Το Περιοδικό για την Ενέργεια και το Περιβάλλον

o rld
rg yw
n e
e έα α του
ν τ
η αυτότη
τ

Απρίλιος 2011
Τεύχος 22, Τιμή 3 ευρώ

H ΠΥΡΗΝΙΚH ΦΕΥΓEI
ΣΕ ΠΥΡΗΝΙΚO ΚΛOΙO ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ
ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤO ΠΕΤΡΕΛΑΙO
ΑΠO ΤOΥΣ ΓΕΙΤOΝΕΣ ΑΠO Μ. ΑΝΑΤOΛΗ

Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΔΕΚΑ ΚOΡΥΦΑΙΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ OΙΚOΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
ΑΠO TO TΣOYNAMI ΔΙΑΝΥOΥΝ ΚΡΙΣΗ

ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΑ
OΠΛO Η ΡΕΥΣΤOΤΗΤΑ ΣOΥΠΕΡ ΥΒΡΙΔΙΚΑ
ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΕΞΑΓOΡΕΣ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΑΠO ΕΥ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΙO ΓΝΩΣΤΩΝ ΣΤΑΡ

& επισκεφτείτε το site

Σαρώστε με το κινητό

ΕΠΙΚΑΙΡOΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΑΓOΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO Τιμή τεύχους 3 ευρώ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
ΚΑΙ ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛON Ταχυδρομικές επιταγές
και εμβάσματα προς:
Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.
ΕΤOΣ 4o, ΤΕΥΧOΣ 22o
Απρίλιος 2011 energyworld
Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286
Ιδιοκτησία: TRIM A.E. 124 62 Χαϊδάρι
Τηλ.: 210-5810581
Εκδότης Ειδικές Εκδόσεις:
Απόστολος Κόμνος Γριβογιώργου 5
Σύμβουλος έκδοσης 115 28 Ιλίσια - Χίλτον
Γιώργος Στουραΐτης Τηλ.: 210-7240510
Φαξ: 210-7249473
Μarketing - Επικοινωνία
Αλεξάνδρα Κόμνου www.energymag.gr
Σοφία Ανδριτσοπούλου info@energyonline.gr
Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα
Art direction και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού
A.L.L. designers
info@alldesigners.eu
Αρχισυντάκτρια
Ευαγγελία Λαμπάκου
Συνεργάτες
Ευαγγελία Παναγοπούλου
Χάρης Φλουδόπουλος
Γιώργος Παυλόπουλος
Φάνης Γαβρινιώτης
Λίλυ Κουκουβιτάκη
Χρήστος Παπαχρήστος
Γιάννης Πισπιρίγκος
 2
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤOΥ ΕΚ∆OΤΗ

∆ΙΕΘΝΗ KAI ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΕΑ

Περιεχόµενα

ΠΑΡΑΛΕΙΠOΜΕΝΑ

∆ΕOΣ ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ ΑΠO ΤO ΤΣOΥΝΑΜΙ ΣΤΗ ΦOΥΚOΥΣΙΜΑ

ΣΕ ΠΥΡΗΝΙΚO ΚΛOΙO ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΕΛΛΑ∆Α ΑΠO ΤOΥΣ ΓΕΙΤOΝΕΣ

ΡΑ∆ΙΕΝΕΡΓΕΙΑ: ΚΙΝ∆ΥΝOΙ ΚΑΙ ΤΡOΠOΙ ΠΡOΣΤΑΣΙΑΣ

Η ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΕΥΓΕΙ, Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ ∆ΥΝΑΜΙΚΑ

ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΑΠO ΤO ΤΣOΥΝΑΜΙ

ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ ΣΤO ΠΕΤΡΕΛΑΙO ΑΠO ΜΕΣΗ ΑΝΑΤOΛΗ

ΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO «ΑΠOΤΥΠΩΜΑ» ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 ΚΑΥΣΙΜΑ: ΝOΘΕΙΑ, ΕΛΛΙΠΕΙΣ ΕΛΕΓΧOΙ & ΑΝΕΠΑΡΚΕΣ ΠΛΑΙΣΙO

 OΠΛO Η ΡΕΥΣΤOΤΗΤΑ ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΕΞΑΓOΡΕΣ ΑΠO ΕΥ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΙO

ΚΑΙΝOΤOΜΙΑ ΚΑΙ OΡΑΜΑ ΣΤΗ ΒΙOΜΑΖΑ

∆ΕΚΑ ΚOΡΥΦΑΙΑ OΙΚOΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΝΥOΥΝ ΚΡΙΣΗ

ΧΑΡΤΗΣ ΠOΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ ΚΑΤΑ 80% ΕΩΣ ΤO 2050

ΡΙΖΙΚΕΣ ΑΝΑΤΡOΠΕΣ ΥΠΕΡ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΧΑΛΥΒOΥΡΓΙΕΣ: ΖΗΤOΥΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤOΥ ΡΕΥΜΑΤOΣ ΣΤOΝ ΜΕΣO OΡO ΤΗΣ ΕΕ

ΚΙΝΗΤΙΚOΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠOΡΡΙΜMΑΤΩΝ

OΙ ΚOΡΥΦΑΙOΙ ∆ΙΕΥΘΥΝOΝΤΕΣ ΤOΥ ΧΡΥΣOΥ

ΣOΥΠΕΡ ΥΒΡΙ∆ΙΚΑ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΓΝΩΣΤΩΝ ΣΤΑΡ

HONDA FCX CLARITY: ΚΥΨΕΛΕΣ Υ∆ΡOΓOΝOΥ ΚΑΙ ΜΗ∆ΕΝΙΚOΙ ΡΥΠOΙ

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 ΚΑΤΑΛOΓOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

3
 Σηµείωµα του εκδότη
Editorial
ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ:
OΙ ΑΜΦΙΒOΛΙΕΣ ΚΑΙ
OΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝOΛOΓΙΕΣ
Νέο ορόσηµο στην ιστορία του αντιπυρηνικού κινήµατος
αποτελεί η Φουκουσίµα, που τάραξε τα ενεργειακά νερά
του πλανήτη. Σε µια περίοδο που η πυρηνική ενέργεια
κέρδιζε έδαφος στη συνείδηση του κοινού και από µερικούς
συµπεριλαµβανόταν στις πράσινες µορφές ενέργειας,
ήρθε το ιαπωνικό τσουνάµι να προκαλέσει ένα ακόµη νέο
συγκλονιστικό ατύχηµα.
Oι µνήµες του Τσέρνοµπιλ επανήλθαν 25 χρόνια µετά το
θανατηφόρο ατύχηµα που συντάραξε τον κόσµο.
Ένα ατύχηµα σε κάποιον από τους πιο γερασµένους
πυρηνικούς αντιδραστήρες της Ρωσίας θα είχε σαφώς
τραγικότερα αποτελέσµατα και όλοι θα απέδιδαν τα
αίτια σε ξεπερασµένες τεχνολογίες που πρέπει να
αντικατασταθούν από νεότερες και ασφαλέστερες. Ωστόσο
το τελευταίο πυρηνικό ατύχηµα σηµειώθηκε στην πιο
προηγµένη τεχνολογικά χώρα του κόσµου. Το γεγονός ότι
προκλήθηκε από µια τροµακτική φυσική καταστροφή, έναν
σεισµό τεράστιας ισχύος και το καταστροφικό τσουνάµι
που ακολούθησε, αποδεικνύει ότι ακόµη και η κορυφαία
τεχνολογία αδυνατεί να αποτρέψει µια πυρηνική απειλή.
Τα επιχειρήµατα κατά της χρήσης πυρηνικής ενέργειας
επιστρέφουν, δίνοντας νέα πνοή στο εξασθενηµένο
αντιπυρηνικό κίνηµα, το οποίο δικαίως φουντώνει και πάλι,
φρενάροντας την αισιοδοξία της πυρηνικής βιοµηχανίας,
ότι οι πολέµιοι σταδιακά κάµπτονται.
Όπως απεδείχθη όµως, όλο το προηγούµενο διάστηµα και
παρά τον εφιάλτη που έχει σκορπίσει σε όλον τον κόσµο το
πυρηνικό ατύχηµα της Ιαπωνίας, δύσκολα οι κυβερνήσεις θα
εγκαταλείψουν τη φτηνή και άφθονη ενέργεια που µπορούν
να προσφέρουν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες. Κάποιες
χώρες ανακοίνωσαν ότι θα επανεξετάσουν τα πυρηνικά
τους προγράµµατα, κάποιες άλλες δήλωσαν αµετακίνητες.
Ακούσαµε απόψεις και αλληλοκατηγορίες µεταξύ χωρών που
σίγουρα δεν είναι απαλλαγµένες από ιδιοτελή συµφέροντα
των µεγάλων εταιρειών του «κλαµπ» της πυρηνικής
ενέργειας (Toshiba, Westinghouse, Rosatom, Areva κ.ά.).
Σήµερα λειτουργούν περίπου 440 πυρηνικοί σταθµοί σε όλον
τον πλανήτη, οι οποίοι παράγουν το 17% της παγκόσµιας
ηλεκτρικής ενέργειας. O κατάλογος των χωρών που έχουν
συµπεριλάβει την πυρηνική στο ενεργειακό τους ισοζύγιο
είναι µακρύς: ΗΠΑ (104 αντιδραστήρες), Γαλλία (58), Ιαπωνία
(55), Ρωσία (32), Γερµανία (17), Νότια Κορέα (21), Καναδάς
(18), Oυκρανία (15), Κίνα (13) και Βρετανία (19). Στο στάδιο
της κατασκευής 62 νέοι αντιδραστήρες ανά τον κόσµο - 27
στην Κίνα, 10 στη Ρωσία, 5 στην Ινδία, 5 στη Ν. Κορέα κ.α.
Σύµφωνα µε τις προβλέψεις της ∆ιεθνούς Επιτροπής
Ενέργειας (ΙΕΑ), µέχρι το 2035 οι παγκόσµιες ενεργειακές
απαιτήσεις θα έχουν αυξηθεί κατά 49% και η πυρηνική
ενέργεια προορίζεται να καλύψει µεγάλο τµήµα αυτών των
αναγκών. Όταν ο καπνός καταλαγιάσει, τα περισσότερα
σχέδια κατασκευής νέων σταθµών θα προχωρήσουν όπως
ήταν προγραµµατισµένο.
Το σίγουρο είναι ότι ο διάλογος για την πυρηνική σίγουρα
τίθεται πλέον σε νέες βάσεις. Ευχή όλων, ένα πυρηνικό
θαύµα που θα καταστήσει τους αντιδραστήρες τέταρτης
γενιάς πραγµατικά ασφαλείς και θα εξαλείψει όλα τα
µειονεκτήµατα της πυρηνικής ενέργειας.
Τι θα γίνει όµως µε τους υπάρχοντες σταθµούς παλιάς
τεχνολογίας που αποτελούν εν δυνάµει θανατηφόρες
βόµβες για την ανθρωπότητα;
 Eλληνικά και διεθνή νέα
6
02
ΔΕΠΑ: Κορυφαία
στη νέα λίστα των
αποκρατικοποιήσεων
Την από κοινού παραχώρηση
μετοχικού πακέτου της μητρικής
εταιρείας ΔEΠA AE και της θυγατρικής
ΔEΣΦA AE φέρεται να προκρίνει το
οικονομικό επιτελείο στο πλαίσιο
αποκρατικοποίησης της επιχείρησης.
Καθώς αποτελεί το πιο ενδιαφέρον
κομμάτι του συνολικού χαρτοφυλακίου,
αφού ελέγχει υποδομές φυσικού αερίου
μεγάλης αξίας και μονοπωλιακού
χαρακτήρα που μπορούν να
αποφέρουν σημαντικά οφέλη στον
στρατηγικό επενδυτή.
Το όλο εγχείρημα συνδέεται με
ιδιαίτερα κρίσιμες παραμέτρους που
απαιτούν προσεκτικούς χειρισμούς.
H κυβέρνηση πριν φτάσει στο στάδιο
της προκήρυξης θα πρέπει να έχει
αποφασίσει τι θα κάνει με την option
που κατέχει η ΔEH με νόμο για είσοδο
στο μετοχικό κεφάλαιο της ΔEΠA σε
ποσοστό μέχρι και 30%. Tο μετοχικό
κεφάλαιο της ΔEΠA ανήκει σήμερα σε
ποσοστό 65% στο ελληνικό Δημόσιο
και σε ποσοστό 35% στα Eλληνικά
Πετρέλαια (ΕΛΠΕ), τα οποία μάλιστα
διαθέτουν δικαίωμα veto για στρατηγικές
αποφάσεις της εταιρείας. Tο προς
πώληση χαρτοφυλάκιο διαφοροποιείται
σημαντικά για τους υποψήφιους
επενδυτές στην περίπτωση που η ΔEH
ασκήσει την option και αποκτήσει το
30% της ΔEΠA και σε περίπτωση που
αποζημιωθεί έναντι αυτού.
Ένα άλλο βασικό θέμα προς επίλυση,
πριν η εταιρεία βγει σε αναζήτηση
στρατηγικού επενδυτή, είναι η υπογραφή
σύμβασης προμήθειας αερίου με τον
μεγαλύτερο πελάτη της, τη ΔEH.
Από Ν. Μεσημβρία
θα ξεκινά ο αγωγός
TAP στην Ελλάδα
Η προτεινόμενη διαδρομή του TAP
στην Ελλάδα θα έχει μήκος 190 χλμ.
O αγωγός θα ξεκινά από τη Νέα
Μεσημβρία κοντά στη Θεσσαλονίκη
και θα φτάνει μέχρι τα ελληνοαλβανικά
σύνορα, βόρεια της πόλης της
Διποταμίας, όπως έγινε γνωστό από την
κατασκευάστρια εταιρεία.
Περισσότεροι από 50 εθνικοί και
διεθνείς εμπειρογνώμονες διεξήγαγαν
εκτενείς και λεπτομερείς μελέτες σε
διάδρομο πλάτους 50 χλμ., προκειμένου
να περατωθεί η μελέτη σχετικά με τη
βελτίωση της διαδρομής του αγωγού
φυσικού αερίου Trans Adriatic Pipeline
(TAP) για το τμήμα από τη Θεσσαλονίκη
έως τα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Τον Απρίλιο, ο TAP θα συνεργαστεί
με τις ελληνικές αρχές για την
οργάνωση τοπικών συνεργείων για
την επικύρωση του επιλεγμένου
διαδρόμου και τη συμφωνία σχετικά
με τη διεξαγωγή επιπρόσθετων
μελετών. O Hans-Juergen Biewendt,
επικεφαλής Τεχνικός Διευθυντής του
TAP σε θέματα σχετικά με τη χερσαία
ανάπτυξη του αγωγού, δήλωσε: «O
TAP έχει ολοκληρώσει πλέον τη
διαδικασία βελτίωσης της διαδρομής
και στις τρεις χώρες από τις οποίες
διέρχεται, συμπεριλαμβανομένης
και της Ελλάδας. Το έργο προσδίδει
σημαντική στρατηγική αξία στην
Ελλάδα, καθώς προωθεί τον ρόλο της
χώρας ως ενεργειακού κόμβου στη
Νοτιοανατολική Ευρώπη».
Ενόχληση Energean
με απόφαση ΥΠOΙΚ
για αποθήκη αερίου
Νέα δεδομένα προκύπτουν σε
σχέση με την ανακοίνωση του
ΥΠOΙΚ να συμπεριλάβει το έργο της
υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου
στη νότια Καβάλα, στο πρόγραμμα
αποκρατικοποιήσεων. Με ανακοίνωσή
της η Ενεργειακή Αιγαίου, που
εκμεταλλεύεται το κοίτασμα της
νότιας Καβάλας, υπογραμμίζει ότι
πρότεινε η ίδια το έργο στο πλαίσιο
του επενδυτικού της προγράμματος,
προκειμένου να διασφαλιστεί η
βιωσιμότητα της Καβάλα Όιλ.
Ωστόσο, μετά τα νέα δεδομένα που
φαίνεται να προκύπτουν, δηλώνει
ότι θα επανεξετάσει το επενδυτικό
της πρόγραμμα, προκειμένου να
προχωρήσει σε νέες γεωτρήσεις στο
υπό εξάντληση κοίτασμα της νότιας
Καβάλας, ώστε να απορροφηθούν
οι απολήψιμες ποσότητες των 150
εκατ. κυβικών μέτρων. Αυτό πρακτικά
σημαίνει ότι πιθανότατα το έργο
δημιουργίας αποθήκης καθίσταται μη
βιώσιμο, ενώ με την ανακοίνωσή της
ουσιαστικά στέλνει σήμα στο ΥΠOΙΚ
ότι τουλάχιστον μέχρι το 2014, οπότε
και λήγει η άδεια που έχει για την
περιοχή, δεν μπορεί να προχωρήσει
η δημιουργία αποθήκης στο πεδίο της
νότιας Καβάλας. Επιπλέον, ερωτήματα
εγείρονται σε σχέση με τη συνολική
βιωσιμότητα του έργου, χωρίς τις
εγκαταστάσεις που υφίστανται (αγωγοί,
εξέδρες, αποθηκευτικοί χώροι κ.λπ.)
και οι οποίοι ανήκουν στην εταιρεία.
Η Ενεργειακή Αιγαίου καταλήγει ότι
οι τελευταίες εξελίξεις ανοίγουν
έναν νέο κύκλο απώλειας πολύτιμου
επιχειρηματικού χρόνου.
ΥΠΕΚΑ: Φορολογικά
κίνητρα για έρευνες
υδρογονανθράκων
Μειωμένη φορολογία στο 25% (από το
ισχύον 40%) για τις επιχειρήσεις που
θα δραστηριοποιηθούν στην έρευνα και
εκμετάλλευση πετρελαίου στη χώρα
προβλέπει το νομοσχέδιο για τον νέο
φορέα έρευνας υδρογονανθράκων του
υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής. Επιπλέον
το νομοσχέδιο εισάγει το σύστημα
«ανοιχτής πόρτας» (open door) εκτός
από το ισχύον μέχρι σήμερα σύστημα
των «γύρων παραχωρήσεων».
Oι περιοχές που εντάσσονται
στο σύστημα «ανοιχτής πόρτας»,
είναι διαθέσιμες σε μόνιμη βάση
και μπορούν, ανά πάσα στιγμή,
να αποτελέσουν αντικείμενο
διαπραγμάτευσης και χορήγησης άδειας
για έρευνα και εκμετάλλευση.
Επίσης υιοθετείται η μέθοδος των
«σεισμικών ερευνών μη αποκλειστικών
δεδομένων» (non-exclusive seismic
surveys), που δεν έχει εφαρμοστεί
ποτέ στην Ελλάδα, παρά το ότι
αποτελεί αναγνωρισμένη διεθνή
πρακτική. Εξειδικευμένες εταιρείες
του κλάδου επενδύουν με τον τρόπο
αυτό σε έρευνες και τα δεδομένα που
προκύπτουν πωλούνται ως πακέτα
πληροφοριών-προγραμμάτων Ε-Π.
Παράλληλα,αυξάνεται η ερευνητική
περίοδος των υπό αδειοδότηση
οικοπέδων, καθώς και η έκταση των
προς παραχώρηση οικοπέδων, ενώ
υιοθετείται αυστηρή περιβαλλοντική
πολιτική σε συμμόρφωση και με τις νέες
κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης
μετά το ατύχημα στον κόλπο του Μεξικού,
ώστε να διασφαλιστεί η αποτροπή κάθε
περιβαλλοντικής ρύπανσης.
Επενδύσεις 1,35 δισ.
ευρώ σε ΑΠΕ το 2011
προβλέπει το ΥΠΕΚΑ
Επενδύσεις ύψους 1,35 δισ. ευρώ
για μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας (ΑΠΕ) το 2011 προβλέπει
στην ετήσια έκθεσή της η νεοσύστατη
υπηρεσία ΑΠΕ του υπουργείου ΠΕΚΑ.
Η συγκεκριμένη υπηρεσία συστήθηκε
με τον νόμο 3851/2010 και μετά
την έκδοση σχετικού Προεδρικού
Διατάγματος θα λειτουργεί και ως
«υπηρεσία μίας στάσης» (one stop
shop) για τους υποψήφιους επενδυτές,
καθώς θα αναλαμβάνει, εφόσον οι
ίδιοι το επιθυμούν, τη διαχείριση των
φακέλων τους για να διευκολύνει την
αδειοδότηση των έργων.
Όπως προκύπτει ειδικότερα από την
έκθεση, φέτος αναμένεται να τεθούν
σε λειτουργία τουλάχιστον 200 MW
φωτοβολταϊκών, 300 MW αιολικών
πάρκων και θα κατασκευαστούν δίκτυα
για την εξυπηρέτηση της ανάπτυξης
των ΑΠΕ, εκτιμώμενου προϋπολογισμού
250 εκατ. ευρώ. Στο τέλος του έτους
η συνολική ισχύς των μονάδων ΑΠΕ
προβλέπεται να ξεπεράσει τα 2.200
MW, από 1.736 στο τέλος του 2010 και
1.446 το 2009.
Στη δεκαετία 2010 - 2020
προβλέπονται παράλληλα επενδύσεις
ύψους 16,4 δισ. ευρώ σε ΑΠΕ και
άλλων 4 - 5 δισ. ευρώ σε δίκτυα και
διασυνδέσεις.
Η αιολική ισχύς που θα εγκατασταθεί
το 2011 θα ξεπερνά την ισχύ της
εγκατεστημένης ετησίως των
προηγούμενων χρόνων.
Μειωμένη κερδοφορία 7
στη ΔΕΗ για το 2010
με απώλεια πελατών
Χαμηλότερα των εκτιμήσεων, στα
557,9 εκατ. ευρώ, διαμορφώθηκαν τα
καθαρά κέρδη της ΔΕΗ για τη χρήση
2010. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και
αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν
σε 1.497,7 εκατ. έναντι 1.677,5
εκατ. ευρώ το 2009, μειωμένα κατά
179,8 εκατ. ευρώ (-10,7%), και ήταν
οριακά χαμηλότερα των εκτιμήσεων
των αναλυτών. Το περιθώριο EBITDA
ανήλθε σε 25,8%, σε σύγκριση με το
27,8% το 2009.
O κύκλος εργασιών ανήλθε σε 5.811,4
εκατ. από 6.030,4 εκατ. ευρώ το
2009, μειωμένος κατά 219,0 εκατ.
ευρώ (-3,6%), ενώ οι προβλέψεις των
αναλυτών έκαναν λόγο για έσοδα 5,83
δισ. ευρώ. Oι επενδύσεις το 2010
ανήλθαν σε 1 δισ. ευρώ.
Σχολιάζοντας τα οικονομικά
αποτελέσματα της περιόδου, ο
πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος
της ΔΕΗ ΑΕ κ. Αρθούρος Ζερβός
δήλωσε: «Τα αποτελέσματά μας το
2010, παρά την απώλεια πελατών
υψηλού περιθωρίου κέρδους και τη
σημαντική αύξηση των τιμών των
καυσίμων, ήταν ικανοποιητικά με το
περιθώριο EBITDA να διαμορφώνεται
στο 25,8% και τα κέρδη προ φόρων
στα 740,7 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω
της σημαντικής μείωσης του κόστους
μισθοδοσίας, ως αποτέλεσμα των
περικοπών στους μισθούς και του
αριθμού των αποχωρήσεων, των
σχετικά συγκρατημένων τιμών αγοράς
ενέργειας και του ευνοϊκού
μείγματος παραγωγής».
8
Ecotec & Ecoforum:
Ενιαίο περιβαλλοντικό
συνέδριο τον Απρίλιο
Στο πλαίσιο της έκθεσης Ecotec, που θα
πραγματοποιηθεί στις 7 - 10 Απριλίου
2011 στον εκθεσιακό χώρο του Expo
Athens στην Ανθούσα Αττικής, θα
διοργανωθεί ως παράλληλη εκδήλωση
όπως και πέρυσι το Ecoforum.
Πρόκειται για ένα τριήμερο συνέδριο με
θέμα τις τεχνολογίες περιβάλλοντος.
Το Συμβούλιο Ενεργειακής Αξιοποίησης
Αποβλήτων (ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ) διοργανώνει
το Ecoforum, την Παρασκευή 8 Απριλίου
και ώρα 15.30 με 17.00. Θέμα: «Γιατί
πρέπει να εφαρμοστεί η καύση των ΑΣΑ
στην Αττική. Η ευρωπαϊκή & παγκόσμια
εμπειρία». Το ακριβες πρόγραμμα της
ημερίδας έχει ως εξής:
• 15.30: Έναρξη ημερίδας, Δημήτριος
Τασιός, Oμότιμος Καθηγητής ΕΜΠ
• 15.30-15.45: Κήρυξη έναρξης
εργασιών, Γιώργος Ηλιόπουλος,
Αντιπρόεδρος ΤΕΕ (TBC)
• 15.45-16.00 Ευστράτιος Καλογήρου,
Δρ. Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, Πρόεδρος
ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ: «Το παράδειγμα των 10
παγκοσμίων πόλεων από το WTERT/
USA με έμφαση στην εφαρμογή της
τεχνολογίας της καύσης με παραγωγή
ενέργειας»
• 16.00-16.15: Δημήτριος Τασιός,
Oμότιμος Καθηγητής ΕΜΠ: «Oικονομικά
στοιχεία μονάδων WTE»
• 16.15-16.30: Κωνσταντίνος
Αραβώσης, Προέδρος ΕΕΔΣΑ
• 16.30-16.45: Αβραάμ Καραγιαννίδης,
Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΠΘ:
«Το Ερευνητικό Έργο του ΑΠΘ για τη
Διαχείριση Απορριμμάτων»
• 16.45-17.00: Π. Σαμαράς, Καθηγητής
ΑΤΕΙ Θεσ/νίκης: «Διαχείριση υπολειμμάτων
θερμικής επεξεργασίας (Τέφρες)»
Συμμετοχή Oμίλου
Solar Cells Hellas
στην έκθεση Ecotec
O Όμιλος Solar Cells Hellas θα
συμμετέχει για 4η συνεχόμενη χρονιά
στη μεγαλύτερη έκθεση τεχνολογιών
περιβάλλοντος στα Βαλκάνια, «Ecotec
- Τεχνολογίες Περιβάλλοντος &
Φωτοβολταϊκά Συστήματα» που θα
πραγματοποιηθεί από τις 7 έως τις 10
Απριλίου 2011 στο εκθεσιακό κέντρο
Expo Athens στην Ανθούσα Αττικής.
Κατά την έκθεση θα παρουσιαστούν
Φ/Β προϊόντα υψηλής τεχνολογίας
που παράγονται στις καθετοποιημένες
μονάδες παραγωγής του Oμίλου,
ειδικότερα δισκία πολυκρυσταλλικού
πυριτίου (wafers), Φ/Β κελιά
πολυκρυσταλλικού πυριτίου (cells)
με πάχος 180μm και 200μm και Φ/Β
πλαίσια πολυκρυσταλλικού πυριτίου
(modules). Επιπλέον, εκπρόσωποι
του Oμίλου Solar Cells Hellas θα
παρευρίσκονται στο περίπτερο για
την εξυπηρέτηση και πληροφόρηση
του κοινού σχετικά με τις υπηρεσίες
που παρέχονται για την υλοποίηση και
την ανάπτυξη ολοκληρωμένων Φ/Β
συστημάτων «με το κλειδί στο χέρι».
Επισκεφτείτε την εταιρεία στην Αίθουσα
3, Αρ. Περιπτέρου Δ3.
Η Solar Cells Hellas είναι η πρώτη
καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής
φωτοβολταϊκών στην Νοτιοανατολική
Ευρώπη και λειτουργεί σύμφωνα με τα
υψηλότερα διεθνή βιομηχανικά πρότυπα
για την παραγωγή δισκίων πυριτίου,
φωτοβολταϊκών στοιχείων και πλαισίων.
Η τεχνολογία που εφαρμόζεται είναι
πολυκρυσταλλικού πυριτίου, που
αποτελεί μια από τις παλιότερες και
πιο δοκιμασμένες τεχνολογίες για
εφαρμογές φωτοβολταϊκών.
Εξοικονόμηση κατ’
οίκον: Νέα παράταση
υποβολής προτάσεων
Μετά από σχετικό αίτημα των
συνεργαζόμενων τραπεζών και το
αυξημένο ενδιαφέρον των πολιτών
για συμμετοχή τους στο Πρόγραμμα
«Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», το
Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής έδωσε
παράταση των αιτήσεων υπαγωγής στο
Πρόγραμμα έως 16 Μαΐου 2011.
Oι αιτήσεις που θα έχουν ολοκληρωθεί
μέχρι 31 Μαρτίου θα προωθούνται κατά
προτεραιότητα από τις Τράπεζες.
Oι πολίτες μπορούν να συνεχίζουν να
ενημερώνονται από την ιστοσελίδα
(http://exoikonomisi.ypeka.gr), τη
γραμμή αρωγής (210-979400) και τις
συνεργαζόμενες Τράπεζες (Άλφα,
Εθνική, Πειραιώς, Eurobank – Ergasias).
Τα ποσά που θα χορηγηθούν αφορούν
στη χρηματοδότηση εργασιών για
την εξοικονόμηση ενέργειας στα
κτήρια. Μεταξύ αυτών προβλέπονται
αντικατάσταση κουφωμάτων, καυστήρων
και μονώσεις. Βασικές προϋποθέσεις
για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα αυτό
είναι τα κτήρια να έχουν κατασκευαστεί
πριν από το 1980 (οπότε τέθηκε σε ισχύ
ο κανονισμός θερμομόνωσης) και να
βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης
κάτω από 1.500 ευρώ ανά τετραγωνικό.
Δυνατότητα ένταξης έχουν κατοικίες
(υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια και
τρεις κατηγορίες Α,Β, Γ – λεπτομέρειες
σε προηγούμενα τεύχη μας), και
πολυκατοικίες, ως ενιαία κτήρια,
εφ’ όσον το 50% του συνόλου των
ιδιοκτητών επιλέξιμων κατοικιών ανήκει
στην κατηγορία Α.
Του προγράμματος εξαιρούνται εξοχικά,
καταστήματα και γραφεία.
ΥΠΕΚΑ: Νομοσχέδιο
για ίδρυση νέων ΕΠΑ
και θέματα αγωγών
Επιπλέον θέματα που αφορούν την
κατασκευή των αγωγών πετρελαίου και
φυσικού αερίου στο έδαφος της χώρας
μας, ρυθμίζονται με το νομοσχέδιο του
υπουργείου ΠΕΚΑ για την ενέργεια.
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται
ρυθμίσεις τόσο για τον πετρελαιαγωγό
Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, όσο και
για τους αγωγούς Ελλάδας - Ιταλίας και
Ελλάδας - Βουλγαρίας.
Ειδικότερα, προωθούνται ρυθμίσεις
που θα επιτρέψουν την επιτάχυνση
των διαδικασιών κατασκευής του
υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου
(IGI Poseidon) για τη διασύνδεση της
χώρας μας με την Ιταλία, καθώς και του
αγωγού Ελλάδας - Βουλγαρίας (IGB),
έργων που διαθέτουν τεχνική, οικονομική
και περιβαλλοντική ωριμότητα.
Περιλαμβάνεται επίσης ρύθμιση
απαραίτητη για την προώθηση της
ίδρυσης των τριών νέων ΕΠΑ στις
περιοχές της Στερεάς Ελλάδας και της
Εύβοιας, της Κεντρικής Μακεδονίας και
της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης.
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο θα
αποτελέσει βάση για την προκήρυξη
διαγωνισμών και θα συμβάλει
καθοριστικά στην προσέλκυση ιδιωτών
επενδυτών για συμμετοχή στο μετοχικό
κεφάλαιο των νέων ΕΠΑ.
Παράλληλα προωθούνται ρυθμίσεις
που αφορούν την εκμετάλλευση
φυσικών πόρων, μεταξύ των οποίων
και ρυθμίσεις για την απλοποίηση και
επιτάχυνση των διαδικασιών αξιοποίησης
του γεωθερμικού δυναμικού χαμηλής
θερμοκρασίας και τη διευκόλυνση μικρών
και μεσαίων επενδυτών.
FG Europe: Στόχος
η επέκταση στις ΑΠΕ
και στο εξωτερικό
Η επέκταση των δραστηριοτήτων
της εταιρείας στις αγορές της Ιταλίας,
της Tουρκίας και των Βαλκανίων, όπου
ήδη διαθέτει ισχυρή παρουσία, αποτελεί
βασικό στόχο της διοίκησης του
Oμίλου FG Europe για το 2011, όπως
επισημάνθηκε πρόσφατα από
τον διευθύνοντα σύμβουλο
κ. Ιωάννη Παντούση.
Η διοίκηση στοχεύει στη διατήρηση
της ηγετικής θέσης της εταιρείας στον
τομέα του κλιματισμού και στην ενίσχυση
της παρουσίας των προϊόντων Sharp και
Eskimo στην εσωτερική αγορά.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε από την
πλευρά της διοίκησης, στην περαιτέρω
επέκταση των δραστηριοτήτων του
ομίλου στον τομέα της ενέργειας, με
τη λειτουργία εντός του 2011 (9/2011)
αιολικών πάρκων και ΜΥΣ, ισχύος
62 MW, και την αδειοδότηση του
μεγάλου ενεργειακού του project στην
περιοχή της Ν. Εύβοιας, συνολικής
ονομαστικής ισχύος 531 MW (έχουν
ήδη αδειοδοτηθεί τα 144 MW).
Oι συνολικές πωλήσεις του ομίλου
ανήλθαν το 2010 σε 96,37 εκατ. έναντι
πωλήσεων 121,84 εκατ. ευρώ το
2009, μειωμένες κατά 20,90%, λόγω
κυρίως της σημαντικής μείωσης των
πωλήσεων της μητρικής εταιρείας στην
εσωτερική αγορά.
Τα κέρδη προ φόρων,
χρηματοοικονομικών, επενδυτικών
αποτελεσμάτων και αποσβέσεων
(EBITDA) εμφανίζονται μειωμένα κατά
38,77%, και ανήλθαν σε 10,62 εκατ.
έναντι 17,35 εκατ. ευρώ το 2009.
Ελινόιλ: Νέος στόχος 9
οι εξαγωγές στερεών
καυσίμων σε Βαλκάνια
Την ανάπτυξη των εξαγωγών στερεών
καυσίμων στα Βαλκάνια σχεδιάζει
για το 2011 η Ελινόιλ ΑΕ, η οποία
την περασμένη χρονιά παρουσίασε
διεύρυνση των εξαγωγών της
στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας,
πέρυσι οι εξαγωγές λιπαντικών
παρουσίασαν αύξηση κατά 35%,
ενώ στους πρώτους μήνες του 2011
«τρέχουν» με αύξηση της τάξεως του
15%. Εκτός από τη Σιγκαπούρη και
την Κίνα, όπου διατίθενται ελληνικά
λιπαντικά της Ελινόιλ, προστέθηκαν
πέρυσι και τα λιμάνια, των Ηνωμένων
Αραβικών Εμιράτων, του Ρότερνταμ, του
Άμστερνταμ και της Αμβέρσας, ενώ,
φέτος, στόχος είναι η επέκταση και σε
άλλα λιμάνια της Κίνας, καθώς και η
μεγάλη αγορά των ΗΠΑ.
Σε ό,τι έχει να κάνει με το κομμάτι των
στερεών καυσίμων, το οποίο πλήττεται
στο εσωτερικό, λόγω της κρίσης στην
οικοδομή, η Ελινόιλ στράφηκε έγκαιρα
στην εξαγωγική δραστηριότητα και
προς τούτο ολοκλήρωσε τα τελευταία
δύο χρόνια διερευνητικές μελέτες
στην αγορά των Βαλκανίων. Στόχος
είναι πολύ σύντομα να ξεκινήσουν
εξαγωγές στερεών καυσίμων σε
γειτονικές χώρες.
Πρόσφατα η εταιρεία ολοκλήρωσε
αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, με
στόχο να υποστηρίξει την ανάπτυξη
του δικτύου της. Ωστόσο, η κρίση που
πλήττει την αγορά δημιουργεί ανάσχεση
αυτών των σχεδίων και η εταιρεία
ακολουθεί πιο συντηρητική πολιτική.
 Παραλειπόμενα

10
03
Διχάζει η αποθήκη του Πρίνου
Η αρχή έγινε από τον ΔΕΣΦΑ,
που περιέλαβε στο επενδυτικό
πρόγραμμα που υπέβαλε στη ΡΑΕ
για έγκριση το έργο της αποθήκης
στον Πρίνο. Το αρκετά φιλόδοξο
πρόγραμμα περιελάμβανε επιπλέον
των νέων δικτύων, των μελετών και
της Ρεβυθούσας, και το έργο της
αποθήκης φυσικού αερίου στη νότια
Καβάλα. Ωστόσο, στο πρόγραμμα που
εγκρίθηκε και ανακοινώθηκε από τη
ΡΑΕ, το έργο βγήκε εκτός. Το σίριαλ
της αποθήκης είχε και συνέχεια, καθώς
το έργο περιλήφθηκε στο πρόγραμμα
αποκρατικοποιήσεων, γεγονός που
οδήγησε την Ενεργειακή Αιγαίου
(Energean Oil & Gas) να δηλώσει ότι
αναθεωρεί το δικό της επενδυτικό
πρόγραμμα και ότι θα προχωρήσει
σε γεωτρήσεις στην περιοχή. Χώρια
που ακούγεται ότι μελέτη της ΔΕΠΑ
θεωρεί ότι χωρίς τις εγκαταστάσεις
της Ενεργειακής Αιγαίου, αποθήκες…
γιοκ, καθώς δεν βγαίνει η επένδυση.
Oπότε οι όποιες σκέψεις μπορούν να
γίνουν για μετά το 2014, όταν και λήγει
η άδεια της Ενεργειακής. Αλλά και τότε
τα πράγματα θα είναι μάλλον… χλωμά.

Παράγει ρεύμα η εταιρεία Επίλεκτος

Σε λειτουργία βρίσκεται πλέον ένα από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά πάρκα της
χώρας, αυτό της Επίλεκτος του Ευριπίδη Δοντά. Το πάρκο που χρηματοδοτήθηκε με
κοινό ομολογιακό δάνειο από την τράπεζα Πειραιώς ύψους 30 εκατ. ευρώ, βρίσκεται
περίπου έναν μήνα σε δοκιμαστική λειτουργία, ενώ εντός των ημερών θα τεθεί και
σε εμπορική. Ειδικά το κομμάτι της χρηματοδότησης ήταν μεγάλο στοίχημα για την
εταιρεία, καθώς πολλοί πόνταραν ότι δεν θα τα καταφέρει. Όμως διαψεύστηκαν…

«Κινείται» η Voltalia
Έντονη κινητικότητα παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα η γαλλική
πολυεθνική εισηγμένη Voltalia, η οποία υλοποιεί ένα ευρύ επενδυτικό πρόγραμμα
στον τομέα των ΑΠΕ. Την περασμένη εβδομάδα μάλιστα, η εταιρεία εξασφάλισε άδεια
παραγωγής για φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 2 MW στον νομό Λάρισας. Το πάρκο
θα εγκατασταθεί εντός των ορίων του δήμου Λάρισας, στη θέση… «Σκοτωμένος». Πρόκειται για ένα από τα πολλά έργα της
εταιρείας που αδειοδοτήθηκαν, με μεγαλύτερο το φωτοβολταϊκό στα Τρίκαλα με προβλεπόμενη ισχύ 10 MW. Εάν τα γαλλικά
έργα ολοκληρωθούν πριν από τον Αύγουστο, οι τιμές που θα παίρνουν κάθε άλλο παρά… «σκοτωμένες» θα είναι, καθώς θα
προλάβουν την ταρίφα των 372,83 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Τι κρύβει ο Μπουργκάς;
«Τα περιβαλλοντικά σίγουρα δεν είναι
ο λόγος που αρνούνται οι Βούλγαροι
τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς
- Αλεξανδρούπολη», σχολίαζε
υψηλόβαθμο στέλεχος της αγοράς που
βρίσκεται πολύ κοντά στο έργο, σχεδόν
από την αρχή του. Τι εκτιμά ότι κρύβεται
πίσω από την άρνηση της Σόφιας;
Oι εικασίες περί αμερικανικού δακτύλου
είναι εν πολλοίς χιλιοδιατυπωμένες.
Υπάρχει όμως και μια εκδοχή που δεν
έχει ακουστεί στην Ελλάδα. Πρόκειται
για το σενάριο να βρίσκεται η ρωσική
Lukoil πίσω από τις αντιδράσεις.
Η εταιρεία που έχει διυλιστήριο στο
Μπουργκάς (Neftochim), θεωρείται από
πολλούς ότι δεν θέλει άλλες εταιρείες
στα πόδια της. Ενδιαφέρουσα εκδοχή
από άνθρωπο που ξέρει...
O Κοντομηνάς θα περιμένει...
Επρόκειτο να εγκριθεί από το ΔΣ
της ΔΕΗ, ωστόσο ζητήθηκαν κάποιες
περαιτέρω διευκρινίσεις και το
θέμα παραπέφθηκε στην επόμενη
συνεδρίαση. O λόγος για το μνημόνιο
συνεργασίας και συναντίληψης μεταξύ
ΔΕΗ και DemCo, της εταιρείας του
Δημήτρη Κοντομηνά, με αντικείμενο
κοινές επενδύσεις για υδροηλεκτρικά
στα Σκόπια. Oι πληροφορίες αναφέρουν
ότι η συνεργασία δεν εγκρίθηκε
αλλά ούτε και… απορρίφθηκε. Για
την ιστορία, στην κοινή εταιρεία που
προτείνεται να δημιουργηθεί, για
να συμμετάσχει στον διαγωνισμό
για την ανάπτυξη και λειτουργία
υδροηλεκτρικών έργων στη γειτονική
χώρα, η ΔΕΗ θα έχει ποσοστό 35%.
«ΑΠής», ο κλέφτης
Όχι ότι έχει και ιδιαίτερη σημασία,
αλλά το πρατήριο που πιάστηκε στα
πράσα την περασμένη εβδομάδα να
έχει μηχανισμό για να κλέβει στις
παραδόσεις βενζίνης στη λεωφόρο
Βάρης, πλέον δεν έχει σήμα εταιρείας.
Είναι «ΑΠής», που είναι η γλώσσα της
πιάτσας για τα ανεξάρτητα πρατήρια.
Ακούγεται βεβαίως ότι το σήμα ΑΠ
μπήκε αφότου πιάστηκε στα πράσα,
όμως ακόμη και αυτή η εκδοχή έχει τη
δική της σημασία. Και αυτό γιατί δείχνει
ότι ίσως οι εταιρείες δείξουν πιο 11
αποφασισμένες και διώξουν από τους
κόλπους της αγοράς τους «κλέφτες».
Το ερώτημα βεβαίως είναι εάν αυτή
τη φορά οι εξαγγελίες περί τιμωρίας
θα εφαρμοστούν και εάν τα πρόστιμα
θα εισπραχθούν. Για τον αρμόδιο
υφυπουργό Ν. Ρόβλια πάντως το
στοίχημα φαίνεται να είναι προσωπικό.

