δεν εντάσσονται στο
σύστημα παρά 100 - 120 MW αιολικής
ισχύος, και αυτά με μειούμενο ρυθμό.
Είμαστε τρομακτικά μακριά από τους
στόχους, χωρίς η κατάσταση αυτή να
οφείλεται στην κρίση, αλλά στα δομικά
προβλήματα της ελληνικής αγοράς
(γραφειοκρατία, αντιδράσεις, έλλειψη
δικτύων κ.λπ.). Και αυτό που φοβάμαι
πλέον είναι ότι μπορεί το νομοσχέδιο
για την απλοποίηση της αδειοδοτικής
διαδικασίας των ΑΠΕ να είναι πολύ
καλό (γενναία κίνητρα, μείωση
γραφειοκρατίας κ.λπ.), αλλά λόγω
ακριβώς της αρνητικής οικονομικής
συγκυρίας ίσως να μην μπορεί να φέρει
τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Δηλαδή ως εταιρεία αλλά και ως
κλάδος ευρύτερα, αντιμετωπίζετε
προβλήματα λόγω της κρίσης;
Π. Λ.: Ασφαλώς και αντιμετωπίζουμε! Ας
μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό
27
μας. Oι τράπεζες δεν δανείζουν εύκολα,
άρα υπάρχει μια στενότητα ρευστότητας
που σίγουρα θα «ακουμπήσει» τον χώρο
των ΑΠΕ. Πριν από δύο - τρία χρόνια
οι τραπεζίτες «συνωστίζονταν» έξω
από τα γραφεία μας για το ποιος θα
μας δώσει δάνειο με τα καλύτερα και
πιο ευνοϊκά επιτόκια. Τώρα γίνεται το
ανάποδο. Oι μεσαίες και μικρότερες
εταιρείες του κλάδου δυσκολεύονται
εξαιρετικά να δανειστούν. Και δεν
μιλώ για την ΕΝΤΕΚΑ, που έχοντας μια
πορεία στον χρόνο και διαθέτοντας
ένα ρεαλιστικό -και ίσως συντηρητικό-
πλάνο έργων αποκλειστικά δικών της,
κάπως καλύπτει τις όποιες δυσκολίες.
Μιλώ για τις μικρότερες εταιρείες,
την πλειονότητα δηλαδή της αγοράς
των ΑΠΕ. Αν όμως πούμε ότι η αγορά
«ανοίγει», που σημαίνει ότι πρόκειται
να γίνουν μερικές επενδύσεις κάποιων
δισεκατομμυρίων ευρώ τα επόμενα
χρόνια, ο τραπεζικός κλάδος θα
πρέπει να συνεισφέρει σε ένα πολύ
σημαντικό ποσοστό. Και φοβάμαι ότι
δύσκολα θα το κάνει, αν συνεχίσει επί
μακρόν η σημερινή κατάσταση. Και αν
μάλιστα καταργηθούν οι επιδοτήσεις
στο σκέλος της αρχικής επένδυσης
για την κατασκευή των έργων, τότε το
αντίστοιχο κόστος θα κληθούν να το
καλύψουν οι τράπεζες, γεγονός που
σήμερα φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο.

Χρειάζονται και υποδομές
Π. Π.: Εγώ θα ήθελα να σταθώ σε τρία
στρατηγικής σημασίας προβλήματα, που
δεν θέλουν και πολύ για να τινάξουν
την αγορά των ΑΠΕ στον αέρα. Και
δεν αναφέρομαι στις αντιδράσεις των
τοπικών κοινωνιών και στις προσφυγές
στα δικαστήρια. Πρώτον, οι περιορισμοί
που τίθενται για να επιτευχθεί η
περιβόητη μεγάλη διείσδυση της
28 πράσινης ενέργειας. Μιλώ για τις
υποδομές. Μπορεί το ηλεκτρικό δίκτυο,
οι ηλεκτρικοί μας σταθμοί, οι εγχώριες
και διεθνείς διασυνδέσεις της χώρας να
υποστηρίξουν τόσο μεγάλη διείσδυση;
Υπάρχουν συστήματα «αποθήκευσης»
ενέργειας, είναι ευέλικτοι οι νέοι
σταθμοί φυσικού αερίου; Έχει την
κουλτούρα και τις υποδομές η αρμόδια
αρχή (ΔΕΣΜΗΕ) να διαχειριστεί όλη
αυτήν τη μεγάλη διείσδυση πράσινης
ενέργειας; Τι είδους σχέση θα
αναπτυχθεί μεταξύ των ΑΠΕ και των
παραδοσιακών θερμικών μονάδων;
Συμπληρωματική ή ανταγωνιστική; Διότι,
αν δεν λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα
σε επίπεδο υποδομών και θεσμικών
εργαλείων ώστε αυτή η σχέση να είναι
συμπληρωματική, μπορεί να
έχουμε πρόβλημα.
Τι εννοείτε όταν λέτε
«συμπληρωματική»;
Π. Π.: Έστω για παράδειγμα ότι το
κράτος συνεχίζει να αδειοδοτεί
θερμικούς σταθμούς βάσης, οι
οποίοι όμως δεν είναι ευέλικτοι και
δεν μπορούν να λειτουργήσουν σε
χαμηλά τεχνικά ελάχιστα, όποτε αυτό
απαιτείται, ώστε να επιτρέπουν τη
λειτουργία αιολικών πάρκων σε μεγάλη
κλίμακα. Τότε θα αντιμετωπίσει σύντομα
το δίλημμα για το αν θα λειτουργήσουν
οι ΑΠΕ ή οι εν λόγω σταθμοί. Γιατί το
σύστημα δεν μπορεί να αντέξει μεγάλο
αριθμό αιολικών πάρκων, χωρίς την
υποστήριξη σημαντικού επίσης αριθμού
ευέλικτων σταθμών βάσης.
«Όχι» για τα αιολικά στον
Θεσσαλικό Κάμπο!
Το δεύτερο στρατηγικό πρόβλημα
αφορά τη σχέση μεταξύ των αιολικών
πάρκων και της βιοποικιλότητας,
γενικότερα της προστασίας της φύσης.
Διότι έχει αρχίσει να αναπτύσσεται
έντονα και σε θύλακες της διοίκησης
Επάνω: Παναγιώτης Παπασταματίου
Κάτω: Παναγιώτης Λαδακάκος
ένα ψευτοδίλημμα του τύπου «ή
αιολική ενέργεια ή προστασία της
βιοποικιλότητας».
Ας πάρουμε για παράδειγμα τις
περιοχές Natura, οι οποίες στην
Ελλάδα αγγίζουν το 25% της συνολικής
χερσαίας έκτασης. Επειδή λοιπόν
πρέπει αναμφίβολα να προστατευθούν,
αρχίζουν και τίθενται διάφορα
ερωτήματα για το πόσο αποτελεσματικά
θα επιτύχει η πολιτεία τη σύζευξη
του «πράσινου» με την ανάπτυξη.
Αυτό που πρέπει να εμπεδωθεί σαν
πολιτική κατεύθυνση είναι ότι σε μια
χώρα που τα 20 - 25 τελευταία χρόνια
δεν έχει να επιδείξει και σπουδαία
αποτελέσματα στο σκέλος της
επιστημονικής τεκμηρίωσης για την
προστασία του περιβάλλοντος, δεν είναι
δυνατόν βάσει ασκήσεων επί χάρτου
και χωρίς τεκμηριωμένες μελέτες
να ορίζουμε συλλήβδην περιοχές
αποκλεισμού των ΑΠΕ, και ειδικότερα
των αιολικών πάρκων. Είτε αυτές είναι
περιοχές Natura, είτε εθνικά πάρκα. Τα
τελευταία εθνικά πάρκα που ορίστηκαν
το 2009 από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ είναι
τα εξής τρία: Πρώτον, το εθνικό
πάρκο Ροδόπης, που περιλαμβάνει 6
περιοχές Natura αλλά έχει συνολική
έκταση 4πλάσια αυτών των περιοχών.
Αν θεωρήσουμε το εθνικό αυτό πάρκο
ως ζώνη αποκλεισμού των ΑΠΕ, τότε
αποκλείεται η εγκατάστασή τους από
μια αχανή έκταση, πολύ μεγαλύτερη
από τις πραγματικές εκτάσεις Natura.
Το ίδιο ισχύει για τα υπόλοιπα δύο
εθνικά πάρκα του Βουραϊκού - Χελμού
στη Βόρεια Πελοπόννησο και για το
οικολογικό πάρκο Πάρνωνα στην Αν.
Πελοπόννησο. Περιλαμβάνουν το
καθένα από 3 περιοχές Natura, αλλά
έχουν τριπλάσια έκταση από αυτές.
Επομένως, αν βαδίσουμε σε μια λογική
που αποκλείει την εγκατάσταση ΑΠΕ
συλλήβδην από τεράστιες περιοχές, θα
βρεθούμε κάποια στιγμή στη δυσάρεστη
θέση να πρέπει να τοποθετήσουμε
αιολικά πάρκα στον Θεσσαλικό Κάμπο,
όπου όμως δεν φυσάει!
Αιγαίο: «Αιολικά και ραντάρ»
Το τρίτο θέμα είναι ένα πρόβλημα που
έχει αντιμετωπιστεί στην Ευρώπη, αλλά
σε εμάς τώρα αρχίζει να εμφανίζεται.
Είναι η σχέση της αιολικής ενέργειας
με τα ραντάρ. Σκεφτείτε ότι μιλάμε για
την ανάπτυξη του αιολικού δυναμικού
Το ιστορικό της ΕΝΤΕΚΑ
Ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1984,
ως μία από τις πρώτες εταιρείες
αιολικών πάρκων που εμφανίστηκαν
στην Ελλάδα, σε μια εποχή όπου
δεν υπήρχε καλά καλά νομοθεσία
για τις ΑΠΕ. Την εποχή εκείνη
μόνον η Δανία δραστηριοποιούνταν
σοβαρά στο αντικείμενο των
αιολικών. Στο πλαίσιο αυτό η
ΕΝΤΕΚΑ άρχισε να αντιπροσωπεύει
δανέζικους κατασκευαστικούς οίκους
ανεμογεννητριών, (αρχής γενομένης από
τη Micon που μετεξελίχθηκε σε Wincon),
με τα «τερατώδη» μεγέθη για την εποχή
των… 10 - 15 κιλοβάτ. Το 1994, χρονιά
που ψηφίζεται και ο πρώτος νόμος
στην Ελλάδα για τις ΑΠΕ (2244/94),
βρίσκει την εταιρεία να αντιπροσωπεύει
τη NEG Μicon, που μαζί με τη Vestas
αποτελούσαν τους κυρίαρχους
«παίκτες» της εποχής.
Το πρώτο μεγάλο έργο που ανέλαβε
η ΕΝΤΕΚΑ ως αντιπρόσωπος της NEG
Μicon ήταν η κατασκευή για λογαριασμό
της ΔΕΗ του μεγαλύτερου αιολικού
πάρκου της εποχής, ισχύος 10 MW στην
Ξηρολίμνη του Δήμου Ιτάνου στη Σητεία
Κρήτης. Είναι η εποχή που ξεκινά τη
δράση της και η άλλη μεγάλη ελληνική
εταιρεία, η Χ. Ρόκας. Για αρκετά χρόνια η
εταιρεία δραστηριοποιούνταν μόνον στην
τοποθέτηση ανεμογεννητριών και στη
συντήρηση αιολικών πάρκων, έχοντας
για μεγάλους πελάτες, επιχειρήσεις
που μόλις τότε εισέρχονταν στον κλάδο,
όπως η ΤΕΡΝΑ και ο Όμιλος Κοπελούζου
μαζί με τον Όμιλο Σαμαρά. Πρόκειται για
«γραφικές αλλά όμορφες εποχές», όπως
χαρακτηριστικά λέει ο κ. Λαδακάκος,
ο οποίος θυμάται τότε που η ΕΝΤΕΚΑ
ανέλαβε να σχεδιάσει και να αναπτύξει
για λογαριασμό του Oμίλου Κοπελούζου
το πρώτο του αιολικό πάρκο, ισχύος 6
MW στην Εύβοια. «Φτάσαμε στο χωριό
ψάχνοντας για χωράφια προς ενοικίαση,
και οι κάτοικοι μας πήγαν στο καφενείο
και μας κέρασαν ό,τι μπορείτε να
φανταστείτε, ενθουσιασμένοι στην ιδέα
της εγκατάστασης ανεμογεννητριών στην
περιοχή τους», θυμάται. «Σήμερα έχουμε
φτάσει στο άλλο άκρο», προσθέτει
με νόημα.
Το 1998 η ΕΝΤΕΚΑ κάνει στροφή και
εισέρχεται στην ανάπτυξη αιολικών
πάρκων, με το πρώτο δικό της έργο,
ισχύος 1,5 MW, αποτελούμενο από
δύο μόνον ανεμογεννήτριες στον
Πολυπόταμο Εύβοιας. Κάπου το 2003,
κατασκευάζει το δεύτερο αιολικό της
πάρκο, ισχύος 2,7 μεγαβάτ στην Κρήτη,
και ξεκινάει στο πλαίσιο στρατηγικών
συνεργασιών να αναπτύσσει από
κοινού με γνωστές εταιρείες μεγάλα
αιολικά πάρκα. Πρόκειται για joint
ventures με τις ισπανικές Acciona και
Gamesa, με τη συμμετοχή της ΕΝΤΕΚΑ
να ανέρχεται αντίστοιχα στο 10 και
14%. Στην περίπτωση της Acciona, η
συνεργασία αφορά και τις δύο φάσεις
του αιολικού πάρκου στο Παναχαϊκό
Όρος, συνολικής ισχύος 50 MW. Στην
περίπτωση της Gamesa, έχει ξεκινήσει
η κατασκευή ενός έργου 25 MW στη
Βοιωτία, ενώ οι δύο εταιρείες διαθέτουν
ένα «πακέτο» έργων στη Νότια Εύβοια,
τα οποία δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει να
κατασκευάζονται εν αναμονή των νέων
δικτύων της ΔΕΗ.
Τέλος, η ΕΝΤΕΚΑ έχει σημαντική
παρουσία και στο σκέλος συντήρησης
και λειτουργίας ανεμογεννητριών.
Συντηρεί ένα πολύ μεγάλο τμήμα των
ανεμογεννητριών του δυναμικού της ΔΕΗ
Ανανεώσιμες, ενώ μέχρι και το 2004
(οπότε και διακόπηκε η συνεργασία της
με την NEG Μicon) είχε φτάσει να μετρά
στο πελατολόγιό της περίπου 120 MW
αιολικών πάρκων σε όλη την Ελλάδα, ή
200 περίπου ανεμογεννήτριες.
Ίσως το πιο φιλόδοξο έργο της ΕΝΤΕΚΑ
αφορά τη Σκύρο, όπου σε έκταση
κατά το μέγιστο μέρος της Ιεράς
Μονής Μεγίστης Λαύρας στοχεύει
στην ανάπτυξη ενός πάρκου ισχύος
333 MW, αποτελούμενου από 111
ανεμογεννήτριες.
Η ΕΝΤΕΚΑ συνεργάζεται με τις εταιρείες
Acciona, Gamesa και Suzlon. Το
χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνει:
• Δικά της έργα: 5,3 MW σε Κρήτη,
Εύβοια και Κεφαλλονιά, και άλλα 400 MW
υπό ανάπτυξη (σε διάφορες φάσεις).
• Από κοινού με Acciona (συμμετοχή
10%): 50 MW στο Παναχαϊκό Όρος εν
λειτουργία και 2.000 MW υπό ανάπτυξη.
• Από κοινού με Gamesa (συμμετοχή
14%): 25 MW στη Βοιωτία υπό
κατασκευή και 150 MW υπό ανάπτυξη.
Στους στόχους της περιλαμβάνεται
«πακέτο» επενδύσεων ύψους 30
εκατ. ευρώ στα επόμενα 1,5 - 2
χρόνια, οι οποίες περιλαμβάνουν τρία
αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 18
MW, ένα πάρκο σε «ώριμο» στάδιο
(άδειες εγκατάστασης ή εγκρίσεις
περιβαλλοντικών όρων), και μια
κατασκευή ενός φωτοβολταϊκού πάρκου
ισχύος 2 MW.
Το πιο φιλόδοξο σχέδιο αφορά την
ανάπτυξη αιολικού πάρκου στη Νότια
Σκύρο ισχύος 333 MW,
με 111 ανεμογεννήτριες.
του Αιγαίου, μιας περιοχής προς την
οποία είναι στραμμένα όλα τα ραντάρ
της Αεροπορίας και του Στρατού.
Η ανεμογεννήτρια επειδή γυρίζει
αποτελεί ουσιαστικά ένα κινούμενο
αντικείμενο. Προς στιγμήν λοιπόν το
ραντάρ την αναγνωρίζει ως στόχο,
και εξαρτάται από το πόσο σύγχρονα
είναι τα ηλεκτρονικά συστήματα που
διαθέτει, για να αντιληφθεί σε κλάσματα
του δευτερολέπτου ότι πρόκειται
απλώς για ένα αιολικό πάρκο. Αν είναι 29
παλαιάς τεχνολογίας, όπως πολλά
από τα ραντάρ του Στρατού αλλά και
της Αεροπορίας, δηλαδή επιπέδου
δεκαετίας 1980 ή και πιο παλιό, θα
χρειαστούν μερικά δευτερόλεπτα
για να αντιληφθεί τι πραγματικά
συμβαίνει. Αν μάλιστα έχει μπροστά
του πολλές ανεμογεννήτριες, τότε
θα χρειαστεί ακόμη περισσότερος
χρόνος. Αντιλαμβάνεστε τη σοβαρότητα
του θέματος, αφού σχετίζεται με την
άμυνα της χώρας. Ήδη πολλά αιολικά
πάρκα, όχι μόνον σε νησιά αλλά
και στην ηπειρωτική Ελλάδα, λόγω
παρεμβάσεων που πιθανολογείται ότι
γίνονται στα ραντάρ, αντιμετωπίζουν
πρόβλημα. Ειδικά στη Μ. Βρετανία,
τόσο ο κλάδος της αιολικής ενέργειας
όσο και ο Στρατός, έχουν δουλέψει
πολύ πάνω σ’ αυτήν την κατεύθυνση,
ώστε να επιλύσουν το πρόβλημα. Γι’
αυτό και εμείς ως Ελληνική Ένωση
Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) είμαστε
σε επαφή με τον Στρατό και με την
Αεροπορία και έχουμε ζητήσει να γίνουν
κάποιες συσκέψεις, καθώς είναι ένα
θέμα που αποτελεί μεγάλο πρόβλημα.
 Φυσικό αέριο

07
30

ΔΕΠΑ: ΣΧΕΔΙO
ΓΙΑ «ΝΑΜΠOΥΚO»
ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια
οραματίζεται για τη ΔΕΠΑ ο
επικεφαλής της, κ. Χάρης Σαχίνης,
μέσω της συμμετοχής της σε δύο
αγωγούς φυσικού αερίου, καθώς
και μέσω των εγκαταστάσεων
αποθήκευσης υγροποιημένου αερίου
LNG, που φιλοδοξεί να δημιουργήσει
στη Βόρεια Ελλάδα, με εξαγωγικό
προσανατολισμό. IGB, ITGI και
τερματικός σταθμός LNG, είναι οι
βασικές προτεραιότητες του νέου
Προέδρου της ΔΕΠΑ για το 2010.
Από πρακτικής άποψης, πρώτο και πιο
εύκολο εγχείρημα φαίνεται να είναι
η προώθηση του ελληνοβουλγαρικού
αγωγού IGB, ο οποίος θα ξεκινά
από την Κομοτηνή και θα καταλήγει
στη Στάρα Ζαγόρα της Βουλγαρίας,
εξασφαλίζοντας την παροχή αερίου
σε όλη τη Bαλκανική Xερσόνησο.
Εντός του 2013 μπορεί και να έχει
ολοκληρωθεί, αφού το μήκος και
το κόστος του δεν είναι μεγάλα,
ενώ πρόσφατα υπογράφηκαν στη
Θεσσαλονίκη, παρουσία της υπουργού
Περιβάλλοντος, οι δύο συμφωνίες
για τη σύσταση ισάριθμων εταιρειών,
που θα τον κατασκευάσουν και
θα τον εκμεταλλεύονται.
Δεύτερο και λιγότερο εύκολο
εγχείρημα, λόγω της γεωστρατηγικής
του σημασίας αλλά και των χωρών
που εμπλέκονται (η Τουρκία για
παράδειγμα), είναι ο ελληνοϊταλικός
αγωγός ITGI, που θα μεταφέρει
στη Δύση αζερικό αέριο (και όχι
μόνον). Και τρίτο, η κατασκευή ενός
μεγάλου terminal υγροποιημένου
αερίου LNG στην Καβάλα -μιας
άλλης «Ρεβυθούσας» δηλαδή- στις
εγκαταστάσεις της πρώην Βιομηχανίας
Φωσφορικών Λιπασμάτων.
Η προώθηση των τριών αυτών έργων,
σε συνδυασμό με τη διατήρηση
της ηγετικής θέσης της ΔΕΠΑ
στην αγορά εμπορίας -πόσο μάλλον
τώρα που ο ανταγωνισμός ανοίγει
και στους ιδιώτες- αποτελούν
τις βασικές προτεραιότητες της νέας
της διοίκησης. Πόσο εφικτό όμως
είναι να τις πετύχει μέσα στους
επιθυμητούς χρόνους;
O ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB
Πιο «ώριμο» από τα άλλα δύο έργα
εμφανίζεται αυτήν τη στιγμή να είναι το
σχέδιο του ελληνοβουλγαρικού αγωγού
(IGB). «Φτηνό, γρήγορο και εφικτό»,
χαρακτηρίζει το σχέδιο ο κ. Σαχίνης,
αφού έχει μήκος μόνον 170 χιλιομέτρων
και κόστος 145 εκατ. ευρώ, εκ των
οποίων τα 40 θα προέρχονται από
ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
«Σκεφτείτε το αυτό σε σύγκριση με τα
επτά δισ. ευρώ, στα οποία ανέρχεται
το κόστος του αγωγού Ναμπούκο»,
επισημαίνει ο επικεφαλής της ΔΕΠΑ,
ο οποίος θεωρεί ότι η τελική
επενδυτική απόφαση μπορεί να ληφθεί
και πριν από το τέλος του χρόνου.
«Μετά, θέλουμε δύο χρόνια για να
τον φτιάξουμε. Δηλαδή, μέσα στο 2013
μπορεί να λειτουργήσει», είναι
η άποψη του Διευθύνοντος
Συμβούλου της επιχείρησης.
IGB, ITGI και τερματικός
σταθμός LNG, είναι
οι βασικές προτεραιότητες
του νέου Προέδρου της ΔΕΠΑ
για το 2010. Πιο «ώριμο»
έργο εμφανίζεται αυτήν
τη στιγμή να είναι το σχέδιο
του ελληνοβουλγαρικού
αγωγού (IGB).
«Φτηνό, γρήγορο και
εφικτό», χαρακτηρίζει
το σχέδιο ο κ. Σαχίνης,
αφού έχει μήκος μόνον 170
χιλιομέτρων και κόστος 145
εκατ. ευρώ, εκ των οποίων
τα 40 θα προέρχονται από
ευρωπαϊκή χρηματοδότηση
Το έργο δεν έχει τις δυσκολίες ενός
υποθαλάσσιου αγωγού, όπως ο
ελληνοïταλικός, αλλά, το κυριότερο,
οι ανάγκες σε αέριο μπορούν να
καλυφθούν με πολύ μικρότερους
όγκους. Θα έχει τη δυνατότητα
μεταφοράς στη Βουλγαρία αερίου
από τον ελληνοτουρκικό αγωγό, από
το υγροποιημένο φυσικό αέριο της
Ρεβυθούσας ή μέσω του εθνικού
31
συστήματος. Η πρώτη συμφωνία που
υπογράφηκε στις αρχές Μαρτίου στη
Θεσσαλονίκη αφορούσε τη σύσταση
της εταιρείας που θα αναλάβει τον
σχεδιασμό, την κατασκευή και την
εκμετάλλευση του αγωγού. Η εταιρεία
Asset Company θα έχει έδρα τη Σόφια
και σ’ αυτή θα συμμετάσχουν ισόποσα
η βουλγαρική BEH και η ελληνοϊταλική
κοινοπραξία IGI/ΠOΣΕΙΔΩΝ, η οποία
ελέγχεται από τη ΔΕΠΑ και την ιταλική
Edison. Η δεύτερη συμφωνία αφορούσε
την ίδρυση εταιρείας, που θα έχει την
ευθύνη της εμπορικής διαχείρισης.
Σ’ αυτήν που θα εδρεύει στην Αθήνα
συμμετέχουν η ΔΕΠΑ και η BEH
με 35% η καθεμία, όπως και
η ιταλική Edison με 30%.
Είναι όμως ο IGB ένας τοπικού
ενδιαφέροντος αγωγός; Όχι, γι’ αυτό
και η ΔΕΠΑ δίνει σ’ αυτόν τόση σημασία.
Μέσω του αγωγού IGB θα μπορεί να
διοχετευθεί αέριο στη Ρουμανία και
την Oυγγαρία, μόλις ολοκληρωθεί η
κατασκευή δύο ακόμη διασυνδετικών
αγωγών μεταξύ Βουλγαρίας -
Ρουμανίας και μεταξύ Ρουμανίας -
Oυγγαρίας, ανάλογης δυναμικότητας
με τον IGB. Oι διασυνδέσεις αυτές
αναμένεται να ανοίξουν τον δρόμο για
την εισαγωγή ποσοτήτων αραβικού
υγροποιημένου φυσικού αερίου στη ΝΑ
Ευρώπη (δεν είναι τυχαίο το ενδιαφέρον
εσχάτως του Κατάρ για τη χώρα μας),
διαφοροποιώντας ουσιαστικά τις
εισαγωγές της περιοχής. Αν τα σχέδια
αυτά υλοποιηθούν, στην ουσία
θα δημιουργήσουν μια διαδρομή
αγωγών, η οποία έχει χαρακτηρισθεί
από τους ειδικούς και ως
ο «δικός μας μικρός Ναμπούκο».
Το «σταυρόλεξο» του ITGI
Η τύχη του υποθαλάσσιου -στο
μεγαλύτερο του μήκος (212 χλμ.)-
ελληνοϊταλικού αγωγού, που αποτελεί
συνέχεια του ελληνοτουρκικού, και στον
32
Με το μπλε χρώμα απεικονίζεται ο αγωγός Blue Stream, που μεταφέρει ρωσικό αέριο, διά μέσω της Μαύρης Θάλασσας,
στην Τουρκία. Με πράσινο χρώμα ο ελληνοτουρκοïταλικός αγωγός ITGI, που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει αέριο
από τις χώρες της Κασπίας, διά μέσω της Ελλάδας, στη Δυτική Ευρώπη. Και με κόκκινο χρώμα ο ανταγωνιστικός του
ITGI αγωγός Ναμπούκο, αμερικανικών συμφερόντων, επίσης σχεδιασμένος για να μεταφέρει αέριο από τις χώρες της
Κασπίας στη Δύση.
οποίον συμμετέχει η ΔΕΠΑ από κοινού
με την Edison, συνεχίζει να αποτελεί
πραγματικό «γρίφο». Oι απόψεις για
την τύχη του διίστανται και σχετίζονται
κυρίως με την εξεύρεση του αερίου
Στις αρχές Μαρτίου που θα τον τροφοδοτεί. Η αισιόδοξη
άποψη υποστηρίζει ότι τελικώς
η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεπεράστηκαν οι τουρκικές αιτιάσεις
έλαβε απόφαση τα Κοινοτικά προς το Αζερμπαϊτζάν, που σχετίζονταν
Ταμεία να συμμετάσχουν με με τα κόμιστρα διέλευσης, αλλά και
ποσά έως 100 εκατ. ευρώ με τις ποσότητες που θα παρακρατεί
η Άγκυρα για τις δικές της ανάγκες.
στον ελληνοϊταλικό αγωγό Εκτιμούν πως μέσα στους επόμενους
και με 45 εκατ. στον 2 - 3 μήνες η υλοποίησή του επιτέλους
ελληνοβουλγαρικό, θα «ξεμπλοκάρει», ότι αρχίζουν
καθώς και ότι τα δύο οι μελέτες κατασκευής του, που
θα διαρκέσουν το πολύ έναν χρόνο,
έργα έχουν ενταχθεί και ότι από το 2011 θα ξεκινήσει
στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο η κατασκευή του.
Oικονομικής Ανασυγκρότησης Η απαισιόδοξη ωστόσο άποψη
θεωρεί πως υπάρχει ακόμη πολύς
δρόμος πριν αρχίσουμε να μιλάμε
για χρονοδιαγράμματα. Κυριότερο
επιχείρημα αυτής της άποψης είναι ότι
παραμένει ακόμη θολό το τοπίο γύρω
από τα αιτήματα της Άγκυρας προς το
Μπακού. Το μόνο σίγουρο είναι ότι στις
αρχές Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
έλαβε απόφαση τα Κοινοτικά Ταμεία να
συμμετάσχουν με ποσά έως 100 εκατ.
ευρώ στον ελληνοϊταλικό αγωγό και
με 45 εκατ. στον ελληνοβουλγαρικό,
καθώς και ότι τα δύο έργα έχουν
ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο
Oικονομικής Ανασυγκρότησης.
Για τα θέματα αυτά ο υφυπ. ΠΕΚΑ
Ι. Μανιάτης είχε επαφές την ίδια
περίοδο στις Βρυξέλλες με
τον αρμόδιο για τα ενεργειακά
νέο Επίτροπο Γκίντερ Έτινγκερ.
«Σφήνα» ο TAP;
«Μπορεί να αποτελέσει “σφήνα”
στα σχέδια του ITGI η προώθηση του
Trans Adriatic Pipeline (TAP) ;», είναι
ωστόσο ένα ερώτημα που ορισμένοι
διατυπώνουν. Πρόκειται για τον
αγωγό που θα ακολουθεί τη διαδρομή
Θεσσαλονίκη - Αυλώνα Αλβανίας -
Πρίντεζι Ιταλίας, και για την πρόοδο
του οποίου ο κ. Μανιάτης ενημερώθηκε
πρόσφατα από τους εκπροσώπους
του: τη νορβηγική StatOil Hydro και την
ελβετική EGL. Μάλιστα, η StatOil Hydro
έχει διασφαλισμένες ποσότητες αερίου
στα κοιτάσματα του Αζερμπαϊτζάν,
ενώ η EGL έχει συμβόλαιο για
μεταφορά 5 δισεκατομμυρίων κυβικών
μέτρων αερίου τον χρόνο από
το Ιράν στην Ευρώπη.
Δεδομένου ότι τόσο ο TAP όσο και ο
ITGI θα έχουν σε έναν βαθμό κοινή
πηγή προμήθειας, δηλαδή το αέριο του
Αζερμπαϊτζάν, ορισμένοι υποστηρίζουν
ότι ο πρώτος μπορεί να αποτελέσει
«σφήνα» στον δεύτερο. Άλλοι πάντως

