QUẢN TRỊ SẢN XUẤT

VAØ ÑIEÀU HAØNH

90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
 CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU VEÀ QUẢN
TRỊ SẢN XUẤT VAØ ÑIEÀU HAØNH
I. KHÁI NIỆM
Sản xuất là quá trình tạo ra sản phẩm
hàng hóa và dịch vụ. Sản xuất và điều
hành bao gồm các hoạt động có liên
quan đến việc tạo ra sản phẩm và dịch
vụ nhờ chuyển hóa các yếu tố đầu vào
thaønh kết quả đầu ra
Yeáu toá ñaàu vaøo Qui trình SX Yeáu toá ñaàu ra

Baét ñaàu
Thoâng töø ñaàu
Thoâng tin phaûn ra ñeán
Thoâng tin phaûn hoài ñaàu vaøo
tin phaûn hoài
hoài

Kieåm soaùt

Sô ñoà 1.2 : Quaûn lyù ñieàu haønh saûn xuaát

 PRODUCTION AND
OPERATIONS
• Ñieàu haønh saûn xuaát laø vaán ñeà coù lieân quan ñeán
taát caû caùc hoaït ñoäng coù aûnh höôûng tröïc tieáp
ñeán lónh vöïc saûn xuaát ra haøng hoaù vaø cung öùng
dòch vuï. Chöùc naêng cuûa ñieàu haønh saûn xuaát
khoâng chæ laø saûn xuaát vaø nhoùm ngöôøi ñieàu haønh
saûn xuaát ñeå saûn xuaát ra soá löôïng saûn phaåm ñaõ
xaùc ñònh maø coøn lieân quan ñeán caùc vaán ñeà khaùc
nhö chaêm soùc söùc khoeû, vaän chuyeån, thöùc aên
nhanh, haøng baùn leû… laø caùc hoaït ñoäng dòch vuï
chính phuïc vuï cho saûn xuaát.
 Ñieàu haønh

Marketing Taøi chính

Hình 1.1: Moái quan heä cuûa 3 vaán ñeà chính trong toå
chöùc kinh doanh
 Nhaø Chính
maùy saùch
naêng baûo
löôïng quaûn

Haøng
Ñieàu Quan
heä ñoái
hoaù
haønh ngoaïi

Tieàn
göûi Nhaân
ngaân söï
haøng

: AÛnh höôûng cuûa toå chöùc ñeán hoaït ñoäng hoã trôï
 II. NỘI DUNG
• Dự báo
• Quyết định sản phẩm và công nghệ
• Định vị doanh nghiệp
• Quản trị hàng tồn kho
• Hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu
• Hoạch định tổng hợp
• Lập lịch sản xuất
• Bố trí mặt bằng
• Thiết kế công việc
• Bảo trì
• JIT
• Quản trị dự án sản xuất
 DÖÏ BAÙO