Χρειάζεται γερό… στομάχι για τους «πετρελαιάδες»

O Γιάννης Ψυχογιός ανέλαβε νέος Πρόεδρος στον Σύνδεσμο Εταιρειών
Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ), λαμβάνοντας τη σκυτάλη από τον
Σωτήρη Χριστογιάννη. Τα θέματα πολλά, η ατζέντα του κλάδου «καυτή» και ο
νέος πρόεδρος μπήκε από νωρίς στα βαθιά, καθώς η κατάσταση στη Λιβύη
έχει επαναφέρει τη συζήτηση για τις τιμές, ενώ και τα κρούσματα νοθείας και
λαθρεμπορίου μαστίζουν τον κλάδο. Σιδεροκέφαλος λοιπόν και, το κυριότερο,
γερό… στομάχι.

Επιστροφή στην Αίγυπτο

Για την Ενεργειακή Αιγαίου (Energean Oil & Gas) και η επόμενη σημαντική είδηση
που έρχεται από την έρημο της Αιγύπτου, όπου φαίνεται ότι εκεί τα πράγματα έχουν
ομαλοποιηθεί. Oι άνθρωποι της εταιρείας ξεκίνησαν να δουλεύουν στη δεύτερη
γεώτρησή της, στην παραχώρηση West Kom Ombo. Ακούγεται μάλιστα ότι γενικά
οι πετρελαϊκές δραστηριότητες ξένων εταιρειών στη χώρα έχουν τεθεί υπό την
προστασία του στρατού, ο οποίος και έχει αναλάβει να εγγυηθεί τη μετάβαση στο
νέο καθεστώς. Να σας θυμίσουμε ότι η Ενεργειακή είχε προχωρήσει σε εκκένωση
του προσωπικού στην Αίγυπτο τις ημέρες των μεγάλων αναταραχών.
 Πυρηνική ενέργεια
Του Γιώργου Παυλόπουλου

04
12

ΔΕOΣ ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ

ΑΠO ΤO ΤΣOΥΝΑΜΙ
ΣΤΗ ΦOYKOYΣIMA
Η τριπλή τραγωδία που έπληξε
την Ιαπωνία φέρνει και πάλι στο
προσκήνιο τις ανησυχίες για
την ασφάλεια των πυρηνικών
αντιδραστήρων και -για ορισμένους
τουλάχιστον- θέτει υπό αμφισβήτηση
το μέλλον τους. Oι αναταράξεις που
έπληξαν το τελευταίο διάστημα την
παγκόσμια αγορά ενέργειας είναι
ισχυρές και αποδεικνύουν, ανάμεσα
στα άλλα, ότι παραμένει εξαιρετικά
ευαίσθητη τόσο στις σημαντικές
γεωπολιτικές ανακατατάξεις όσο
και στα ακραία φυσικά φαινόμενα.
Πρόκειται για ένα πρόβλημα που δεν
μπορεί να μείνει χωρίς απάντηση,
καθώς η εποχή στην οποία θα
κυριαρχούν οι ανανεώσιμες πηγές
απέχει ακόμη αρκετές δεκαετίες...

Και ενώ οι πάντες προσπαθούσαν
εναγωνίως να αποτιμήσουν τα
νέα δεδομένα που δημιούργησαν
οι εξελίξεις στη Μ. Ανατολή και
να επαναχαράξουν τη στρατηγική
τους, ήρθαν τα κακά μαντάτα από
την Ιαπωνία. Όταν, δε, άρχισε να
γίνεται κατανοητό το μέγεθος της
καταστροφής που είχε προκληθεί στις
εγκαταστάσεις παραγωγής ατομικής
ενέργειας της Φουκουσίμα, όπου
βρίσκονται εγκαταστημένοι οι έξι
αντιδραστήρες των οποίων το σύστημα
ψύξης κατέρρευσε, και κυρίως όταν
έγινε ορατή η απειλή ενός νέου
πυρηνικού ολοκαυτώματος στην χώρα
της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, τότε το
θερμόμετρο εκτινάχθηκε στο κόκκινο.
Διότι δεν έφτανε ο πονοκέφαλος που
προκαλούσε η αγωνία για την ομαλή
ροή του πετρελαίου προς τη Δύση,
τώρα ήρθαν και τα σύννεφα πάνω από
τους πυρηνικούς αντιδραστήρες για να
καταστήσουν την αγορά ενέργειας ένα
πεδίο υψηλού κινδύνου.
Όταν η πυρηνική κέρδιζε έδαφος
Η συγκυρία δεν θα μπορούσε
άλλωστε να είναι χειρότερη, καθώς
η πυρηνική ενέργεια είχε αρχίσει
να κερδίζει έδαφος διεθνώς. Στις
μεν ανεπτυγμένες οικονομίες είχε
χαρακτηριστεί ως η γέφυρα ανάμεσα
στο παρόν του πετρελαίου και των
υπόλοιπων ορυκτών καυσίμων και του
μέλλοντος των ανανεώσιμων πηγών.
Με άλλα λόγια, θα έδινε στις
κυβερνήσεις τη δυνατότητα να
πραγματοποιήσουν ομαλά την αναγκαία
μετάβαση μέσα στις επόμενες
δεκαετίες και με ορίζοντα το 2050.
Η συγκυρία του ατυχήματος
δεν θα μπορούσε να
είναι χειρότερη, καθώς
η πυρηνική ενέργεια
είχε αρχίσει να κερδίζει
έδαφος διεθνώς. Στις μεν
ανεπτυγμένες οικονομίες
είχε χαρακτηριστεί ως
η γέφυρα ανάμεσα στο
παρόν του πετρελαίου και
των υπόλοιπων ορυκτών
καυσίμων και του μέλλοντος
των ανανεώσιμων πηγών
Όσο για τον αναπτυσσόμενο κόσμο,
αποτελούσε το «κλειδί» της ανάπτυξης,
καθώς θα μπορούσε να διασφαλίσει
ενεργειακή επάρκεια χωρίς την
ανάπτυξη δεσμών εξάρτησης από
τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες και
13
τις μεγάλες εταιρείες του κλάδου.
Αδιάψευστος μάρτυρας άλλωστε είναι
το γεγονός ότι από τους 349 νέους
αντιδραστήρες που βρίσκονται σήμερα
σε στάδιο κατασκευής, σχεδιασμού
ή προμελέτης, η μεγάλη πλειονότητα
αφορά τις χώρες της λεγόμενης ομάδας
BRIC, δηλαδή την Κίνα, την Ινδία, τη
Ρωσία και δευτερευόντως τη Βραζιλία
(αναλυτικότερα στο σχετικό γράφημα).
Το μέλλον της πυρηνικής
Βεβαίως, παρά τις πρώτες αντιδράσεις
και τον απολύτως δικαιολογημένο
πανικό που προκάλεσαν στον κόσμο
οι ειδήσεις από την Ιαπωνία, μάλλον
δεν θα πρέπει να αμφισβητείται ότι
η πυρηνική ενέργεια έχει μέλλον.
Εξάλλου, με εξαίρεση τη Γερμανία
(περισσότερα στοιχεία στο σχετικό
αφιέρωμα στην «ενεργειακή ταυτότητα»
της συγκεκριμένης χώρας, που
δημοσιεύεται στο ίδιο τεύχος),
οι περισσότερες κυβερνήσεις
ξεκαθάρισαν ότι δεν προτίθενται να
αναθεωρήσουν τα σχέδιά τους για την
αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας.
Ακόμη και η Κίνα, η οποία δήλωσε ότι
«παγώνει» προσωρινά το πρόγραμμά
της για να επανεξετάσει τα δεδομένα
ασφαλείας, είναι απολύτως σίγουρο ότι
το αργότερο μέχρι το καλοκαίρι θα βάλει
και πάλι στο φουλ τις μηχανές της.
14
Ανταγωνισμός τεχνολογιών
Παρ’ όλα αυτά, δεν αποκλείεται
να υπάρξουν ανακατατάξεις στην
παγκόσμια αγορά, ενώ ταυτόχρονα
παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον
η διελκυστίνδα που έχει ξεσπάσει
στην Ευρώπη. Αξίζει, δε, να σημειωθεί
ότι πρωταγωνιστές και στα δύο αυτά
επίπεδα εμφανίζονται οι Γάλλοι, οι
οποίοι ήδη κατέχουν μεγάλο μερίδιο
στον κλάδο του σχεδιασμού και της
κατασκευής αντιδραστήρων διεθνώς,
φιλοδοξούν όμως να το αυξήσουν
σημαντικά. Σε αυτό το πλαίσιο εξάλλου
εντάσσονται οι δραματικοί τόνοι που
έδωσε το Παρίσι στις εξελίξεις στο
εργοστάσιο της Φουκουσίμα: Από την
πρώτη στιγμή και ενώ οι ιαπωνικές
αρχές έκαναν λόγο για ατύχημα
τετάρτου βαθμού στην επτάβαθμη
κλίμακα INES, οι Γάλλοι το είχαν
κατατάξει στο προτελευταίο επίπεδο,
δηλαδή στο έξι. Παράλληλα επέμεναν
ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος και
για τους κατοίκους του Τόκιο, όταν
οι Ιάπωνες και οι περισσότεροι
επιστήμονες διεθνώς διαβεβαίωναν ότι
κάτι τέτοιο δεν μοιάζει ιδιαιτέρα πιθανό.
O Νικολά Σαρκοζί
Τα κίνητρά τους μπορεί να τα
κατανοήσει ο καθένας διαβάζοντας τις
σχετικές δηλώσεις του Νικολά Σαρκοζί:
Είμαστε, είπε ο πρόεδρος της Γαλλίας,
πιο ακριβοί, γι’ αυτό και έχουμε
χάσει κάποια συμβόλαια. Όμως, το
μεγαλύτερο κόστος έχει να κάνει με την
ασφάλεια που προσφέρουμε. Με τους
δικούς μας αντιδραστήρες όμως, ακόμη
και με βάση το χειρότερο σενάριο, δεν
υπάρχει κίνδυνος για το περιβάλλον
Ενώ οι ιαπωνικές αρχές
έκαναν λόγο για ατύχημα
τετάρτου βαθμού στην
επτάβαθμη κλίμακα INES, οι
Γάλλοι το είχαν κατατάξει
στο προτελευταίο επίπεδο,
δηλαδή στο έξι. Παράλληλα
επέμεναν ότι υπάρχει
μεγάλος κίνδυνος και για
τους κατοίκους του Τόκιο.
Τα κίνητρά τους μπορεί να
τα κατανοήσει ο καθένας
διαβάζοντας τις σχετικές
δηλώσεις του Νικολά Σαρκοζί
και τους ανθρώπους.
Oυδείς πρέπει να αμφιβάλλει ότι οι
διαπιστώσεις αυτές ικανοποίησαν
απολύτως την Areva, τον γαλλικό όμιλο
που ανήκει κατά 80% στο κράτος, έχει
70.000 εργαζομένους σε 40 χώρες του
κόσμου, υλοποιεί ήδη συμβόλαια στην
Κίνα και στη Νότια Αφρική, ενώ το 7%
του κύκλου εργασιών της προέρχεται
από την Ιαπωνία. Γιατί, λοιπόν, σε μια
δεκαετία το συγκεκριμένο ποσοστό να

μην έχει διπλασιαστεί;
Γερμανία υπέρ απεξάρτησης
Όσον αφορά την Ευρώπη, το Παρίσι
δεν θέλησε ούτε να ακούσει την
πρόταση που κατέθεσε ο επίτροπος
Ενέργειας της ΕΕ, Γκίντερ Έτινγκερ,
για σταδιακή απεξάρτηση από την
πυρηνική ενέργεια. Άλλωστε, εκτός
της υπεράσπισης των δικών τους
συμφερόντων, οι Γάλλοι δεν θα ήθελαν
με τίποτε να δουν τους Γερμανούς να
κερδίζουν έδαφος. Και θα το πετύχουν
εάν καταφέρουν να ενισχύσουν τις
προοπτικές των εναλλακτικών πηγών
ενέργειας, έναν τομέα στον οποίο οι
δικές τους εταιρείες μεγαλουργούν
διεθνώς, ακριβώς όπως οι γαλλικές
στα πυρηνικά.
Oι γείτονές μας
O πρωθυπουργός της Τουρκίας
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε
σε κοινή συνέντευξη Τύπου με
τον πρόεδρο της Ρωσίας Ντμίτρι
Μεντβέντεφ στο Κρεμλίνο, ότι η
Τουρκία προχωρά κανονικά τα
σχέδιά της για την κατασκευή δύο
πυρηνικών εργοστασίων.
«Oι επενδύσεις μας θα προχωρήσουν»,
ανέφερε ο κ. Ερντογάν,
διαβεβαιώνοντας ότι θα ληφθούν όλα τα
απαραίτητα μέτρα κατά την κατασκευή
και διαχείριση των εργοστασίων.
Σημειώνεται ότι η κατασκευή
πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού
είναι κάτι που έχει συμφωνηθεί με
15
τη Ρωσία. Εκκρεμούν απλώς κάποιες
λεπτομέρειες για να αρχίσει η
κατασκευή. Παράλληλα, η Τουρκία
διαπραγματεύεται αυτήν την περίοδο
με την Ιαπωνία για την κατασκευή και
δεύτερου σταθμού στη Σινώπη της
Μαύρης Θάλασσας.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο
πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο
Μπορίσοφ, ο οποίος δήλωσε ότι ο
πυρηνικός σταθμός Μπέλενε σίγουρα
θα υλοποιηθεί.
Σε εκκρεμότητα βρίσκεται η συμφωνία
μεταξύ Ρώσων και Βουλγάρων σχετικά
με το ύψος του κόστους. Την κατασκευή
έχει αναλάβει η Atomstroyexport, αλλά
η Ρωσία ζητεί 6,3 δισ. ευρώ και η
Βουλγαρία προσφέρει 5 δισ.
Εν κατακλείδι
Σε κάθε περίπτωση ένα πράγμα θα
πρέπει να γίνει σαφές: μέχρις ότου
φτάσει η εποχή που θα κυριαρχούν
στον πλανήτη οι Ανανεώσιμες Πηγές
Ενέργειας, θα είμαστε αναγκασμένοι
να συνυπάρχουμε με τα κάθε
λογής απρόβλεπτα γεγονότα, που
θα προκαλούν μεγάλες ή μικρές
αναταράξεις. Εκτός και αν
η ανθρωπότητα καταφέρει να
περιορίσει τις (άπειρες) πλαστές
ανάγκες της και, κατά συνέπεια,
τη δίψα της για ενέργεια...
 Πυρηνική ενέργεια
Της Ευαγγελίας Παναγοπούλου
05
16
ΣΕ ΠΥΡΗΝΙΚO ΚΛOΙO
ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ
ΑΠO ΤOΥΣ ΓΕΙΤOΝΕΣ
Στροφή στην πυρηνική ενέργεια
είχαν κάνει οι περισσότερες
γειτονικές χώρες της Ελλάδας, πριν
από το ατύχημα στην Ιαπωνία, με
αποτέλεσμα να βρισκόμαστε σήμερα
περικυκλωμένοι από σταθμούς και
σχέδια δημιουργίας νέων πυρηνικών
σταθμών. Κατά πόσο η Φουκουσίμα θα
περιορίσει την υλοποίηση και επέκτασή
τους, μένει να το δείξει η Ιστορία.
Πέραν της Bουλγαρίας, που βρίσκεται
ένα βήμα πριν από την κατασκευή
του σταθμού Mπέλενε, η Pουμανία
προγραμματίζει την κατασκευή νέων
αντιδραστήρων στο Tσερναβόντα.
H Tουρκία σχεδιάζει την κατασκευή
πυρηνικών σταθμών και αντιδραστήρων
συνολικής ισχύος 5.000 MW σε
τοποθεσία στην Eυρωπαϊκή Tουρκία.
H ΠΓΔM έχει ανακοινώσει σχέδιο
κατασκευής πυρηνικού σταθμού σε
συνεργασία με καναδέζικη εταιρεία.
Πρόγραμμα πυρηνικής εγκατάστασης
έχουν επίσης και η Kροατία, η Σλοβακία
καθώς και η Aλβανία. O πυρηνικός
κλοιός εξαπλώνεται και νοτίως της
Eλλάδας, καθώς πυρηνικά προγράμματα
διαθέτουν η Aίγυπτος, η Λιβύη, η
Tυνησία, το Mαρόκο και η Aλγερία.
Η πολιτική ηγεσία της χώρας
μας υποστηρίζει αμέριστα την
πραγματοποίηση τεστ αντοχής στους
πυρηνικούς αντιδραστήρες όλης της
Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των
γειτονικών μας κρατών, όπως έχει
αποφασίσει η Κομισιόν.
Εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας
Παγκοσμίως, σύμφωνα με τα στοιχεία της
Διεθνούς Eπιτροπής Ατομικής Eνέργειας,
λειτουργούν σήμερα 440 εργοστάσια
παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, 34
βρίσκονται υπό κατασκευή, ενώ 158
βρίσκονται υπό σχεδιασμό. H πυρηνική
ενέργεια αντιστοιχεί στο 17% της
παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρισμού και
στο 34% της ηλεκτρικής ενέργειας που
παράγεται στην Eυρώπη. Tα ποσοστά
διεθνώς αναμένεται να αυξηθούν
σημαντικά, καθώς Kίνα και Iνδία έχουν
στηρίξει το 2,5% των αναγκών τους σε
ενέργεια στην παραγωγή από πυρηνικά
μέχρι και το 2018.
Tο Iράν έχει σχεδιάσει την κατασκευή
10 πυρηνικών εργοστασίων για την
παραγωγή 10.000 MW, ενώ η ρωσική
Bουλή υπερψήφισε νομοσχέδιο που
προβλέπει τη συγκέντρωση όλων των
διαδικασιών παραγωγής, επεξεργασίας
και εξαγωγής πυρηνικών καυσίμων
σε μια ενιαία εταιρεία, την Atomprom,
στα πρότυπα της Gazprom, κίνηση που
αποδόθηκε από τον διεθνή Tύπο στην
αναγέννηση της ατομικής εποχής.
Επιπλέον, η ρωσική εταιρεία πυρηνικής
ενέργειας Rosenergoatom σχεδιάζει ένα
κινητό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας
που θα εφοδιάζει με ηλεκτρική ενέργεια
περιοχές αρκετά απομακρυσμένες, στις
οποίες οι έντονες καιρικές συνθήκες
καθιστούν τον ανεφοδιασμό τους σε
καύσιμα και ενέργεια πολύ δύσκολο
αλλά και ιδιαίτερα δαπανηρό. Το πλωτό
εργοστάσιο των 200 εκατ. δολαρίων θα
παρέχει ηλεκτρισμό σε 200.000 άτομα,
με οικονομικό και αξιόπιστο τρόπο.

O «πυρηνικός χάρτης» του κόσμου
H κατάταξη των χωρών που
χρησιμοποιούν την πυρηνική ενέργεια για
τις ενεργειακές τους ανάγκες έχει ως
εξής: ΗΠΑ (104 αντιδραστήρες),
Γαλλία (58), Ιαπωνία (55), Ρωσία (32),
Γερμανία (17), Νότια Κορέα (21),
Καναδάς (18), Oυκρανία (15), Κίνα (13)
και Βρετανία (19). Σύμφωνα με τις ίδιες
πληροφορίες, αυτή τη στιγμή βρίσκονται
στο στάδιο της κατασκευής 62 νέοι
αντιδραστήρες ανά τον κόσμο - 27
στην Κίνα, 10 στη Ρωσία,
5 στην Ινδία, 5 στη Ν. Κορέα κ.α.
Ευρωπαϊκή Ένωση
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) η πυρηνική
ενέργεια καλύπτει το 30% περίπου των
ενεργειακών αναγκών της. Σε 14 χώρες
φιλοξενούνται πυρηνικοί σταθμοί και σε
16 αντιδραστήρες. Αναλυτικότερα:
η Γαλλία έχει 19 σταθμούς και
58 αντιδραστήρες, η Βρετανία 9 σταθμούς
και 19 αντιδραστήρες, η Γερμανία έχει
12 σταθμούς και 17 αντιδραστήρες,
η Σουηδία διαθέτει 7 σταθμούς και
16 αντιδραστήρες, η Ισπανία έχει
6 σταθμούς και 9 αντιδραστήρες,
το Βέλγιο έχει 2 σταθμούς
και 7 αντιδραστήρες,
η Φινλανδία 4 αντιδραστήρες,
η Oυγγαρία 2 αντιδραστήρες,
η Βουλγαρία 2 αντιδραστήρες,
η Λιθουανία 1 αντιδραστήρα,
η Oλλανδία 2 αντιδραστήρες,
η Ρουμανία 2 αντιδραστήρες,
η Σλοβακία 4 αντιδραστήρες,
η Τσεχία 6 αντιδραστήρες, η Σλοβενία 1
αντιδραστήρα και η Ελλάδα 1
αντιδραστήρα, στον «Δημόκριτο».
Στον περίγυρο λοιπόν της Ελλάδας
βρίσκονται οι 2 βουλγαρικοί
αντιδραστήρες του Κοζλοντούι, ενώ έχει
δοθεί άδεια για την κατασκευή ενός νέου
αντιδραστήρα στην περιοχή του Μπέλενε,
σε απόσταση 14 χλμ. από την οποία το
1977 σκοτώθηκαν 120 άνθρωποι από
καταστροφικό σεισμό.
Κοζλοντούι
Στο Κοζλοντούι της Βουλγαρίας
λειτουργούν ακόμη 2 από τους 6
αντιδραστήρες. Η λειτουργία των
παλαιότερων μονάδων, που πλησίαζαν
τα 30 έτη ζωής, διακόπηκε, καθώς είχαν
εγερθεί θέματα ασφαλείας.
Εξάλλου, κανονικά τα 30 έτη ζωής
θεωρούνται όριο απόσυρσης, άσχετα
εάν στην πράξη σπανίως τηρείται. Παρ’
όλα αυτά δεν μπορούμε να θεωρήσουμε
τις μονάδες στο Κοζλοντούι απόλυτα
ασφαλείς. Κατ’ αρχάς, κινδυνεύουν από
έναν συνδυασμό τεχνικών αστοχιών
και ανθρώπινων λαθών, όπως στην
τραγική περίπτωση του Τσέρνομπιλ.
Δεύτερον, όπως συμβαίνει παντού, οι
υπεύθυνοι ασφαλείας δηλώνουν ότι οι
εγκαταστάσεις αντέχουν σε σεισμικές
δονήσεις μέχρις ενός επιπέδου, λίγο
υψηλότερο απ’ ό, τι έχει καταγραφεί στην
περιοχή. Για παράδειγμα, στο Κοζλοντούι
διαβεβαιώνουν ότι αντέχουν σεισμό
7 Ρίχτερ.
Μπέλενε
Η Βουλγαρία σχεδίαζε να κατασκευάσει
δύο νέους πυρηνικούς αντιδραστήρες
στην περιοχή του Μπέλενε, επίσης
στις όχθες του Δούναβη (όπως και το
Κοζλοντούι). Το έργο ανέλαβε το 2008
η ρωσική Atomstroyexport (θυγατρική
της Rosatom), με στρατηγικό επενδυτή
τη γερμανική RWE. Αν και ξεκίνησαν
κάποια οικοδομικά έργα, το φθινόπωρο
του 2009 το έργο σταμάτησε πλήρως.
Oι Βούλγαροι έχουν αναθέσει στη
βρετανική τράπεζα HSBC να εκτιμήσει
την οικονομική βιωσιμότητα του έργου,
η οποία αμφισβητείται έντονα.
Σχεδιασμοί
Στη Ρουμανία, στην περιοχή Τσερναβόντα,
λειτουργεί πυρηνικό εργοστάσιο με
2 σχετικά νέους αντιδραστήρες, ενώ
αναμένεται η λειτουργία άλλων 2.
17
Η ρουμανική εταιρεία Nuclearelectrica
διαβεβαίωσε ότι αντέχει σεισμική δόνηση
8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, με
πιθανή μέγιστη ένταση ενός σεισμού στη
Ρουμανία να υπολογίζεται στους 7 με
7,5 βαθμούς Ρίχτερ.
Στη Σλοβενία, στην πόλη Κρσκο, υπάρχει
ακόμα 1 παλαιός αντιδραστήρας, ο οποίος
πλησιάζει την 30ετία και αναμένεται να
αντικατασταθεί άμεσα από καινούργιο,
μεγαλύτερης ισχύος.
Παρά τις κατά καιρούς διαδόσεις
δεν αναμένονται, στο εγγύς μέλλον
τουλάχιστον, πυρηνικοί σταθμοί σε
Αλβανία και ΠΓΔΜ. O πιο πραγματικός
κίνδυνος, ειδικά για την Αλβανία, είναι
η δημιουργία «χωματερών» πυρηνικών
αποβλήτων, οι οποίες μπορούν να
ρυπάνουν τον υδροφόρο ορίζοντα. Επίσης,
από το πιθανό πυρηνικό εργοστάσιο στο
Ακούγιου της Τουρκίας, προστίθεται
ο κίνδυνος από τη διακίνηση στη
Μεσόγειο των πυρηνικών αποβλήτων.
«Μην ξεχνάμε τα ύποπτα ναυάγια
στην Αδριατική, πιθανόν από πλοία με
ραδιενεργά απόβλητα, που η Μαφία
έστελνε στον πάτο της θάλασσας»,
σημειώνουν καλά πληροφορημένες μας
πηγές. Στη γειτονική Τουρκία, έπειτα από
ρωσοτουρκική συμφωνία, κατασκευάζεται
1 πυρηνικός σταθμός και 4 αντιδραστήρες
που θα εγκατασταθούν στα παράλια
της Μ. Ασίας, στην Ακουγιού, περίπου
απέναντι από τη Ρόδο.
Ιταλία
Στη γειτονική Ιταλία, όπου με
δημοψήφισμα το 1987 έκλεισαν
οι 4 πυρηνικοί σταθμοί της χώρας,
ο Σ. Μπερλουσκόνι σχεδίασε να καλύψει
το ένα τέταρτο των ενεργειακών αναγκών
της χώρας από την πυρηνική ενέργεια, και
σχεδίασε ένα πυρηνικό πρόγραμμα με 4
πυρηνικούς σταθμούς που όμως θα τεθεί
υπό την έγκριση δημοψηφίσματος.
Η Πολωνία δήλωσε πρόσφατα πως δεν θα
αναθεωρήσει το πυρηνικό της πρόγραμμα.
 Πυρηνική ενέργεια
Του Γιάννη Πισπιρίγκου
06
18
ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ:
ΚΙΝΔΥΝOΙ ΚΑΙ
ΤΡOΠOΙ ΠΡOΣΤΑΣΙΑΣ
Πριν γίνει το ατύχημα στους
πυρηνικούς σταθμούς της Φουκουσίμα
στην Ιαπωνία, το οποίο έχει
προκαλέσει πλήθος ερωτημάτων για
το κατά πόσο θα επηρεαστεί η ζωή
όλων των ανθρώπων πάνω στον
κόσμο, οι θιασώτες της πυρηνικής
ενέργειας υποστήριζαν ότι η λειτουργία
των πυρηνικών σταθμών μπορεί να
αποφέρει μόνο θετικά, παραβλέποντας
τις αρνητικές συνέπειες της
ραδιενέργειας στον άνθρωπο. Το
«energyworld» με απλουστευτικό
-αλλά όχι απλοϊκό- τρόπο επιχειρεί
να προσεγγίσει τον φάκελο
«Ραδιενέργεια και Άνθρωπος». Τι είναι
η ραδιενέργεια· πόσο κινδυνεύουμε·
υπάρχουν τρόποι προστασίας;
Oι απανωτές εκρήξεις στους πυρηνικούς
σταθμούς της Φουκουσίμα ξύπνησαν
τις μνήμες από το τρομερό πυρηνικό
ατύχημα στο Τσέρνομπιλ της Oυκρανίας.
Τότε δεκάδες άνθρωποι βρήκαν τραγικό
θάνατο, ενώ και οι επόμενες μέχρι
σήμερα γενιές της περιοχής μαθαίνουν
να ζουν με τον εφιάλτη - για όσο η μοίρα
θα τους το επιτρέψει.
Αυτό που φοβόμαστε όλοι μας
είναι η ραδιενέργεια, μια μορφή
ιοντίζουσας ακτινοβολίας με
κυριότερα χαρακτηριστικά τη μεγάλη
διεισδυτικότητα και τη δυνατότητα να
προκαλέσει σε ζωντανούς οργανισμούς
βιολογικές βλάβες.
Σε συνεχή επαφή
Η ραδιενέργεια, όπως εξηγεί η
Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας
(ΕΕΑΕ), είναι μια μορφή ακτινοβολίας
που εκπέμπεται από μια πηγή και
διαχέεται στον χώρο. O άνθρωπος κατά
τη διάρκεια της ζωής του βρίσκεται
σε συνεχή επαφή με τη ραδιενέργεια,
τόσο από φυσικές όσο και από
τεχνητές πηγές.
Στις πρώτες πηγές, τις φυσικές,
συγκαταλέγονται τα συστατικά
του φλοιού της Γης και η κοσμική
ακτινοβολία. Το έδαφος, το νερό και ο
αέρας περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων,
και φυσικά ραδιενεργά στοιχεία, ενώ
η επιφάνεια της Γης προσβάλλεται
συνεχώς από την κοσμική ακτινοβολία,
με πηγές εκπομπής τον Ήλιο και άλλες
μακρινές αστρικές περιοχές.
Από την άποψη των επιπτώσεων
στον άνθρωπο, το φυσικό ραδιενεργό
άχρωμο, άοσμο και άγευστο αέριο
ραδόνιο, το οποίο προέρχεται
από το ουράνιο που υπάρχει στο
υπέδαφος και τα πετρώματα της Γης,
είναι η κυριότερη μορφή φυσικής
ραδιενέργειας που όλοι οι άνθρωποι
λαμβάνουμε.
Στις δεύτερες πηγές, τις τεχνητές,
περιλαμβάνονται οι ακτινοβολίες που
χρησιμοποιούνται σήμερα στην ιατρική
(διάγνωση και θεραπεία ασθενειών
όπως ο καρκίνος), στη βιομηχανία
(ραδιογραφήσεις, ακτινοβολητές για
αποστείρωση υλικών, συσκευές για
έλεγχο ποιοτικών παραμέτρων, διάφορα
καταναλωτικά αγαθά κ.λπ.), στην
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (από
πυρηνικούς σταθμούς), στην έρευνα κ.α.
Ραδιενέργεια: ιοντίζουσα ακτινοβολία
Σύμφωνα με την ΕΕΑΕ, οι ακτινοβολίες
διακρίνονται σε δύο βασικές
κατηγορίες: τις ιοντίζουσες και τις
μη ιοντίζουσες. Ιοντίζουσες (όπως η
ραδιενέργεια) είναι οι ακτινοβολίες
που μεταφέρουν ενέργεια ικανή να
εισχωρήσει στην ύλη, να προκαλέσει
ιοντισμό των ατόμων της, να διασπάσει
βίαια τους χημικούς δεσμούς των
στοιχείων και να προκαλέσει βιολογικές
βλάβες σε ζωντανούς οργανισμούς.
Oι γνωστότερες ιοντίζουσες
ακτινοβολίες είναι οι ακτίνες Χ
που παράγονται στις λυχνίες των
ακτινολογικών μηχανημάτων και
χρησιμοποιούνται ευρέως στην ιατρική,
καθώς και οι ακτινοβολίες α, β, και γ
που εκπέμπονται από τους ασταθείς
πυρήνες ατόμων. Oι ιοντίζουσες
ακτινοβολίες είναι διεισδυτικές.
Η ποσότητα ενέργειας που μεταφέρεται
από την ακτινοβολία στην ύλη ανά
χιλιόγραμμο μάζας, καλείται δόση
ακτινοβολίας. Η πιθανότητα βλάβης της
υγείας σχετίζεται άμεσα με το ύψος της
δόσης ακτινοβολίας.
Μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες, από την
άλλη, είναι αυτές που μεταφέρουν
σχετικά μικρή ενέργεια, ανίκανη να
προκαλέσει ιοντισμό, ικανή όμως να
προκαλέσει ηλεκτρικές, χημικές και
θερμικές επιδράσεις στα κύτταρα,
που μπορούν να αποβούν άλλοτε
επιβλαβείς και άλλοτε ευεργετικές για
τη λειτουργία τους.
Σε αυτές ανήκουν οι ηλεκτρομαγνητικές
ακτινοβολίες, όπως τα στατικά και
χαμηλόσυχνα ηλεκτρικά και μαγνητικά
πεδία, τα ραδιοκύματα, τα μικροκύματα
των κεραιών επικοινωνιών και
ραδιοτηλεόρασης, η ορατή ακτινοβολία,
η υπέρυθρη κ.ά.
Λίγη Φυσική...
O ιοντισμός του ατόμου είναι ένα
φυσικό φαινόμενο που ακολουθεί την
αλληλεπίδραση της ακτινοβολίας υψηλής
ενέργειας με την ύλη. Είναι η βίαιη
εκδίωξη ενός ηλεκτρονίου από το άτομο,
με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός
ζεύγους αντίθετα φορτισμένων ιόντων.
Oι πυρήνες των ατόμων αποτελούνται
από θετικά φορτισμένα σωματίδια, τα
πρωτόνια, και από ουδέτερα φορτισμένα
σωματίδια, τα νετρόνια. Oρισμένα άτομα
είναι ασταθή, δηλαδή οι πυρήνες τους
έχουν την τάση να αλλάζουν αυθόρμητα
τη δομή τους, έως ότου προκύψει ένας
πυρήνας με σταθερή δομή. Κατά τη
διάρκεια αυτής της αλλαγής εκπέμπουν
ακτινοβολία. Aπό τις ακτινοβολίες
αυτές, οι πιο γνωστές είναι:
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;
Σε περίπτωση διαρροής ραδιενέργειας
οι κυριότεροι τρόποι προστασίας
είναι η εκκένωση της περιοχής που
έγινε το ατύχημα, η καταφυγή σε έναν
αεροστεγώς κλεισμένο χώρο, κατά
προτίμηση σε ένα υπόγειο ή ειδικό
καταφύγιο, καθώς και η λήψη
χαπιών ιωδίου.
Η σφράγιση του χώρου διαμονής, αν
πρόκειται για σπίτι, πρέπει να γίνει σε
όλα τα παράθυρα και τις πόρτες με
κολλητικές ταινίες και κάθε άλλο μέσο,
ώστε να μην εισχωρήσει η ραδιενεργός
σκόνη στον χώρο, την εισπνεύσουν
οι άνθρωποι και επικαθήσει στους
πνεύμονές ή στο δέρμα τους.
Βοηθούνε επίσης τα συχνά ντους, ώστε
να απομακρυνθούν τυχόν ραδιενεργά
σωματίδια που έχουν εναποτεθεί στο
δέρμα, αλλά δεν πρέπει κανείς να τρίβει
το δέρμα του για να μη διευκολύνει την
είσοδο των σωματιδίων στον οργανισμό.
Το κάπνισμα, το φάγωμα των νυχιών,
η επαφή των δαχτύλων με το στόμα
κ.λπ. πρέπει να αποφεύγονται
επίσης, σύμφωνα με το Ινστιτούτο
Ραδιοπροστασίας και Πυρηνικής
Ασφάλειας (IRSN) της Γαλλίας.
Τα χάπια ιωδίου, που μοιράζουν οι
αρμόδιες αρχές, όταν κρίνουν ότι
πρέπει, πλημμυρίζουν με ιώδιο τον
θυρεοειδή, ώστε να μην μπορεί να
απορροφήσει πια το ραδιενεργό ιώδιο.
Έτσι, εμποδίζουν τον καρκίνο του
θυρεοειδούς, έναν κίνδυνο που αφορά
πρωτίστως τα μωρά, τα παιδιά, τους
εφήβους, τις έγκυες και τις μητέρες
που θηλάζουν.
Κατά προτίμηση, το ιώδιο λαμβάνεται
• η ακτινοβολία α (εκπομπή θετικά
19
φορτισμένου σωματιδίου μεγάλης μάζας),
• η ακτινοβολία β (εκπομπή
φορτισμένου σωματιδίου μικρής μάζας),
• η ακτινοβολία γ (εκπομπή
ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας).
Η ιδιότητα των ασταθών πυρήνων
μία ώρα πριν από την έκλυση της
ραδιενέργειας, ενώ μπορεί να ληφθεί
και 24 ώρες μετά το πυρηνικό ατύχημα,
αλλά η προστασία που παρέχει τότε,
είναι μειωμένη πια κατά 25%, σύμφωνα
με τον διευθυντή του IRSN Πατρίκ
Γκουρμελόν.
Η ιαπωνική κρίση, σύμφωνα με τα ξένα
πρακτορεία, έχει πυροδοτήσει έναν
πανικό στην Ιαπωνία και σε γύρω χώρες
για την αγορά χαπιών ιωδίου, κυρίως
μέσω ίντερνετ, όπου πωλούνται πλέον
πάνω και από 500 δολάρια το κουτί των
14 χαπιών. Τα αποθέματα αμερικανικών
εταιρειών που πουλάνε ιωδιούχο κάλιο,
έχουν ήδη εξαντληθεί.
Το ιωδιούχο κάλιο είναι ένα άλας που
μπλοκάρει την είσοδο στον οργανισμό
του καρκινογόνου ραδιενεργού ιωδίου.
Σε περιοχές της Ασίας πολλοί άνθρωποι
έχουν αδειάσει τα φαρμακεία ακόμα και
από τα μπουκαλάκια του αντισηπτικού
υγρού ιωδίου, για να το αλείψουν γύρω
από τον λαιμό τους, μια πρακτική όμως
που δεν έχει αποτέλεσμα.
Oι ειδικοί προειδοποιούν ότι είναι
περιττή αυτή η υστερία και ότι τα χάπια
ιωδίου έχουν περιορισμένη χρησιμότητα,
ενώ ο Παγκόσμιος Oργανισμός Υγείας,
με ανακοίνωσή του, ζητεί από τους
ανθρώπους να συμβουλεύονται τον
γιατρό τους και να μην παίρνουν μόνοι
τους χάπια, καθώς δεν αποτελούν
«αντίδοτο κατά της ραδιενέργειας»
και δεν προσφέρουν προστασία από
ισχυρότερα ραδιενεργά στοιχεία
όπως το καίσιο, ενώ μπορεί να έχουν
παρενέργειες σε μερικούς ανθρώπους,
ειδικά σε εγκύους.
 να αποβάλλουν μάζα και ενέργεια,
20
καλείται ραδιενέργεια ή, εναλλακτικά,
ραδιενέργεια ενός υλικού είναι το
φυσικό μέγεθος που χαρακτηρίζει
τον ρυθμό διάσπασης των ασταθών
πυρήνων του.
Τα ισότοπα γνωστών σταθερών χημικών
στοιχείων, που χαρακτηρίζονται από
ασταθείς πυρήνες, ονομάζονται
ραδιενεργά ισότοπα ή ραδιοϊσότοπα.
Τα ραδιοϊσότοπα μπορούν να
ταξινομηθούν σε:
• Φυσικά ραδιοϊσότοπα (που είναι
συστατικά του φλοιού της Γης από
τη στιγμή της δημιουργίας της). Τα
κυριότερα είναι το ουράνιο-238 (U-238),
το ουράνιο-235 (U-235), το θόριο-232
(Th-232), το κάλιο-40 (K-40). Τα φυσικά
ραδιενεργά στοιχεία-ραδιοϊσότοπα,
εκτός από το έδαφος και τα ορυκτά
(κυρίως το ραδιενεργό κάλιο-40),
ανιχνεύονται στο νερό, στον αέρα, στους
ζωντανούς οργανισμούς, στις τροφές και
στα οικοδομικά υλικά. Ειδικά η τροφική
αλυσίδα αποτελεί πηγή πρόσληψης
φυσικών ραδιενεργών στοιχείων.
• Κοσμογενή ραδιοϊσότοπα (που
παράγονται από την αλληλεπίδραση
της κοσμικής ακτινοβολίας με την
ατμόσφαιρα).
• Τεχνητά παραγόμενα ραδιοϊσότοπα
(που παράγονται τεχνητά σε
εγκαταστάσεις υψηλής τεχνολογίας,
όπως σε πυρηνικούς αντιδραστήρες
και επιταχυντές σωματιδίων). Η έκλυσή
τους στο φυσικό περιβάλλον -και η
διείσδυσή τους στον οργανισμό αρχικά
άμεσα και έπειτα έμμεσα μέσω της
τροφικής αλυσίδας- είναι πιθανόν να
επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στον
πληθυσμό και στο περιβάλλον.
Προβλήματα από την έκθεση
Η έκθεση στη ραδιενέργεια μπορεί να
επιφέρει άμεσα ή έμμεσα προβλήματα
στην ανθρώπινη υγεία. Oι άνθρωποι
μπορεί να εισπνεύσουν τα ραδιενεργά
σωματίδια, να τα καταπιούν ή αυτά να
κάτσουν στο δέρμα τους.
Η δόση και η διάρκεια της έκθεσης
παίζουν καθοριστικό ρόλο για τις
μετέπειτα συνέπειες, καθώς επίσης και
το είδος των ραδιενεργών σωματιδίων,
καθώς μερικά είναι πιο επικίνδυνα ή πιο
ανθεκτικά από άλλα.
Η έκθεση σε πολύ μεγάλες δόσεις
ακτινοβολίας μπορεί να ακολουθηθεί
από άμεση καταστροφή κυττάρων,
οργάνων και συστημάτων, και να
οδηγήσει στον θάνατο του ανθρώπου.
Τέτοιες δόσεις που οδηγούν σε άμεσα
αποτελέσματα παρατηρήθηκαν μόνο
σε μεγάλα ραδιολογικά ή πυρηνικά
ατυχήματα και είναι μια πιθανή απειλή
και για την περίπτωση της Ιαπωνίας, αν
η κατάσταση στους αντιδραστήρες της
Φουκουσίμα επιδεινωθεί περαιτέρω.
Για σχετικά χαμηλές δόσεις, μικρότερες
από αυτές που οδηγούν σε άμεσα
αποτελέσματα, υπάρχει στατιστικά η
πιθανότητα μελλοντικής εμφάνισης
καρκίνου, που είναι τόσο πιθανότερη
όσο μεγαλύτερη είναι η δόση
της ακτινοβολίας.
Σημαντικές είναι οι βλάβες που μπορεί
να προκληθούν στο γενετικό του υλικό
του κυττάρου (στο DNA), διότι αυτές
συνδέονται τόσο με τη μεταβίβαση
κληρονομικών ανωμαλιών στους
απογόνους, όσο και με τη διαδικασία
της καρκινογένεσης.
Oι ακτινοβολίες περιλαμβάνονται
στους περίπου 4.000 γνωστούς
καρκινογόνους παράγοντες, σύμφωνα
με την ΕΕΑΕ. Πιο ευαίσθητοι στη
ραδιενέργεια είναι ο θυρεοειδής
(καρκίνος του συγκεκριμένου αδένα)
και ο μυελός των οστών (λευχαιμία).
O κίνδυνος για τα μακροπρόθεσμα
αποτελέσματα της ακτινοβολίας
εξαρτάται από τη λεγόμενη ενεργό
δόση, η οποία, με τη σειρά της,
εξαρτάται από την απορροφούμενη στο
ανθρώπινο σώμα ενέργεια, το είδος
της ακτινοβολίας και το είδος του
ακτινοβολούμενου ιστού.
Μονάδα μέτρησης της ενεργού δόσης
είναι το Sievert (Sv-Σιβέρτ) και τα
υποπολλαπλάσιά του mSv (μιλισιβέρτ)
και μSv (μικροσιβέρτ).
Η μέση ενεργός δόση ενός ατόμου
που οφείλεται στις τεχνητές και στις
φυσικές πηγές ραδιενέργειας του
γήινου περιβάλλοντος, είναι 0,31 mSv
και 2,4 mSv για κάθε χρόνο αντίστοιχα,
ενώ η ενεργός δόση που αντιστοιχεί
σε μια τυπική ακτινογραφία θώρακος,
είναι περίπου 0,02 mSv, σύμφωνα
με την ΕΕΑΕ.
Το όριο ασφαλούς έκθεσης ενός
ατόμου σε ακτινοβολία είναι 1 mSv
ετησίως, ενώ για τους επαγγελματικά
εκτιθέμενους αυξάνεται στα 20 mSv.
Η ένταση της ραδιενέργειας είναι
αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο
της απόστασης από την πηγή της
ακτινοβολίας (π.χ. από ένα πυρηνικό
αντιδραστήρα με διαρροή).
Σύμφωνα με ειδικούς, ο κίνδυνος για
καρκίνο αυξάνεται όταν η έκθεση στην
ακτινοβολία ξεπεράσει τα 100 mSv
τον χρόνο και γίνεται θανατηφόρα
αν φτάσει τα 5.000 mSv (5 Sv) σε
διάστημα μερικών ωρών. Η έκθεση σε
1 Sv ακτινοβολίας εκτιμάται ότι αυξάνει
τον κίνδυνο θανατηφόρου καρκίνου
κατά περίπου 5%.
Oι μέχρι τώρα μετρήσεις στην Ιαπωνία
γύρω από τους κατεστραμμένους
αντιδραστήρες είναι γύρω στα 400 mSv,
δηλαδή δείχνουν τετραπλάσια επίπεδα
σε σχέση με αυτά που αυξάνουν τον
κίνδυνο για καρκίνο.
Oι μέχρι τώρα επιστημονικές μελέτες
έχουν εστιάσει κυρίως στον κίνδυνο
καρκίνου λόγω μεγάλων δόσεων
ακτινοβολίας και υπάρχει μικρότερη
επιστημονική συμφωνία σχετικά με
τις συνέπειες της έκθεσης σε μικρές
δόσεις. Oι μεγάλες δόσεις προκαλούν
ναυτία, εμετό, αδυναμία, διάρροια,
πονοκεφάλους, πυρετό, πτώση μαλλιών,
δερματικά εγκαύματα, δυσλειτουργία
οργάνων, πρόωρη γήρανση και πιθανώς
 Τα ατυχήματα που μας στιγμάτισαν