O σχεδιαζόμενος ελληνοβουλγαρικός αγωγός,
που θα ξεκινά από την Κομοτηνή και θα καταλήγει
στη Στάρα Ζαγόρα της Βουλγαρίας, θα παρέχει αέριο
σε όλη τη Βαλκανική.
θεωρούν ότι η λύση στην ευρωπαϊκή
τροφοδοσία αερίου δεν θα επέλθει από
την κατασκευή ενός ή δύο αγωγών,
αλλά με την προώθηση ενός ευρύτερου
σχεδίου, που θα στηρίζεται σε
πολλαπλές πύλες εισόδου αερίου μέσω
αγωγών αλλά και σταθμών LNG, την
αύξηση των αποθηκευτικών χωρών και
τη μεγαλύτερη δυνατή χρήση αγωγών
inter - connectors μεταξύ των χωρών.
Επομένως... όλοι οι καλοί χωρούν.
Να θυμίσουμε εδώ ότι η πλευρά του
TAP έχει καταθέσει εδώ και… χρόνια
αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας
(ΡΑΕ) για την κατασκευή ανεξάρτητου
συστήματος φυσικού αερίου, που
θα συναντά το εθνικό σύστημα στη
Θεσσαλονίκη και θα μεταφέρει αέριο
μέσω της Δυτικής Μακεδονίας και της
Αλβανίας στην Αδριατική.
Το terminal στην Καβάλα
Το τρίτο φιλόδοξο σχέδιο της ΔΕΠΑ
για το 2010 αφορά την προώθηση του
σχεδίου της για την κατασκευή terminal
υγροποιημένου αερίου στην Καβάλα,
με εξαγωγικό προσανατολισμό, που
θα εξυπηρετεί δηλαδή τις αγορές των
Βαλκανίων. Πληροφορίες από τη ΔΕΠΑ
αναφέρουν ότι η επιχείρηση έχει βρει
ξένο συνεταίρο με μεγάλες ποσότητες
LNG. Αλλά όσοι παρακολουθούν τις
εξελίξεις γύρω από τα ενεργειακά
33
διερωτώνται ποιος ο λόγος κατασκευής Στο πλαίσιο αυτό, τον Απρίλιο του
ενός τόσο πολυδάπανου έργου, 2009, αντιπροσωπεία από τη Σόφια
εφόσον υλοποιηθεί η επένδυση που επισκέφθηκε το Κατάρ, όπου και
ανακοινώθηκε προ ολίγων μηνών συζήτησε με την ηγεσία του Εμιράτου το
από την κυβέρνηση και αφορά το ενδεχόμενο κατασκευής ενός μεγάλου
ενδιαφέρον των κεφαλαίων από το terminal υγροποιημένου αερίου, που θα
Κατάρ, για να δημιουργήσουν στο εξυπηρετεί τις ανάγκες όχι μόνον της
άλλο άκρο της Ελλάδας, στον Αστακό Βουλγαρίας αλλά και πολλών ακόμη
Αιτωλοακαρνανίας, αντίστοιχο terminal. χωρών της ΝΑ Ευρώπης.
Υπενθυμίζουμε ότι το θέμα της Το σχέδιο προέβλεπε τότε και
κατασκευής από τη ΔΕΠΑ ενός τέτοιου συμμετοχή της Ελλάδας και ότι το
σταθμού στην Καβάλα τέθηκε για πρώτη εν λόγω έργο θα κατασκευαζόταν
φορά στο τραπέζι την περίοδο 2005 - κάπου στο Αιγαίο (το πιθανότερο στην
2006, με στόχο να καλύπτει όχι μόνον Καβάλα), όπου και θα ελλιμενίζονταν τα
τις ανάγκες της Β. Ελλάδας, αλλά και πλοία με το υγροποιημένο αέριο (LNG),
εκείνες των γειτονικών χωρών. προερχόμενα από τον Αραβικό Κόλπο
Η συζήτηση όμως άνοιξε για τα καλά (π.χ. από το Κατάρ).
μετά την κρίση στις σχέσεις ανάμεσα
στη Ρωσία και την Oυκρανία, τον
Ιανουαρίου 2009, που άφησε χωρίς
φυσικό αέριο σχεδόν όλη την Ευρώπη
και κατέστησε επιτακτική την ανάγκη
εξεύρεσης και άλλων εναλλακτικών
πηγών προμήθειας, πέραν της Μόσχας.
Το σχέδιο της Καβάλας επανήλθε τότε
δριμύτερο. Η Βουλγαρία μάλιστα -η
χώρα ίσως που επλήγη περισσότερο
από κάθε άλλη από το κλείσιμο της
στρόφιγγας του ρωσικού αερίου προς
την Ευρώπη- ξεκίνησε αμέσως επαφές
με χώρες της Μέσης Ανατολής και
του Αραβικού Κόλπου, προκειμένου να
εξασφαλίσει αέριο από άλλες πηγές.
 Πράσινη ενέργεια
Του Xάρη Φλουδόπουλου
08
34
ΑΓOΡΕΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ;
ΛΥΣΗ Η ΣΤΡOΦΗ
ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Oι ΒΙOΤΕΡ, J&P ΑΒΑΞ, Ικτίνος
και ο Όμιλος Καράτζη, είναι μερικά
χαρακτηριστικά παραδείγματα
εταιρειών από τον χώρο
των κατασκευών και όχι μόνον,
που στρέφονται στην αγορά της
πράσινης ενέργειας.
Πρόκειται για εταιρείες που βλέπουν
τις Ανανεώσιμες Πηγές ως ευκαιρία
για να επεκτείνουν τις δραστηριότητές
τους, σε μια περίοδο μάλιστα που
αγορές όπως αυτή των κατασκευών
βιώνουν σοβαρά προβλήματα.
ΒΙOΤΕΡ
Χαρακτηριστικό παράδειγμα
η κατασκευαστική ΒΙOΤΕΡ, η οποία
πρόσφατα στον κύκλο του Ιανουαρίου
κατέθεσε στη ΡΑΕ αιτήσεις για δύο
έργα: ένα αιολικό πάρκο 16 MW
στην Ευρυτανία και ένα μικρό
υδροηλεκτρικό 1,3 MW στην Καρδίτσα.
Πάντως, όπως τονίζουν οι εκπρόσωποι
της εταιρείας, για τη ΒΙOΤΕΡ η πρώτη
ενασχόληση στην αγορά της ενέργειας
εντοπίζεται προ δεκαετίας. Η εταιρεία
ιδρύθηκε το 1999 από κοινού με την
Ι. Κ. Σαραντόπουλος ΑΕ. Αργότερα,
ο εταίρος συγχωνεύτηκε με την
Παντεχνική (2003), η οποία με τη σειρά
της απορροφήθηκε από τον σημερινό
Όμιλο Ελλάκτωρ (2007).
Η κατασκευαστική δραστηριοποιείται
στην αγορά τόσο ως επενδυτής όσο και
ως κατασκευαστής EPC έργων.
Τον Μάιο του 2007 ελήφθη η απόφαση
για την ίδρυση δύο νέων εταιρειών και,
στο τέλος του ίδιου έτους, πουλήθηκε
η μετοχική συμμετοχή στη ΒΙOΣΑΡ.
Έτσι, σε αντικατάσταση της συμμετοχής
στη ΒΙOΣΑΡ, δημιουργήθηκαν
η Δομοκός ΑΕ (ΒΙOΤΕΡ 35%) και η Β-OΝ
ΑΕ (Ι. Ζολώτας, Διευθύνων Σύμβουλος
32% - ΒΙOΤΕΡ 68%). Όπως εξηγεί
ο κ. Ζολώτας, η πρώτη είναι η
επενδυτική εταιρεία του Oμίλου στα
φωτοβολταϊκά με portfolio περίπου
5 MW (Ιούνιο - Δεκέμβριο 2007).
Oι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις
προβλέπουν φωτοβολταϊκές μονάδες
που καλύπτουν όλο το σημερινό φάσμα
(7 kW σε στέγη, 20 kW tracking,
70 kW σε μη διασυνδεδεμένο νησί,
150 kW αίτηση εξαίρεσης, 500 kW
μηδενικής όχλησης και 4.000 kW
χαμηλής όχλησης), που αντίστοιχα
ξεκινούν από μηδαμινή αδειοδότηση
και γραφειοκρατία ως την πλήρη
αδειοδότηση μεγάλου έργου. «Στόχος
μας αφενός είναι τα έσοδα για τη
μητρική από την ενέργεια και
η δημιουργία προστιθέμενης αξίας
σε συμμετοχές και, αφετέρου,
να “προικιστεί” η δεύτερη θυγατρική
(Β-OΝ), που αποτελεί την
κατασκευαστική εταιρεία (EPC)
του Oμίλου στον χώρο των ΑΠΕ»,
αναφέρει ο κ. Ζολώτας. Πέραν
της δραστηριοποίησης στον κλάδο
των φωτοβολταϊκών, η ΒΙOΤΕΡ ΑΕ
ίδρυσε 7 νέες εταιρείες (100%) ως
φορείς αδειών αιολικών και μικρών
υδροηλεκτρικών μονάδων. Αυτήν τη
στιγμή έχουν κατατεθεί αιτήσεις για
περίπου 150 MW με αρχικό στόχο τα
250 MW έως το πρώτο τρίμηνο του
2010. Αναμένεται να προχωρήσουμε
και σε νέες επεκτάσεις, εφόσον οι
συνθήκες παραμείνουν ευνοϊκές.
«Εξετάζουμε τη δυνατότητα ανάπτυξης
γεωθερμικών μονάδων στο μέλλον,
καθώς η εταιρεία διαθέτει μεγάλη
έκταση σε γεωθερμικό πεδίο
στη Β. Ελλάδα», καταλήγει ο Διευθύνων
Σύμβουλος της Β-OΝ.
J&P ΑΒΑΞ
«Άνοιγμα» στην ενέργεια κάνει η J&P
ΑΒΑΞ μέσω της συνεργασίας της με
την ιταλική Sorgenia Spa. Πρόσφατα,
η κατασκευαστική ανακοίνωσε την
επίσημη έναρξη της στρατηγικής
συνεργασίας με τη Sorgenia στην
ελληνική αγορά ενέργειας, έχοντας
λάβει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις
σε θέματα ελέγχου του ανταγωνισμού
από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και
τις ελληνικές αρχές. Η συνεργασία
θα υλοποιηθεί μέσω της Volterra AE
(πρώην Αργέστης AE), μία εταιρεία
ιδιοκτησίας 50:50 των δύο εταίρων, της
J&P και της Sorgenia.
H Volterra στοχεύει στην παραγωγή
ενέργειας κυρίως από Ανανεώσιμες
Πηγές στο εμπόριο και στη λιανική
προμήθεια ενέργειας στην Ελλάδα,
σκοπεύοντας να καταστεί σταδιακά
βασικός «παίκτης» στην αγορά,
εκμεταλλευόμενη την τεχνογνωσία
των δύο εταίρων στην κατασκευή
σταθμών ενέργειας, στην παραγωγή,
στην εμπορία και στη διάθεση
ενέργειας. Προς το παρόν, η Volterra
δεν έχει αναπτύξει κύκλο εργασιών.
Oι πρώτες της ενέργειες θα είναι η
υποβολή αιτημάτων για τη δημιουργία
αιολικών πάρκων. Όπως είναι γνωστό,
η J&P κατέχει σημαντική θέση στην
αγορά κατασκευών και λειτουργίας
παραχωρήσεων της Ελλάδας και
δραστηριοποιείται στους τομείς των
έργων υποδομής, στα περιβαλλοντικά
έργα, στις προκατασκευές και στην
ανάπτυξη ακινήτων. Δραστηριοποιείται
κυρίως στην Ελλάδα, στην Πολωνία,
στην Κύπρο και στην περιοχή του
Περσικού Κόλπου, και δεν διαθέτει
υποδομές ενέργειας. Η Sorgenia,
εταιρεία που ελέγχεται από το CIR
Group, στο οποίο συμμετέχει η
αυστριακή Verbund, είναι ο πρώτος
ιδιωτικός φορέας στην εγχώρια
αγορά ηλεκτρικού και φυσικού αερίου
της Ιταλίας. Ιδρύθηκε το 1999, έχει
εγκατεστημένη ισχύ περίπου 3.000 MW,
ενώ επιπλέον 1.700 MW βρίσκονται σε
φάση ανάπτυξης. Η εταιρεία διαθέτει
σταθμούς ενέργειας συνδυασμένου
κύκλου, ηλιακά και αιολικά πάρκα, και
δραστηριοποιείται στην Ιταλία, στη
Γαλλία και στη Ρουμανία.
Όμιλος Καράτζη
Η εταιρεία με βιομηχανική και τουριστική
δραστηριότητα πρόσφατα έκανε
«άνοιγμα» στην ενέργεια. O Όμιλος
Καράτζη βρίσκεται σε φάση υλοποίησης
ενός επενδυτικού σχεδίου για 4
φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος 80
KWp, σε κτήρια του Oμίλου στην Κρήτη.
O ένας σταθμός θα εγκατασταθεί στη
ΒΙΠΕ και αναμένεται να προσφέρει
πρόσθετα έσοδα που θα μειώσουν το
κόστος ενέργειας για την εταιρεία.
Στα σχέδια της εταιρείας του Καράτζη
περιλαμβάνεται η ανάπτυξη συνολικά
«Άνοιγμα» στην ενέργεια
κάνει η J&P ΑΒΑΞ μέσω
της συνεργασίας της
με την ιταλική Sorgenia Spa.
Πρόσφατα, η κατασκευαστική
ανακοίνωσε την επίσημη
έναρξη της στρατηγικής
συνεργασίας με τη
Sorgenia στην ελληνική
αγορά ενέργειας.
Η συνεργασία θα υλοποιηθεί
μέσω της Volterra AE
(πρώην Αργέστης AE),
μία εταιρεία ιδιοκτησίας
50:50 των δύο εταίρων,
της J&P και της Sorgenia
7 MW φωτοβολταϊκών σε Βοιωτία και
Λάρισα, project που βρίσκονται σε φάση
ωριμότητας. Εφόσον εξασφαλιστούν
οι απαραίτητες άδειες από τη Ρυθμιστική
Αρχή Ενέργειας, μεγάλο μέρος από αυτά
τα πάρκα μπορούν να αναπτυχθούν
εντός του 2010. Σε πλήρη ανάπτυξη,
το επενδυτικό πλάνο στην ενέργεια
αναμένεται να φέρει πρόσθετο τζίρο
της τάξης των 3,6 εκατ. ευρώ.
«Η δραστηριοποίησή μας στον τομέα
της ενέργειας είναι καθαρά επενδυτική
επιλογή, οι επενδύσεις στις ΑΠΕ είναι
οι μόνες επενδύσεις που προχωράνε
στην Ελλάδα», σημειώνουν στο «Α+Η»
πηγές της εταιρείας.
ΙΚΤΙΝOΣ
Kύκλο εργασιών που θα ξεπεράσει τα
4 εκατ. ευρώ φέρνει για την ΙΚΤΙΝOΣ
η έναρξη λειτουργίας του αιολικού
πάρκου στο Μεγαλοβούνι Δράμας,
που σύμφωνα με πηγές της εταιρείας
αναμένεται τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
Η κατασκευή του πάρκου με
εγκατεστημένη ισχύ 19,8 MW βρίσκεται
σε φάση ολοκλήρωσης, και μέχρι το
τέλος του καλοκαιριού αναμένεται
να έχει ολοκληρωθεί η δοκιμαστική 35
λειτουργία και να έχει εξασφαλιστεί
η άδεια λειτουργίας.
Το πάρκο αναπτύχθηκε από την 100%
θυγατρική της Ικτίνος, την ΙΔΕΗ,
δηλαδή την εταιρεία που αναπτύσσει
το σύνολο των δραστηριοτήτων του
Oμίλου στην ανανεώσιμη ενέργεια.
Όπως αναφέρουν πηγές της Ικτίνος,
εξασφάλισε την άδεια εγκατάστασης
για δεύτερο πάρκο στην περιοχή με
προβλεπόμενη ισχύ 8 MW.
Έτσι, με την ολοκλήρωση και το
ξεκίνημα της λειτουργίας της πρώτης
μονάδας, θα αρχίσουν τα έργα για
το δεύτερο πάρκο. Προ ημερών
κατατέθηκε και τρίτη αίτηση για άδεια
παραγωγής στην ίδια περιοχή με ισχύ 9
MW. Δηλαδή, εφόσον προχωρήσουν τα
σχέδια της ΙΔΕΗ, θα δημιουργηθεί ένα
σύμπλεγμα πάρκων με συνολική ισχύ
36,8 MW. Πιο μακροπρόθεσμο πλάνο
της εταιρείας είναι να αναπτύξει 150
έως 200 MW, ενώ ήδη έχουν κατατεθεί
αιτήσεις στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας
για πάρκα με συνολική ισχύ 87 MW.
Σημειώνεται ότι το ύψος της επένδυσης
για το πάρκο που κατασκευάζεται στη
Δράμα αναμένεται να φτάσει τα 39
εκατ. ευρώ, ενώ το αιολικό δυναμικό
προβλέπεται να αποδώσει περίπου
45.000 Kwh ετησίως.
Αντίστοιχα, η προέκταση των 8 MW
αναμένεται να αποδώσει περίπου
18.000 Kwh ετησίως. Η Ικτίνος
συγκαταλέγεται στις εταιρείες που
σχετίζονται με την οικοδομική και
κατασκευαστική δραστηριότητα, ενώ
η ίδια έχει επεκταθεί -μέσω της
εξαγοράς το 2007 της εταιρείας ΙΔΕΗ-
στην πολλά υποσχόμενη αγορά της
ανανεώσιμης ενέργειας.
 Αιολική ενέργεια
Του Χάρη Φλουδόπουλου

09
36

ΑΡΧΙΖOΥΝ
OΙ BUSINESS
ΤΩΝ OFF SHORE
Νέες business για τους μεγάλους
«παίκτες» της αιολικής ενέργειας
φέρνει η πρόθεση της κυβέρνησης
να προωθήσει με γενναία κίνητρα
την εγκατάσταση στις ελληνικές
θάλασσες υπεράκτιων αιολικών
πάρκων. Ήδη έχει εκδηλωθεί
σημαντικό ενδιαφέρον από τις
εταιρείες που δραστηριοποιούνται
ενεργά στα on shore αιολικά,
και ήδη έχει κατατεθεί σημαντικός
αριθμός αιτήσεων. Το σημαντικό
πάντως είναι ότι η κυβέρνηση θα
δώσει έμφαση στην προώθηση της
συγκεκριμένης τεχνολογίας.
Η ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με τον
Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Αιολικής Ενέργειας (EWEA).
«H εγκατάσταση 2 GW έως 3 GW
υπεράκτιων πάρκων στις ελληνικές
θάλασσες αποτελεί έναν εφικτό στόχο
μέχρι το 2020», αναφέρουν πηγές του
υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής. Τα πάρκα αυτά
αναμένεται να καλύψουν σημαντικό
μέρος του στόχου που έχει οριοθετηθεί
για την προώθηση των Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας, ο οποίος
υπενθυμίζεται ότι έχει αναθεωρηθεί
προς τα πάνω, από 18 σε 20% για τη
δεκαετία μέχρι το 2020. Σύμφωνα με τα
όσα έχει δηλώσει η αρμόδια υπουργός Τ.
Μπιρμπίλη θα πρέπει να εγκατασταθεί
νέα ισχύς ΑΠΕ περίπου 8 έως 10 GW.
«O αυξημένος στόχος προφανώς
δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνον
από τα on shore πάρκα. Το 2020 θα
μπορούσαμε να έχουμε 3 GW, ενώ αυτό
το νούμερο μπορεί να αυξηθεί μέχρι
το 2030, καθώς στο μεταξύ θα έχει
αναπτυχθεί η τεχνολογία των πλωτών
ανεμογεννητριών, που σήμερα είναι
πιλοτική. Για την ώρα 2 με 3 GW είναι
εφικτά», σημειώνουν πηγές του ΥΠΕΚΑ.
Τι προβλέπει ο νέος νόμος
Σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση, η όλη
διαδικασία ανάπτυξης παράκτιων
και υπεράκτιων αιολικών πάρκων θα
υλοποιείται από την κυβέρνηση, η οποία
θα εκπονεί τις μελέτες και θα καθορίζει
επακριβώς τη θέση και την ισχύ των
πάρκων. Στη συνέχεια τα συναρμόδια
υπουργεία (ΥΠΕΚΑ και ΥΠOΙΑΝ) θα
εκδίδουν τις σχετικές άδειες, και
μέσω διαγωνισμών η κατασκευή και
εκμετάλλευσή των off shore πάρκων
θα εκχωρείται σε ενδιαφερόμενους,
μέσω μιας διαδικασίας που θα τελεί υπό
τον απόλυτο έλεγχο των συναρμόδιων
υπουργείων. Ειδικότερα, το νομοσχέδιο
προβλέπει ότι αρχικά η εγκατάσταση
ανεμογεννητριών και αιολικών στη
θάλασσα θα γίνεται με ειδικά σχέδια
που θα εγκρίνονται με Προεδρικό
Διάταγμα μετά από πρόταση των
υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής, αλλά και
Oικονομίας, Ανταγωνιστικότητας
και Ναυτιλίας. Στα σχέδια αυτά θα
καθορίζεται ο αριθμός των πάρκων, η
εγκατεστημένη ισχύς και ο αριθμός των
ανεμογεννητριών. Oι μελέτες και οι
άδειες θα εκπονούνται και θα εκδίδονται
με κοινές υπουργικές αποφάσεις
των δύο υπουργείων, όπως με Κοινή
Υπουργική Απόφαση θα καθορίζονται
οι λεπτομέρειες της διαδικασίας και οι
τεχνικές λεπτομέρειες για τις άδειες
και τις μελέτες.
Μετά την ολοκλήρωση της αδειοδοτικής
διαδικασίας θα προκηρύσσεται
ανοιχτός δημόσιος διαγωνισμός για
την κατασκευή και εκμετάλλευση του
θαλάσσιου αιολικού πάρκου. Επίσης με
κοινή απόφαση των ΥΠΕΚΑ και ΥΠOΙΑΝ
θα καθορίζονται οι λεπτομέρειες
που αφορούν το περιεχόμενο και τη
διαδικασία της προκήρυξης για την
κατασκευή και εκμετάλλευση των
θαλάσσιων πάρκων, τα συμβατικά τεύχη,
τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις
των αναδόχων, καθώς και κάθε άλλη
σχετική τεχνική λεπτομέρεια. Το άρθρο
προβλέπει τέλος ότι η σύμβαση μεταξύ
Δημοσίου και αναδόχου κατασκευής
θαλάσσιου αιολικού πάρκου μπορεί να
υποβάλλεται για κύρωση στη Βουλή.
Mega project από Φειδάκη & Ρέστη
Το μεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό
πάρκο στον κόσμο με εγκατεστημένη
ισχύ 500 MW και προβλεπόμενο ύψος
επένδυσης 1,85 δισ. ευρώ φιλοδοξούν
να κατασκευάσουν στα ανοιχτά της
Λέσβου οι Γ. Φειδάκης και Β. Ρέστης,
μέσω της κοινής ενεργειακής τους
εταιρείας, της RF Energy. Η σχετική
αίτηση κατατέθηκε στη ΡΑΕ στον κύκλο
Δεκεμβρίου, και αφορά θαλάσσιο πάρκο
που θα αναπτυχθεί βορειανατολικά στα
ανοιχτά του νησιού. Το μεγάλο αυτό
σχέδιο περιλαμβάνει και υλοποίηση
διασύνδεσης, προκειμένου η ενέργεια
που δεν καταναλώνεται στη Λέσβο να
πωλείται στο ηπειρωτικό σύστημα.
Εκτός από το υπεράκτιο της RF Energy
που προωθείται αυτήν τη στιγμή,
«ζεστό» επενδυτικό ενδιαφέρον
υπάρχει και για άλλες περιοχές. Στο
Ιόνιο, χαρακτηριστικά, στη θαλάσσια
περιοχή μεταξύ Κέρκυρας και
Oθωνών έχουν κατατεθεί αιτήσεις για
υπεράκτια αιολικά από την Ελληνική
Τεχνοδομική Άνεμος του Oμίλου
Μπόμπολα για πάρκο 162 MW, από
την εταιρεία Jasper του Μ. Τζιαμούρτα
της επενδυτικής εταιρείας New Mellon
για δύο πάρκα από 262 MW, από τη
Venergia συμφερόντων του εφοπλιστή
Β. Παναγιωτίδη με αιτήσεις για
συνολικά πάνω από 260 MW, αλλά και
από την ΕΝΤΕΚΑ, η οποία έχει αίτηση
για πάρκο 30 MW.
Αιτήσεις έχει υποβάλει και η Τέρνα
Ενεργειακή, τόσο στον Μαραθώνα για
πάρκο 450 MW όσο και στα ανοιχτά της
Αλεξανδρούπολης για πάρκο 585 MW.
Το μεγαλύτερο υπεράκτιο
αιολικό πάρκο στον κόσμο
με εγκατεστημένη ισχύ
500 MW και προβλεπόμενο
ύψος επένδυσης 1,85
δισ. ευρώ φιλοδοξούν να
κατασκευάσουν στα ανοιχτά
της Λέσβου οι Γ. Φειδάκης και
Β. Ρέστης, μέσω της κοινής
ενεργειακής τους εταιρείας,
της RF Energy. Η σχετική
αίτηση κατατέθηκε στη ΡΑΕ
στον κύκλο Δεκεμβρίου
και αφορά θαλάσσιο
πάρκο που θα αναπτυχθεί
βορειανατολικά στα ανοιχτά
του νησιού
Το συγκεκριμένο project μαζί με μια
αίτηση του Oμίλου Κοπελούζου επίσης
στα ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης
για πάρκα 216 MW βρίσκονται σε
περιοχές με καλό βάθος και σημαντικές
πιθανότητες υλοποίησης, εφόσον
αδειοδοτηθούν. Αίτηση για παράκτιο
αιολικό έχει καταθέσει και η Argos
Aiolos, εταιρεία του Γ. Φακίδη, η οποία
υπάγεται στη γαλλική EdF EN, για 150
MW στο Κάβο Ντόρο.
Η «μάχη» των προμηθευτών
Σε επίπεδο προμηθευτών
ανεμογεννητριών η γερμανική Siemens
μαζί με τη δανέζικη Vestas ελέγχουν σε
ποσοστό 90% την αγορά των off shore
αιολικών και αναμένεται να λάβουν τη
«μερίδα του λέοντος» για τα νέα έργα.
Στην Ευρώπη κυριαρχούν δύο εταιρείες
στην τεχνολογία των θαλάσσιων
ανεμογεννητριών. Στην αγορά ηγέτης
είναι η Siemens με μερίδιο 50,3%,
έχοντας εγκαταστήσει συνολικά
386 ανεμογεννήτριες με ισχύ που
ξεπερνά το 1 GW (στοιχεία: European
Wind Energy Association). Το 2009 ο
τζίρος της βιομηχανίας υπεράκτιων
αιολικών έφτασε περίπου το 1,5 δισ.
ευρώ. Σήμερα οι ανεμογεννήτριες 37
αντιπροσωπεύουν το 50 έως 60% του
συνολικού κόστους των υπεράκτιων
πάρκων, οι υποδομές το 25%, η
εγκατάσταση το 15% και η σύνδεση με
το δίκτυο το 10%, ενώ η μέση ισχύς των
ανεμογεννητριών είναι 2,9 MW.
Μόλις προ διμήνου η Siemens
ολοκλήρωσε την εγκατάσταση του
μεγαλύτερου υπεράκτιου πάρκου
στη Β. Θάλασσα με εγκατεστημένη
ισχύ 210 MW, χρησιμοποιώντας 91
ανεμογεννήτριες των 2,3 MW, 300
τόνων η καθεμία, με ύψος μεγαλύτερο
των 100 μέτρων και μήκος πτερυγίων
45 μέτρα. Το μεγαλύτερο μοντέλο
ανεμογεννήτριας της γερμανικής
εταιρείας πάντως έχει εγκατεστημένη
ισχύ 5 MW. Αξίζει να αναφερθεί
ότι το 2009 η Siemens είχε έσοδα
23 δισ. ευρώ από δραστηριότητες
περιβαλλοντικής τεχνολογίας, ποσό
που αντιστοιχεί στο 30% του συνολικού
τζίρου του γερμανικού κολοσσού.
Μεγάλος ανταγωνιστής της Siemens
στις ανεμογεννήτριες υπεράκτιων
πάρκων είναι η Vestas, η οποία στη
χώρα μας έχει το μεγαλύτερο μερίδιο
αγοράς στα on shore αιολικά. Πρόσφατα
η εταιρεία λανσάρισε στην αγορά τη
νέα της μηχανή, η οποία προορίζεται
για χρήση σε off shore πάρκα με ισχύ
3 MW. Στη συγκεκριμένη αγορά το
μερίδιο της Vestas φτάνει το 39,6%,
έχοντας εγκαταστήσει συνολικά 349
ανεμογεννήτριες σε θαλάσσια πάρκα.
 Επενδύσεις
Του Γιώργου Φιντικάκη

10
ΑΡΑΒΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 39

«ΦΛΕΡΤΑΡOΥΝ»
ΕΛΛΑΔΑ & ΕΝΕΡΓΕΙΑ
«Βλέπουν» κάποιες ευκαιρίες
τα αραβικά κεφάλαια, τα οποία
τελευταίως έχουν «βάλει στο μάτι»
την Ελλάδα και ειδικά τον Τομέα της
Ενέργειας; Και αν ναι, ποιες είναι αυτές
εν μέσω σφοδρής κρίσης; Πώς από
τη μια ημέρα στην άλλη ο Αστακός, το
μέχρι πρότινος ασήμαντο και άγνωστο
σε πολλούς Έλληνες αυτό λιμάνι
της Αιτωλοακαρνανίας, απέκτησε
τόση αξία, ικανή να φιλοξενήσει ένα
μεγαλόπνοο έργο ύψους 3 δισ. ευρώ,
που θα περιλαμβάνει από μονάδα
ηλεκτρισμού μέχρι εγκαταστάσεις
αποθήκευσης φυσικού αερίου και
παραγωγής βιοκαυσίμων; Το προφίλ
των επενδυτών από το Άμπου Ντάμπι
και το Κατάρ, που επισκέφθηκαν
πρόσφατα τη χώρα μας. Ποιες
ευκαιρίες «είδαν» τα αραβικά κεφάλαια
στην Ελλάδα;
 Ποικίλα ερωτήματα έχει δημιουργήσει
το ξαφνικό «φλερτ» των αραβικών
κεφαλαίων με την ελληνική οικονομία
και ειδικότερα με τον Κλάδο της
Ενέργειας, που έχει «φουντώσει»
τους τελευταίους μήνες. Από τη μία η
εξαγγελία της κυβέρνησης τον Μάρτιο,
ότι δρομολογείται σύνθετη επένδυση
στον Αστακό από την κρατική εταιρεία
πετρελαίου και αερίου του Κατάρ (Qatar
Petroleum International - QPI), του τρίτου
μεγαλύτερου στον κόσμο παραγωγού
υγροποιημένου αερίου, από την άλλη οι
συζητήσεις με Έλληνες επιχειρηματίες
για από κοινού επενδύσεις σε ΑΠΕ, που
είχαν αξιωματούχοι του Άμπου Ντάμπι
40 (στο υπέδαφος του οποίου κρύβεται
το 95% του πετρελαίου και φυσικού
αερίου όλων των Ηνωμένων Αραβικών
Εμιράτων), πυροδότησαν
-και εύλογα- συζητήσεις.
Κατάρ «φλερτάρει» Αστακό
Πράγματι, πίσω από τις κινήσεις αυτές
κρύβεται όντως ένα αυξανόμενο
ενδιαφέρον εκ μέρους αραβικών
κεφαλαίων για επενδυτικές ευκαιρίες
στην Ελλάδα, που παρά τα μύρια όσα
δημοσιονομικά της αδιέξοδα, δεν παύει
να ανήκει στην Ευρωζώνη.
Η εξασφάλιση επομένως εκ μέρους
τους μιας «ελληνικής βάσης» μπορεί
να λειτουργήσει ως ένα σημείο εισόδου
για την περαιτέρω διείσδυσή τους στις
ευρωπαϊκές αγορές, σκεπτικό που
ισχύει ειδικά στην περίπτωση
του Κατάρ.
Η ΝΑΒΙΠΕ του Αστακού
Αιτωλοακαρνανίας μοιάζει να
προσφέρεται για κάτι τέτοιο, αφού είναι
η μοναδική Ναυτική και Βιομηχανική
Περιοχή στην Ελλάδα με δικό της
λιμάνι πολλαπλών χρήσεων, με τα
κεφάλαια από την Ντόχα να θέλουν
να την εξαγοράσουν από τις τρεις
τράπεζες (Alpha Bank, Πειραιώς και
Εμπορική), στις οποίες και ανήκει,
προκειμένου να αποτελέσει μια «πύλη
εξόδου» προς την Ευρώπη: Καταρχάς,
το 70% της ενέργειας που θα παράγει
η μονάδα ηλεκτρισμού που πρόκειται
να κατασκευαστεί εκεί, θα εξάγεται
μέσω υποβρυχίου καλωδίου στην Ιταλία,
όπου οι τιμές ρεύματος είναι πολύ
υψηλότερες απ’ ό,τι στην Ελλάδα, και
επομένως θα συμφέρει περισσότερο.
Έπειτα, τα φορτία υγροποιημένου
αερίου LNG που θα καταφτάνουν
μέσω πλοίων στο λιμάνι, θα
επαναεριοποιούνται σε έναν τερματικό
σταθμό -μεγαλύτερο της Ρεβυθούσας-,
με απώτερο στόχο να συνδεθεί μέσω
ενός δευτερεύοντος αγωγού με τον
αγωγό ΙΤGΙ, εξάγοντας το καύσιμο από
το Κατάρ στη Δ. Ευρώπη. Εξαγωγικό
προσανατολισμό έχει και η
παραγωγή βιοκαυσίμων.
Άμπου Ντάμπι για πράσινη ενέργεια
Όσο για την άλλη περίπτωση, αυτήν του
Άμπου Ντάμπι, κυβερνητικά στελέχη
που συνέβαλαν στη διαμόρφωση των
πρώτων σχέσεων συμμαχίας με το
Εμιράτο, αναφέρουν πως οι λέξεις-
κλειδιά εκτός του τουρισμού, των
λιμανιών και των ναυπηγείων (ας μην
ξεχνάμε ότι ο Σκαραμαγκάς ανήκει ήδη
στην Abu Dhabi Mar) είναι «πράσινη
Η επιχειρηματική φιλοσοφία
των Εμίρηδων του Άμπου
Ντάμπι είναι να «συμμαχούν»
με ανθρώπους που διαθέτουν
την απαραίτητη τεχνογνωσία
του κλάδου στον οποίον
επενδύουν. Αυτός ήταν και
ο λόγος που τον Μάρτιο ο
διάδοχος του θρόνου (και
νεότερος αδελφός του
Εμίρη) ήλθε στην Ελλάδα και
εκτός από τους αρμόδιους
υπουργούς είδε και μια σειρά
από μέλη της ελληνικής
επιχειρηματικής κοινότητας
από τους Κλάδους των
Κατασκευών, του Τουρισμού
και των Ανανεώσιμων
Πηγών Ενέργειας
ενέργεια». Όσο και αν η ελληνική
αγορά των ΑΠΕ έχει δεινοπαθήσει
μεταξύ γραφειοκρατίας, πολυνομίας
και προσφυγών στα δικαστήρια,
τα περιθώρια ανάπτυξής της είναι
τεράστια. Με βάση τις τιμές αγοράς
της παραγόμενης κιλοβατώρας, που
ίσχυαν τουλάχιστον μέχρι πρότινος,
ένα μεγάλο φωτοβολταϊκό πάρκο σε
καλή θέση (από πλευράς ηλιοφάνειας)
μπορεί να προσφέρει στον επενδυτή
απόδοση μέχρι και 25%, από τις
υψηλότερες πανευρωπαϊκά.
Αντίστοιχα, τα αιολικά πάρκα στη
Σητεία και στις θέσεις-φιλέτα (από
πλευράς αιολικού δυναμικού) μπορεί
να δώσουν απόδοση μέχρι και 30% των
επενδεδυμένων κεφαλαίων!
Δεν είναι τυχαία λοιπόν η σπουδή των
επενδυτών από το Άμπου Ντάμπι,
που σημειωτέον έχουν δαπανήσει
για τον σκοπό αυτόν τεράστια
κεφάλαια. Πρώτα, εξαγόρασαν από
δυτικές εταιρείες την κατάλληλη
τεχνογνωσία και, μετά, δημιούργησαν
στην έρημο πλήθος ηλιακών έργων,
ενώ στον τομέα των αιολικών έχουν
αναπτύξει βιομηχανία κατασκευής
ανεμογεννητριών. Δεν είναι τυχαίο
ότι πέτυχαν να μεταφέρει την έδρα
του στο Άμπου Ντάμπι το Παγκόσμιο
Συμβούλιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας (International Renewable
Energy Council), ούτε ότι εκεί
κτίζουν αυτήν τη στιγμή την πρώτη εξ
ολοκλήρου πράσινη πόλη στον κόσμο,
τη Masdar City. Μία πόλη μηδενικών
εκπομπών CO2, όπου το 2015 (όταν
θα είναι έτοιμη) οι 50.000 κάτοικοί
της θα μετακινούνται με τραμ και άλλα
αυτοματοποιημένα μέσα μεταφοράς,
ενώ, αντί για τους ουρανοξύστες του
Άμπου Ντάμπι, θα έχει μόνον χαμηλά
κτήρια εξοπλισμένα με ηλιακά πάνω
στις στέγες τους.
Fund ADIA και 1 τρισ. δολάρια
Αλλά ούτε η σπουδή της ελληνικής
κυβέρνησης να διαμορφώσει σχέσεις
συμμαχίας με το μικρό σε έκταση
αλλά μεγάλο σε ρευστότητα Εμιράτο
του Άμπου Ντάμπι, ήταν τυχαία: Το
έτος 2008, το σύνολο των διαθέσιμων
κεφαλαίων των ανά την υφήλιο κρατικών
επενδυτικών κεφαλαίων ανέρχονταν σε
3,5 τρισ. δολ., και από αυτά το Εμιράτο
του Άμπου Ντάμπι είχε στη διάθεσή του
875 δισ. δολ. Σήμερα, το ποσό αυτό που
το διαχειρίζεται το κρατικό fund ADIA
υπερβαίνει σύμφωνα με εκτιμήσεις το 1
τρισ. δολάρια!
Φυσικά, το ADIA δεν θα είναι το
μοναδικό εφαλτήριο του Άμπου
Ντάμπι για να πραγματοποιήσει την
επιχειρηματική του διείσδυση στην
Ελλάδα. Άλλωστε, η εταιρεία Abu
Dabi Mar, που απέκτησε το 75% των
ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ελέγχεται
κατά 70% από το κρατικό επενδυτικό
fund του Άμπου Ντάμπι, και κατά
30% από τον λιβανεζικής καταγωγής
μεγαλοεπιχειρηματία Ισκαντέρ Σαφά.
Η επιχειρηματική φιλοσοφία των
Εμίρηδων του Άμπου Ντάμπι είναι
να «συμμαχούν» με ανθρώπους που
διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία
του κλάδου στον οποίον επενδύουν.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, αυτός
ήταν και ο λόγος που τον Μάρτιο ο
διάδοχος του θρόνου (και νεότερος
αδελφός του Εμίρη) ήλθε στην
Ελλάδα και εκτός από τους αρμόδιους
υπουργούς είδε και μια σειρά από
μέλη της ελληνικής επιχειρηματικής
 Ποιοι τομείς βρίσκονται στο επίκεντρο των αραβικών κεφαλαίων

Τι επενδύσεις σχεδιάζουν / συζητούν Άμπου Ντάμπι Κατάρ (κρατική εταιρεία
στην Ελλάδα τα αραβικά κεφάλαια (κρατικό fund, ADIA) πετρελαίου και αερίου του Κατάρ

Στόχος Επενδύσεις στην πράσινη Δημιουργία σύνθετου ενεργειακού

ενέργεια στην Ελλάδα έργου ύψους 3 δισ. ευρώ (δημιουργία
1.500 θέσεων εργασίας) στο λιμάνι
του Αστακού Αιτωλοακαρνανίας

Στόχος Επαφές με Έλληνες επιχειρηματίες Το έργο περιλαμβάνει τερματικό σταθμό

του κλάδου στην Αθήνα και στο επαναεριοποίησης αερίου, μονάδα
Άμπου Ντάμπι ηλεκτρισμού με στόχο μεγάλο μέρος
του ρεύματος να εξάγεται στην Ιταλία,
εγκαταστάσεις παραγωγής βιοκαυσίμων
41
Ρόλο στις επαφές διαδραμάτισαν Στενοί συνεργάτες του Πρωθυπουργού, ο υπ. Επικρατείας Χάρης Παμπούκης,
οι υφυπ. ΠΕΚΑ - Εξωτερικών Ι. Μανιάτης - Σπ. Κουβέλης και άλλα κυβερνητικά στελέχη

κοινότητας από τους Κλάδους των
Κατασκευών, του Τουρισμού και των
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Το «μεγάλο αφεντικό», που λέει
πάντα την τελευταία λέξη για το
πού θα επενδυθεί το 1 τρισ. των
πετροδολαρίων του ADIA, είναι ο
Πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών
Εμιράτων και αρχηγός του Εμιράτου
Η εξασφάλιση μιας
«ελληνικής βάσης» μπορεί
να λειτουργήσει ως ένα
σημείο εισόδου για την
περαιτέρω διείσδυση των
Αράβων στις ευρωπαϊκές
αγορές, σκεπτικό που ισχύει
ειδικά στην περίπτωση
του Κατάρ. Η ΝΑΒΙΠΕ του
Αστακού Αιτωλοακαρνανίας
μοιάζει να προσφέρεται
για κάτι τέτοιο, αφού είναι
η μοναδική Ναυτική και
Βιομηχανική Περιοχή στην
Ελλάδα με δικό της λιμάνι
πολλαπλών χρήσεων
του Άμπου Ντάμπι, Σεΐχης Khalifa bin
Sajid al-Nahyan, ο οποίος γεννήθηκε το
1948. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο γιο
του μεταρρυθμιστή Σεΐχη του Εμιράτου
(έδωσε στις γυναίκες το δικαίωμα να
εργάζονται σε όλους τους τομείς της
οικονομίας), του Zayed bin Sultan
al-Nahyan.
O Εμίρης σπούδασε στη Βρετανική
Στρατιωτική Ακαδημία του Sandhurst
και απέκτησε, πριν γίνει βασιλιάς,
επαρκή τεχνογνωσία για τις παγκόσμιες
οικονομικές συναλλαγές, καθώς
δούλεψε στην ADIA. Αυτός είναι
ενδεχομένως και ο λόγος που ο
πακτωλός των πετροδολαρίων δεν
τον παρέσυρε σε λανθασμένες
επιχειρηματικές επιλογές.
O διάδοχος Al Nahyan
Το «δεξί χέρι» στις επιχειρηματικές
επιλογές του μεγάλου αδελφού είναι
ο Σεΐχης και σημερινός διάδοχος του
Εμιράτου, ο Mohammed bin Zayed Al
Nahyan, ο τρίτος και μεγαλύτερος
στη σειρά από τους 19 γιους του
ιδρυτή των Ηνωμένων Αραβικών
Εμιράτων. Βεβαίως και τα άλλα μέλη
της οικογένειας που κυβερνά σήμερα
το Άμπου Ντάμπι διαθέτουν σημαντική
περιουσία. Μάλιστα, μέλος της
βασιλικής οικογένειας λέγεται ότι είναι
ο βασικός μέτοχος της ξενοδοχειακής
επιχείρησης Aquis, που διαθέτει πέντε
ξενοδοχεία στην Κέρκυρα.
Η κυβέρνηση του πλουσιότερου
Εμιράτου φαίνεται διατεθειμένη
να επενδύσει σε ελληνικά κρατικά
ομόλογα, με τις πληροφορίες να
κάνουν λόγο για 10 δισ. ευρώ, τα
οποία θα εκδοθούν για αναπτυξιακούς
σκοπούς. Αφού ένα 10 - 20% των
κεφαλαίων της ADIA επενδύεται σε
κρατικά ομόλογα, γιατί όχι λοιπόν και σε
ελληνικά; Φαίνεται δε πως οι Άραβες
του Άμπου Ντάμπι δεν ανακάλυψαν
τώρα τις επενδυτικές ευκαιρίες που
προσφέρει η ελληνική οικονομία:
Πριν από τρία χρόνια ο «διάδοχος
του θρόνου», πρίγκιπας Zayed Al
Nahyan, είχε έλθει στην Ελλάδα με το
ιδιωτικό του αεροπλάνο προκειμένου
να αναζητήσει επενδυτικές ευκαιρίες.
Όμως, παρά το γεγονός ότι η παρουσία
του στην Ελλάδα ήταν εν γνώσει της
τότε κυβέρνησης, κανένας αρμόδιος
κυβερνητικός αξιωματούχος δεν μπήκε
στον κόπο να τον επισκεφθεί στο
ξενοδοχείο που έμενε! Και έτσι έφυγε
με τις βαλίτσες του άδειες…
Η πρώτη μεγάλη επένδυση
Η Abu Dhabi Mar έχει τέσσερα
ναυπηγεία στην ιδιοκτησία της και στα
σχέδιά της είναι να ενεργοποιήσει τον
Σκαραμαγκά εκτός από την κατασκευή
υποβρυχίων του Ελληνικού Πολεμικού
Ναυτικού, την κατασκευή πολεμικών
πλοίων επιφανείας και τις ναυπηγήσεις
μεγάλων γιοτ. Σήμερα, τα ναυπηγεία
μπορεί να μην έχουν νέες παραγγελίες,
καθώς οι τρέχουσες βρίσκονται σε
φάση ολοκλήρωσης, αλλά η «προίκα»
τους είναι πάντα περιζήτητη: Διαθέτουν
δύο μόνιμες δεξαμενές 500 και 250
χιλιάδων τόνων (η δεξαμενή των 500
χιλιάδων τόνων είναι η μεγαλύτερη
αυτού του είδους στη Μεσόγειο),
καθώς και τρεις μικρότερες πλωτές
δεξαμενές (72 χιλιάδες, 60 χιλιάδες
και 36 χιλιάδες τόνοι). Από την αρχή
της λειτουργίας του, το ναυπηγείο έχει
εκτελέσει εργασίες σε πάνω από 9.000
πλοία, μεταξύ των οποίων πλοία του
6ου Αμερικανικού Στόλου, πλοία του
Πολεμικού Ναυτικού, φρεγάτες
ΜΕΚO-200ΗΝ, 209 υποβρύχια και 214
Superfast Ferries.
 Φυσικό αέριο
Του Χάρη Φλουδόπουλου
11
42
ΠΡΩΤΗ Η ΕΛΛΑΔΑ
ΜΕ ΑΖΕΡΙΚO ΑΕΡΙO
ΕΝΤOΣ ΤOΥ 2010;
O πρώτος πελάτης εντός ΕΕ που θα
αγοράσει φυσικό αέριο απευθείας από
το Αζερμπαϊτζάν, φιλοδοξεί να γίνει
μέσα στο 2010 η ΔΕΠΑ. Σύμφωνα
με πληροφορίες του «Α+Η», έχει
ήδη υπάρξει η σχετική συμφωνία
με την κρατική εταιρεία αερίου της
ασιατικής χώρας, τη Socar, η οποία
«έκλεισε» στη διάρκεια της πρόσφατης
επίσκεψης της ηγεσίας της ΔΕΠΑ στο
Μπακού. Πυρετώδεις είναι οι επαφές
και οι σχεδιασμοί της νέας διοίκησης.
Τι συνέβη το 2009 στη μητρική, αλλά
και στις θυγατρικές ΕΠΑ;
Με βάση τη συμφωνία μεταξύ ΔΕΠΑ
και Socar, προβλέπεται η απευθείας
προμήθεια ποσότητας έως 0,5 bcm
(δισ. κυβικά) φυσικού αερίου ετησίως,
τα οποία προορίζονται για να καλύψουν
τις νέες ανάγκες του ελληνικού
συστήματος από τη λειτουργία των
νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.
Oι ποσότητες αυτές θα προστεθούν
στα 0,75 bcm που ήδη προμηθεύεται
η ΔΕΠΑ μέσω του ελληνοτουρκικού
αγωγού από την τουρκική εταιρεία
αερίου Botas. Μοναδική εκκρεμότητα,
για να κλείσει η συμφωνία, είναι να
δώσει το «πράσινο φως» για την transit
διέλευση του αερίου η
τουρκική πλευρά.
«Περιμένουμε τη μαγική ημερομηνία
της 24ης Απριλίου», αναφέρει πηγή
της ΔΕΠΑ αφήνοντας σαφώς να
εννοηθεί ότι οι εξελίξεις σε σχέση με
την αναγνώριση της γενοκτονίας των
Αρμενίων επηρεάζουν καθοριστικά
τις εξελίξεις, που εκ των πραγμάτων
συναρτώνται από τις γεωπολιτικές
ισορροπίες στην εύθραυστη περιοχή
της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής.
Η ίδια πηγή ξεκαθαρίζει ότι από τις
επαφές που έγιναν στο Μπακού,
κατέστη σαφής η διάθεση των Αζέρων
να πουλήσουν απευθείας στην Ελλάδα
και στη ΔΕΠΑ ποσότητες αερίου χωρίς
τη διαμεσολάβηση των Τούρκων. Είναι
προφανής η σημασία της ολοκλήρωσης
της συμφωνίας από πλευράς Αζέρων,
καθώς η ΔΕΠΑ θα γίνει ο πρώτος
άμεσος πελάτης της Socar που
προέρχεται από χώρα-μέλος της ΕΕ.
Μέσα στο 2009 η ΔΕΠΑ προμηθεύτηκε
715 εκατ. κυβικά φυσικού αερίου
αζερικής προέλευσης, ωστόσο η αγορά
έγινε από την τουρκική εταιρεία Botas,
βάσει και της σχετικής συμφωνίας
που συνόδευε την κατασκευή του
ελληνοτουρκικού αγωγού
φυσικού αερίου.
«Διαρροή» τζίρου και κερδών το 2009
Σημαντική μείωση που οφείλεται στα
προβλήματα της αγοράς φυσικού
αερίου στις αρχές του 2009,
αλλά και στη μειωμένη ζήτηση της
ηλεκτροπαραγωγής, παρουσίασαν
οι πωλήσεις της εταιρείας στο έτος
χρήσης που έκλεισε.
Αναλυτικά, το 2009 οι πωλήσεις σε
φυσικό αέριο σημείωσαν πτώση 15%
στα 3,4 δισ. κυβικά, έναντι 4 δισ. το
2008, τάση που παρατηρήθηκε και
σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Η
μείωση οφείλεται τόσο στην ύφεση
όσο και σε άλλους απρόβλεπτους
παράγοντες, όπως οι βλάβες σε
μονάδες ηλεκτροπαραγωγής αλλά
και, γενικότερα, η μειωμένη ζήτηση
σε φυσικό αέριο από τον τομέα της
 43

