Professional Documents
Culture Documents
Nazar Look, Şubat/February 2011, Sayî/Issue: 2
Nazar Look, Şubat/February 2011, Sayî/Issue: 2
www.nazar-look.com
ATTITUDE AND CULTURE MAGAZINE OF DOBRUDJA’S CRIMEAN TATARS
ISSN 2069-4784
Subat/February
, 2011
Sene/Year: 1
Sayî/Issue: 2
2/2011
S.18 Unutma
Eşref Şemi-zade P.11 The map of Romania's Tatar
deportation from Micro-
Scythia (Dobrudja)
S.19 Uyan
Abdulhalik Uygur
P.10
Romanian academic
environment hiding under the
EU's carpet the garbage thrown
by Romania in the Balkans
SÎRASÎ TANÎLSÎN
ÍŞÍNDEKÍLER
CONTENTS
NAZAR LOOK
6
Attitude and culture magazine
of Dobrudja’s Crimean Tatars
Yazcite - Tatar Songs, a project by
Hanna Turonek and Paweł Betley ISSN: 2069-4784
www.nazar-look.com
10 nazar.look@mail.com
Romanian academic environment
hiding under the EU's carpet the FOUNDER & EDITOR-IN-CHIEF
garbage thrown by Romania in the BAŞ-NAŞIR
Balkans
11
Taner Murat
12
Elif Abdul
Hakaan Kalila (Hakan Calila)
Taking Crimea Photo Exhibition by
Alban Kakulya CREATIVE CONSULTANTS
ESER KEÑEŞÇÍSÍ
14 Gúner Akmolla
Photoshop
BAŞ KABÎMÎZDA
16
Eşmîrza Oysullî
ON THE COVER
Hanna Turonek 17
Medeniyet dersí
Photo/Resím: Tomasz Swiadczynski
18
Unutma: Eşref Şemi-zade
19
Uyan: Abdulhalik Uygur
20
Tatarlar (II): Gúner Akmolla
CONTRIBUTORS
MEMBALAR
24
Kadînlar ulkasî - Molla Abbas Franseviy
(II): Ismail Gaspîralî
Aydîn Şemi-zade Copyright reverts back to
Borasan Ahmet (Borasan Ametov)
Ioana Grecu, dreamstime.com 26 contributors upon publication.
The full issue is available for
Jon Helgason, dreamstime.com Atalar sózí - akîlnîñ kózí viewing online from the Nazar -
Tomasz Swiadczynski
QHA
Vasiliy Koval, dreamstime.com
27 Look website.
For submission guidelines and
further information, please stop by
Buwun ğelíne tedaviy: Dr. Mollağihan -
Zoï Environment Network articular rheumatism specialist www.nazar-look.com
Nazar Look 3
Mamuriyet kaberlerí
Ğenevre, 15.01.2011 - Ğenevre Kîrîm Ózerk Ğumhuriyetí Súrgúnden
Imaginaid Galerisinde 4 şubat 2011'de helwetiyelí Kaytkan Vatandaşlar we Etnik Ílíşkíler Komitesí
resímğí we gázeteğí Alban Kakulya'nîñ "Taking Başkanî Edem Dudak'îñ (Edem Dudakov) maddiy
Crimea" ("Kîrîmnî almak") atlî resím sergísí destegí men yapîlgan program kapsamînda ateş
aşîlağak. kósteríşí we konser yapîldî. Konserde, Ğemile
Ansamblî, Elzara Batal (Elzara Batalova), Hayat
Sergí Alban Kakulya'nîñ Kîrîmga yapkan Ansamblî, Dilara Mahmut (Dilara Mahmudova), Zera
ğolşîlîgînda alîp toplagan resímlerínden ibarettír Kağîkay (Zera Kağîkayeva), Ernes Pîrtîh (Ernes
we Zoï Environment Network yagîndan Pîrtîhov), Sevil Memet (Sevil Memetova), Ğaşlîk
tertíplengendír. Ansamblî, Aliye, DJ Bebek, Nariman Baliç kibí
Sergí 12 martkaşîk kalkka aşîk aytuwlî Kîrîm Tatar sanatşîlarî sahne aldî.