• I. KHAÙI NIEÄM VAØ YÙ NGHÓA

• Döï baùo laø khoa hoïc vaø ngheä thuaät nhaèm tieân
ñoaùn nhöõng söï kieän seõ xaûy ra trong töông lai. Ñaây
laø hoaït ñoäng raát quan troïng ñoái vôùi doanh nghieäp,
vì coù döï baùo chính xaùc ta môùi ñeà ra nhöõng quyeát
ñònh saûn xuaát vaø kinh doanh hôïp lyù. Nhöõng quyeát
ñònh ñoù laø cô sôû ñeå xaây döïng caùc muïc tieâu cuûa
chieán löôïc kinh doanh, ñeå xaùc ñònh löôïng toàn kho
vaø hoaïch ñònh nhu caàu nguyeân vaät lieäu, leân keá
hoaïch saûn xuaát, laäp lòch vaø boá trí maët baèng saûn
xuaát…
 Tính khoa hoïc cuûa döï baùo
• - Ñöôøng loái chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc,
heä thoáng phaùp luaät ôû nöôùc ta, quy cheá vaø
höôùng daãn cuûa ngaønh…
• - Tình hình kinh teá – xaõ hoäi ôû nöôùc ta cuõng nhö
caùc nöôùc treân theá giôùi.
• - Tình hình cuûa doanh nghieäp thoâng qua soá lieäu
thoáng keâ cuûa nhieàu naêm vaø nhöõng soá lieäu naøy
ñöôïc xöû lyù baèng nhöõng coâng cuï vaø phöông
phaùp tính toaùn thích hôïp. Tình hình cuûa doanh
nghieäp bao goàm: nguyeân vaät lieäu, maùy moùc thieát
bò, lao ñoäng, voán, giaù thaønh vaø chi phí saûn
xuaát…
• - Nhu caàu thò tröôøng vaø caùc hôïp ñoàng ñaõ kyù.
 II. CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH
HÖÔÛNG ÑEÁN DÖÏ BAÙO
• Thöù nhaát laø, nhaân toá beân trong. Nhaân toá naøy bao
goàm chaát löôïng saûn phaåm, thaùi ñoä phuïc vuï
khaùch haøng, naêng suaát lao ñoäng, tình hình thöïc
hieän caùc ñònh möùc kinh teá kyõ thuaät…Nhaân toá
naøy phuï thuoäc vaøo nhaän thöùc vaø hoaït ñoäng cuûa
töøng doanh nghieäp neân doanh nghieäp coù theå chuû
ñoäng kieåm soaùt.
• Thöù hai laø, nhaân toá beân ngoaøi. Nhaân toá naøy bao
goàm ñöôøng loái chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc, heä
thoáng phaùp luaät hieän haønh, hieän traïng kinh teá xaõ
hoäi, thò hieáu khaùch haøng, phong tuïc taäp quaùn vaø
quy moâ daân cö, ñoái thuû caïnh tranh…
 III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP
DÖÏ BAÙO
• Veà maët ñònh tính, caùc phöông phaùp döï baùo
thöôøng duøng laø: Laáy yù kieán ban laõnh ñaïo
doanh nghieäp, laáy yù kieán cuûa khaùch haøng,
laáy yù kieán ngöôøi baùn haøng, laáy yù kieán
chuyeân gia…
• Veà maët ñònh löôïng, döï baùo ñöôïc tieán haønh
qua caùc böôùc: xaùc ñònh muïc tieâu vaø löïa choïn
saûn phaåm vaø dòch vuï caàn döï baùo, xaùc ñònh
loaïi döï baùo, thu thaäp soá lieäu vaø tieán haønh döï
baùo, cuoái cuøng laø aùp duïng keát quaû döï baùo.
Coù caùc phöông phaùp döï baùo sau ñaây:
 1. Phöông phaùp giaûn ñôn
• Theo phöông phaùp naøy ngöôøi ta döï baùo
nhu caàu cuûa thôøi kyø sau baèng vôùi nhu
caàu thöïc teá cuûa thôøi kyø tröôùc ñoù hoaëc
baèng vôùi nhu caàu cuûa thôøi kyø tröôùc
ñoù nhaân vôùi moät heä soá nhaát ñònh tuøy
thuoäc vaøo möùc ñoä taêng giaûm cuûa nhu
caàu.
 2. Phöông phaùp soá bình quaân di
ñoäng
• Di ñoäng giaûn ñôn: Döï baùo nhu caàu cuûa thôøi kyø sau
baèng soá bình quaân di ñoäng cuûa nhöõng thôøi kyø tröôùc
ñoù.
• Di ñoäng coù troïng soá.
• Goïi FDt laø döï baùo nhu caàu ôû thôøi kyø t theo phöông
phaùp naøy.
• FDt = α.Dt-1 + β.Dt-2 +…+ Ω. Dt-n.
• Trong ñoù:
• Dt-1 , Dt-2 ,Dt-n. : nhu caàu thöïc teá ôû caùc thôøi kyø t -
1, t - 2, t – n
• α, β , Ω : troïng soá ôû caùc thôøi kyø t - 1, t - 2, t – n.
• α+β+…+Ω=1
 3. Phöông phaùp san baèng soá
muõ
• San baèng soá muõ baäc 1
• FDt = FDt-1 + α( Dt-1 - FDt-1 )
• Trong ñoù:
• FDt : Döï baùo nhu caàu ôû thôøi kyø t
• FDt-1 : Döï baùo nhu caàu ôû thôøi kyø t-1
• α : Heä soá san baèng soá muõ baäc 1
• (0 < α < 1)
• Dt-1 : Nhu caàu thöïc teá ôû thôøi kyø t – 1
 Phöông phaùp san baèng
soá muõ
• San baèng soá muõ baäc 2.
• FDtc = FDt + Ct
•
• Ct = Ct-1 + β(FDt – FDt-1)
• Trong ñoù:
• FDtc : Döï baùo nhu caàu thôøi kyø t theo phöông phaùp san