Μέσα στο 2009 η ΔΕΠΑ

προμηθεύτηκε 715 εκατ.
κυβικά φυσικού αερίου
αζερικής προέλευσης,
ωστόσο η αγορά έγινε
από την τουρκική εταιρεία
Botas, βάσει και της
σχετικής συμφωνίας που
συνόδευε την κατασκευή
του ελληνοτουρκικού
αγωγού φυσικού αερίου
 EΠΑ: Χαμένοι
και κερδισμένοι
Oι τρεις θυγατρικές εταιρείες
εμπορίας αερίου (ΕΠΑ Αττικής, ΕΠΑ
Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας) είχαν
το 2009 αντίθετες πορείες εξαιτίας
της διαφορετικής τιμολογιακής
πολιτικής που ακολούθησαν. Η
ΕΠΑ Αττικής τιμολογεί με βάση την
τιμή του πετρελαίου θέρμανσης,
καθορίζοντας τις χρεώσεις της
20% φθηνότερα.
Αντίθετα, οι δύο ΕΠΑ στη Θεσσαλία
και στη Θεσσαλονίκη τιμολογούν με
44 άλλη φόρμουλα, που δεν συναρτάται
με την τιμή του πετρελαίου
θέρμανσης, αλλά με το κόστος
αγοράς του αερίου από τη ΔΕΠΑ
πλέον του περιθωρίου διανομής.
Έτσι, καθώς οι τιμές με τις οποίες
πουλάει η ΔΕΠΑ αέριο στις ΕΠΑ, δεν
είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένες
χρονικά με την τιμή του πετρελαίου
άρα και με την τιμή του πετρελαίου
θέρμανσης, πέρσι οι διακυμάνσεις
δεν ευνόησαν τα αποτελέσματα
της ΕΠΑ Αττικής. Αναλυτικά, τα
αποτελέσματα της χρήσης 2009 που
ανακοινώθηκαν για τις 3 ΕΠΑ έχουν
ως εξής:
Η ΕΠΑ Αττικής ανακοίνωσε ζημίες
προ φόρων 18,080 εκατ. ευρώ
(15,686 μετά φόρων), έναντι προ
φόρων κερδών 18,908 εκατ. ευρώ το
2008, και μειωμένο κύκλο εργασιών
από τα 133,988 εκατ. στα 114,537
εκατ. ευρώ. Η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης
ανακοίνωσε καθαρά κέρδη 18,111
εκατ. ευρώ, με κύκλο εργασιών
104,3 εκατ. ευρώ.
Η κερδοφορία της είναι αυξημένη
σε σχέση με πέρσι λόγω αύξησης
του τζίρου (13,02 εκατ. και 93,96
εκατ. αντίστοιχα). Τέλος για την ΕΠΑ
Θεσσαλίας, τα κέρδη της ανήλθαν
σε 7,57 εκατ. ευρώ έναντι 5,67 εκατ.
ευρώ το 2008.
Δηλαδή, η πιο συντηρητική εμπορική
πολιτική των δύο ΕΠΑ σε Θεσσαλία
και Θεσσαλονίκη διασφάλισε την
κερδοφορία τους σε αντίθεση με την
επιθετική πολιτική της ΕΠΑ Αττικής,
που έφερε ζημίες το 2009.
ηλεκτροπαραγωγής, εξαιτίας των
πολλών βροχοπτώσεων και της
αυξημένης χρήσης των υδροηλεκτρικών
μονάδων. Σε ό,τι αφορά την ανάλυση
της ζήτησης, το 61% αυτής προήλθε
από την ηλεκτροπαραγωγή και κυρίως
από τη ΔΕΗ, ενώ το υπόλοιπο προήλθε
από τις ΕΠΑ και τη βιομηχανία. Oι τρεις
ΕΠΑ αύξησαν το μερίδιό τους στη
Tο 2009 οι πωλήσεις σε
φυσικό αέριο στην Ελλάδα
σημείωσαν πτώση 15%
στα 3,4 δισ. κυβικά, έναντι
4 δισ. το 2008, τάση που
παρατηρήθηκε και σε άλλες
χώρες της Ευρώπης. Η
μείωση οφείλεται τόσο στην
ύφεση όσο και σε η μειωμένη
ζήτηση αερίου από τον τομέα
της ηλεκτροπαραγωγής
εξαιτίας των πολλών
βροχοπτώσεων και της
αυξημένης χρήσης των
υδροηλεκτρικών μονάδων
συνολική ζήτηση φυσικού αερίου από
το 13 στο 17%, ενώ και η βιομηχανία
κινήθηκε αυξητικά με μερίδιο 21 έναντι
15% το 2008. Oι συνολικές πωλήσεις
του Oμίλου της ΔΕΠΑ ανήλθαν το 2009
σε 974.772 χιλ. ευρώ έναντι 1.505.509
εκατ. ευρώ το 2008.
Σε ό,τι αφορά την οικιακή κατανάλωση,
ενδεικτικά είναι τα αποτελέσματα της
ΕΠΑ Αττικής, η οποία έκλεισε το 2009
με ζημία 18,08 εκατ. ευρώ έναντι
κερδών 18,908 εκατ. το 2008.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της
διοίκησης της ΔΕΠΑ, η ζήτηση
αναμένεται να παρουσιάσει αύξηση
τα προσεχή έτη, φτάνοντας τα 7 δισ.
κυβικά μέχρι το 2020.
Σε ό,τι αφορά τις άμεσες
επιχειρηματικές εξελίξεις σύμφωνα
με πληροφορίες, ήδη προχωρά η
απορρόφηση και συγχώνευση με τη
μητρική της θυγατρικής ΕΔΑ (Εταιρεία
Διανομής Αερίου), μέσω της οποίας
η ΔΕΠΑ μετέχει στις τρεις ΕΠΑ.
Παράλληλα, η ΔΕΠΑ προχωρά μέσα
στο 2010 στους διαγωνισμούς για
τις νέες ΕΠΑ. Έχουν ήδη ξεκινήσει
οι διαδικασίες συντονισμού των
διαγωνισμών για την ανεύρεση νέων
επενδυτών, οι οποίες αναμένεται να
έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του
2011. Πρόκειται για την ΕΠΑ Στερεάς
Ελλάδας, η οποία θα φέρει φυσικό αέριο
στους νομούς Βοιωτίας και Φθιώτιδας,
την ΕΠΑ Κεντρικής Μακεδονίας, που
θα δημιουργήσει δίκτυο σε Βέροια,
Κιλκίς, Δράμα και Σέρρες, και την ΕΠΑ
Αν. Μακεδονίας και Θράκης, η οποία θα
φέρει αέριο σε Κομοτηνή, Ξάνθη
και Αλεξανδρούπολη.
«Σπάει» το μονοπώλιο της ΔΕΠΑ
Κοντά σε όλα αυτά, το «μυαλό»
της ΔΕΠΑ βρίσκεται και στον
ανταγωνισμό από ιδιώτες που αρχίζει
να αναπτύσσεται στον τομέα της
εμπορίας. O δρόμος για την είσοδο
στην ελληνική αγορά ιδιωτικών
φορτίων υγροποιημένου αερίου,
παρακάμπτοντας τη ΔΕΠΑ, έχει πλέον
ανοίξει. Το υπουργείο Περιβάλλοντος
και Ενέργειας ανακοίνωσε τον Μάρτιο
ότι ολοκληρώθηκε η σχετική συμφωνία
και ότι ενέκρινε τον Κώδικα Διαχείρισης
του Εθνικού Συστήματος Φυσικού
Αερίου (ΕΣΦΑ). O Κώδικας θέτει τους
κανόνες, με βάση τους οποίους θα
πραγματοποιείται η πρόσβαση στο
εθνικό σύστημα αγωγών όλων των
προμηθευτών ή και καταναλωτών
αερίου, που θα θελήσουν να καλύψουν
τις ανάγκες τους επιλέγοντας άλλον
προμηθευτή πλην της ΔΕΠΑ, εντός
και εκτός Ελλάδας. Καθορίζει επίσης
το πώς θα γίνονται οι συμβάσεις

Ερωτηματικό παραμένει
η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ
Ένα μεγάλο ερωτηματικό σχετίζεται
με την τύχη της ίδιας της ΔΕΠΑ. Θα
ιδιωτικοποιηθεί, όπως είχε δρομολογήσει
η προηγούμενη κυβέρνηση, ή όχι ; Και
αν ναι, κάτω από ποιες συνθήκες και με
ποιο μοντέλο;
Η διαδικασία που είχε ξεκινήσει επί Νέας
Δημοκρατίας έχει βέβαια «παγώσει».
Θυμίζουμε ωστόσο ότι το 2009, οι
σύμβουλοι αποκρατικοποίησης (Alpha
Bank, Deutsche Bank, Rothschild και
UBS) είχαν ενημερώσει την τότε πολιτική
ηγεσία του υπ. Oικονομίας για τις
δυσκολίες του εγχειρήματος και για την
αναγκαιότητα να μετατεθεί για αργότερα.
Oι δυσκολίες συνδέονταν κυρίως με
τη θυγατρική εταιρεία ΔEΣΦA, η οποία
ελέγχει το σύνολο των εγχώριων
υποδομών για τη μεταφορά του
φυσικού αερίου, τον τερματικό σταθμό
της Pεβυθούσας και τις διεθνείς
διασυνδέσεις φυσικού αερίου, και
αποτελεί το πιο ελκυστικό περιουσιακό
στοιχείο της ΔEΠA. Όμως το
υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο περιορίζει
τη δυνατότητα επενδυτή στο μετοχικό
κεφάλαιο της ΔΕΣΦΑ στο 49% και,
μάλιστα, χωρίς δικαίωμα συμμετοχής
στο μάνατζμεντ, τουλάχιστον μέχρι το
2015. Ένα στοιχείο που, σύμφωνα πάντα
με τους τότε συμβούλους, λειτουργεί
αποθαρρυντικά για τους επενδυτές που
επιδιώκουν ισχυρό ρόλο στο μάνατζμεντ.
Τότε είχε μάλιστα εξετασθεί και το
σενάριο απόσχισης της ΔEΣΦA και
της αυτόνομης πώλησης της μητρικής
εταιρείας. Μια επιλογή που θα σήμαινε
περιορισμένο επενδυτικό ενδιαφέρον
και λιγότερα έσοδα για το Δημόσιο.
Ακόμη όμως και σ’ αυτήν την περίπτωση,
έπρεπε (και πρέπει ακόμη) να επιλυθούν
άλλα σοβαρά θέματα, όπως η οψιόν
της ΔEH για συμμετοχή στο μετοχικό
κεφάλαιο της ΔEΠA σε ποσοστό 30%
και οι οικονομικές υποχρεώσεις της
Βιομηχανίας Φωσφορικών Λιπασμάτων
(BΦΛ) προς την εταιρεία.
Εν ολίγοις, οι σύμβουλοι είχαν προκρίνει
την ενιαία πώληση. Ό,τι πάντως και να
γίνει στο μέλλον, θυμίζουμε ότι λόγο
στις εξελίξεις έχουν και τα EΛΠE, που
ελέγχουν σήμερα το 35% του μετοχικού
κεφαλαίου της ΔEΠA.
Για την ιστορία θυμίζουμε ότι
ενδιαφέρον για συμμετοχή στον
διαγωνισμό ιδιωτικοποίησης της ΔEΠA
είχαν εκφράσει η ιταλική εταιρεία
ENI (συνεταίρος της Gazprom στον
αγωγό South Stream), η GazdeFrance
(συνεταίρος της TEPNA στην
ηλεκτροπαραγωγή), η γερμανική
RWE (είχε υπογράψει μνημόνιο
συνεργασίας με τη ΔEH για τον τομέα
του φυσικού αερίου), η επίσης γερμανική
εταιρεία EON, καθώς και η ιταλική
Edison (συνεταίρος της ΔEΠA στον
ελληνοϊταλικό αγωγό φυσικού αερίου και
των EΛΠE στην ηλεκτροπαραγωγή).
μεταφοράς, διάρκειας μίας ημέρας ή
45
μεγαλύτερης, μεταξύ των χρηστών και
του ΔΕΣΦΑ (η θυγατρική της ΔΕΠΑ
που διαχειρίζεται τις αποθηκευτικές
εγκαταστάσεις και τους αγωγούς της
χώρας), ανάλογα με τις ανάγκες τους
και τη διαθέσιμη δυναμικότητα
του δικτύου.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι
ιδιωτικοί όμιλοι, όπως το κοινό
σχήμα των Oμίλων ΜΥΤΗΛΙΝΑΙOΥ και
ΜOTOR OIL είναι πλέον σε θέση να
απευθυνθούν σε τρίτο προμηθευτή,
εκτός ΔΕΠΑ, προκειμένου να εισάγουν
στην ελληνική αγορά φορτίο φυσικού
αερίου, κάτι το οποίο οι συγκεκριμένοι
επενδυτές επιχείρησαν να κάνουν
στα τέλη Δεκεμβρίου, χωρίς ωστόσο
επιτυχία λόγω της απουσίας του
κατάλληλου θεσμικού πλαισίου. Τότε
η εισαγωγή ιδιωτικού φορτίου από
τους δύο Oμίλους είχε «σκοντάψει»
στην άρνηση του ΔΕΣΦΑ να υπογράψει
μαζί τους τη σχετική σύμβαση,
με αποτέλεσμα το πλοίο να μην
καταφέρει να ελλιμενισθεί, με τον
κρατικό φορέα να επικαλείται κενά στο
νομοθετικό πλαίσιο.
O νέος επικεφαλής της ΔΕΠΑ Χρήστος Σαχίνης
εξασφάλισε συμφωνία με την κρατική εταιρεία αερίου
του Αζερμπαϊτζάν, τη Socar, για την απευθείας εισαγωγή
αερίου στην Ελλάδα εντός του 2010
 Αγορές ενέργειας
Του Χάρη Φλουδόπουλου

12
46

ΜΥΤΙΛΗΝΑΙOΣ:
ΙΣΧΥΡOΤΕΡOΣ ΣΕ
ΑΕΡΙO & ΗΛΕΚΤΡΙΣΜO
Τι σημαίνουν οι πρόσφατες εξελίξεις
με την εξαγορά της Endesa Hellas από
τον Όμιλο Μυτιληναίου, αλλά και με
την απελευθέρωση της αγοράς αερίου.
Σε θέση ισχύος στις αγορές
ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου
βρίσκεται πλέον ο Όμιλος
Μυτιληναίου, ο οποίος αναδεικνύεται
στον ισχυρότερο ιδιωτικό πόλο
απέναντι στα κρατικά μονοπώλια
των ενεργειακών αγορών. O Όμιλος
Μυτιληναίου απέκτησε το ποσοστό
της ιταλικής Enel στην Endesa Hellas
και πλέον διατηρεί τον έλεγχο του
μεγαλύτερου ιδιωτικού πορτοφολίου
παραγωγής στον ηλεκτρισμό. Στο
φυσικό αέριο το «άνοιγμα» της
αγοράς, που ολοκληρώθηκε με τις
τελευταίες τυπικές εκκρεμότητες
που διευθετήθηκαν μέσω του Κώδικα,
φέρνει το κοινό σχήμα με τη Μότορ Όιλ
σε ρόλο πρωταγωνιστή απέναντι στη
ΔΕΠΑ. Μάλιστα αξίζει να τονίσουμε
ότι οι δύο Όμιλοι πρωτοστάτησαν
στα γεγονότα, που έφεραν τελικά την
επίσπευση των νομικών διευθετήσεων.
Endesa Hellas
Στα «πηγαδάκια» της ενεργειακής
αγοράς τους τελευταίους μήνες ήταν
κοινό μυστικό ότι ο Όμιλος Μυτιληναίου
βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις
με τους Ιταλούς της Enel για την
εξαγορά του ποσοστού που κατείχαν
οι τελευταίοι στην Endesa Hellas. Η
συμφωνία, που επήλθε με εξαιρετικά
ευνοϊκούς όρους και ύστερα από
πολύμηνες σκληρές διαπραγματεύσεις,
ανακοινώθηκε στις 17 Μαρτίου. Τι
προβλέπει; Η εξαγορά του μεριδίου της
ιταλικής εταιρείας στην Endesa Hellas
γίνεται έναντι συνολικού τιμήματος 120
εκατ. ευρώ. Το ονομαστικό τίμημα της
εξαγοράς είναι 140 εκατ. ευρώ, ωστόσο
το ποσό που θα πρέπει να καταβληθεί
από τον Όμιλο Μυτιληναίου μέχρι τον
Ιούλιο του 2012 μειώνεται κατά 20
εκατ. ευρώ, καθώς η Endesa Hellas θα
εξαγοράσει έναντι 20 εκατ. ευρώ ένα
αιολικό πάρκο και τρεις υδροηλεκτρικές
μονάδες. Τόσο η μακριά χρονική
διάρκεια της άτοκης αποπληρωμής,
όσο και το γεγονός ότι η αρχική
εισφορά της Endesa ήταν 205 εκατ.
ευρώ, καθιστά εξαιρετικά ελκυστικό
το deal. Η συμφωνία που τελεί υπό την
έγκριση των αρμόδιων ρυθμιστικών
αρχών έρχεται ακριβώς τρία χρόνια
μετά την αρχική συμφωνία στρατηγικής
συμμαχίας που υπεγράφη τον Μάρτιο
του 2007 μεταξύ Μυτιληναίου
και Endesa.
Το ιστορικό
Oι Ισπανοί είχαν έλθει στην Ελλάδα
με μια στρατηγική συμφωνία, η οποία
τελικά απέφερε στα ταμεία της
κοινής εταιρείας 205 εκατ. ευρώ.
Ήταν η εποχή που η ελληνική αγορά
ηλεκτρισμού έμοιαζε να μην έχει
«ταβάνι»: Η ΔΕΗ ερχόταν αντιμέτωπη
με τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματά
της, η ζήτηση ηλεκτρισμού έσπαγε
ρεκόρ και ο δρόμος για τους ιδιώτες
έμοιαζε στρωμένος με ροδοπέταλα.
Ωστόσο η κρίση και οι συνέπειές της
άλλαξαν το σκηνικό. Τίποτα δεν θυμίζει
πλέον τις καλές μέρες του 2007, σε μια
αγορά που, παρά τις μεσοπρόθεσμες
προοπτικές της, απέκτησε για πρώτη
φορά αρνητικό πρόσημο μέσα στο 2009.
Εν τω μεταξύ, ο Βαγγέλης Μυτιληναίος
ήταν συνέταιρος με τους Ιταλούς
O Όμιλος Μυτιληναίου
απέκτησε το ποσοστό
της ιταλικής Enel στην
Endesa Hellas και πλέον
διατηρεί τον έλεγχο του
μεγαλύτερου ιδιωτικού
πορτοφολίου παραγωγής
στον ηλεκτρισμό. Στο φυσικό
αέριο το «άνοιγμα» της
αγοράς, που ολοκληρώθηκε
με τις τελευταίες τυπικές
εκκρεμότητες που
διευθετήθηκαν μέσω του
Κώδικα, φέρνει το κοινό
σχήμα με τη Μότορ Όιλ σε
ρόλο πρωταγωνιστή απέναντι
στη ΔΕΠΑ
της Enel, οι οποίοι κληρονόμησαν τη
συμμετοχή τους στην Endesa Hellas,
όταν εξαγόρασαν τον Oκτώβριο του
2007 τη μητρική ισπανική Endesa. O
νέος συνέταιρος βίωσε και αυτός τις
συνέπειες της κρίσης υπό το βάρος
του δυσθεώρητου χρέους της εταιρείας
(61 δισ. ευρώ). Όταν λοιπόν η Enel
άρχισε να «ξεφορτώνεται» θυγατρικές
για να μειώσει χρέη, παρουσιάστηκε
η «ευκαιρία». Δηλαδή η αγορά στα
«χαμηλά» (120 εκατ. ευρώ), ή 70 εκατ.
ευρώ λιγότερα απ’ όσα είχε «πουλήσει»
τρία χρόνια πριν. Διόλου άσχημα, εάν
σκεφτεί κανείς ότι με την εξαγορά της
Endesa Hellas ο Όμιλος Μυτιληναίου
γίνεται κάτοχος του μεγαλύτερου
ιδιωτικού ενεργειακού πορτοφολίου
παραγωγής ηλεκτρισμού.
Τα περιουσιακά στοιχεία
Τα περιουσιακά στοιχεία της
εταιρείας περιλαμβάνουν:
• Έναν σταθμό συμπαραγωγής ισχύος
334 MW, 47
• Έναν υπό κατασκευή σταθμό
παραγωγής συνδυασμένου κύκλου
με καύσιμο φυσικό αέριο ισχύος 444
MW στη Βοιωτία,
• Μια ακόμη μονάδα 437 MW στην
Κόρινθο, η οποία αναπτύσσεται από
κοινού με τη Μότορ Όιλ,
• Παραγωγική δυνατότητα ισχύος άνω
των 1.000 MW σε ΑΠΕ,
• Επιπρόσθετα η νέα εταιρεία θα
έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει
άδεια εμπορίας 310 MW, νέες
άδειες παραγωγής για σταθμούς
συνδυασμένου κύκλου από φυσικό
αέριο και ανθρακικές μονάδες στην
ευρύτερη περιοχή.
Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι
ένα τέτοιο χαρτοφυλάκιο προκαλεί
«ενδιαφέρον», με δεδομένο ότι έχει
«αδειάσει» και η θέση του συνεταίρου.
Φυσικό αέριο
Εκτός όμως από την ηλεκτροπαραγωγή,
το μέγεθος του ενεργειακού
χαρτοφυλακίου της Endesa Hellas
δημιουργεί προσδοκίες αποκόμισης
σημαντικών κερδών και από την
απελευθέρωση της αγοράς φυσικού
αερίου και τη δυνατότητα προμήθειας
αερίου από εναλλακτικές πηγές LNG.
Η απελευθέρωση της αγοράς επήλθε
και οριστικά με την έγκριση του νέου
Κώδικα Διαχείρισης του Εθνικού
Συστήματος Φυσικού Αερίου, από το
υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής. Με τον νέο
Κώδικα Διαχείρισης διευθετούνται
όλα τα ζητήματα που αφορούν την επί
ίσοις όροις πρόσβαση στο σύστημα του
φυσικού αερίου για τους «παίκτες» της
αγοράς, που μέχρι σήμερα παρέμενε
ζητούμενο. Έτσι η αγορά φυσικού
αερίου εισέρχεται σε μια νέα φάση
ουσιαστικής απελευθέρωσης, με κύριο
χαρακτηριστικό την αποδέσμευση της
τιμολόγησης από το πετρέλαιο και,
 άρα, αναμένεται να μπουν σημαντικές
ποσότητες LNG από πηγές, όπως η
Αίγυπτος και το Κατάρ. Αυτό πρακτικά
σημαίνει συγκράτηση των τιμών σε
χαμηλά επίπεδα και δυνατότητες
μετακύλισης της ανταγωνιστικής τιμής
του LNG στην κατανάλωση,
σε πρώτη φάση.
Συγκριτικό πλεονέκτημα
Για τη συμμαχία Μυτιληναίου - Μότορ
48 Όιλ, έπειτα από τις νέες προϋποθέσεις
που πληρούνται στο θεσμικό πλαίσιο,
το κοινό σχήμα στην εμπορία φυσικού
αερίου εισέρχεται στην αγορά με
σοβαρά πλεονεκτήματα, καθώς και
μετά την απόκτηση του 100% της
Endesa από τον Όμιλο Μυτιληναίου
υπάρχει το κρίσιμο μέγεθος για τη
διεκδίκηση μεριδίου αγοράς από τη
ΔΕΠΑ, καθώς και για να απευθυνθεί
το σχήμα σε μεγάλους διεθνείς
«παίκτες» για φορτία LNG. Για να
γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη, μέσα
στο 2011 η ΔΕΗ θα διαθέτει περί τα
2.000 MW μονάδων φυσικού αερίου
όταν Όμιλος Μυτιληναίου και Μότορ
Όιλ θα διαθέτουν περί τα 1.200
MW, δηλαδή θα είναι από κοινού ο
δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής
στην ηλεκτροπαραγωγή. Υπάρχει κατά
συνέπεια η δυνατότητα ευελιξίας
ανάλογα με τις ανάγκες ή τις συνθήκες
της αγοράς, ακόμη και για μεγάλες
παραγγελίες και χρήση πλοίων, είτε
των 45 χιλ. κυβικών, είτε των 65, ή των
135 χιλ. κυβικών.
Επιπλέον δημιουργείται σημαντική
ευελιξία και ενισχύεται η
ανταγωνιστικότητα στον Τομέα της
Ηλεκτροπαραγωγής, καθώς αξίζει
να αναφερθεί ότι ακόμη δεν έχουν
υπογραφεί συμβάσεις προμήθειας με τη
ΔΕΠΑ για τις δύο νέες μονάδες, σε Άγ.
Νικόλαο και Αγ. Θεοδώρους.
Είναι ξεκάθαρο ότι η πρωτοβουλία από
πλευράς Μότορ Όιλ - Μυτιληναίου να
εισάγουν πρώτοι φορτίο LNG, τα όσα
ακολούθησαν αλλά και οι πρωτοβουλίες
που ελήφθησαν για να λυθεί το
πρόβλημα, διαδραμάτισαν καταλυτικό
ρόλο ώστε να ενεργοποιηθούν όλες οι
πλευρές και να δοθεί λύση στο θέμα
της πρόσβασης ιδιωτών στην αγορά και
στο ΕΣΦΑ.
Τί λένε οι αναλυτές
Εξαιρετικά θετική υποδοχή επιφύλαξαν
οι αναλυτές στις πρόσφατες εξελίξεις.
Ειδικότερα στα reports τους αναφέρουν
τα εξής:
ETE - Π&Κ: Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο
για τη λειτουργία της αγοράς φυσικού
αερίου αποτελεί σημαντικό βήμα.
Υπενθυμίζουν προηγούμενη έκθεσή
τους, στην οποία αναφέρουν ότι το
«άνοιγμα» της αγοράς θα ωφελήσει
τους παραγωγούς που λειτουργούν
μονάδες φυσικού αερίου, καθώς
υπάρχει η δυνατότητα σημαντικής
μείωσης του κόστους μέσω της
εισαγωγής LNG. Πρώτιστα ωφελημένος
αναγνωρίζεται ο Όμιλος Μυτιληναίου,
καθώς διαθέτει το ισχυρότερο ιδιωτικό
θερμικό χαρτοφυλάκιο (1,2 GW έως
το 2011) και δεν έχει υπογράψει
συμβόλαια προμήθειας για αέριο
αγωγών, του οποίου η τιμή είναι
συνδεδεμένη με τις τιμές
του πετρελαίου.
ΑΞΙΑ: Η απελευθέρωση της αγοράς
φυσικού αερίου αναμένεται να έχει
ιδιαίτερα θετικές συνέπειες για τον
Όμιλο Μυτιληναίου, αλλά και για
το σύνολο της αγοράς παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το
φυσικό αέριο. Σημειώνουν ότι ο Όμιλος
θα διαθέτει ενεργειακό χαρτοφυλάκιο
1,2 GW έως το 2011 και ότι η
συγκεκριμένη εξέλιξη αναμένεται να
έχει θετικό αντίκτυπο στα
αναμενόμενα κέρδη.
EUROXX: O Όμιλος Μυτιληναίου αποκτά
πρόσβαση στην αγορά LNG και θα
επωφεληθεί από το σημαντικό discount
(20 - 30%). Υπενθυμίζουν επίσης τη
σύσταση συμμαχίας της JV με τη Μότορ
Όιλ, με σκοπό τη δραστηριοποίησή τους
στην αγορά φυσικού αερίου. Επιπλέον
σημειώνουν ότι σύμφωνα με τον Τύπο
η συμμαχία είναι έτοιμη να φέρει τα
πρώτα φορτία μέσα στον Απρίλιο, ενώ
το φθηνότερο αέριο μεταφράζεται σε
σημαντική αύξηση της αποτίμησης του
ενεργειακού χαρτοφυλακίου. Σε στενή
σχέση με την πρόσφατη συμφωνία για
την αγορά του ποσοστού της Enel,
στην ΕΗ θεωρούν ότι η ορατότητα έχει
αυξηθεί σημαντικά και διατηρούν τη
σύσταση overweight.
MARFIN: Αναφέρονται στις αλλαγές
του θεσμικού πλαισίου και στα
δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία
η συμμαχία Μυτιληναίου - Μότορ Όιλ
αναμένεται να φέρει τα πρώτα φορτία
LNG μέσα στον Απρίλιο. Εκτιμούν ότι
η συγκεκριμένη εξέλιξη δημιουργεί
τις προϋποθέσεις για μια νέα, πολύ
σημαντική δραστηριότητα για τους
δυο Oμίλους, οι οποίοι φαίνεται να
αποκτούν σημαντικό πλεονέκτημα στην
ελκυστική αγορά του LNG, καθώς δεν
έχουν προχωρήσει σε μακροπρόθεσμες
συμβάσεις με τη ΔΕΠΑ. Τέλος,
αναφέρουν ότι θα επανέλθουν με
αναλυτικότερες εκτιμήσεις σχετικά
με τις συνέπειες που προκαλεί η
συγκεκριμένη εξέλιξη για την εγχώρια
αγορά ενέργειας συνολικά.
O όμιλος Μυτιληναίου αποκτά πρόσβαση στην αγορά LNG
και θα επωφεληθεί από το σημαντικό discount
(20 - 30%), τονίζουν οι αναλυτές.

49
 Πετρελαϊκή αγορά
Του Γιώργου Παυλόπουλου

13
50

ΠOΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

OΙ ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΙΣ
ΤOΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥ;
Η ζήτηση πετρελαίου στον οικονομικά
αναπτυγμένο κόσμο (δηλαδή στις
χώρες-μέλη του OOΣΑ) εκτιμάται
ότι έχει ήδη φτάσει στο απόγειό της
και αναμένεται, με βάση και τις νέες
πράσινες τεχνολογίες που κερδίζουν
διαρκώς έδαφος, ότι σταδιακά θα
αρχίσει να μειώνεται. Δεν συμβαίνει
όμως το ίδιο και στον αναπτυσσόμενο
κόσμο, όπου ανερχόμενοι «γίγαντες»,
όπως η Κίνα και η Ινδία, εμφανίζουν
τεράστια «δίψα» για ενέργεια.
Δεν χωράει αμφιβολία βεβαίως ότι
και μετά το 2020-2025 το πετρέλαιο
θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει
καθοριστικό ρόλο στην ανθρωπότητα
και στην παγκόσμια οικονομία. Κατά
συνέπεια, οι πετρελαιοπαραγωγές
χώρες θα συνεχίζουν να διαθέτουν
τεράστια ισχύ, προκαλώντας
τριβές, εντάσεις και γεωπολιτικές
ανακατατάξεις. Oι σημερινές
υπερδυνάμεις του πετρελαίου όμως
είναι μεν πανίσχυρες, αλλά με
ημερομηνία λήξης.
«Σήμερα, για κάθε ποσοστιαία μονάδα
ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας,
απαιτείται περίπου 0,50% περισσότερο
πετρέλαιο. Υπάρχει άραγε ελπίδα
κάποια στιγμή ο κόσμος να ζει και να
αναπτύσσεται δίχως να χρειάζεται
ολοένα μεγαλύτερες ποσότητες
“μαύρου χρυσού”; Και αν ναι, πόσο
κοντά είναι αυτή η στιγμή;».
Το παραπάνω ερώτημα δεν είναι
θεωρητικό, ούτε έχει να κάνει μόνον
με τις ανεπανόρθωτες «βλάβες»
που προκαλούνται στο περιβάλλον
και στην ατμόσφαιρα από τα απαέρια
των καύσεων του πετρελαίου και των
δεκάδων παραγώγων του. Αφορά,
πριν και πάνω απ’ όλα, τη δυνατότητα
της παραγωγής και της προσφοράς
να καλύψουν την ολοένα αυξανόμενη
ζήτηση, καθώς τα πετρελαϊκά
αποθέματα του πλανήτη (παρά το
γεγονός ότι αναμφίβολα είναι πολύ
μεγαλύτερα από τα μέχρι σήμερα
διαπιστωμένα) είναι πεπερασμένα
– όπως άλλωστε συμβαίνει με κάθε
μη ανανεώσιμο φυσικό πόρο. Η δε
απάντηση είναι επιτακτική, έστω και αν
η Παγκόσμια Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ)
μας διαβεβαιώνει ότι δεν αναμένεται να
υπάρξει κανένα απολύτως πρόβλημα
στην τροφοδοσία, τουλάχιστον μέχρι το
2030, αλλά και μετά από αυτό
το ορόσημο.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του
Διευθύνοντος Συμβούλου της BP,
Τόνι Χέιγουορντ, η παγκόσμια
κατανάλωση πετρελαίου με βάση τις
σημερινές τάσεις αναμένεται ότι θα
κορυφωθεί μέσα στα επόμενα 15
χρόνια. Δηλαδή λίγο μετά το 2020,
όταν θα έχει διαμορφωθεί κάπου
ανάμεσα σε 95 - 110 εκατομμύρια
βαρέλια αργού ημερησίως, έναντι 85
- 86 εκατομμυρίων που είναι σήμερα.
Μαζί του δείχνει να συμφωνεί και ο
επικεφαλής του κλάδου πετρελαίου της
ΙΕΑ, Ντέιβιντ Φάιφ, ο οποίος υπολογίζει
ότι μακροπρόθεσμα η τάση της ζήτησης
θα είναι σαφώς πτωτική.
Μάλιστα, σύμφωνα πάντα με την ΙΕΑ, η
ζήτηση στον οικονομικά αναπτυγμένο
κόσμο (δηλαδή στις χώρες-μέλη του
OOΣΑ) έχει ήδη φτάσει στο απόγειό της
και αναμένεται, με βάση και τις νέες
πράσινες τεχνολογίες που κερδίζουν
διαρκώς έδαφος, ότι σταδιακά θα
αρχίσει να μειώνεται. Δεν συμβαίνει
όμως το ίδιο και στον αναπτυσσόμενο
κόσμο, όπου ανερχόμενοι «γίγαντες»,
όπως η Κίνα και η Ινδία, εμφανίζουν
τεράστια «δίψα» για ενέργεια, την
οποία καλύπτουν πρωτίστως με τους
παραδοσιακούς τρόπους: Με πετρέλαιο
και γαιάνθρακα, με το φυσικό αέριο να
κερδίζει διαρκώς έδαφος, αλλά και τις
εναλλακτικές μορφές να είναι ακόμη σε
«νηπιακή» κατάσταση.
Δεν χωράει αμφιβολία βεβαίως ότι και
μετά το 2020 - 2025, ακόμη και στην
περίπτωση που οι προαναφερθείσες
εκτιμήσεις έχουν επιβεβαιωθεί πλήρως,
το πετρέλαιο θα εξακολουθήσει να
Επιστήμονες του Αμερικανικού
Γεωλογικού Ινστιτούτου
ανακοίνωσαν πως είναι πολύ
πιθανό να κρύβονται τεράστια
πετρελαϊκά κοιτάσματα
σε όλη την Επικράτεια της
Βενεζουέλας, τα οποία
-εφόσον επιβεβαιωθούν
οριστικά- θα εκτινάξουν το
σύνολο των βενεζουελανικών
αποθεμάτων κοντά τα 500
δισ. βαρέλια, ήτοι σε επίπεδα
διπλάσια από τα αντίστοιχα
σαουδαραβικά!
διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη
ζωή της ανθρωπότητας και στην
παγκόσμια οικονομία. Κατά συνέπεια,
οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες θα
συνεχίζουν να διαθέτουν τεράστια ισχύ,
προκαλώντας τριβές, εντάσεις και
γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Για τον
λόγο αυτόν, ανέκαθεν τα πολιτικά και
οικονομικά επιτελεία παρακολουθούσαν
με εξαιρετικά μεγάλη προσοχή τις
εξελίξεις στις περιοχές που διαθέτουν
τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου
και, δευτερευόντως, φυσικού αερίου,
παρεμβαίνοντας άμεσα και δυναμικά,
όποτε έκριναν ότι το διακύβευμα είναι
μεγάλο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το
γεγονός ότι οι μεγαλύτερες εστίες
έντασης στον πλανήτη βρίσκονται -τις
περισσότερες φορές- στην καρδιά
αυτών των περιοχών ή εγγύς τους.
Η «Μέκκα» του πετρελαίου
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα
είναι η «Μέκκα» του πετρελαίου, η
περιοχή της Μέσης Ανατολής και του
Περσικού Κόλπου, στις χώρες της
οποίας (Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ιράκ,
Κουβέιτ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
κ.λπ.) βρίσκεται σήμερα συγκεντρωμένο
πάνω από το 55% των παγκοσμίως
διαπιστωμένων και εκμεταλλεύσιμων
κοιτασμάτων. Η πρόσφατη «μοιρασιά»
του φυσικού πλούτου του Ιράκ (πλην
των κουρδικών περιοχών) ανάμεσα στις
μεγάλες δυτικές πετρελαϊκές εταιρείες
θα πρέπει, αν μη τι άλλο, να πείθει και 51
τους πλέον δύσπιστους αναφορικά με το
ποιο ήταν ένα από τα βασικότερα κίνητρα
(αν και όχι το μοναδικό) της στρατιωτικής
εισβολής του 2003 και της ανατροπής
του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν
– πολύ περισσότερο καθώς αρκετές
επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι
το ιρακινό υπέδαφος ενδεχομένως να
κρύβει κοιτάσματα μεγαλύτερα από
εκείνα της Σαουδικής Αραβίας.
Προφανώς, υπό το ίδιο πρίσμα
θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και
να αναλυθεί και η κλιμακούμενη
αντιπαράθεση των ΗΠΑ και συνολικά
της Δύσης με το θεοκρατικό καθεστώς
της Τεχεράνης. Το Ιράν διαθέτει
σήμερα τα τρίτα μεγαλύτερα αποθέματα
αργού πετρελαίου παγκοσμίως, ενώ
παράλληλα βρίσκεται στη δεύτερη θέση
στη λίστα των πιο πλούσιων σε φυσικό
αέριο χωρών, πίσω από τη Ρωσία.
Ακόμη λοιπόν και στην περίπτωση
που δεν επικρατήσουν τα σχέδια για
δυναμική αντιπαράθεση μαζί του (κάτι
που θα συνιστούσε καταστροφή), είναι
προφανές ότι πολλοί (ανάμεσά τους
και το Ριάντ) έχουν συμφέρον από ένα
εμπάργκο που δεν θα επιτρέπει στην
κυβέρνηση και στην ελίτ της χώρας να
εκμεταλλευτούν την τεράστια ισχύ που
τους προσφέρουν οι φυσικοί πόροι τους
οποίους διαθέτει.
Λατινική Αμερική
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην
απέναντι πλευρά του πλανήτη, στη
Λατινική Αμερική. Εκεί δηλαδή όπου
η κόντρα των ΗΠΑ με τη Βενεζουέλα
δεν έχει ασφαλώς μόνον ιδεολογικά
ελατήρια. Πρόσφατα, επιστήμονες του
Αμερικανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου
ανακοίνωσαν πως, σύμφωνα με τις
μελέτες και τα στοιχεία που έχουν
συλλέξει, στην επικράτεια της χώρας
είναι πολύ πιθανό ότι κρύβονται
τεράστια πετρελαϊκά κοιτάσματα,
52

Λίστα των πετρελαιοπαραγωγών χωρών.