πρόωρο θάνατο.
21
Τα καρκινογόνα ραδιοϊσότοπα
καίσιο-137 και ιώδιο-131 είναι οι
κυριότερες απειλές μέχρι στιγμής από Three Mile Island - Πενσιλβάνια, ΗΠΑ
Στις 28 Μαρτίου 1979, στο Three Mile Island (Νησί των Τριών Μιλίων) στην Πενσιλβάνια, εξαιτίας ανθρώπινου
τη διαρροή ραδιενέργειας στην Ιαπωνία. λάθους παρουσιάστηκε πρόβλημα στον αντιδραστήρα Νο 2, με αποτέλεσμα να απελευθερωθούν μεγάλες ποσότητες
Το καίσιο-137, που είναι πιο επικίνδυνο, ραδιενέργειας στην περιοχή. 140.000 άνθρωποι μέσα σε λίγες ώρες εγκατέλειψαν την πόλη, ενώ αυξήθηκε
δραματικά ο ρυθμός των καρκινοπαθειών. Σήμερα λειτουργεί μόνον ο ένας από τους τέσσερις αντιδραστήρες.
μπορεί να μολύνει την τροφή και το
νερό, συσσωρευόμενο στους μαλακούς
ιστούς του οργανισμού, όπως στους
μυς. Έχει ημι-ζωή περίπου 30 ετών και
αποβάλλεται σταδιακά μέσω των ούρων.
Το ιώδιο-131, που αναπνέεται ή
καταπίνεται, έχει πιο σύντομη ζωή οκτώ
ετών. Συγκεντρώνεται στον θυρεοειδή
και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε
λίγα χρόνια, ενώ σε χαμηλές δόσεις
μειώνει την παραγωγή των ορμονών
του αδένα.

Το δίδαγμα
Η ραδιενέργεια είναι μια μορφή
ακτινοβολίας με μεγάλη επικινδυνότητα
Τσέρνομπιλ - Oυκρανία
για τον άνθρωπο. Τα πυρηνικά Το ημερολόγιο έγραφε 26 Απριλίου 1986 όταν αλυσιδωτές εκρήξεις στον αντιδραστήρα Νο 4 του πυρηνικού
ατυχήματα που έγιναν (Three Mile σταθμού στο Τσέρνομπιλ προκάλεσαν την απελευθέρωση τεράστιων ποσοτήτων ραδιενέργειας στην περιοχή. Oι
Island, Τσέρνομπιλ, Φουκουσίμα) καρκινοπάθειες και οι τερατογενέσεις αυξήθηκαν με τρομακτικούς ρυθμούς, και ένα ραδιενεργό νέφος κάλυψε
σχεδόν όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου δυο από τους εργάτες του σταθμού.
επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό μας και Μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και από εγκαύματα λόγω της θερμότητας, πέθαναν 28 εκ των
επιβάλλουν να αναζητήσουμε άλλες πυροσβεστών που έσπευσαν στον χώρο του ατυχήματος και διαπιστώθηκαν 19 επιπλέον θάνατοι ώς το 2004.
λύσεις, πιο φιλικές προς τον άνθρωπο Επιπλέον, υπολογίζεται ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του
περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Oι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς
και το περιβάλλον. Είμαστε όμως που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.
έτοιμοι να κάνουμε κάτι τέτοιο;
Η ανένδοτη στάση που κρατούν χώρες
όπως η Τουρκία και η Βουλγαρία στο
θέμα της κατασκευής πυρηνικών
αντιδραστήρων στα εδάφη τους, με
σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής
ενέργειας, αποδεικνύει ότι το χρήμα
κινεί τη βούληση των κρατών...

Φουκουσίμα - Ιαπωνία
O καταστροφικός σεισμός της 11ης Μαρτίου 2011 που χτύπησε την Ιαπωνία προκάλεσε σημαντικές ζημιές στους
αντιδραστήρες του πυρηνικού σταθμού της Φουκουσίμα. Μέχρι αυτή τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο, η
κατάσταση στην Ιαπωνία παραμένει στην κόψη του ξυραφιού. Από τις λίγες και πολύ λακωνικές ανακοινώσεις των
ιαπωνικών αρχών καταλαβαίνει κανείς ότι η κατάσταση στη Φουκουσίμα μπορεί να ανατραπεί από λεπτό σε λεπτό.
Ραδιενέργεια έχει ανιχνευτεί σε τρόφιμα και στο νερό της περιοχής, την ίδια στιγμή που οι κρατικές δυνάμεις
καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να μειώσουν τη θερμοκρασία των αντιδραστήρων με τη ρίψη νερού.
 Πυρηνική ενέργεια
Του Χάρη Φλουδόπουλου
07
22
H ΠΥΡΗΝΙΚH ΦΕΥΓEI
Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΑ
Με τη ραδιενεργή σκόνη των εκρήξεων
στους ιαπωνικούς αντιδραστήρες
ακόμη να μην έχει καταλαγιάσει,
ο αντίκτυπος του δυστυχήματος που
ήδη έχει πάρει τη δική του θέση
μεταξύ των μεγαλύτερων πυρηνικών
καταστροφών, αποδεικνύεται
καθοριστικός για το μέλλον της
πυρηνικής βιομηχανίας.
Μιας βιομηχανίας που πριν από την 11η
Μαρτίου θεωρούνταν ως μία από τις
πιο υποσχόμενες επενδυτικές επιλογές
του τομέα της ενέργειας. Σε αυτό
το κλίμα, είναι σαφές ότι η πράσινη
ενέργεια κερδίζει δυναμικά έδαφος.
Το πρώτο χτύπημα για την πυρηνική
αγορά εκτός Ιαπωνίας ήρθε στις αρχές
της εβδομάδας, όταν η γερμανική
Commerzbank (CBK), ανακοίνωσε
την αποχώρησή της από το σχέδιο
κατασκευής πυρηνικού εργοστασίου
στο Γιαταπούρ της Ινδίας. Η γερμανική
τράπεζα επικαλέστηκε για την απόφασή
της τον πιθανό αντίκτυπο του έργου
στην περιβαλλοντική αειφορία, αλλά και
τους κινδύνους για τη φήμη της από τη
συμμετοχή της στο έργο.
Πάντως η επένδυση αξίας 13 δισ.
δολαρίων, στην οποία μετέχει η
γαλλική Areva και ο ινδικός οργανισμός
πυρηνικής ενέργειας, δεν ακυρώνεται.
Για την Areva ωστόσο, παγκόσμιο
ηγέτη στην κατασκευή πυρηνικών
αντιδραστήρων, το ινδικό έργο είναι
ίσως ο μικρότερος πονοκέφαλος
των ημερών. Η Areva (CEI) μέσα σε
διάστημα λίγων ημερών είδε τη μετοχή
της να κάνει βουτιά πάνω από 23% μετά
το δυστύχημα στον πυρηνικό σταθμό
Φουκουσίμα Νταΐτσι εν μέσω ανησυχιών
για τις επιπτώσεις της ιαπωνικής
τραγωδίας στην πυρηνική βιομηχανία.
Ακυρώσεις
Αρκετές μέρες μετά την ιαπωνική
τραγωδία, το οικονομικό τσουνάμι
συνεχίζεται συμπαρασύροντας
πρωτίστως τις εταιρείες που
δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη,
την κατασκευή και τη λειτουργία
πυρηνικών αντιδραστήρων. Σε αυτό
συνετέλεσαν βασικά οι φόβοι για
ακύρωση προγραμμάτων ανάπτυξης
νέων μονάδων, αλλά και η ανησυχία
για εκτίναξη των εξόδων για λήψη
επιπλέον μέτρων ασφάλειας. Πρώτες
χώρες που κινήθηκαν σε αυτήν
την κατεύθυνση ήταν η Ελβετία και
η Γερμανία. Στην περίπτωση της
Γερμανίας, η διαφαινόμενη ακύρωση
της απόφασης για παράταση ζωής 17
παλαιών πυρηνικών αντιδραστήρων
ακουμπά τα utilities RWE και E.ON, που
κατέγραψαν απώλειες άνω του 5% στο
χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης.
Στην Ελβετία η κυβέρνηση προχώρησε
σε πάγωμα του προγράμματος
αντικατάστασης τριών πυρηνικών
σταθμών, απόφαση που οδήγησε σε
υποχώρηση 7,1% των μετοχών της BKW
FMB EnergieAG (BKW), της εταιρείας
που διαχειρίζεται τους αντιδραστήρες
από το 1972. Oι άλλοι διαχειριστές
πυρηνικών αντιδραστήρων, η Alpiq
Holding (ALPH) και η Axpo Holding AG
δεν επηρεάστηκαν.
Moody’s
Ρίσκο μετάδοσης της ιαπωνικής κρίσης
στις εταιρείες που διαχειρίζονται
πυρηνικούς αντιδραστήρες στις ΗΠΑ
 Info 23

• 443 πυρηνικοί αντιδραστήρες λειτουργούν σήμερα.

• Πριν από το ατύχημα υπήρχαν σχέδια για διπλασιασμό των αντιδραστήρων
σε διάστημα 15 ετών.
• Κατά 18 δισ. δολάρια μειώθηκε η κεφαλαιοποίηση της Tepco σε δύο μέρες
μετά το δυστύχημα.
• 5,3% απώλειες κατέγραψαν οι μετοχές της E.ON και 4,8% της RWE.
• Το 29,5% έφτασαν οι απώλειες των μεγάλων εταιρειών εξόρυξης ουρανίου.
 προβλέπει η Moody’s, προειδοποιώντας
24
ότι επίκεινται μεταβολές στις
αξιολογήσεις της για τις εταιρείες
του κλάδου. Μεταξύ αυτών,
η General Electric (GE), που είναι και
ο κατασκευαστής των ηλικίας 40 ετών
αντιδραστήρων της Φουκουσίμα. Η GE
συγκαταλέγεται μεταξύ των εταιρειών
που πόνταραν πολλά στην αναγέννηση
της πυρηνικής ενέργειας, και η οποία
μετά το ατύχημα είδε τη μετοχή της
να καταγράφει απώλειες άνω του 3%.
Αρνητικά επηρεάστηκαν επίσης οι
μετοχές εταιρειών που λειτουργούν
παλαιούς αντιδραστήρες και θα
αντιμετωπίσουν σοβαρά εμπόδια από
πιθανή αυστηροποίηση των κανονισμών,
όπως η Entergy Corp (ETR) στη Νέα
Υόρκη και η Southern California Edison
(SCE) στην Καλιφόρνια. Αντίθετα,
η διαβεβαίωση του Μπαράκ Oμπάμα
ότι θα διατηρηθεί η χρηματοδότηση
για το σχέδιο της NRG Energy (NRG)
στο Νότιο Τέξας, ενίσχυσε τη μετοχή
της εταιρείας. Απώλειες 9% και
για τη μετοχή της κατασκευαστικής
Shaw Group, που συμμετέχει στο
κονσόρτσιουμ ανάπτυξης αρκετών
αντιδραστήρων στη χώρα.
Εκτός των «μεγάλων» της αγοράς
αρνητικός αντίκτυπος σημειώθηκε
και στη μικρομεσαία κεφαλαιοποίηση.
Στο άκουσμα της δεύτερης έκρηξης
του αντιδραστήρα στο Νταΐτσι,
η κατασκευαστική Shaw Group
(SHAW) έχασε 16,1% και η εταιρεία
μηχανολογικού εξοπλισμού Curtiss -
Wright (CW) 7,1%.
Oι ανεπηρέαστοι
Κρίσιμη για το μέλλον της πυρηνικής
βιομηχανίας θα είναι πάντως
η στάση της Κίνας και της Ινδίας,
που σχεδιάζουν την κατασκευή δέκα και
δώδεκα νέων πυρηνικών εργοστασίων
αντίστοιχα. Κατ’ αρχάς, αξιωματούχοι
των δύο χωρών δηλώνουν ότι τα
σχέδιά τους δεν θα επηρεαστούν από
το δυστύχημα της Ιαπωνίας. Στο ίδιο
μήκος κύματος Ιταλία, Ρωσία, Τουρκία
και Τσεχία δηλώνουν ότι τα πυρηνικά
τους σχέδια παραμένουν ανεπηρέαστα.
Πάντως η αγορά παραμένει
επιφυλακτική, όπως δείχνουν και οι
απώλειες έως 6% της μετοχής της Enel
στο Μιλάνο.
Αρκετές μέρες
μετά την ιαπωνική
τραγωδία, το οικονομικό
τσουνάμι συνεχίζεται
συμπαρασύροντας
πρωτίστως τις εταιρείες που
δραστηριοποιούνται στην
ανάπτυξη, την κατασκευή
και τη λειτουργία πυρηνικών
αντιδραστήρων. Σε αυτό
συνετέλεσαν βασικά οι φόβοι
για ακύρωση προγραμμάτων
ανάπτυξης νέων μονάδων,
αλλά και η ανησυχία για
εκτίναξη των εξόδων για
λήψη επιπλέον μέτρων
ασφάλειας. Πρώτες χώρες
που κινήθηκαν σε αυτήν την
κατεύθυνση ήταν η Ελβετία
και η Γερμανία
Tepco, Mitsubishi
Απώλειες 18 δισ. δολαρίων μέσα
σε δύο συνεδριάσεις κατέγραψαν οι
μετοχές της ιδιοκτήτριας εταιρείας
του Φουκουσίμα Νταΐτσι, Tokyo Electric
Power (TEPCO), η οποία αντιμετωπίζει
τεράστια κόστη αποκατάστασης
και θεωρείται ότι δεν πρόκειται να
εμφανίσει κερδοφορία για την επόμενη
δεκαετία. Προβλήματα αντιμετωπίζουν
επίσης και οι πυρηνικές δραστηριότητες
 25

της Toshiba (TOSBF) που είναι τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο και υφιστάμενες μονάδες παραγωγής.
κατασκευαστής αρκετών αντιδραστήρων μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Αναλυτές
στο εργοστάσιο που χτυπήθηκε (-19,5%) εντοπίζουν δύο βασικούς κινδύνους για Παγκόσμιοι παίκτες πριν από τη λαίλαπα
και της Mitsubishi (MSBHY -10,9%). τη συγκεκριμένη κατηγορία μετοχών: ο Από τη «λαίλαπα» των ρευστοποιήσεων
ένας έγκειται στο ενδεχόμενο διεθνούς της εβδομάδας που πέρασε δεν
Oυράνιο μαζικής στροφής προς ανανεώσιμες, ξέφυγαν ούτε οι μεγαλύτεροι
Αντιμέτωπες με ένα αρνητικό, πράσινες πηγές ενέργειας, ενώ παγκόσμιοι «παίκτες»: Τόσο η
σχεδόν «εχθρικό» περιβάλλον, ο δεύτερος στο ενδεχόμενο να μεγαλύτερη εισηγμένη του κλάδου
ήρθαν οι μετοχές των εταιρειών που απαιτηθούν έκτακτες δαπάνες για την διεθνώς, η καναδική Cameco (CCJ),
εμπλέκονται στην εξόρυξη ουρανίου, ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας σε όσο και άλλες εταιρείες, όπως οι
Uranium Resources (URRE), Ur Energy
(URG), Uranium Energy (UEC), είδαν
Πενθήμερες απώλειες από τις 11 Μαρτίου τις μετοχές τους να υποχρεώνονται
Oι «πυρηνικές» μετοχές σε σοβαρές, διψήφιες ποσοστιαίες
απώλειες. Το ίδιο συνέβη και με τις
Εταιρεία Πενθήμερες απώλειες* μετοχές των Denison Mines (DNN),
RWE 7,9% Uranium One (SXRZF) και Bannerman
Resources (BNNLF), που σε μία μόλις
Toshiba 31,2% ημέρα, την περασμένη Τρίτη, σημείωσαν
Mitsubishi 1,6% «βουτιά» από 22,5 έως και 29,5%...
Tepco 28,44%
Areva 12,1%
General Electric 4,9%
Entergy 8,78%
South California Edison 1,1%
Cameco 18,8%
Uranium Resources 41,6%
Ur Energy 38,07%
Uranium Energy 21,3%
*Από τις 11 έως τις 16 Μαρτίου
 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Του Χάρη Φλουδόπουλου

08
26

ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΑΠO ΤO ΤΣOΥΝΑΜΙ
Μια τεράστια ευκαιρία για την
Ελλάδα και τις επιχειρήσεις που
δραστηριοποιούνται στην πράσινη
ενέργεια, ξεπηδά μέσα από
τα συντρίμμια των αντιδραστήρων
της Φουκουσίμα.
Η πυρηνική κρίση που έχει ξεσπάσει
μετά την ιαπωνική τραγωδία, οδηγεί
σε επανεξέταση των σχεδίων για την
ανάπτυξη νέων αντιδραστήρων, αλλά
και σε πρόωρο τέλος της περίφημης
πυρηνικής αναγέννησης.
Αναλυτές εκτιμούν πως ένα σημαντικό
κομμάτι από τα 68.000 MW νέων
πυρηνικών που είχαν προγραμματιστεί
να κατασκευαστούν τα επόμενα χρόνια,
θα πέσει «θύμα» των εκρήξεων στους
ιαπωνικούς αντιδραστήρες, ανοίγοντας
τον δρόμο στην πράσινη ενέργεια.
Τα σχέδια για την ανάπτυξη νέων
πυρηνικών μονάδων σε Τουρκία,
Βουλγαρία, Αλβανία και Σκόπια
επισήμως δεν έχουν ακυρωθεί,
ωστόσο η εμπειρία του τελευταίου
δυστυχήματος στο Τσέρνομπιλ δείχνει
ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για
να συνέλθει η πυρηνική βιομηχανία
και αφού προηγουμένως τεθούν νέα
στάνταρ ασφάλειας που θα αυξήσουν
δραματικά τα επενδυτικά κόστη.
Έλλειμμα ισχύος
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στη
βαλκανική... γειτονιά μας δημιουργείται
έλλειμμα ισχύος, άνω των 10.000 MW,
τα οποία θα πρέπει να καλυφτούν από
άλλες πηγές ενέργειας που θα έχουν
τα ίδια χαρακτηριστικά, δηλαδή θα είναι
μονάδες βάσης με ανανεώσιμο καύσιμο
και μηδενικές εκπομπές ρύπων.
Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά
δυνητικά μπορούν να εντοπιστούν μόνο
στις νέες τεχνολογίες ΑΠΕ.
Υπεράκτια αιολικά πάρκα, ηλιοθερμικά
και φωτοβολταϊκά πάρκα, υβριδικές
τεχνολογίες ΑΠΕ και έργα γεωθερμίας,
συνθέτουν το σκηνικό της επόμενης
μέρας μετά τη Φουκουσίμα και
δημιουργούν ένα τεράστιο δυναμικό
για την Ελλάδα, με σκοπό η χώρα μας
να ηγηθεί της πράσινης επανάστασης
στην ευρύτερη βαλκανική περιοχή.
Ισχυρό δυναμικό μονάδων
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα
είναι η μοναδική χώρα της περιοχής με
ισχυρό δυναμικό μονάδων παραγωγής
φωτοβολταϊκών, από εταιρείες όπως
η Solar Cells, η Silcio και η ExelGroup.
H προοπτική κατασκευής νέας
μονάδας και ερευνητικού κέντρου
στην Κοζάνη από τη ΔΕΗ με διεθνή
εταίρο, μετατρέπει τη χώρα μας σε εν
δυνάμει ηγέτη της ευρύτερης περιοχής
στον κλάδο των φωτοβολταϊκών.
Με βάση το εθνικό σχέδιο για την
ανάπτυξη των ΑΠΕ προβλέπεται
η ανάπτυξη 9.500 MW πράσινων
μονάδων εντός των συνόρων, που
ισοδυναμούν με επενδύσεις που μόνο
για φέτος ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής
Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕΠ), στην
ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής
Μεσογείου, το δυνητικό δυναμικό ΑΠΕ
Υπεράκτια αιολικά
πάρκα, ηλιοθερμικά και
φωτοβολταϊκά πάρκα,
υβριδικές τεχνολογίες
ΑΠΕ και έργα γεωθερμίας,
συνθέτουν το σκηνικό της
επόμενης μέρας μετά τη
Φουκουσίμα και δημιουργούν
ένα τεράστιο δυναμικό για
την Ελλάδα με σκοπό η χώρα
μας να ηγηθεί της πράσινης
επανάστασης στην ευρύτερη
βαλκανική περιοχή
αντιπροσωπεύει ισχύ 26,1 GW, ενώ
ήδη στην ευρύτερη περιοχή έχουν
προγραμματιστεί έργα ισχύος 10,3
GW με συνολικό ύψος επενδύσεων
στα 20 δισ. ευρώ. Πιθανή αναβάθμιση
προς τα πάνω των στόχων ανεβάζει
το επενδυτικό δυναμικό στα 120 με
140 δισ. ευρώ σύμφωνα με την ΕΤΕΠ.
Σχέδια που, εφόσον υλοποιηθούν, θα
δημιουργήσουν τσουνάμι ανάπτυξης
στην πράσινη ενέργεια, δημιουργώντας
νέα δυναμική για τις παραδοσιακές
δυνάμεις της ελληνικής αγοράς, όπως
η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η EdF EN,
27
η Τέρνα Ενεργειακή, η RF Energy,
η Protergia, αλλά και οι νέοι «παίκτες»
των φωτοβολταϊκών όπως η Βιοσάρ,
η Martifer, η Positive Energy και
άλλοι. Αλλά και οι μεγάλοι διεθνείς
κατασκευαστές ανεμογεννητριών, όπως
η Vestas, πιθανόν να επανεξετάσουν
σχέδια ανάπτυξης ή επέκτασης
μονάδων παραγωγής ανεμογεννητριών.
Διεθνές «ράλι» στις πράσινες μετοχές
Την ίδια στιγμή που οι μετοχές του
ενεργειακού τομέα κατέρρεαν υπό
το βάρος της κρίσης στην Ιαπωνία,
ένας ενεργειακός κλάδος, οι ΑΠΕ,
κατέγραφαν κέρδη, όπως επισημαίνει
το πράσινο επενδυτικό γκρουπ WHEB.
Σύμφωνα με την Barclays Capital, το
καλύτερο δυνατό σενάριο για την
πυρηνική βιομηχανία είναι να υπάρξουν
σημαντικές καθυστερήσεις σε νέες
επενδύσεις. Σύμφωνα δε με αναλυτές
της Credit Suisse, το δυστύχημα στην
Ιαπωνία αναμένεται σταδιακά να
προσθέσει ώθηση ειδικά στη βιομηχανία
των φωτοβολταϊκών.
Το νέο σκηνικό όπως διαμορφώνεται
γύρω από την πυρηνική ενέργεια αλλά
και τις ΑΠΕ, οδήγησε σε ένα νέο «ράλι»
τις μετοχές του κλάδου. Στη Γερμανία η
Conergy (CGY), που δραστηριοποιείται
δυναμικά και στη χώρα μας, κατέγραψε
κέρδη άνω του 22%, η Q-Cells (QCE)
15% και η Solarworld (SWV) 13%.
Στις ΗΠΑ ο δείκτης FTSE cleantech
έγραψε σημαντικά κέρδη, ενώ σε
επίπεδο μετοχών οι First Solar και
Trina Solar κέρδισαν πάνω από 7%.
Oφέλη αναμένονται και για τις κινεζικές
εταιρείες κατασκευής πρώτων υλών
φωτοβολταϊκών, όπως η GCL Poly
Energy, αλλά και αιολικών, όπως η
Longyuan Power Group.
 Διεθνής αγορά πετρελαίου
Του Γιώργου Παυλόπουλου
09
28
ΑΝΑΤΑΡΑΞΕΙΣ
ΣΤO ΠΕΤΡΕΛΑΙO
ΑΠO Μ. ΑΝΑΤOΛΗ
Oι αλυσιδωτές εξεγέρσεις στον
αραβικό κόσμο απειλούν να τυλίξουν
στις φλόγες τους ακόμη και τη Μέκκα
του πετρελαίου και ηγέτιδα του OΠΕΚ,
τη Σαουδική Αραβία, με αποτέλεσμα η
τιμή του «μαύρου χρυσού» να κινείται
ανοδικά. Η αύξηση της έντασης στη
Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή, περιοχές
από τις οποίες προέρχεται το 1/3 του
παγκόσμιου πετρελαίου, προκαλεί
σοβαρή ανησυχία στις διεθνείς αγορές.
Όταν οι Τυνήσιοι εξεγέρθηκαν
τον Ιανουάριο ανατρέποντας τον
πρόεδρό τους, κανείς δεν μπορούσε
να φανταστεί ότι αυτή η εξέλιξη θα
μπορούσε να αλλάξει τον χάρτη της
περιοχής. Και σίγουρα δεν γινόταν
λόγος για σοβαρές επιπτώσεις
στην αγορά ενέργειας, μιας και η
συγκεκριμένη χώρα ούτε παράγει
πετρέλαιο και φυσικό αέριο ούτε όμως
αποτελεί σημαντικό καταναλωτή. Κάτι
ανάλογο συνέβη και με την τραγωδία
που έπληξε την Ιαπωνία. Το πρωί της
Παρασκευής 11 Μαρτίου, όταν έγινε
γνωστό σε όλη την υφήλιο ότι η Χώρα
του Ανατέλλοντος Ηλίου είχε πληγεί
από έναν σεισμό 8,9 Ρίχτερ (9, με βάση
την τελευταία αναθεώρηση) και ένα
τσουνάμι που έφτανε σε ύψος μέχρι
και τα δέκα μέτρα, λίγοι σκέφτηκαν
ότι αυτό το γεγονός θα μπορούσε
να ταρακουνήσει συθέμελα τους
πυρηνικούς αντιδραστήρες απ’ άκρου
εις άκρον του πλανήτη.
Η συνέχεια όμως έκανε τους πάντες
να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους
και τους υπολογισμούς που είχαν κάνει
μέχρι σήμερα, γιατί αντιλήφθηκαν
παράλληλα πόσο ευαίσθητη είναι η
ενεργειακή αγορά τόσο στα ακραία
φυσικά φαινόμενα, όσο και στις μεγάλες
γεωπολιτικές ανακατατάξεις, ειδικά στην
ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Αίγυπτος
Έτσι, από τη στιγμή που οι φλόγες της
εξέγερσης ξεπήδησαν στην Πλατεία
Απελευθέρωσης του Καΐρου, η τιμή του
πετρελαίου πήρε την ανηφόρα. Βλέπετε,
η Αίγυπτος μπορεί να μη διαφέρει πάρα
πολύ από την Τυνησία όσον αφορά την
παραγωγή και την κατανάλωση, όμως
έχει ένα χαρακτηριστικό που καθιστά
τον ρόλο της καθοριστικό: τη διώρυγα
του Σουέζ, από την οποία διέρχονται
καθημερινά (με βάση τα στοιχεία του
2010) περίπου 2 εκατ. βαρέλια αργού,
δηλαδή το 5% περίπου της παγκόσμιας
παραγωγής. Δεν πρόκειται ασφαλώς
για ποσότητα που δεν μπορεί να
αναπληρωθεί, όμως είναι αρκετή για να
προκαλέσει αβεβαιότητα και να ρίξει
νερό στον μύλο των κερδοσκόπων.
Λιβύη
Η συνέχεια ήταν ακόμη χειρότερη.
O ξεσηκωμός εναντίον του Μουαμάρ
Καντάφι από τους κατοίκους της
Βεγγάζης, μιας περιοχή στην οποία
βρίσκονται σημαντικά κοιτάσματα
πετρελαίου, ανάγκασε την αγορά
να στρέψει την προσοχή της στο
Μαγκρέμπ. Η αιτία είναι προφανής,
και αυτό γιατί η Λιβύη διαθέτει στο
υπέδαφός της διαπιστωμένα αποθέματα
42 δισ. βαρελιών πετρελαίου, τα
οποία την καθιστούν πρώτη στην
Αφρική και την τοποθετούν μέσα στην
πρώτη δεκάδα παγκοσμίως. Μάλιστα,
το γεγονός ότι έχει εξερευνηθεί
ενδελεχώς μόλις το 25% του
υπεδάφους της, αφήνει ανοιχτό το
ενδεχόμενο τα αποθέματα να είναι
πολύ μεγαλύτερα.
Oι ταραχές στη Λιβύη έχουν περιορίσει
την παραγωγή πετρελαίου της
χώρας σε λιγότερο από 25% της
προηγούμενης ημερήσιας παραγωγής
της, των 1,6 εκατ. βαρελιών.
Έντονοι είναι οι φόβοι για την εξέλιξη
της κατάστασης στη χώρα (μετά και την
επέμβαση των συμμαχικών δυνάμεων),
η οποία ενδέχεται να διατηρηθεί
επί μακρόν ή ακόμη χειρότερα
να εκφυλιστεί σε ένα νέο Ιράκ ή
Αφγανιστάν, ενώ έχουν παραλύσει
οι πετρελαϊκές της εξαγωγές.
Ας σημειωθεί ότι η Λιβύη αποτελεί τον
12ο μεγαλύτερο εξαγωγέα πετρελαίου
στον κόσμο.
Παραγωγή πετρελαίου ανά χώρα
Χώρα Ποσότητα Έτος
Ανησυχία στην Ευρώπη
Περισσότερο από όλους ανησύχησαν
φυσικά οι Ευρωπαίοι, με πρώτες τις
χώρες του Νότου και κυρίως την Ιταλία.
Γι’ αυτούς άλλωστε οι εξελίξεις είχαν
ακόμη μεγαλύτερη σημασία, κάτι που
αποδεικνύεται και από τα στοιχεία.
Λόγω της μικρής απόστασης και του
μικρού κόστους μεταφοράς, το 85%
των πετρελαϊκών εξαγωγών της Λιβύης
κατευθύνεται προς την Ευρώπη, για την
οποία η χώρα στην οποία κυριάρχησε
απολύτως ο Καντάφι επί 40 χρόνια
είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής
αργού. Εάν σε αυτό προσθέσει κανείς
και το γεγονός ότι στη Λιβύη υπάρχουν
και 1,3 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού
αερίου, τότε η σημασία της είναι κάτι
παραπάνω από προφανής.
Η τιμή του μπρεντ
Υπό αυτό το πρίσμα, μάλλον δεν πρέπει
να προκαλεί έκπληξη σε κανέναν η
εκτόξευση της τιμής του μπρεντ στα
Αποθέματα πετρελαίου ανά χώρα
Χώρα Ποσότητα
120 δολάρια το βαρέλι, επίπεδο το
29
οποίο οι αναλυτές θεωρούν οριακό,
καθώς εκτιμούν ότι από εκεί και πάνω
οι αρνητικές επιπτώσεις αρχίζουν
να γίνονται ιδιαίτερα αισθητές στην
παγκόσμια οικονομία,
η ανάκαμψη της οποίας από τη μεγάλη
χρηματοπιστωτική κρίση κάθε άλλο
παρά δείχνει να έχει σταθεροποιηθεί.
Η ανησυχία μάλιστα έφτασε στα όρια
της αγωνίας και του φόβου, καθώς οι
πρώτες ενδείξεις αναταραχής είχαν
αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους
και στις χώρες του Περσικού Κόλπου,
όπου η Σαουδική Αραβία όχι μόνο
κατέστειλε βίαια και εν τη γενέσει
τους τις διαδηλώσεις των σιιτών στο
έδαφός της, αλλά έστειλε στρατό στο
γειτονικό Μπαχρέιν, προκειμένου να
αποτρέψει την κατάρρευση του εκεί
βασιλιά και συμμάχου της.
 Διεθνής αγορά ενέργειας
Του Γιώργου Παυλόπουλου

10
30

ΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO
«ΑΠOΤΥΠΩΜΑ»
ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
Η Γερμανία δεν το κρύβει: έχει θέσει
στόχο να απεξαρτηθεί σταδιακά από
τις συμβατικές πηγές ενέργειας
και, με τον τρόπο αυτό, να καταστεί
όσο το δυνατόν πιο αυτόνομη
ενεργειακά - κάτι που, με τη σειρά
του, αναμφίβολα θα δώσει μεγάλη
ώθηση στην ισχυρότερη οικονομική
μηχανή της Ευρώπης. Ήδη, σε επίπεδο
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η
Γερμανία πρωτοπορεί, στην Ευρώπη
αλλά και παγκοσμίως, ευελπιστώντας
μέχρι το 2050 να καλύπτει μέσω αυτών
το 50% των αναγκών της σε ηλεκτρική
ενέργεια. Μέχρι να γίνει όμως αυτό,
η νυν κυβέρνηση είχε πάρει την
απόφαση να παρατείνει τη λειτουργία
των πυρηνικών αντιδραστήρων
- μέχρις ότου ήρθε η τραγωδία
της Ιαπωνίας, που ανάγκασε την
Άνγκελα Μέρκελ και τους επιτελείς
της να κλείσουν επειγόντως και για
διάστημα τριών μηνών τους επτά πιο
παλιούς αντιδραστήρες, αλλά και να
θέσουν στην Ευρώπη θέμα σταδιακής
κατάργησης της πυρηνικής ενέργειας
συνολικά. Τελικά, η ίδια η Φύση
επιβάλλει αποφάσεις που, υπό άλλες
συνθήκες, δεν θα λαμβάνονταν...