kalağaktîr. Kîrîm Ózerk Ğumhuriyetí Kaberleşme
Komitesí Başkan Yardîmğîsî Şevket Memet (Şevket
Memetov) we Kîrîm Múhendislík we Pedagojiy
Ankara, 07.01.2011 (QHA) - Kîrîm Úniversitesí Rektorî Prof. Dr. Fevziy Yakup (Fevzi
Túrklerí we Yardîmlaşma Dernegí'ñ Yakubov) kaberleşme destegí sawladîlar, Kîrîm
tertíplemesínde aytuwlî Kîrîm kalk oyînlarî we milletvekillerí Enver Abdurrahim (Enver Abduraimov)
şarkîlarî takîmî Kîrîm Ansamblî koşaksîz ve Remziy Iliyas (Remzi İlyasov), programîñ reklam
programî "Kîrîm Tatar Múzik we Dans Keşesí"ñ sponsorlarî boldîlar. Program sunuğulugun Kîrîm
síptí kósteríşínde Ankara'da, Milliy Egítím Şura Tatar Akademik, Múzikal we Drama Tiyatrosî
Salonînda kalknî ayakka tursatîp alkîşlattî. artistlerí Ellina Mustafa (Ellina Mustafayeva) we
Eskender Islam (Eskender Islamov) yaptîlar.
Kîrîm Ansamblî Grubî Bayrak, Kîrîmlî
Ğígítler, Tîm Tîm, Bakçesaray Kaytarmasî we Nara Nariman (Nara Narimanova) – Osman Bayramaliy
Kîna Ğakma bír-bírínden gúzel oyînlarî man, (Osman Bayramaliyev)
Rîza Yusuf ezberlegen manzúmelerí men, Server
Kakura ğîrlarî man, Dilaver Osman, Asiye Sale
bír de Emine Mustafa dúrkúlerí men, şarkîlarî Kóstenğe, 15.01.2011 - Kóstenğe
man tolî-tolî salonnî kúyğanlandîrdîlar. Yazarlar Bírlígí kazak şayirí Mihay Eminesku'nî
(Mihai Eminescu) añgan
Aşadakî programîna kóre oşak ayînda bír şiir kúní
Kîrîm Ansamblî Túrkiye'ní dolaşîp kósteríşleríne tertípledí.
dewam ettí: 7-8 oşak Ankara, 11 oşak Ğeyhan, 13
oşak Nevşehir, 15 oşak Konya, 16 oşak Polatlî, 19
Photo: Elif Abdul
MUZYKA TATARSKA
Yazcite
1.Kipczak
2.Yazcite
3.W nurtach Nietupy
4.Stepowy quodlibet
5.Krejzolka
6.Dary króla Sobieskiego
7.Spacer Tatara
8.Opowiesci ze Zlotej Ordy
9.Bunt Lipków
10.Piesn o Sokólskich Wzgórzach
11.Orientalny szlak
12.Poranek w Kruszynianach
13.Wolojka tatarska
The idea for recording the album came into our climate that has by no means a unique and rarefied
minds, as it often happens by chance, while we were checking atmosphere in the scope of whole country. They constitute the
the sounds of bamboo flutes at Paweł Betley’s ZTUDIO. I had Mecca of the Polish Orient. There on Tatar trails you can come
brought these flutes from Japan, so as the route from Tokyo to across the oldest mosques from the 18th and 19th centuries,
Warsaw runs through Kazan and Ufa, the Tatar melodies so historic cementaries, and original Tatar yurtas.
widely known to the local community came with me in my
The music on this album has been arranged in a
luggage.
modern way, yet with the application of traditional
The music on this album is not to be typecast nor instruments used not only in Tatar chants, such as: jew’s harp,
classified by me into any genres or styles. There are as many surnay, suka and fidel-both folk string instruments, oud, tar,
genres of Tatar music as many Tatar communities spread all bamboo flutes from the Japanese island of Okinawa, dizi
over the world. flutes, duduk, hulusi, frame drum, darabuka and every kind
of instruments found ad hoc by Paweł Betley for the
Polish people do associate the Tatars mainly with the
production needs. So, an empty Coca-cola bottle, a plywood
violent and wild tribe plundering the country and making its
lid, a desk-tidy and a large bunch of keys were converted into
inhabitants prisoners. Nonetheless their significant presence
proper musical instruments.
on Polish lands is a 600 year-old tradition. In modern-day
Poland they are widely known as the heroes fighting for the The album consists of 13 compositions which have
country’s independence and also in the military service by the been given special titles enabling listeners to enter the unique
rulers of The Kingdom of Lithuania, and later on by the King world of Asian melodies and bringing you closer to a brief
Jan III Sobieski in the 16th century. outline of Tatar history on Polish lands. The only genuine and
exotically sounding title is “Yazcite” which means “The chant
Today this ethnic group numbering about 5,000 live
of Spring”. The rest of titles have been made up, and even our
mostly in Podlasie (Podlachia) region near Białystok and
own historical ideologies have been invented too (wolojka
Sokółka. Two small villages, Kruszyniana and Bahoniki, create
tatarska).