baèng soá muõ baäc 2
• FDt : Döï baùo nhu caàu thôøi kyø t theo phöông
phaùp san baèng soá muõ baäc 1.
• Ct : Löôïng ñieàu chænh ôû thôøi kyø t .
• Ct-1 : Löôïng ñieàu chænh ôû thôøi kyø t – 1.
• β : Heä soá san baèng soá muõ baäc 2.(0 < β < 1)
• Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä chính xaùc cuûa döï baùo, ngöôøi ta
duøng chæ tieâu: Ñoä leäch tuyeät ñoái bình quaân (MAD)
• ( dm).
• n
• ∑ │Di — FDi │
i=1
MAD = __________________
• n
• Trong ñoù:
• Di : Nhu caàu thöïc teá thôøi kyø i.
• Fdi : Döï baùo nhu caàu thôøi kyø i.
• n : Soá kyø tính toaùn
 4. Phöông phaùp theo ñöôøng
xu höôùng
• Thöïc chaát cuûa phöông phaùp naøy laø ngöôøi ta
nghieân cöùu bieán ñoäng cuûa daõy soá theo thôøi gian ñeå
tìm xu höôùng phaùt trieån nhu caàu trong töông lai. Nhu caàu
coù nhöõng bieán ñoäng sau ñaây:
• - Bieán ñoäng tuyeán tính : Bieán ñoäng theo ñöôøng thaúng.
• - Bieán ñoäng theo muøa : Bieán ñoäng theo muøa vuï.
• - Bieán ñoäng ngaãu nhieân: bieán ñoäng naøy coù phöông
trình ñöôøng hoài quy lyù thuyeát laø: y = bx + a.
•
 CHÖÔNG 2
QUAÛN TRÒ HAØNG TOÀN KHO
• I. KHAÙI NIEÄM.
• Haøng toàn kho laø toång hôïp taát caû caùc
nguoàn löïc döï tröõ nhaèm ñaùp öùng cho
nhu caàu tröôùc maét hoaëc töông lai. Haøng
toàn kho bao goàm nguyeân vaät lieäu, saûn
phaåm dôû dang, baùn thaønh phaåm vaø
thaønh phaåm chöa tieâu thuï.
 CHÖÔNG 2
QUAÛN TRÒ HAØNG TOÀN KHO
• II. Chöùc naêng, phaân loaïi
• - Chöùc naêng lieân keát giöõa saûn xuaát vaø tieâu
thuï saûn phaåm …
• - Ngaên ngöøa taùc ñoäng cuûa laïm phaùt. Ñoái vôùi
moät neàn kinh teá khoâng oån ñònh thì ngöôøi ta
thaáy raèng ñaàu tö vaøo haøng toàn kho seõ coù lôïi
hôn ñem tieàn gôûi ngaân haøng. Ñaây laø chöùc
naêng baûo toaøn voán cuûa haøng toàn kho.
• - Chöùc naêng khaáu tröø theo soá löôïng. Khi doanh
nghieäp ñaàu tö vaøo haøng toàn kho, seõ mua vôùi
soá luôïng lôùn vaø ñöôïc höôûng moät tæ leä giaûm
giaù goïi laø khaáu tröø theo soá löôïng.
 CHÖÔNG 2
QUAÛN TRÒ HAØNG TOÀN KHO
• -Loaïi A: Chieám khoaûng 15% veà soá löôïng nhöng chieám
ñeán 80% giaù trò cuûa toaøn boä saûn löôïng haøng hoaù. Do
haøng toàn kho loaïi A coù giaù trò cao neân nhaø quaûn trò
caàn kieåm soaùt chaët cheõ loaïi naøy baèng caùch naém
vöõng caùc baùo caùo toàn kho haøng thaùng.
• -Loaïi B: Chieám khoaûng 30% soá löôïng haøng toàn kho
vaø giaù trò cuûa noù chieám khoaûng 15%.
• -Loaïi C: Tuy chæ chieám 5% giaù trò haøng hoaù nhöng soá
chuûng loaïi leân ñeán 55%. Do haøng toàn kho loaïi C coù
giaù trò thaáp neân vieäc kieåm soaùt coù theå linh hoaït hôn
vaø döï tröõ an toaøn nhieàu hôn, kích thöôùc loâ haøng coù
theå lôùn hôn ñeå ngaên ngöøa söï thieáu huït.
 1. Moâ hình löôïng ñaët haøng kinh
teá cô baûn (EOQ).
- Nhu caàu caû naêm phaûi bieát tröôùc vaø khoâng thay ñoåi.
• - Phaûi bieát tröôùc chu kyø ñaët haøng, chu kyø ñaët haøng
ngaén vaø khoâng thay ñoåi.
• - Löôïng haøng cuûa moät ñôn ñôn haøng ñöôïc thöïc hieän
trong moät chuyeán haøng ôû moät thôøi ñieåm ñaõ ñònh
tröôùc.
• - Söï thieáu huït trong toàn kho hoaøn toaøn khoâng xaûy ra
neáu nhö ñôn haøng thöïc hieän ñuùng thôøi gian.
• - Khoâng tieán haønh khaáu tröø theo saûn löôïng.
• - Duy nhaát chæ coù 2 loaïi chi phí laø chi phí ñaët haøng (bao
goàm caùc chi phí nhö tìm nguoàn cung öùng, chuaån bò saûn
xuaát thöû… vaø ñònh phí khaùc) vaø chi phí toàn tröõ (chi
phí kho baûi, laõi traû ngaân haøng… vaø bieán phí khaùc).
 1. Moâ hình löôïng ñaët haøng kinh
teá cô baûn (EOQ).
• Q* = 2.SD
H
D Q*
• C* = S H
Q* 2
• Trong ñoù:
• D: Nhu caàu nguyeân vaät lieäu caû naêm
• S: Chi phí ñaët haøng cho moãi ñôn haøng
• H: Chi phí toàn tröõ tính cho moät ñôn vò saûn phaåm
trong moät naêm
Ñoà thò cuûa moâ hình EOQ
Q MOÂ HÌNH EOQ
D
Q*