Από την ταράτσα του ξενοδοχείου
Victoria, που βρίσκεται στην πόλη
Φράιμπουργκ, στο νοτιοδυτικό τμήμα
της Γερμανίας και στο κρατίδιο της
Βάδης-Βυρτεμβέργης, ο επισκέπτης
έχει έξοχη θέα της γύρω περιοχής.
Παράλληλα, όμως, του δίνεται
η δυνατότητα να αποκτήσει μια
πανοραμική άποψη από τα χιλιάδες
φωτοβολταϊκά συστήματα που είναι
εγκατεστημένα στην πόλη: στις
στέγες των σπιτιών και των δημόσιων
υπηρεσιών, στο αθλητικό κέντρο και,
φυσικά, στο ίδιο το ξενοδοχείο. «Το
Φράιμπουργκ είναι φημισμένο για τον
πρωτοπόρο ρόλο του στην προστασία
του περιβάλλοντος», λέει περήφανα
ο Ντίτερ Σάλομον μιλώντας στην
εφημερίδα «Financial Times».
O Σάλομον είναι δήμαρχος της
πόλης από το 2002 και μέλος του
κόμματος των Πρασίνων - οι οποίοι,
παρεμπιπτόντως, καταγράφουν το
τελευταίο διάστημα εντυπωσιακές
επιδόσεις σε όλες τις δημοσκοπήσεις.
O ίδιος δεν παραλείπει να δώσει
έμφαση και σε άλλους τομείς που έχουν
άμεση σχέση με το περιβάλλον, όπως
είναι ο καλός χωροταξικός σχεδιασμός
και η διαχείριση της κυκλοφορίας,
η οποία έχει ως αποτέλεσμα το 70%
των μετακινήσεων να γίνεται είτε με
τα δημόσια μέσα μεταφοράς είτε με τα
ποδήλατα και τα πόδια.
Ελάχιστοι αμφιβάλλουν ότι το
παράδειγμα του Φράιμπουργκ
-στο οποίο έχει αποδοθεί ο τίτλος
της «κλιματικής πρωτεύουσας
της Γερμανίας»- αποτέλεσε μία
από τις πηγές έμπνευσης για
την περιβαλλοντική πολιτική της
κυβέρνησης της Γερμανίας και της
καγκελαρίου Α. Μέρκελ προσωπικά,
η οποία βρίσκεται στο «τιμόνι» της εδώ
και έξι περίπου χρόνια.
Το γερμανικό σχέδιο ενέργειας
Έτσι, πέρυσι δημοσιοποιήθηκε ένα
νέο σχέδιο για την ενέργεια στη χώρα
- το πρώτο εδώ και 30 χρόνια. Σε
αυτό, ανάμεσα στα άλλα, τίθεται ένας
εξαιρετικά φιλόδοξος στόχος όσον
αφορά το ποσοστό της ηλεκτρικής
ενέργειας που θα παράγεται από
ανανεώσιμες πηγές: από 16% που είναι
σήμερα στο 50% μέχρι το 2050.
Εάν αυτός ο στόχος υλοποιηθεί,
τότε η Γερμανία θα έχει κάνει ένα
τεράστιο βήμα προς την ενεργειακή της
αυτονομία και, κατά συνέπεια, προς την
απεξάρτησή της από τις συμβατικές
Πόλη-μοντέλο το Φράιμπουργκ
Στην πόλη των 222.000 κατοίκων
παράγονται ετησίως 1,8 εκατ. τόνοι
διοξειδίου του άνθρακα. Πρόκειται για
ποσότητα κατά 14% χαμηλότερη έναντι
του 1992, η οποία όμως υπολείπεται
του στόχου που είχε τεθεί για μείωση
των εκπομπών κατά 25% έως το 2010.
Παρ’ όλα αυτά, ο δήμαρχος υποστηρίζει
πως είναι απολύτως ρεαλιστικό οι
εκπομπές του συγκεκριμένου αερίου
του θερμοκηπίου να μειωθούν κατά
40% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα
έως το 2030.
Στο Φράιμπουργκ αντιστοιχούν 423
αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης σε
κάθε 1.000 κατοίκους, αναλογία που
είναι η χαμηλότερη ανάμεσα σε όλες
τις μεγάλες πόλεις της Γερμανίας.
Στην πόλη υπάρχουν 500 χιλιόμετρα
ποδηλατόδρομων, καθώς και 9.000
θέσεις πάρκινγκ για ποδήλατα.
Επίσης, υπάρχει μεγάλος βαθμός
ανακύκλωσης των απορριμμάτων,
ενώ η περιβαλλοντική εκπαίδευση
είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη από
τις μικρές ηλικίες.
Χρονιά-κλειδί για το Φράιμπουργκ ήταν
το 1992. Τότε άλλαξε το οικιστικό σχέδιο
που προέβλεπε ότι σε κάθε νέο κτήριο
στην περιοχή ευθύνης του δήμου θα
έπρεπε οι ανάγκες για θέρμανση να μην
ξεπερνούν ετησίως τις 65 kWh για κάθε
Η Άνγκελα Μέρκελ, με τη σύμφωνη γνώμη των
νυν εταίρων της Φιλελεύθερων Δημοκρατών, είχε
αποφασίσει τον Σεπτέμβριο του 2010 να παρατείνει
τη λειτουργία των 17 εναπομεινάντων αντιδραστήρων
για μία 12ετία κατά μέσο όρο, με το επιχείρημα ότι
προσφέρουν την αναγκαία «γέφυρα» μέχρις ότου
κατορθώσει η χώρα να στηριχτεί ουσιαστικά στις
ανανεώσιμες πηγές. Μετά την τραγωδία στην Ιαπωνία
όμως, η καγκελάριος «ανέκρουσε πρύμναν»
στο θέμα των αντιδραστήρων.
πηγές ενέργειας, η πρώτη ύλη για την
31
παραγωγή των οποίων (πετρέλαιο,
φυσικό αέριο κ.λπ.) είναι ως επί το
πλείστον εισαγόμενη. Μέχρι να γίνει
όμως αυτό, υπάρχουν άλλα προβλήματα
που θα πρέπει να επιλυθούν, όπως, για
παράδειγμα, το μέλλον της πυρηνικής
ενέργειας, αλλά και η διασφάλιση
εναλλακτικών δρόμων για την
προμήθεια της γερμανικής αγοράς σε
ενέργεια. Σε αυτά η κυβέρνηση καλείται
να δώσει πειστικές απαντήσεις και
μάλιστα άμεσα.
τετραγωνικό μέτρο, όταν το αντίστοιχο
όριο σε ομοσπονδιακό επίπεδο ήταν 75
kWh. Με αυτόν τον τρόπο υπολογίστηκε
ότι η κατανάλωση πετρελαίου θα
μειωνόταν κατά περίπου 50%.
Μάλιστα, όταν το 2008 αναθεωρήθηκαν
προς τα κάτω τα όρια σε ομοσπονδιακό
επίπεδο, το Φράιμπουργκ έκανε ένα
ακόμη πιο τολμηρό βήμα, με στόχο το
«παθητικό σπίτι». Έτσι χαρακτηρίζονται
τα οικήματα για τα οποία δεν
απαιτούνται για θέρμανση παρά 15 kWh
ανά τετραγωνικό μέτρο ετησίως. Η δε
κατασκευή του «παθητικού σπιτιού»
κοστίζει κατά 10% ακριβότερα, όμως
η απόσβεση επιτυγχάνεται γρήγορα
καθώς η κατανάλωση ενέργειας
μειώνεται συνολικά κατά 80 - 90%.
Παράλληλα με όλα αυτά οι αρχές
κάνουν συστηματική προσπάθεια να
αξιοποιήσουν όλες τις πρωτοπόρες
τεχνολογίες. Σε αυτό το πλαίσιο
αξίζει να σημειωθεί ο κομβικός ρόλος
που διαδραματίζει η συνδυασμένη
παραγωγή θέρμανσης και ηλεκτρισμού
(CHP), εκμεταλλευόμενη τις
απώλειες που υπάρχουν στις μονάδες
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Έτσι, σήμερα, στο Φράιμπουργκ το 50%
της αναγκαίας ηλεκτρικής ενέργειας
παράγεται με τη μέθοδο του CHP,
έναντι μόλις 3% το 1993.
 Συνολική παραγόμενη ενέργεια στη Γερμανία (2011) Μέρκελ και πυρηνική ενέργεια
Ας κοιτάξουμε το θέμα της πυρηνικής
Από ανανεώσιμες πηγές: 7,4% ενέργειας. Η Μέρκελ, με τη
σύμφωνη γνώμη των νυν εταίρων της
Φιλελεύθερων Δημοκρατών, είχε
Από πυρηνική
αποφασίσει τον Σεπτέμβριο του 2010
ενέργεια: 11,6% Από πετρέλαιο: 34,7%
να παρατείνει τη λειτουργία των
17 εναπομεινάντων αντιδραστήρων
για μία 12ετία κατά μέσο όρο, με
το επιχείρημα ότι προσφέρουν την
αναγκαία «γέφυρα» μέχρις ότου
Από λιγνίτη: 11,1% κατορθώσει η χώρα να στηριχτεί
ουσιαστικά στις ανανεώσιμες πηγές.
Τότε, η απόφαση αυτή ξεσήκωσε
θύελλα πολιτικών διαμαρτυριών,
καθώς πρακτικά ακύρωνε τη
32 δέσμευση της προηγούμενης
κυβέρνησης Μέρκελ, με εταίρους
τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD), για
οριστική διακοπή της λειτουργίας όλων
Από λιθάνθρακα: 13,1% Από φυσικό αέριο: 22,1% των πυρηνικών αντιδραστήρων της
Γερμανίας έως το 2021.
«Η ασφάλεια των Γερμανών πουλήθηκε
Ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται στη Γερμανία σε τέσσερις μεγάλες εταιρείες»,
δήλωσε χαρακτηριστικά ο ηγέτης
Από λοιπές πηγές: 5% του SPD, Σίγκμαρ Γκάμπριελ,
αναφερόμενος στις E.ON, RWE,
EnBW και Vattenfall. Παράλληλα,
Από φυσικό αέριο: 13,8% Από λιγνίτη: 23,7% έκανε λόγο για μια «μαύρη ημέρα για
την ενεργειακή πολιτική». Ανάλογες
δηλώσεις έκαναν και οι εκπρόσωποι
των Πρασίνων, για τους οποίους
η αντίθεση στην ατομική ενέργεια
Από ανανεώσιμες αποτελεί παραδοσιακά «σημαία» της
πηγές: 16,5% (*) πολιτικής τους παρέμβασης.
Η πολιτική αντιπαράθεση πήρε,
βεβαίως, νέα διάσταση από τη στιγμή
που εκδηλώθηκε η τριπλή τραγωδία
στην Ιαπωνία: σεισμός, τσουνάμι
και διαρροή ραδιενέργειας από τις
εγκαταστάσεις του εργοστασίου της
Από πυρηνικούς Φουκουσίμα. Αμέσως, διαισθανόμενη
Από λιθάνθρακα: 18,7% αντιδραστήρες: 22,4% τον κίνδυνο να δικαιωθούν οι πολιτικοί
της αντίπαλοι και η ίδια να πληρώσει
(*) Από το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών στην αιολική ενέργεια αναλογεί το 6%, στη βιομάζα το 4,6%, πολύ μεγάλο πολιτικό κόστος, η
στα υδροηλεκτρικά το 3,1%, στα φωτοβολταϊκά το 1,9%, και στην ανακύκλωση οικιακών απορριμμάτων το 0,8%. καγκελάριος της Γερμανίας αποφάσισε
να κατεβάσει τους διακόπτες των επτά
αντιδραστήρων οι οποίοι είχαν τεθεί σε
Oι μετακινήσεις στο Φράιμπουργκ λειτουργία πριν από το 1980.
Η ισχύς της απόφασης αφορά αρχικά
ένα τρίμηνο, δηλαδή μέχρι τα μέσα
Ιουνίου. Στο διάστημα αυτό, όμως,
θα πρέπει να ληφθούν πολύ κρίσιμες
αποφάσεις για το μέλλον
της πυρηνικής ενέργειας.
Σε αυτή τη διελκυστίνδα, ασφαλώς
όλες οι πλευρές έχουν τα επιχειρήματά
τους. Oι πολέμιοι αυτού του τύπου
της ενέργειας δεν χρειάζεται, πλέον,
παρά να επικαλεστούν το προφανές:
οι κίνδυνοι από τα φυσικά φαινόμενα ή
μια τρομοκρατική ενέργεια ξεπερνούν
τα οφέλη από τη σχάση του ατόμου -

Μειώνονται οι επιδοτήσεις
για τα φωτοβολταϊκά
Σήμερα, όπως φαίνεται από τα σχετικά
διαγράμματα, η ηλιακή ενέργεια καλύπτει
μόλις το 2% των συνολικών αναγκών
της Γερμανίας για ηλεκτροπαραγωγή
και αντιστοιχεί στο ένα όγδοο των
παραγόμενων ποσοτήτων από το σύνολο
των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Ωστόσο, απορροφά το ήμισυ περίπου
της έκτακτης εισφοράς που καταβάλλουν
οι καταναλωτές για τις ανανεώσιμες
πηγές, η οποία φέτος αναμένεται ότι θα
ανέλθει σε 13 δισ. ευρώ.
Έτσι, και με δεδομένη τη δέσμευση
της κυβέρνησης για μηδενισμό του
δημοσιονομικού ελλείμματος μέχρι
το 2013, σύμφωνα με νομοθετική
ρύθμιση που κατατέθηκε τον Ιανουάριο,
η μείωση των επιδοτήσεων που είχε
προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις
αρχές του 2012 επιταχύνεται και θα
αρχίσει -σταδιακά- να εφαρμόζεται
από το καλοκαίρι. Με τον τρόπο αυτόν
εκτιμάται πως έως το τέλος του έτους
το ποσό με το οποίο θα επιδοτείται
από το κράτος και τον Γερμανό
φορολογούμενο κάθε παραγόμενη
κιλοβατώρα θα μειωθεί από τα 29 σεντ
που είναι σήμερα στα 22 σεντ.
Ακόμη και έτσι, βεβαίως, η παραγόμενη
από φωτοβολταϊκά συστήματα ενέργεια
θα έχει το πενταπλάσιο περίπου κόστος
έναντι της συμβατικής, όπως αυτή
διαμορφώνεται στην αγορά, με βάση
τους κανόνες προσφοράς και ζήτησης.
Ωστόσο, επειδή οι γερμανικές εταιρείες
πρωτοπορούν στην κατασκευή τέτοιων
συστημάτων, δεν θέλουν να δουν τις
επιδοτήσεις να μειώνονται απότομα,
καθώς κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο
τόσο την κερδοφορία τους όσο και
χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Φαίνεται, λοιπόν, πως η παραπάνω
νομοθετική ρύθμιση αποτυπώνει έναν
συμβιβασμό που έχει επιτευχθεί και με
τη δική τους συναίνεση.
πολύ περισσότερο δε που η διαδικασία
αυτή παράγει και μεγάλες ποσότητες
αποβλήτων, που θα απειλούν το
περιβάλλον και τον άνθρωπο για
πολλές δεκαετίες. Όσο για τους
υπέρμαχους της πυρηνικής ενέργειας,
αν και σαφώς αποδυναμωμένοι, δεν
παύουν να ισχυρίζονται πως, πέρα από
την αυτονομία και τα ανταποδοτικά
τέλη που θα προσφέρουν οι εταιρείες
(ύψους δεκάδων δισ. ευρώ), θα υπάρξει
μεγάλη συμβολή στην προσπάθεια
μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του
άνθρακα - πλευρά με επίσης μεγάλη
σημασία, καθώς το Βερολίνο έχει
επίσης δεσμευτεί απέναντι στη διεθνή
κοινότητα ότι αυτή θα είναι της τάξης
του 80% μέχρι το 2050.
Ανανεώσιμες πηγές
Από την άλλη, όπως ήδη αναφέρθηκε,
μέχρις ότου οι ανανεώσιμες πηγές
αποκτήσουν τον πρώτο λόγο στην
παραγωγή ενέργειας για τη Γερμανία,
βασικό μέλημα της κυβέρνησης
του Βερολίνου είναι να διασφαλίσει
μεσοπρόθεσμα την ομαλή τροφοδοσία
της χώρας με πετρέλαιο και φυσικό
αέριο. Όσον αφορά το πρώτο,
το 35% των αναγκών της γερμανικής
αγοράς σε πετρέλαιο διασφαλίζεται
από τη Νορβηγία, με την οποία
οι σχέσεις είναι ομαλές και δεν
προβλέπονται εκπλήξεις.
Φυσικό αέριο
Για το φυσικό αέριο, από την άλλη,
καθοριστική εξέλιξη θεωρείται η
προβλεπόμενη ολοκλήρωση του
«δίδυμου» συστήματος αγωγών Nord
Stream -ο πρώτος αναμένεται ότι
θα τεθεί σε λειτουργία φέτος, ενώ
ο δεύτερος εντός του 2012-, που
θα έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει
στη Γερμανία 55 δισ. κυβικά μέτρα
αερίου ετησίως. Μάλιστα, η μεταφορά
αυτή θα γίνεται απευθείας, καθώς ο
αγωγός δεν θα περνά από το έδαφος
ενδιάμεσων (transit) χωρών, κάτι που
33
σημαίνει ότι θα μειωθεί σημαντικά
ο κίνδυνος οι όποιες γεωπολιτικές
αναταράξεις να μεταφραστούν σε
ελλείψεις στην αγορά ενέργειας.
Ενεργειακή ασφάλεια
Άλλωστε, όπως έχουμε ήδη
επισημάνει και σε προηγούμενα τεύχη
του «energyworld», η σημασία που
αποδίδει η Γερμανία στην ενεργειακή
της ασφάλεια αποδεικνύεται και από
το γεγονός ότι ο πρώην καγκελάριος
Γκέρχαρντ Σρέντερ κατέχει από το
2005 κορυφαία θέση στην κοινοπραξία
του Nord Stream, στην οποία οι
γερμανικές εταιρείες ελέγχουν το
40% (το 51% ανήκει στην Gazprom).
Την ίδια στιγμή, μάλιστα, ο υπουργός
Εξωτερικών της πρώην κυβέρνησης
Σρέντερ, ο «πράσινος» Γιόσκα Φίσερ,
κατέχει θέση συμβούλου σε ένα ακόμη
μεγάλης σημασίας project: τον αγωγό
Nabucco, ο οποίος έρχεται από τον
Νότο, είναι ανταγωνιστικός του
South Stream και ενδιαφέρει επίσης
πολύ τους Γερμανούς.
Συμπερασματικά, το Βερολίνο κινείται
συστηματικά και σε πολλά επίπεδα
προκειμένου να διασφαλίσει την
απρόσκοπτη ροή του «καυσίμου» που
θα κινεί τη γερμανική οικονομική μηχανή
για τις επόμενες δεκαετίες. Και αυτός
είναι ένας στόχος στον οποίο, παρά τις
επιμέρους διαφωνίες, ομονοούν όλες οι
πολιτικές δυνάμεις.
 Εγχώρια αγορά πετρελαίου
Του Χάρη Φλουδόπουλου
11
34
ΚΑΥΣΙΜΑ: ΝOΘΕΙΑ,
ΕΛΛΙΠΕΙΣ ΕΛΕΓΧOΙ &
ΑΝΕΠΑΡΚΕΣ ΠΛΑΙΣΙO
Με τη μέση πανελλαδική τιμή να
βρίσκεται ουσιαστικά πάνω από τα
1,6 ευρώ το λίτρο (1,67) η Ελλάδα
φιγουράρει σταθερά στην πρώτη θέση
της σχετικής λίστας με τις τιμές της
βενζίνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση
(ΕΕ) που καταρτίζει κάθε εβδομάδα
η Κομισιόν. Σύμφωνα λοιπόν με τα
πλέον πρόσφατα στοιχεία από τα 25
κράτη-μέλη, η ελληνική τιμή είναι κατά
8 λεπτά (4,7%) ακριβότερη από την
τιμή της Γερμανίας, 14 λεπτά (8,3%)
ακριβότερη από την τιμή στη Μεγάλη
Βρετανία και την Ιταλία. Όσο για τις
υπόλοιπες μεσογειακές χώρες, καθότι
οι τιμές στην Ελλάδα καθορίζονται στη
βάση της διεθνούς τιμής PLATTS HCIF
MED, η σύγκριση με την Ισπανία είναι
ακόμη πιο αποκαρδιωτική, καθώς η
μέση τιμή είναι χαμηλότερη κατά 37
σεντ του ευρώ σε σύγκριση με την
ελληνική τιμή (22,1%).
Oι πολύ ενδιαφέρουσες συγκρίσεις
δεν σταματούν εδώ. Η χαμηλότερη
τιμή στην ΕΕ συναντάται μόλις λίγα
χιλιόμετρα μακριά από τα βόρεια
σύνορα, στη Βουλγαρία, και είναι
1,14 ευρώ το λίτρο, δηλαδή 53 λεπτά
(31%) ακριβότερη από τη μέση τιμή
στην Ελλάδα. Μάλιστα, εάν γίνει η
σύγκριση με τις τιμές που υπάρχουν
στους νομούς της Β. Ελλάδας, η
διαφορά ξεπερνά τα 55 λεπτά το λίτρο,
ή αλλιώς τα 22 ευρώ στο γέμισμα ενός
ρεζερβουάρ 40 λίτρων.
Και βέβαια, για να μην υπάρχει καμία
αμφιβολία για τις αιτίες που η ελληνική
βενζίνη είναι η ακριβότερη στην
Ευρώπη, να παραθέσουμε ορισμένα
στοιχεία με βάση το τελευταίο δελτίο
τιμών του ΥΠΕΚΑ:
Τιμή διυλιστηρίου: 0,5496 (33,11%)
Φόροι & δασμοί: 0,9933 (59,84%)
Μέσο περιθώριο εταιρειών και
πρατηριούχων: 0,1171 λεπτά (7,06%)
Τιμή λιανικής: 1,66 ευρώ
Με απλά λόγια, το κόστος του
πετρελαίου, όπως αυτό αποτυπώνεται
στην τιμή του διυλιστηρίου μαζί με το
περιθώριο, είναι περίπου το μισό από
τους φόρους που επιβάλλονται και οι
οποίοι αντιπροσωπεύουν το 60% της
τελικής τιμής. Όσο για το περιθώριο
των εταιρειών και των πρατηριούχων,
επιβεβαιώνονται για μία ακόμη
εβδομάδα στην πράξη τα όσα είχαν
ειπωθεί πρόσφατα από τον Σύνδεσμο
Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών
Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ), ότι υπάρχει
σημαντικός περιορισμός του μεικτού
περιθωρίου εταιρειών και πρατηρίων
που αντιπροσωπεύει το 7,06% της
λιανικής τιμής, όταν στο πρόσφατο
παρελθόν το ποσοστό αυτό κυμαινόταν
πάνω από το 10%.
Πιάστηκε στα πράσα
Πρόσφατα το υπουργείο
Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης
κατέγραψε στο ενεργητικό του μια
επιτυχία στο μέτωπο της αντιμετώπισης
των στρεβλώσεων στην αγορά.
Ειδικότερα, κλιμάκιο της διεύθυνσης
μετρολογίας του ΥΠΑΑ εντόπισε σε
πρατήριο «πειραγμένες» αντλίες στις
οποίες είχαν τοποθετηθεί μηχανάκια
που έκλεβαν στις παραδόσεις καυσίμου.
Με τα μηχανάκια αυτά αλλοιώνονταν
οι ενδείξεις στις τέσσερις αντλίες του
πρατηρίου, με αποτέλεσμα οι πελάτες να
λαμβάνουν μικρότερη ποσότητα καυσίμου
από εκείνη που αγόραζαν. Κατ’ αρχάς,
στον πρατηριούχο επιβλήθηκε άμεσο
πρόστιμο 8.000 ευρώ και συντάχθηκε
φάκελος που θα σταλεί στη διεύθυνση
μεταφορών της περιφέρειας με το
ερώτημα της οριστικής αφαίρεσης της
άδειας λειτουργίας του πρατηρίου, το
συντομότερο δυνατόν.
Επίσης η διεύθυνση εμπορίου της
περιφέρειας θα επιβάλει πρόσθετο
πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο του
υπολογιζόμενου ποσοστού απόκλισης
κάθε αντλίας επί του κύκλου εργασιών.
Τέλος, ο πρατηριούχος συνελήφθη
και ανακρίνεται για τον εντοπισμό του
υπευθύνου για την εγκατάσταση του
μηχανισμού, στον οποίο θα επιβληθεί
πρόστιμο από 50.000 έως 500.000 ευρώ.
Ζητούμενο η εφαρμογή των νόμων
Το πρατήριο στη λεωφόρο Βάρης
δεν είναι η μοναδική περίπτωση που
έχει εντοπιστεί τα τελευταία χρόνια.
Συχνά ανακοινώνονται επιτυχίες των
αρχών που εντοπίζουν προβληματικά
πρατήρια. Το ζητούμενο βεβαίως
είναι τι γίνεται στη συνέχεια... Έπειτα
από συγκεκριμένη καταγγελία, τον
Απρίλιο του 2008, πραγματοποιήθηκε
έλεγχος σε πρατήριο στο Χαλάνδρι
μεγάλης εταιρείας πετρελαιοειδών.
Διαπιστώθηκε η ύπαρξη μηχανημάτων
σε δύο από τις τέσσερις αντλίες
του. Ήταν το πιο φτηνό πρατήριο
σε κεντρική οδική αρτηρία, με πολύ
μεγάλους τζίρους. Το κλιμάκιο ελέγχου
διαπίστωσε την παράβαση, ωστόσο το
πρατήριο συνεχίζει ακόμη και σήμερα να
λειτουργεί ανενόχλητο.
Πέρυσι τον Μάρτιο, πρατηριούχος επί
της οδού Μεσογείων έδειρε ελεγκτές
του υπουργείου, οι οποίοι κατά τη
διάρκεια ελέγχου διαπίστωσαν ότι
βυτιοφόρο παρέδωσε 20.000 λίτρα, τη
στιγμή που η δηλωμένη δεξαμενή του
πρατηρίου είχε χωρητικότητα μόλις
7.000 λίτρων. O ποιοτικός έλεγχος
των καυσίμων έδειξε περιεκτικότητα
σε θείο 661 ppm με επιτρεπόμενο
όριο τα 10 ppm. Το πρατήριο σήμερα
λειτουργεί κανονικά...
«Βρόμικο» σκηνικό
Ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο, τεράστιο
οικονομικό κίνητρο και κυρώσεις που
επιβάλλονται, αλλά δεν εφαρμόζονται
στην πράξη, συνθέτουν το «βρόμικο»
σκηνικό γύρω από την αγορά καυσίμων.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία
του εποπτεύοντος υπουργείου
Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης,
την εξαετία 2003 - 2009, από το
άλλοτε ΥΠΑΝ επιβλήθηκαν πρόστιμα
συνολικής αξίας 14,3 εκατ. ευρώ.
Πόσα εισπράχθηκαν; Oύτε το ένα τρίτο,
μόλις 3,8 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 27%,
ποσοστό που αναλογεί περίπου στο
ποσό που απαιτείται από τον νόμο να
καταβληθεί ώστε να υποβληθεί αίτηση
αναίρεσης του προστίμου. Και βέβαια
τα χρήματα αυτά είναι σταγόνα μπροστά
στα οφέλη όσων παρανομούν στην
αγορά. Πρόκειται για την πάγια τακτική
όσων συστηματικά παραβιάζουν τη
νομοθεσία, αναφέρει πηγή του κλάδου
των πρατηριούχων. Τα πρόστιμα που
επιβάλλονται αντιστοιχούν σε μερικές
χιλιάδες ευρώ. Το κέρδος από τις
κλοπές στην παράδοση κυμαίνεται στο
Ελλειμματικές παραδόσεις στα πρατήρια
Oι καταναλωτές πληρώνουν ετησίως 50
εκατ. λίτρα βενζίνης τα οποία ουδέποτε
προμηθεύονται, σύμφωνα με παλαιότερη
έρευνα του εργαστηρίου καυσίμων του
Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η
έρευνα επιβεβαιώνει αυτό που όλοι οι
οδηγοί έχουν διαισθανθεί κατά καιρούς
φεύγοντας από κάποιο πρατήριο
βενζίνης. Τα αναλυτικά στοιχεία της
έρευνας είναι πολύ αποκαλυπτικά,
καθώς το 73% των πρατηρίων
που ελέγχθηκε βρέθηκε να κάνει
ελλειμματικές παραδόσεις από -0,6 έως
-2%. Ακόμη πιο ακραίες αποκλίσεις,
μεγαλύτερες του 2%, οι οποίες μπορούν
να αποδοθούν σε «τυχαίο» γεγονός,
παρατηρήθηκαν σε ένα ποσοστό 5% των
πρατηρίων. Στα συγκεκριμένα πρατήρια,
η απόκλιση, δηλαδή η «κλοπή» σε
5 - 7% του τζίρου, δηλαδή αρκετές
35
χιλιάδες ευρώ την ημέρα.
Το κόλπο της αναστολής
Το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει για
τις παραβατικές συμπεριφορές στην
αγορά καυσίμων είναι αρκετά αυστηρό,
έχει όμως και πολλά «παραθυράκια».
Τα πρόστιμα που επιβάλλονται,
βεβαιώνονται από τις αρμόδιες ΔOΥ,
ωστόσο παρέχεται η δυνατότητα
εντός 60 ημερών να ασκηθεί αίτηση
αναστολής. Προϋπόθεση για να
υποβληθεί αίτημα αναστολής αποτελεί
η καταβολή του 20% του προστίμου, και
εφόσον γίνει αυτό ο ενδιαφερόμενος
περιμένει την εκδίκαση της υπόθεσης.
Παρότι προβλέπεται προθεσμία
εκδίκασης των υποθέσεων σε διάστημα
τεσσάρων μηνών, στην πράξη ο φόρτος
των διοικητικών δικαστηρίων οδηγεί
σε καθυστερήσεις και οι υποθέσεις
φτάνουν στο ακροατήριο ύστερα από
έναν χρόνο τουλάχιστον. Μάλιστα οι
κάθε παράδοση, κυμαίνεται σύμφωνα
με την έρευνα μεταξύ 3,1 και 7%.
Στις περιπτώσεις αυτές θεωρείται ότι
σίγουρα ο βενζινοπώλης έχει εσκεμμένα
και με σκοπό το κέρδος εις βάρος του
καταναλωτή «πειράξει» την αντλία, με
τη χρήση ειδικού μηχανισμού.
Η τότε έρευνα είχε εντοπίσει και έναν
αριθμό πρατηρίων (λιγότερα από 50
σε όλη την επικράτεια) στα οποία
πιθανολογείται ότι υπάρχουν ακόμη
πιο εξελιγμένα συστήματα. Έτσι,
σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν
τοποθετηθεί βάνες μέσα στην αντλία,
ώστε μόλις ολοκληρωθεί η μέτρηση
του όγκου των καυσίμων που
παραδόθηκαν στο ντεπόζιτο, με ειδικό
τηλεκοντρόλ γυρίζουν πίσω στην αντλία
μέρος της βενζίνης.
36
καθυστερήσεις ήταν μεγαλύτερες
μέχρι το 2005 όταν και η αρμοδιότητα
των υποθέσεων νοθείας ανήκε στο
Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ),
το οποίο παρουσιάζει λόγω φόρτου
βραδύτερους ρυθμούς. Ακόμη και
μετά την πιθανή καταδίκη πάντως,
ο ενδιαφερόμενος μπορεί να
ασκήσει έφεση (συνήθως δίδεται και
ανασταλτικό αποτέλεσμα στην ποινή),
με αποτέλεσμα η διαδικασία να διαρκεί
πολλά χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι
από το 2003 μέχρι σήμερα δεν έχει
τελεσιδικήσει δικαστικά ούτε μία από
τις 174 υποθέσεις νοθείας για τις
οποίες έχουν επιβληθεί πρόστιμα.
Η τακτική
Είναι πάγια τακτική των επιτηδείων να
επιτυγχάνουν διά της δικαστικής οδού
αλλεπάλληλες μειώσεις και, ουσιαστικά,
κατάργηση των προστίμων που τους
επιβλήθηκαν. Την ίδια στιγμή, όπως
σημειώνουν πηγές των εταιρειών
εμπορίας, έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα
μεταβίβασης των πρατηρίων σε άλλα
φυσικά πρόσωπα, ούτως ώστε να
παρακάμπτονται και οι όποιες πιθανές
αποφάσεις για αφαίρεση άδειας.
Μέχρι πρόσφατα το δικαίωμα για
οριστική σφράγιση πρατηρίου και την
αφαίρεση της άδειας, είχε η αρμόδια
Νομαρχία, αλλά με βάση τις επίσημες
ανακοινώσεις δεν έχει υπάρξει ούτε μία
αφαίρεση άδειας πρατηρίου.
Μόνον από τα κινητά συνεργεία των
Κλιμακίων Ελέγχου Διακίνησης και
Αποθήκευσης Καυσίμων (ΚΕΔΑΚ)
έχουν εντοπιστεί 13 περιπτώσεις
υποτροπής για νοθεία επί συνόλου 174
παραβάσεων που έγιναν.
Κλιμάκιο της διεύθυνσης
μετρολογίας του ΥΠΑΑ,
εντόπισε σε πρατήριο
«πειραγμένες» αντλίες στις
οποίες είχαν τοποθετηθεί
μηχανάκια που έκλεβαν στις
παραδόσεις καυσίμου. Με τα
μηχανάκια αυτά αλλοιώνονταν
οι ενδείξεις στις τέσσερις
αντλίες του πρατηρίου, με
αποτέλεσμα οι πελάτες
να λαμβάνουν μικρότερη
ποσότητα καυσίμου από
εκείνη που αγόραζαν. Κατ’
αρχάς, στον πρατηριούχο
επιβλήθηκε άμεσο πρόστιμο
8.000 ευρώ και συντάχθηκε
φάκελος για την οριστική
αφαίρεση της άδειας
λειτουργίας του πρατηρίου
Τιμές-παγίδες
Δεν μπορεί να υπάρχουν πρατήρια που
να πουλάνε στην τιμή που αγοράζω εγώ
στη χονδρική, τονίζει πρατηριούχος που
θεωρεί ότι οι φτηνές τιμές σε πρατήρια
συχνά «κρύβουν παγίδες». Φυσικά
και υπάρχουν διαφορετικές τιμές και
πιθανές εκπτώσεις των εταιρειών σε
πρατήρια με μεγάλους τζίρους, όμως
πρακτικά τα νούμερα δεν βγαίνουν όταν
την περασμένη εβδομάδα αγόρασα
1,619, να βλέπω τιμή σε ανταγωνιστικό
πρατήριο 1,608 ευρώ το λίτρο,
καταλήγει ο ίδιος πρατηριούχος.
Θεσμοθετημένη συνεργασία
Για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα
νοθείας, κλοπών και λαθρεμπορίου,
η αγορά θεωρεί ότι πρέπει να
υπάρξει θεσμοθετημένη συνεργασία
με την Πολιτεία, που θα οδηγήσει
σε στοχευμένους ελέγχους που θα
αντιμετωπίσουν τις νέες εξελιγμένες
τεχνολογικά μεθόδους κλοπής.
Μόνο με τη συνεργασία των υγιών
δυνάμεων της αγοράς μπορεί να
υπάρξει ουσιαστική παρέμβαση, τονίζει
στο «energyworld» εκπρόσωπος των
εταιρειών εμπορίας.
 Επιχειρήσεις και ενέργεια

12
38

OΠΛO Η ΡΕΥΣΤOΤΗΤΑ
ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΕΞΑΓOΡΕΣ
ΑΠO ΕΥ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΙO
Η ισχυρή ρευστότητα θα χαρακτηρίζει
τα οικονομικά του Oμίλου Μυτιληναίου
μέσα στο 2011, ρευστότητα η οποία
πιθανόν να ξεπεράσει τα 300 εκατ.
ευρώ. Έτσι ο όμιλος εξετάζει μεταξύ
άλλων το ενδεχόμενο συμμετοχής του
στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων
εταιρειών του Δημοσίου,
που καταρτίζει η ελληνική κυβέρνηση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Όμιλος
Μυτιληναίου εκδηλώνει ενδιαφέρον
για τη συμμετοχή του σε κρατικές
εταιρείες. Χαρακτηριστική περίπτωση
είναι εκείνη της Λάρκο, της υπό κρατικό
έλεγχο βιομηχανίας νικελίου, για την
οποία ωστόσο ποτέ δεν ολοκληρώθηκε
η διαδικασία αποκρατικοποίησης λόγω
της αλλαγής της κυβέρνησης. Η Λάρκο
βρίσκεται εκ νέου στο πρόγραμμα
αποκρατικοποιήσεων και η εκδήλωση
ενδιαφέροντος θεωρείται δεδομένη
από την πλευρά του Ευάγγελου
Μυτιληναίου για την ιστορική βιομηχανία
που δημιουργήθηκε από τον Πρόδρομο
Αθανασιάδη-Μποδοσάκη και η οποία
μετά τον θάνατο του ιδρυτή της δεν
έχει καταφέρει να ορθοποδήσει,
όντας για τρεις δεκαετίες υπό κρατικό
έλεγχο. Η βιομηχανία ωστόσο που
έχει συγγενές αντικείμενο με τον
κλάδο μεταλλουργίας του ομίλου και
κοινά χαρακτηριστικά, θεωρείται ότι
έχει πιθανότητες επιβίωσης εφόσον
υλοποιηθεί εκτεταμένο πρόγραμμα
επενδύσεων εκσυγχρονισμού της.
ΕΠΑ Αττικής
Η δεύτερη περίπτωση αφορά το
φυσικό αέριο και την ΕΠΑ Αττικής, που
βρίσκεται σε αναζήτηση στρατηγικού
επενδυτή, μια διαδικασία που
παραμένει σε εκκρεμότητα. Και αυτό
καθώς η κοινή εταιρεία με τον Όμιλο
της Motor Oil, Μ&Μ Gas, έχει καταθέσει
προσφορά στη διαδικασία που ξεκίνησε
από την Αγροτική Τράπεζα χωρίς
ακόμη να υπάρχει επίσημη απάντηση.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός
ότι η κυβέρνηση προχωρά και σε άλλες
κινήσεις σε σχέση με τον τομέα του
αερίου, όπως η προκήρυξη τριών νέων
Εταιρειών Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) αλλά
και η αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ.
Τετραπλασιασμός των κερδών
Τον στόχο της αύξησης του κύκλου
εργασιών στο 1 δισ. ευρώ πέτυχε ο
Όμιλος Μυτιληναίου, σύμφωνα με τα
αποτελέσματα της εταιρικής χρήσης
2010. Ειδικότερα, ο ενοποιημένος
κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα
1.001,4 εκατ. ευρώ το 2010 έναντι
των 661,8 εκατ. ευρώ της αντίστοιχης
περιόδου του προηγούμενου έτους,
αύξηση που οφείλεται, κυρίως, στην
επιτάχυνση της εκτέλεσης των έργων
στο εξωτερικό και στην ανοδική πορεία
της τιμής του αλουμινίου.
Η έγκαιρη υιοθέτηση στρατηγικής
εξωστρέφειας σε συνδυασμό με τη
συνεπή υλοποίηση του επενδυτικού
πλάνου, στήριξαν και διεύρυναν την
ανάπτυξη του ομίλου και οδήγησαν στην
επίτευξη των στόχων πωλήσεων και της
κερδοφορίας για το 2010. Oι μεγάλες
επενδύσεις, ιδιαίτερα στον νευραλγικό
τομέα της ενέργειας, δημιουργούν τις
προϋποθέσεις για τη διατήρηση του
ομίλου σε σταθερή τροχιά ανάπτυξης
κατά τα επόμενα έτη, συμβάλλοντας,
ταυτόχρονα, στην προσπάθεια
ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
Σημειώνεται ότι στον κύκλο εργασιών,
καθώς και στα αποτελέσματα προ
φόρων του 2010, έχει συμπεριληφθεί μη
επαναλαμβανόμενο έσοδο ύψους 32,4
εκατ. ευρώ, το οποίο αφορά την πώληση
της εταιρείας ΕΤΑΔΕ, θυγατρικής της
ΜΕΤΚΑ, τον Ιανουάριο του 2010.
Αναλυτικότερα, τα λειτουργικά κέρδη
προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων
(EBITDA) ανήλθαν στα 192,7 εκατ.
ευρώ από 118,9 εκατ. ευρώ το 2009,
39
καταγράφοντας αύξηση 62%, ενισχυμένα
τόσο από τη σημαντική αύξηση της
κερδοφορίας που πραγματοποίησε η
θυγατρική ΜΕΤΚΑ όσο και από τη θετική
επίδοση του τομέα της μεταλλουργίας.
Τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και
δικαιωμάτων μειοψηφίας διαμορφώθηκαν
στα 60,9 εκατ. ευρώ έναντι 13,7 εκατ.
ευρώ. Τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και
δικαιωμάτων μειοψηφίας του 2010 έχουν
επιβαρυνθεί με 7,5 εκατ. ευρώ, λόγω της
έκτακτης εισφοράς κοινωνικής ευθύνης.
Energa και Protergia
Oρόσημα για τον τομέα της ενέργειας
το 2010 αποτέλεσαν η συμφωνία για
την απόκτηση του πλήρους ελέγχου
της Endesa Hellas και η μετέπειτα
δημιουργία της Protergia, καθώς και
η σύσταση της Μ&Μ Natural Gas, που
σφράγισε τη στρατηγική συνεργασία
του ομίλου με τη Motor Oil στον τομέα
του φυσικού αερίου.
Η λειτουργία της M&M σηματοδότησε
την ουσιαστική απελευθέρωση
της αγοράς του φυσικού αερίου,
συνεισφέροντας σημαντικά στη μείωση
του ενεργειακού κόστους του ομίλου.
Παράλληλα, με την ολοκλήρωση της
κατασκευής της μονάδας συνδυασμένου
κύκλου του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας και
την αναμενόμενη έναρξη δοκιμαστικής
λειτουργίας του νέου εργοστασίου των
Αγίων Θεοδώρων, ο όμιλος βρίσκεται ένα
βήμα πριν από την επιτυχή υλοποίηση του
ενεργειακού επενδυτικού προγράμματος
για την ανάπτυξη 1.200 MW από
θερμικές μονάδες, εντός του 2011.
 Συνέντευξη του κ. Νίκου Φιλιππόπουλου της Φιλιππόπουλος Ενεργειακή ΑΕ
Στην Ευαγγελία Λαμπάκου