Paweł Betley
Pawel Betley is talented artist, a multi-instrumentalist, composer and record
producer. After graduating the Fryderyk Chopin University of Music in Warsaw, in prof. E.
Gajewska’a flute class, he won the competition for the position of 1st flautist of The Polish
Radio Symphony Orchestra with a place of business at Myśliwiecka Street. Nevertheless,
working with the Symphony Orchestra does not satisfy a young, creative, full of great ideas
person, so in 1991 he is employed in marketing.
At the beginning Pawel participates in Radio Zet’s projects, then together with
Andrzej Wojciechowski, they establish Zet Studio, which realizes over 1000 radio
advertisements a year. This is first experience as a composer, the practical training of
advertising at the beginning, then turned into art.
In the middle of 90s, together with a group of friends, they create Ztudio and
introduce new offer: TV advertisement assuing that its role at the market will be growing.
Ztudio is running rapidly. Hunderds of projects, lots of social actions, compilimg music films,
spectacles, CDs of well-known artists (a beautiful New Year’s Eve CD of Anna Maria Jopek
Photo: Hanna Turonek
Late last year authors Ana Maria Munteanu, Elena Maria Necula, Adina
Bocai and Sorina Asan launched their book "Armonia etnică în regiunea de Sud-Est
a României - Balanţă interculturală, coabitare şi climat" (The Ethnic Harmony in
Southeast Romania - Intercultural Balance, Cohabitation and Climate) published by
Ex Ponto in Constanta, Romania. What a generous title! Let's browse the book and
see what its contains. Some old interviews... Some so-called statistical data...
Romania, EU and the protection of ethnic minorities... A lot of pictures... Quality
prints, full-colored book, A4, 210 pages... We smell it. Ooo, smells like EU funds!
As long as the subject is "the ethnic harmony in southeast Romania" and
author Ana Maria Munteanu is a lecturer at the Ovidius University in Constanta, a
university that seems to be specialized in Dobrudja’s history falsification, let's see
now what the book should contain and we could not find inside:
Romanians think that by accepting them in UE Europeans tacitly approved the theft that governs Romania.
Seasoned thieves, Romanians are trying to show us the lack of ethnic conflict in Dobrudja as ethnic harmony.
After they have humiliated the Tartars for nearly 150 years Romanian thieves are now trying to steal even the
virtues of the Tatar people, the tolerance and the patience. By showing us the absence of violent responses from
the Tartars to the xenophobic actions of the Romanians as ethnic harmony in Dobrudja authors want to
hide Romanian’s xenophobia, they want to hide the deprivation of property and rights, the killing, the
exile and assimilation of Tatars, authors want to hide under the EU’s carpet the garbage thrown by
Romania in the Balkans .
Scythia
Tulcea no
r
Mi
hia
Durustor Constanta
yt
Sc
Kaliyakra
Black Sea
Asia Minor
Mediterranean Sea
Photo: NASA
www.albankakulya.com
14 Nazar Look
by Alban Kakulya
www.nazar-look.com
www.nazar-look.com Nazar Look 15
Bo Kîrîmda kíşí yok, Bíz bír yerde ólgeydík.
Eşmîrza Oysullî soldatlîkka keteğek Rumelí degen "iygí yer",
Sîñîrdaşî Dayîrdîr.
Bo Kîrîmda kíşí yok, Kaytîñîz, balam, Kîrîmga,
Eşmîrza kart 1803 senesí Kerç rayonîñ Oysul kóyínde, Soldatlîkka keteğek. Inşalla, soñî kayîrdîr.
pîkare korantasînda tuwa. Fakîr ómír geşírgen bo istidatlî Alagaşnî kórdíñ mí? At talimí bek kîyîn,
keday kóy-kóyden ğúrúp, ózí uydurgan ğîrlarnî ğîrlay. Onîñ Başîmîzga ğeteğek. Eğel kaza başîma.