Πηγή: OΠΕΚ
Μερίδια σε παγκόσμια αποθέματα αργού πετρελαίου
των χωρών - μελών του OΠΕΚ, 2008. Πηγή: OΠΕΚ
τα οποία -εφόσον η ύπαρξή τους
επιβεβαιωθεί οριστικά και αποδειχθούν
εκμεταλλεύσιμα- θα εκτινάξουν
το σύνολο των βενεζουελανικών
αποθεμάτων κοντά στα 500 δισ.
βαρέλια, ήτοι σε επίπεδα διπλάσια
από τα αντίστοιχα σαουδαραβικά!
Και αυτό, προφανώς, καθιστά τον
«κόκκινο» Oύγκο Τσάβες πραγματικά
επικίνδυνο για την Oυάσινγκτον –
είτε στον Λευκό Oίκο βρίσκεται ένας
Δημοκρατικός Μπαράκ Oμπάμα είτε
ένας Ρεπουμπλικάνος Τζορτζ Μπους!
Tαλιμπάν και πετρέλαιο
Αλλά και στην περίπτωση του
Αφγανιστάν και του Πακιστάν, θα
πρέπει να είναι κανείς αφελής για να
πιστεύει ότι η μοναδική ή κύρια αιτία
αντιπαράθεσης είναι οι Ταλιμπάν και
η απειλή που αυτοί αντιπροσωπεύουν
για την ασφάλεια της Νέας Υόρκης,
του Λονδίνου ή του Βερολίνου. Η αιτία
θα πρέπει μάλλον να αναζητηθεί στην
ιστορία και στη σημασία του περίφημου
«Δρόμου του Μεταξιού» – μέσω
του οποίου στην εποχή μας δεν θα
μεταφέρονται υφάσματα και μπαχάρια,
αλλά πετρέλαιο, φυσικό αέριο και
άλλες πρώτες ύλες.
Ήδη πριν ακόμη από τις τρομοκρατικές
επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου
2001 στο Μανχάταν, οι Αμερικανοί
βρίσκονταν σε διαπραγματεύσεις με το
αντιδραστικό ισλαμικό καθεστώς του
Αφγανιστάν, με στόχο να διασφαλίσουν
την ασφαλή διέλευση των ενεργειακών
αποθεμάτων της Κεντρικής Ασίας
(που τότε βρισκόταν ουσιαστικά υπό
τον έλεγχο της Oυάσινγκτον) προς τις
μεγάλες αγορές της Ανατολής, κυρίως
στην Ινδία και στην Κίνα. Σύμφωνα
με τηλεγράφημα του πρακτορείου
Associated Press εκείνης της εποχής,
οι φύλαρχοι λάμβαναν πλουσιοπάροχες
μίζες προκειμένου να συνεργαστούν.
(Μάλιστα, ο επικεφαλής της
αμερικανικής ομάδας φέρεται να είχε
πει προς τους Ταλιμπάν συνομιλητές
του: «Είτε θα αποδεχθείτε το χαλί από
χρυσάφι που σας προσφέρουμε είτε θα
σας θάψουμε κάτω από ένα χαλί από
βόμβες!». Λίγους μήνες αργότερα,
έγινε η εισβολή…).
Διαμάχη Ρωσίας - Γεωργίας
Μήπως όμως το πετρέλαιο δεν
έχει κεντρική θέση στη διαμάχη της
Ρωσίας με τη Γεωργία, που οδήγησε
στον σύντομο αλλά αιματηρό πόλεμο
το καλοκαίρι του 2008; Για όσους
δεν έχουν καλή μνήμη, αρκεί να
υπενθυμίσουμε ότι από το έδαφος
της καυκασιανής χώρας και στενής
φίλης των ΗΠΑ περνά ένα στρατηγικής
σημασίας σύστημα αγωγών, που
μεταφέρει αζερικό πετρέλαιο από την
Κασπία προς το τουρκικό λιμάνι του
Τσεϊχάν στη Μεσόγειο, αλλά και προς
τη Σούπσα της Μαύρης Θάλασσας. Για
τη Μόσχα λοιπόν, το να μείνει έξω από
αυτή τη διαδρομή θεωρείται περίπου
αδιανόητο, με βάση τα σχέδιά της
για να μετατραπεί στην κορυφαία
ενεργειακή υπερδύναμη.
Αυτά ακριβώς τα σχέδια είναι που
ανησυχούν τα μέλη του OPEC και
ειδικά τους Σεΐχηδες της Σαουδικής
Αραβίας, καθώς η Μόσχα είναι ίσως
η βασική χώρα η οποία αμφισβητεί
σήμερα εμπράκτως την πρωτοκαθεδρία
τους στην παγκόσμια σκακιέρα του
πετρελαίου. Άλλωστε, το Κρεμλίνο δεν
κρύβει ότι επιδιώκει να γίνει η πρώτη
χώρα παγκοσμίως και σε παραγωγή
αργού, κατακτώντας έτσι θέση
αντίστοιχη με εκείνη, την οποία
κατέχει ήδη στη λίστα που αφορά
το φυσικό αέριο.
Για την ώρα, πάντως, η αλήθεια
είναι πως οι τριβές στις τάξεις των
πετρελαιοπαραγωγών χωρών, εντός
και εκτός OPEC, δεν μοιάζουν να είναι
ιδιαέτερα μεγάλες ή σημαντικές. Η αιτία
γι’ αυτό δεν είναι άλλη από το γεγονός
ότι τα πετροδολάρια ρέουν άφθονα και
επαρκούν για να γεμίσουν τα ταμεία
53
όλων, καθώς η τιμή στις διεθνείς
αγορές κυμαίνεται γύρω στα 80
δολάρια το βαρέλι, χωρίς να αναμένεται
σημαντική υποχώρησή της στο ορατό
μέλλον. Το αντίθετο μάλιστα: Από τη
στιγμή που θα πάρουν ξανά μπροστά και
οι μηχανές του αναπτυγμένου κόσμου,
η αυξημένη ζήτηση που θα παρατηρηθεί
κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια
(στις γενικότερες τάσεις της οποίας
αναφερθήκαμε αρχικά) αναμένεται ότι
θα δώσει νέα ανοδική ώθηση στις τιμές
του «μαύρου χρυσού».
Το πρόβλημα εξακολουθούν λοιπόν
να το έχουν αυτοί που «διψούν»
για ενέργεια και για πετρέλαιο,
και αγωνίζονται προκειμένου να
ελέγξουν όσο το δυνατόν περισσότερα
κοιτάσματα και τις οδούς μεταφοράς
προς τις αγορές. Είτε διά της βίας,
όπως έκαναν οι Αμερικανοί στο Ιράκ και
πολύ θα ήθελαν να κάνουν και στο Ιράν
και στη Βενεζουέλα, είτε συνάπτοντας
προνομιακές συμμαχίες με τις
υπερδυνάμεις του χώρου.
Παράλληλα, και επειδή η ιστορία της
ανθρωπότητας (ελπίζουμε ότι) δεν θα
τελειώσει μαζί με τα αποθέματα του
πετρελαίου και του φυσικού αερίου,
είναι φυσικό οι πάντες -μυστικά ή
φανερά- να κάνουν τα σχέδιά τους
και για την επόμενη μέρα, ασχέτως
εάν αυτή δεν προβλέπεται να έρθει
σύντομα. O αγώνας δρόμου για την
απόκτηση προβαδίσματος στις πράσινες
τεχνολογίες, καθώς και το «μπρα-ντε-
φερ» γύρω από την πυρηνική ενέργεια
είναι ασφαλώς σκηνές από «ταινίες
προσεχώς». Γι’ αυτό και εμείς σύντομα
θα σας προβάλουμε πολλά από τα
σενάριά τους.
 Εναλλακτικοί πάροχοι
Του Χάρη Φλουδόπουλου
14
54
VERBUND:
ΧΑΜΗΛΕΣ ΧΡΕΩΣΕΙΣ
ΜOΝOΝ ΓΙΑ ΛΙΓOΥΣ
Δηλώνουν «φθηνότεροι», όμως
τα τιμολόγια που παρουσιάστηκαν
πρόσφατα από την ελληνοαυστριακή
εμπορική εταιρεία Verbund κρύβουν
πολλές παγίδες και, το κυριότερο, δεν
αφορούν όλους τους καταναλωτές.
Για την ακρίβεια, σύμφωνα με τα
τιμολόγια που παρουσίασε η εταιρεία,
εννιά στους δέκα καταναλωτές, εάν
έφευγαν σήμερα από τη ΔΕΗ για τη
Verbund, θα πλήρωναν το ρεύμα
ακριβότερα. Επί συνόλου 5,3 εκατ.
οικιακών πελατών η ΔΕΗ διατηρεί
φθηνότερες τιμές για το 92% των
καταναλωτών. Απαιτείται λοιπόν
ιδιαίτερη προσοχή και έρευνα από
τους καταναλωτές, προτού πάρουν την
απόφαση να εγκαταλείψουν τη ΔΕΗ.
Oι χρεώσεις
Ειδικότερα με βάση τα τιμολόγια της
Verbund, οι χρεώσεις της ιδιωτικής
εταιρείας είναι ακριβότερες από
εκείνες της ΔΕΗ κατά 16 ευρώ στο
τετράμηνο για καταναλώσεις έως 1.000
KWh, ή διαφορετικά σε ετήσια βάση
κατά 48 ευρώ. Το ίδιο ισχύει για τις
καταναλώσεις έως 2.000 KWh, ενώ το
όφελος για τους μεγάλους οικιακούς
καταναλωτές ξεκινά μετά τις 2.000
KWh, όταν η χρέωση ξεκινά να είναι
10% φθηνότερη.
Ένα ακόμη σημείο που θα πρέπει
να προσέξουν οι καταναλωτές είναι
ότι στα τιμολόγιά της η Verbund δεν
περιλαμβάνει το λεγόμενο «νυχτερινό
ρεύμα», δηλαδή δεν υπάρχει η χαμηλή
χρέωση για συγκεκριμένες ώρες της
ημέρας. Αυτό μεταφράζεται σε ακόμη
μεγαλύτερη διαφορά στο κόστος,
ανάλογα με τη χρήση του «νυχτερινού
ρεύματος» που κάνει ο καταναλωτής.
Μεσάζοντες
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι
υφιστάμενοι εναλλακτικοί προμηθευτές
(μεταξύ αυτών και η εταιρεία Verbund)
δεν είναι ταυτόχρονα παραγωγοί,
αλλά απλώς μεσάζοντες έμποροι
που αγοράζουν ενέργεια από τη
χονδρεμπορική αγορά στη λεγόμενη
Oριακή Τιμή του Συστήματος (OΤΣ) –
και στη συνέχεια πουλάνε το ρεύμα
στη λιανική. Αυτό σημαίνει ότι σε
περίπτωση που η χονδρεμπορική τιμή
(OΤΣ) αυξηθεί τότε, επειδή ακριβώς
δεν υπάρχει παραγωγικό δυναμικό,
δεν θα μπορεί να υπάρξει εγγύηση για
τη διατήρηση σταθερών τιμολογίων,
παρά μόνον βραχυπρόθεσμα και για
συγκεκριμένο ύψος διακύμανσης
(μέσω hedging).
Απαιτείται προσοχή
από τους καταναλωτές,
καθώς εννιά στους δέκα
οικιακούς πελάτες της ΔΕΗ,
εάν αλλάξουν προμηθευτή,
θα πληρώσουν ακριβότερα
το ρεύμα. Με βάση
τα τιμολόγια της Verbund,
οι χρεώσεις της ιδιωτικής
εταιρείας είναι ακριβότερες
από εκείνες της ΔΕΗ,
κατά 16 ευρώ στο τετράμηνο
για καταναλώσεις
έως 1.000 KWh,
ή διαφορετικά σε ετήσια
βάση κατά 48 ευρώ

Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας
Ένα ακόμη σοβαρό θέμα αφορά
τις περίφημες Υπηρεσίες Κοινής
Ωφέλειας (ΥΚΩ), οι οποίες βάσει
νόμου επιμερίζονται σε όλους τους
καταναλωτές, είτε είναι πελάτες της
ΔΕΗ είτε πελάτες ιδιωτικών παρόχων.
Η εταιρεία Verbund παρότι (μετά από
καθυστέρηση, είναι αλήθεια) κατέβαλε
το σχετικό κόστος στον ΔΕΣΜΗΕ,
ωστόσο αμφισβητεί τη συγκεκριμένη
υποχρέωση. Για τον σκοπό αυτόν
μάλιστα έχει προσφύγει τόσο στο
ΣτΕ όσο και στην ΕΕ, επιχειρώντας
να απαλλαγεί ή να τροποποιήσει την
υποχρέωσή της να καταβάλλει τις ΥΚΩ.
Σημειώνεται ότι για το 2009 οι χρεώσεις
που αναλογούν στην ιδιωτική εταιρεία
καταβλήθηκαν έπειτα από διένεξη με τη
ΔΕΗ, και αφού προηγήθηκαν αποφάσεις
και γνωμοδοτήσεις του ΔΕΣΜΗΕ και της
ΡΑΕ μόλις τον περασμένο μήνα.
ΔΕΗ και επιδοτήσεις
Φυσικά, η προοπτική να απαλλαγούν
οι ιδιώτες προμηθευτές από τις ΥΚΩ,
όπως επιδιώκει η ελληνοαυστριακή
εμπορική εταιρεία, θα λειτουργούσε
καταστροφικά για τη ΔΕΗ, με δεδομένο
ότι η ίδια είναι υποχρεωμένη
να παρέχει επιδοτούμενα τιμολόγια
σε ορισμένες κατηγορίες πελατών,
όπως οι νησιώτες και οι πολύτεκνοι.
Σ’ αυτούς τους πελάτες, τα τιμολόγια
55
δεν αντιπροσωπεύουν το κόστος
και η διαφορά καλύπτεται από το Τέλος
ΥΚΩ που πληρώνουν όλοι οι υπόλοιποι
πελάτες. Την ίδια στιγμή, η ΔΕΗ
δεν έχει τη δυνατότητα να
αναπροσαρμόσει τα τιμολόγιά της
ώστε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό
που δέχεται στα κερδοφόρα τιμολόγια.
Δηλαδή, πιθανή απαλλαγή της
Verbund από τις ΥΚΩ θα λειτουργούσε
ως «Κερκόπορτα» για το πελατολόγιο
της ΔΕΗ.
 Ηλεκτροκίνηση
Του Γιώργου Φιντικάκη

15
56

Η ΕΥΡΩΠΗ ΨΗΦΙΖΕΙ
ΗΛΕΚΤΡOΚΙΝΗΣΗ
- Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΙ;
Το σενάριο μοιάζει βγαλμένο από ταινία
επιστημονικής φαντασίας, τουλάχιστον
για τα ελληνικά δεδομένα. Και όμως,
αυτή θα είναι η καθημερινότητα του
μέσου Λονδρέζου το 2020 και, σίγουρα,
του μέσου Βερολινέζου.
Για την Ελλάδα ίσως να μην μπορούμε
να κάνουμε τόσο μακροπρόθεσμες
εκτιμήσεις, όμως η ηλεκτροκίνηση
είναι μια πραγματικότητα που θα
ζήσουμε όλοι μας.
Βγάζει το καλώδιο από την πρίζα και
ανάβει τη μηχανή. O βαθμός φόρτισης
της μπαταρίας, οι ώρες που έγινε η
φόρτιση και το κόστος παρουσιάζονται
στο φωτεινό καντράν. Δεν θα χρειαστεί
σήμερα τη βοήθεια του online χάρτη
καθοδήγησης για τα πρατήρια-σταθμούς
φόρτισης, οδηγώντας για το γραφείο.
Το αντίθετο, μάλιστα. Δεδομένου ότι η
ημέρα είναι αρκετά ζεστή, πιθανόν να
είναι το ηλεκτρικό σύστημα εκείνο που
θα χρειαστεί να αγοράσει ενέργεια από
την μπαταρία του αυτοκινήτου του. Πριν
λοιπόν φτάσει στο γραφείο, σταματά
στον πλησιέστερο σταθμό πάρκινγκ
και συνδέει το αμάξι του στην πρίζα,
αφού προηγουμένως έχει ρυθμίσει το
επίπεδο φόρτισης της μπαταρίας, που
του είναι απαραίτητο για την επιστροφή
του το απόγευμα στο σπίτι.
Το σενάριο μοιάζει βγαλμένο από ταινία
επιστημονικής φαντασίας, τουλάχιστον
για τα ελληνικά δεδομένα. Και όμως,
αυτή θα είναι η καθημερινότητα του
μέσου Λονδρέζου το 2020 και, σίγουρα,
του μέσου Βερολινέζου. Για την Ελλάδα
ίσως να μην μπορούμε να κάνουμε τόσο
μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις, όμως η
ηλεκτροκίνηση είναι μια πραγματικότητα
που θα ζήσουμε όλοι μας.
Κάθε μήνα, για παράδειγμα στο
Λονδίνο, πωλούνται περίπου 150
ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, ενώ οι
κάτοικοί του που επιλέγουν την
ηλεκτροκίνηση, απολαμβάνουν μια σειρά
από κίνητρα, όπως δωρεάν στάθμευση
στα δημοτικά πάρκινγκ, επιδότηση για
την αγορά του αυτοκινήτου (απαραίτητη
καθώς κοστίζει 5.000 - 8.000 ευρώ
περισσότερο από ένα αντίστοιχου
κυβισμού συμβατικό) και απαλλαγή από
την πληρωμή διοδίων.
Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα στο Λονδίνο
κυκλοφορούν ήδη 5.000 ηλεκτρικά
αυτοκίνητα -με στόχο να φτάσουν τα
100.000 εντός της εξαετίας- όταν
στην Αθήνα δεν ξεπερνούν τα… 20-
30, καθώς τα κίνητρα που παρέχει η
πολιτεία περιορίζονται στην απαλλαγή
από τον δακτύλιο, από τα τέλη
ταξινόμησης και τα τέλη κυκλοφορίας.
Ένα τεράστιο, ενιαίο δίκτυο
Και μπορεί η ώρα που θα δούμε
ηλεκτρικά αυτοκίνητα στους
ελληνικούς δρόμους να αργεί ακόμη
να έρθει, ωστόσο στο Λονδίνο, στο
Βερολίνο, στο Παρίσι καθώς και σε
άλλες 10 μεγαλουπόλεις (η Αθήνα
δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτές),
εταιρείες ηλεκτρισμού μαζί με
αυτοκινητοβιομηχανίες και τις δημοτικές
αρχές συνεργάζονται πάνω σε έναν
κοινό στόχο: Να «παντρέψουν» το
Τα σκήπτρα της ευρωπαϊκής
αυτοκίνησης από το Βερολίνο
φιλοδοξεί να «κλέψει»
το Λονδίνο. Oι Λονδρέζοι
επιδοτούνται με περίπου
2.000 λίρες για να αγοράσουν
ηλεκτρικό αυτοκίνητο,
γεγονός που μειώνει
το κόστος ενός μικρού
ηλεκτρικού αυτοκινήτου σε
περίπου 7.000 λίρες
συντομότερο δυνατό την ηλεκτροκίνηση
με το ηλεκτρικό δίκτυο της πόλης, ώστε
τα οχήματα να λειτουργούν τόσο ως
καταναλωτές ενέργειας, και μάλιστα
πράσινης, όσο και ως πάροχοι.
Μπαταρίες... αποθήκες
Διότι οι μπαταρίες των ηλεκτρικών
αυτοκινήτων δεν είναι παρά
αποθηκευτικοί χώροι ενέργειας
(ακίνητοι ή κινούμενοι), που
απλώς βρίσκονται διάσπαρτοι σε
μεμονωμένους καταναλωτές. Στόχος
λοιπόν όσων πειραματίζονται με τη
διάδοση της ηλεκτροκίνησης, είναι
να μπορέσουν οι μπαταρίες αυτές
57
να λειτουργήσουν και ως «μονάδες»
παροχής ενέργειας προς το εθνικό
δίκτυο μιας χώρας ή το τοπικό δίκτυο
μιας πόλης. Να το προμηθεύουν
δηλαδή με φθηνό ρεύμα, όταν αυτό
θα «δοκιμάζεται» τις ώρες της
μεγάλης αιχμής, προκειμένου έτσι
να αποφεύγονται οι πολυδάπανες
εισαγωγές από το εξωτερικό, κάτι
που εμείς στην Ελλάδα, λόγω των
κλιματιστικών, βιώνουμε κάθε
καλοκαίρι. Και για να γίνει κάτι τέτοιο,
αυτό που συζητιέται είναι η δημιουργία
οργανωμένων χώρων μέσα στην πόλη,
τύπου πάρκινγκ, όπου οι κάτοχοι των
ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα μπορούν να
πωλούν στο δίκτυο το πλεονάζον ρεύμα
της μπαταρίας του οχήματός τους,
έναντι φυσικά ενός ικανοποιητικού
αντιτίμου που θα λειτουργεί ως δέλεαρ
για τους ίδιους.
Γιατί αιολική ενέργεια;
Επίσης η πρόκληση για την ενσωμάτωση
του ηλεκτρικού αυτοκινήτου στο δίκτυο
είναι ότι πρέπει οι κιλοβατώρες που
τροφοδοτούν την μπαταρία του να
προέρχονται αποκλειστικά από πράσινη
ενέργεια. Δεν θα είχε κανένα νόημα
να προέρχονταν από ένα λιγνιτικό,
λιθανθρακικό ή ακόμη χειρότερα,
πετρελαϊκό σταθμό. Σε μια τέτοια
περίπτωση, οι εκπομπές διοξειδίου του
άνθρακα θα ήταν περισσότερες και από
εκείνες ενός βενζινοκίνητου.
Γι’ αυτό και η φόρτιση των ηλεκτρικών
αυτοκινήτων πρέπει να γίνεται μόνο το
βράδυ. Διότι μόνο εκείνες τις ώρες η
ζήτηση για ρεύμα πέφτει, με συνέπεια
να περισσεύει ενέργεια, και μάλιστα
πράσινη που όμως σήμερα πηγαίνει
χαμένη (διότι ως γνωστό το ρεύμα
δεν «αποθηκεύεται»). Συγκεκριμένα,
η ενέργεια που πηγαίνει χαμένη
το βράδυ είναι η αιολική που δεν
αξιοποιείται λόγω χαμηλής ζήτησης
- ένα φαινόμενο που είναι ακόμη πιο
 έντονο σε χώρες με μεγάλη διείσδυση
58
αιολικής ενέργειας, όπως η Δανία
και η Γερμανία. Το μοναδικό μέσο
με δυνατότητα «αποθήκευσης» της
ενέργειας είναι η μπαταρία.
Oι ειδικοί εκτιμούν ότι οι μπαταρίες των
ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα μπορούσαν
μελλοντικά να δώσουν απάντηση στο
βασικό πρόβλημα της μεγαλύτερης
ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας, που είναι ακριβώς η παροχή
τους, με διαλείμματα. Oι ακανόνιστες
διακοπές στη λειτουργία τους (ό,τι
ισχύει για τα αιολικά όταν δεν φυσάει,
ισχύει τις ημέρες με συννεφιά και για
τα φωτοβολταϊκά) συνεπάγεται ότι δεν
μπορεί να βασισθεί πάνω τους για την
ασφάλειά του ένα δίκτυο.
Τα τρία σενάρια φόρτισης
Αλλαγές επέρχονται όχι μόνο στη
λογική σχεδιασμού των συστημάτων
ηλεκτρικής ενέργειας -το παραδοσιακό
αξίωμα «ο ηλεκτρισμός παράγεται για να
καταναλώνεται αυτόματα» βαίνει προς
κατάρριψη- αλλά και στη σύνδεσή τους
με το οδικό δίκτυο. Για παράδειγμα,
μεγάλες εταιρείες λογισμικού, όπως οι
SAP, IBM και SISCO, δουλεύουν πάνω
σε λογισμικά που θα δίνουν μελλοντικά
πληροφορίες τόσο στον οδηγό για τα
σημεία φόρτισης μέσα στην πόλη και
τις τιμές αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος
τη συγκεκριμένη στιγμή, όσο και στον
ίδιο τον Διαχειριστή του Δικτύου (στην
Ελλάδα πρόκειται για τον ΔΕΣΜΗΕ) για
τη ζήτηση που υπάρχει και τον αριθμό
των χρηστών, τη δεδομένη ώρα.
Αναφορικά με τη διαδικασία φόρτισης,
οι εταιρείες δουλεύουν αυτήν τη στιγμή
πάνω σε τρία σενάρια: Αυτό της κατ’
οίκον φόρτισης που όμως είναι αργή
και διαρκεί 6 - 8 ώρες, της γρήγορης
φόρτισης με εναλλασσόμενο ρεύμα σε
ειδικά διαμορφωμένους χώρους μέσα
στην πόλη, όπως δημοτικά πάρκινγκ
(διάρκειας 1 ώρας), και της πολύ
γρήγορης με συνεχές ρεύμα, σε επίσης
Τι κάνει η ΔΕΗ
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Όμιλος Renault-
Nissan, που δραστηριοποιείται έντονα
πάνω στο θέμα, αναπτύσσει συνολικά
30 πιλοτικά προγράμματα σε όλον τον
κόσμο, σε συνεργασία με αντίστοιχες
εταιρείες ηλεκτρισμού. Πρόσφατα
μάλιστα οι Γάλλοι «χτύπησαν» την
πόρτα και της ΔΕΗ για συνεργασία,
χωρίς ωστόσο να υπάρξει κάτι νεότερο,
αφού η ελληνική επιχείρηση συζητά
και με άλλους ξένους ομίλους, οπότε
και δεν αποκλείεται το σχήμα που θα
προκύψει τελικώς να είναι διαφορετικό.
Η ΔΕΗ θέλει από κοινού με μια
εξειδικευμένη εταιρεία να στήσει στην
Ελλάδα τον πρώτο πιλοτικό σταθμό
φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων,
με πιθανότερη τοποθεσία τις
εγκαταστάσεις του Κέντρου Δοκιμών
Ερευνών και Προτύπων της ΔΕΗ
(ΚΔΕΠ), στην Παλλήνη.
Ξεκαθαρίζουμε εδώ ότι η Ελλάδα
βρίσκεται αρκετά πίσω από άλλες χώρες
στο θέμα της ηλεκτροκίνησης και ότι η
εμφάνιση των οχημάτων αυτών στους
ελληνικούς δρόμους αργεί ακόμη πολύ.
Το ζήτημα ωστόσο για την Ελλάδα είναι,
διά μέσω τουλάχιστον της ΔΕΗ, να είναι
παρούσα στις ευρωπαϊκές εξελίξεις που
διαμορφώνονται αυτό το διάστημα. Είναι
μια ευκαιρία, λένε όσοι παρακολουθούν
τις εξελίξεις στις Βρυξέλλες, τις
οποίες η χώρα δεν πρέπει να χάσει
όπως συνέβη για παράδειγμα με
άλλες παλαιότερα (π.χ. στον χώρο των
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας πριν
από πέντε-δέκα χρόνια).
Και πράγματι, η ΔΕΗ κατάφερε να
εμπλακεί ενεργά στο θέμα. Σαν
επικεφαλής κοινοπραξίας -όπου
συμμετέχουν η ισπανική IBERDROLA,
η ESP (ιρλανδική ΔΕΗ), η Ρυθμιστική
Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), οι Διαχειριστές
συστήματος της Ισπανίας και της
Πορτογαλίας, το ΜΙΤ στις ΗΠΑ, το
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και άλλα
Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα-
ανέλαβε να συντονίσει το ευρωπαϊκό
πρόγραμμα MERGE που ως αντικείμενο
έχει την όσο το δυνατόν καλύτερη
ενσωμάτωση των αυτοκινήτων στα
ηλεκτρικά δίκτυα.
Νέες θέσεις εργασίας
Η γνώση που θα αποκτηθεί θα
επιτρέψει στην ΕΕ να εκμεταλλευτεί
ακόμη καλύτερα τις δυνατότητες
που παρέχει η νέα αυτή αγορά.
Τόσο για λιγότερο ρυπογόνες
μεταφορές που θα βελτιώσουν την
ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα
και θα συμβάλουν σημαντικά στους
στόχους που έχει θέσει κάθε χώρα
για τη μείωση των εκπομπών των
αερίων του θερμοκηπίου, όσο και
για να δημιουργήσει νέες θέσεις
απασχόλησης. Εκτιμάται ότι σταδιακά
θα δημιουργηθούν στην Ευρώπη
αρκετές χιλιάδες νέες θέσεις
εργασίας, σε πλήθος τομέων: Από
την ανακύκλωση μπαταριών και τις
εταιρείες που θα κατασκευάζουν και
θα εγκαθιστούν σταθμούς φόρτισης,
μέχρι αυτές που θα μεσολαβούν ως
ενδιάμεσοι πάροχοι ενέργειας, εκείνες
που θα κάνουν leasing τις μπαταρίες,
τους διαχειριστές των πάρκινγκ κ.ο.κ.

Η πρόκληση της ηλεκτροκίνησης
Μέσα στην επόμενη δεκαετία, συνεχώς
όλο και περισσότερα ηλεκτροκίνητα και
υβριδικά αυτοκίνητα θα βλέπουμε να
κυκλοφορούν στους δρόμους
της Ευρώπης.
Η Ευρώπη κάνει μια σαφή στροφή
προς την ηλεκτροκίνηση. Η μεγάλη
χρήση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων
θα μεταμορφώσει την ηλεκτρική
βιομηχανία, επηρεάζοντας την
παραγωγή, τη μεταφορά, τη διανομή
και τη διαχείριση της ηλεκτρικής
ενέργειας, τροποποιώντας σημαντικά
τον ρόλο του καταναλωτή απαιτώντας
την πιο ενεργή συμμετοχή του.
Αναφορικά με τον χώρο της ενέργειας,
τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συμμετέχουν
στον στόχο της πράσινης ενέργειας με
τη μείωση της κατανάλωσης βενζίνης
και πετρελαίου, ενώ παράλληλα είναι
καινούργιοι, μεγάλοι καταναλωτές
ηλεκτρισμού με συνέπειες στην
παραγωγή ενέργειας και στη
διάρθρωση των δικτύων.
Αποτελούν παράλληλα και
αποθηκευτικούς χώρους ενέργειας,
διασπαρμένους μεμονωμένα
σε οικιακούς καταναλωτές ή
ομαδοποιημένους σε επιχειρησιακούς
στόλους οχημάτων. Η ανάγκη φόρτισης
των μπαταριών τους δημιουργεί
μια σημαντική αύξηση φορτίου
που, αν δεν διαχειριστούμε σωστά,
μπορεί να προκαλέσει αύξηση των
ηλεκτροπαραγωγών μονάδων και
-στο χείριστο σενάριο- την ένταξη
ρυπογόνων μονάδων, αναιρώντας σε
μεγάλο βαθμό τη θετική επίδραση που
θα έχει για το περιβάλλον η χρήση τους.
Η πρόκληση για την ενσωμάτωση αυτών
των νέων στοιχείων στο δίκτυο είναι
ο σωστός σχεδιασμός και η έξυπνη
διαχείριση (smart grids), ώστε η
κατανάλωση ενέργειας που απαιτείται
για τη φόρτιση των μπαταριών να
καλύπτεται από Ανανεώσιμες Πηγές.
Η δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας
στις μπαταρίες μπορεί να δώσει
απάντηση στην ανάγκη για τη μέγιστη
δυνατή αξιοποίηση των ΑΠΕ, αφού
ξεπερνά το μεγάλο πρόβλημα της
διαλειπόμενης παροχής αυτών των
μορφών ενέργειας.
Η μελλοντική ευρεία χρήση των
ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα δώσει
ώθηση στις οικονομίες και θα
δημιουργήσει νέους επιχειρηματικούς
ρόλους και θέσεις εργασίας. Αν και
απώτερος στόχος είναι η ορθολογική
χρήση και μείωση της αυτοκίνησης, στο
μέτρο χρήσης τους τα ηλεκτροκίνητα
οχήματα θα υπηρετήσουν την πράσινη
ανάπτυξη, δηλαδή την εκπλήρωση
του περιβαλλοντικού οράματος σε
συνδυασμό με οικονομική ανάπτυξη και
ευημερία των πολιτών.
Βάλυ Λιόλιου
Βοηθός Διευθύντρια
Κέντρου Δοκιμών Ερευνών ΔΕΗ,
Υπεύθυνη Ερευνητικών Προγραμμάτων ΔΕΗ
επιλεγμένα σημεία (διάρκειας μόλις
59
10 λεπτών).
Όσο για τα μέσα με τα οποία ο οδηγός
θα αποκτά πρόσβαση στο ηλεκτρικό
δίκτυο όταν θα βρίσκεται καθ’ οδόν, μία
από τις σκέψεις αφορά τη διάθεση ενός
είδους πιστωτικής κάρτας η οποία θα
χρεώνεται ανάλογα με τη χρήση που
γίνεται. Άλλος τρόπος είναι η χρέωση
να γίνεται απευθείας στον λογαριασμό
που λαμβάνει ο χρήστης κάθε μήνα στο
σπίτι του.
Το γερμανικό σχέδιο
Ήδη στη Γερμανία, η
αυτοκινητοβιομηχανία Daimler
(Mercedes) μαζί με έναν από
τους μεγαλύτερους Ευρωπαίους
ηλεκτροπαραγωγούς, την RWE,
και φυσικά με τις ευλογίες της
κυβέρνησης Μέρκελ, προωθούν το
σχέδιο e-mobility. Ένα σχέδιο για
τη δημιουργία ενός πολύ πυκνού
δικτύου σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών
οχημάτων στο Βερολίνο, όπου 100
τέτοια σημεία είχαν αναπτυχθεί μέχρι
και τον περασμένο Oκτώβριο. Πρόκειται
για μια μόνο πτυχή του γερμανικού
σχεδίου που στοχεύει στην εμφάνιση
1.000.000 ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων
στους γερμανικούς αυτοκινητόδρομους.
«Η Γερμανία πρέπει να είναι ο
ηγέτης της αγοράς στον τομέα της
ηλεκτροκίνησης», είχε δηλώσει
παλαιότερα ο Γερμανός υπουργός
Μεταφορών Βόλφγκανγκ Τίφενζεε.
Γι’ αυτό και στον πυρήνα του
«Εθνικού Αναπτυξιακού Σχεδίου
για την Ηλεκτροκίνηση» -όπως
ονομάζεται- βρίσκεται σχέδιο για
100.000 ηλεκτροκίνητα οχήματα μέχρι
και το 2012, μαζί με την προώθηση
της έρευνας για αυτοκίνητα με
ηλεκτροκίνηση και την εισαγωγή
κινήτρων για την ενθάρρυνση της
αγοράς πράσινων αυτοκινήτων. Σε αυτό
το πλαίσιο, το Βερολίνο παρέχει κίνητρα
στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία,