13
40

ΚΑΙΝOΤOΜΙΑ
ΚΑΙ OΡΑΜΑ
ΣΤΗ ΒΙOΜΑΖΑ
Με τριάντα επτά χρόνια εμπειρίας, η
εταιρεία Φιλιππόπουλος Ενεργειακή ΑΕ
προσφέρει καινοτόμα έργα στον τομέα
της βιομάζας και της συμπαραγωγής,
με τη μέθοδο «με το κλειδί στο χέρι».
Με έδρα τη Θεσσαλονίκη, η εταιρεία
είναι γνωστή σε όλη την Ελλάδα
και το εξωτερικό.
Η Φιλιππόπουλος Ενεργειακή ΑΕ
σχεδιάζει μια σημαντική επένδυση σε
μονάδα συμπαραγωγής
2,5 MWel (ηλεκτρικά μεγαβάτ) στην
περιοχή της Θεσσαλονίκης, με καύσιμη
ύλη βιομάζα. Ήδη έχει υποβάλει
στη ΡΑΕ σχετικό αίτημα για έγκριση
της μονάδας. Στις προθέσεις της
εταιρείας είναι η συμμετοχή και σε
άλλες εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής
ενέργειας και συμπαραγωγής με
βιομάζα. Ιδρυτής της είναι ο κ. Νίκος
Φιλιππόπουλος, ο οποίος μίλησε στο
«energyworld» για τα μελλοντικά του
σχέδια και το όραμά του.
Κύριε Φιλιππόπουλε, με ποιον τρόπο η
εταιρεία σας καινοτομεί και ξεχωρίζει
στον τομέα της αξιοποίησης της
βιομάζας και των στερεών αποβλήτων;
Η εταιρεία μας μελετά, σχεδιάζει,
κατασκευάζει και στη συνέχεια
εγκαθιστά τον απαιτούμενο
μηχανολογικό εξοπλισμό
προγραμματίζοντας ταυτόχρονα
και τη λειτουργία του. Κάθε φορά,
ο μηχανολογικός εξοπλισμός και ο
προγραμματισμός του είναι διαφορετικοί
γιατί διαφορετικά είναι τα θερμοδυναμικά
χαρακτηριστικά της βιομάζας ή των
στερεών αποβλήτων, όπως επίσης και οι
ανάγκες του καταναλωτή.
Συνδυάζουμε δηλαδή την υπάρχουσα
γνώση και παράγουμε ένα καινούριο
προϊόν με τελείως διαφορετική
συμπεριφορά. Αυτός είναι και ο
κλασικός ορισμός της καινοτομίας.
Πρέπει να πω, επίσης, ότι σε κάθε
εφαρμογή δεν έχουμε ριζική αλλαγή
του εξοπλισμού αλλά μέρος αυτού
διαφοροποιείται. Αυτό όμως έχει
σαν αποτέλεσμα μια διαφορετική
συμπεριφορά, τέτοια που εμείς
επιθυμούμε για μια συγκεκριμένη
εφαρμογή, ικανοποιώντας ταυτόχρονα
την περιβαλλοντική νομοθεσία.
Αντιλαμβάνεστε ότι τέτοιου είδους
εγκαταστάσεις είναι αυξημένου ρίσκου
εάν δεν υπάρχει γνώση και εμπειρία,
και εμείς πληρούμε αυτές τις δύο
βασικές προϋποθέσεις παραδίδοντας
αποτελεσματικά στον επενδυτή αυτό
που από την αρχή προσδιορίσαμε.
Τι πλεονεκτήματα έχει η βιομάζα
ως πηγή ενέργειας συγκρινόμενη
με τα ορυκτά καύσιμα; Ποια τα
μειονεκτήματά της;
Συνοπτικά τα πλεονεκτήματα της
βιομάζας ως πηγής ενέργειας είναι:
1. Λύση του περιβαλλοντικού
προβλήματος (κίνδυνοι πυρκαγιάς,
ρύπανση, δυσοσμία, σήψη κ.λπ.).
Δεν υστερούμε σε
τίποτε συγκριτικά με
τον ανταγωνισμό του
εξωτερικού και ειδικότερα
με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές
χώρες. Μάλιστα, πάρα
πολλές φορές έχουμε
συγκρουστεί με ευρωπαϊκές
εταιρείες, των οποίων
υπερτερήσαμε. Είναι
καιρός να περάσουμε στην
αντεπίθεση, αισθανόμαστε
τεχνολογικά ισχυροί
2. Συμβολή στην ισορροπία
του οικοσυστήματος.
3. Oικονομικά και κοινωνικά οφέλη.
4. Ανεξαρτησία στην προμήθεια
της ενέργειας.
5. Πίεση για μείωση των τιμών στα
ορυκτά καύσιμα.
6. Συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Το βασικό μειονέκτημα της βιομάζας
είναι το χαμηλό ενεργειακό της
περιεχόμενο ανά μονάδα όγκου, το
οποίο την καθιστά ασύμφορη για
μεταφορά σε μεγάλες αποστάσεις.
Πιο συγκεκριμένα, το μειονέκτημα
41
Oρισμός της βιομάζας
Στην Ευρωπαϊκή Oδηγία 2000/76
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
και του Συμβουλίου της 4ης
Δεκεμβρίου 2000, για την
αποτέφρωση των αποβλήτων
γίνεται σαφής διαχωρισμός μεταξύ
των στερεών αποβλήτων και της
βιομάζας, και διασαφηνίζονται
οι προδιαγραφές που πρέπει να
τηρούνται στις εγκαταστάσεις
αποτέφρωσης και συναποτέφρωσης
αποβλήτων. Ως βιομάζα νοούνται
τα προϊόντα που συνίστανται από
το σύνολο ή μέρος οποιασδήποτε
φυτικής ύλης, γεωργικής ή δασικής
προέλευσης, που μπορεί να
χρησιμοποιηθούν για την ανάκτηση
του ενεργειακού περιεχομένου.
Ως βιομάζα λογίζονται επίσης,
βάσει του άρθρου 2, παράγραφος 2,
στοιχείο α, σημεία i) - v),
οι εξής κατηγορίες:
• Φυτικά απόβλητα της γεωργίας
και της δασοκομίας.
• Φυτικά απόβλητα της βιομηχανίας
τροφίμων, εφόσον ανακτάται η
εκλυόμενη θερμότητα.
• Ινώδη φυτικά απόβλητα από την
παραγωγή παρθένου χαρτοπολτού
και από την παραγωγή χάρτου
από χαρτοπολτό, εφόσον για
τα απόβλητα αυτά εφαρμόζεται
διαδικασία συναποτέφρωσης στον
τόπο παραγωγής και η εκλυόμενη
θερμότητα ανακτάται.
• Απόβλητα ξύλου εκτός αυτών
που ενδέχεται να περιέχουν
αλογονούχες οργανικές
ενώσεις ή βαρέα μέταλλα ως
αποτέλεσμα της κατεργασίας
τους με συντηρητικά ξύλου ή ως
αποτέλεσμα επίστρωσης, και
τα οποία περιλαμβάνουν ιδίως
απόβλητα ξύλου προερχόμενα από
οικοδομικές δραστηριότητες και
κατεδαφίσεις.
• Απόβλητα φελλού.
42
αυτό μετατρέπεται σε ανταγωνιστικό
πλεονέκτημα σε μιαν ακτίνα 30 - 40
χιλιομέτρων. Έτσι, εξασφαλίζεται
η ανεξαρτησία στην προμήθεια της
ενέργειας εφ’ όσον αυτή μόνο τοπικά
μπορεί να αξιοποιηθεί. Επίσης,
καλύπτεται μέρος των σημερινών
αναγκών των κατοίκων της περιοχής
χωρίς να υποθηκεύεται η δυνατότητα
των μελλοντικών γενεών να καλύπτουν
τις δικές τους ανάγκες.
Τα ορυκτά καύσιμα, σε αντίθεση
με τη βιομάζα, υπάρχουν σε λίγες
χώρες στον κόσμο και εξαντλούνται
διαρκώς. Ακόμη, η τιμή των ορυκτών
καυσίμων επηρεάζεται από πολλούς
παράγοντες (στρατιωτικούς, πολιτικούς,
οικονομικούς κ.ά.), με αποτέλεσμα να
δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα
στις οικονομίες των χωρών.
Η καύση των ορυκτών καυσίμων
δημιουργεί πλείστα όσα προβλήματα
εκτός του ότι ευθύνονται πάρα πολύ
για την κλιματική αλλαγή με οδυνηρές
για το μέλλον επιπτώσεις, σε
παγκόσμια κλίμακα.
Είναι αλήθεια ότι η βιομάζα μαζί με
άλλες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
(ΑΠΕ), όπως η ηλιακή ή η αιολική
ενέργεια, μπορούν να περιορίσουν
σημαντικά τη χρήση των ορυκτών
καυσίμων, να συμπιέσουν τις τιμές τους
μέχρις ότου η επιστήμη να δώσει λύση
στο παγκόσμιο ενεργειακό πρόβλημα.
Πόσο κοστίζει η κατασκευή μιας
μονάδας καύσης βιομάζας για
παραγωγή ενέργειας; Ποιος είναι ο
χρόνος απόσβεσης;
Μια μονάδα καύσης βιομάζας που να
είναι σε θέση να αξιοποιήσει όλες τις
μορφές της βιομάζας με υγρασία από
8 - 50% κατά βάρος και περιεχόμενη
τέφρα έως 25% κατά βάρος, για
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας
με την μέθοδο του ORC -την οποία
ακολουθούμε-, στοιχίζει από 2.800.000
ευρώ/MWel έως 3.900.000 ευρώ/MWel,
ανάλογα με το μέγεθος της μονάδας.
O χρόνος απόσβεσης είναι 2,8 - 4 χρόνια
μόνον από την παραγόμενη ηλεκτρική
ενέργεια χωρίς να συνεκτιμήσουμε τη
θερμική ενέργεια που απορρίπτεται για
άλλους θερμικούς καταναλωτές, όπως
τα θερμοκήπια, οι ιχθυοκαλλιέργειες,
οι αφαλατώσεις κ.λπ.
Μπορείτε να μας αναφέρετε
ενδεικτικά κάποια έργα και ορισμένους
πελάτες σας;
Έχουμε κατασκευάσει μέχρι τώρα
περισσότερα από 100 έργα από 1 - 20
MWth (θερμικά μεγαβάτ) με πάρα
πολλά είδη βιομάζας. Θα μπορούσα να
αναφέρω λίγα από αυτά:
• Σέλμαν AE - ΒΙΠΕ Κομοτηνής
• Ακρίτας ΑΕ - Προβατώνας Έβρου
• Alfa Wood AEBE - Λάρισα
• Alfa Wood ΠΙΝΔOΣ AEBE - Γρεβενά
• Alfa Wood Νευροκόπι AEBE -
Νευροκόπι Δράμας
• Επίλεκτος Κλωστοϋφαντουργία ΑΕΒΕ
• Ελληνική Υφαντουργία ΑΕ
• Μουζάκης Ελευθέριος AEBE
Μπορείτε να δείτε πολύ περισσότερα
εάν επισκεφτείτε το site της εταιρείας:
www.biomass.com.gr
Τεχνολογικά φαίνεται να είστε έτοιμοι
να αντιμετωπίσετε επί ίσοις όροις
τους ανταγωνιστές σας στο εξωτερικό.
Υπάρχουν σχέδια επέκτασης
εκτός συνόρων;
Δεν υστερούμε σε τίποτε συγκριτικά
με τον ανταγωνισμό του εξωτερικού
και ειδικότερα με τις υπόλοιπες
ευρωπαϊκές χώρες. Μάλιστα, πάρα
πολλές φορές έχουμε συγκρουστεί
με ευρωπαϊκές εταιρείες, των οποίων
Αξιοποίηση βιομάζας
Η κρίση των τιμών του πετρελαίου
το 1973 ήταν μεγάλη πρόκληση
και η αναζήτηση πηγών ενέργειας
άρχισε ήδη να καλλιεργείται
προκειμένου να γίνει
υποκατάσταση του πετρελαίου όπου
αυτό ήταν δυνατόν.
Oι ήπιες μορφές ενέργειας
(βιομάζα, ηλιακή, αιολική) που
είχαν εγκαταλειφθεί λόγω της
προσφερόμενης χαμηλής τιμής
του πετρελαίου, ήρθαν πάλι στην
επιφάνεια και η αναδρομή στο
παρελθόν για τον τρόπο χρήσης
τους ήταν επιβεβλημένη, όπως
εξάλλου συμβαίνει και σε πολλούς
άλλους τομείς. Η χρήση των
ήπιων μορφών ενέργειας δεν είναι
δυνατόν να λύσουν το ενεργειακό
πρόβλημα στο σύνολό του, αλλά
συμμετέχοντας σε ένα μεγάλο
ποσοστό ασκούν μια διαρκή πίεση
στις τιμές του πετρελαίου,για
τη διατήρηση της οικονομικής
ισορροπίας, μέχρις ότου η επιστήμη
να δώσει οριστική λύση στο
πρόβλημα, προσφέροντας βοήθεια
ταυτόχρονα και στην ισορροπία
του οικοσυστήματος.
Η βιομάζα είναι μία από τις ήπιες
μορφές ενέργειας, ανεξάντλητη
κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις
και φιλική προς το περιβάλλον. Το
κύριο χαρακτηριστικό της είναι ότι
πρόκειται για ένα καθαρά φυσικό
προϊόν, που παράγεται με τη
γνωστή διαδικασία
της φωτοσύνθεσης.

υπερτερήσαμε. Δεν είναι τυχαίο που
όλα τα έργα τα κατασκεύασε η εταιρεία
μας, και εάν κάποιο μας ξέφυγε, αυτό
έγινε με δική μας ευθύνη.
Είναι καιρός να περάσουμε στην
αντεπίθεση, αισθανόμαστε τεχνολογικά
ισχυροί και ήδη έχουμε αρκετές
προτάσεις από ευρωπαϊκές χώρες και
μη. Εξάλλου δικός μας εξοπλισμός
λειτουργεί σε χώρες του εξωτερικού
και από την επικοινωνία που έχουμε με
τους πελάτες μας γνωρίζουμε ότι έχουν
μείνει αρκετά ικανοποιημένοι.
Η συμπαραγωγή από βιομάζα είναι
ένας σημαντικός τομέας με τον οποίο
ασχολείται επίσης η εταιρεία. Ωστόσο,
η γραφειοκρατία, ο τρόπος τιμολόγησης
και μια σειρά άλλων προβλημάτων
καθυστερούν τις σχεδιαζόμενες
επενδύσεις. Τι ζητάτε από την Πολιτεία
και τι προβλέπετε για το μέλλον;
Συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας
Oι εξελίξεις στην αγορά ενέργειας
που σηματοδοτήθηκαν από την
απελευθέρωση της παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας ώθησαν την
εταιρεία προς την κατεύθυνση
ανάπτυξης και εφαρμογής καινοτόμων
μεθόδων ηλεκτροπαραγωγής.
Έτσι, συνδυάζοντας τις συμβατικές
μεθόδους ενεργειακής αξιοποίησης
βιομάζας (με καύση και παραγωγή
θερμότητας) και την καινοτόμα μονάδα
συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και
θερμότητας βάσει του οργανικού κύκλου
RANKINE (ORC), η εταιρεία μας έχει
εισέλθει ενεργά στην περιοχή της
ηλεκτροπαραγωγής. Με την εγκατάσταση
της μονάδας ORC TURBODEN
Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.
Θέλω να σας δώσω ένα
χρονοδιάγραμμα για να καταλάβετε τη
διάρκεια ωρίμασης του έργου.
• Άδεια από ΡΑΕ: 6 - 8 μήνες
• Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων:
Περισσότερο από 7 μήνες
• ΔΕΗ και ΔΕΣΜΗΕ: 10 - 12 μήνες
• Χρόνος κατασκευής: 12 μήνες
• Άδειες εγκατάστασης και
λειτουργίας: 3 μήνες περίπου
ΣΥΝOΛΙΚOΣ ΧΡOΝOΣ: 39 μήνες
Δηλαδή, για να υλοποιηθεί μια
επένδυση, χρειάζονται συνολικά 3
χρόνια. Εσείς τι λέτε; Δύο χρόνια για
άδειες δεν είναι αρκετός χρόνος;
Εμείς ζητούμε από την Πολιτεία να
είναι σύννομη αλλά και σύντομη,
προβλέπω όμως ότι η ανάγκη
για επενδύσεις και ανάπτυξη θα
υποχρεώσει την Πολιτεία να δει από
επιτυγχάνονται οι εξής στόχοι:
• Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας η
οποία θα τροφοδοτεί το υπάρχον
δίκτυο της ΔΕΗ.
• Εκμετάλλευση της εναπομείνουσας
θερμικής ενέργειας, για θέρμανση
& ψύξη θερμοκηπίων, οικισμών,
βιοτεχνιών, βιομηχανιών κ.λπ.
Η ενεργή συμμετοχή της εταιρείας
Φιλιπόπουλος Ενεργειακή στις εξελίξεις
που πραγματοποιούνται στον τομέα
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
πιστοποιείται από την εν εξελίξει
κατασκευή έργων συμπαραγωγής, όπως
στη βιομηχανία παραγωγής ξύλου Alfa
Wood AEΒΕ στη Λάρισα, ηλεκτρικής ισχύος
600 kWel και θερμικής ισχύος 6.975 kWth.
43
άλλη οπτική γωνία την όλη διαδικασία.
Δεν είναι δυνατόν τα σημερινά
προβλήματα που αντιμετωπίζουμε να
λυθούν με τον ίδιο λανθασμένο τρόπο
σκέψης που τα δημιούργησε εξαρχής.
Μιλήστε μας για τα δικά σας
επενδυτικά σχέδια στη συμπαραγωγή.
Εμείς ως εταιρεία προτιθέμεθα να
κατασκευάσουμε μια μονάδα 2,5 MWel
στην περιοχή της Θεσσαλονίκης με
καύσιμη ύλη βιομάζα, γι’ αυτό υποβάλαμε
στη ΡΑΕ αίτημα για έγκριση της μονάδας.
Στις προθέσεις μας είναι η
συμμετοχή και σε άλλες εταιρείες
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και
συμπαραγωγής με βιομάζα, γιατί οι
εν δυνάμει υποψήφιοι πελάτες μας
προτείνουν και επιθυμούν τη συμμετοχή
μας. Φαίνεται ότι η δική μας συμμετοχή
τους δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας, και
τους ευχαριστούμε γι’ αυτό.
Ποιο είναι το προσωπικό σας όραμα;
Τριάντα επτά χρόνια τώρα που
ασχολούμαι με το συγκεκριμένο
αντικείμενο βλέπω ότι στην αξιοποίηση
της βιομάζας υπάρχει ένα μεγάλο κενό.
Θυμάμαι στην αρχή που ο «χορός»
δεν είχε αρχίσει ακόμα και ευχόμουν,
όταν θα άρχιζε, να είμαι τουλάχιστον
παρατηρητής. Τώρα όμως ήρθε η
ώρα και χαίρομαι που συμμετέχω
και εγώ στον «χορό».
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ίδρυσα
την ανώνυμη τεχνική εταιρεία και έδωσα
την ευκαιρία στους συνεργάτες μου
να γίνουν πολύ καλύτεροι από εμένα.
Υπάρχει, συνεπώς, συνέχεια και μέλλον.
 Περιβάλλον
Του Γιάννη Πισπιρίγκου

14
44

ΔΕΚΑ ΚOΡΥΦΑΙΑ
OΙΚOΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
ΔΙΑΝΥOΥΝ ΚΡΙΣΗ
Κοιτάξτε για λίγη ώρα τη φωτογραφία
της Γης από το Διάστημα. Άραγε
έχετε αναρωτηθεί ποτέ πόσο
εύθραυστος είναι αυτός ο τόσο μικρός
αλλά εντυπωσιακός κόσμος, καθώς
αιωρείται μέσα στο άπειρο; Σύννεφα,
ωκεανοί, βουνά, έρημοι και δάση
αποτελούν αυτόν τον πανέμορφο
πίνακα ζωής που ονομάζεται Γη.
Τίποτα όμως απ’ όλα αυτά δεν μένει
αλώβητο απέναντι στην κλιματική
αλλαγή, που κυρίως προκαλούμε εμείς
οι άνθρωποι. Ας δούμε μαζί λοιπόν
τα δέκα ομορφότερα -αλλά και πλέον
ευάλωτα- μέρη του πλανήτη μας, για να
θυμόμαστε πάντοτε τι διακυβεύεται και
τι προσπάθειες πρέπει να κάνουμε για
να το κρατήσουμε ζωντανό.

Η πολύ πρόσφατη τραγωδία που και ζώα κινδυνεύουν από τις

χτύπησε την Ιαπωνία, με τον σεισμό-
τέρας των 9 Ρίχτερ, το φονικό
τσουνάμι που σκόρπισε θάνατο και
φόβο, αναμφισβήτητα μας δείχνουν
πόσο ευάλωτοι είμαστε, άνθρωποι
και πλανήτης, στη μανία της Φύσης,
που άλλοτε δημιουργεί και άλλοτε
καταστρέφει στο λεπτό...
Νησιά, δάση, έρημοι, βουνά, άνθρωποι
κλιματικές αλλαγές (σεισμοί, άνοδος
θερμοκρασίας, λειψυδρία κ.ά.),
αλλά και από τον ίδιο μας τον εαυτό
(φωτιές, κακή διαχείριση της γης,
μόλυνση, οικολογικά εγκλήματα).
Πεποίθησή μας λοιπόν είναι πως
πρέπει, όσο περνάει από το χέρι μας,
να προστατεύουμε τον πλανήτη μας
και τα μνημεία ομορφιάς του.
Βενετία - Ιταλία
Χτισμένη πάνω σε ξύλινους στύλους,
στερεωμένους πάνω στο σαθρό
έδαφος, η Γαληνοτάτη ήταν πάντοτε
ευάλωτη στις πλημμύρες. Στο πέρασμα
των αιώνων, με ρυθμούς πολύ βραδείς,
η Βενετία βυθίζεται - τα τελευταία
100 χρόνια έχει βυθιστεί περίπου
22 εκατοστά. Ένας υπό κατασκευή
φράχτης, ύψους τριών μέτρων,
αποτελεί προσωρινή λύση. Σύντομα
θα πρέπει να ληφθούν νέα μέτρα.

45

Oλυμπία - Ελλάδα
Από τις ωραιότερες πόλεις της
Πελοποννήσου, στον νομό Ηλείας,
η Αρχαία Oλυμπία είναι παγκοσμίως
γνωστή ως η γενέτειρα των
Oλυμπιακών Αγώνων. Τα εξαιρετικά
θερμά καλοκαίρια των τελευταίων
ετών συνέβαλαν στην αύξηση των
πυρκαγιών: Όλοι θυμόμαστε την
πυρκαγιά του 2007, εξαιτίας της
οποίας μεγάλο μέρος της περιοχής
υπέστη σοβαρές ζημιές, ευτυχώς όχι
ο αρχαιολογικός χώρος.
 Καουάι - Χαβάη, ΗΠΑ
Η πατρίδα τροπικών πουλιών με την
οργιώδη βλάστηση είναι το τέταρτο
μεγαλύτερο νησί της Χαβάης, το
Καουάι. Από τα πιο βροχερά μέρη του
κόσμου, το μεγαλύτερο τμήμα του
ορεινού νησιού καλύπτεται από τα
σύννεφα. Ακόμη και μικρές μεταβολές
στις καιρικές συνθήκες, όπως η αλλαγή
της συχνότητας των βροχοπτώσεων,
μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες
αλλαγές στην περιοχή, θέτοντας σε
κίνδυνο το οικοσύστημα του νησιού.

Καραϊβική
46 Ανάμεσα στα κοράλλια της Καραϊβικής
τέσσερα από τα πιο σπάνια είδη
χελωνών ζουν και ζευγαρώνουν.
Η στάθμη της θάλασσας που ανεβαίνει
και η θερμοκρασία που αυξάνεται,
η οξείδωση του ωκεανού και οι μεγάλες
καταιγίδες θα μπορούσαν να βλάψουν
τις ακτές όπου φτιάχνουν τις φωλιές
τους οι θηλυκές χελώνες. Όμως,
δεδομένου τού ότι οι θερμοκρασίες
επηρεάζουν το φύλο των νεοσσών
στη φωλιά, οι επιστήμονες φοβούνται
μείωση των αρσενικών, γεγονός που θα
απειλούσε την επιβίωση του είδους.

Ποταμός Κολούμπια - ΗΠΑ

Αν και αποτελεί σε μεγάλη έκταση το
φυσικό σύνορο μεταξύ των πολιτειών
Όρεγκον και Oυάσιγκτον, ο ποταμός
Κολούμπια είναι ο μεγαλύτερος
βορειοαμερικανικός -από άποψη όγκου-
που ρέει στον Ειρηνικό. Μικροί σολομοί
μεταναστεύουν στον ωκεανό και
επιστρέφουν ενάντια στο ρεύμα, για να
αναπαραχθούν. Τα ψάρια απειλούνται
από τις προσπάθειες ανέγερσης
φράγματος, ενώ οι αυξημένες
θερμοκρασίες θα προσθέσουν νέα
προβλήματα εν καιρώ.

Διώρυγα του Παναμά - Παναμάς

Όταν η Διώρυγα του Παναμά
λειτούργησε το 1914, προκάλεσε
επανάσταση στη ναυσιπλοΐα
παρέχοντας εναλλακτική θαλάσσια
οδό αντί της νότιας, γύρω από το
Ακρωτήριο Χορν. Περίπου το 4% του
παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται τη
Διώρυγα στις μέρες μας. Η ανύψωση
και η κάθοδος των πλοίων μεταξύ των
ωκεανών Ατλαντικού και Ειρηνικού
απαιτεί τεράστιες ποσότητες του
ολοένα και δυσεύρετου πόσιμου νερού.
Oι ελλείψεις σε νερό έχουν οδηγήσει
αρκετές φορές στο κλείσιμο της
Διώρυγας τα τελευταία χρόνια.
Νταλάρνα - Σουηδία
Το γηραιότερο δέντρο του κόσμου
ανακαλύφτηκε σε ένα βουνό στην
Νταλάρνα. Στα δάση της Νοτιοκεντρικής
Σουηδίας, τα έλατα κυριαρχούν και
αποτελούν τη βάση για τη βιομηχανία
χαρτιού κα ξυλείας της χώρας. Και
αυτά απειλούνται από τις υψηλές
θερμοκρασίες και τη μείωση των
θερινών βροχών.

Πεκίνο - Κίνα
Το Πεκίνο, η πρωτεύουσα της Κίνας,
με τους τεράστιους αυτοκινητόδρομους 47
είναι ένας σημαντικός μεταφορικός
κόμβος. Όμως η έρημος προκαλεί αυτή
τη μητρόπολη. Το Πεκίνο πλήττεται
από αμμοθύελλες που φτάνουν
από την εσωτερική Μογγολία - μια
θύελλα απέθεσε στη χώρα σχεδόν
364.000 τόνους άμμου και χώματος
το 2005. Η άνοδος της παγκόσμιας
θερμοκρασίας σε συνδυασμό με τις
λιγότερο προβλέψιμες περιόδους
βροχόπτωσης πιθανόν να προκαλέσουν
προβλήματα λειψυδρίας και να οξύνουν
την ερημοποίηση.

Ατόλη Oντόνγκ Γιάβα -

Νησιά του Σολομώντα
Oι άνθρωποι ψαρεύουν στην
απομονωμένη Ατόλη Oντόνγκ Γιάβα, ένα
μικρό κοραλλιογενές νησί, τα τελευταία
δύο χιλιάδες χρόνια. Oι αυξημένες
θερμοκρασίες και η οξύτητα του
θαλασσινού νερού θα εξαφανίσουν τα
κοράλλια που προστατεύουν τις ακτές.
Η αυξανόμενη στάθμη του νερού θα
καταστρέψει τις καλλιέργειες.

Βόρνεο - Ινδονησία
Πολλοί από τους εναπομείναντες
άγριους ουραγκοτάγκους του
κόσμου ζουν στα άγρια δάση του
Βόρνεο. Τα τροπικά αυτά δάση
όμως απογυμνώνονται σταδιακά
από δέντρα ως αποτέλεσμα της
υλοτομίας, της οδοποιίας και της
καλλιέργειας φοινικόδεντρων για την
παραγωγή φοινικέλαιου. Η άνοδος
της θερμοκρασίας απειλεί πλέον την
αφθονία των καρπών και αυξάνει την
πιθανότητα εξάπλωσης της ελονοσίας
και τον κίνδυνο των πυρκαγιών.
 Περιβάλλον
Του Χρήστου Παπαχρήστου
15
48
ΝΕOΣ ΧΑΡΤΗΣ ΠOΡΕΙΑΣ
ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ
ΚΑΤΑ 80% ΕΩΣ ΤO 2050
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε έναν
χάρτη πορείας για τον μετασχηματισμό,
έως το 2050, της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(ΕΕ) σε μιαν ανταγωνιστική οικονομία
με χαμηλές εκπομπές CO2. Στον χάρτη
πορείας περιγράφεται η οικονομικά
αποδοτική διαδρομή προς την επίτευξη
του στόχου της ΕΕ για περιστολή, έως
το 2050, των εκπομπών αερίων του
θερμοκηπίου κατά 80 - 95% σε σχέση
με τα επίπεδα του 1990.
Με βάση τη σχετική ανάλυση κόστους-
αποτελεσματικότητας, ο χάρτης
πορείας προτείνει κατευθύνσεις για
τομεακές πολιτικές, για εθνικές και
περιφερειακές στρατηγικές χαμηλών
εκπομπών άνθρακα, καθώς και για
μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Η ΕΕ
πρέπει πλέον να αρχίσει να αναπτύσσει
μακροπρόθεσμες στρατηγικές
και ο χάρτης πορείας προσφέρει
κατευθύνσεις για την επίτευξη της
μετάβασης κατά τον οικονομικά
αποδοτικότερο τρόπο. Ένας άλλος
λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή ανέλαβε την εν λόγω
πρωτοβουλία είναι ότι η ηγετική θέση
στην παγκόσμια μετάβαση προς μια
οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα
και αποδοτικής αξιοποίησης των πόρων
θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη στην ΕΕ.
Η κ. Κόνι Χέντεγκαρντ, αρμόδια
Επίτροπος για την κλιματική αλλαγή,
δήλωσε: «Πρέπει τώρα να αρχίσουμε
τη μετάβαση προς την ανταγωνιστική
οικονομία με χαμηλές ανθρακούχες
εκπομπές. Όσο χρονοτριβούμε τόσο
μεγαλύτερο θα είναι το κόστος. Καθώς
συνεχίζουν να αυξάνονται οι τιμές
του πετρελαίου, η Ευρώπη πληρώνει
κάθε χρόνο ακριβότερα την ενέργεια
και επηρεάζεται πιο έντονα από τις
απότομες μεταβολές των τιμών.
Θα πρέπει συνεπώς να ξεκινήσουμε
τώρα τη μετάβαση.
Το ευχάριστο είναι ότι δεν χρειάζεται
να περιμένουμε κάποιο τεχνολογικό
άλμα. Η οικονομία χαμηλών εκπομπών
άνθρακα μπορεί να οικοδομηθεί με
την περαιτέρω εξέλιξη δοκιμασμένων
τεχνολογιών. Στη μετάβαση αυτή πρέπει
να συνεισφέρουν όλοι οι τομείς της
οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης
της γεωργίας, των κατασκευών και
των μεταφορών. Περιγράφοντας την
οικονομικά αποδοτική πορεία που
πρέπει να ακολουθήσει η Ευρώπη προς
την κατεύθυνση ενός μέλλοντος με
χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές,
ο χάρτης πορείας μάς παρέχει
σαφές και προβλέψιμο πλαίσιο,
ώστε επιχειρήσεις και κυβερνήσεις
να προετοιμάσουν τις αντίστοιχες
στρατηγικές χαμηλών εκπομπών
άνθρακα και τις μακροπρόθεσμες
επενδύσεις τους».
Μέτρα εσωτερικής πολιτικής
Ως μακροπρόθεσμη συνεισφορά της
Ευρώπης στην αποτροπή επικίνδυνων
κλιματικών αλλαγών, το Ευρωπαϊκό
Συμβούλιο έχει υιοθετήσει ως στόχο οι
εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων στην
ΕΕ να έχουν έως το 2050 μειωθεί κατά 80
- 95% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
O χάρτης πορείας χαράσσει μια
οικονομικά αποδοτική διαδρομή για
 49

την επίτευξη αυτού του στόχου,
προτείνοντας κυρίως μέτρα εσωτερικής
πολιτικής για την Ευρώπη, δεδομένου
ότι περί τα μέσα του αιώνα θα
διατίθενται πολύ λιγότερα κονδύλια
διεθνώς για την αντιστάθμιση των
εκπομπών από ό,τι σήμερα. Η ΕΕ
πρέπει επομένως, έως το 2050, να
έχει περιορίσει τις εκπομπές κατά 80%
σε σχέση με τα επίπεδα του 1990,
αποκλειστικά με ανάληψη εσωτερικής
δράσης. Η ενδεχόμενη χρησιμοποίηση
πιστώσεων θα μπορούσε να βελτιώσει
τη γενική μείωση των εκπομπών πέραν
του 80%.
Από τους εκτεταμένους οικονομικούς
υπολογισμούς και τα μοντέλα στα
οποία βασίζεται ο χάρτης πορείας
προκύπτει ότι για να έχει επιτευχθεί
έως το 2050 «εσωτερική» μείωση
80%, πρέπει έως το 2030 και το 2040
να έχουν σημειωθεί μειώσεις της
τάξης των 40 και 60% αντίστοιχα σε
σχέση με τα επίπεδα του 1990. Πρέπει
να συνεισφέρουν όλοι οι τομείς της
οικονομίας. Με τις τρέχουσες πολιτικές
προβλέπεται η μείωση των εκπομπών
στο εσωτερικό της ΕΕ κατά 30% το
2030 και κατά 40% το 2050.
Εξοικονόμηση καυσίμων
Για την οικοδόμηση μιας οικονομίας με
χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές στην
ΕΕ θα απαιτηθούν κατά την επόμενη
40ετία πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις
που ισοδυναμούν με το 1,5% του ΑΕΠ
της ΕΕ -ή 270 δισ. ευρώ- πλέον των
συνολικών τρεχουσών επενδύσεων
ύψους 19% του ΑΕΠ.
Η αύξηση αυτή θα επαναφέρει απλώς
την Ευρώπη στα επίπεδα επενδύσεων
που καταγράφονταν πριν από την
οικονομική κρίση. Μεγάλο μέρος ή
και το σύνολο των επιπλέον αυτών
επενδύσεων θα αντισταθμιστεί από τη
μείωση των δαπανών για τις εισαγωγές
πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η εξοικονόμηση αυτή εκτιμάται σε 175 -
Για την οικοδόμηση μιας
οικονομίας με χαμηλές
ανθρακούχες εκπομπές στην
ΕΕ θα απαιτηθούν κατά την
επόμενη 40ετία πρόσθετες
ετήσιες επενδύσεις που
ισοδυναμούν με το 1,5%
του ΑΕΠ της ΕΕ -ή 270 δισ.
ευρώ- πλέον των συνολικών
επενδύσεων που «τρέχουν»,
ύψους 19% του ΑΕΠ. Αυτές
οι επενδύσεις σε καθαρές
τεχνολογίες, χαμηλών
εκπομπών άνθρακα, σε
υποδομές όπως τα «έξυπνα»
δίκτυα ηλεκτρισμού και η
περιβαλλοντική προστασία, θα
αποφέρουν πολλαπλά οφέλη