ğîrlarî çarlîkka, eziyetke karşî dogrîltîlgandîr. Sóz aytmaga bolmaysîñ, Ne yapayîm, yazîlgan
Eşmîrzanîñ iğadî yazuwlî tuwul da, awuzdan-awuzga Kóz aldîñda daragaş.
awuşuw netiğesínde kalk arasînda keñíş darkagandîr. Onîñ Kara yazî başîma.
Boldî endí bolağak, Ólewuysak, bo yerde
yîrlarî Kîrîmnîñ şól taraflarînda we Kerç adasînda yaşagan
Kîrîm Tatarlar arasînda saklanîp kaldîlar.
Otka ğansîn alagaş. Mezarîmîz ğabîlmaz.
Eşmîrza kartnîñ kózí kórmiy edí. Onî elínden ğetep Ğolga şîksam, toñaman, Artîmdan ğîlay kalmaga,
ğúrgenler. Onday aliyğenap insanlardan bírsí Kîrîmnîñ Ayagîm-kolîm ğalañgaş. Kardaşlarîm tabîlmaz.
Argîmak-Elí kóyínden Kulmambet Bekmambet bolîp, soñîndan Harap ettí Kîrîmnî, Gúbernator, Karaşay –
onîñ ózí de bellí folklorğî, masal aytuwğî bolîp yetíştí. Eşmîrza Otka ğansîn alagaş. Ekisí de bír dinde.
kartnîñ ekseriy şiirlerí onîñ awuzundan yazîlîp alîngandîr. Ğanîm, anam, karasî, Olar da bízní kîynadîlar,
Ğenkten ewel Eşmîrza kedaynîñ yaratîğîlîgî man A.S. Onbaşî neşín bakîra?
Puşkin atîna Kîrîm Tatar tílí we edebiyatî ilmiy-tedkikat Bonday awur bír kúnde.
Golova ğúre úy-saytîn
institutî ograştî. 1940 senesí institut folklorğî Bakî Gaziyevníñ
Pyankege şakîra. Hálímízní sorasañ,
"Kalk şayirí Eşmîrza" atlî kitabîn neşir ettí. Bo kitapka Eşmîrza
kart hakkînda makaleler men barabar, kedaynîñ şiirlerínden de Takatîm kettí belímden, kayîrga kaldî kúnúmúz
kírsetíldí. Úyúm nasîl hakklayîm?
Hiğrette neşir etílgen "Edebiyat krestomasiyasî" Ğanîm, balam, ketíñíz, Bo Rusiye kúnúnde
(Taşkent, 1971) kitabîna Eşmîrza kartnîñ "Soldatlîk hakkînda" Endí ka-típ saklayîm? Tek saklandî dínímíz.
serlevalî şiirí kírsetíldí. Íşíme sîygan ballarîm, Hálímízní sorasañ,
Eşmîrza kart 1883 senesí vefat etken. Dúnyaga sîymadî. Kayîrga kaldî kúnúmúz.
Asker ketmiy ğîladî, Ayagîm-kolîm ğalañgaç,
Kózyaşlarîn tîymadî. Ğolga şîksam, toñaman.
Kayda barsa, o hînzîr Azbardan şîksa şîbîrşîp, Eşím-dostîm kórgende,
Oñma-pítme, Karaşay,
Gúnasîndan ğat-almaz. Óríşke sîymay mallarî. Bír laf etíp oñaman.
kóp yaşama sen, múftí!
Karaşaynî Alibey Kîzîl bilet kolînda – Temíz kîlabdan bolmasa,
Arabadan túşúrttí. Salte baynîñ ballarî. Kapik bersem kaytanga.
Kîrîmnîñ başî kóp tuwul
Traktirníñ íşínde Ayakka etík tíktíler, Hakkikiy tarih bîzîla,
Bolsa-bolsa beş mîrza.
Kótek bírem píşírttí. Bogîrdagîn tar etíp. Uydurula şaytanga.
Bútún Kîrîm atîndan
Alibeyníñ torînî Soldat aldî padíşa, Sadaka, kayîr heş yok,
Olar şegerler imza.