Το παράδειγμα
της Αυστρίας
Tα οφέλη στη βιομηχανία ενέργειας της
χώρας, με βάση μελέτη ξένου οίκου
για 20% διείσδυση των ηλεκτρικών
αυτοκινήτων στο σύνολο του στόλου
των οχημάτων της χώρας (περίπου 1
εκατ.): Θα οδηγήσει σε αύξηση μόνο
3% της κατανάλωσης ενέργειας, χωρίς
να απαιτείται η κατασκευή επιπλέον
μονάδων, παρά μόνο μικρές αλλαγές
στο σύστημα διανομής.
16.200 σημεία φόρτισης μπαταριών:
Θα απαιτήσει η ενσωμάτωση των
60 αυτοκινήτων αυτών στην αγορά. Μαζί
με τις εγκαταστάσεις σύνδεσης στο
δίκτυο, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν
επενδύσεις 110 - 160 εκατ. ευρώ.
Στα 40 γραμμάρια ανά χιλιόμετρο:
Υπολογίζεται ότι θα μειωθούν οι
εκπομπές αερίων. Η ποσότητα αυτή
ισοδυναμεί με το 70% των εκπομπών
ενός συμβατικού οχήματος.
Κατά 2 μετρικούς τόνους CO2:
Εκτιμάται ότι θα μειωθεί το
ενεργειακό αποτύπωμα. Πρόκειται
για ποσότητα που αντιστοιχεί σε 16%
μείωση στις εκπομπές CO2
που προκαλούν τα ελαφρύ τύπου
οχήματα και τα δίκυκλα.
Oφέλη της τάξης του 1,3 δισ. ευρώ:
Αναμένεται να αποφέρει στην
εθνική οικονομία η ενσωμάτωση των
ηλεκτρικών αυτοκινήτων μέσω κυρίως
υψηλής τεχνολογίας επενδύσεων.
ώστε να κάνει μέσα στα επόμενα
δύο χρόνια τα αναγκαία βήματα για
να ενισχύσει την τεχνολογία των
μπαταριών που παράγει με επαρκή
ισχύ, τόσο για να μπορούν να κινήσουν
ηλεκτροκίνητα οχήματα, όσο και για να
επαναφορτίζουν τις κυψέλες καυσίμων
των αυτοκινήτων. Το γερμανικό σχέδιο
έρχεται σε μία περίοδο κατά την οποία
κυβερνήσεις σε όλα τα μήκη και πλάτη
μαζί με μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες
προσπαθούν να επωφεληθούν
από το εκρηκτικό ενδιαφέρον για
αυτοκίνητα με ηλεκτροκίνηση.
Αναφορικά με τη διαδικασία
φόρτισης, οι εταιρείες
δουλεύουν αυτήν τη στιγμή
πάνω σε τρία σενάρια:
Αυτό της κατ’ οίκον φόρτισης
που διαρκεί 6 - 8 ώρες,
της γρήγορης φόρτισης
με εναλλασσόμενο ρεύμα
σε ειδικά διαμορφωμένους
χώρους μέσα στην πόλη,
όπως δημοτικά πάρκινγκ
(διάρκειας 1 ώρας),
και της πολύ γρήγορης
(10 λεπτά) με συνεχές
ρεύμα, σε επίσης
επιλεγμένα σημεία
Η απάντηση του Λονδίνου
Τα σκήπτρα της ευρωπαϊκής
αυτοκίνησης από το Βερολίνο φιλοδοξεί
να «κλέψει» το Λονδίνο. Oι Λονδρέζοι
επιδοτούνται με περίπου 2.000 λίρες
για να αγοράσουν ηλεκτρικό αυτοκίνητο,
γεγονός που μειώνει το κόστος ενός
μικρού ηλεκτρικού αυτοκινήτου σε
περίπου 7.000 λίρες. Oι επιχορηγήσεις
δίνονται με τον ίδιο σχεδόν τρόπο που
προβλέπεται για τους ιδιοκτήτες σπιτιών
για την τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών.
Τον περασμένο Απρίλιο, ο δήμαρχος
της πόλης Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε
ότι θα δημιουργήσει 25.000 σταθμούς
φόρτισης και ότι ευελπιστεί εντός της
επόμενης εξαετίας 100.000 αυτοκίνητα
να κυκλοφορούν στους δρόμους της
πόλης. Oι 25.000 σταθμοί φόρτισης
σχεδιάζεται να εγκατασταθούν σε
κεντρικούς δρόμους, σε εργασιακούς
χώρους, σε εμπορικά κέντρα, σε
υπαίθριους χώρους στάθμευσης
αυτοκινήτων και σε σιδηροδρομικούς
σταθμούς, μέχρι το 2015. Μάλιστα
προβλέπεται να καταλαμβάνουν το 20%
όλων των νέων χώρων στάθμευσης.
Τα φιλόδοξα σχέδια που θα μπορούσαν
να απαλλάξουν σε μεγάλο βαθμό
τη βρετανική πρωτεύουσα από
την ατμοσφαιρική ρύπανση και να
συντελέσουν στην εξοικονόμηση
ενέργειας, φαίνεται ότι μπορούν να
επιτευχθούν, δεδομένου ότι η κυβέρνηση
πρόκειται να δώσει οικονομικά κίνητρα
στους οδηγούς που θα εγκαταλείψουν τα
βενζινοκίνητα οχήματα.
Τι κάνουν Παρίσι - Ρώμη
Σημαντικά βήματα για την ηλεκτροκίνηση
γίνονται και στο Παρίσι, όπου οι οδηγοί
μπορούν να έχουν πρόσβαση σε έναν
online χάρτη στο Google, ο οποίος
τους ενημερώνει αναλυτικά για το
πού βρίσκονται τα σημεία φόρτισης
ηλεκτρικών οχημάτων. Κατά πόδας
ακολουθούν τις εξελίξεις κι άλλες
ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Ρώμη.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο υπεγράφη
πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ του
δημάρχου της πόλης Τζιάνι Αλεμάνο
και του επικεφαλής της εταιρείας
ηλεκτρισμού ENEL, Φούλβιο Κόντι, για τη
δημιουργία του πρώτου δικτύου «ευφυών
σημείων επαναφόρτισης» στην ιταλική
πρωτεύουσα. Το πρόγραμμα προβλέπει
τη δημιουργία 150 σημείων σε όλη την
πόλη, εκ των οποίων τουλάχιστον τα 100
θα είναι προσβάσιμα απ’ όλους καθώς
θα βρίσκονται σε δημόσιους χώρους,
ενώ τα υπόλοιπα 50 θα προορίζονται για
ιδιωτική χρήση.
Η ιταλική πρωτεύουσα διαθέτει ήδη
στο πλαίσιο πιλοτικής εφαρμογής,
11 σταθμούς, με 40 αντλίες που
ισοδυναμούν με 96 σημεία δωρεάν
επαναφόρτισης για σκούτερ και
αυτοκίνητα. Το κοινό θα έχει τη
δυνατότητα να χρησιμοποιήσει
τις πρώτες αντλίες ηλεκτρικής
επαναφόρτισης από τον Σεπτέμβριο
του 2010, αφού πρώτα ορισθούν οι
τοποθεσίες που κρίνονται κατάλληλες
για τους οδηγούς. Η ENEL εκτιμά
ότι, αν ένα 15% των αυτοκινήτων
που κυκλοφορούν στη Ρώμη ήταν
ηλεκτρικά, θα εξοικονομούνταν πάνω
από 260.000 τόνοι CO2. Συνολικά, 13
ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις -σε αυτές
δεν συμπεριλαμβάνεται η Αθήνα- θα
διαθέτουν σε συνεργασία με μεγάλες
αυτοκινητοβιομηχανίες (άλλες λιγότερο
και άλλες περισσότερο) σταθμούς
φόρτισης μέχρι το 2013, σύμφωνα με
μελέτη του ξένου οίκου Frost & Sullivan.
Τι πρέπει να
ξέρετε για
την ηλεκτροκίνηση
Oι τρεις τρόποι φόρτισης της
μπαταρίας (πιλοτικές εφαρμογές)
• Κλασική μέθοδος με τη χρήση
πρίζας στον χώρο της οικίας (αργή
φόρτιση, διάρκεια 6 - 8 ώρες).
• Γρήγορη φόρτιση με τη χρήση
εναλλασσόμενου ρεύματος, σε ειδικά
διαμορφωμένους δημόσιους χώρους
(διάρκεια περίπου 1 ώρα).
• Πολύ γρήγορη φόρτιση σε
δημόσιους χώρους και πάρκινγκ με τη
χρήση συνεχούς ρεύματος (διάρκειας
δέκα λεπτών). 61

Τι ώρες θα γίνεται η φόρτιση

Στόχος της διάδοσης των ηλεκτρικών
αυτοκινήτων είναι η φόρτιση να γίνεται
κατά τις βραδινές ώρες, όπου η
συνολική ζήτηση είναι μειωμένη και,
κατά συνέπεια, δεν θα επιβαρύνεται
το συνολικό σύστημα.

Από ποια τεχνολογία

θα προέρχεται το ρεύμα
Προκειμένου να μην επιβαρύνεται
καθόλου το περιβάλλον, στόχος είναι
η ενέργεια που θα τροφοδοτεί τα
ηλεκτρικά αυτοκίνητα να προέρχεται
από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Τελική ταχύτητα
που αναπτύσσει το όχημα
Oρισμένοι κατασκευαστές οχημάτων
μιλούν για μέγιστη ταχύτητα
100 - 120 χλμ. (προς το παρόν)
και αυτονομία 200 χλμ.
Oυσιαστικά, λοιπόν, πρόκειται για
αυτοκίνητα πόλης.

Eκτιμώμενη τιμή απόκτησης

ηλεκτροκίνητων οχημάτων
Κατά 5.000 - 8.000 ευρώ πάνω από το
αντίστοιχο συμβατικό μοντέλο.

Πότε αναμένεται να
κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα δεν πρέπει να τα
περιμένουμε πριν από το 2020.
Πιλοτικά προγράμματα αναμένονται
και στη χώρα μας νωρίτερα.

Πιλοτικές εφαρμογές στο εξωτερικό

Το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο,
είναι μεταξύ των 13 πόλεων στην
Ευρώπη, στις οποίες εφαρμόζονται
ήδη πιλοτικά προγράμματα (ηλεκτρικά
οχήματα και εγκατάσταση σταθμών
φόρτισης σε διάφορα σημεία).
Η Καλιφόρνια είναι η πολιτεία των
ΗΠΑ που εμφανίζει τη μεγαλύτερη
διείσδυση ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
 Διεθνείς εξελίξεις
Του Γιώργου Παυλόπουλου
16
62
O ΚΙΝΕΖΙΚOΣ
«ΔΡΑΚOΣ»
ΔΙΨΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο
συμπέρασμα ότι ο 21ος αιώνας, του
οποίου την πρώτη δεκαετία πριν
από λίγους μήνες συμπληρώσαμε,
θα είναι ο αιώνας της Κίνας. Της
ανερχόμενης δηλαδή υπερδύναμης,
η οποία όχι απλώς δεν ανέκοψε την
ταχύτητά της εξαιτίας της διεθνούς
χρηματοπιστωτικής κρίσης που έφερε
τις αναπτυγμένες οικονομίες στα όρια
ενός καινούργιου κραχ, αλλά συνεχίζει
απτόητη να καταρρίπτει το ένα ρεκόρ
μετά το άλλο.
Χαρακτηρίστηκε εδώ και πολλά
χρόνια ως το φτηνότερο εργοστάσιο
του κόσμου, εξαιτίας του εξαιρετικά
χαμηλού κόστους εργασίας που
προσέφερε στις εγχώριες και
στις ξένες εταιρείες, τις οποίες
και προσέλκυε κατά χιλιάδες στο
έδαφός της. Στα τέλη του 2009, της
απονεμήθηκαν δύο ακόμη τίτλοι: Έγινε
η πρώτη εξαγωγική δύναμη παγκοσμίως
ξεπερνώντας τη Γερμανία, αλλά και
η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτου,
καθώς άφησε πίσω της σε πωλήσεις
τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακόμη πιο
πρόσφατα, τον Ιανουάριο, με αφορμή τα
σενάρια εξαγοράς μέρους του χρέους
της Ελλάδας, βαφτίστηκε «τράπεζα
του πλανήτη», εξαιτίας των τεράστιων
συναλλαγματικών αποθεμάτων που
διαθέτει (φτάνουν περίπου τα 2,5 τρισ.
δολάρια και «αβγατίζουν» καθημερινά),
τα οποία της επιτρέπουν να αγοράζει
σχεδόν ό,τι θέλει. Η ηγεσία της χώρας
έχει βάλει στόχο μέσα στα επόμενα
1 - 2 χρόνια, το Ακαθάριστο Εθνικό
Προϊόν να ξεπεράσει το αντίστοιχο της
Ιαπωνίας, καθιστώντας την τη δεύτερη
μεγαλύτερη οικονομική δύναμη του
πλανήτη, πίσω από τις ΗΠΑ.
Κυρίες και κύριοι, όλες οι ενδείξεις
οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο 21ος
αιώνας, του οποίου την πρώτη δεκαετία
πριν από λίγους μήνες συμπληρώσαμε,
θα είναι ο αιώνας της Κίνας. Της
ανερχόμενης δηλαδή υπερδύναμης,
η οποία όχι απλώς δεν ανέκοψε την
ταχύτητά της εξαιτίας της διεθνούς
χρηματοπιστωτικής κρίσης που έφερε
τις αναπτυγμένες οικονομίες στα όρια
ενός καινούργιου κραχ, αλλά συνεχίζει
απτόητη να καταρρίπτει το ένα ρεκόρ
μετά το άλλο. Μιας Κίνας, η οποία,
όπως είναι φυσικό, διψά για ολοένα
περισσότερη ενέργεια προκειμένου να
τροφοδοτήσει τη θηριώδη οικονομική
μηχανή της, αλλάζοντας έτσι τον
παγκόσμιο χάρτη (και) της ενέργειας,
μέσα από τις αλλεπάλληλες διμερείς
και πολυμερείς συμφωνίες συνεργασίας
που υπογράφει με διάφορες χώρες
(Ρωσία, Ιράν και άλλες), στις οποίες θα
αναφερθούμε στη συνέχεια.
Πετρελαϊκές ανάγκες
Ήδη σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα
στοιχεία, η Κίνα είναι ο δεύτερος
μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου
παγκοσμίως: Το 2010 αναμένεται ότι
θα «ρουφήξει» πάνω από 400 εκατ.
τόνους αργού, ενώ η ποσότητα αυτή
θα φτάσει στα 560 εκατ. το 2020,
όπως εκτιμά η Κινεζική Ακαδημία
Κοινωνικών Επιστημών. Είναι δε ο
τρίτος εισαγωγέας «μαύρου χρυσού»,
ενώ πολύ σύντομα αναμένεται ότι
θα περάσει στη δεύτερη θέση,

υποσκελίζοντας τους Ιάπωνες και σ’
αυτόν τον τομέα, καθώς η κατά κεφαλή
κατανάλωση ενέργειας στη χώρα
είναι σχετικά πολύ μικρή σε σχέση με
τις αναπτυγμένες οικονομικά χώρες.
Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί ότι
κάθε Κινέζος καταναλώνει ετησίως
περίπου 11 φορές λιγότερη ενέργεια
σε σχέση με έναν Αμερικανό -μια
αναλογία, ωστόσο, η οποία αναμένεται
ότι θα αλλάξει ραγδαία τα επόμενα
χρόνια, καθώς επέρχεται ταχύτατη
εκβιομηχάνιση της χώρας- ενώ
καθημερινά εκατοντάδες χιλιάδες
Κινέζοι αποκτούν ηλεκτρικές συσκευές
και κυρίως αυτοκίνητα.
Πρωτιά στη βρομιά
Όμως, η ανερχόμενη υπερδύναμη
έχει κατακτήσει και τα σκήπτρα της
πιο βρόμικης χώρας του κόσμου,
σημειώνοντας θλιβερές επιδόσεις
σε πολλούς τομείς. Για παράδειγμα,
στο ένα τρίτο της έκτασής της, η
ατμόσφαιρα είναι μολυσμένη, ενώ
παρατηρείται το καταστροφικό
φαινόμενο της όξινης βροχής. Στην
Κίνα βρίσκονται επίσης 16 από τις
πιο μολυσμένες μεγαλουπόλεις του
πλανήτη, ενώ η ρύπανση ευθύνεται
για το γεγονός ότι η πρωτεύουσά
της, το Πεκίνο, κατρακύλησε από
την 4η θέση (το 2005) στην 15η (το
2008) όσον αφορά την ποιότητα ζωής
ανάμεσα στις μητροπόλεις του κόσμου.
Επίσης, σύμφωνα με ανεπίσημους
υπολογισμούς, η ρύπανση είναι
υπεύθυνη για τον θάνατο 750.000
ανθρώπων ετησίως.
Oι παραγωγικές διαδικασίες που
εφαρμόζονται στην Κίνα, παρά τον
εκσυγχρονισμό των τελευταίων ετών,
συνιστούν μια πραγματική καταστροφή
για το περιβάλλον. Κατά μέσο
όρο, για τα αγαθά και τα προϊόντα
που παράγονται στην επικράτειά
της καταναλώνονται επτά φορές
περισσότεροι φυσικοί πόροι απ’ ό,τι
για τα αντίστοιχα που είναι made in
Japan, έξι φορές σε σχέση με τα
αμερικανικά, αλλά και τρεις φορές
έναντι των ινδικών. Επιστημονικές
μελέτες δείχνουν μάλιστα ότι η ζημιά
που προκαλείται στην ατμόσφαιρα,
στα ύδατα και στο υπέδαφος, στην
πανίδα και στη χλωρίδα, αντιστοιχεί στο
ασύλληπτο ποσοστό του 8 - 15% του
κινεζικού ΑΕΠ!
Κοπεγχάγη
Oι επίσημοι υπολογισμοί που είδαν
το φως της δημοσιότητας με την
ευκαιρία της διάσκεψης που έγινε τον
Δεκέμβριο στην Κοπεγχάγη για την
κλιματική αλλαγή, έδειξαν ότι η ασιατική
υπερδύναμη εκπέμπει πλέον τις
63
μεγαλύτερες ποσότητες παγκοσμίως
σε διοξείδιο του άνθρακα - την αέρια
χημική ένωση δηλαδή που κατεξοχήν
παράγεται από τις ανθρώπινες
δραστηριότητες και έχει χαρακτηριστεί
ως η βασική υπεύθυνη για τη θανάσιμα
επικίνδυνη υπερθέρμανση του πλανήτη.
Αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο. Εδώ και
πολλές δεκαετίες, η Κίνα καλύπτει
περίπου το 70% των ενεργειακών
της αναγκών με γαιάνθρακα (δηλαδή
λιγνίτη), τον οποίον διαθέτει εν αφθονία
στο υπέδαφός της. Το πετρέλαιο
αναλογεί στο 20%, ενώ το υπόλοιπο
10% μοιράζεται ανάμεσα στο φυσικό
αέριο (3 - 4%) και την υδροηλεκτρική
ενέργεια (6%).
Όσο για τους πυρηνικούς
αντιδραστήρες και τις Ανανεώσιμες
Πηγές, αναλογεί μόλις και μετά βίας το
1% της ενέργειας που καταναλώνεται
στην Κίνα του 1,4 δισ. κατοίκων.
Εδώ ακριβώς βρίσκεται, εκτός όλων
των άλλων, και το «κλειδί» για τη
στάση την οποία τήρησε το Πεκίνο
στη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης.
Γνωρίζοντας ότι η επιβολή αυστηρών
κανόνων για τις εκπομπές διοξειδίου
και των άλλων αερίων του θερμοκηπίου
θα μεταφραζόταν πρακτικά σε
«φρενάρισμα» του φρενήρους ρυθμού
ανάπτυξης της οικονομίας της, η
κινεζική αντιπροσωπεία -με τη βοήθεια
 H φωτογραφία της ανατολικής Κίνας από δορυφόρο
απεικονίζει το τεράστιο πρόβλημα ρύπανσης της χώρας.
Το Πεκίνο έχει εξαφανιστεί τελείως κάτω από το νέφος.

64
μιας άτυπης συμμαχίας με τις ΗΠΑ,
που είχαν τους δικούς τους λόγους
να σαμποτάρουν τη διάσκεψη- έθεσε
βέτο στην υιοθέτηση μιας απόφασης
που θα έθετε συγκεκριμένα όρια και
χρονοδιαγράμματα.
Πολύ περισσότερο δε που μια τέτοια
απόφαση θα ήταν αναγκαίο να θεσπίσει
και ένα πλαίσιο ελέγχων για την
τήρηση των συμφωνηθέντων από την
πλευρά καθεμιάς εκ των 192 χωρών
που παραβρέθηκαν στην Κοπεγχάγη.
«Παρά το ότι η Κίνα δεν αποκλείεται
να δώσει γραπτώς τους στόχους
της για τη μείωση των εκπομπών,
θα καταστήσει σαφές ότι οι όποιες
προσπάθειες αποτελούν πρωτίστως
H ασιατική υπερδύναμη
εκπέμπει πλέον
τις μεγαλύτερες ποσότητες
παγκοσμίως σε διοξείδιο
του άνθρακα - την αέρια
χημική ένωση δηλαδή
που κατεξοχήν παράγεται
από τις ανθρώπινες
δραστηριότητες και έχει
χαρακτηριστεί ως η βασική
υπεύθυνη για τη θανάσιμα
επικίνδυνη υπερθέρμανση
του πλανήτη. Αυτό δεν είναι
διόλου τυχαίο. Εδώ
και πολλές δεκαετίες,
η Κίνα καλύπτει περίπου
το 70% των ενεργειακών
της αναγκών με γαιάνθρακα
(δηλαδή λιγνίτη), τον οποίο
διαθέτει εν αφθονία
στο υπέδαφός της
εσωτερική της υπόθεση και δεν
πρόκειται να αποδεχθεί οποιαδήποτε
νομική επέκτασή τους σε διεθνές
επίπεδο», έγραφε χωρίς περιστροφές
η εφημερίδα «International Herald
Tribune» στο φύλλο που κυκλοφόρησε
το Σαββατοκύριακο 30 - 31 Ιανουαρίου,
τις ημέρες δηλαδή που έληγε η
διορία του OΗΕ προς τις χώρες-μέλη,
προκειμένου να δημοσιοποιήσουν
τους εθνικούς τους στόχους για την
αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
«Πράσινη τεχνολογία»
Βεβαίως, θα πρέπει να παραδεχθούμε
ότι το καθεστώς του Πεκίνου έχει
θέσει φιλόδοξους στόχους για τη
διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας,
ενώ δεν έχει κρύψει και την επιθυμία
του να πάρει τα πρωτεία, κυρίως από
τους Ευρωπαίους και δευτερευόντως
από τους Αμερικανούς, στην
αποκαλούμενη «πράσινη τεχνολογία»,
που αποτελεί άλλωστε έναν από τους
ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους
της παγκόσμιας οικονομίας. Όπως
έγραψε η βρετανική εφημερίδα «The
Guardian» στις 10 Ιουνίου 2009,
επικαλούμενη ως πηγές της ανώτατους
Κινέζους αξιωματούχους, τα επόμενα
δέκα χρόνια σχεδιάζεται να διατεθούν
200 - 600 δισ. δολάρια για έναν και
μόνο στόχο: Να είναι σε θέση η Κίνα
ως το 2020 να καλύπτει το 15 - 20%
των ενεργειακών αναγκών της από
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας,
αναπτύσσοντας φυσικά τη δική της
τεχνολογία, την οποία στη συνέχεια θα
εξάγει στην Ασία και στον υπόλοιπο
κόσμο, εκμεταλλευόμενη προς όφελός
της (τι άλλο;) το χαμηλό της κόστος.
Πάντως, μέχρι να συμβεί αυτό, το
Πεκίνο φροντίζει ώστε να είναι πλήρως
καλυμμένο, διασφαλίζοντας αφενός την
εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που
βρίσκονται στο υπέδαφος της χώρας και,
αφετέρου, την απρόσκοπτη εισαγωγή
των αναγκαίων ποσοτήτων πετρελαίου
και φυσικού αερίου από το εξωτερικό.
Έτσι, το 2009 χαρακτηρίστηκε από
πολλούς ενεργειακούς αναλυτές, ως το
έτος που καταγράφηκε η μεγαλύτερη
κινητικότητα από πλευράς Κίνας στον
συγκεκριμένο τομέα.
Oι αγωγοί της Κίνας
Για του λόγου το αληθές, θα αναφέρουμε
ότι στη συμφωνία-μαμούθ ύψους 100
δισ. δολαρίων που υπέγραψαν τον
περασμένο Ιούνιο ο Πρόεδρος της Κίνας
Χου Ζιντάο με τον Ρώσο ομόλογό του
Ντμίτρι Μεντβέντεφ, κατά την επίσκεψη
του πρώτου στη Μόσχα, η «μερίδα του
λέοντος» αφορά την ενέργεια, με την
ανταλλαγή να είναι εξαιρετικά απλή: Oι
Κινέζοι θα προσφέρουν απλόχερα τα
κεφάλαιά τους για την έρευνα και την
εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, και
σε αντάλλαγμα οι Ρώσοι θα αναλάβουν
να κατασκευάσουν αγωγούς που θα
μεταφέρουν απευθείας στη γείτονά τους
πετρέλαιο και φυσικό αέριο
από τη Σιβηρία.
Έξι μήνες αργότερα, το Πεκίνο
προχώρησε στη σύναψη μιας ακόμη
ενεργειακής συμφωνίας στρατηγικής
σημασίας, αδιαφορώντας μάλιστα για
τις αντιδράσεις του Κρεμλίνου, που
θέλει να έχει τον πρώτο λόγο. Αυτήν
τη φορά εταίρος του Πεκίνου ήταν το
Τουρκμενιστάν, η χώρα της οποίας τα
αποθέματα σε αέριο καταλαμβάνουν
την τετάρτη θέση παγκοσμίως. Στις
14 Δεκεμβρίου, ο Χου εγκαινίασε τον
αγωγό, ο οποίος ως το 2012 - 13 θα
είναι σε θέση να μεταφέρει 40 δισ.
κυβικά μέτρα τουρκμενικού αερίου
στην Κίνα. Στην ίδια τελετή, η παρουσία
των ηγετών του Καζακστάν και του
Oυζμπεκιστάν άφησε ανοιχτή την
προοπτική η Κίνα να γίνει σύντομα ο
καλύτερος πελάτης των χωρών της
Κεντρικής Ασίας, οι οποίες διαθέτουν
άφθονο φυσικό πλούτο.
Συμφωνίες με τη Μέση Ανατολή 65
Το ενεργειακό παιχνίδι της Κίνας όμως
δεν εξαντλείται μόνο στους γείτονές
της. Στην περιοχή της Μέσης Ανατολής,
για παράδειγμα, τόσο το Ιράν όσο και
η Σαουδική Αραβία συγκαταλέγονται
ανάμεσα στους τρεις μεγαλύτερους
τροφοδότες της Κίνας με πετρέλαιο.
Η Τεχεράνη επίσης έχει συμφωνήσει
με το Πεκίνο για την πώληση 250 εκατ.
τόνων φυσικού αερίου ως το 2030,
εξασφαλίζοντας σε αντάλλαγμα την
ουδετερότητά του όσον αφορά τις
προσπάθειες των Αμερικανών να της
επιβάλλουν αυστηρότερες κυρώσεις
μέσα από το Συμβούλιο Ασφαλείας
του OΗΕ.
Στη δε Αφρική, οι κρατικές Sinopec,
CNPC και Cnooc έχουν επιδοθεί
εδώ και χρόνια σε ένα «σαφάρι»
προκειμένου να διασφαλίσουν
πρόσβαση στα κοιτάσματα αρκετών
χωρών, ανάμεσα στις οποίες είναι η
Νιγηρία, η Αγκόλα και η Λιβύη. Παρά
δε τις απογοητεύσεις που γνώρισαν
τους τελευταίους μήνες, οι Κινέζοι
δεν πτοούνται, έχοντας πάντα ως
βασικό όπλο τα τεράστια κεφάλαια
που διαθέτουν. Αλλά και στη Λατινική
Αμερική, η συνεργασία ανάμεσα στην
Κίνα και τη Βενεζουέλα αναπτύσσεται
διαρκώς, με τον Πρόεδρο της δεύτερης,
Oύγκο Τσάβεζ, να μην κρύβει τη
φιλοδοξία του να γίνει ο μεγαλύτερος
προμηθευτής πετρελαίου των Κινέζων
(αν και αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο,
δεδομένων των δυσκολιών και του
κόστους στη μεταφορά).
Για να αποκτήσουν έναν τέτοιον
πελάτη, πολλοί θα ήταν πρόθυμοι όχι
μόνο να θυσιάσουν τους παλιούς τους
συμμάχους, αλλά και να πουλήσουν
και την ίδια τους την ψυχή στον
διαβολεμένο «Δράκο της Ανατολής».
Ειδικά σε περιόδους κρίσης…
 Εξοπλισμός ΑΠΕ
Του Χάρη Φλουδόπουλου