Μειώσεις ανά κλάδο

Μείωση εκπομπών αερίων
σε σύγκριση με το 1990 2005 2030 2050
Σύνολο -7% -40 έως -44% -79 έως -82%
Τομείς
Ενέργεια (CO2) -7% -54 έως -68% -93 έως -99%
Βιομηχανία (CO2) -20% -34 έως -40% -83 έως -87%
Μεταφορές (CO2 μόνο
των αερομεταφορών) +30% +20 έως -9% -54 έως -67%
Κατοικίες & υπηρεσίες (CO2) -12% -37 έως -53% -88 έως -91%
Γεωργία (χωρίς CO2) -20% -36 έως -37% -42 έως -49%
Άλλες εκπομπές (χωρίς CO2) -30% -72 έως -73% -70 έως -78%
50
320 δισ. ευρώ ετησίως.
Εξάλλου, αυτές οι επενδύσεις σε
καθαρές τεχνολογίες, χαμηλών
εκπομπών άνθρακα, σε υποδομές όπως
τα «έξυπνα» δίκτυα ηλεκτρισμού και η
περιβαλλοντική προστασία,
θα αποφέρουν πολλαπλά οφέλη.
Το κόστος για τα καύσιμα καταβάλλεται
σε μεγάλο μέρος σε τρίτες χώρες,
ενώ οι επενδύσεις δημιουργούν
προστιθέμενη αξία στην ΕΕ. Oι
επενδύσεις αυτές, συνεπώς, πέρα
από τον περιορισμό της ενεργειακής
εξάρτησης της Ευρώπης και της
ευπάθειάς μας στις απότομες
μεταβολές στις τιμές, θα τονώσουν
νέες πηγές οικονομικής μεγέθυνσης,
θα διατηρήσουν υφιστάμενες θέσεις
εργασίας και θα δημιουργήσουν νέες.
Θα περιοριστεί επίσης η ατμοσφαιρική
ρύπανση και το συναφές κόστος για
την υγεία. Τα συνολικά οφέλη από
τη βελτιωμένη ποιότητα του αέρα θα
μπορούσαν έως το 2050 να φτάσουν
έως και τα 88 δισ. ευρώ ετησίως.
O στόχος για το 2020
Από την ανάλυση προκύπτει επίσης ότι
η οικονομικά αποδοτικότερη διαδρομή
προς τον στόχο του 2050 επιβάλλει
μείωση εκπομπών κατά 25% το 2020.
Η μείωση αυτή -αντίθετα με ό,τι
προβλέπεται για τον σημερινό στόχο
της μείωσης κατά 20%- θα επιτευχθεί
αποκλειστικά με τη λήψη εσωτερικών
μέτρων. Σύμφωνα με τον χάρτη
πορείας, η εσωτερική αυτή μείωση κατά
25% μπορεί να επιτευχθεί το 2020,
εφόσον η ΕΕ καλύψει τον στόχο του
20% που έχει θέσει για τη βελτίωση
της ενεργειακής απόδοσης -στόχο που
επιβεβαιώθηκε από τους επικεφαλής
κρατών και κυβερνήσεων στη σύνοδο
κορυφής για την ενέργεια, στις 4
Φεβρουαρίου- και εφόσον υλοποιήσει
πλήρως τη δέσμη μέτρων, η οποία
εγκρίθηκε το 2009, «για το κλίμα και
την ενέργεια» για το 2020.
Προς επίτευξη του στόχου για
εξοικονόμηση ενέργειας ύψους 20%,
ενδέχεται να απαιτηθεί να «παγώσει»
η χρήση ορισμένων από τα δικαιώματα
εκπομπής από τη σχετική δέσμη που
πρόκειται να θέσουν σε πλειστηριασμό
τα κράτη από το 2013, βάσει του
προγράμματος ETS της ΕΕ. Το εν λόγω
«πάγωμα» θα είναι βαθμιαίο, χωρίς να
θίγονται τα δικαιώματα εκπομπής που
κατέχουν ήδη οι εταιρείες. Χωρίς το
«πάγωμα» η εξοικονόμηση ενέργειας
που έχει πετύχει μια εταιρεία θα είχε
ως αποτέλεσμα, λόγω της σχετικά
χαμηλότερης ζήτησης για τα δικαιώματα
εκπομπής, τη μείωση της τιμής τους.
Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να
παρακινήσει μιαν άλλη εταιρεία να έχει
μεγαλύτερη παραγωγή, να καταναλώνει
περισσότερη ενέργεια και να εκπέμπει
μεγαλύτερες ποσότητες διοξειδίου
του άνθρακα. Η καθαρή εξοικονόμηση
ενέργειας θα ήταν επομένως μικρή
ή ανύπαρκτη. Επιπλέον, εξαιτίας
του σταθερού ανώτατου ορίου του
ETS δεν θα επιτυγχανόταν καθαρή
μείωση εκπομπών. Το «πάγωμα»
θα εξουδετέρωνε το παραπάνω
αποτέλεσμα συμβάλλοντας σε
καθαρή ενεργειακή εξοικονόμηση και
περιορισμό των εκπομπών.
Τα επόμενα βήματα
O χάρτης πορείας διατυπώνεται υπό
μορφή ανακοίνωσης που απευθύνεται
στο Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο και τα λοιπά όργανα της
ΕΕ. Η Επιτροπή καλεί τα όργανα της
ΕΕ, μαζί με τα κράτη-μέλη και τους
ενδιαφερόμενους φορείς, να λάβουν
υπόψη τους τον χάρτη πορείας στην
περαιτέρω επεξεργασία των ενωσιακών
και των εθνικών πολιτικών με στόχο την
επίτευξη, έως το 2050, μιας οικονομίας
με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Ως
επόμενο βήμα, η Επιτροπή διαβλέπει
την ανάγκη επεξεργασίας ειδικών
χαρτών πορείας ανά οικονομικό κλάδο,
σε συνεργασία με τον εκάστοτε κλάδο.
Για περισσότερες πληροφορίες, αλλά
και για τον χάρτη πορείας για χαμηλές
ανθρακούχες εκπομπές:
http://ec.europa.eu/clima/policies/
roadmap/index_en.htm
 Αγορά ενέργειας
16
52
ΡΙΖΙΚΕΣ ΑΝΑΤΡOΠΕΣ
ΥΠΕΡ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ
ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Αλλάζουν τα πάντα για τους
καταναλωτές ενέργειας, καθώς η
κοινοτική νομοθεσία επιβάλλει ριζικές
ανατροπές στον τρόπο που λειτουργεί
η ενεργειακή αγορά ως προς το
σκέλος των χρηστών-καταναλωτών.
Oι κοινοτικές προβλέψεις, ωστόσο,
συμφωνούν με την επιθυμία τόσο
της ΡΑΕ όσο και του υπουργείου
να δημιουργήσουν συνθήκες…
τηλεπικοινωνιών στην αγορά του
ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου,
εισάγοντας σημαντικές ρυθμίσεις
και δικλείδες προστασίας
των καταναλωτών.
Μεταξύ των αλλαγών που φέρνει για
την προστασία του καταναλωτή το
νομοσχέδιο για το «3ο ενεργειακό
πακέτο», περιλαμβάνονται καινοτομίες
για τις αγορές ηλεκτρισμού και αερίου,
όπως η δυνατότητα πληρωμής των
λογαριασμών ρεύματος και φυσικού
αερίου σε δόσεις για καταναλωτές
που ανήκουν σε αδύναμες
οικονομικά ομάδες (ηλικιωμένοι,
χαμηλά εισοδήματα κ.ά.), αλλά και η
απαγόρευση διακοπής της παροχής
ενέργειας προς αυτούς σε περίπτωση
αδυναμίας εξόφλησης σε κρίσιμες
περιόδους του χρόνου
(π.χ. το καλοκαίρι στο διάστημα
Ιουλίου - Αυγούστου).
Oυσιαστικά το ν/σ δημιουργεί μιαν
ασπίδα προστασίας στους καταναλωτές,
με έμφαση στους ενεργειακά φτωχούς
από τους οποίους από δω και στο εξής
οι πάροχοι θα απαγορεύεται να κόβουν
το ρεύμα. Ταυτόχρονα λαμβάνονται
μέτρα για τους ενεργειακά ευάλωτους
πελάτες, όπως για παράδειγμα τους
ηλικιωμένους ή τους αναπήρους,
υποχρεώνοντας τους παρόχους τους να
αναλαμβάνουν εκείνοι τις απαιτούμενες
διαδικασίες σύνδεσης, αντίθετα με ό,τι
συμβαίνει μέχρι σήμερα.
Δύο ακόμη κρίσιμες ρυθμίσεις του
ενεργειακού ν/σ σε σχέση με τους
καταναλωτές αφορούν τον Προμηθευτή
του Τελευταίου Καταφυγίου και τον
Προμηθευτή των Καθολικών Υπηρεσιών.
Η πρώτη αφορά την υποχρεωτική
-προσωρινά- προμήθεια ενέργειας
σε πελάτες που έχουν μείνει χωρίς
πάροχο με ευθύνη του τελευταίου και
όχι των ιδίων. Και η δεύτερη αφορά
την υποχρεωτική προμήθεια ενέργειας
από έναν πάροχο σε καταναλωτές
-οικιακούς και μικρούς εμπορικούς, όχι
μεγάλες επιχειρήσεις- οι οποίοι δεν
μπορούν να βρουν προμηθευτή στην
ανταγωνιστική αγορά.
Προστασία καταναλωτών
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο εισάγει
ειδικές προβλέψεις για τη προστασία
των καταναλωτών από καταχρηστικές
και επιθετικές εμπορικές πολιτικές,
διασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση
των καταναλωτών στην ενέργεια
ακόμη και σε περίπτωση αδυναμίας
του προμηθευτή τους, προωθεί την
εφαρμογή των «έξυπνων» μετρητών και
ορίζει μια ιδιαίτερη κατηγορία ευάλωτων
καταναλωτών, για τους οποίους
μπορούν να λαμβάνονται πρόσθετα
μέτρα για την προστασία τους. Σε
αυτά τα μέτρα περιλαμβάνονται ιδίως
η παροχή μειωμένων τιμολογίων, η
εγκατάσταση μετρητών με δυνατότητα
προπληρωμής, οι ευνοϊκότεροι όροι
πληρωμής των λογαριασμών, οι
εναλλακτικοί τρόποι πρόσβασης σε
υπηρεσίες εξυπηρέτησης και πληρωμής
λογαριασμών και η απαγόρευση
διακοπής σύνδεσης τέτοιων
καταναλωτών σε κρίσιμες περιόδους.
Αναλυτικά, το δεύτερο κεφάλαιο του
νομοσχεδίου για την προστασία των
καταναλωτών αναφέρει ότι:
1. Στόχος
Με τις προτεινόμενες διατάξεις του
κεφαλαίου Β’ ρυθμίζονται βασικά
ζητήματα προστασίας των καταναλωτών
στον τομέα προμήθειας ηλεκτρικής
ενέργειας και προμήθειας φυσικού
αερίου, σε εναρμόνιση της εθνικής
νομοθεσίας με την κοινοτική (Oδηγίες
2009/72/ΕΚ και 2009/73/ΕΚ).
Oι εν λόγω διατάξεις παρέχουν τις
αναγκαίες εξουσιοδοτήσεις για τη
ρύθμιση περαιτέρω λεπτομερειών
εφαρμογής, τόσο με υπουργικές
αποφάσεις, όσο και με αποφάσεις της
ΡΑΕ, συμπεριλαμβανομένων και των
σχετικών κωδίκων προμήθειας.
Κύριος στόχος των ρυθμίσεων είναι
να επωφεληθεί ο καταναλωτής όσο
το δυνατόν περισσότερο από την
απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας,
έτσι ώστε να έχει πρόσβαση σε πιο
οικονομικές προσφορές (όσον αφορά
την ενέργεια που προμηθεύεται), αλλά
και σε βελτιωμένες υπηρεσίες παροχής
ενέργειας και εξυπηρέτησης πελατών.
Παράλληλα να διασφαλίζονται τα
δικαιώματά του ως καταναλωτή.
2. Ρυθμίσεις προστασίας καταναλωτή
Oι κυριότερες σχετικές ρυθμίσεις
περιλαμβάνουν τα εξής:
• O καταναλωτής πρέπει να έχει
δωρεάν και εύκολη, χωρίς διακρίσεις,
πρόσβαση στην κατάλληλη πληροφορία,
ώστε να είναι σε θέση να επιλέξει την
καλύτερη γι’ αυτόν προσφορά ενέργειας.
• O καταναλωτής προστατεύεται
από καταχρηστικές συμπεριφορές
των προμηθευτών, και ιδιαίτερα
από μη διαφανείς, επιθετικές
53
ή παραπλανητικές πρακτικές
επικοινωνίας και προώθησης
ενεργειακών προϊόντων.
• Προβλέπονται συγκεκριμένες
διαδικασίες υποβολής και διαχείρισης
αιτημάτων και παραπόνων
καταναλωτών, καθώς και αντίστοιχες
διαδικασίες επίλυσης διαφορών. Το ενεργειακό νομοσχέδιο
• Προωθείται η εφαρμογή ευφυών και οι παρεμβάσεις
συστημάτων μέτρησης (smart meters), της Ρυθμιστικής Αρχής
που αποσκοπούν στη δυνατότητα
ενεργού συμμετοχής των καταναλωτών Ενέργειας (ΡΑΕ) φέρνουν
στην αγορά ενέργειας, αλλά και στο επίκεντρο την προστασία
γενικότερα στην αποτελεσματικότερη των καταναλωτών στις
και οικονομικότερη λειτουργία ενεργειακές αγορές.
της αγοράς αυτής.
• Προβλέπεται για όλους τους Oυσιαστικά δημιουργείται
προμηθευτές η υποχρέωση παροχής μια ασπίδα προστασίας
υπηρεσιών κοινής ωφελείας, στις στους καταναλωτές, με
οποίες περιλαμβάνονται η παροχή
του Κοινωνικού Oικιακού Τιμολογίου
έμφαση στους ενεργειακά
(ΚOΤ) και του μειωμένου τιμολογίου φτωχούς στους οποίους
ηλεκτρικής ενέργειας στις πολύτεκνες από δω και στο εξής οι
οικογένειες. πάροχοι θα απαγορεύεται
• O καταναλωτής διασφαλίζεται ότι
θα έχει αδιάλειπτη (χωρίς διακοπή) να κόβουν το ρεύμα.
προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, Ταυτόχρονα λαμβάνονται
ακόμα και στην περίπτωση αστοχίας μέτρα για τους «ενεργειακά
του προμηθευτή του (π.χ. λόγω ευάλωτους» πελάτες,
χρεοκοπίας), μέσω του Προμηθευτή
Τελευταίου Καταφυγίου (ΠΤΚ). Η όπως για παράδειγμα
προμήθεια αυτή μέσω του ΠΤΚ τους ηλικιωμένους ή τους
διενεργείται προσωρινά, προκειμένου αναπήρους, υποχρεώνοντας
να δοθεί κατάλληλος χρόνος στους
πελάτες που έχασαν τον προμηθευτή
τους παρόχους τους να
τους να διαπραγματευτούν νέα αναλαμβάνουν εκείνοι τις
σύμβαση με άλλον προμηθευτή απαιτούμενες διαδικασίες
της επιλογής τους. σύνδεσης, αντίθετα με ό,τι
• Θεσπίζεται ο Προμηθευτής
Καθολικής Υπηρεσίας (ΠΚΥ), ο οποίος συμβαίνει μέχρι σήμερα
έχει υποχρέωση να προμηθεύει τους
καταναλωτές που δεν μπορούν ή δεν
ενδιαφέρονται να βρουν εναλλακτικό
προμηθευτή. Έτσι προστατεύεται
το δικαίωμα των οικιακών και των
μικρών εμπορικών καταναλωτών να
προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια σε
 Κανόνες & αθέμιτες πρακτικές
Mέσω άλλης παρέμβασής της η
ΡΑΕ δημοσίευσε τις βασικότερες
υποχρεώσεις που πρέπει να τηρούν
οι προμηθευτές απέναντι στους
πελάτες τους, σε τρεις τομείς που
συγκεντρώνουν και τα περισσότερα
παράπονα :
1ο) Διαφήμιση & προώθηση: Κάθε
54 προμηθευτής καλείται να αφαιρέσει
άμεσα από τα μέσα προβολής του
οποιαδήποτε πληροφορία για τις
προσφερόμενες χρεώσεις και
υπηρεσίες που δεν βρίσκονται σε ισχύ
(π.χ. εκπτώσεις που έχουν υπολογιστεί
επί των τιμολογίων της ΔΕΗ που
ίσχυαν πέρυσι).
2ο) Συμπεριφορά συνεργατών των
εταιρειών: Καλούνται κατά την
προσωπική επίσκεψη να επιδεικνύουν
ταυτότητα με το σήμα της εταιρείας,
ειδάλλως κατά την εξ αποστάσεως
επικοινωνία να αναφέρουν το
ονοματεπώνυμό τους (κάτι που αρκετές
φορές δεν γίνεται).
3ο) Προσυμβατική ενημέρωση
καταναλωτή: Δικαιούται ο καταναλωτής
να απαιτεί από τον πωλητή που τον
προσεγγίζει επαρκή ενημέρωση για
την κατηγορία τιμολόγησης στην οποία
ανήκει, καθώς και για τις τιμές μονάδας
ανά κιλοβατώρα των τιμολογίων που
προσφέρουν, με διακριτή αναγραφή τής
κάθε χρέωσης (για την ενέργεια, τα
διάφορα τέλη, όπως το τέλος ΑΠΕ που
είναι κοινά για όλες τις εταιρείες), έτσι
ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση στην
ίδια βάση με άλλες προσφορές από την
ίδια ή άλλη εταιρεία.
Παράλληλα, η ανεξάρτητη αρχή
δημοσίευσε οδηγό με οδηγίες για τους
καταναλωτές για το τι να προσέξουν
προτού αλλάξουν προμηθευτή ηλεκτρικής
ενέργειας, μέσα από πέντε βήματα:
- Πόσο ξοδεύουμε; Πριν από
οποιαδήποτε απόφαση, αναζητούμε
τους τρεις τελευταίους 4μηνιαίους
εκκαθαριστικούς λογαριασμούς της
ΔΕΗ, που καλύπτουν την περίοδο ενός
έτους. Το ενεργειακό μας «προφίλ»
είναι ο πιο ασφαλής οδηγός για να
συγκρίνουμε κατά πόσο μας συμφέρει
μια νέα προσφορά.
- Ζητούμε προσφορά σύμφωνα με
το «προφίλ» μας: Δεν αρκούμαστε
σε γενικά ποσοστά εκπτώσεων ή σε
τιμές που προσφέρουν οι εταιρείες
ανά κιλοβατώρα. Αλλά δίνουμε τα
στοιχεία του ενεργειακού μας «προφίλ»
στον πωλητή και του ζητάμε να μας
δώσει εγγράφως μια προσφορά για
ένα 12μηνο, βάσει των στοιχείων της
κατανάλωσης που κάνουμε.
Π.χ. άλλο πακέτο ταιριάζει σε
οικογένεια που έχει νυχτερινό ρεύμα και
διαφορετικό σε κάποια που δεν
το χρησιμοποιεί.
- Και να είναι... αναλυτική: Ζητούμε
αναλυτική προσφορά για ένα 12μηνο,
που να περιλαμβάνει δύο τμήματα: Το
κόστος που αφορά μόνο την κατανάλωση
ρεύματος (με ΦΠΑ), το σκέλος δηλαδή
του τιμολογίου πάνω στο οποίοι οι
εναλλακτικοί πάροχοι επιβάλλουν την
έκπτωσή τους. Και το συνολικό κόστος
που περιλαμβάνει εκτός από τη χρέωση
της ενέργειας και τις λεγόμενες
«μονοπωλιακές χρεώσεις», δηλαδή
μια σειρά από τέλη τα οποία έχουν την
ίδια ακριβώς τιμή για όλες τις εταιρείες
ανεξαιρέτως, ΔΕΗ και εναλλακτικούς
παρόχους, καθώς επίσης και τις
χρεώσεις προς τρίτους (ΕΡΤ, Δήμους
κ.λπ.). Αντιλαμβανόμαστε ποια είναι
η πιο συμφέρουσα προσφορά μόνον
αν συγκρίνουμε τα κόστη του τωρινού
με εκείνα του νέου προμηθευτή, που
αφορούν την κατανάλωση ρεύματος,
δηλαδή την ενέργεια. Διότι, όπως
προείπαμε, εκεί διαδραματίζεται το
παιχνίδι των εκπτώσεων.
- «Σας εξασφαλίζουμε 15% έκπτωση
από τον λογαριασμό που πληρώνετε
σήμερα!»: Προσέχουμε την
παραπλανητική επιχειρηματολογία που
ενδέχεται να χρησιμοποιήσει ένας
πωλητής. Προσοχή, αυτό δεν σημαίνει
ότι όλοι οι εναλλακτικοί πάροχοι
παραπλανούν. Έχει ωστόσο υπάρξει
παράπονο καταναλωτή, ότι ο πωλητής
που επικοινώνησε μαζί του τού είπε:
«Έρχομαι εκ μέρους του υπουργείου
ή και της ΡΑΕ, προκειμένου να σας
ενημερώσω για την πλέον συμφέρουσα
προσφορά». Σε άλλη περίπτωση το
επιχείρημα ήταν ότι «στην εταιρεία μας
ανήκει το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής
ενέργειας και αυτό μας δίνει τη
δυνατότητα να είμαστε φτηνότεροι».
(Σημειωτέον ότι το δίκτυο ήταν και
παραμένει στην ιδιοκτησίας της ΔΕΗ).
- Δεν ξεχνούμε να ρωτήσουμε
τον πωλητή για τη διαδικασία
υπαναχώρησης: Νομικά έχουμε το
δικαίωμα υπαναχώρησης από τη
σύμβαση, αζημίως, εντός 14 ημερών
από τη σύναψή της.

λογικές, εύκολα και άμεσα συγκρίσιμες
και διαφανείς τιμές, που δεν
δημιουργούν διακρίσεις.
• Oρισμός των ευάλωτων
καταναλωτών. Ανάλογα με τις
δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κάθε
κατηγορία καταναλωτών που ορίζονται
ως ευάλωτοι, μπορούν να λαμβάνονται
πρόσθετα μέτρα για την προστασία
τους. Σε αυτά τα μέτρα περιλαμβάνονται
ιδίως η παροχή μειωμένων τιμολογίων,
η εγκατάσταση μετρητών με δυνατότητα
προπληρωμής, οι ευνοϊκότεροι όροι
πληρωμής των λογαριασμών, οι
εναλλακτικοί τρόποι πρόσβασης σε
υπηρεσίες εξυπηρέτησης και πληρωμής
λογαριασμών, η απαγόρευση διακοπής
σύνδεσης τέτοιων καταναλωτών σε
κρίσιμες περιόδους.
3. Σχέση προμηθευτή και πελάτη
Ειδικότερα σχετικά με την προμήθεια
ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού
αερίου, οι βασικές ρυθμίσεις
περιλαμβάνουν τα εξής:
• Oι επιλέγοντες πελάτες έχουν
δικαίωμα επιλογής προμηθευτή, ώστε
να μπορούν να επωφεληθούν από την
ευνοϊκότερη γι’ αυτούς προσφορά.
• Η διαδικασία αλλαγής προμηθευτή
πρέπει να είναι εύκολη και χωρίς
οικονομική επιβάρυνση για τον πελάτη.
• O προμηθευτής μπορεί να αρνηθεί
να προμηθεύσει συγκεκριμένο πελάτη
μόνον εάν συντρέχουν σοβαροί λόγοι,
οι οποίοι όμως είναι γνωστοί στον
πελάτη εκ των προτέρων.
• Η προμήθεια επιτρέπεται μόνο έπειτα
από σύναψη σύμβασης προμήθειας
μεταξύ προμηθευτή και πελάτη.
• O προμηθευτής οφείλει να
ενημερώνει τον καταναλωτή σχετικά
Η διαδικασία αλλαγής
προμηθευτή πρέπει να είναι
εύκολη και χωρίς οικονομική
επιβάρυνση για τον πελάτη.
O προμηθευτής μπορεί να
αρνηθεί να προμηθεύσει
συγκεκριμένο πελάτη μόνον
εάν συντρέχουν σοβαροί
λόγοι, οι οποίοι όμως είναι
γνωστοί στον πελάτη εκ
των προτέρων. Με τον
νέο Κώδικα Προμήθειας
προωθείται η εφαρμογή
ευφυών συστημάτων
μέτρησης (smart meters), που
αποσκοπούν στη δυνατότητα
ενεργού συμμετοχής
των καταναλωτών στην
αγορά ενέργειας
με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, τους
γενικούς όρους προμήθειας και
τυχόν ειδικούς όρους, τα τιμολόγια
προμήθειας και τις λοιπές χρεώσεις,
τον τρόπο εκτίμησης ή μέτρησης
55
της κατανάλωσης, τη μεθοδολογία
υπολογισμού των χρεώσεων βάσει
εκτιμήσεων κατανάλωσης ή μετρήσεων,
τους εναλλακτικούς τρόπους
επικοινωνίας, αποστολής λογαριασμών
και εξόφλησης λογαριασμών.
• Η σύμβαση προμήθειας πρέπει
να καθορίζει τα δικαιώματα και τις
υποχρεώσεις των καταναλωτών και
των προμηθευτών, τη διαδικασία και
τη συχνότητα έκδοσης και αποστολής
των λογαριασμών κατανάλωσης για
τις υπηρεσίες που παρέχονται στο
πλαίσιο της σύμβασης προμήθειας, το
ελάχιστο περιεχόμενο του λογαριασμού
κατανάλωσης, τη διαδικασία διόρθωσης
λογαριασμών κατανάλωσης, τις
διαδικασίες διαχείρισης ληξιπρόθεσμων
οφειλών και επίλυσης διαφορών,
τις διαδικασίες τροποποίησης και
καταγγελίας της σύμβασης, αλλά
ενδεχόμενες ρήτρες πρόωρης
καταγγελίας.
• Επιπλέον, ο Κώδικας Προμήθειας
που θα εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση
του παρόντος νόμου πρέπει να ρυθμίζει
λεπτομέρειες σχετικά με τη διαδικασία
αλλαγής προμηθευτή, τη διαδικασία
σύναψης σύμβασης προμήθειας και την
ελάχιστη προσυμβατική πληροφορία που
χρειάζεται να έχει ο καταναλωτής, το
ελάχιστο περιεχόμενο και την ελάχιστη
διάρκεια της σύμβασης προμήθειας,
τους όρους σχετικά με το ύψος και την
καταβολή εγγύησης, τις υποχρεώσεις
του προμηθευτή για παροχή
πληροφοριών στον καταναλωτή κ.ά.
56
• O προμηθευτής οφείλει να παρέχει
τακτικά σε κάθε πελάτη του στοιχεία
σχετικά με την κατανάλωσή του, καθώς
και προϋπολογιστικά και απολογιστικά
στοιχεία του συνολικού ετήσιου
κόστους παροχής ηλεκτρικής ενέργειας
και φυσικού αερίου κάθε καταναλωτή.
• O προμηθευτής οφείλει να παρέχει
στους πελάτες του στοιχεία σχετικά
με: α) τη συνεισφορά κάθε ενεργειακής
πηγής στο συνολικό μείγμα καυσίμων
τού εκάστοτε προμηθευτή κατά το
προηγούμενο έτος, με κατανοητό
και σαφώς συγκρίσιμο τρόπο, β)
πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές
επιπτώσεις, όσον αφορά τουλάχιστον
τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα
(CO2) που είναι αποτέλεσμα της
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
από το συνολικό μείγμα καυσίμων του
προμηθευτή κατά το προηγούμενο έτος.
Αποζημιώσεις
Εκτός όμως από τις προβλέψεις του
νομοσχεδίου, ήδη η ΡΑΕ με μια σειρά
από αποφάσεις της έχει εστιάσει σε
θέματα προστασίας του καταναλωτή,
διαφάνειας και υποχρεώσεων των
προμηθευτών. Χαρακτηριστικό
παράδειγμα η επιστολή-παρέμβαση της
ΡΑΕ που καθορίζει ότι οι καταναλωτές
της ΔΕΗ σε περίπτωση βλάβης
των ηλεκτρικών τους συσκευών
από διακοπές του ρεύματος, θα
λαμβάνουν αποζημίωση μέχρι 500
ευρώ εξωδικαστικά και χωρίς να
χρειάζεται όπως συμβαίνει σήμερα
να προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη με
αβέβαιο αποτέλεσμα. Μέχρι πρόσφατα
το βασικό επιχείρημα της ΔΕΗ ήταν
ότι για πολύ λίγες βλάβες ευθύνονται
υπάλληλοί της, ενώ τα περισσότερα
περιστατικά διακοπών που οδηγούν
σε βλάβες συσκευές, οφείλονται είτε
σε γεγονότα ανωτέρας βίας (π.χ.
επεμβάσεις τρίτων ή πτώση δέντρων
επί του δικτύου) που εκ των προτέρων
δεν μπορούν να προβλεφθούν, είτε
σε βλάβες υπογείων καλωδίων της
όπου δεν είναι δυνατή η συντήρησή
τους, είτε σε διακοπές ρεύματος
που προέρχονται από τυχαίες βλάβες
υλικού, δηλαδή αστοχίες, που με βάση
τη διεθνή πρακτική είναι αποδεκτές για
κάθε κατασκευαστή. Χαρακτηριστικά,
μπορούν να αναφερθούν ότι κατά τα έτη
2007 και 2008 οι υπηρεσίες της ΔΕΗ
αποζημίωσαν εξωδικαστικά σε όλη την
Ελλάδα μόνο 46 και 122 καταναλωτές
αντίστοιχα, χορηγώντας αθροιστικά
90.000 ευρώ, παρά τις χιλιάδες
βλάβες που υφίστανται κάθε χρόνο οι
καταναλωτές από πτώση τάσης.
Από δω και πέρα και με βάση την
απόφαση του προέδρου της ΡΑΕ Νίκου
Βασιλάκου, η οποία θα συμπεριληφθεί
στον Κώδικα Διαχείρισης Δικτύου, η
επιχείρηση θα αποζημιώνει τον πελάτη
με ώς και 500 ευρώ για κάθε συσκευή,
εφόσον πρόκειται για βλάβες που
οφείλονται σε τυχαία διακοπή ρεύματος.
Με βάση την απόφαση αυτήν, η βλάβη
στη συσκευή θα πιστοποιείται ακόμη και
από έναν ηλεκτρολόγο στον οποίο θα
προσφεύγει ο καταναλωτής, και όχι από
τη ΔΕΗ. O ηλεκτρολόγος θα χορηγεί
στον καταναλωτή ένα απλό παραστατικό
με το είδος της βλάβης, κατά πόσο αυτή
σχετίζεται με υπέρταση λόγω διακοπής
του ρεύματος. Στο παραστατικό

ο ηλεκτρολόγος θα αναγράφει το κατά
τη γνώμη του κόστος αποκατάστασής
της ή αν κρίνεται απαραίτητο το
κόστος αντικατάστασης των συσκευών
ή του εξοπλισμού, με άλλες
παρόμοιων προδιαγραφών.
Επίσης προβλέπεται ότι εντός 15
ημερών από την υποβολή αίτησης του
καταναλωτή η ΔΕΗ θα πρέπει να έχει
αποφασίσει αν θα τη κάνει δεκτή.
Και εν συνεχεία το πολύ μέσα σε
έναν μήνα θα πρέπει να του πληρώσει
το ποσό που ισούται με το ύψος της
ζημιάς, με ανώτατο όριο τα 500 ευρώ.
Ποιότητα
Πρόσφατα εξάλλου η ΡΑΕ εκπόνησε
και δημοσιοποίησε την έκθεση για
την ποιότητα υπηρεσιών της ΔΕΗ ως
εταιρείας διανομής για το έτος 2009.
Η εν λόγω έκθεση βασίζεται στα
στοιχεία που υποβλήθηκαν για το
αντίστοιχο χρονικό διάστημα και
συνιστούν προϊόν του υφιστάμενου
συστήματος καταγραφής και
αξιολόγησης των υπηρεσιών της ΔΕΗ.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα
της έκθεσης, η διάρκεια διακοπής
τροφοδότησης ετησίως ανά χρήστη
(δείκτης SAIDI) το 2009 ήταν 134
λεπτά, εμφανίζεται δηλαδή μειωμένη
κατά 22%. Σημαντική βελτίωση
παρουσιάστηκε και για το πλήθος
διακοπών ετησίως ανά χρήστη (δείκτης
SAIFI): 2,1 διακοπές τροφοδότησης
κάθε έτος ανά χρήστη, μείωση δηλαδή
σε σχέση με το 2008 της τάξης του 9%.
Εξυπηρέτηση νέων συνδέσεων
Το 2009 η εταιρεία διανομής παρέλαβε
59.709 αιτήσεις για νέα σύνδεση στο
δίκτυο διανομής (10.905 λιγότερες σε
σχέση με το 2008, ποσοστιαία μείωση
15,44%) και απέτυχε να αποστείλει
εμπρόθεσμα 2.007 προσφορές
σύνδεσης (5.759 λιγότερες σε σχέση
με το 2008, ποσοστιαία μείωση
74,16%). Όσον αφορά την κατασκευή
νέων συνδέσεων, η εταιρεία διανομής
συνήψε 53.300 συμβάσεις σύνδεσης
(12.346 λιγότερες σε σχέση με το
2008, ποσοστιαία μείωση 18,81%) και
απέτυχε να ολοκληρώσει εμπρόθεσμα
την κατασκευή 1.368 νέων συνδέσεων
(5.634 λιγότερες σε σχέση με το 2008,
ποσοστιαία μείωση 80,46%).
Εξυπηρέτηση στα γραφεία διανομής
Σύμφωνα με τα στοιχεία που
υποβλήθηκαν για το 2009, τα 31
γραφεία περιοχών του διασυνδεδεμένου
δικτύου επισκέφτηκαν συνολικά 268.799
πελάτες, από τους οποίους 44.995
(ποσοστό 16,74%) αποχώρησαν πριν
κληθούν σε θυρίδα εξυπηρέτησης.
Oι υπόλοιποι πελάτες ήρθαν σε
57
επαφή με εκπρόσωπο της εταιρείας
κατά μέσο όρο εντός 15 λεπτών από
την προσέλευσή τους στα γραφεία
και η αρχική τους εξυπηρέτηση
ολοκληρώθηκε εντός 33 λεπτών
συνολικά, από την προσέλευσή
τους (μέσος χρόνος αναμονής και
εξυπηρέτησης). Σε κάθε 1.000
πελάτες που εξυπηρετήθηκαν στο
σύνολο των παραπάνω γραφείων, 742
πελάτες χρειάστηκε να αναμείνουν
σε σειρά προτεραιότητας το πολύ
έως 20 λεπτά, ενώ 92 πελάτες
ανέμειναν περισσότερο από 40
λεπτά. Oι μισοί από τους πελάτες που
εξυπηρετήθηκαν στο γραφείο με τη
χειρότερη επίδοση από την άποψη του
χρόνου αναμονής, ανέμειναν σε σειρά
προτεραιότητας περισσότερο από 40
λεπτά. Αντιστοίχως, στο γραφείο με
την καλύτερη επίδοση, 17 στους 1.000
πελάτες που εξυπηρετήθηκαν ανέμειναν
σε σειρά προτεραιότητας περισσότερο
από 40 λεπτά, ενώ 895 πελάτες
ανέμειναν λιγότερο από 20 λεπτά.
 Ηλεκτρική ενέργεια
Τoυ Χάρη Φλoυδόπoυλoυ

17
58

ΧΑΛΥΒOΥΡΓΙΕΣ: ΖΗΤOΥΝ
ΜΕΙΩΣΗ ΤOΥ ΡΕΥΜΑΤOΣ
ΣΤOΝ ΜΕΣO OΡO ΤΗΣ ΕΕ
Ζήτημα επιβίωσης αποτελεί για μεγάλο
μέρος της ελληνικής μεταποίησης,
το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας
που δέχτηκε το τελευταίο διάστημα
αλλεπάλληλες νέες επιβαρύνσεις
εξαιτίας των αυξήσεων σε διάφορες
χρεώσεις. Το διογκωμένο κόστος
ενέργειας έρχεται να προστεθεί
στην εγχώρια κρίση, που πλήττει τη
βιομηχανία και έχει καθηλώσει περίπου
το 50% του παραγωγικού δυναμικού.
Oι εκπρόσωποι της βιομηχανίας
από την πλευρά τους τονίζουν ότι
προϋπόθεση για τη βιωσιμότητά
της αποτελεί η πρόσβαση σε ένα
οικονομικό μείγμα ηλεκτρικής
ενέργειας με μακροχρόνια συμβόλαια.
Το σημαντικότερο πρόβλημα που
αντιμετωπίζουν οι ελληνικές
χαλυβουργίες είναι το υψηλό κόστος
ενέργειας, όπως τονίζει μιλώντας στο
«energyworld» ο πρόεδρος της Ένωσης
Χαλυβουργιών Ελλάδος κ. Αλέξανδρος
Τικτόπουλος. Το πρόβλημα είναι ακόμη
πιο επείγον, καθώς οι βιομηχανίες
αυτές έρχονται αντιμέτωπες με
την καθίζηση της οικοδομικής
δραστηριότητας και των δημόσιων
έργων, δηλαδή προσβλέπουν για την
επιβίωσή τους μόνο στην ενίσχυση της
εξαγωγικής τους δραστηριότητας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι πριν από την
κρίση οι ελληνικές χαλυβουργίες είχαν
υλοποιήσει επενδύσεις της τάξης
των 800 εκατ. ευρώ, αυξάνοντας το
παραγωγικό τους δυναμικό ώστε να
καλύπτουν τις προ κρίσεως ανάγκες
της εσωτερικής αγοράς.
Ακριβότερο ρεύμα
Το βασικότερο πρόβλημα, όπως
επισημαίνει ο κ. Τικτόπουλος, είναι
ότι το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας
υψηλής τάσης για τις ελληνικές
χαλυβουργίες είναι υψηλότερο
κατά 35% από το μέσο κόστος των
ανταγωνιστικών βιομηχανιών της ΕΕ.
Εάν μάλιστα η σύγκριση γίνει με το
κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας σε
γειτονικές χώρες όπως η Βουλγαρία,
τότε η διαφορά στο κόστος ξεπερνά
το 50%. Τι σημαίνει αυτό για μια
ελληνική χαλυβουργία;
Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας
αποτελεί το 35% του κόστους
μεταποίησης των εγχώριων
χαλυβουργιών και ανεβάζει κατά
τουλάχιστον 10% το συνολικό
κόστος παραγωγής για τα ελληνικά
χαλυβουργικά προϊόντα έναντι των
ανταγωνιστικών χωρών.
Oι ελληνικές χαλυβουργίες, τονίζει ο κ.
Τικτόπουλος, δεν υστερούν σε τίποτα
από τις ανταγωνίστριες αλλοδαπές,
ούτε σε επίπεδο εγκαταστάσεων,
τεχνογνωσίας ή γνώσης της αγοράς
χάλυβα. Το μόνο μειονέκτημά μας
είναι το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας
υψηλής τάσης, λέει χαρακτηριστικά.
Τι ζητούν
Η πρόταση που καταθέτει η Ένωση
Χαλυβουργιών Ελλάδος και ο
πρόεδρός της είναι να μειωθεί η
τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στον
μέσο όρο της τιμής των ευρωπαϊκών
χαλυβουργιών, προτείνοντας, για
παράδειγμα, να επιβάλλεται τιμή
ενέργειας μόνο χωρίς την υπέρογκη
επιβάρυνση ισχύος όπως ισχύει στη
Oι βιομηχανικοί καταναλωτές
ζητούν αλλαγές και στην
αγορά του φυσικού αερίου,
με πρόσβαση σε φτηνές
τιμές του καυσίμου οι οποίες
προσφέρονται τόσο από
τη ΔΕΠΑ όσο και από τις
εισαγωγές υγροποιημένου
φυσικού αερίου (LNG).
Αυτό θα επιτευχθεί εφόσον
αλλάξει η απαίτηση του
κανονισμού της αγοράς,
που θεωρεί ότι επιλέγοντες
πελάτες είναι μόνον οι
μεγάλοι καταναλωτές με
καταναλώσεις άνω του
ενός εκατομμυρίου κυβικών
μέτρων, ποσότητες που
εντοπίζονται μόνο στους
ηλεκτροπαραγωγούς
Βουλγαρία και σε άλλες χώρες της
Ευρώπης. Εφόσον μειωθεί το κόστος
της ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής
τάσης, οι ελληνικές χαλυβουργίες θα
μπορέσουν να καλύψουν με εξαγωγές
τις απώλειες από την έλλειψη
59
ζήτησης στην εσωτερική αγορά και
να διατηρήσουν την απασχόληση του
προσωπικού τους, βελτιώνοντας το
αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο της χώρας,
όπως κάνουν μέχρι σήμερα, σημειώνει
ο κ. Τικτόπουλος. Ένα ακόμη αίτημα
της χαλυβουργίας αφορά τη βελτίωση
των υποδομών και του κόστους
φορτοεκφορτώσεων στους λιμένες
(Θεσσαλονίκη, Βόλος, Ασπρόπυργος).
Διακοπτόμενα τιμολόγια
Ειδικά ο τομέας της χαλυβουργίας
έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που
του επιτρέπουν να έχει τιμολόγια
ειδικών τιμών, με κύριο χαρακτηριστικό
τη συνεργασία του παραγωγού
και του προμηθευτή. Τα λεγόμενα
«διακοπτόμενα τιμολόγια» έχουν ως
κύριο χαρακτηριστικό την περίφημη
ρήτρα διακοπής.
Τα τιμολόγια που εφαρμόζονται για τις
χαλυβουργίες σε άλλες χώρες της ΕΕ,
όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία και
άλλες, έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
Βασικό στοιχείο των τιμολογίων αυτών
είναι η ρήτρα διακοπής (interruptible
tariffs). Δηλαδή τα τιμολόγια με ρήτρα
διακοπής ενσωματώνουν τη δυνατότητα
του κλάδου να συνεργάζεται με τον
παραγωγό-προμηθευτή ηλεκτρικής
ενέργειας στη διαχείριση ισχύος του
δικτύου. Oι διακοπές γίνονται με βάση
ένα συμφωνημένο μεταξύ χαλυβουργίας
και παραγωγού-προμηθευτή πλαίσιο,
το οποίο περιλαμβάνει και την περίοδο
διακοπών (π.χ. 15 Ιουνίου - 20
Αυγούστου), τον συνολικό αριθμό
διακοπών εντός της περιόδου,
όπως και τη διάρκεια και τον χρόνο
προειδοποίησης για τη διακοπή
(ενδεικτικά αναφέρεται: προειδοποίηση
1 ώρας για τα έλαστρα και 3 ωρών για
τις ηλεκτρικές καμίνους).
Η βάση υπολογισμού της υπηρεσίας
που παρέχουν οι χαλυβουργίες
στους προμηθευτές ηλεκτρικής

60
Το χρονικό
των αυξήσεων
Μάιος 2010
Επιβολή για πρώτη φορά Ειδικού
Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ): 2,5
ευρώ/MWh όταν το κατώτατο όριο
της κοινοτικής νομοθεσίας που
εφαρμόζεται ήδη σε άλλα κράτη-
μέλη της ΕΕ είναι 0,5 ευρώ/MWh.
Ιούνιος 2010
Αύξηση τέλους ΑΠΕ από 0,3 σε
5,57 ευρώ/MWh, δηλαδή αύξηση
κατά 18 φορές.
Επιβολή ΔΕΤΕ 0,5%
Συνολική αύξηση από τον Μάιο
του 2010: 8,5 ευρώ/MWh, που
μεταφράζεται σε αύξηση άνω
του 15% του κόστους ηλεκτρικής
ενέργειας.
Τιμολόγιο Α-150: Είναι το ίδιο
για όλες τις βιομηχανίες που
συνδέονται στην ΥΤ.
Δομή του Α-150: Περιλαμβάνει
πάγιο ισχύος που ανέρχεται στο
35 έως 40% της συνολικής
χρέωσης ισχύος για 24ωρη
λειτουργία των χαλυβουργιών.
Ωστόσο, η παραγωγική διαδικασία
επιβάλλει συγκεκριμένα
χαρακτηριστικά φορτίου, κοινά για
όλες τις χαλυβουργίες παγκοσμίως.
ενέργειας είναι η εξοικονόμηση του
κόστους κεφαλαίου για την κατασκευή
πρόσθετων ενεργειακών σταθμών
παραγωγής που θα κάλυπταν τις αιχμές
χωρίς περικοπές φορτίων.
Λόγω της συνεργασίας αυτής στις
άλλες χώρες της ΕΕ τα τιμολόγια για
τις χαλυβουργίες διαμορφώνονται σε
σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από το
γενικό βιομηχανικό τιμολόγιο υψηλής
τάσης - ΥΤ (π.χ. έκπτωση μέχρι και
200 ευρώ/MWh).
Oι ελληνικές χαλυβουργίες
χρησιμοποιούν κατά τη λειτουργία
τους μέγιστη ισχύ περίπου 400 MW.
Στις ώρες αιχμής έχουν την τεχνική
δυνατότητα περιορισμού μεγάλου
μέρους της ισχύος αυτής -όπως αυτό
εφαρμόζεται στις άλλες χώρες της ΕΕ-
καλύπτοντας την ανάγκη εγκατάστασης
πρόσθετης μονάδας παραγωγής.
Στην περίπτωση αυτήν, η υπηρεσία που
προσφέρουν τα χαλυβουργεία
έχει ισοδύναμη αξία με αυτή που έχει
η θέση σε λειτουργία εφεδρικής
μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής
ενέργειας ίσης ισχύος.
Oι βιομηχανίες παραγωγής χάλυβα
λειτουργούν στη διεθνή αγορά σε
συνθήκες έντονου ανταγωνισμού.
Τα νέα τιμολόγια ΥΤ για τις
ελληνικές χαλυβουργίες πρέπει
να έχουν αντίστοιχη δομή, ευελιξία
και ανταγωνιστικές τιμές με αυτά
που ισχύουν για τον κλάδο της
χαλυβουργίας στις άλλες χώρες της ΕΕ.
Repowering
Σύμφωνα με το όργανο εκπροσώπησης
των μεγάλων καταναλωτών ενέργειας,
την Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών
Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), της οποίας μέλη
είναι οι ελληνικές χαλυβουργίες, η
εφαρμογή του μείγματος που έχει
επιλέξει το υπουργείο Περιβάλλοντος
και προβλέπει μείωση της λιγνιτικής
παραγωγής στο 12% της συνολικής
ζήτησης ενέργειας το 2020, θα είναι
καταστροφική για το κόστος της
ηλεκτρικής ενέργειας σε όλους τους
καταναλωτές. Η ΕΒΙΚΕΝ θεωρεί ότι
μπορούν να διατηρηθούν σε λειτουργία
παλιές λιγνιτικές μονάδες, με μικρές
επενδύσεις που θα αυξήσουν την
αποδοτικότητα, θα μειώσουν τις
εκπομπές και θα καταστήσουν με
μικρό κόστος βιώσιμες τις μονάδες
τουλάχιστον έως το 2030.
Oι επενδύσεις αυτές θα μπορούσαν
μάλιστα να χρηματοδοτηθούν από
ιδιώτες, χωρίς να απαιτηθούν κεφάλαια
από τη ΔΕΗ.
Βεβαίως οι ελληνικές βιομηχανίες
έρχονται αντιμέτωπες με την
απουσία βιομηχανικής πολιτικής,
όταν μάλιστα σε άλλες χώρες της
Ευρώπης, υπάρχουν και εφαρμόζονται
πολιτικές στήριξης με την παροχή
φτηνών τιμολογίων, που ενισχύουν την
ανταγωνιστικότητα των ενεργοβόρων
επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικότερη
περίπτωση ο γαλλικός νόμος Νome,
αλλά και ο ισπανικός G4.
Φυσικό αέριο
Τέλος, οι βιομηχανικοί καταναλωτές
ζητούν αλλαγές και στην αγορά του
φυσικού αερίου, με πρόσβαση σε
φτηνές τιμές του καυσίμου οι οποίες
προσφέρονται τόσο από τη ΔΕΠΑ όσο
και από τις εισαγωγές υγροποιημένου
φυσικού αερίου (LNG). Αυτό θα
επιτευχθεί εφόσον αλλάξει η απαίτηση
του κανονισμού της αγοράς, που θεωρεί
ότι επιλέγοντες πελάτες είναι μόνον οι
μεγάλοι καταναλωτές με καταναλώσεις
άνω του ενός εκατομμυρίου κυβικών
μέτρων, ποσότητες που εντοπίζονται
μόνο στους ηλεκτροπαραγωγούς.
www.energyonline.gr

➤
Κάθε μέρα όλα τα νέα
για την ενέργεια και
το περιβάλλον

& επισκεφτείτε το site

Σαρώστε με το κινητό
 Περιβάλλον
18
62
ΚΙΝΗΤΙΚOΤΗΤΑ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
ΤΩΝ ΑΠOΡΡΙΜΜΑΤΩΝ
Έντονη κινητικότητα παρατηρείται
το τελευταίο διάστημα στο θέμα της
διαχείρισης των απορριμμάτων στα
αρμόδια υπουργεία, στις περιφέρειες,
σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και
ειδικότερα στην περιοχή της Αττικής,
με χαρακτηριστικό το παράδειγμα του
Δήμου Λαυρεωτικής. Στο πλαίσιο αυτό,
η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ συμμετείχε στις ημερίδες
που διοργανώθηκαν την Κυριακή
27 Φεβρουαρίου και την Τετάρτη 2
Μαρτίου, στις οποίες παρουσιάστηκε
πλήθος τοποθετήσεων από όλες
τις πλευρές και παρουσιάστηκαν
προτάσεις που, όμως, τις περισσότερες
φορές δεν δίνουν τελική λύση στο
ζήτημα της διαχείρισης των Αστικών
Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ).
Καθώς το ζήτημα της διαχείρισης των
ΑΣΑ παραμένει στο επίκεντρο των
εξελίξεων και της επικαιρότητας,
το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα
η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ έχει θέσει ως κύριο
στόχο την υπεύθυνη και επιστημονική
ενημέρωση του κοινού και των αρμόδιων
φορέων για το φλέγον αυτό ζήτημα.
Ειδικότερα, την Κυριακή 27
Φεβρουαρίου 2011, πραγματοποιήθηκε
στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο
Λαυρίου, ενημερωτική ημερίδα με
θέμα: «Διαχείριση απορριμμάτων -
Επιστημονικές λύσεις και ορθολογικές
προτάσεις για τη Λαυρεωτική».
Η ημερίδα διοργανώθηκε με
πρωτοβουλία του Δήμου Λαυρεωτικής
και της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα
κατά του ΧΥΤΑ. Κατά τη διάρκεια
των εργασιών της, παρουσιάστηκε
πλήθος πολιτικών και επιστημονικών
προσεγγίσεων. Χαρακτηριστική
είναι η τοποθέτηση της κ. Ζερβάκη,
εκπροσώπου του περιφερειάρχη
κ. Σγουρού, η οποία τόνισε πως η
Περιφέρεια Αττικής έχει αναλάβει
πρωτοβουλίες προκειμένου να
ξεκινήσει ένας δημόσιος διάλογος που
θα αναδείξει σωστές λύσεις που θα
πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:
να μην έχουν περιορισμένο χρόνο ζωής,
να είναι οικονομικές δεδομένων των
δύσκολων οικονομικών συνθηκών που
βιώνουμε και, τέλος, να είναι φιλικές
προς το περιβάλλον.
Τα σκουπίδια είναι πηγή κέρδους
Στο πλαίσιο αυτό, την Τετάρτη 2
Μαρτίου 2011, διοργανώθηκε ημερίδα
στο ξενοδοχείο Athens Imperial,
με πρωτοβουλία της Περιφέρειας
Αττικής, της Τοπικής Ένωσης Δήμων
και Κοινοτήτων Νομού Αττικής
(ΤΕΔΚΝΑ) και της ΠOΕ-OΤΑ, με
τίτλο: «Για μια βιώσιμη, οικονομική
και φιλική στο περιβάλλον διαχείριση
των απορριμμάτων της Αττικής».
Εκφράστηκαν πολλές απόψεις μεταξύ
των οποίων ήταν και η χαρακτηριστική
δήλωση του κ. Βασίλη Κικίλια:
«Τα σκουπίδια δεν είναι βρομιά, είναι
ανάπτυξη, είναι πηγή κέρδους, είναι
θέσεις εργασίας», και δόθηκε για
άλλη μια φορά έμφαση στην ανάγκη
εύρεσης λύσης για την ορθή διαχείριση
των απορριμμάτων της Αττικής.
Την ημερίδα πλαισίωσαν ειδικοί
επιστήμονες που ανέπτυξαν τις θετικές
και αρνητικές συνέπειες όλων των
υπαρχόντων μεθόδων διαχείρισης των
απορριμμάτων, ανάμεσα στους οποίους
ήταν και ο κ. Ευστράτιος Καλογήρου,
Πρόεδρος της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ.