Qb

0 A B
Qb : Löôïng toàn kho bình quaân.
OA = AB: Chu kyø ñaët haøng
DA : Löôïng toàn kho toái ña, löôïng toàn kho naøy seõ
giaûm daàn theo thôøi gian.
DB : Quaù trình söû duïng löôïng haøng toàn kho.
• Soá ñôn haøng trong naêm (Ñh): laø tyû soá giöõa
nhu caàu caû naêm (D) vôùi löôïng ñaët haøng toái
öu (Q*).
• Chu kyø ñaët haøng (T): laø khoaûng caùch thôøi
gian giöõa 2 laàn ñaët haøng keá tieáp nhau, ñöôïc
tính baèng caùch laáy toång soá ngaøy laøm vieäc
bình quaân tron naêm (N) chia cho soá ñôn haøng
(Ñh).
• Nhu caàu bình quaân moät ngaøy ñeâm (d): laø tyû
soá giöõa nhu caàu caû naêm (D) vôùi soá ngaøy
laøm vieäc bình quaân trong naêm (N).
 ROP = d . L

Q* L:thôøi gian phaân phoái

ROP

t
 2. Moâ hình löôïng ñaët haøng theo
saûn xuaát (POQ).
• Moâ hình naøy ñöôïc xaây döïng treân giaû
ñònh raèng toaøn boä löôïng haøng cuûa moät
ñôn vò haøng ñöôïc nhaän ñuû trong moät
chuyeán haøng. Moâ hình POQ ñeà caäp ñeán
tröôøng hôïp doanh nghieäp seõ nhaän haøng
daàn daàn trong moät thôøi gian nhaát ñònh.
 2 D.S
Q* = 
H
d
1  p






Q*  d  D
C* = 2
.H 1   
 p  Q*
.S

P: möùc saûn xuaát bình quaân 1 ngaøy ñeâm

 Q

0
Q*
Cun
g ö ùn g D

A
Söû
du ï
ng

B
3. Moâ hình löôïng ñaët haøng ñeå laïi (BOQ).