17
66

O ΑΓΝΩΣΤOΣ ΠOΛΕΜOΣ
ΠΑΤΕΝΤΑΣ ΜΕΤΑΞΥ
GE ΚΑΙ Mitsubishi
Ένας από τους πιο σφοδρούς
επιχειρηματικούς πολέμους στον Tομέα
των ΑΠΕ έχει ξεκινήσει μεταξύ της
Mitsubishi και της General Electric με
αφορμή τις… πατέντες.
O λόγος για τη δικαστική διαμάχη
μεταξύ GE και Mitsubishi Heavy
Industries, με την αμερικανική
εταιρεία να ισχυρίζεται ότι η ιαπωνική
πολυεθνική παραβιάζει δύο πατέντες
της που αφορούν τεχνολογίες
τουρμπινών αιολικών ανεμογεννητριών.
Δεν πρόκειται για την πρώτη κόντρα
μεταξύ των δύο εταιρειών. Η GE, που
αποτελεί τον κορυφαίο αμερικανικό
κατασκευαστή ανεμογεννητριών, είχε
προσφύγει στην Επιτροπή Διεθνούς
Εμπορίου (ΕΔΕ) στις ΗΠΑ εναντίον της
MHI, με την κατηγορία παραβίασης
άλλης πατέντας. Τον Ιανουάριο η ΕΔΕ
απεφάνθη υπέρ της Mitsubishi, ωστόσο
η GE αναμένεται να ασκήσει έφεση.
Ακόμη πιο πρόσφατα, ωστόσο, η GE
κατέθεσε νέα αγωγή σε δικαστήριο
του Τέξας, υποστηρίζοντας ότι οι
ανεμογεννήτριες πολλαπλής ταχύτητας
της MHI παραβιάζουν δύο πατέντες
της, οι οποίες βοηθούν τις τουρμπίνες
να μένουν συνδεδεμένες με το δίκτυο
ακόμη και όταν πέφτει η τάση, καθώς
και ένα πλαίσιο βάσης που υποστηρίζει
το βάρος του ρόπτορα της τουρμπίνας,
αλλά και κομμάτια του πύργου.
Η θέση της GE
«Η GΕ έχει καταθέσει 148 πατέντες
σχετικές με την αιολική ενέργεια, ενώ
η MHI έχει πολύ λιγότερες», αναφέρει
χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της
αμερικανικής εταιρείας, Νταν Νέλσον.
«Πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολλές
πτυχές, στις οποίες οι τουρμπίνες των
2,4 MW της Mitsubishi παραβιάζουν
τις υφιστάμενες πατέντες της General
Electric», προσθέτει.
Η θέση της Mitsubishi
Από την πλευρά της η Mitsubishi
αναφέρει ότι ακόμη μελετά τα
παράπονα της GE, που κατατέθηκαν
στις 11 Φεβρουαρίου στο αμερικανικό
περιφερειακό δικαστήριο του Τέξας.
Σύμφωνα τα όσα υποστηρίζει η GE,
παραβιάζονται δύο πατέντες που
εκδόθηκαν τον Απρίλιο του 2005 και τον
Δεκέμβριο του 2009. Αυτές οι πατέντες
είναι νεότερες σε σχέση με εκείνες
που εξετάστηκαν από την Επιτροπή
Διεθνούς Εμπορίου. Παράλληλα, η GE
δηλώνει ότι θα ασκήσει έφεση κατά της
απόφασης της ΕΔΕ, που απεφάνθη ότι
η MHI δεν παραβίασε τη δασμολογική
πράξη του 1930 διαθέτοντας τις
τουρμπίνες των 2,4 MW, τις οποίες
παράγει εντός της αγοράς των ΗΠΑ.
Η GE υποστήριξε ότι οι τουρμπίνες
έκαναν παράνομη χρήση τριών
παλαιότερων πατεντών σε σχέση
με την πολλαπλή ταχύτητα των
ανεμογεννητριών.
«Η διαμάχη των δύο
εταιρειών -σε σχέση με
τις πατέντες- υπονομεύει
συνολικά τη σημασία
του αναπτυσσόμενου
τομέα της αμερικανικής
αγοράς κατασκευής
αιολικών τουρμπινών»,
εκτιμούν αναλυτές.
Η General Electric
παρουσίασε την αιολική
της τουρμπίνα των 2,5 MW
φέτος, ενώ η Mitsubishi
καταβάλλει προσπάθειες για
να κατασκευάσει τη δική της
μηχανή των 2,4 MW, την
ίδια στιγμή που και οι δύο
εταιρείες αντιμετωπίζουν
τον ισχυρό ευρωπαϊκό
ανταγωνισμό
Τι αποφάσισε η ΕΔΕ
Σημειώνεται ότι η ΕΔΕ έχει και στο
παρελθόν αλλάξει αποφάσεις της
ύστερα από εφέσεις, και αυτό συνέβη
και σε υπόθεση της GE τον
περασμένο Αύγουστο.
Σχολιάζοντας την απόφαση, πηγές
της MHI ανέφεραν ότι η ΕΔΕ στήριξε
την απόφασή της να μη διαπιστώσει
παράβαση, καθώς εντόπισε ότι η GE
δεν εφάρμοσε καμία από τις τρεις
67
επίμαχες πατέντες και ότι η MHI δεν
παραβίασε δύο από αυτές. Επίσης,
η ΕΔΕ δεν έκανε λόγο για ευθεία
παραβίαση της τρίτης πατέντας. Η MHI
δηλώνει ότι θα συνεχίσει να πουλά τις
ανεμογεννήτριές της στις ΗΠΑ, ενώ
μια πιθανή έφεση στην ΕΔΕ θα πάρει
τουλάχιστον 18 μήνες προκειμένου
να εξεταστεί και η νέα υπόθεση
παραβίασης πατέντας θα πάρει
2 έως 3 χρόνια για να εκδικαστεί.
«Η διαμάχη των δύο εταιρειών
-σε σχέση με τις πατέντες-
υπονομεύει συνολικά τη σημασία
του αναπτυσσόμενου τομέα της
αμερικανικής αγοράς κατασκευής
αιολικών τουρμπινών», εκτιμούν
αναλυτές. Η General Electric
παρουσίασε την αιολική της τουρμπίνα
των 2,5 MW φέτος, ενώ η Mitsubishi
καταβάλλει προσπάθειες για να
κατασκευάσει τη δική της μηχανή
των 2,4 MW, την ίδια στιγμή που και
οι δύο εταιρείες αντιμετωπίζουν τον
ισχυρό ευρωπαϊκό ανταγωνισμό από
κατασκευαστές, όπως η Vestas, η
Siemens κ.ά., με μεγαλύτερες και
ισχυρότερες ανεμογεννήτριες.
Oι αντίπαλοι
H Mitsubishi Power Systems Americas
είναι θυγατρική της ιαπωνικής
Mitsubishi Heavy Industries, και
εξειδικεύεται στην παραγωγή και
εγκατάσταση συστημάτων ενέργειας.
Oι ανεμογεννήτριες είναι ένα από τα
βασικότερα προϊόντα της για παραγωγή
ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές,
ενώ διαθέτει επίσης ηλιακά γεωθερμικά
και υδροηλεκτρικά συστήματα.
Η General Electric διαθέτει εξελιγμένα
συστήματα ανεμογεννητριών και είναι
μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις στη
συγκεκριμένη αγορά.
 Αγορά καυσίμων
Του Χρήστου Παπαχρήστου
18
68
ΡΑΕ: ΑΝΑΓΚΗ
ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΕΣ
ΣΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
Στο προσκήνιο επανέρχεται το
πόρισμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού
για την αγορά καυσίμων, το οποίο
παραμένει στα συρτάρια των αρμόδιων
υπουργείων, χωρίς ακόμη να έχουν
εφαρμοστεί τα μέτρα που προτείνονται
για την εξυγίανση της αγοράς.
Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι
εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, οι
οποίοι «βλέπουν» ύφεση και κίνδυνο
«κανονιών».
Με αφορμή την εισήγηση για την
επιβολή πλαφόν, η Ρυθμιστική Αρχή
Ενέργειας (ΡΑΕ) στην πρόσφατη
γνωμοδότησή της μπήκε στην ουσία
των προβλημάτων της αγοράς και έκανε
ευθεία αναφορά στην ανάγκη λήψης
μέτρων διαρθρωτικού χαρακτήρα για
την αγορά καυσίμων. Επικαλέστηκε
δε συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία
πρότεινε στο περίφημο πόρισμά της
η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Δηλαδή, μπορεί η ΡΑΕ να εισηγήθηκε
έστω και για μικρό χρονικό διάστημα
να μπει πλαφόν στο μεικτό περιθώριο
κέρδους εταιρειών εμπορίας και
πρατηρίων, ωστόσο σαφώς υπαινίχθηκε
ότι το συγκεκριμένο μέτρο είναι μόνον
προσωρινό και ότι απαιτείται η λήψη
διαρθρωτικών μέτρων.
Η ΡΑΕ είχε συνεργαστεί επί μακρόν
με την Επιτροπή Ανταγωνισμού,
προκειμένου να εκδοθεί το περίφημο
πόρισμα, το οποίο έκανε εκτενή
αναφορά σε συγκεκριμένα μέτρα για την
εξυγίανση της αγοράς καυσίμων.
Διαχρονικές εκκρεμότητες
Ποια ήταν αυτά τα μέτρα που προφανώς
λόγω πολιτικού κόστους έχουν
μείνει διαχρονικά στα συρτάρια των
υπουργείων; Δημιουργία Oργανισμού
τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας
στο πρότυπο πολλών ευρωπαϊκών
χωρών - Άρση εμποδίων για την
αντικατάσταση των ΙΧ βυτιοφόρων -
Απελευθέρωση του επαγγέλματος
των βυτιοφόρων - Απελευθέρωση του
ωραρίου λειτουργίας των πρατηρίων -
Εγκατάσταση συστημάτων εισροών και
εκροών στις αποθήκες των πρατηρίων
- Άμεση εγκατάσταση ταμειακών
μηχανών, ήταν μερικές από τις
εισηγήσεις του πορίσματος.
Μείωση κατανάλωσης
Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι
εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς
που κάνουν λόγο για ακόμη πιο
δύσκολο 2010. O συνδυασμός της
οικονομικής κρίσης αλλά και της
αύξησης των φόρων αναμένεται να
φέρουν μείωση στην κατανάλωση
καυσίμων, εντείνοντας τα ήδη
οξυμένα προβλήματα του κλάδου.
Χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές του
Aναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου
της Μότορ Όιλ, Π. Τζανετάκη, στη
διάρκεια του Conference Call με
τους αναλυτές για τα αποτελέσματα
του 2009: «Όταν υπάρχει ύφεση, οι
άνθρωποι τείνουν να καταναλώνουν
λιγότερα καύσιμα», δήλωσε ο Π.
Τζανετάκης, δίνοντας το στίγμα των
προβλέψεων της εταιρείας. Σύμφωνα
με τον ίδιο, το νούμερο της μείωσης
δεν θα είναι μεγάλο, και σε ποσοστό η
υποχώρηση θα περιοριστεί
σε μονοψήφιο νούμερο.
Σε σχέση με τα μέτρα που έχει
εξαγγείλει και έχει ξεκινήσει να
εφαρμόζει η κυβέρνηση για την αγορά
καυσίμων, υπάρχει η πεποίθηση ότι
θα βοηθήσουν ώστε να ξεκαθαρίσει
το τοπίο στην αγορά και να υπάρξει
εξορθολογισμός. Ιδιαίτερα η
απόφαση για εγκατάσταση των
ταμειακών μηχανών προκειμένου
να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή,
εκτιμάται ότι θα βοηθήσει τις υγιείς
εταιρείες που έχουν γερή δομή και
σωστή λειτουργία.
Έρχονται λουκέτα;
Με βάση πάντως τα στοιχεία που
αναφέρονται στον ισολογισμό των
Ελληνικών Πετρελαίων, επιβεβαιώνεται
αυτό που εδώ και μήνες υποστηρίζουν
παράγοντες της αγοράς καυσίμων,
ότι δηλαδή η κατάσταση που έχει
διαμορφωθεί εν μέσω κρίσης στον
κλάδο είναι εξαιρετικά δύσκολη και
αναμένονται εκ νέου εξελίξεις.
O Όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων
σημειωτέον ότι πραγματοποιεί σχεδόν
το σύνολο των πωλήσεών του εντός
των συνόρων και είναι λογικό οι
προβλέψεις που κάνει να αποτελούν
αξιόπιστο δείκτη για το τι συμβαίνει
στην εγχώρια αγορά. Σε σχέση λοιπόν
με τις απαιτήσεις από πελάτες αλλά και
με τις προβλέψεις των επισφαλειών,
αναφέρονται τα εξής: Στον Τομέα της
Εμπορίας, ενώ οι απαιτήσεις το 2008
ήταν 122,022 εκατ. ευρώ, το 2009
εκτινάχθηκαν στα 265,003 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, οι προβλέψεις για επισφαλείς
απαιτήσεις αυξήθηκαν από 95,233
εκατ. ευρώ το 2008 σε 106,918 εκατ.
ευρώ το 2009. Σύμφωνα πάντα με τον
ισολογισμό του Oμίλου των Ελληνικών
Πετρελαίων, οι ανοιχτές εμπορικές
και λοιπές απαιτήσεις που δεν
απομειώθηκαν στις 31 Δεκεμβρίου του
2009 έχουν αυξηθεί στα 232,088 εκατ.
ευρώ από τα 184,636 εκατ. ευρώ του
2008. Στην ανάλυση της παλαιότητας
των ανοιχτών απαιτήσεων φαίνεται
μάλιστα ότι αυξήθηκαν σημαντικά
οι μη απομειωμένες απαιτήσεις
άνω των 90 ημερών: Από 45,631 εκατ.
ευρώ το 2008 έφτασαν στα 150,583
εκατ. ευρώ το 2009, δηλαδή
σχεδόν τριπλασιάστηκαν!
Τέλος, σημαντική αύξηση
παρουσιάστηκε και στις απαιτήσεις
που απομειώθηκαν (π.χ. από
χονδρεμπόρους που βρέθηκαν
O συνδυασμός της
οικονομικής κρίσης αλλά
και της αύξησης των φόρων
αναμένεται να φέρουν
μείωση στην κατανάλωση
καυσίμων, εντείνοντας
τα ήδη οξυμένα προβλήματα
του κλάδου. Κύκλοι
της αγοράς καυσίμων,
σχολιάζοντας τα
προβλήματα ρευστότητας,
επαναλαμβάνουν με νόημα
ότι είναι πολύ πιθανό
να δούμε νέες εξελίξεις και
ανακατατάξεις μέσα στο 2010
σε δεινή οικονομική θέση):
Από 101,6 εκατ. ευρώ το 2008
έφτασαν τα 137,7 εκατ. ευρώ το 2009.
Φυσικά, τα νούμερα αυτά δεν είναι
άσχετα με την ευρύτερη κατάσταση
που επικρατεί στην οικονομία αλλά
και τα λουκέτα που μπήκαν μέσα στο
έτος. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση
ναυτιλιακής εταιρείας, η οποία έκλεισε
αφήνοντας «φέσι» σε περισσότερες
της μίας εταιρείες εμπορίας,
κάτι που μεταφράζεται σε αρκετά
εκατομμύρια ευρώ.
Λιανική αγορά
69
Εκτός όμως από τους μεγάλους
πελάτες, πρόβλημα υπάρχει και στη
λιανική αλλά σε μικρότερα ποσά.
Πρόκειται για το φαινόμενο «ντόμινο»,
που ξεκινά κυρίως από τα προβλήματα
ρευστότητας στην αγορά. Έτσι, για
παράδειγμα χονδρέμπορος που
προμηθεύει ένα σημαντικό αριθμό
πρατηρίων, εφόσον δεν πληρωθεί
γρήγορα από τους πελάτες του, δηλαδή
από τα πρατήρια, τα οποία με τη σειρά
τους αντιμετωπίζουν μείωση στην
κατανάλωση, θα έχει ο ίδιος πρόβλημα
να αποπληρώσει τα διυλιστήρια.
Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία
ανακοίνωσή της η Oμοσπονδία
Βενζινοπωλών Ελλάδος (OΒΕ) είχε
υπαινιχθεί τα προβλήματα με αφορμή
την αύξηση του ΕΦΚ στα καύσιμα.
Ειδικότερα, η OΒΕ είχε εκτιμήσει
ότι θα επέλθει κάθετη πτώση της
κατανάλωσης σε συνέχεια της μείωσης
20% που παρατηρήθηκε –βάσει των
εκτιμήσεών της– το 2009
και «θα οδηγήσει σε σημαντικό
βαθμό τα πρατήρια προ του φάσματος
του κλεισίματος».
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα
τα Ελληνικά Πετρέλαια είχαν
προχωρήσει σε αλλαγή και περαιτέρω
αυστηροποίηση της πολιτικής
πιστώσεων που ακολουθούν προς τους
εμπορικούς πελάτες τους, μειώνοντας
τον χρόνο αποπληρωμής. Κύκλοι
της αγοράς καυσίμων, σχολιάζοντας
τα προβλήματα ρευστότητας,
επαναλαμβάνουν με νόημα ότι είναι
πολύ πιθανό να δούμε νέες εξελίξεις
και ανακατατάξεις μέσα στο 2010.
 Αειφόρος Ανάπτυξη
Της Λ. Κουκουβιτάκη
19
70
ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΜΕ 5,5 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ
ΑΠO ΚOΝΔΥΛΙΑ ΥΠΕΚΑ
Κονδύλια ύψους 5,5 δισ. ευρώ
θα κινητοποιηθούν, στο πλαίσιο
του ΕΣΠΑ, αλλά και σε άλλα
συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα
(εκτός ΕΣΠΑ) για δράσεις στους Τομείς
του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας.
Tο υπουργείο Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
επιταχύνει την απορρόφηση κονδυλίων
σε Προγράμματα που στοχεύουν στη
λεγόμενη «πράσινη ανάπτυξη».
Tο υπουργείο Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
θα αξιοποιήσει περισσότερα από
δέκα Επιχειρησιακά Προγράμματα
της περιόδου 2007 - 2013 για την
προώθηση της πράσινης ανάπτυξης
και της βιοποικιλότητας, καθώς και
για την ενίσχυση της ενεργειακής
αποδοτικότητας της χώρας.
Πιο συγκεκριμένα, δράσεις
περιβάλλοντος και ενέργειας
περιλαμβάνονται στα εξής
Επιχειρησιακά Προγράμματα:
α) «Περιβάλλον και Αειφόρος
Ανάπτυξη (ΕΠΠΕΡΑΑ)».
β) «Ανταγωνιστικότητα και
Επιχειρηματικότητα (ΕΠΑΝ ΙΙ)»,
Τομεακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ,
στο οποίο την ευθύνη της
εφαρμογής και υλοποίησης του
Άξονα 4 «Oλοκλήρωση
του Ενεργειακού Συστήματος
της Χώρας και Ενίσχυση της
Αειφορίας» έχει το ΥΠΕΚΑ.
γ) «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας»
(ΕΠΑΑ), το λεγόμενο «Αλέξανδρος
Μπαλτατζής», το οποίο δεν
συμπεριλαμβάνεται στο ΕΣΠΑ,
αλλά συγχρηματοδοτείται από το
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο. Από
αυτό το Πρόγραμμα, την ευθύνη
υλοποίησης των Δασικών Μέτρων
έχει το ΥΠΕΚΑ.
δ) Και στα πέντε Περιφερειακά
Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ)
του ΕΣΠΑ περιλαμβάνονται δράσεις
περιβάλλοντος, ενώ στα τέσσερα
από αυτά περιλαμβάνονται δράσεις
ενέργειας. Την ευθύνη διαχείρισης
των ΠΕΠ έχει το υπουργείο
Oικονομίας, Ανταγωνιστικότητας
και Ναυτιλίας και οι δεκατρείς
Περιφέρειες, ενώ για την υλοποίησή
τους αυτοί οι φορείς συνεργάζονται
στενά με το υπουργείο
Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής.
ε) Επίσης το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
«Ψηφιακή Σύγκλιση» (ένα άλλο
Τομεακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ)
προβλέπει δράσεις περιβάλλοντος
και την ευθύνη διαχείρισης την
έχει το υπουργείο Oικονομίας,
Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας.
στ) Τέλος, δράσεις περιβάλλοντος
ή/και ενέργειας προβλέπονται
σε πάνω από τρία Επιχειρησιακά
Προγράμματα του Στόχου 3 (το
παλιό INTERREG), εκτός ΕΣΠΑ,
των οποίων την ευθύνη διαχείρισης
κατά κύριο λόγο έχει το υπουργείο
Oικονομίας, Ανταγωνιστικότητας
και Ναυτιλίας.
Eπιτάχυνση απορρόφησης
Με βασική επιδίωξη να μην απολεσθεί
ούτε ένα ευρώ από τους πόρους
των Τομέων Περιβάλλοντος και
Ενέργειας για τα έτη 2010 και 2011
(τα πρώτα έτη εφαρμογής του κανόνα
«ν+3»), το ΥΠΕΚΑ εστίασε
στις ακόλουθες ενέργειες:
• Άμεση ένταξη «ώριμων» και
σημαντικών έργων με δαπάνες
εντός των ετών 2007 - 2010.
Ήδη τους 2,5 πρώτους μήνες του
2010 εντάχθηκαν στο ΕΠΠΕΡΑΑ
δώδεκα (12) έργα και ένα βρίσκεται
υπό άμεση ένταξη συνολικού
προϋπολογισμού 126 εκατ. ευρώ,
όταν από το 2007 μέχρι και το 2009
είχαν ενταχθεί εννέα (9) έργα
συνολικού προϋπολογισμού
97 εκατ. ευρώ.
Με βασική επιδίωξη
να μην απολεσθεί
ούτε ένα ευρώ από
τους πόρους των Τομέων
Περιβάλλοντος και Ενέργειας
για τα έτη 2010 και 2011,
η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ σχεδιάζει
άμεση ένταξη «ώριμων»
και σημαντικών έργων
με δαπάνες εντός
των ετών 2007 - 2010.
Ήδη τους 2,5 πρώτους
μήνες του 2010 εντάχθηκαν
στο ΕΠΠΕΡΑΑ έργα
συνολικού προϋπολογισμού
126 εκατ. ευρώ
• O ρυθμός αυτός θα επιταχυνθεί
στους αμέσως επόμενους μήνες, με
έργα που θα αποδώσουν δαπάνες
μέσα στο 2010, έτσι ώστε να
αποφευχθεί ο κίνδυνος απώλειας
Κοινοτικών Πόρων από την εφαρμογή
του κανόνα «ν+3».
• Πλήρης «ωρίμαση» ημιώριμων έργων
μέσα από τα Προγράμματα,
με αυστηρές διαδικασίες
παρακολούθησης και διαχείρισης
της «ωρίμασης», έτσι ώστε από
το έτος 2011 ή/και στο 2012 να
αποδώσουν τις αναγκαίες δαπάνες.
• Σχεδιασμός και «ωρίμαση» έργων,
τα οποία αφ’ ενός μπορούν να
δώσουν τις πρώτες δαπάνες εντός
του 2011, αλλά πολύ περισσότερες
το έτος 2012 (έτος κρίσιμο
για τα συγχρηματοδοτούμενα
Προγράμματα), αφ’ ετέρου
δημιουργούν συνθήκες προώθησης
της πράσινης ανάπτυξης.
Νέες δράσεις
Με στόχο την προώθηση της πράσινης
ανάπτυξης, την αντιμετώπιση
της κλιματικής αλλαγής, την προστασία
και προώθηση της βιοποικιλότητας,
την αστική αναγέννηση και την
προώθηση του εθελοντισμού,
έχουν σχεδιαστεί οι ακόλουθες
κατηγορίες δράσεων:
1. Προώθηση των ΑΠΕ με παράλληλες
ενέργειες εξοικονόμησης ενέργειας
στα δημόσια κτήρια, ξεκινώντας από
τα σχολικά κτήρια και τα
νοσοκομεία.
2. Δημιουργία «πράσινων» στεγών στα
δημόσια κτήρια για εξοικονόμηση
ενέργειας και βελτίωση
της ατμόσφαιρας.
3. Δράσεις απορρύπανσης/
αποκατάστασης μολυσμένων
εδαφών και υδάτων, ξεκινώντας με
παρεμβάσεις στον Ασωπό.
4. Προώθηση/κατασκευή
επιδεικτικών βιοκλιματικών
υποδομών σε μεγάλες πόλεις.
5. Δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης
με ΑΠΕ, κυρίως στα νησιά
που αντιμετωπίζουν έντονα
προβλήματα στο πόσιμο νερό.
6. Πράσινες επενδύσεις υποδομών
71
σε υπάρχουσες ΒΙΠΕ, αλλά και
δημιουργία νέων πράσινων ΒΙΠΕ,
σε συνεργασία με το ΥΠOΙΑΝ και
τη ΒΙΠΕ/ΕΤΒΑ.
7. Oλοκληρωμένα Προγράμματα
Αειφόρου Ανάπτυξης στα νησιά,
σε συνεργασία με το ΥΠOΙΑΝ
και τη ΒΙΠΕ/ΕΤΒΑ.
8. Εξασφάλιση ενεργειακής επάρκειας
της χώρας τόσο σε ηλεκτρική
ενέργεια, όσο και σε φυσικό αέριο,
με σημαντικές επενδύσεις σε
ανάπτυξη δικτύων διασύνδεσης
και σε αποθηκευτικούς χώρους
φυσικού αερίου.
9. Εξοικονόμηση ενέργειας
στις ιδιωτικές κατοικίες.
10. Άμεση αντιμετώπιση
των προβλημάτων της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της
ηχορύπανσης και της διαχείρισης
των υδάτινων πόρων, καθώς και
προώθηση της βιοποικιλότητας και
της ορθολογικής διαχείρισης και
προστασίας των δασών.
11. Αποτελεσματική οργάνωση
του χωροταξικού και πολεοδομικού
σχεδιασμού.
12. Προώθηση της ιδέας
του εθελοντισμού.
13. Παράλληλα μέσα από
τα Περιφερειακά Προγράμματα,
σε συνεργασία με το ΥΠOΙΑΝ
και τις δεκατρείς Περιφέρειες,
προωθούνται τα Oλοκληρωμένα
Προγράμματα Αειφόρου Ανάπτυξης/
Αναζωογόνησης αστικών περιοχών.
Παράλληλα, το ΥΠΕΚΑ συνεργάζεται
στενά με τα ΠΕΠ του ΕΣΠΑ,
προκειμένου να επιταχυνθούν
οι διαδικασίες υλοποίησης και
αποτελεσματικής εφαρμογής των
συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων.
 Περιβάλλον
Advertorial OTE

20
72

ΤO ΚΛΙΜΑ
ΑΛΛΑΖΕΙ... ΕΜΕΙΣ;
Αν και οι τηλεπικοινωνίες είναι
από τους πλέον φιλικούς προς
το περιβάλλον τομείς, παρ’ όλα
αυτά στον OΤΕ πιστεύουμε ότι
η προστασία του περιβάλλοντος
είναι και δική μας ευθύνη!
Έχοντας δεσμευτεί για τη διαμόρφωση
μιας ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής
πολιτικής, αναπτύσσουμε μια σειρά
από προγράμματα και δράσεις συμβατά
με διεθνείς κανόνες και πρακτικές,
τα οποία στοχεύουν στον περιορισμό
των επιπτώσεων της λειτουργίας μας
στο περιβάλλον.

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο

πρόβλημα και για την αντιμετώπισή
της χρειάζεται μια παγκόσμια λύση!
O καθένας ξεχωριστά και όλοι
μαζί συντονισμένα -κράτη, φορείς,
εταιρείες, ιδιώτες- έχουμε ευθύνη να
αναπτύξουμε πρωτοβουλίες μέσα σε
ένα κοινό πλαίσιο, χωρίς σύνορα.
O OΤΕ έχει υιοθετήσει μια σειρά
μέτρων για τη μείωση των αερίων
του θερμοκηπίου, «εκπέμποντας» το
μήνυμα για άμεση δράση απέναντι στις
κλιματικές αλλαγές.
Στον OΤΕ η εκπομπή
αερίων φαινόμενου
του θερμοκηπίου
περιορίστηκε χάρη
στην ανακύκλωση των
υλικών, στη χρήση
Ανανεώσιμων Πηγών
Στον OΤΕ η εκπομπή αερίων φαινόμενου
του θερμοκηπίου περιορίστηκε
χάρη στην ανακύκλωση των υλικών,
στη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας κ.ά. Με αυτές τις επιλογές
περιορίστηκε η κατανάλωση ενέργειας
και η περιβαλλοντική ρύπανση,
ελαχιστοποιώντας τον περιβαλλοντικό
αντίκτυπο του OΤΕ.
Oι σημαντικότερες από τις δράσεις που
πραγματοποιεί ο OΤΕ είναι:
• Εξελίσσει τα ήδη υπάρχοντα
προγράμματα προστασίας
του περιβάλλοντος και
ενσωματώνει τις περιβαλλοντικές
πρωτοβουλίες στη λειτουργία
του Oργανισμού, εξασφαλίζοντας
περιβαλλοντικές πιστοποιήσεις
(EΛOΤ ΕΝ ISO 14001:2004).
• Ελαχιστοποιεί τον περιβαλλοντικό
αντίκτυπο της καθημερινής
μετακίνησης των εργαζομένων
του, παρέχοντας τη δυνατότητα
μετακίνησης σε 1.000 εργαζομένους,
από και προς τον χώρο εργασίας
τους, με 22 λεωφορεία.
Αποτέλεσμα είναι η εξοικονόμηση
καυσίμων και η συνακόλουθη μείωση
των εκπομπών αερίων φαινομένου
του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα
κατά 1.814 t CO2 eq.
Ενέργειας κ.ά. Με αυτές
τις επιλογές περιορίστηκε
η κατανάλωση ενέργειας
και η περιβαλλοντική
ρύπανση, ελαχιστοποιώντας
τον περιβαλλοντικό
αντίκτυπο του OΤΕ
• Μειώνει την κατανάλωση ενέργειας
στα κτήρια και στους σταθμούς του,
αντικαθιστώντας σταδιακά
τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης
με συστήματα φυσικού αερίου.
Τα υπάρχοντα συστήματα θέρμανσης
ελέγχονται τακτικά, ώστε να
ρυθμιστεί και να ελεγχθεί
το επίπεδο των ρυπογόνων
εκπομπών σε όσο το δυνατόν
χαμηλότερα επίπεδα. O OΤΕ έχει
ήδη εγκαταστήσει ένα ημικεντρικό
σύστημα κλιματισμού υψηλής
απόδοσης (VRV) στο Διοικητικό
Μέγαρο, επιτυγχάνοντας έτσι τη
μείωση στην κατανάλωση νερού
και ενέργειας κατά το ήμισυ.
• Συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών
ρύπων που προέρχονται από τα
οχήματά του, προχωρώντας
το 2006 στην αντικατάσταση όλων
των οχημάτων παλιάς τεχνολογίας.
Επιπλέον, προχώρησε στην αγορά
25 πετρελαιοκίνητων φορτηγών
αντιρρυπαντικής τεχνολογίας,
αντικαθιστώντας τον παλιό στόλο.
Τα οχήματα, που χρησιμοποιούνται
αυτήν τη στιγμή από τον OΤΕ,
ελέγχονται και λαμβάνουν βεβαίωση
για τις εκπομπές καυσαερίων μία
με δύο φορές τον χρόνο.
73
Oι προσπάθειες συνεχίζονται…
Oι δράσεις του OΤΕ για την προστασία
του περιβάλλοντος έχουν συνέχεια και
συνέπεια, και η υλοποίησή τους γίνεται
έπειτα από προσεκτικό σχεδιασμό:
• O OΤΕ σχεδιάζει και υλοποιεί ήδη
την επέκταση της καταγραφής του
περιβαλλοντικού του αποτυπώματος
σε πανελλαδικό επίπεδο.
• Συστηματοποιεί την επέκταση
των προγραμμάτων ανακύκλωσης
στην περιφέρεια.
• Συνεχίζει και ολοκληρώνει
την εγκατάσταση και ανάπτυξη
του συστήματος «Building
Management System».
• Oλοκληρώνει τη λειτουργία
του συστήματος συλλογής
περιβαλλοντικών στοιχείων,
τόσο από την Αττική όσο και
από την περιφέρεια, και τη
δημιουργία σχετικών αναφορών
(reporting system).
Περισσότερες πληροφορίες για τις
δράσεις του OΤΕ, καθώς και χρήσιμες
και έξυπνες συμβουλές προστασίας του
περιβάλλοντος θα βρείτε στην επίσημη
ιστοσελίδα του OΤΕ (www.ote.gr).
 Ανακύκλωση
21
74
OI ΜΕΘOΔOΙ
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ 
ΤΩΝ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ
Δύο είναι οι βασικές μέθοδοι
επεξεργασίας που ακολουθούνται
κατά την ανακύκλωση λαμπτήρων στο
εργοστάσιο όπου αποστέλλονται στο
Βέλγιο: Η μέθοδος «της κοπής των
άκρων τους με παράλληλη ώθηση
αέρα» (end-cut/air-push), και η
μέθοδος «της κοπής των άκρων τους
με παράλληλο κοσκίνισμα» (cut-sieve).
Η πρώτη μέθοδος εφαρμόζεται στους
ευθύγραμμους λαμπτήρες φθορισμού.
Κατά την είσοδο των αποβλήτων στη
γραμμή επεξεργασίας, ένας ειδικός
ανιχνευτής διαπιστώνει την ποσότητα
της φθορίζουσας «πούδρας» που
εμπεριέχουν και καταγράφει τα
τεχνικά της στοιχεία στον υπολογιστή.
Στη συνέχεια, κόβονται τα άκρα των
λαμπτήρων και, διαμέσω της εισόδου
φρέσκου αέρα, υπό πίεση αφαιρείται από
τον γυάλινο σωλήνα η «πούδρα» που
περιέχει υδράργυρο, ενώ εν συνεχεία
προωθείται στη διαδικασία απόσταξης
στους 600 βαθμούς Κελσίου. Στο μεταξύ,
τα άκρα των λαμπτήρων προωθούνται
σε μια διαδικασία κοπής/κοσκινίσματος.
Τέλος, το κενό γυαλί περνάει από
ανιχνευτή μετάλλου, θρυμματίζεται και
αποθηκεύεται σε μεγάλους σάκους, έτσι
ώστε να είναι εύκολη η αποθήκευσή του
και η μεταφορά του.
Μέθοδος κοπής/κοσκινίσματος
Η δεύτερη μέθοδος (η επονομαζόμενη
και cut-sieve) εφαρμόζεται σε όλους
τους λαμπτήρες εκκένωσης αερίων,
με εξαίρεση τους ευθύγραμμους. Oι
λαμπτήρες οδηγούνται, μέσω ενός
ιμάντα μεταφοράς, σε μια μονάδα
συμπαγοποίησης. Ένας μαγνήτης
διαχωρίζει τα σιδηρούχα υλικά και
στη συνέχεια, μέσω κοσκινίσματος,
διαχωρίζεται το γυαλί, τα υπόλοιπα
υλικά και η φθορίζουσα «πούδρα».
Ακολούθως, η «πούδρα» που
εμπεριέχει υδράργυρο προωθείται
στη διαδικασία απόσταξης στους 600
βαθμούς Κελσίου, ενώ το γυαλί και
τα μέταλλα προωθούνται ξανά σε
διαδικασία καθαρισμού στους 200
βαθμούς Κελσίου.
Τέλος σε μια ιστορία 130 ετών
Από την 1η του περασμένου
Σεπτεμβρίου ξεκίνησε η κλιμακωτή
απόσυρση πανευρωπαϊκά όλων των
παλαιών λαμπτήρων πυρακτώσεως,
που χρησιμοποιούνται αδιάλειπτα
στην Ευρώπη εδώ και 130 χρόνια.
Δυστυχώς, οι λαμπτήρες αυτοί
-πρωτοκυκλοφόρησαν στο εμπόριο
το 1879 από τον Τόμας Έντισον- δεν
προβλέπεται να ανακυκλωθούν,
καθώς έχει κριθεί πως, επειδή δεν
εμπεριέχουν υδράργυρο, δεν είναι
και επικίνδυνοι για το περιβάλλον,
επομένως μπορούν να απορρίπτονται
στους κοινούς κάδους.
Η αρχή της απόσυρσης έγινε από τους
διαφανείς λαμπτήρες
πυρακτώσεως άνω των 80 W
(τους γνωστούς 100άρηδες), και
μέσα στα επόμενα χρόνια έως το
2016 θα αποσυρθούν σταδιακά όλοι
οι τύποι των χαμηλότερης ισχύος
λαμπτήρων πυρακτώσεως, για να
αντικατασταθούν από λάμπες αλογόνου,
φθορισμού και διόδους εκπομπής
φωτός (LED). Αξιωματούχοι της ΕΕ
υποστηρίζουν ότι η αντικατάσταση των
λαμπτήρων αυτών από τις εναλλακτικές
λάμπες θα οδηγήσει μελλοντικά σε
εξοικονόμηση ενέργειας ισοδύναμη
με την κατανάλωση ενέργειας από 11
εκατομμύρια νοικοκυριά.
Η είδηση δεν είναι καλή μόνον για το
περιβάλλον και τους καταναλωτές,
αλλά και για τις εταιρείες παραγωγής
και πώλησης ηλεκτρικού και
ηλεκτρολογικού εξοπλισμού,
καθώς οι πωλήσεις τους αναμένεται
να εκτοξευτούν.
Από την 1η του περασμένου
Σεπτεμβρίου ξεκίνησε
η κλιμακωτή απόσυρση
πανευρωπαϊκά όλων
των παλαιών λαμπτήρων
πυρακτώσεως, που
χρησιμοποιούνται αδιάλειπτα
στην Ευρώπη εδώ και
130 χρόνια. Δυστυχώς,
οι λαμπτήρες αυτοί
-πρωτοκυκλοφόρησαν στο
εμπόριο το 1879 από τον Τόμας
Έντισον- δεν προβλέπεται
να ανακυκλωθούν, καθώς
έχει κριθεί πως επειδή δεν
εμπεριέχουν υδράργυρο,
δεν είναι και επικίνδυνοι για
το περιβάλλον, επομένως
μπορούν να απορρίπτονται
στους κοινούς κάδους
Δίοδοι εκπομπής φωτός (LED)
Η ενεργειακή απόδοση ενός λαμπτήρα
πυρακτώσεως είναι ιδιαίτερα χαμηλή,
καθώς το 90% της ενέργειας που
καταναλώνει μετατρέπεται σε
Τα στάδια απαγόρευσης, παραγωγής - πώλησης των συμβατικών λαμπτήρων στην ΕΕ 75
Στάδιο απαγόρευσης Κατηγορία λαμπτήρων που παύει να παράγεται
- ημερομηνία
1η Σεπτεμβρίου 2009 Λαμπτήρες ΜΑΤ (εκτός της Ενεργειακής
Κλάσης A), Διαφανείς λαμπτήρες
πυράκτωσης άνω των 80 W
1η Σεπτεμβρίου 2010 Διαφανείς λαμπτήρες πυράκτωσης
άνω των 65 W
1η Σεπτεμβρίου 2011 Διαφανείς λαμπτήρες πυράκτωσης
άνω των 45 W
1η Σεπτεμβρίου 2012 Διαφανείς λαμπτήρες πυράκτωσης
άνω των 70 W
1η Σεπτεμβρίου 2013 Αύξηση των διεθνών στάνταρντ ποιότητας
προϊόντων φωτισμού
1η Σεπτεμβρίου 2016 Κατάργηση λαμπτήρων με
Ενεργειακή Κλάση C και κάτω
θερμότητα, ενώ η μέση διάρκεια ζωής λαμπτήρων πυρακτώσεως, ενώ έχει
του είναι ένας χρόνος. Αντιθέτως, οι ήδη ολοκληρωθεί στην Κούβα. «Έχει
λάμπες αλογόνου καταναλώνουν 25% υπολογιστεί ότι θα αποτραπεί η έκλυση
λιγότερη ενέργεια και η διάρκεια ζωής 15.000.000 τόνων διοξειδίου του
τους είναι τουλάχιστον διπλάσια. Ακόμη άνθρακα κάθε χρόνο έως το 2020,
λιγότερη ενέργεια καταναλώνουν ποσότητα που ισοδυναμεί με τις
οι λάμπες φθορισμού διαθέτοντας εκπομπές μιας μικρής χώρας, όπως
ως και δεκαπενταπλάσια ζωή. Μέσα η Εσθονία», λέει ο κ. Αχιλλέας
στα επόμενα χρόνια αναμένεται να Πληθάρας, Υπεύθυνος Εκστρατειών
διαδοθούν ευρέως οι δίοδοι εκπομπής Πολιτικής του WWF Ελλάς.
φωτός (LED) που εξοικονομούν «Εκτιμάται ότι η αντικατάσταση πέντε
ενέργεια σε ποσοστό 80%. Επίσης, συμβατικών λαμπτήρων σε κάθε σπίτι,
παρότι οι λάμπες υψηλής ενεργειακής με άλλους ενεργειακής κλάσης Α, θα
απόδοσης είναι τουλάχιστον δυο φορές συμβάλλει στην εξοικονόμηση 15 ευρώ
πιο ακριβές από τις παραδοσιακές ετησίως. Σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό για
λάμπες πυρακτώσεως, αξιωματούχοι το σύνολο των νοικοκυριών της χώρας.
των Βρυξελλών επισημαίνουν ότι η Συνυπολογίστε, επίσης, το γεγονός ότι
διαφορά τιμής συρρικνώνεται. οι λαμπτήρες εξοικονόμησης διαρκούν
περισσότερο και η απόσβεση της αξίας
Αυστραλία - Κούβα κτήσης τους γίνεται το πολύ σε 2
Στην Αυστραλία έχει ήδη αρχίσει χρόνια», συμπληρώνει ο κ. Πληθάρας.
η σταδιακή αντικατάσταση των
 Ανακύκλωση

22
76

Ανακυκλωνoυμε
MONON 450.000
λαμπτHρες ΕΤΗΣΙΩΣ
Κάθε χρόνο πωλούνται στην Ελλάδα
περί τους 25.000.000 - 30.000.000
λαμπτήρες, αλλά από αυτούς
δεν καταφέρνουμε να ανακυκλώσουμε
παρά 450.000, δηλαδή το 1 - 2%
της αγοράς.
Η ανακύκλωση λαμπτήρων μόλις τώρα
κάνει τα πρώτα της βήματα στην Ελλάδα
και λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, αλλά
κυρίως νοοτροπίας, το μεγαλύτερο
μέρος των παλαιών λαμπτήρων
συνεχίζει να καταλήγει στους κοινούς
κάδους απορριμμάτων. Δεν είναι τυχαίο
ότι υπάρχουν δύο μόνον πιστοποιημένοι
φορείς διαχείρισης αποβλήτων
ηλεκτρολογικού – ηλεκτρονικού
εξοπλισμού («Ανακύκλωση Συσκευών»,
«Φωτοκύκλωση») και ο τελευταίος
μάλιστα που εξειδικεύεται αποκλειστικά
στους λαμπτήρες και στα φωτιστικά,
δημιουργήθηκε μόλις φέτος.
Σε χαμηλά επίπεδα κινείται ο τζίρος
της εν λόγω αγοράς, που υπολογίζεται
στα 3 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο και
προέρχεται αποκλειστικά από την ετήσια
εισφορά 0,10 ευρώ που καταβάλλουν
οι καταναλωτές μαζί με την αγορά κάθε
λαμπτήρα (στην ουσία πρόκειται για φόρο
ανακύκλωσης), την οποία εν συνεχεία
οι επιχειρήσεις του κλάδου αποδίδουν
στους δύο φορείς ανακύκλωσης.
Τα κεφάλαια αυτά που θεωρούνται
χαμηλά για τα ευρωπαϊκά δεδομένα
(στην ΕΕ η εν λόγω εισφορά κυμαίνεται
μεταξύ 0,30 - 0,50 ευρώ, αναλόγως
της χώρας), επενδύονται κάθε χρόνο
από τους δύο φορείς σε νέους κάδους
συλλογής, καθώς επίσης για να
αποθηκεύσουν και να αποστείλουν
προς ανακύκλωση στο εξωτερικό
τους λαμπτήρες που μαζεύουν. Διότι
εργοστάσιο στην Ελλάδα δεν υπάρχει,
δεδομένου του μικρού ακόμη μεγέθους
της εγχώριας αγοράς που δεν μπορεί
να «συντηρήσει» μια τόσο υψηλού
προϋπολογισμού επένδυση (ούτε η
Ιταλία διαθέτει, και ας πωλούνται 140
εκατομμύρια λαμπτήρες κάθε χρόνο).
Στόχος πάντως και των δύο φορέων
είναι να διπλασιάσουν μέσα στο 2010
τους 1.000 και πλέον ειδικούς κάδους
συλλογής, που έχουν μέχρι σήμερα
τοποθετήσει σε καταστήματα πώλησης
ηλεκτρικών, σούπερμάρκετ, αλυσίδες
ηλεκτρονικών ειδών και σημεία Δήμων,
με τους οποίους συνεργάζονται.
«Απέχουμε φυσικά πάρα πολύ από
τον μέσο όρο της ΕΕ, αφού η Ελλάδα
ανακάλυψε με μεγάλη καθυστέρηση
την ανακύκλωση των λαμπτήρων»,
σημειώνει η κ. Νίκη Βοριά, Διευθύντρια
Επικοινωνίας της «Ανακύκλωσης
Συσκευών» (www. electrocycle.gr), που
λειτουργεί από το 2004 με αντικείμενο
το σύνολο των αποβλήτων ηλεκτρικού -
ηλεκτρονικού εξοπλισμού.
Επιδόσεις
Τα τεμάχια που έχει καταφέρει να
συλλέξει φέτος η εταιρεία υπολογίζονται
σε περίπου 400.000, και αν σε αυτά
προστεθούν και τα 40.000 που εκτιμάται
77
 ότι μάζεψε στο σύντομο διάστημα της
78
λειτουργίας του ο άλλος φορέας,
η «Φωτοκύκλωση» (www. fotokiklosi.
gr), τότε η συνολική ποσότητα που
αναμένεται να συγκεντρωθεί το 2009,
θα αγγίξει τους 450.000 λαμπτήρες.
Βασικοί μέτοχοι των δύο εταιρειών
είναι οι μεγαλύτερες ελληνικές και
ξένες επιχειρήσεις των κλάδων που
καλύπτουν. Στη μεν μετοχική σύνθεση
της «Φωτοκύκλωσης», που ξεκίνησε να
λειτουργεί τον περασμένο Φεβρουάριο,
συμμετέχουν πάνω από 50 παραγωγοί
και εισαγωγείς λαμπτήρων (π.χ. Osram,
Philips, Sylvania), ενώ στην περίπτωση
της «Ανακύκλωσης Συσκευών», έχουν
εγγραφεί στο μητρώο της πάνω από
1.000 παραγωγοί και εμπορικές
επιχειρήσεις όλων των κλάδων
ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών.
Ποιοι λαμπτήρες ανακυκλώνονται;
Ποιοι λαμπτήρες όμως ανακυκλώνονται;
Μόνον οι ακέραιοι λαμπτήρες
φθορισμού ανακυκλώνονται (όπως,
για παράδειγμα, οι ευθύγραμμοι
λαμπτήρες των γραφείων, οι λαμπτήρες
οικονομίας, οι κυκλικοί της κουζίνας
και του οδοφωτισμού), ακριβώς επειδή
εμπεριέχουν τον επικίνδυνο για το
περιβάλλον υδράργυρο. Σύμφωνα
με έγγραφο της ΕΕ, οι ποσότητες
υδραργύρου σε εγκατεστημένες λάμπες
ανά τις χώρες-μέλη υπολογίζονταν
σε 12,6 τόνους το 2005, αλλά το
2020 αναμένεται να ξεπεράσουν τους
18 τόνους. Δεν ανακυκλώνονται οι
λαμπτήρες πυρακτώσεως, η παραγωγή
και πώληση των οποίων ξεκίνησε να
απαγορεύεται από τον προηγούμενο
Σεπτέμβριο στα κράτη-μέλη της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, δυστυχώς.
Σπασμένοι λαμπτήρες επίσης δεν
ανακυκλώνονται, αλλά απορρίπτονται
στους κάδους των απορριμμάτων. «Σε μια
τέτοια περίπτωση, καλό είναι να μαζέψει
κανείς τα θραύσματα με ένα γάντι σε μια
σακούλα και να την τοποθετήσει στον
κάδο των απορριμμάτων», σημειώνει
ο κ. Γιάννης Αργυρός, επικεφαλής της
«Φωτοκύκλωσης». Σε κάθε περίπτωση,
οι λαμπτήρες και τα φωτιστικά
ανακυκλώνονται μέχρι και 98%, ενώ
από τα υλικά τους προκύπτουν μέταλλα,
χαλκός, αλουμίνιο, γυαλί, και πλαστικό,
που επαναχρησιμοποιούνται σε
μεγάλο ποσοστό.
Αποστέλλονται στο εξωτερικό
Πώς όμως γίνεται η ανακύκλωση;
Oι λαμπτήρες αφού περισυλλεγούν
στους ειδικούς κάδους, εν συνεχεία
μεταφέρονται από εταιρείες ειδικών
υλικών που διαθέτουν την άδεια
συλλογής-μεταφοράς, όπως η Poly-
eco, και αποθηκεύονται προσωρινά
σε ειδικά κοντέινερ. Ακολουθεί η
μεταφορά σε εγκαταστάσεις του
εξωτερικού (Βέλγιο, Γερμανία) που
έχουν λάβει έγκριση περιβαλλοντικών
όρων από τις αρχές της χώρας τους.
Τέτοια, για παράδειγμα, είναι η μονάδα
ανακύκλωσης Inadaver στο Βέλγιο,
όπου και η Ελλάδα στέλνει τις
περισσότερες ποσότητες.
Η συμβολή των σούπερ μάρκετ
Όσο για τα σημεία περισυλλογής,
σύμφωνα με τα στοιχεία της
«Ανακύκλωσης Συσκευών»,
η μεγαλύτερη ποσότητα προέρχεται
από τα λεγόμενα B2B σημεία
(Business to business), δηλαδή
ιδιωτικές επιχειρήσεις (π.χ. εμπορικές
εταιρείες, τράπεζες, ξενοδοχεία)
και δημόσιους οργανισμούς -
για παράδειγμα, νοσοκομεία.
Στην κατηγορία αυτήν συγκαταλέγονται και
οι ποσότητες που δίνουν για ανακύκλωση
οι αλυσίδες σούπερ-μάρκετ Carrefour και
«Σκλαβενίτης» (μέχρι και τον Oκτώβριο
330 και 373 κιλά αντίστοιχα), καθώς
«τρέχουν» πρόγραμμα αντικατάστασης
των κοινών λαμπτήρων στα γραφεία
τους με νέες τεχνολογίες. Επίσης από
τα σημεία λιανικής, οι μεγαλύτερες
ποσότητες προέρχονται από τα σούπερ
μάρκετ της αλυσίδας Metro (860 κιλά έως
τον Oκτώβριο), την εταιρεία πώλησης
ηλεκτρολογικού εξοπλισμού «Αφοί
Κωσταντακάτου» (με 450 κιλά) και την
αλυσίδα Makro Cash & Carry (400 κιλά).
Δεύτεροι σε όγκο ακολουθούν οι Δήμοι
τόσο σχετικά με τους λαμπτήρες που
απορρίπτουν στους ειδικούς κάδους
οι πολίτες, όσο και με αυτούς που
αντικαθιστούν σε δημοτικά κτήρια
και δρόμους.
Επανασχεδιασμός των κάδων
Για να πετύχουν πάντως μεγαλύτερα
αποτελέσματα, οι πιστοποιημένοι φορείς
βρίσκονται σε φάση επανασχεδιασμού
των ειδικών κάδων συλλογής,
προκειμένου οι λαμπτήρες να μη
σπάνε και, επομένως, να μη διαρρέει
ο υδράργυρος τόσο κατά τη μεταφορά,
όσο και κατά την εναπόθεσή τους
στους τόπους συγκέντρωσης. Διότι
ο τύπος των κάδων που τοποθετούν
σήμερα μέσα στα καταστήματα λιανικής
οι δύο φορείς πιστοποίησης, είναι από
ένα ειδικό χαρτόνι, αλλά έρευνες στο
εξωτερικό έχουν δείξει ότι υπάρχουν
περιθώρια βελτίωσης. Oι νέοι κάδοι θα
αποτελούνται από έναν βελτιωμένο
τύπο χαρτονιού, πιο ανθεκτικού, ενώ
θα προστεθούν ειδικές θήκες για
την εναπόθεση των ευθύγραμμων
λαμπτήρων - όσο για τους μεταλλικούς
που βρίσκονται τοποθετημένοι στα
δημοτικά σημεία, κρίνονται επαρκείς και
δεν πρόκειται να αλλάξουν. Η βελτίωση
της αποτελεσματικότητας των κάδων
κρίνεται απαραίτητη ενόψει και της
αναμενόμενης διόγκωσης της αγοράς
ανακυκλούμενων λαμπτήρων.
Ποιοι πληρώνουν την ανακύκλωση;
Και οι δύο πιστοποιημένοι φορείς είναι
εταιρείες μη επενδυτικού χαρακτήρα
και επιδίωξης κερδών, και συντηρούνται
από μια ετήσια εισφορά που τους
καταβάλλουν οι συμβεβλημένοι μαζί
τους παραγωγοί και έμποροι τέτοιων
προϊόντων. Η εισφορά αυτή που είναι
στην ουσία ένας φόρος ανακύκλωσης,
ισούται με περίπου 0,10 ευρώ και
συμπεριλαμβάνεται στην τιμή, στην
οποία πωλούν οι χονδρέμποροι
στους λιανέμπορους και που εκείνοι
με τη σειρά τους μετακυλίουν στον
καταναλωτή. Τα έσοδα από την εισφορά
αυτήν καλύπτουν τα έξοδα συλλογής,
επεξεργασίας και λειτουργίας, ενώ
χρηματοδοτούν κατά ένα μέρος τη
δαπάνη των συνεργαζόμενων μαζί τους
Δήμων (για δαπάνες προσωπικού,
χρήσης οχημάτων αποκομιδής κ.λπ.),
καθώς επίσης και τις αλυσίδες για τις
δικές τους δαπάνες ανακύκλωσης.
Όσο για την «αμοιβή» του κάθε Δήμου, το
ποσό συμφωνείται με καθέναν ξεχωριστά.
Εφόσον καλύπτουν τον ετήσιο στόχο που
είναι τα 4 κιλά ανά κάτοικο, τότε η αμοιβή
που τους καταβάλλει για παράδειγμα
η «Ανακύκλωση Συσκευών» ισούται με
160 ευρώ/τόνο. Να σημειωθεί ότι το
θεσμικό πλαίσιο δεν περιγράφει ποιος
πρέπει να είναι ο τρόπος συλλογής των
ανακυκλώσιμων ειδών. Για παράδειγμα,
η ιδέα της τοποθέτησης κάδων μέσα στα
καταστήματα ανήκει στην «Ανακύκλωση
Συσκευών», κατόπιν έγκρισης από την
ηγεσία του τέως ΥΠΕΧΩΔΕ, και άρχισε να
υλοποιείται το 2004. Η εταιρεία εκτιμά
ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν
ανακυκλωθεί γύρω στους 60 τόνους
λαμπτήρων, έναντι 37 τόνων το 2008,
24 τόνων το 2007 και μόλις 12 περίπου
τόνων το 2006.
Ευαισθητοποίηση του κοινού
Συχνά τα τμήματα μάρκετινγκ
χρησιμοποιούν την ανακύκλωση
απλώς για να κτίσουν μια πιο πράσινη
εταιρική εικόνα, παρά για να συμβάλουν
πραγματικά στην αντιμετώπιση του
προβλήματος, κάτι που θα συνεχίζει
να συμβαίνει όσο η πίεση από τους
καταναλωτές δεν αυξάνεται. Διότι είναι
σαφές πως οι 450.000 λαμπτήρες που
υπολογίζεται να ανακυκλωθούν φέτος,
79
είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στα
25 - 30 εκατομμύρια που εισάγουμε.
Oι δύο φορείς συλλογής σχεδιάζουν
μέσα στο 2010 να επενδύσουν σε ένα
ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενημέρωσης
γύρω από την ανακύκλωση λαμπτήρων.
Η αλήθεια είναι πως μέχρι σήμερα
ο συγκεκριμένος τομέας δεν είχε
οργανωθεί στον επικοινωνιακό τομέα
αρκετά. Και αυτό διότι η προτεραιότητα
είχε δοθεί στην ενημέρωση για
τις ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές
συσκευές και ειδικά στα κλιματιστικά,
για τα οποία άλλωστε «έτρεξε» το
περασμένο καλοκαίρι ένα γενναίο
κίνητρο επιδότησης από την πολιτεία
για την απόσυρση των παλαιών και την
αντικατάστασή τους με καινούργια,
τύπου inverter.
Το θεσμικό πλαίσιο
Η Ελλάδα απέκτησε νομοθεσία για την
ανακύκλωση λαμπτήρων μόλις το 2004,
όταν και ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο
η Κοινοτική Oδηγία 2002/96. Πρόκειται για
την Oδηγία που αφορά την ανακύκλωση
των ηλεκτρικών - ηλεκτρονικών συσκευών,
καθώς επίσης και των λαμπτήρων, και που
εφαρμοζόταν εδώ και πολλά χρόνια από
τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Το σκεπτικό της εθνικής νομοθεσίας
(Προεδρικό Διάταγμα 117) βασίζεται
στη λογική «ο ρυπαίνων πληρώνει» και,
πιο συγκεκριμένα, προβλέπει ότι όσες
επιχειρήσεις εμπορεύονται τέτοια είδη,
οφείλουν -σε περίπτωση αγοράς νέας
συσκευής από τον πελάτη- να πάρουν
πίσω την παλαιά (με σχέση μία προς μία)
και με δικά τους έξοδα.
Κυκλοφορεί την 1η του μηνός
στα περίπτερα όλης της χώρας
www.kinitanea.gr