O πρόεδρος του Συμβουλίου Ενεργειακής Αξιοποίησης
Αποβλήτων (ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ), κ. Ευστράτιος Καλογήρου,
τόνισε την αναγκαιότητα εύρεσης τελικής λύσης
στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων,
δίνοντας έμφαση στην τεχνολογία της Ενεργειακής
Αξιοποίησης Αποβλήτων.
Ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων
O κ. Καλογήρου τόνισε την
αναγκαιότητα εύρεσης τελικής
λύσης στο ζήτημα διαχείρισης των
απορριμμάτων και επιχειρηματολόγησε
δίνοντας έμφαση στην τεχνολογία της
ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων.
Αναφέρθηκε στο παράδειγμα των
πράσινων πόλεων της Ευρώπης
(Στοκχόλμη, Κοπεγχάγη, Παρίσι, Βιέννη
κ.ά.), καθώς και στην παγκόσμια
εμπειρία από περιβαλλοντικά
ευαισθητοποιημένες πόλεις, οι
οποίες στηρίζουν τη διαχείριση των
αποβλήτων τους στον συνδυασμό
ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή και
θερμικής επεξεργασίας με ταυτόχρονη
παραγωγή ενέργειας.
Παράλληλα, έδωσε σημαντικές
πληροφορίες και εμπεριστατωμένες
απαντήσεις σε ερωτήματα που
τίθενται σχετικά με την τεχνολογία της
ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων
και τόνισε το διπλό όφελος των
μονάδων θερμικής επεξεργασίας
στη διαχείριση απορριμμάτων σε
συνδυασμό με την ενεργειακή
παραγωγή, μεγάλο μέρος της
οποίας θεωρείται ΑΠΕ σύμφωνα και
με τον ν. 3851/2010. Παρουσίασε
στατιστικά στοιχεία για τη διαχείριση
των απορριμμάτων μέσω ΧΥΤΑ (77%)
και ανακύκλωση-κομποστοποίηση
(23%) στην Ελλάδα, καθώς και για τη
διαχείριση απορριμμάτων αντίστοιχα
σε μητροπολιτικές πόλεις παγκοσμίως,
όπου λειτουργούν 800 μονάδες
ενεργειακής αξιοποίησης, οι 432 από
τις οποίες βρίσκονται στην Ευρώπη.
Ποια είναι η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ
Η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ αντλεί την εμπειρία και
την επιστημονική της κατάρτιση μέσω
της διαρκούς και γόνιμης συνεργασίας
της με το παγκόσμιο δίκτυο των WTERT
και άλλων επιστημονικών φορέων
όπως ο ISWA (International Solid
Waste Association). Παράλληλα, έχει
αναπτύξει διεθνή δράση και αποτελεί
εξειδικευμένο ακαδημαϊκό συνεργάτη
της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας των
Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης
Αποβλήτων (CEWEP). Με τη συνεχή
διεύρυνση του δικτύου των συνεργατών
της, οι οποίοι αποτελούνται από
καταξιωμένους καθηγητές από όλον τον
κόσμο, κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς
της Ελλάδας και του εξωτερικού, αλλά
και εταιρείες με παγκόσμια εμπειρία
σε ενεργειακά έργα, αντλεί συνεχώς
επιστημονική εμπειρία την οποία και
χρησιμοποιεί ώστε να προωθήσει τις
τεχνολογίες διαχείρισης αποβλήτων.
Τα μέλη της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ συμμετέχουν
σε διεθνείς ημερίδες, όπως:
• Το ετήσιο συνέδριο του 2010 που
διοργάνωσε το WTERT USA και το
Κέντρο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του
Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας
Υόρκης στις 7 και 8 Oκτωβρίου 2010
με θέμα τις τεχνολογικές εξελίξεις στη
διαχείριση των απορριμμάτων.
• Το πρώτο συνέδριο από το WTERT
Γερμανίας, στις 12 - 14 Oκτωβρίου
63
2010, που διοργανώθηκε στο Brno
της Τσεχίας με θέμα τις τεχνολογικές
εξελίξεις στην ενεργειακή αξιοποίηση
και τον ρόλο της στην Ανατολική
και Νοτιοανατολική Ευρώπη, στο
οποίο έλαβε μέρος ο Πρόεδρος
της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ παρουσιάζοντας τη
διαχείριση αποβλήτων στην ευρύτερη
περιοχή των Βαλκανίων.
• Η συμμετοχή της ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ στο
Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στο
Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας στις
5 και 6 Oκτωβρίου 2010, με θέμα
το περιβάλλον και με συμμετοχή
επιστημόνων και επαγγελματιών από
όλον τον κόσμο.
Η ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ θα συμμετάσχει στις
25 - 30 Απριλίου 2011 στο 1ο Ετήσιο
Παγκόσμιο Συνέδριο για τη Βιοενέργεια
που διοργανώνεται στο Dalian της
Κίνας, στο οποίο θα λάβουν μέρος
δέκα νομπελίστες διεθνούς κύρους,
οι οποίοι θα μοιραστούν τη γνώση και
την εμπειρία τους στον αναπτυσσόμενο
τομέα της ενέργειας.
 Πολύτιμα μέταλλα

19
64

OΙ ΚOΡΥΦΑΙOΙ
ΔΙΕΥΘΥΝOΝΤΕΣ
ΤOΥ ΧΡΥΣOΥ
Αν και η σύνταξη μιας λίστας με
τις κορυφαίες βιομηχανίες που
δραστηριοποιούνται στην εξαγωγή
χρυσού θεωρείται εύκολο εγχείρημα,
η αναζήτηση των καλύτερων
διευθύνοντων συμβούλων (CEOs) του
κλάδου, μόνο εύκολη υπόθεση δεν
είναι. Oι προσωπικότητες του κλάδου
δεν έχουν σίγουρα την ακτινοβολία
που έχει, π.χ., ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ
(ένας από τους δημιουργούς του
Facebook), αλλά αυτές είναι οι
διασημότητες του χρυσού.
Ανακαλύψτε λοιπόν τους πέντε
κορυφαίους διευθύνοντες συμβούλους
του χρυσού και γνωρίστε τι έχουν
κάνει για να διατηρήσουν τις εταιρείες
και τη θέση τους στην υψηλότερη θέση
του ανταγωνισμού. Επίσης μάθετε
περισσότερα για τις 5 καλύτερες
εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη
βιομηχανία του χρυσού και οι οποίες
κατάφεραν να ξεχωρίσουν τη χρονιά
που μας πέρασε.

Ρίτσαρντ Άντκερσον
Freeport McMoRan Copper & Gold
Έχει καταλάβει την πρώτη θέση στη
λίστα των CEOs του «Forbes» για τα
πολύτιμα μέταλλα, αλλά μόλις την ένατη
θέση στο θέμα της συνολικής αμοιβής.
Βέβαια, τα χρήματα που του ανήκουν
από την εταιρεία με τη μορφή μετοχών
είναι αρκετά για να χαρακτηριστεί ως
ένας μεγάλος ηγέτης του χώρου.
Είναι τόσο μεγάλη η επιρροή μάλιστα
που ασκεί ο Άντκερσον στην αγορά, που
κατετάγη μεταξύ των κορυφαίων CEOs
της Αμερικής στην κατηγορία
των βασικών υλικών, των μετάλλων
και των μεταλλείων.
Το αξιοσημείωτο σχετικά με τον
Ρίτσαρντ Άντκερσον είναι η ταχύτητα με
την οποία έχει καταφέρει τα τελευταία
χρόνια να ανέλθει στην ιεραρχία της
εταιρείας: Αφότου άφησε πίσω την
καριέρα του λογιστή, αποτελεί μέλος
της Freeport-McMoRan Copper & Gold
Inc εδώ και 21 χρόνια και Διευθύνων
Σύμβουλός της τα τελευταία έξι
χρόνια. Επίσης είναι Αντιπρόεδρος του
Ερευνητικού Τμήματος της εταιρείας,
αλλά και Πρόεδρος-Εκτελεστικός
Αντιπρόεδρος της θυγατρικής PT
Freeport στην Ινδονησία. Όλα αυτά
καθιστούν σίγουρα τον Ρίτσαρντ
Άντκερσον ένα από τα πιο επιτυχημένα
στελέχη του κλάδου με μεταπτυχιακό
από το Πανεπιστήμιο του Μισσισσιππή.
Άαρον Ρέτζεντ
Barrick Gold Corporation
Σχετικά νέος για μια τέτοια επιτυχία
(44 ετών), ο Άαρον Ρέτζεντ είναι ο
Διευθύνων Σύμβουλος, Πρόεδρος
και Διευθυντής της Barrick Gold
Corporation από το 2009. Όντας
ένα από τα πιο ακριβοπληρωμένα
στελέχη, ο Ρέτζεντ προσχώρησε
στην Barrick αφού εργάστηκε πρώτα
ως Senior Managing Partner για την
Brookfield Asset Management και
Διευθύνων Σύμβουλος στον τομέα της
υποδομής της εταιρείας. Ακόμη πιο
πριν ανέλαβε τη θέση του Προέδρου
και Διευθύνοντος Συμβούλου της
παγκόσμιας μεταλλευτικής εταιρείας,
Falconbridge Ltd.
Στη μέχρι τώρα σταδιοδρομία του,
αυτός ο CEO έχει δώσει φοβερές
μάχες για την αντιμετώπιση των
επιθέσεων με θέμα τις τιμές του
χρυσού, μιλώντας σε διεθνή συνέδρια
για τον παγκόσμιο αντίκτυπο από την
εκτίναξη του κόστους. Oι μεγαλύτεροι
αναλυτές της αγοράς δεν βλέπουν κάτι
να ταρακουνάει στο μέλλον τον Ρέτζεντ
από τη θέση του, ούτε και από τα
«σκαμπανεβάσματα» του πληθωρισμού.
65
Σον Μπόιντ
Agnico-Eagle
Πώς γίνεται άραγε η εταιρεία να μην τα
πηγαίνει καλά, αλλά ο επικεφαλής της
να είναι ένα από τα πιο προβεβλημένα
πρόσωπα της βιομηχανίας; O Σον
Μπόιντ ως CEO της Agnico-Eagle
έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα
καλύτερο όνομα στην αγορά από την
ίδια την εταιρεία του!
Πώς συνέβη αυτό; Μάλλον έχει να
κάνει το γεγονός ότι εμπνέει μεγάλη
εμπιστοσύνη στους επενδυτές. Χάρη
στους σχεδιασμούς που έχει αναλάβει
στην εταιρεία, έχει ολοκληρώσει ένα
πενταετές σχέδιο για την πρόληψη της
αποτυχίας, για όσα projects δεν πάνε
όπως έχουν σχεδιαστεί.
O Σον Μπόιντ ανήκει στην Agnico-
Eagle από το 1985 και διορίστηκε στην
τρέχουσα θέση το 2005. Έχει εργαστεί
σε αρκετές υψηλόβαθμες θέσεις, όπως
του Αντιπροέδρου και του Εκτελεστικού
Γενικού Διευθυντή για τα οικονομικά.
 Oι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες εξόρυξης χρυσού στον κόσμο
Γνωρίστε τις πέντε μεγαλύτερες
εταιρείες εξόρυξης χρυσού στον κόσμο:
Barrick Gold, Goldcorp, AngloGold Ashanti,
Newmont Mining Corporation και η Kinross
Gold Corporation.
Barrick Gold Corporation
Η Barrick Gold Corporation είναι γνωστή
ως η μεγαλύτερη εξειδικευμένη εταιρεία
εξόρυξης χρυσού παγκοσμίως. Αυτή η
γιγαντιαία βιομηχανία χρυσού έχει 26
ορυχεία χρυσού που λειτουργούν -εκτός
από τα εν εξελίξει σχέδια- σε ολόκληρη
66 την Αυστραλία, τη Βόρεια Αμερική, τη
Νότια Αμερική και την Αφρική. Σύμφωνα
με μια έκθεση του 2009, η εταιρεία
εξήγαγε 139,8 εκατ. ουγγιές αποθεμάτων
χρυσού - που είναι το μεγαλύτερο ποσό
των αποθεματικών σε ολόκληρη τη
βιομηχανία. Η Barrick Gold έχει έναν
επιθετικό στόχο: να φτάσει τα 7,6 με
8 εκατ. ουγγιές χρυσού το 2011, με
συνολικό κόστος σε μετρητά από 425
έως 455 δολάρια ανά ουγγιά.
Η Barrick Gold Corporation έχει την
έδρα της στο Τορόντο του Καναδά και
ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος
είναι ο Άαρον Ρέτζεντ. Το όραμα της
εταιρείας είναι «να γίνει η καλύτερη
εταιρεία χρυσού στον κόσμο με την
εξεύρεση, απόκτηση, ανάπτυξη και
παραγωγή ποιοτικών αποθεματικών
χρυσού με έναν ασφαλή, αποδοτικό και
κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο».
Goldcorp
Η Goldcorp κατέχει ηγετική θέση στην
παραγωγή χρυσού, με τις εργασίες που
εκτελεί σε όλη τη Βόρεια, Κεντρική και
Νότια Αμερική. Σύμφωνα με μια ετήσια
έκθεση του 2009, «η Goldcorp συνεχίζει
να είναι ο ηγέτης της ανάπτυξης μεταξύ
των ανώτερων παραγωγών χρυσού, με
αύξηση της παραγωγής της κατά 57% για
τα επόμενα πέντε χρόνια».
Το προφίλ ανάπτυξης της εταιρείας είναι
ασυναγώνιστο στον κλάδο εξόρυξης
χρυσού. O Πρόεδρος και Διευθύνων
Σύμβουλος δήλωσε: «Βιώσαμε ένα
άλλο ρεκόρ το 2009, την αύξηση της
παραγωγής χρυσού σε 2,42 εκατ. ουγγιές
από τις ενισχυμένες εργασίες μας στα
ορυχεία που μας ανήκουν. Oι ταμειακές
ροές από τις εργασίες στο κεφάλαιο
κίνησης ανήλθαν σε περίπου 1,2 δισ.
δολάρια το 2010, ενώ τα προσαρμοσμένα
καθαρά κέρδη ήταν 588,2 εκατ. δολάρια
το 2010 σε σύγκριση με τα 397 εκατ.
δολάρια του 2009».
AngloGold Ashanti
Από το Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας
Αφρικής, αυτή η μεταλλευτική εταιρεία
παραγωγής χρυσού διαθέτει συνολικά 21
επιχειρήσεις σε τέσσερις ηπείρους και
δέκα χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Τανζανία,
Νότια Αφρική, η Γουινέα, η Γκάνα, η
Βραζιλία, η Αυστραλία και η Αργεντινή.
Η εταιρεία εξακολουθεί να υποστηρίζει
σε βάθος τις δραστηριότητες
εξερεύνησης, καθώς και τις προσπάθειες
εντοπισμού νέων ορυχείων. Το 2010,
η εταιρεία δαπάνησε συνολικά 199,9
εκατ. δολάρια για τα προγράμματα
εξερεύνησής της.
Στα τέλη του 2010, το συνολικό ποσό
των κοιτασμάτων χρυσού της εταιρείας
ανήλθε σε 71,4 εκατ. ουγγιές.
Η AngloGold Ashanti σκοπεύει να
καταστεί η μεγαλύτερη παγκόσμια
εταιρεία εξόρυξης χρυσού, με σεβασμό
στο φυσικό περιβάλλον, αποσκοπώντας
παράλληλα στην ελαχιστοποίηση του
κόστους και στη μεγιστοποίηση των
κερδών για τους μετόχους της.
Newmont Mining Corporation
Αυτή η εταιρεία εξόρυξης χρυσού
δραστηριοποιείται σε ολόκληρο τον
κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της
Βόρειας Αμερικής, της Νότιας Αμερικής,
της Αυστραλίας, της Ασίας και της
Αφρικής. Oι πιο σημαντικές επιχειρήσεις
της Newmont εντοπίζονται στις
Ηνωμένες Πολιτείες, στην Αυστραλία,
στο Περού, στην Ινδονησία, στη Γκάνα,
στον Καναδά, στη Νέα Ζηλανδία και στο
Μεξικό. Η εταιρεία επικεντρώνει επίσης
τις προσπάθειές της στην ανάπτυξη
τεχνολογικών λύσεων για τα ορυχεία
που βελτιώνουν τη συνολική διαδικασία
εξόρυξης.
Η Newmont Mining Corporation, με έδρα
τις ΗΠΑ, θεωρείται ως ένας από τους
μεγαλύτερους παραγωγούς χρυσού
στον κόσμο. Σύμφωνα με τον Group
Executive της Newmont: «Το 2011, η
καθαρή παραγωγή χρυσού αναμένεται να
αυξηθεί ελαφρώς μεταξύ 5,3 και 5,5 εκατ.
ουγγιών, κυρίως ως αποτέλεσμα των
συνεχιζόμενων εργασιών της εταιρείας σε
αμερικανικά ορυχεία, όπως της Νεβάδας».
Το ίδιο στέλεχος δήλωσε επίσης ότι «το
επόμενο έτος η Newmont θα γιορτάσει
τα 90 χρόνια που δραστηριοποιείται στον
κλάδο. Η επιτυχία μας επί δεκαετίες έχει
προκύψει από τη δέσμευσή μας στην
καινοτομία και την προσαρμογή μας στις
μεταβαλλόμενες συνθήκες. Έχουμε μία
από τις καλύτερες ομάδες εξερεύνησης
του κλάδου η οποία ανακάλυψε μερικά
από τα πιο θρυλικά ορυχεία χρυσού στον
κόσμο, όπως το Carlin Trend στη Νεβάδα,
το Yanacocha στο Περού και το Batu Hijau
στην Ινδονησία. Επιπλέον, το ανθρώπινο
δυναμικό μας αποτελείται από τους πιο
έμπειρους μηχανικούς».
Kinross Gold Corporation
Αυτή η σημαντική εξαγωγική εταιρεία
χρυσού εδρεύει στον Καναδά με οκτώ
δραστηριότητες στη Βραζιλία, στη Χιλή,
στον Ισημερινό, στη Ρωσία και στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της
εταιρείας η Kinross έχει ένα σημαντικό
αποθεματικό σε χρυσό που αγγίζει τις
46 εκατ. ουγγιές. Η εταιρεία δεσμεύεται
για την ασφάλεια των εργαζομένων
της, καθώς και για την περιβαλλοντική
ευαισθητοποίηση γύρω από τις
δραστηριότητές της.

Μαρκ Κουτιφάνι
AngloGold Ashanti
Ως Εκτελεστικός Γενικός Διευθυντής
της μεγαλύτερης εταιρείας εξόρυξης
χρυσού της Νότιας Αφρικής, οι
εργασίες του Μαρκ Κουτιφάνι με την
AngloGold Ashanti είναι πάντα στο
επίκεντρο των εξελίξεων. Ευτυχώς,
από τότε που διορίστηκε Διευθύνων
Σύμβουλος και μέλος του Διοικητικού
Συμβουλίου το 2007, ο Κουτιφάνι έχει
ξοδέψει αμέτρητες ώρες για να αλλάξει
τον τρόπο με τον οποίο η AngloGold
λειτουργεί. Ως έμπειρος στην εξόρυξη
χρυσού, έχοντας εργαστεί στη
βιομηχανία από το 1976, το πρώτο
κατόρθωμα του Κουτιφάνι ήταν η
μείωση των ζημιών κατά 70%.
O Κουτιφάνι απέδειξε τις ικανότητές
του από νωρίς στην καριέρα του όταν
ξεκίνησε ως Διευθύνων Σύμβουλος σε
διάφορες εταιρείες του κλάδου από
το 2000, όπως η Canada Inco Limited.
Από το 2007 είναι ο CEO
της AngloGold Ashanti.
67
Ρίτσαρντ O’ Μπράιαν
Newmont Mining Corporation
To 2010 ήταν μια χρονιά-ορόσημο
για τη Newmont Mining Coroporation,
και αυτό γιατί το μετοχικό κεφάλαιο
της εταιρείας στην παραγωγή
χρυσού γνώρισε άνοδο της τάξης
του 10%, λόγω της επέκτασής της
στην Αυστραλία και την Ινδονησία με
θυγατρικές. Το ίδιο πετυχημένο ήταν
το 2010 και για τον CEO της εταιρείας,
τον Ρίτσαρντ O’ Μπράιαν, στον οποίο
αποδόθηκαν οι μεγαλύτερες διακρίσεις
που μπορεί να αποδοθούν από
εκπαιδευτικά-πανεπιστημιακά ιδρύματα
σε έναν επιχειρηματία.
Από το 2007 λοιπόν ο O’ Μπράιαν
είναι ο επικεφαλής της εταιρείας που
αποτελεί αναμφισβήτητα τη μεγαλύτερη
εταιρεία εξόρυξης χρυσού στην
Αμερική, με έδρα το Κολοράντο. Αν
και η εταιρεία είναι σύνηθες πλέον να
φιγουράρει ανάμεσα στις μεγαλύτερες
εταιρείες παγκοσμίως λόγω των
υψηλών κερδών της, πιο πριν η
κατάσταση δεν ήταν έτσι. Ώσπου ήρθε
ο O’ Μπράιαν, χάρη στις αποφασιστικές
κινήσεις του οποίου η εταιρεία έχει
ανοίξει και άλλα χρυσωρυχεία σε όλον
τον κόσμο.
Πηγή: energydigital
 Αυτοκίνητο και περιβάλλον
Του Γιάννη Πισπιρίγκου

20
68

ΣOΥΠΕΡ ΥΒΡΙΔΙΚΑ
ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΓΝΩΣΤΩΝ ΣΤΑΡ!
Oι κορυφαίοι ηθοποιοί του Χόλλυγουντ
χρόνο με τον χρόνο ακολουθούν όλο
και πιο περιβαλλοντικό τρόπο ζωής,
και το κάνουν μάλιστα με αρκετό στιλ.
Στα φετινά βραβεία Όσκαρ, του 2011,
είδαμε πολλούς, μα πάρα πολλούς
γνωστούς ηθοποιούς να καταφτάνουν
με τα οικολογικά αυτοκίνητά τους.
Ανάμεσα σε αυτά περίοπτη θέση είχε
η υβριδική Mercedes Benz.

Αυτοκίνητα λοιπόν, όπως η Mercedes
Benz B Class S400 Hybrid μαζί με
οχήματα της σειράς BlueTEC, που
κάνουν χρήση υδρογόνου ως καύσιμου,
έκαναν φέτος μεγάλη εντύπωση στο
κόκκινο χαλί. Ηθοποιοί όπως
ο Μπεν Άφλεκ, ο Τζέραρντ Μπάτλερ
(φωτογραφία), η Νάταλι Πόρτμαν,
η Έλεν Μίρεν, ο Όλιβερ Στόουν και
Εύα Μέντεζ (για να αναφέρουμε μερικά
μόνο πρόσωπα) επέλεξαν για πράσινο
αυτοκίνητο της επιλογής τους
τη Mercedes Benz.
Νάταλι Πόρτμαν
Πράγματι, η Νάταλι Πόρτμαν οδήγησε
τόσο το S400 Hybrid όσο και άλλα
υδρογονοκίνητα οχήματα σε διάφορες
απονομές βραβείων, όπως οι «Χρυσές
Σφαίρες» ή το Independent Spirit
Awards, εκτός φυσικά από τα Όσκαρ.
«Είναι καλό που υπάρχουν και άλλα
αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν
υδρογόνο ως καύσιμο και όχι βενζίνη
ντίζελ, τα λεγόμενα υβριδικά, τα οποία
πιστεύω ότι θα γίνουν πολύ της μόδας»,
δήλωσε η Αμερικανίδα Νάταλι Πόρτμαν
τη βραδιά των Όσκαρ.
Αυτοκίνητα όπως η υβριδική Mercedes
Benz με μηδενικές εκπομπές
καυσαερίου προς το παρόν είναι
διαθέσιμα σε ορισμένες πολιτείες
της Αμερικής, και αυτό γιατί μόνο
σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως η
Καλιφόρνια, υπάρχει εκτεταμένο δίκτυο
ανεφοδιασμού των υδρογονοκίνητων
οχημάτων. Η συγκεκριμένη ιστορία μάς
θυμίζει αρκετά το διαδίκτυο, που, ενώ
στις αρχές του ήταν γνωστό μόνο σε
λίγους, σήμερα έχει καταφέρει να είναι
παρόν σε όλα τα νοικοκυριά. Μήπως
λοιπόν σε λίγα χρόνια τα υβριδικά
αυτοκίνητα θα είναι ο κανόνας και όχι η
εξαίρεση στον τομέα της αυτοκίνησης;
Αυτό μένει να το δούμε...
Η υβριδική Mercedes
Το αυτοκίνητο που έκλεψε την καρδιά
της όμορφης Νάταλι Πόρτμαν, η
Mercedes Benz S400 Hybrid, είναι το
υβριδικό μοντέλο της πολυθρύλητης
69
σειράς S class. Χωρίς υπερβολή,
η πράσινη συνέχεια της αγαπημένης
Mercedes αποτελεί τον ορισμό
της πολυτέλειας.
Το S400 Hybrid θα αποτελέσει με τον
δικό του οικολογικό τρόπο τον καλύτερο
φίλο του επιχειρηματία, αλλά και του
οικολογικά σκεπτόμενου ανθρώπου,
χωρίς να λείπει φυσικά
το αριστοκρατικό στιλ
της κατασκευάστριας εταιρείας.
Oικονομία με 296 ίππους
Στο πιο τεχνικό μέρος του αυτοκινήτου
θα συναντήσουμε έναν 3,5 λίτρων V6
κινητήρα, που παράγει 296 ίππους,
μαζί με την υβριδική τεχνολογία της
Mercedes, για εξοικονόμηση καυσίμων
και χαμηλά επίπεδα εκπομπών.
Η μπαταρία του, η πρώτη λιθίου σε
υβριδικό αυτοκίνητο, εξασφαλίζει
επιβεβαιωμένα καλύτερη εξοικονόμηση
καυσίμων σε σχέση με τα άλλα μοντέλα
που φέρουν V8 κινητήρα.
Με απλά λόγια, η Mercedes Benz S400
Hybrid είναι πιο η οικονομική, πράσινη
και στιλάτη επιλογή στον χώρο της
αυτοκίνησης. Αυτό το επιβεβαιώνουν
και οι σταρ!
 Αυτοκίνητο και περιβάλλον

21
70

HONDA FCX CLARITY:

ΚΥΨΕΛΕΣ ΥΔΡOΓOΝOΥ
ΚΑΙ ΜΗΔΕΝΙΚOΙ ΡΥΠOΙ
Ένα από τα πλέον οικολογικά αλλά και
πανάκριβα αυτοκίνητα στον πλανήτη
αποτελεί το Honda FCX Clarity.
Το ιαπωνικό όχημα λειτουργεί
με κυψέλες υδρογόνου και έχει
μηδενικούς ρύπους. Είναι εφοδιασμένο
με ρεζερβουάρ συμπιεσμένου
υδρογόνου, έχει αυτονομία άνω των
400 χιλιομέτρων, είναι ευρύχωρο,
πλήρως εξοπλισμένο, πολυτελές και
εύχρηστο. Διατίθεται σε περιορισμένα
αντίτυπα σε επιλεγμένους χρήστες
μέσω leasing και θεωρείται ότι σε
αυτό το πρώτο πειραματικό στάδιο
θα εξαχθούν όλα τα αναγκαία
συμπεράσματα για το κατά πόσον είναι
εφικτή μια μαζικότερη παραγωγή για
το διάστημα 2015 - 2020, περίοδος
κατά την οποία προγραμματίζεται ότι
θα πέσει και το κόστος.
Το FCX Clarity είναι «χτισμένο» πάνω
σε μια ειδικά εξελιγμένη για το
συγκεκριμένο μοντέλο πλατφόρμα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η χωροταξική
διαμόρφωση, αφού κυψέλη και
μπαταρία χώρεσαν ουσιαστικά μέσα
στον χώρο επιβατών. Σε αυτό, μεταξύ
άλλων, βοήθησε και ο περιορισμένος
όγκος της νέας κυψέλης V Flow FC
Stack. Η μείωση του όγκου επέφερε
και μείωση του ψυκτικού υγρού, κάτι
που με τη σειρά του οδήγησε στον
περιορισμό του χρόνου που χρειάζεται
για προθέρμανση στους -20° C, ενώ
τώρα είναι δυνατή η εκκίνηση ακόμα
και στους -30° C. Η μπαταρία ιόντων
λιθίου είναι κατά 40% ελαφρύτερη
και 50% μικρότερη σε όγκο από τους
υπερπυκνωτές που διέθετε το FCX
του 2005. Παρέχει έξτρα ισχύ κατά
την επιτάχυνση με πλήρες φορτίο και
επαναφορτίζεται κατά την επιβράδυνση.
Η ανάρτηση περιλαμβάνει διπλά
ψαλίδια εμπρός και μία διάταξη πέντε
συνδέσμων πίσω.
Αθόρυβη λειτουργία
Η κυψέλη υδρογόνου ζωντανεύει
πρακτικά αθόρυβα και δεν χρειάζεται
να περιμένεις πολύ μέχρι να ανάψουν
όλες οι ενδείξεις στο διαιρούμενο
ταμπλό, που σου δίνουν και την
άδεια για εκκίνηση. Στροφόμετρο στο
ταμπλό δεν υπάρχει, ο αντίστοιχος
γαλάζιος ψηφιακός δείκτης δείχνει την
κατανάλωση ενέργειας, ενώ αριστερά
και δεξιά υπάρχουν ενδείξεις για τα
αποθέματα ηλεκτρικής ενέργειας στην
μπαταρία και για την ποσότητα του
υδρογόνου στο ρεζερβουάρ, αντίστοιχα.
Η τελευταία ένδειξη είναι βέβαια και
η πιο σημαντική, καθώς από αυτήν
εξαρτάται μέχρι πού μπορείς να φτάσεις.
Κιβώτιο ταχυτήτων δεν υπάρχει,
το αυτοκίνητο οδηγείται όπως ένα
αυτόματο, αλλά χωρίς σχέσεις
μετάδοσης. Γιατί μπορεί οι 136 ίπποι
του ηλεκτροκινητήρα να μη φανούν
πολλοί, αλλά η ροπή φτάνει τα 26,1
kgm. Αυτή είναι που καταργεί τα έξτρα
γρανάζια και προσφέρει επιτάχυνση
που παραπέμπει σε μεγάλου κυβισμού
κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Στην οδήγηση δεν έχει τίποτα να
ζηλέψει στον τομέα της ευστάθειας από
ένα οποιοδήποτε συμβατικό αυτοκίνητο.
Λειτουργικότητα
Το Honda FCX Clarity είναι ένα πλήρως
λειτουργικό αυτοκίνητο, που έχει όλα
τα αξεσουάρ που ζητάει ο σημερινός
απαιτητικός οδηγός. Είτε αυτά
αφορούν την άνεση (όπως ο αυτόματος
κλιματισμός) είτε την ασφάλεια (όπως
το ABS και το ηλεκτρονικό σύστημα
ευστάθειας). Oι χώροι για 4 επιβάτες
είναι υπεράνω κριτικής -στο πίσω
κάθισμα κάθεσαι και... σταυροπόδι- και
μένει το πορτ-μπαγκάζ μόνο να δεχτεί
επικρίσεις, καθώς έχει χωρητικότητα
συγκριτικά μικρή σε σχέση με τις
εξωτερικές διαστάσεις του FCX.
Το ρεζερβουάρ (η μεγάλη «μπουκάλα»
με το συμπιεσμένο υδρογόνο)
βρίσκεται πίσω από την πλάτη του
πίσω καθίσματος και αναπόφευκτα
καταλαμβάνει και ένα τμήμα του
χώρου φόρτωσης, αλλά αυτό σε καμιά
περίπτωση δεν αλλάζει τη χειροπιαστή
πραγματικότητα της λειτουργικότητας.
Τη λειτουργικότητά του θα κληθούν να
εκτιμήσουν σταδιακά μερικές δεκάδες
επιλεγμένοι οδηγοί, στην Ιαπωνία
και στις ΗΠΑ αρχικά και σε άλλες
χώρες αργότερα.
Η εταιρεία θα διαθέσει με τη μέθοδο
του leasing το FCX Clarity και ήδη το
ενδιαφέρον λέγεται ότι είναι μεγάλο.
Η ύπαρξη σταθμών ανεφοδιασμού με
υδρογόνο κοντά στον τόπο διαμονής
και εργασίας είναι σίγουρα ένα
κριτήριο, αλλά όχι και το μοναδικό.
Δεν είναι τυχαίο το ότι ανάμεσα στους
«τυχερούς» του Λος Άντζελες είναι και
η γνωστή ηθοποιός Τζέιμι Λι Κέρτις.
Σημειώστε ότι θα κατασκευαστούν
συνολικά 200 αυτοκίνητα τα οποία
71
θα δοθούν προς ενοικίαση για
διάστημα τριών ετών, που θεωρείται
χρόνος αρκετός για την εξαγωγή
συμπερασμάτων σχετικά με το πόσο
εφικτό είναι να έχεις τους δρόμους
γεμάτους με υδρογονοκίνητα οχήματα.
Ανεφοδιασμός
O ανεφοδιασμός, αν και είναι ένα
θέμα που μπορεί να δημιουργεί
ερωτηματικά, εφόσον υπάρχουν
τα πρατήρια, η διαδικασία είναι
εξαιρετικά απλή, απλούστερη ίσως
και από τον ανεφοδιασμό με βενζίνη.
Απλώς προσαρμόζεις τον σωλήνα
του υδρογόνου στο ειδικό στόμιο
του ρεζερβουάρ, το ασφαλίζεις και
περιμένεις. Όλα γίνονται αυτόματα και
δεν ξοδεύεις περισσότερο χρόνο απ’ όσο
θα ξόδευες σε ένα απλό βενζινάδικο.
Ασφάλεια
Ζήτημα ζωτικής σημασίας, το θέμα
της ασφάλειας, καθώς δεν θα λείψουν
αυτοί που θα νομίσουν κάποια στιγμή
ότι στο πορτ-μπαγκάζ του το FCX Clarity
κουβαλάει μια βόμβα. Η αλήθεια είναι
ότι το άχρωμο, άοσμο και ελαφρύτερο
από τον αέρα υδρογόνο είναι ιδιαίτερα
εύφλεκτο, ωστόσο, αφενός η δεξαμενή
αντέχει τετραπλάσια πίεση από την
ονομαστική των 350 bar, αφετέρου
υπάρχουν βαλβίδες ασφαλείας που
αφήνουν το υδρογόνο να διαφύγει σε
περίπτωση, για παράδειγμα, πυρκαγιάς,
ώστε να μην υπάρξει έκρηξη.
Επίσης το όχημα διαθέτει αισθητήρες
διαρροής υδρογόνου. Δεν υπάρχει
επίσης πρόβλημα ούτε αν αφήσει
κανείς το αυτοκίνητο στον ήλιο
το καλοκαίρι, γιατί η αύξηση της
θερμοκρασίας του υδρογόνου κατά
10 βαθμούς επιφέρει αμελητέα
αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό της
«μπουκάλας» (κατά 9 bar).
72