Q* = Q1* + Q2*

 B 
Q1* = Q*.  
H B
2.D.S  H  B 
Q* =  
H  B 
 MOÂ HÌNH BOQ

Q1*

Q2*
 4. Moâ hình khaáu tröø theo soá
löôïng (QD).
• Laø moâ hình ñeà caäp ñeán vaán ñeà giaûm
giaù haøng hoaù khi khaùch haøng mua haøng
hoaù vôùi soá löôïng lôùn. Moâ hình naøy
ñöôïc tieán haønh qua caùc böôùc:
• - Xaùc ñònh Q* töøng möùc
2.D.S
Q* =
I .P
I : Tyû leä chi phí toàn tröõ haøng naêm so vôùi giaù ñôn vò saûn phaåm.
P : Giaù ñôn vò saûn phaåm.
• -Ñieàu chænh Q *
• + Neáu Q* naèm trong möùc khaáu tröø thì giöõ
nguyeân.
• + Neáu Q* thaáp hôn möùc thaáp nhaát cuûa
möùc khaáu tröø thì chuyeån Q* leân thaønh
möùc thaáp nhaát cuûa möùc khaáu tröø.
• + Neáu Q* cao hôn möùc cao nhaát cuûa möùc
khaáu tröø thì boû Q* cuûa möùc naøy.
• - Tính toång chi phí (TC) cuûa moâ hình vaø
choïn löôïng ñaët haøng toái öu cuûa moãi ñôn
haøng (Q**) coù toång chi phí thaáp nhaát

Q D
TC = .I .P  .S  D.P
2 Q
5. Moâ hình xaùc suaát vôùi thôøi gian
phaân phoái khoâng ñoåi
• Moâ hình naøy ñeà caäp ñeán vaán ñeà nhu caàu caû
• naêm khoâng chaéc chaén. Möùc ñoä ñaùp öùng nhu
caàu coù quan heä vôùi xaùc suaát xaûy ra. Ñeå
giaûm bôùt khaû naêng thieáu huït naøy laø duy trì
moät löôïng toàn kho taêng theâm goïi laø löôïng
toàn kho an toaøn (B), veà thöïc chaát taêng theâm
löôïng toàn kho an toaøn laø thay ñoåi ñieåm ñaët
haøng laïi (ROPb).
• ROPb = ROP + B
• B : Löôïng döï tröõ an toaøn taêng theâm
5. Moâ hình xaùc suaát vôùi thôøi gian
phaân phoái khoâng ñoåi
Caùc böôùc:
• + Xaùc ñònh ROP , thöôøng laø ñieåm coù
xaùc xuaát xaûy ra lôùn nhaát.
• + Tính löôïng toàn kho an toaøn (B) vaø
löôïng thieáu huït ôû töøng möùc (Qh)
• + Tính chi phí toàn kho taêng theâm ôû töøng
möùc (Ct) baèng coâng thöùc:
Ct = ΣB . H
5. Moâ hình xaùc suaát vôùi thôøi gian
phaân phoái khoâng ñoåi
• + Tính chi phí xaûy ra thieáu huït töøng möùc (Cth) baèng
coâng thöùc:
• Cth = ΣQh. Pth. cth. Ñh
• - Pth : Xaùc suaát xaûy ra thieáu huït ôû töøng möùc.
• - cth : Chi phí thieáu huït tính cho moät ñôn vò haøng toàn
kho.
• - Ñh : Soá ñôn haøng trong naêm (soá laàn thieáu huït)
• + Tính toång chi phí taêng theâm ôû töøng möùc (TCt)
• TCt = Ct + Cth
• + Choïn möùc ROPb vaø B coù TCt thaáp nhaát.