TRIM A.E. Ειδικές Εκδόσεις

Γριβογιώργου 5 Αθήνα
Tηλ.: 210 7240510
E-mail: info@kinitanea.gr

TO XΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙO
ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Όλες οι τελευταίες εξελίξεις των
εταιρειών που σχετίζονται με την
ενέργεια και διαπραγματεύονται στην
ελληνική χρηματιστηριακή αγορά.
Χρηματιστήριο
23
81
ΔΕΗ πελατών με χαμηλά τιμολόγια.
Στα 693,3 εκατ. ευρώ τα κέρδη Το 2009, η υδροηλεκτρική παραγωγή
Εντυπωσιακή «αναστροφή τάσης», σε ήταν αυξημένη κατά 2.052 GWh
σχέση με το 2008, εμφάνισε η ΔΕΗ (+65,1%) σε σχέση με το αντίστοιχο
για το 2009. Ειδικότερα, η επιχείρηση μέγεθος του 2008, που ήταν έτος
ηλεκτροδότησης ανακοίνωσε κέρδη προ πολύ χαμηλής υδραυλικότητας, ενώ
φόρων 993,1 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών παράλληλα η παραγωγή ηλεκτροδότησης
395,9 εκατ. ευρώ το 2008, ενώ τα μετά από λιγνιτικούς σταθμούς αυξήθηκε κατά
φόρων κέρδη διαμορφώθηκαν στα 693,3 672 GWh (+2,2%).
εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 305,9 εκατ. Τέλος, σημειώνεται ότι η διοίκηση
ευρώ της προηγούμενης χρονιάς. της ΔΕΗ προτείνει την καταβολή
Σε ό,τι αφορά τον κύκλο εργασιών, μερίσματος ύψους 1 ευρώ ανά μετοχή.
ανήλθε σε 6,03 δισ. ευρώ από 5,80 δισ.
το 2008, αυξημένος κατά 228,5 εκατ.
ευρώ (+3,9%). Το 2009, το 28,2%
των συνολικών εσόδων της εταιρείας
δαπανήθηκε για υγρά καύσιμα, φυσικό
αέριο, αγορές ενέργειας και δικαιώματα
εκπομπής CO2, σημειώνοντας
κατακόρυφη πτώση σε σχέση με το
αντίστοιχο μέγεθος για το 2008 που
ήταν 53,2%.
Oι κυριότεροι παράγοντες που
συντέλεσαν στη ριζική αυτήν
αντιστροφή της περυσινής εικόνας
σχετίζονται με :
- τη σημαντική πτώση των διεθνών τιμών
των καυσίμων, καθώς και της ηλεκτρικής
ενέργειας που αγοράζει η ΔΕΗ,
- την αύξηση κατά 8 ποσοστιαίες
μονάδες (σε 60,4% το 2009) της
συμμετοχής των εγχώριων καυσίμων
(λιγνίτης, νερά, ΑΠΕ) στο ενεργειακό
μείγμα, έναντι 52,2% το 2008 και, σε
μικρότερο βαθμό,
- τη μείωση της ζήτησης που
σημειώθηκε κυρίως στις κατηγορίες
82 ΕΛΠΕ
Στα 150 εκατ. ευρώ τα κέρδη
Πτώση κερδών κατέγραψε η εταιρεία
Ελληνικά Πετρέλαια για το 2009 σε
σχέση με το 2008, με τα συγκρίσιμα
καθαρά κέρδη να διαμορφώνονται
σε 150 εκατ. ευρώ από 204
εκατ. ευρώ το 2008 (-26%). Τα
ενοποιημένα συγκρίσιμα κέρδη προ
χρηματοοικονομικών εξόδων, φόρων και
αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν
σε 362 εκατ. ευρώ από 459 εκατ. ευρώ
το 2008 (-21%). Το ιδιαίτερα δυσμενές
διεθνές περιβάλλον διύλισης και οι
δύσκολες συνθήκες της αγοράς, που
συνεχίστηκαν και κατά το δεύτερο
εξάμηνο του έτους, αντισταθμίστηκαν
μερικώς από τα προγράμματα
βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των
επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του
Oμίλου, που απέφεραν οφέλη άνω των
50 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά τα δημοσιευμένα
αποτελέσματα, τα κέρδη EBITDA
και τα καθαρά κέρδη του Oμίλου
ανήλθαν σε 390 εκατ. και 175 εκατ.
αντίστοιχα, επηρεαζόμενα θετικά από
τις επιπτώσεις των τιμών του αργού και
των άλλων προϊόντων στην αποτίμηση
των αποθεμάτων.
Με βάση τα αποτελέσματα και
λαμβάνοντας υπόψη συνολικά
τη χρηματοοικονομική θέση του
Oμίλου, το Διοικητικό Συμβούλιο θα
προτείνει στη Γενική Συνέλευση
ένα τελικό μέρισμα 0,30 ευρώ ανά
μετοχή. Συμπεριλαμβανομένου του
προμερίσματος ύψους 0,15 ευρώ ανά
μετοχή, το συνολικό μέρισμα για τη
χρήση του 2009 ανέρχεται σε 0,45
ευρώ ανά μετοχή, δηλαδή στα ίδια
επίπεδα με το προηγούμενο έτος.
MOΕ
Αύξηση κερδών 37,69%
Αύξηση κερδών και πτώση κύκλου
εργασιών εμφάνισε το 2009 σε
ενοποιημένο επίπεδο η Mότορ Όιλ
σε σχέση με το έτος χρήσης 2008.
Ειδικότερα, ο κύκλος εργασιών
σημείωσε πτώση 28,45% στα 3,939
δισ. ευρώ από 5,505 δισ. ευρώ, ενώ
τα κέρδη μετά φόρων ενισχύθηκαν
κατά 37,69% στα 107,957 εκατ. ευρώ
από 78,406 εκατ. ευρώ. Τα EBITDA
σημείωσαν αύξηση 11,03% στα 212,116
εκατ. ευρώ από 191,037 εκατ. ευρώ,
ενώ τα κέρδη προ φόρων κατέγραψαν
άνοδο 51,98% στα 155,601 εκατ. ευρώ,
από 102,38 εκατ. ευρώ. Η μείωση
του κύκλου εργασιών οφείλεται στη
μείωση του μέσου όρου των τιμών των
προϊόντων του πετρελαίου κατά 35%,
ενώ αυξήθηκε κατά 1,09% ο όγκος των
πωλήσεων, οι οποίες κατευθύνθηκαν
σε ποσοστό 43,84% προς το εξωτερικό.
Το προτεινόμενο συνολικό ποσό
μερίσματος για το 2009 ανέρχεται σε
77.548.086 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί
σε 0,7 ευρώ ανά μετοχή, ενώ έχει
ήδη καταβληθεί προμέρισμα 0,2
ευρώ, που αντιστοιχεί σε μερισματική
απόδοση 7,48%. Το συνολικό ποσό
του διανεμόμενου μερίσματος ως
ποσοστού επί των κερδών (Payout ratio)
αντιστοιχεί σε 91,34% έναντι 87,73%
της προηγούμενης χρήσης.
ELINOIL
Αύξηση κερδών το 2009
Αύξηση κερδών και πτώση εσόδων
εμφάνισε σε ενοποιημένο επίπεδο
η Ελινόιλ το 2009. Συγκεκριμένα, ο
ενοποιημένος κύκλος εργασιών στο
έτος χρήσης 2009 ανήλθε σε 659,5
εκατ. ευρώ έναντι 746,6 εκατ. ευρώ
για το έτος χρήσης 2008, ενώ τα
ενοποιημένα κέρδη μετά φόρων και
τα δικαιώματα μειοψηφίας (EATAM)
ανήλθαν σε 4,7 εκατ. ευρώ έναντι 1,3
εκατ. ευρώ το 2008. Η υποχώρηση
του κύκλου εργασιών αποδίδεται
αποκλειστικά στις σημαντικά
χαμηλότερες τιμές των καυσίμων,
αφού ο όγκος των πωλήσεων σημείωσε
αύξηση κατά 4% περίπου.
Σημειώνεται δε ότι η ανάπτυξη αυτή
των πωλήσεων συντελέστηκε μέσα σε
ένα ιδιαίτερα δυσμενές επιχειρηματικό
περιβάλλον, όπου ο ρυθμός ανάπτυξης
της αγοράς των πετρελαιοειδών στο
σύνολό της ήταν σχεδόν μηδενικός.
Αντίστοιχη με την αύξηση του όγκου
πωλήσεων ήταν και η αύξηση των
μεικτών κερδών, τα οποία ανήλθαν
σε 51 εκατ. ευρώ έναντι 49,1 εκατ.
ευρώ το 2008, σημειώνοντας αύξηση
κατά 3,8%. Με βάση τα αποτελέσματα
και λαμβάνοντας υπόψη συνολικά τις
εξαιρετικά δύσκολες οικονομικές
συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί,
το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελινόιλ
θα προτείνει την έγκριση μερίσματος
συνολικού μεικτού ποσού 1.191.406,50
ευρώ ή 0,05 ευρώ ανά μετοχή από τα
κέρδη του έτους χρήσης 2009.
Μυτιληναίος
Αντέχει στην κρίση
Αυξημένα στα 119 εκατ. ευρώ ήταν τα
κέρδη EBITDA του Oμίλου Μυτιληναίου
για το έτος χρήσης 2009 έναντι 109,5
εκατ. ευρώ το 2008, παρά τη μείωση
του κύκλου εργασιών από τα 929
εκατ. ευρώ στα 662 εκατ. ευρώ. Τα
καθαρά κέρδη ανήλθαν σε 13,7 εκατ.
ευρώ έναντι 18,5 εκατ. ευρώ το 2008
(στα οποία είχαν περιληφθεί και μη
επαναλαμβανόμενα κέρδη 10,3 εκατ.
ευρώ). Τα αποτελέσματα δείχνουν
ότι ο Όμιλος παρουσίασε τεράστια
ανθεκτικότητα και δυνατότητες στην
προάσπιση της κερδοφορίας του.
Σ’ αυτήν την κατεύθυνση λειτούργησαν
και δυναμικές αποφάσεις της διοίκησης,
όπως η αναστολή της λειτουργίας
της Sometra αλλά και η επιτυχημένη
πολιτική αντιστάθμισης κινδύνων σε
αλουμίνιο και νόμισμα. Oι κινήσεις αυτές
συντέλεσαν στην πραγματική αύξηση
των κερδών παρά τη σημαντική μείωση
του κύκλου εργασιών. Ενδεικτικό είναι
ότι το λειτουργικό περιθώριο κέρδους
βελτιώθηκε σε 18,0% από 11,8% τον
προηγούμενο χρόνο.
Αναλυτικά για το 2009, και ιδιαίτερα
μετά το Α’ τρίμηνο, οι αναπτυγμένες
οικονομίες επανήλθαν σε τροχιά
ανάκαμψης. Αντίθετα, η Ελλάδα
εισήλθε στην οικονομική ύφεση με
χρονική υστέρηση και βιώνει σήμερα
μία από τις σημαντικότερες κρίσεις
των τελευταίων δεκαετιών, καλούμενη
να εξυπηρετήσει το ογκώδες δημόσιο
χρέος της, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει
υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα και
υπολείπεται σε ανταγωνιστικότητα.
Στο πλαίσιο αυτό και παρά το ιδιαίτερα
δυσμενές περιβάλλον, ο Όμιλος,
βασιζόμενος στην οικονομική ευρωστία
του, στον άριστο έλεγχο του κόστους
και στην επιτυχημένη πολιτική
αντιστάθμισης κινδύνων που πάγια
εφαρμόζει, κατόρθωσε να ξεπεράσει τη
βαθύτερη διεθνή κρίση των τελευταίων
ετών και να διατηρήσει την κερδοφόρο
πορεία του με παράλληλη σημαντική
βελτίωση του λειτουργικού περιθωρίου
κέρδους (18,0% έναντι 11,8% πέρυσι).
Ταυτόχρονα, η αταλάντευτη προσήλωση
στη συνέχιση του επενδυτικού
προγράμματος, με πρώτιστο βάρος
στον Τομέα της Ενέργειας, θέτει τις
βάσεις ώστε ο Όμιλος να διαδραματίσει
κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια
ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
Συγκεκριμένα, στα αποτελέσματα
του 2009 ο ενοποιημένος κύκλος
εργασιών για τον Όμιλο Μυτιληναίου
διαμορφώθηκε στα 662 εκατ. ευρώ
έναντι των 929 εκατ. ευρώ του
προηγούμενου έτους, μείωση που
οφείλεται στη μειωμένη δραστηριότητα
του κλάδου μολύβδου & ψευδάργυρου
μετά τη διακοπή λειτουργίας της
θυγατρικής Sometra στη Ρουμανία
και τις καθυστερήσεις στην εκτέλεση
έργων που αντιμετώπισε η θυγατρική
ΜΕΤΚΑ, λόγω απρόβλεπτων γεγονότων
κατά το Α’ εξάμηνο. Τα λειτουργικά
κέρδη προ φόρων, τόκων και
αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε
119,0 εκατ. ευρώ από 109,5 εκατ. ευρώ
το 2008, αύξηση που αποκτά ιδιαίτερο
βάρος λαμβάνοντας υπόψη την κάθετη
πτώση της τιμής αλουμινίου στο LME,
που κατά μέσο όρο διαμορφώθηκε
στα 1.667 δολάρια/τόνο έναντι 2.572
δολαρίων/τόνο του προηγούμενου
έτους, τη μείωση παραγωγής του
αλουμινίου κατά 20%, αλλά και το
γενικότερο περιβάλλον ύφεσης των
διεθνών αγορών και οικονομιών. Τέλος,
τα καθαρά κέρδη μετά από φόρους
και δικαιώματα μειοψηφίας ανήλθαν
σε 13,7 εκατ. ευρώ έναντι 18,5 εκατ.
ευρώ το 2008 (ποσό στο οποίο είχαν
ενσωματωθεί μη επαναλαμβανόμενα
κέρδη 10,3 εκατ. ευρώ). Τέλος,
σημειώνεται η διατήρηση υψηλής
ρευστότητας, με τα ταμειακά διαθέσιμα
του Oμίλου να ξεπερνούν τα 210 εκατ.
ευρώ στο κλείσιμο του 2009.
83
Στον Τομέα Ενέργειας, η πρόσφατη
συμφωνία για την απόκτηση του
πλήρους ελέγχου της Endesa
Hellas αποτελεί επιβεβαίωση
της ικανότητας του Oμίλου να
επωφελείται από τις ευκαιρίες που
δημιουργεί η τρέχουσα συγκυρία, και
σηματοδοτεί την εδραίωσή του στη
θέση του μεγαλύτερου ανεξάρτητου
παραγωγού ενέργειας στη χώρα (1,2
GW σε εμπορική λειτουργία έως το
2011). Διασφαλίζεται επομένως το
απαιτούμενο κρίσιμο μέγεθος για την
αποκόμιση σημαντικών κερδών ενόψει
της απελευθέρωσης της αγοράς
φυσικού αερίου και της δυνατότητας
εναλλακτικής επιλογής της πρώτης
ύλης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας,
μέσω της προμήθειας Υγροποιημένου
Φυσικού Αερίου (LNG).
Το επενδυτικό πλάνο του Oμίλου
επιταχύνεται σημαντικά, καθώς το
εργοστάσιο συμπαραγωγής ισχύος 334
MW είναι ήδη από τον Απρίλιο του 2009
σε λειτουργία, ενώ η δεύτερη μονάδα
παραγωγής ενέργειας συνδυασμένου
κύκλου ισχύος 444 MW στον Άγ.
Νικόλαο Βοιωτίας βρίσκεται πλέον
σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής
και αναμένεται να εισέλθει σε πλήρη
εμπορική λειτουργία το Β’ εξάμηνο
του 2010. Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει
η κατασκευή της τρίτης μονάδας
ισχύος 437 MW στους Αγ. Θεοδώρους,
σε συνεργασία με τη Mότορ Όιλ. O
Όμιλος δραστηριοποιείται έντονα και
στον τομέα των ΑΠΕ, όπου διαθέτει
σύνολο λειτουργούντος δυναμικού
που ανέρχεται στα 36 MW, ενώ άλλα
800 MW βρίσκονται σε διάφορα στάδια
αδειοδότησης και υλοποίησης.
Για όλα τα αυτοκίνητα.
Σχάρες, μπαγκαζιέρες, αλυσίδες
και όλα τα προϊόντα της Thule
στο www.thulehellas.gr

TRIM A.E., Λεωφ. Αθηνών 286

124 62 Χαϊδάρι - Αθήνα
Τηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800
E-mail: info@trim.gr

www.trim.gr
www.thulehellas.gr
 YELLOW PAGES

01.
02.
24 ΦOΡΕΙΣ
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Παραγωγή
85

03. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ∆ιανοµή

04. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Εγκατάσταση
05. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Μηχανήµατα
06. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Ηλεκτρολογικό Υλικό
07. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αιoλική Ενέργεια
08. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ηλιακή Ενέργεια
09. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υδρoηλεκτρισµός
10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Εµπoρία Εξοπλισµού και Εγκατάσταση Συστηµάτων
11. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Παραγωγή
12. ΒΙOΜΑΖΑ
13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ
14. ΥΓΡΑΕΡΙO
15. ΠΕΤΡΕΛΑΙO ∆ιύλιση
16. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Εµπορία
17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
18. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή
19. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Εισαγωγές - Εµπορία
20. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή
21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ
22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ
23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡEΙΕΣ
24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ
 01. ΦOΡΕΙΣ ΕΝΩΣΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
(ΕΒΗΕ)
ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ
(ΣΕΒ)
∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΘΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ∆ιεύθυνση: Αχαρνών 315 ∆ιεύθυνση: Ξενοφώντος 5
ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ (∆ΕΣΦΑ) 111 45 Αθήνα 105 57 Αθήνα
∆ιεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 2112591 Τηλέφωνα: 211 5006 000
152 31, Αθήνα Fax: 210 2112592 Fax: 210 322 2929
Τηλέφωνα: 210 6793500 E-mail: info@ebhe.gr E-mail: info@sev.org.gr
Fax: 210 6749504 Website: www.ebhe.gr Website: www.sev.org.gr
E-mail : prdesfa@desfa.gr
Website: www.desfa.gr ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥ ΤΕΧΝΙΚO ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙO ΕΛΛΑ∆ΑΣ (ΤΕΕ)
∆ιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων ∆ιεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4,
∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ 104 34 Αθήνα 102 48 Αθήνα
ΜΕΤΑΦOΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Τηλέφωνα: 210 3291200
(∆ΕΣΜΗΕ) Fax: 210 8809132 Fax: 210 3221772
∆ιεύθυνση: Κάστορος 72 Email: tee@central.tee.gr
Ι∆ΡΥΜΑ OΙΚOΝOΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Website: www.tee.gr
86 185 45 Πειραιάς ΕΡΕΥΝΩΝ (ΙOΒΕ)
Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 ∆ιεύθυνση: Τσάµη Καρατάση 11
E-mail: contact@desmie.gr ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
117 42 Αθήνα & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
Website: www.desmie.gr Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 ∆ιεύθυνση: Αµαλιάδος 17
∆ΙΕΘΝΗΣ OΡΓΑΝΙΣΜOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ IEA Fax : 210 9228130 , 210 9233977 11523 Αθήνα
INTERNATIONAL ENERGY AGENCY E-mail: info@iobe.gr Τηλέφωνα: 213 1515000
∆ιεύθυνση: 9 rue de la Fédération Website: www.iobe.gr Fax : 210 6447608
75015 Paris, FRANCE Τµήµα Ενέργειας:
ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣ ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119
Tel: +33 1 40 57 65 00/01 ΕΥΡΩΠΗΣ (ΙΕΝΕ)
Fax: +33 1 40 57 65 59 101 92 Αθήνα
∆ιεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 Τηλέφωνα· 210 6969000
E-mail: info@iea.org 106 71 Αθήνα
Website: www.iea.org E-mail: service@dorg.minenv.gr
Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Website: www.minenv.gr
ΕΘΝΙΚO ΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙO ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ) Fax: 210-3646144
∆ιεύθυνση: Λόφος Νυµφών, Θησείο E-mail: secretariat@iene.gr
118 10 Αθήνα Website: www.iene.gr
Τηλέφωνα: 210 3490104 ΚΕΝΤΡO ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Fax: 210 3490120 (ΚΑΠΕ)
Ε-mail: secretary@admin.noa.gr ∆ιεύθυνση: 19ο χλµ Λεωφ. Μαραθώνος
Website: www.noa.gr 190 09 Πικέρµι Αττικής
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΙOΛΙΚΗΣ Τηλέφωνα: 210 6603300
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Fax: 210 6603301-302
∆ιεύθυνση: 19ο χλµ Λεωφ. Μαραθώνος Ε-mail: cres@cres.gr
190 09 Πικέρµι Αττικής Website: www.cres.gr/
Τηλέφωνα: 210 3636791 OΜOΣΠOΝ∆ΙΑ ΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑ∆ΑΣ
e-mail: eletaen@eletaen.gr ∆ιεύθυνση: Λόντου 8
Website: www.eletaen.gr/ 106 81 Αθήνα
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΤOΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τηλέφωνα: 210 3820870
(ΕΕΑΕ) Fax: 210.3301977
∆ιεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 E-mail: info@obe.gr
15310 Αγ. Παρασκευή Website: www.obe.gr
Τηλέφωνα: 210 6506803 ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Fax: 210 6506762 ∆ιεύθυνση: Πειραιώς 132
Website: www.eeae.gr 118 54, Αθήνα
ΕΛΛΗΝΙΚH ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙOΜΑΖΑΣ (ΕΛΛΕΒΙOΜ) Τηλέφωνα: 210 3727400
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 Fax: 210 3255460
165 61 ΓΛΥΦΑ∆Α E-mail: info@rae.gr
Τηλέφωνα: 210 9652031 Website: www.rae.gr
Fax: 210 9652081 ΣΥΜΒOΥΛΙO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙOΠOΙΗΣΗΣ
e-mail: info@hellabiom.gr ΑΠOΒΛΗΤΩΝ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ
Website: www. hellabiom.gr ∆ιεύθυνση: ΑΙΤ, 19ο χλµ Λεωφ. Μαρκοπούλου
ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝ 190 02 Παιανία
από ΑΠΕ Τηλέφωνα: 210 6682711
∆ιεύθυνση: Μεσογείων 85 E-mail: synergia@synergia.com.gr
115 26 Αθήνα Website: www.wtert.gr
Τηλέφωνα: 210 - 69 68 418 ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ
Fax: 210 - 69 68 031 (ΣΕΦ)
e-mail: info@hellasres.gr ∆ιεύθυνση: Κασταλίας 6
Website: www. hellasres.gr 113 63 Αθήνα
ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ε-mail: spsomas@otenet.gr
ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜOΤΗΤΑΣ Website: www.helapco.gr
∆ιεύθυνση: Ιουστινιανού 7 ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΜΠOΡΙΑΣ
114 73 Αθήνα ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙ∆ΩΝ ΕΛΛΑ∆OΣ
Τηλέφωνα: 210 8219118 ∆ιεύθυνση: Θέτιδος 4
Fax: 210 8821917 115 28 Αθήνα
E-mail: hachp@hachp.gr Τηλέφωνα: 210 7291.050-051
Website: www.hachp.gr Fax: 210 7245.172
E-mail: Info@seepe.gr
Website: www.seepe.gr
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO 05. Μηχανήµατα ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕ
∆ιεύθυνση: ∆Α8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου
02. Παραγωγή BOSCH THERMOTECHNIKI A.E. 570 Θεσσαλονίκη
∆ιεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6 Τηλέφωνα: 2310 795226
ΠΡOΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε. 114 76 Αθήνα Fax: 2310 795093
∆ιεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882 Email: elitherm@elitherm.gr
151 24 Μαρούσι Fax: 210 6435585
Τηλέφωνα: 210 6141130-5 Website: www.buderus.gr ΗΛΙOΣΤΑΤΗΣ ΕΠΕ
Fax: 210 6140373 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 10-12
Email: info@promitheusgas.gr CALDA-ΘΕΡΜΑΝΣΗ 151 25 Μαρούσι
Website: www.promitheusgas.gr ∆ιεύθυνση: Τατοΐου 100 Τηλέφωνα: 210 6851159 / 210 6844194
144 52 Μεταµόρφωση Fax: 210 6851151
Τηλέφωνα: 210 2843176-7 Email: mail@heliostat.gr
03. ∆ιανοµή Fax: 210 2843164
ΘΕΡΜOΓΚΑΖ Α.Ε
Email: calda@otenet.gr
∆ΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΕΡΙOΥ (∆ΕΠΑ) Website: www.calda.gr ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Ανθούσης 12 87
∆ιεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 153 51 Παλλήνη
141 21 Ν. Ηράκλειο CALORIA Α.Β. & Ε.Ε. Τηλέφωνα: 210 6665552
Τηλέφωνα: 210 2701000-5 ∆ιεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήµα Fax: 210 6665564
Fax: 210 2701010 194 00 Κορωπί Email: info@thermogas.gr
Email: pr@depa.gr Τηλέφωνα: 210 6628068-73 Website: www.thermogas.gr
Website: www.depa.gr Fax: 210 6623784
Email: caloria@otenet.gr ΚΑΤΣΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε
ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. ∆ιεύθυνση: Όλγας 110
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπύρου Πάτση CALPAK - KIKERON HELLAS ABETE 172 36 Άγ. ∆ηµήτριος
104 47 Αθήνα ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9 Τηλέφωνα: 210 9707032
Τηλέφωνα: 210 3406000 117 43 Αθήνα Fax: 210 9750331
Fax: 210 3406020 Τηλέφωνα: 210 9247250
Email: info@epaattika.gr Fax: 210 9231616 ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
Website: www.epaattiki.gr ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης 82
DEUTZ AG - Α.ΕΙ.Μ.Α ΑΕΒΕ 167 77 Ελληνικό
ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε. ∆ιεύθυνση: Ζακύνθου 8 Τηλέφωνα: 210 9691500
∆ιεύθυνση: Φαρσάλων 219 185 41 Πειραιάς Fax: 210 9691580
413 35 Λάρισα Τηλέφωνα: 210 4824676-8
Τηλέφωνα: 2410 582300, Fax: 2410 582323 Fax: 210 4824614 Α.Γ. ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ Α.Ε.
Email: info@epathessalia.gr Email: aima@hol.gr ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης &
Website: www.epathessalia.gr Πατρ. Γρηγορίου 1-3, 166 74 Γλυφάδα
GHP-TECH Τηλέφωνα: 210 8937000
ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΣ Α.Ε. ∆ιεύθυνση: Παπαρηγοπούλου 45 Fax: 210 8937409
∆ιεύθυνση: 26ης Oκτωβρίου 90 114 73 Αθήνα
546 27 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 6470081
Τηλέφωνα: 2310 584000, Fax: 2310 546365 Fax: 210 6470083
Email: info@epathessaloniki.gr Email: tekma@tee.gr
Website: info@epathessaloniki
KLT ENERGY A.E.
∆ιεύθυνση: 7o χλµ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-
Κατερίνης
04. Εγκατάσταση 546 28 Θεσσαλονίκη
ΑΕΡΙO ΠOΛΗΣ Α.Ε. Τηλέφωνα: 2310 778380
∆ιεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 20 & Κουντουριώτου Fax: 2310 574670
122 42 Αιγάλεω Email: management@klt.gr
Τηλέφωνα: 210 5317051 Website: www.klt.gr
Fax: 210 5317054 ZAPANTIS GAS CENTER, Ltd.
ΑΘΗΝΑΪΚO ΑΕΡΙO Α.Ε. ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Γαλατσίου 30
∆ιεύθυνση: Πειραιώς 100 111 41 Αθήνα
118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2025550
Τηλέφωνα: 210 3463119 Fax: 210 2011500
Fax: 210 3463336 Email: info@zapantisgroup.gr
Website: www.zapantisgroup.gr
ΑΤΤΙΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 40 ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ A.E.
151 42 Μαρούσι ∆ιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
Τηλέφωνα: 210 6128620 24 100 Καλαµάτα
Fax: 210 6105190 Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Email: attaerio@otenet.gr Fax: 27210 - 96522
Website: www.attikoaerio.gr Email: info@andrianos.gr
Website: www.andrianos.gr
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ΜΑΚΕ∆OΝΙΑΣ
∆ιεύθυνση: Βασ. Όλγας 148 ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.
546 45 Θεσσαλονίκη ∆ιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεµένης
Τηλέφωνα: 2310 859666 177 78 Ταύρος
Fax: 2310 859656 Τηλέφωνα: 210 3410000
Fax: 210 3421001
Email: info@biossol.gr
Website: www.biossol.gr
 HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ ΑΛΚΑΤΕΛ ΚΑΛΩ∆ΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 15
ΜΑΡΕΛ ΗΛΕΚΤΡOΝΙΚΗ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Σωτήρος ∆ιός 6
06. Ηλεκτρολογικό Υλικό 115 26 Αθήνα 185 35 Πειραιάς
Τηλέφωνα: 210 7492030-1/210 7492020 Τηλέφωνα: 210 4123943
ALSTOM HELLAS A.E. Fax: 210 7492199 Fax: 210 4127819
∆ιεύθυνση: 14o χλµ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαµίας
145 10 Κηφισιά ΑΛΦΑ Α.Ε. ΡOΥΣΣΑΚΗΣ Γ.∆. Α.Β. & Ε.Ε. ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ
Τηλέφωνα: 210 6292111 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137 ∆ιεύθυνση: Ηφαίστου 70, Θέση Μπότα
Fax: 210 6204507 171 21 Νέα Σµύρνη 194 00 Κορωπί
Τηλέφωνα: 210 9351915-7 Τηλέφωνα: 210 6622055-6
ASEA BROWN BOVERI Α.Ε. (ABB) Fax: 210 9353630 Fax: 210 6626300
∆ιεύθυνση: 13o χλµ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαµίας
144 52 Μεταµόρφωση ΓΕΡΜΑΝOΣ Α.Β.Ε.Ε. ΣΗΜΕΝΣ Α.Ε.
Τηλέφωνα: 210 2891500 ∆ιεύθυνση: 23ο χλµ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαµίας ∆ιεύθυνση: Αρτέµιδος 8, Τ.Θ. 61011
Fax: 210 2891599 145 65 Άγιος Στέφανος 151 10 Μαρούσι
88 Τηλέφωνα: 210 6219300-50 Τηλέφωνα: 210 6864111
Elesis Electrical Solutions A.E. Fax: 210 6219111-4 Fax: 210 6864299
∆ιεύθυνση: Iωνίας 110 Website: www.germanos.gr
136 71 Χαµόµυλος - Αχαρνές ΣΗΜΕΝΣ ΤΗΛΕ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.
Τηλέφωνα: 210 2371201, Fax: 210 2371240 ∆ΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ (∆ΕΗ) ∆ιεύθυνση: Γεωργικής Σχολής 89
Email: info@elesis.gr ∆ιεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 541 10 Θεσσαλονίκη
Website: www.elesis.gr 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 2310 479437
Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 2310 473840
FULGOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ Fax: 210 5237727
ΚΑΛΩ∆ΙΩΝ Α.Ε. Website: www.dei.gr
∆ιεύθυνση: Παπανικολή 40,
152 32 Χαλάνδρι ∆ΗΣΙOΣ
Τηλέφωνα: 210 6852100-11 ∆ιεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10
Fax: 210 6852112 105 61 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3220301
GEYER HELLAS Α.Ε.Ε. Fax: 210 3252453
∆ιεύθυνση: ∆ροσιά Τ.Θ. 30 Email: info@dissios.gr
34 100 Χαλκίδα Website: www.dissios.gr
Τηλέφωνα: 22210 98711, Fax: 22210 98712
ΕΒΙOΠ ΤΕΜΠO Α.Ε.
HAGER HELLAS Α.Ε.Β.Ε ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κύµης 212
∆ιεύθυνση: Μάτσα 7, Ν. Κηφισιά 34 002 Βασιλικό Εύβοιας
145 64 Αθήνα Τηλέφωνα: 22210 59800, Fax: 22210 59801
Τηλέφωνα: 210 6254191
Fax: 210 8652335 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ
∆ιεύθυνση: 57ο χλµ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαµίας
LedEcon 320 11 Oινόφυτα
∆ιεύθυνση: Ταινάρου 12 - ∆άφνη Τηλέφωνα: 22620 31202-5
Τηλέφωνο: 210 9719272 Fax: 22620 31137
Email: info@ultra-sound.gr
Website: www.ultra-sound.gr ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΓΚΡΑΝ Α.Ε& Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 184
OSRAM Α.Ε. 152 31 Χαλάνδρι
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 56 Τηλέφωνα: 210 6721180
104 41 Αθήνα Fax: 210 6774039
Τηλέφωνα: 210 5201800
Fax: 210 5227200 ΕΡΙΚΣOΝ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Ζέππου 36 & Λεωφ. Βουλιαγµένης
SCHWABE HELLAS Ε.Π.Ε. 166 75 Γλυφάδα
∆ιεύθυνση: 3o χλµ Λεωφ. Κορωπίου - Βάρης Τηλέφωνα: 210 9601441
19 400 Κορωπί Fax: 210 9601420-2
Τηλέφωνα: 210 6623890-1
Fax: 210 6624861 ΗΛΕΚΤΡΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Ηρακλείου 420
SIEMENS METERING Α.Ε. 141 22 Ηράκλειο
∆ιεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & ∆ηµοκρατίας Τηλέφωνα: 210 2850005
154 51 Νέο Ψυχικό Fax: 210 2840897
Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3
Fax: 210 6779565 ΚΑΛΩ∆ΙΑ ΞΑΝΘΗΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Εµµ. Μπενάκη 30
SPACE HELLAS Α.Ε. 145 61 Κηφισιά
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 302 Τηλέφωνα: 210 6205238-9
155 62 Χολαργός Fax: 210 6203656
Τηλέφωνα: 210 6504100
Fax: 210 6516712 ΚΑΥΚΑΣ Β Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Λαυρίου 17ο χλµ
SYLVANIA Α.Ε. Θέση Γκογκίνα, 190 02 Παιανία
∆ιεύθυνση: Κύπρου 89 Τηλέφωνα: 210 6644928, Fax: 210 6644341
164 51 Αργυρούπολη
Τηλέφωνα: 210 9966561 ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΑΤOΥ ΑΦOΙ Α.Ε.Ε.
Fax: 210 9969029 ∆ιεύθυνση: 17ο χλµ Ε.O. Αθηνών - Λαµίας
145 64 Κηφισιά
TUDOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε.Ε. Τηλέφωνα: 210 6252001, Fax: 210 6252011-12
∆ιεύθυνση: Πλαστήρα 3
144 52 Μεταµόρφωση
Τηλέφωνα: 210 2840936
Fax: 210 2842055
ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ 08. Ηλιακή Ενέργεια
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.
07. Αιολική Ενέργεια Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6
114 76 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882
ACCIONA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.
Διεύθυνση: Φραγκοκλησιάς 7 Fax: 210 6435585
Website: www.buderus.gr
151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6852200
Fax: 210 6852180 CALPAK-KIKERON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9
Email: info@accionaenergiaki.com
117 43 Αθήνα
GAMESA ENERGEIAKI HELLAS S.A. Τηλέφωνα: 2109247250
Fax: 210 9231616
Διεύθυνση: Λεωφ. Πεντέλης 7Α
152 33 Βριλήσσια Email: info@calpak.gr
Website: www.calpak.gr
GEWIND ENERGY
Διεύθυνση: Λεωφ. Φλέμινγκ 1 DIANA
190 09 Ραφήνα Διεύθυνση: Άγ. Νικόλαος Χαλκίδας
Τηλέφωνα: 22940 23805, Fax: 22940 39149 341 00 Χαλκίδα
Τηλέφωνα: 22210 53760 / 22210 51760
TERNA A.E. Fax: 22210 55460
Διεύθυνση: Μεσογείων 85
115 26 Αθήνα ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.
Τηλέφωνα: 210 6968000 Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
Fax: 210 6968099 153 44 Γέρακας Αττικής
Τηλέφωνα: 210 6049420
Vestas Hellas Fax: 210 6049448
Διεύθυνση: Λ. Βουλιαγμένης 114 Email: ergon@tee.gr
166 74 Γλυφάδα, Αθήνα Website: www.ergon.com.gr
Τηλέφωνα: 213 0164700, Fax: 210 9646252
MELPO - ΔΗΜΗΤΡΙOΥ Θ. & Ι. O.Ε.
WIND SOL ΕΠΕ & ENERGO TECH ABEE Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3
Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 602Α 123 51 Αγ. Βαρβάρα - Αιγάλεω
164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 5611842, Fax: 210 5611811
Τηλέφωνα: 210 9945350 / 210 9945125 Email: info@melpo.gr
Fax: 210 9959022
ROMINA
ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. Διεύθυνση: Ιερά Oδός & Μαραθώνος 8
Διεύθυνση: Βεκιαρέλη 7 122 44 Αιγάλεω
152 37 Φιλοθέη Τηλέφωνα: 210 5988941
Τηλέφωνα: 210 6855460 Fax: 210 5310670
Email: mmavra@tee.gr
ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε.
Διεύθυνση: Τύχης 2 SAMMLER Α.Ε.
152 33 Χαλάνδρι Διεύθυνση: Χίου 18
Τηλέφωνα: 210 6816803 193 00 Ασπρόπυργος
Fax: 210 6816837 Τηλέφωνα: 210 2382867
Fax: 210 2320337
ITA GROUP A.E. Email: sammler@sammler.gr
Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 Website: www.sammler.gr
165 61 Γλυφάδα
Τηλ.: 210 9652031 Scheuten Solar Hellas
Fax: 210 9652081 Διεύθυνση: Φανερωμένης 2Α,
Email: info@itagroup.gr 155 61 Χολαργός, Αθήνα
Website: www.itagroup.gr Τηλέφωνα: 210 6528216
Fax: 210 6528262
ΧΡ. ΡOΚΑΣ ΑΒΕΕ Email: info@scheutensolar.gr
Διεύθυνση: Πατησίων 46 Website: www.scheuten.gr
106 82 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 8842711/210 8842712-3 SIELINE
Fax: 210 8210685 Διεύθυνση: Συγγρού 2 & Παλαιολόγου
152 32 Χαλάνδρι
Τηλέφωνα: 210 6830351
Fax: 210 6839848
Email: info@sieline.gr
Website: www.sieline.gr
Sol ENERGY HELLAS S.A.
Διεύθυνση: Χαρίτων 31Α & Καρτσιβάνη
175 64 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα: 210 - 9023587/8
Fax: 210 - 9023589
Email: info@solenergy.gr
Website: www.solenergy.gr &
www.promitheaspirforos.gr
SOL ΕΠΕ - SONNE AKTION
Διεύθυνση: Oδυσσέως 5
144 52 Μεταμόρφωση
Τηλέφωνα: 210 2843376
Fax: 210 2841650
Email: info@sonne.gr
Website: www.sonne.gr
SOLE
Διεύθυνση: Λεύκτρων & Λαϊκών Αγώνων
136 71 Αχαρναί
Τηλέφωνα: 210 2389500
Fax: 210 2389502
Email: marketing@sole.gr
Website: www.sole.gr
www.eurostar-solar.com
STIBΕTHERM
Διεύθυνση: BI.ΠΕ.Θ., Β’ Φάση,
Oδός ΔΑ 8, 570 22 89
Τηλέφωνα: 2310 795226-8
Fax: 2310 795093
Email: elitherm@elitherm.gr
Website: www.elitherm.gr
Ti Sun HELLAS ΑΝΔΡΙΑΝOΣ
Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
24 100 Καλαμάτα
Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Fax: 27210 - 96522
ΓΙΑΛΙΔΑΚΗΣ - HOWAT
Διεύθυνση: Θέση Στεφάνι
19300 Ασπρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5571788
Fax: 210 5578895
Email: info@howat.gr
ΔΗΜΑΣ
Διεύθυνση: 2ο χλμ Άργους - Ναυπλίου
212 00 Άργος
Τηλέφωνα: 27510 29110
Fax: 27510 62671
Email: info@dimas-solar.gr
Website: www.dimas-solar.gr
ΕΒΗΛ Α.Ε.
Διεύθυνση: 1ο χλμ Κατερίνης - Θεσσαλονίκης
601 00 Κατερίνη
Τηλέφωνα: 23510 37257
Fax: 23510 25625
Email: info@ebil.gr
Website: www.ebil.gr
ΗΛΙOΑΚΜΗ Α.Ε.
Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5595625
Fax: 210 5595723
Email: megasun@helioakmi.com
Website: www.helioakmi.com
ΘΕΡΜOΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: ΒΙ.ΠΕ. ΑΚΡΕΣ Μεγάρων
191 00 Μέγαρα
Τηλέφωνα: 210 2011698
Fax: 210 2019382
Email: therma@thermantiki.gr
Website: www.thermantiki.gr
ΙΝΤΕΡΣOΛΑΡ Α.Β.Ε.Τ.Ε.
Διεύθυνση: Δημοσθένους 267
176 74 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9416057
Fax: 210 9409119
Email: iparad@intersolar.gr
Website: www.intersolar.gr
ΜΑΛΤΕΖOΣ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: Λεωφ. Αμφιθέας 55
175 64 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα: 210 9428485 / 210 9428486
Fax: 210 9402019
Email: info@maltezos.gr
Website: www.maltezos.gr
 ΞΥΛΙΝΑΚΗΣ & ΣΙΑ - NOBEL
∆ιεύθυνση: Νερατζούλας 23
10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ IBC SOLAR
∆ιεύθυνση: Χαλεπά 1 & Αιγιαλείας
136 71 Αχαρναί Εµπoρία Εξοπλισµού και 151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 2404051 Τηλέφωνα: 210 6828163 / 210 6801724
Fax: 210 2404052 Εγκατάσταση Συστηµάτων Fax: 210 6801723
Email: nobel@otenet.gr ΑC / DC Email: info@ibc-solar.gr
Website: www.nobel.com.gr ∆ιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία Website: www.ibc-solar.gr
ΠΑΠΑΕΜΜΑΝOΥΗΛ Α.Ε. 555 35 Θεσσαλονίκη KLT ENERGY A.E.
∆ιεύθυνση: 1ο χλµ Oινοφύτων - Αγίου Θωµά Τηλέφωνα: 2310 314754 ∆ιεύθυνση: 7o χλµ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης
320 11 Βοιωτία Fax: 2310 314666 546 28 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 22620 31931 Email: milonas@fotovoltaica.gr Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670
Fax: 22620 32166 Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr Email: management@klt.gr
Email: papaemmanouel-sa@liv.forthnet.gr BP HELLAS Website: www.klt.gr
Website: www.papaemmanouel.gr ∆ιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2
90 PHOENIX SOLAR ΕΠΕ
ΣΗΕ 151 25 Μαρούσι ∆ιεύθυνση: Λ. Πεντέλης 104 & Μεταµορφώσεως 1
∆ιεύθυνση: Νικηταρά 1 & Φυλής Τηλέφωνα: 210 6887111, Fax: 210 6841080 152 34 Χαλάνδρι
133 41 Άνω Λιόσια Email: bpsolar.gr@bp.com Τηλέφωνα: 210 6838386
Τηλέφωνα: 210 2474150 Website: www.bpsolar.com Fax: 210 6838361
Fax: 210 2480347 CONERGY Email: info@phoenixsolar.gr
Email: info@she.com.gr ∆ιεύθυνση: Βουλιαγµένης 4
Website: www.she.com.gr PHOTOVOLTAIC
166 74 Γλυφάδα ∆ιεύθυνση: Eλλανίκου 20
Τηλέφωνα: 210 9651800 116 35 Αθήνα
Fax: 210 9630768
09. Υδρoηλεκτρισµός Email: info@conergy.gr
Τηλέφωνα: 210 7225471
Fax: 210 7220637
Website: www.conergy.gr Email: info@photovoltaic.gr
IWECO A.E.
∆ιεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας DATAENEGY ATE Website: www.photovoltaic.gr
164 52 Αργυρούπολη ∆ιεύθυνση: Ησιόδου 7 (θέση Μπότα), Κορωπί
Τηλέφωνα: 210 9965110 SCHUCO
Τηλέφωνα: 211 6007850 ∆ιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 54
Fax: 210 9966903 Fax: 211- 6007845
Email: iweco@otenet.gr 166 75 Γλυφάδα
Email: info@dataenergy.gr Τηλέφωνα: 210 9690420, Fax: 210 9690760
Website: www.dataenergy.gr Email: info@schueco.gr
TERNA A.E.
∆ιεύθυνση: Μεσογείων 85 ECOSUN Website: www.schueco.gr
115 26 Αθήνα ∆ιεύθυνση: Βούλγαρη 58
Τηλέφωνα: 210 6968000 SMA (αντιστροφείς - inverters)
542 49 Θεσσαλονίκη ∆ιεύθυνση: Αλίµου 8
Fax: 210 6968099 Τηλέφωνα: 2310 327914 174 55 Άλιµος
Fax: 2310 325693 Τηλέφωνα: 210 9856660
Email: info@ecosun.gr Fax: 210 9856670
Website: www.ecosun.gr Email: info@sma-hellas.com
EnAC Website: www.sma-hellas.com
∆ιεύθυνση: Ταινάρου 12 - ∆άφνη SUN TECHNICS Ενεργειακά Συστήµατα
Τηλέφωνο: 210 9719272 ∆ιεύθυνση: Βουλιαγµένης 4
Email: info@ultra-sound.gr 166 74 Γλυφάδα
Website: www.ultra-sound.gr Τηλέφωνα: 210 9635399, Fax: 210 9622359
ENGAIA Ε.Π.Ε. Email: info@suntechnics.gr
∆ιεύθυνση: Βασ. Ηρακλείου 4 Website: www.suntechnics.gr
546 25 Θεσσαλονίκη Συστήµατα SUNLIGHT ΑΒΕΕ
Τηλέφωνα: 2310 541344 ∆ιεύθυνση: 23ο χλµ Ε.O. Αθηνών - Λαµίας
Fax: 2310 553970 145 65 Άγιος Στέφανος
Email: agiannis@engaia.gr Τηλέφωνα: 210 6245400
Website: www.engaia.gr Fax: 210 6245409
EPURON (χρηµατοδότηση & ανάπτυξη Email: info@sunlight.gr
µεγάλων συστηµάτων) Website: www.sunlight.gr
∆ιεύθυνση: Βουλιαγµένης 4 ∆ΗΣΙOΣ
166 74 Γλυφάδα ∆ιεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10
Τηλέφωνα: 210 9604205 , Fax: 210 9604516 105 21 Αθήνα
Email: info@epuron.de Τηλέφωνα: 210 3232662, Fax: 210 3252453
Website: www.epuron.de Email: info@dissios.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. Website: www.dissios.gr
∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα ΗΛΒΙOΚΑΤ
153 44 Γέρακας Αττικής ∆ιεύθυνση: Αλκυονίδων 3
Τηλέφωνα: 210 6049420 145 64 Νέα Κηφισιά
Fax: 210 6049448 Τηλέφωνα: 210 8003660 / 210 8003661-5
Email: ergon@tee.gr Fax: 210 8000577
Website: www.ergon.com.gr Email: info@ilviokat.gr
GLOBAL-ENERGY Solutions Website: www.ilviokat.gr
∆ιεύθυνση: Κωλέττη 25Β ΗΛΙO∆ΥΝΑΜΗ
546 27 Θεσσαλονίκη ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224
Τηλέφωνα: 2310 525645 176 72 Καλλιθέα
Fax: 2310 538852 Τηλέφωνα: 210 9592323, Fax: 210 9571756
Email: kyriakides@global-energy.eu Email: ealasis@pertip.gr
Website: www.global-energy.eu Website: www.heliodynami.gr
ITA GROUP A.E.
∆ιεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150
165 61 Γλυφάδα
Τηλ.: 210 9652031
Fax: 210 9652081
Email: info@itagroup.gr
Website: www.itagroup.gr
ΣΕΝΕΡΣ (Σούρσος Ενεργειακά Συστήµατα)
∆ιεύθυνση: Κλεοβούλου 16
117 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9270940
Fax: 210 9270857
Email: info@seners.gr
Website: www.seners.gr
HΛΙOΣΤΑΤΗΣ Ε.Π.Ε.
∆ιεύθυνση: Αγησιλάου 6-8
151 23 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6838289, 210 6851159
Fax: 210 6851151
Email: mail@heliostat.gr
Website: www.heliostat.gr
Elesis Electrical Solutions A.E.
∆ιεύθυνση: Iωνίας 110
136 71 Χαµόµυλος - Αχαρνές
Τηλέφωνα: 210 2371201
Fax: 210 2371240
Email: info@elesis.gr
Website: www.elesis.gr
∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
∆ιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
183 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9400720
Fax: 210 9407170
Website: wwwdeltatechniki.gr
12. ΒΙOΜΑΖΑ 13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ
Ν. ΑΧ. ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ - Εξοπλισµός ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ & ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ Α.Ε.Ε.
Ενεργειακής Αξιοποίησης Βιοµάζας ∆ιεύθυνση: Αµερικής 21α
∆ιεύθυνση: 1o χλµ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης 106 72 Αθήνα
Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 3690111
Τηλέφωνα: 2310 785840 Fax: 210 3602318
Fax: 2310 785841
Email: info@nphilippopoulos.gr ∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
Website: www.nphilippopoulos.gr ∆ιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
183 44 ΑΘΗΝΑ
Τηλέφωνα: 210 9400720
Fax: 210 9407170
Website: wwwdeltatechniki.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. 91
∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
153 44 Γέρακας Αττικής
Τηλέφωνα: 210 6049420
Fax: 210 6049448
Email: ergon@tee.gr
Website: www.ergon.com.gr
ITA GROUP A.E.
∆ιεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150
165 61 Γλυφάδα
Τηλ.: 210 9652031
Fax: 210 9652081
Email: info@itagroup.gr
Website: www.itagroup.gr
KLT ENERGY A.E.
∆ιεύθυνση: 7o χλµ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-
Κατερίνης,
546 28 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 778380
Fax: 2310 574670
Email: management@klt.gr
Website: www.klt.gr

11. Παραγωγή
ENERGY SOLUTIONS
∆ιεύθυνση: Χειµάρας 16
151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6861461
Fax: 210 6861399
Email: info@energysolutions.gr
Website: www.energysolutions.gr
SOLAR CELLS HELLAS
∆ιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία:
Λεωφ. Συγγρού 170
176 71 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9595159
Fax: 210 9537618
Eργοστάσιο:
Βιοµηχανική περιοχή Πατρών,
252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A
Tηλέφωνα: 2610 241958
Fax: 2610 647129
Email: info@schellas.gr
Website: www.schellas.gr
ΗΛΙO∆OΜΗ
∆ιεύθυνση: Τ.Θ. 60212 Θέρµη
570 01 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 469140
Fax: 2310 469141
Email: mail@heliodomi.gr
Website: www.heliodomi.gr
 14. ΥΓΡΑΕΡΙO ΠΕΤΡΕΛΑΙO SHELL Hellas Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Αγ. Κυριακής 6-8 & Χαρίτων
BP HELLAS A.E. 15. ∆ιύλιση 175 64 Παλαιό Φάληρο
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 Τηλέφωνα: 210 9476000
151 25 Μαρούσι ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. Fax: 210 9476500
Τηλέφωνα: 210 6887200 / 210 6865211 ∆ιεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλµ) Website: www.shell.gr
Fax: 210 6857701 193 00 Ασπρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5533000 ΑΙΓΑΙOΝ OΙΛ
ENERGAS Ε.Π.Ε. Fax: 210-5539298 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42
∆ιεύθυνση: Oδός Σχηµαταρίου - Παραλίας Αυλίδας ∆ιοίκηση: Χειµάρρας 8Α 185 38 Πειραιάς
32 009 Σχηµατάρι 15125 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 4586000
Τηλέφωνα: 22620- 58568 Τηλέφωνο: 210 6302000 Fax: 210 4586241
Fax: 210 6302510 Website: www.aegeanoil.gr
RODOGAZ A.E. Website: www.elpe.gr
∆ιεύθυνση: Καναµάτ, 85 100 Ρόδος ΕΚO Α.Β.Ε.Ε.
92 Τηλέφωνα: 22410- 62649 ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ∆ιεύθυνση: Χειµάρρας 8Α
Fax: 22410- 63830 ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ 115 25 Mαρούσι
∆ιεύθυνση: Ιωνία, Τ.Θ. 10044 Τηλέφωνα: 210 7705201-401
SANTA DAS A.B.E.E. 541 10 Θεσσαλονίκη Fax: 210 7705847
∆ιεύθυνση: Νέα Σάντα Κιλκίς Τηλέφωνα: 2310 750000 Website: www.eko.gr
54 500 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 23410- 64004 ΜOΤOΡ OΙΛ (ΕΛΛΑΣ) ΕΛΙΝOΙΛ Α.Ε.
Fax: 23410- 64237 ∆ιεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α ∆ιεύθυνση: Πηγών 33
151 24 Μαρούσι 145 64 Κηφισιά
SHELL GAS A.E.B.E.Y. Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510
∆ιεύθυνση: Ιλισού 123 Website: www.moh.gr Fax: 210 6241509
183 45 Μοσχάτο Website: www.elin.gr
Τηλέφωνα: 210- 9491000
Fax: 210- 9407987 16. Εµπορία
ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ - GOK AVINOIL Α.Β.Ε.Ν.Ε.Π.
∆ιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος ∆ιεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α
24 100 Καλαµάτα 151 24 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555
Fax: 27210 - 96522 Website: www.avinoil.gr
ΝΗΣOΓΚΑΖ Α.Ε. BP Hellas Α.Ε. - BP ΕΛΛΗΝΙΚΗ A.E.
∆ιεύθυνση: Γιαννοχώραφα ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2
85 200 Κάλυµνος 151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 22430- 29821 Τηλέφωνα: 210 6887111
Fax: 22430- 28660 Fax: 210 6857701
Website: www.bp.com
ΠΕΤΡOΛΙΝΑ Α.Ε. ΠΕΤΕΛΑΙOΕΙ∆ΩΝ
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 2 CYCLON Hellas Α.Ε.
115 27 Αθήνα ∆ιεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α
Τηλέφωνα: 210 7705401 / 210 7725114 151 24 Μαρούσι
Fax: 210 7725233 Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999
Website: www.cyclon.gr
ΥΓΡOΓΚΑΖ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λυκαβηττού 2 DRACOIL S.A.
106 71 Αθήνα ∆ιεύθυνση: Πατησίων 48
Τηλέφωνα: 210- 3628256 106 82 Αθήνα
Fax: 210- 3610450 Τηλέφωνα: 210 8224311-3
Fax: 210 8838407
Website: www.dracoil.gr
MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229
145 61 Κηφισιά
Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469
Fax: 210 8055955
Website: www.jetoil.gr
REVOIL Α.Ε.Ε.Π.
∆ιεύθυνση: Καποδιστρίου 5
166 72 Βάρη
Τηλέφωνα: 210 8976000
Fax: 210 8974943
Website: www.revoil.gr
SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.
∆ιεύθυνση: Ιλισού 123
183 45 Μοσχάτο
Τηλέφωνα: 210 9491000
Fax: 210 9407987
Website: www.shellgas.gr
17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ 21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ
AEGEAN OIL S.A. 19. Εισαγωγές - Εμπορία BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.
Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6
185 36 Πειραιάς ΒΙΑΣΦΑΛΤ Α.Β.Ε. 114 76 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 4586000 Διεύθυνση: Oδός Λιοσίων - Ελευσίνας, (9ο χλμ) Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882
Fax: 210 4586241 193 00 Ασπρόπυργος Fax: 210 6435585
Τηλέφωνα: 210 5596481 / 5595482-3 / 5595485 Website: www.buderus.gr
ALPHA PETROLEUM Fax: 210 5595486
Διεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 42-44 CALORIA A.B.& E.E.
185 35 Πειραιάς ΒΙOΛΙΓΝΙΤ Α.Μ.Ε.Τ.Β.Ε. Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα
Τηλέφωνα: 210 4190121 / 210 4190122 Διεύθυνση: Ιωνίας 28 194 00 Κορωπί
143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 6628068-73
BP HELLAS S.A. - BP MARINE Τηλέφωνα: 210-2581281 Fax: 210 6623784
Διεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 Fax: 210-2581033
185 38 Πειραιάς CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε. 93
Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93
Fax: 210-4595869 Διεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 115 25 Αθήνα
Email: triands@bp.com 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 6773300
Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210 6745487
ΕΤΕΚΑ Α.Ε Fax: 210-2819406
Διεύθυνση: Τριπόλεως 2 DUCT HELLAS A.B.E.E.
188 63 Πέραμα ΠΕΤΡOΙΜΙΝΑ Ε.Π.Ε. Διεύθυνση: Θέση Τσούμπα
Τηλέφωνα: 210-4002658-9 Διεύθυνση: Μαραθωνομάχων 19 190 11 Αυλώνα
Fax: 210-4002607 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 22950 42340
Τηλέφωνα: 210-6197500 Fax: 22950 42495
MAMIDOIL JETOIL Α.Ε. Fax: 210-6105455
Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229 ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.
145 61 Κηφισιά Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469 20. Παραγωγή 153 44 Γέρακας Αττικής
Fax: 210 8055.955 Τηλέφωνα: 210 6049420
Website: www.jetoil.gr ΒΙΤOΥΜΙΝΑ Α.Ε. Fax: 210 6049448
Διεύθυνση: 14ο χλμ Παλαιάς Ε.O. Email: ergon@tee.gr
SHELL MARINE PRODUCTS HELLAS Α.Ε. Θεσσαλονίκης - Βέροιας Website: www.ergon.com.gr
Διεύθυνση: Αγ. Κυριακής 6-8 & Χαρίτων 541 10 Θεσσαλονίκη
175 64 Παλαιό Φάληρο Τηλέφωνα: 2310 722396-8 KLT ENERGY A.E.
Τηλέφωνα: 210 9476399 Fax: 2310-722100 Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης
Fax: 210 9476224 546 28 Θεσσαλονίκη
ΔΕΗ / ΛΙΓΜΝΙΤ. ΚΕΝΤΡO ΠΤOΛΕΜ. ΑΜΥΝΤΑΙOΥ Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670
Διεύθυνση: 502 00 Πτολεμαΐδα Email: management@klt.gr
18. Παραγωγή Τηλέφωνα: 24630 28601 Website: www.klt.gr

ΚΑΒΑΛΑ OΙΛ Α.Ε. ΕΣΧΑ Α.Ε.Β.Ε. SOULIS A.B.E.E.

Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη Διεύθυνση: Παραλία Ασπροπύργου Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13
640 06 Καβάλα 193 00 Ασπρόπυργος 114 73 Αθήνα
Τηλέφωνα: 2510 317201 Τηλέφωνα: 210 5574600-4 Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472
Fax: 2510-317204 Fax: 210-5572974 Fax: 210 6410943
Email: kavalaoil@otenet.gr ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΜΥΝΤΙOΥ Α.Ε. WILO HELLAS A.B.E.E.
Διεύθυνση: Ιωνίας 28 Διεύθυνση: Aγ. Αθανασίου 80
143 41 Νέα Φιλαδέλφεια 145 69 Άνοιξη
Τηλέφωνα: 210 2583681 Τηλέφωνα: 210 6248300
Fax: 210 2581033 Fax: 210 6248360
Website: www.wilo.gr
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε.
Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 ΑΝΔΡΙΑΝOΣ A.E.
546 45 Θεσσαλονίκη Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
Τηλέφωνα: 2310 861411 24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Fax: 2310 867966 Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Fax: 27210 - 96522
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΣΕΡΒΙΩΝ Email: info@andrianos.gr
Διεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 Website: www.andrianos.gr
505 00 Σέρβια - Κοζάνη
Τηλέφωνα: 210 3225018 ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ Ν. & ΥΙOΙ Α.Ε. & Ε.Ε.
Fax: 210 3237146 Διεύθυνση: Σολωμού 55
104 32 Αθήνα
Μ.Ε.Τ.Ε. Α.Ε. Τηλέφωνα: 210 5224719 / 210 5224735
Διεύθυνση: Στεφ. Δραγούμη 15 Fax: 210 5222278
53 100 Φλώρινα
Τηλέφωνα: 23850 29583 ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.
Fax: 23850 24763 Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης
177 78 Ταύρος
ΜΕΤΕ Α.Ε. Τηλέφωνα: 210 3410000
Διεύθυνση: Ροδοδάφνης 31 Fax: 210 3421001
151 25 Πολύδροσο Αμαρουσίου Email: info@biossol.gr
Τηλέφωνα: 210 6846084 Website: www.biossol.gr
Fax: 210 6833008
ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝ Α.Β.Ε.Ε.
Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου
106 71 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3639091
Fax: 210 3625386
 ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕ
∆ιεύθυνση: ∆Α8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου
570 22 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 795226
Fax: 2310 795093
Email: elitherm@elitherm.gr
ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗ Α.Ε.Ε. & Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Αχαρνών 374
111 45 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 2026655 / 210 2011698
Fax: 210 2019382- 3
ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.
∆ιεύθυνση: 7ο χλµ Αθηνών - Λαµίας
94 Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα
Τηλέφωνα: 22620 79902
Fax: 22620 71929
ΚΑΖΗΣ ΕΜΜ. Ν. Α.Β.Ε.Ε.
∆ιεύθυνση: Ασκληπιού 11
146 20 Νέα Ερυθραία
Τηλέφωνα: 210 8161712
Fax: 210 8134765
ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.Ε
∆ιεύθυνση: Όλγας 110
172 36 Άγιος ∆ηµήτριος
Τηλέφωνα: 210 9707032
Fax: 210 9750331
ΚΙΛΙΜΗΣ ΕΚ - ΚΑ Α.Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Σαλαµινίας 4-6
118 55 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3459955
Fax: 210 3411019
ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης 82
167 77 Ελληνικό
Τηλέφωνα: 210 9691500
Fax: 210 969158
22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.
∆ιεύθυνση: Όλγας 110
CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε. 172 36 Άγιος ∆ηµήτριος
∆ιεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 Τηλέφωνα: 210 9707032
115 25 Αθήνα Fax: 210 9750331
Τηλέφωνα: 210 6773300
Fax: 210 6745487 ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης 82
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. 167 77 Ελληνικό
∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα Τηλέφωνα: 210 9691500
153 44 Γέρακας Αττικής Fax: 210 9691580
Τηλέφωνα: 210 6049420
Fax: 210 6049448 ΜΑΥΡOΜΑΤΗΣ - ΝΕOΚOΣΜOΣ Γ. Α.Ε.
Email: ergon@tee.gr ∆ιεύθυνση: Καραολή ∆ηµητρίου 10
Website: www.ergon.com.gr 185 47 Πειραιάς
Τηλέφωνα: 210 4835400
FOURLIS TRADE A.E. Fax: 210 4835700
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 340
115 51 Νέο Ψυχικό ΣΠ. ΤΑΣOΓΛOΥ Α.Ε. De Longhi
Τηλέφωνα: 210 6293000 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Τατοΐου 112
Fax: 210 6773713 144 52 Μεταµόρφωση
Τηλέφωνα: 210 2884000
FUJICO HELLAS / ΑΦOΙ Κ. ΦΛΩΡOΥ Α.Ε.Β.Ε. Fax: 210 2842385
∆ιεύθυνση: 25ης Μαρτίου 10
177 78 Ταύρος ΤOΥΡΝΙΚΙΩΤΗΣ Ε.Γ. Α.Ε.Ε.
Τηλέφωνα: 210 4833742 ∆ιεύθυνση: Πιπινέλη 7
Fax: 210 4833817 104 42 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 5154031
HITACHI HOME ELECTRONICS HELLAS A.E. Fax: 210 5154030
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 364
152 33 Χαλάνδρι
Τηλέφωνα: 210 6837200
Fax: 210 6835694
KLT ENERGY A.E.
∆ιεύθυνση: 7o χλµ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης
546 28 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670
Email: management@klt.gr
Website: www.klt.gr
SOULIS A.B.E.E.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13
114 73 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472
Fax: 210 6410943
TRANE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Ζωοδόχου Πηγής 7
152 31 Χαλάνδρι
Τηλέφωνα: 210 6727410
Fax: 210 6746736
UNICLIMA ΓΚΡΙΣΙΝ ΠΑΠΠΑΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137
171 21 Νέα Σµύρνη
Τηλέφωνα: 210 9323551- 5
Fax: 210 9355397
ΓΙOΡΚ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. & Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 62
115 26 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6911888/210 6993763-5
Fax: 210 6910764
∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
∆ιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
183 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9400720
Fax: 210 9407170
Website: wwwdeltatechniki.gr
ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.
∆ιεύθυνση: 7ο χλµ Αθηνών - Λαµίας
Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα
Τηλέφωνα: 22620 79902
Fax: 22620 71929
23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ Λ∆Κ - ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ
ΕΡΓΩΝ Α.Ε.
24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ
ΑC / DC ∆ιεύθυνση: Πάροδος Θηβαΐδος 21 ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ
∆ιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία 145 64 Κηφισιά
555 35 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 8196700 ΑC / DC
Τηλέφωνα: 2310 314754 Fax: 210 8196709 ∆ιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία
Fax: 2310 314666 555 35 Θεσσαλονίκη
Email: milonas@fotovoltaica.gr ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΠΕ Τηλέφωνα: 2310 314754
Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr ∆ιεύθυνση: Μονεµβασιάς 27 Fax: 2310 314666
151 25 Μαρούσι Email: milonas@fotovoltaica.gr
CINAR A.E. Τηλέφωνα: 210 6800690 Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr
∆ιεύθυνση: Χατζηγιάννη Μέξη 4 Fax: 210 6801005
115 28 Αθήνα Adamsnet ΜΕΠΕ
Τηλέφωνα: 210 7250360 ΝΑΜΑ Α.Ε. ∆ίκτυα Αυτοµατισµών & Τηλεπικοινωνιών
Fax: 210 7250361 ∆ιεύθυνση: Γιαλούρου 9 Ενεργειακών Εφαρµογών
113 63 Αθήνα Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιοµηχανιών 95
ENERGO GROUP A.E. Τηλέφωνα: 210 8833713 ∆ιεύθυνση: Ταξιαρχών 51
∆ιεύθυνση: Βεάκη 1 & Κηφισίας Fax: 210 8827002 Τηλέφωνα: 210 4082291
115 25 Αθήνα Fax: 2104628163
Τηλέφωνα: 210 6777825 ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ Θ. & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. Αδαµόπουλος Χ. Αλέξιος
Fax: 210 6777813 ∆ιεύθυνση: Βουκουρεστίου 23 (∆ιπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ∆ΠΘ)
106 71 Αθήνα e-mail: info@adamsnet.gr
EXERGIA A.E. Τηλέφωνα: 210 3600711- 4 energy.inspectors@yahoo.gr
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Ριανκούρ 64 Fax: 210 3629338 www.adamsnet.gr
115 23 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6996185 Γ. ΚΑΒΒΑ∆ΙΑΣ - Χ. ΣΚOΥΒΑΚΗ O.Ε.
Fax: 210 6996186 Σύµβουλοι Επιχειρήσεων
Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία
KANTOR Management Consultants ∆ιεύθυνση: Πουκεβίλ 28
Γραφεία Αθηνών 26 225 Πάτρα
∆ιεύθυνση: Oµήρου & Βησσαρίωνος 1 Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398
106 72 Αθήνα Fax: 2610620041
Τηλέφωνα: 210 7297500 e-mail: info@kscg.gr
Fax: 210 7249528 www.kscg.gr
KANTOR London Industrial Networking Solutions (INS)
∆ιεύθυνση: 13 The Leathermarket ∆ιεύθυνση: Μοναστηρίου 90
10-13 Weston Street 546 27 Θεσσαλονίκη
London SE1 3ER Τηλέφωνα: 2310 500365 - 6
UNITED KINGDOM Fax: 2310 511608
Tel.: +44 (0) 78033160 Mob: 6977409180
Fax: + 44 (0) 20 7620 1275 e-mail: info@industrial-networking.gr
www.industrial-networking.gr
KANTOR Warsaw
∆ιεύθυνση: Lewartowskiego 6 NRG-ORION
00-190 WARSAW ∆ιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31
Tel.: +48 (0)22 329 8989 145 61 Κηφισιά, Αθήνα
Fax: +48 (0)22 329 9090 Τηλέφωνα: 210 9329770
Fax: 210 9333597
KANTOR Sofia e-mail: info@nrg-orion.gr
∆ιεύθυνση: 71 James Boucher Blvd., fl.3, at.4 www.nrg-orion.gr
1407 SOFIA, BULGARIA
Tel.: +359 2 962 10 25 ALTERCO
Fax: +359 2 862 51 97 Ενεργειακές και Περιβαλλοντικές Τεχνολογίες
∆ιεύθυνση: Φράγκων 19
PLE- ΕΛΛΑΣ ΜOΝOΠΡOΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. 546 25 Θεσσαλονίκη
∆ιεύθυνση: Βασ. Σοφίας 6 Τηλέφωνα: 2310 267666 / 540222
106 74 Αθήνα Fax: 2310 267666
Τηλέφωνα: 210 7243073 e-mail: info@alterco.gr, sales@alterco.gr
Fax: 210 7250671 www.alterco.gr
TECHNIPETROL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Βουκουρεστίου 36
106 73 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3640611
Fax: 210 3640736
Α∆Κ ΑΡΩΝΗΣ - ∆ΡΕΤΤΑΣ - ΚΑΡΛΑΥΤΗΣ
ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΜΗΧΑΝΙΚOΙ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Θεµιστοκλέους 106
106 81 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3302575 9
Fax: 210 3815043
ΑΣΠΡOΦΩΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284
176 75 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9491600
Fax: 210 9491610
 Ετήσια συνδρομή
Annual subscription

25
* Για να μην δυσκολεύεστε να
βρείτε το περιοδικό
Αέριο + Ηλεκτρισμός
στα περίπτερα, γραφτείτε
συνδρομητές τώρα!

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

96

________________________________________________________________
Διεύθυνση / Address

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού

________________________________________________________________ (6 τεύχη) κοστίζει 30 ευρώ και για
Ευρώπη 50 ευρώ.
Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και
T.K. / Postcode: ____________________________________________________ ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.

E-mail: _ _________________________________________________________ Περιοδικό:
ΑΕΡΙO + ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ
Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286
Τηλέφωνο / Daytime Tel. _ ___________________ Fax:_ ___________________ 124 62 Χαϊδάρι
Τηλ.: 210 5810581
Θα ήθελα τιμολόγιο n Ειδικές εκδόσεις:
Γριβογιώργου 5
115 28 Ιλίσια - Χίλτον
Eπάγγελμα: _______________________________________________________ Τηλ.: 210-7240510
Fax: 210-7249473
Α.Φ.Μ.: _______________________ Δ.O.Υ.:______________________________ info@gasandelectricity.gr
www.gasandelectricity.gr
Τρόπος πληρωμής / Method of payment Annual subscription for Greece:
1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n 30 euros (6 issues),
for Europe: 50 euros
2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card Please complete this coupon
and send it to the following address:
Mastercard n Visa n Switch / Maestro n
Issue number n n n TRIM S.A.
Gas + Electricity Magazine
Αρ. κάρτας / Card n. Head Office: 286 Athinon Avenue
124 62 Athens - Greece
nnnnnnnnnnnnnnnn Tel.: +30 210 5810581
Valid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n n
Publishing Division:
Oνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card 5 Grivogiorgou Str.
11528 ilissia - Athens
_________________________________________________________________ Tel.: +30 210 7240510
Fax: +30 210 7249473
Υπογραφή / Signature _______________________________________________
info@gasandelectricity.gr
Hμερομηνία / Date _ _________________________________________________ www.gasandelectricity.gr
 ➤
www.mobile-news.gr
Online Digital Technology and Mobile Communication

Επισκεφτείτε το www.mobile-news.gr
Κερδίστε δώρα - Ενημερωθείτε.

Localised content covers most of South Eastern Europe.

NEWS, GADGETS, REVIEWS, TECHNOLOGY, GAMES,
BEST BUY, CATALOGUES, GAMES, DOWNLOADS,
ONLINE PLAYING, COMPETITIONS
Best of Gadgets, Games & Mobile Lifestyle