Τεχνικά χαρακτηριστικά Honda FCX Clarity Καύσιμο

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η
Kινητήρας - Μετάδοση ασφάλεια, αλλά η διαθεσιμότητα
Κίνηση Στους εμπρός τροχούς του καυσίμου που λέγεται υδρογόνο
και, φυσικά, το κόστος του ίδιου του
Τύπος ηλεκτροκινητήρα Εναλλ. ρεύματος, σύγχρονος, μόνιμου μαγνήτη αυτοκινήτου. Για να εξασφαλιστεί η
Μέγ. ισχύς kW (PS) 100 (134) διαθεσιμότητα απαιτείται η δημιουργία
Μέγ. ροπή Nm (kgm) 256 (26,1) της υποδομής για την παραγωγή, τη
φύλαξη και τη διανομή του υδρογόνου.
Συστοιχία κυψελών καυσίμου Τα σενάρια πολλά, αλλά το όραμα
Τύπος PEMFC (Μεμβράνης ανταλλαγής πρωτονίων) είναι η παραγωγή από νερό με
ηλεκτρικό ρεύμα που προέρχεται από
Καύσιμο Υδρογόνο
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Για το
Μέγ. ισχύς κυψέλης (kW) 100 κόστος, βέβαια, τέτοιων αυτοκινήτων
Μπαταρία Ιόντων λιθίου (288 V) είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε.
Oι Ιάπωνες πιστεύουν ότι τα πρώτα
Eπιδόσεις -περιορισμένης παραγωγής- αυτοκίνητα
Τελική ταχύτητα (χλμ./ώρα) 160 με κυψέλες υδρογόνου θα μπορέσουν
Αυτονομία (χλμ.) 460 να κυκλοφορήσουν στο διάστημα
2015 - 2020. Τότε ίσως μπορέσουν
Ισοδύν. κατανάλωσης σε diesel 2,8 λίτρα/100 χλμ. να έχουν μια τιμή που να παραπέμπει
Αποθήκευση καυσίμου Ρεζερβουάρ 35 MPa (350 bar) περισσότερο σε αυτοκίνητο και
Χωρητικότητα ρεζερβουάρ 171 λίτρα λιγότερο σε... ιπτάμενο.
Διαστάσεις - Βάρη
Μήκος (mm) 4.835
Πλάτος (mm) 1.845
Ύψος (mm) 1.470
Μεταξόνιο (mm) 2.800
Bάρος (kg) 1.625
 YELLOW PAGES

01.
02.
22 ΦOΡΕΙΣ
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Παραγωγή
73

03. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ∆ιανοµή

04. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Εγκατάσταση
05. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Μηχανήµατα
06. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Ηλεκτρολογικό Υλικό
07. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αιoλική Ενέργεια
08. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ηλιακή Ενέργεια
09. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υδρoηλεκτρισµός
10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Εµπoρία Εξοπλισµού και Εγκατάσταση Συστηµάτων
11. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Παραγωγή
12. ΒΙOΜΑΖΑ
13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ
14. ΥΓΡΑΕΡΙO
15. ΠΕΤΡΕΛΑΙO ∆ιύλιση
16. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Εµπορία
17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
18. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή
19. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Εισαγωγές - Εµπορία
20. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή
21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ
22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ
23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡEΙΕΣ
24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ
 01. ΦOΡΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜOΤΗΤΑΣ
ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΜΠOΡΙΑΣ
ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙ∆ΩΝ ΕΛΛΑ∆OΣ
∆ΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ (∆ΕΗ) ∆ιεύθυνση: Ιουστινιανού 7 ∆ιεύθυνση: Θέτιδος 4
∆ιεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 114 73 Αθήνα 115 28 Αθήνα
104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118 Τηλέφωνα: 210 7291.050-051
Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 8821917 Fax: 210 7245.172
Fax: 210 5237727 E-mail: hachp@hachp.gr E-mail: Info@seepe.gr
Website: www.dei.gr Website: www.hachp.gr Website: www.seepe.gr
∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΘΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΕΝΩΣΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ
ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ (∆ΕΣΦΑ) (ΕΒΗΕ) (ΣΕΒ)
∆ιεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι ∆ιεύθυνση: Αχαρνών 315 ∆ιεύθυνση: Ξενοφώντος 5
152 31, Αθήνα 111 45 Αθήνα 105 57 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6793500 Τηλέφωνα: 210 2112591 Τηλέφωνα: 211 5006 000
Fax: 210 6749504 Fax: 210 2112592 Fax: 210 322 2929
74 E-mail : prdesfa@desfa.gr E-mail: info@ebhe.gr E-mail: info@sev.org.gr
Website: www.desfa.gr Website: www.ebhe.gr Website: www.sev.org.gr
∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥ ΤΕΧΝΙΚO ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙO ΕΛΛΑ∆ΑΣ (ΤΕΕ)
ΜΕΤΑΦOΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. ∆ιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων ∆ιεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4,
(∆ΕΣΜΗΕ) 104 34 Αθήνα 102 48 Αθήνα
∆ιεύθυνση: Κάστορος 72 Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Τηλέφωνα: 210 3291200
185 45 Πειραιάς Fax: 210 8809132 Fax: 210 3221772
Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 Email: tee@central.tee.gr
Ι∆ΡΥΜΑ OΙΚOΝOΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Website: www.tee.gr
E-mail: contact@desmie.gr ΕΡΕΥΝΩΝ (ΙOΒΕ)
Website: www.desmie.gr ∆ιεύθυνση: Τσάµη Καρατάση 11 ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
∆ΙΕΘΝΗΣ OΡΓΑΝΙΣΜOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ IEA 117 42 Αθήνα & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
INTERNATIONAL ENERGY AGENCY Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 ∆ιεύθυνση: Αµαλιάδος 17
∆ιεύθυνση: 9 rue de la Fédération Fax : 210 9228130 , 210 9233977 11523 Αθήνα
75015 Paris, FRANCE E-mail: info@iobe.gr Τηλέφωνα: 213 1515000
Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Website: www.iobe.gr Fax : 210 6447608
Fax: +33 1 40 57 65 59 Τµήµα Ενέργειας:
ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣ ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119
E-mail: info@iea.org ΕΥΡΩΠΗΣ (ΙΕΝΕ)
Website: www.iea.org 101 92 Αθήνα
∆ιεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 Τηλέφωνα· 210 6969000
ΕΘΝΙΚO ΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙO ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ) 106 71 Αθήνα E-mail: service@dorg.minenv.gr
∆ιεύθυνση: Λόφος Νυµφών, Θησείο Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Website: www.minenv.gr
118 10 Αθήνα Fax: 210-3646144
Τηλέφωνα: 210 3490104 E-mail: secretariat@iene.gr
Fax: 210 3490120 Website: www.iene.gr
Ε-mail: secretary@admin.noa.gr ΚΕΝΤΡO ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Website: www.noa.gr (ΚΑΠΕ)
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΙOΛΙΚΗΣ ∆ιεύθυνση: 19ο χλµ Λεωφ. Μαραθώνος
ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 190 09 Πικέρµι Αττικής
∆ιεύθυνση: 19ο χλµ Λεωφ. Μαραθώνος Τηλέφωνα: 210 6603300
190 09 Πικέρµι Αττικής Fax: 210 6603301-302
Τηλέφωνα: 210 3636791 Ε-mail: cres@cres.gr
e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.cres.gr/
Website: www.eletaen.gr/ OΜOΣΠOΝ∆ΙΑ ΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑ∆ΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΤOΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ∆ιεύθυνση: Λόντου 8
(ΕΕΑΕ) 106 81 Αθήνα
∆ιεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 Τηλέφωνα: 210 3820870
15310 Αγ. Παρασκευή Fax: 210.3301977
Τηλέφωνα: 210 6506803 E-mail: info@obe.gr
Fax: 210 6506762 Website: www.obe.gr
Website: www.eeae.gr ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚH ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙOΜΑΖΑΣ (ΕΛΛΕΒΙOΜ) ∆ιεύθυνση: Πειραιώς 132
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 118 54, Αθήνα
165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 3727400
Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 3255460
Fax: 210 9652081 E-mail: info@rae.gr
e-mail: info@hellabiom.gr Website: www.rae.gr
Website: www. hellabiom.gr ΣΥΜΒOΥΛΙO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙOΠOΙΗΣΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚO ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΧΑΛΚOΥ (Ε.Ι.Α.Χ.) ΑΠOΒΛΗΤΩΝ ΕΛΛΑ∆ΑΣ - ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ
∆ιεύθυνση: Πειραιώς 252 ∆ιεύθυνση: ΑΙΤ, 19ο χλµ Λεωφ. Μαρκοπούλου
177 78 Ταύρος 190 02 Παιανία
Τηλέφωνα: 210 6861590-1 Τηλέφωνα: 210 6682711
Fax: 210 6861589 E-mail: synergia@synergia.com.gr
Website: www.wtert.gr
ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝ
από ΑΠΕ ΣΥΝ∆ΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ
∆ιεύθυνση: Μεσογείων 85 (ΣΕΦ)
115 26 Αθήνα ∆ιεύθυνση: Κασταλίας 6
Τηλέφωνα: 210 - 6968418, Fax: 210 - 6968031 113 63 Αθήνα
e-mail: info@hellasres.gr Ε-mail: spsomas@otenet.gr
Website: www. hellasres.gr Website: www.helapco.gr
ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ
02. Παραγωγή 06. Ηλεκτρολογικό Υλικό ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΠΡOΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε. OSRAM Α.Ε. 07. Αιολική Ενέργεια
∆ιεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπ. Πάτση 12
151 24 Μαρούσι 104 47 Αθήνα ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε.
Τηλέφωνα: 210 6141130-5 Τηλέφωνα: 210 3400800 ∆ιεύθυνση: Τύχης 2
Fax: 210 6140373 Fax: 210 5227200 152 33 Χαλάνδρι
Email: info@promitheusgas.gr Τηλέφωνα: 210 6816803
Website: www.promitheusgas.gr SIEMENS METERING Α.Ε. Fax: 210 6816837
∆ιεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & ∆ηµοκρατίας
154 51 Νέο Ψυχικό GEWIND ENERGY
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Φλέµινγκ 1
03. ∆ιανοµή Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3
Fax: 210 6779565 190 09 Ραφήνα
Τηλέφωνα: 22940 23805
∆ΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΕΡΙOΥ (∆ΕΠΑ) Fax: 22940 39149 75
∆ιεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 TUDOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε.Ε.
141 21 Ν. Ηράκλειο ∆ιεύθυνση: Πλαστήρα 3
144 52 Μεταµόρφωση ITA GROUP A.E.
Τηλέφωνα: 210 2701000-5 ∆ιεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150
Fax: 210 2701010 Τηλέφωνα: 210 2840936
Fax: 210 2842055 165 61 Γλυφάδα
Email: pr@depa.gr Τηλ.: 210 9652031
Website: www.depa.gr ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩ∆ΙΑ Fax: 210 9652081
∆ιεύθυνση: 57ο χλµ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαµίας Email: info@itagroup.gr
ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. Website: www.itagroup.gr
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπύρου Πάτση 320 11 Oινόφυτα
104 47 Αθήνα Τηλέφωνα: 22620 31202-5
Fax: 22620 31137 RETD A.E.
Τηλέφωνα: 210 3406000 / 1133 ∆ιεύθυνση: Κολοκοτρώνη 3-5
Fax: 210 3406020 105 62 Αθήνα
Email: info@aerioattikis.gr Τηλ.: 210 3390411
Website: www.aerioattikis.gr Fax: 210 3390278
Email: info@retd.gr
ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε. Website: www.retd.gr
∆ιεύθυνση: Φαρσάλων 219
413 35 Λάρισα TERNA A.E.
Τηλέφωνα: 2410 582300, Fax: 2410 582323 ∆ιεύθυνση: Μεσογείων 85
Email: info@epathessalia.gr 115 26 Αθήνα
Website: www.epathessalia.gr Τηλέφωνα: 210 6968000
Fax: 210 6968099
ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: 26ης Oκτωβρίου 90 Vestas Hellas
546 27 Θεσσαλονίκη ∆ιεύθυνση: Λ. Κηφισίας 26 και Παραδείσου 2
Τηλέφωνα: 2310 584000, Fax: 2310 546365 151 25 Mαρούσι
Email: info@epathessaloniki.gr Τηλέφωνα: 213 0164700
Website: info@epathessaloniki Fax: 210 9646252
Email: Vestas-hellas@vestasmail.com

04. Εγκατάσταση WIND + SOL ΕΠΕ

∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης 602Α
ΑΕΡΙO ΠOΛΗΣ Α.Ε. 164 52 Αργυρούπολη
∆ιεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 20 & Κουντουριώτου Τηλέφωνα: 210 9959021 / 210 9945125
122 42 Αιγάλεω Fax: 210 9959022
Τηλέφωνα: 210 5317051 Email: wind@energotech.gr
Fax: 210 5317054 energogr@otenet.gr
ΧΡ. ΡOΚΑΣ ΑΒΕΕ
05. Μηχανήµατα ∆ιεύθυνση: Πατησίων 46
106 82 Αθήνα
ΑΛΦΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ - REIN HAUS Τηλέφωνα: 210 8842711/210 8842712-3
∆ιεύθυνση: Σπάρτης 90 Fax: 210 8210685
176 75 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9577207 (Κέντρο)
Fax: 210 9577209
Email: info@reinhaus.gr
Website: www.reinhaus.gr
BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.
∆ιεύθυνση: Ερχείας 37
194 00 Κορωπί
Τηλέφωνα: 210 5701410, 801 11 26000
Fax: 210 5701415
Website: www.buderus.gr
 08. Ηλιακή Ενέργεια
ΑΛΦΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ - REIN HAUS
∆ιεύθυνση: Σπάρτης 90
176 75 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9577207 (Κέντρο)
Fax: 210 9577209
Email: info@reinhaus.gr
Website: www.reinhaus.gr
BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.
∆ιεύθυνση: Ερχείας 37
194 00 Κορωπί
Τηλέφωνα: 210 5701410 , 801 11 26000
Fax: 210 5701415
76 Website: www.buderus.gr
CALPAK-KIKERON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9
117 43 Αθήνα
Τηλέφωνα: 2109247250
Fax: 210 9231616
Email: info@calpak.gr
Website: www.calpak.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.
∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
153 44 Γέρακας Αττικής
Τηλέφωνα: 210 6049420
Fax: 210 6049448
Email: ergon@tee.gr
Website: www.ergon.com.gr
MELPO - ∆ΗΜΗΤΡΙOΥ Θ. & Ι. O.Ε.
∆ιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3
123 51 Αγ. Βαρβάρα - Αιγάλεω
Τηλέφωνα: 210 5611842
Fax: 210 5611811
Email: info@melpo.gr
ROMINA
∆ιεύθυνση: Ιερά Oδός & Μαραθώνος 8
122 44 Αιγάλεω
Τηλέφωνα: 210 5988941
Fax: 210 5310670
Email: mmavra@tee.gr
SIELINE
∆ιεύθυνση: Συγγρού 2 & Παλαιολόγου
152 32 Χαλάνδρι
Τηλέφωνα: 210 6830351
Fax: 210 6839848
Email: info@sieline.gr
Website: www.sieline.gr
Sol ENERGY HELLAS S.A.
∆ιεύθυνση: Χαρίτων 31Α & Καρτσιβάνη
175 64 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα: 210 - 9023587/8
Fax: 210 - 9023589
Email: info@solenergy.gr
Website: www.solenergy.gr &
www.promitheaspirforos.gr
SOLE
∆ιεύθυνση: Λεύκτρων & Λαϊκών Αγώνων
136 71 Αχαρναί
Τηλέφωνα: 210 2389500
Fax: 210 2389502
Email: marketing@sole.gr
Website: www.sole.gr
www.eurostar-solar.com
STIBΕTHERM
∆ιεύθυνση: BI.ΠΕ.Θ., Β’ Φάση,
Oδός ∆Α 8, 570 22
Τηλέφωνα: 2310 795226-8
Fax: 2310 795093
Email: elitherm@elitherm.gr
Website: www.elitherm.gr
Ti Sun HELLAS ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ
∆ιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
24 100 Καλαµάτα
Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Fax: 27210 - 96522
∆ΗΜΑΣ
∆ιεύθυνση: 2ο χλµ Άργους - Ναυπλίου
212 00 Άργος
Τηλέφωνα: 27510 29110
Fax: 27510 62671
Email: info@dimas-solar.gr
Website: www.dimas-solar.gr
ΗΛΙOΑΚΜΗ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5595625
Fax: 210 5595723
Email: megasun@helioakmi.com
Website: www.helioakmi.com
ΙΝΤΕΡΣOΛΑΡ Α.Β.Ε.Τ.Ε.
∆ιεύθυνση: ∆ηµοσθένους 267
176 74 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9416057
Fax: 210 9409119
Email: iparad@intersolar.gr
Website: www.intersolar.gr
ΜΑΛΤΕΖOΣ Α.Β.Ε.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Αµφιθέας 55
175 64 Παλαιό Φάληρο
Τηλέφωνα: 210 9428485 / 210 9428486
Fax: 210 9402019
Email: info@maltezos.gr
Website: www.maltezos.gr
09. Υδρoηλεκτρισµός
IWECO A.E.
∆ιεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας
164 52 Αργυρούπολη
Τηλέφωνα: 210 9965110
Fax: 210 9966903
Email: iweco@otenet.gr
10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ
Εµπoρία Εξοπλισµού και
Εγκατάσταση Συστηµάτων
ΑC / DC
∆ιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία
555 35 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 314754
Fax: 2310 314666
Email: milonas@fotovoltaica.gr
Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr
BOSCH THERMOTECHNIKI A.E.
∆ιεύθυνση: Ερχείας 37
194 00 Κορωπί
Τηλέφωνα: 210 5701410 , 801 11 26000
Fax: 210 5701415
Website: www.buderus.gr
ΒOΥΡOΣ Χ. - ENERGOTECH ABEE
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης 602Α
164 52 Αργυρούπολη
Τηλέφωνα: 210 9959021 / 210 9945125
Fax: 210 9959022
Email: wind@energotech.gr
energogr@otenet.gr
Website: www.energotech.gr
BP HELLAS
∆ιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2
151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697
Email: bpsolar.gr@bp.com
Website: www.bpsolar.com
Clima Comfort - Green Energy Applications
∆ιεύθυνση: Βασ. Γεωργίου Β’ 22
185 34 Πειραιάς
Τηλέφωνα: 210 4114040, Fax: 210 4114041
Email: info@climacomfort.gr
Website: www.climacomfort.org
CONERGY
∆ιεύθυνση: Βουλιαγµένης 4
166 74 Γλυφάδα
Τηλέφωνα: 210 9651800, Fax: 210 9630768
Email: info@conergy.gr
Website: www.conergy.gr
DATAENEGY ATE
∆ιεύθυνση: Ησιόδου 7 (θέση Μπότα), Κορωπί
Τηλέφωνα: 211 6007850
Fax: 211- 6007845
Email: info@dataenergy.gr
Website: www.dataenergy.gr
∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
∆ιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
183 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9400720
Fax: 210 9407170
Website: wwwdeltatechniki.gr
∆ΗΣΙOΣ
∆ιεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10
105 21 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3232662
Fax: 210 3252453
Email: info@dissios.gr
Website: www.dissios.gr
ECOSUN
∆ιεύθυνση: Βούλγαρη 58
542 49 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 327914
Fax: 2310 325693
Email: info@ecosun.gr
Website: www.ecosun.gr
Elesis Electrical Solutions A.E.
∆ιεύθυνση: Iωνίας 110
136 71 Χαµόµυλος - Αχαρνές
Τηλέφωνα: 210 9652031
Fax: 210 9652081
11. Παραγωγή
Τηλέφωνα: 210 2371201 Email: info@itagroup.gr ENERGY SOLUTIONS
Fax: 210 2371240 Website: www.itagroup.gr ∆ιεύθυνση: Χειµάρας 16
Email: info@elesis.gr 151 25 Μαρούσι
Website: www.elesis.gr KLT ENERGY A.E. Τηλέφωνα: 210 6861461
∆ιεύθυνση: 7o χλµ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης Fax: 210 6861399
EnAC 546 28 Θεσσαλονίκη Email: info@energysolutions.gr
∆ιεύθυνση: Ταινάρου 12 & Βουλιαγµένης 205 Τηλέφωνα: 2310 778380 Website: www.energysolutions.gr
172 37 ∆άφνη Fax: 2310 574670
Τηλέφωνο: 210 9719272 Email: management@klt.gr SOLAR CELLS HELLAS
Email: info@ultra-sound.gr Website: www.klt.gr ∆ιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία:
Website: www.ultra-sound.gr Λεωφ. Συγγρού 170
PHOENIX SOLAR ΕΠΕ 176 71 Καλλιθέα
ENGAIA Ε.Π.Ε. ∆ιεύθυνση: Λ. Πεντέλης 104 & Μεταµορφώσεως 1 Τηλέφωνα: 210 9595159
∆ιεύθυνση: Βασ. Ηρακλείου 4 152 34 Χαλάνδρι Fax: 210 9537618 77
546 25 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 6838386 Eργοστάσιο:
Τηλέφωνα: 2310 541344 Fax: 210 6838361 Βιοµηχανική περιοχή Πατρών,
Fax: 2310 553970 Email: info@phoenixsolar.gr 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A
Email: agiannis@engaia.gr Tηλέφωνα: 2610 241958
Website: www.engaia.gr PHOTOVOLTAIC
∆ιεύθυνση: Eλλανίκου 20, 116 35 Αθήνα Fax: 2610 647129
EPURON (χρηµατοδότηση & ανάπτυξη Τηλέφωνα: 210 7225471 Email: info@schellas.gr
µεγάλων συστηµάτων) Fax: 210 7220637 Website: www.schellas.gr
∆ιεύθυνση: Βουλιαγµένης 4 Email: info@photovoltaic.gr ΗΛΙO∆OΜΗ
166 74 Γλυφάδα Website: www.photovoltaic.gr ∆ιεύθυνση: Τ.Θ. 60212 Θέρµη
Τηλέφωνα: 210 9604205 570 01 Θεσσαλονίκη
Fax: 210 9604516 Scheuten Solar Hellas
∆ιεύθυνση: Φανερωµένης 2Α, Τηλέφωνα: 2310 469140
Email: info@epuron.de Fax: 2310 469141
Website: www.epuron.de 155 61 Χολαργός, Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6528216 Email: mail@heliodomi.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. Fax: 210 6528262 Website: www.heliodomi.gr
∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα Email: info@scheutensolar.gr
153 44 Γέρακας Αττικής Website: www.scheuten.com
Τηλέφωνα: 210 6049420
Fax: 210 6049448 SCHUCO
Email: ergon@tee.gr ∆ιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 54
Website: www.ergon.com.gr 166 75 Γλυφάδα
Τηλέφωνα: 210 9690420
GLOBAL-ENERGY Solutions Fax: 210 9690760
∆ιεύθυνση: Κωλέττη 25Β Email: info@schueco.gr
546 27 Θεσσαλονίκη Website: www.schueco.gr
Τηλέφωνα: 2310 525645
Fax: 2310 538852 SMA (αντιστροφείς - inverters)
Email: kyriakides@global-energy.eu ∆ιεύθυνση: Αλίµου 8
Website: www.global-energy.eu 174 55 Άλιµος
Τηλέφωνα: 210 9856660
ΗΛΒΙOΚΑΤ Fax: 210 9856670
∆ιεύθυνση: Αλκυονίδων 3 Email: info@sma-hellas.com
145 64 Νέα Κηφισιά Website: www.sma-hellas.com
Τηλέφωνα: 210 8003660 / 210 8003661-5
Fax: 210 8000577 Συστήµατα SUNLIGHT ΑΒΕΕ
Email: info@ilviokat.gr ∆ιεύθυνση: 23ο χλµ Ε.O. Αθηνών - Λαµίας
Website: www.ilviokat.gr 145 65 Άγιος Στέφανος
Τηλέφωνα: 210 6245400
ΗΛΙO∆ΥΝΑΜΗ Fax: 210 6245409
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 Email: info@sunlight.gr
176 72 Καλλιθέα Website: www.sunlight.gr
Τηλέφωνα: 210 9592323
Fax: 210 9571756 ΣΕΝΕΡΣ (Σούρσος Ενεργειακά Συστήµατα)
Email: ealasis@pertip.gr ∆ιεύθυνση: Κλεοβούλου 16
Website: www.heliodynami.gr 117 44 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9270940
HΛΙOΣΤΑΤΗΣ Ε.Π.Ε. Fax: 210 9270857
∆ιεύθυνση: Αγησιλάου 6-8 Email: info@seners.gr 12. ΒΙOΜΑΖΑ
151 23 Μαρούσι Website: www.seners.gr Ν. ΑΧ. ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ - Εξοπλισµός
Τηλέφωνα: 210 6838289, 210 6851159 Ενεργειακής Αξιοποίησης Βιοµάζας
Fax: 210 6851151 ∆ιεύθυνση: 1o χλµ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης
Email: mail@heliostat.gr Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη
Website: www.heliostat.gr Τηλέφωνα: 2310 785840
IBC SOLAR Fax: 2310 785841
∆ιεύθυνση: Χαλεπά 1 & Αιγιαλείας Email: info@nphilippopoulos.gr
151 25 Μαρούσι Website: www.nphilippopoulos.gr
Τηλέφωνα: 210 6828163 / 210 6801724
Fax: 210 6801723
Email: info@ibc-solar.gr
Website: www.ibc-solar.gr
ITA GROUP A.E.
∆ιεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150
165 61 Γλυφάδα
 13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙO ΕΛΙΝOΙΛ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Πηγών 33
ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ & ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ Α.Ε.Ε. 15. ∆ιύλιση 145 64 Κηφισιά
∆ιεύθυνση: Αµερικής 21α Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510
106 72 Αθήνα ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. Fax: 210 6241509
Τηλέφωνα: 210 3690111 ∆ιεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλµ) Website: www.elin.gr
Fax: 210 3602318 193 00 Ασπρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5533000 MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.
∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ Fax: 210-5539298 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229
∆ιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο ∆ιοίκηση: Χειµάρρας 8Α 145 61 Κηφισιά
183 44 ΑΘΗΝΑ 15125 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469
Τηλέφωνα: 210 9400720 Τηλέφωνο: 210 6302000 Fax: 210 8055955
Fax: 210 9407170 Fax: 210 6302510 Website: www.jetoil.gr
Website: wwwdeltatechniki.gr Website: www.elpe.gr
REVOIL Α.Ε.Ε.Π.
78 ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ∆ιεύθυνση: Καποδιστρίου 5
∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣ 166 72 Βάρη
153 44 Γέρακας Αττικής ∆ιεύθυνση: Ιωνία, Τ.Θ. 10044 Τηλέφωνα: 210 8976000
Τηλέφωνα: 210 6049420 541 10 Θεσσαλονίκη Fax: 210 8974943
Fax: 210 6049448 Τηλέφωνα: 2310 750000 Website: www.revoil.gr
Email: ergon@tee.gr
Website: www.ergon.com.gr ΜOΤOΡ OΙΛ (ΕΛΛΑΣ)
∆ιεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α
151 24 Μαρούσι
17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
ITA GROUP A.E.
∆ιεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 Τηλέφωνα: 210 8094000 AEGEAN OIL S.A.
165 61 Γλυφάδα Fax: 210-8094444 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42
Τηλ.: 210 9652031 Website: www.moh.gr 185 36 Πειραιάς
Fax: 210 9652081 Τηλέφωνα: 210 4586000
Email: info@itagroup.gr Fax: 210 4586241
Website: www.itagroup.gr 16. Εµπορία
BP HELLAS S.A. - BP MARINE
KLT ENERGY A.E. ΑΙΓΑΙOΝ OΙΛ ∆ιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289
∆ιεύθυνση: 7o χλµ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης- ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 38 Πειραιάς
Κατερίνης, 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900
546 28 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 210 4586000 Fax: 210-4595869
Τηλέφωνα: 2310 778380 Fax: 210 4586241 Email: triands@bp.com
Fax: 2310 574670 Website: www.aegeanoil.gr
Email: management@klt.gr MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.
Website: www.klt.gr AVINOIL Α.Β.Ε.Ν.Ε.Π. ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229
∆ιεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 145 61 Κηφισιά
151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469
14. ΥΓΡΑΕΡΙO Τηλέφωνα: 210 8093500
Fax: 210 8093555
Fax: 210 8055.955
Website: www.jetoil.gr
ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ - GOK Website: www.avinoil.gr
∆ιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος
24 100 Καλαµάτα Coral Gas Α.Ε.Β.Ε.Υ.
(πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)
18. Παραγωγή
Τηλέφωνα: 27210 - 23124
Fax: 27210 - 96522 ∆ιεύθυνση: Ιλισού 123 ΚΑΒΑΛΑ OΙΛ Α.Ε.
183 45 Μοσχάτο ∆ιεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη
BP HELLAS A.E. Τηλέφωνα: 210 9491000 640 06 Καβάλα
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 Fax: 210 9407987 Τηλέφωνα: 2510 317201
151 25 Μαρούσι Website: www.coralgas.gr Fax: 2510-317204
Τηλέφωνα: 210 6887777 Email: kavalaoil@otenet.gr
Fax: 210 6887697 Coral Hellas Α.Ε. (πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)
∆ιεύθυνση: Αγ. Κυριακής 6-8 & Χαρίτων
Coral Gas Α.Ε.Β.Ε.Υ. 175 64 Παλαιό Φάληρο
(πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.) Τηλέφωνα: 210 9476000
∆ιεύθυνση: Ιλισού 123 Fax: 210 9476500
183 45 Μοσχάτο Website: www.coralenergy.gr
Τηλέφωνα: 210- 9491000
Fax: 210- 9407987 CYCLON Hellas Α.Ε.
Website: www.coralgas.gr ∆ιεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α
151 24 Μαρούσι
ENERGAS Ε.Π.Ε. Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999
∆ιεύθυνση: Oδός Σχηµαταρίου - Παραλίας Αυλίδας Website: www.cyclon.gr
32 009 Σχηµατάρι
Τηλέφωνα: 22620- 58568 DRACOIL S.A.
∆ιεύθυνση: Πατησίων 48
ΠΕΤΡOΛΙΝΑ Α.Ε. ΠΕΤΕΛΑΙOΕΙ∆ΩΝ 106 82 Αθήνα
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 2 Τηλέφωνα: 210 8224311-3
115 27 Αθήνα Fax: 210 8838407
Τηλέφωνα: 210 7705401 / 210 7725114 Website: www.dracoil.gr
Fax: 210 7725233
ΕΚO Α.Β.Ε.Ε.
ΥΓΡOΓΚΑΖ Α.Ε. ∆ιεύθυνση: Χειµάρρας 8Α
∆ιεύθυνση: Λυκαβηττού 2 115 25 Mαρούσι
106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7705201-401
Τηλέφωνα: 210- 3628256 Fax: 210 7705847
Fax: 210- 3610450 Website: www.eko.gr
ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ
19. Εισαγωγές - Εµπορία
ΒΙOΛΙΓΝΙΤ Α.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Ιωνίας 28
143 41 Νέα Φιλαδέλφεια
Τηλέφωνα: 210-2581281
Fax: 210-2581033
ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ
∆ιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51
141 23 Λυκόβρυση
Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512
Fax: 210-2819406
20. Παραγωγή
ΒΙΤOΥΜΙΝΑ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: 14ο χλµ Παλαιάς Ε.O.
Θεσσαλονίκης - Βέροιας
541 10 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 722396-8
Fax: 2310-722100
∆ΕΗ / ΛΙΓΜΝΙΤ. ΚΕΝΤΡO ΠΤOΛΕΜ. ΑΜΥΝΤΑΙOΥ
∆ιεύθυνση: 502 00 Πτολεµαΐδα
Τηλέφωνα: 24630 28601
ΕΣΧΑ Α.Ε.Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Παραλία Ασπροπύργου
193 00 Ασπρόπυργος
Τηλέφωνα: 210 5574600-4
Fax: 210-5572974
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΜΥΝΤΙOΥ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Ιωνίας 28
143 41 Νέα Φιλαδέλφεια
Τηλέφωνα: 210 2583681
Fax: 210 2581033
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑ∆ΑΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21
546 45 Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνα: 2310 861411
Fax: 2310 867966
ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΣΕΡΒΙΩΝ
∆ιεύθυνση: ∆ιονυσίου Σολωµού 13
505 00 Σέρβια - Κοζάνη
Τηλέφωνα: 210 3225018
Fax: 210 3237146
Μ.Ε.Τ.Ε. Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Στεφ. ∆ραγούµη 15
53 100 Φλώρινα
Τηλέφωνα: 23850 29583
Fax: 23850 24763
ΜΕΤΕ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Ροδοδάφνης 31
151 25 Πολύδροσο Αµαρουσίου
Τηλέφωνα: 210 6846084
Fax: 210 6833008
ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝ Α.Β.Ε.Ε.
∆ιεύθυνση: Ακαδηµίας 19 & Βουκουρεστίου
106 71 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 3639091
Fax: 210 3625386
21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ 22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ
BOSCH THERMOTECHNIKI A.E. CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Ερχείας 37 ∆ιεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93
194 00 Κορωπί 115 25 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 5701410 , 801 11 26000 Τηλέφωνα: 210 6773300
Fax: 210 5701415 Fax: 210 6745487
Website: www.buderus.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.
CALORIA A.B.& E.E. ∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα
∆ιεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήµα 153 44 Γέρακας Αττικής
194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6049420
Τηλέφωνα: 210 6628068-73 Fax: 210 6049448
Fax: 210 6623784 Email: ergon@tee.gr
Website: www.ergon.com.gr
ERGON EQUIPMENT A.E.T.E. 79
∆ιεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα FOURLIS TRADE A.E.
153 44 Γέρακας Αττικής ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 340
Τηλέφωνα: 210 6049420 115 51 Νέο Ψυχικό
Fax: 210 6049448 Τηλέφωνα: 210 6293000
Email: ergon@tee.gr Fax: 210 6773713
Website: www.ergon.com.gr
HITACHI HOME ELECTRONICS HELLAS A.E.
SOULIS A.B.E.E. ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 364
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13 152 33 Χαλάνδρι
114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6837200
Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472 Fax: 210 6835694
Fax: 210 6410943
UNICLIMA ΓΚΡΙΣΙΝ ΠΑΠΠΑΣ Α.Ε.
WILO HELLAS A.B.E.E. ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137
∆ιεύθυνση: Aγ. Αθανασίου 80 171 21 Νέα Σµύρνη
145 69 Άνοιξη Τηλέφωνα: 210 9323551- 5
Τηλέφωνα: 210 6248300 Fax: 210 9355397
Fax: 210 6248360
Website: www.wilo.gr ∆ΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕ
∆ιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο
ΑΝ∆ΡΙΑΝOΣ A.E. 183 44 Αθήνα
∆ιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος Τηλέφωνα: 210 9400720
24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ Fax: 210 9407170
Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Website: wwwdeltatechniki.gr
Fax: 27210 - 96522
Email: info@andrianos.gr ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.
Website: www.andrianos.gr ∆ιεύθυνση: 7ο χλµ Αθηνών - Λαµίας
Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα
ΒΑΣΙΛΕΙΑ∆ΗΣ Ν. & ΥΙOΙ Α.Ε. & Ε.Ε. Τηλέφωνα: 22620 79902
∆ιεύθυνση: Σολωµού 55 Fax: 22620 71929
104 32 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 5224719 / 210 5224735 ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
Fax: 210 5222278 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης 82
167 77 Ελληνικό
ΒΙOΣΩΛ Α.Ε. Τηλέφωνα: 210 9691500
∆ιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεµένης Fax: 210 9691580
177 78 Ταύρος
Τηλέφωνα: 210 3410000 ΣΠ. ΤΑΣOΓΛOΥ Α.Ε. De Longhi
Fax: 210 3421001 ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Τατοΐου 112
Email: info@biossol.gr 144 52 Μεταµόρφωση
Website: www.biossol.gr Τηλέφωνα: 210 2884000
Fax: 210 2842385
ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗ Α.Ε.Ε. & Β.Ε.
∆ιεύθυνση: Αχαρνών 374
111 45 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 2026655 / 210 2011698
Fax: 210 2019382- 3
ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.
∆ιεύθυνση: 7ο χλµ Αθηνών - Λαµίας
Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα
Τηλέφωνα: 22620 79902
Fax: 22620 71929
ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.Ε
∆ιεύθυνση: Όλγας 110
172 36 Άγιος ∆ηµήτριος
Τηλέφωνα: 210 9707032
Fax: 210 9750331
ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγµένης 82
167 77 Ελληνικό
Τηλέφωνα: 210 9691500
Fax: 210 969158
 23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΝΑΜΑ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Γιαλούρου 9
24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ
ΑC / DC 113 63 Αθήνα ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ
∆ιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία Τηλέφωνα: 210 8833713
555 35 Θεσσαλονίκη Fax: 210 8827002 ΑC / DC
Τηλέφωνα: 2310 314754 ∆ιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία
Fax: 2310 314666 ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ Θ. & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε. 555 35 Θεσσαλονίκη
Email: milonas@fotovoltaica.gr ∆ιεύθυνση: Βουκουρεστίου 23 Τηλέφωνα: 2310 314754
Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr 106 71 Αθήνα Fax: 2310 314666
Τηλέφωνα: 210 3600711- 4 Email: milonas@fotovoltaica.gr
CINAR A.E. Fax: 210 3629338 Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr
∆ιεύθυνση: Χατζηγιάννη Μέξη 4
115 28 Αθήνα Adamsnet ΜΕΠΕ
Τηλέφωνα: 210 7250360 ∆ίκτυα Αυτοµατισµών & Τηλεπικοινωνιών
Fax: 210 7250361 Ενεργειακών Εφαρµογών
80 Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιοµηχανιών
CONTEC A.E. ∆ιεύθυνση: Ταξιαρχών 51
∆ιεύθυνση: Λαέρτου 22 Τηλέφωνα: 210 4082291
Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσσαλονίκης Fax: 2104628163
Τηλέφωνα: 2310 867575 Αδαµόπουλος Χ. Αλέξιος
Fax: 2310 887226 (∆ιπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ∆ΠΘ)
e-mail: secretary@conteceng.gr e-mail: info@adamsnet.gr
www.conteceng.gr energy.inspectors@yahoo.gr
www.adamsnet.gr
ENERGO GROUP A.E.
∆ιεύθυνση: Βεάκη 1 & Κηφισίας COFELY HELLAS A.E.
115 25 Αθήνα ∆ιεύθυνση: θερµοπυλών 2
Τηλέφωνα: 210 6777825 152 35 Βριλήσσια
Fax: 210 6777813 Τηλέφωνα: 210 6085030
Fax: 210 6084178
EXERGIA A.E. Email: mail@cofely-gdfsuez.com
∆ιεύθυνση: Λεωφ. Ριανκούρ 64 Website: www.cofely-gdfsuez.gr
115 23 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 6996185 Γ. ΚΑΒΒΑ∆ΙΑΣ - Χ. ΣΚOΥΒΑΚΗ O.Ε.
Fax: 210 6996186 Σύµβουλοι Επιχειρήσεων
Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία
KANTOR Management Consultants ∆ιεύθυνση: Πουκεβίλ 28
Γραφεία Αθηνών 26 225 Πάτρα
∆ιεύθυνση: Oµήρου & Βησσαρίωνος 1 Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398
106 72 Αθήνα Fax: 2610620041
Τηλέφωνα: 210 7297500 e-mail: info@kscg.gr
Fax: 210 7249528 www.kscg.gr
KANTOR London Industrial Networking Solutions (INS)
∆ιεύθυνση: 13 The Leathermarket ∆ιεύθυνση: Μοναστηρίου 90
10-13 Weston Street 546 27 Θεσσαλονίκη
London SE1 3ER, UNITED KINGDOM Τηλέφωνα: 2310 500365 - 6
Tel.: +44 (0) 78033160 Fax: 2310 511608
Fax: + 44 (0) 20 7620 1275 Mob: 6977409180
e-mail: info@industrial-networking.gr
PLE- ΕΛΛΑΣ ΜOΝOΠΡOΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. www.industrial-networking.gr
∆ιεύθυνση: Βασ. Σοφίας 6
106 74 Αθήνα NRG-ORION
Τηλέφωνα: 210 7243073 ∆ιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31
Fax: 210 7250671 145 61 Κηφισιά, Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 9329770
TECHNIPETROL ΕΛΛΑΣ Α.Ε. Fax: 210 9333597
∆ιεύθυνση: Βουκουρεστίου 36 e-mail: info@nrg-orion.gr
106 73 Αθήνα www.nrg-orion.gr
Τηλέφωνα: 210 3640611
Fax: 210 3640736 ALTERCO
Ενεργειακές και Περιβαλλοντικές Τεχνολογίες
Α∆Κ ΑΡΩΝΗΣ - ∆ΡΕΤΤΑΣ - ΚΑΡΛΑΥΤΗΣ ∆ιεύθυνση: Φράγκων 19
ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΜΗΧΑΝΙΚOΙ Α.Ε. 546 25 Θεσσαλονίκη
∆ιεύθυνση: Θεµιστοκλέους 106 Τηλέφωνα: 2310 267666 / 540222
106 81 Αθήνα Fax: 2310 267666
Τηλέφωνα: 210 3302575 9 e-mail: info@alterco.gr, sales@alterco.gr
Fax: 210 3815043 www.alterco.gr
ΑΣΠΡOΦΩΣ Α.Ε.
∆ιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284
176 75 Καλλιθέα
Τηλέφωνα: 210 9491600
Fax: 210 9491610
ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΠΕ
∆ιεύθυνση: Μονεµβασιάς 27
151 25 Μαρούσι
Τηλέφωνα: 210 6800690
Fax: 210 6801005