Bastî-sóktí kózíne. Anaylarnî zar etíp. Zor fakîrnîñ hállerí.
Kîrîmnîñ başî múftí
İygí tokat wurdular Árúw Kîrîm ğaşlarî Kúflense de, anbarga
bolsa,
Karaşaynîñ ózíne. Sîktîrmaşnî kíy-almay. Sîymay ğatkan mallarî.
Úş ğewap man kayîrdî.
Traktirníñ íşínde, "Vstavay, soldat" degende, Yaltadan mínseñ poştaga,
Oñmasîn da pítmesín,
Çay işkende tutuldî. Kózyaşlarîn tîy-almay. Peterburgga ğetersíñ.
Tíríliy bízní ayîrdî.
Nasibí bar, Karaşay Kazarmanîñ kapîsîn Murat etseñ, padíşa,
Eskadron úçún el koyîp,
Ólmiy-ğetmiy kurtuldî. Aylana da ğúremíz. Ne bolsa da etersíñ.
Bírer medal taktîñîz.
Haram emşek emízgen, Kazanînda kaynagan, Bo fîrînnîñ íşínde
Efendíler, azdîñîz,
Karaşaynîñ anasî. Domîz etín kóremíz. Bízím aşlar píşe mí?
Kîrîmnîñ ğanîn ğaktîñîz.
Alí beyim saw bolsîn Kóp ğalbardîk bayarga, Kîrîmnîñ kalkîn aglatmak,
Ne aytmaga bílmiymen,
O - Kîrîmnîñ babasî! Slága bízní ğíbermiy. Şanîñîzga túşe mí!?
Uluñ, kîzîñ alsînlar.
Sabîr etsín Karaşay, Ne rastkelse aşaymîz, Dúnya-dúnya bolmadî,
Patşa bergen medalnî
Aççalmanday atlatîr. O da bízge elvermiy. Yawm-beter kún-kúnden.
Kabíríñe salsînlar.
Ekí kózín Alibey, Ğañî ay tuwar ğaltîrap, Bo Kîrîm bek nasipsíz,
Ğennetten dama isteme,
Ğumurduk man patlatîr. Taleke kelír şaltîrap. Ílíşíp tura bír kîl man.
Ğehennem úşún ázír bol.
Delíğan man zewk súrúp, Zabitlerníñ aldînda Imperator babañîz,
Kalknîñ ğanîn ğaktîñîz,
Sen dúnyada ne kórdíñ? Bíz turamîz kaltîrap. Kîrîmnî nasîl túzettí?
Ğewabîna ázír bol.
Pîkarege, óksízge Alganî man kolîna,
Ğamíge barsa yalan man,
Kayîr etíp ne berdíñ? Ğanîm, balam, ketíñíz, Ğamílerní túzettí.
Şo yalan man kaytağak.
Gúbernator, Karaşay, soldat bolîp kalmañîz Túrlí yakşî şiylerden,
Ólewuysa bo hînzîr,
Ekísí de bír dinde. Bízler urba kíymedík.
Kabrínde ne aytağak? Ğoldan altîn tapsañ,
Grafdayîn bír "baba" Bútún ómír boyînğa,
Horladîñîz síz bízní, Egílíp sakîn almañîz.
Kerek eken bo kúnde. Kún ğarîgî kórmedík.
Oñmay-ósmiy kalîñîz. Ğanîm, balam, ketíñíz,
Şo divannîñ kapîsî Eger ketsek Kîrîmdan,
Şo medalnîñ ústúne Soldat bolîp kalmañîz.
Keşe-kúndúz aşîlmay. Bír taleke ğegermíz.
Şápke de tílep alîñîz. Şamdan çîkar alağa,
Grafdayîn bír "baba" Ólewuysak ka-termíz?
Şápkení kíyseñ başîña Tarak bilen tokuñîz.
Bo Kîrîmga "tabîlmay". Bíz hasretlík şegermíz.
Muratîña ğetersíñ. Çaresiní tapsañîz,
Graftan kalgan bír ul bar, Suwî şerbet Kîrîmnîñ,
Kalknîñ hakkîn aşadîñ, Ğanîm, balam, okîñîz.
O da ğaşlîk eteğek. Topragî da altîndan.
Endí ka-típ ódersíñ? Sízler ğawga dúşmansîz,
O general bolganşîk, Kímí ğurttan ayrîldî,
Şewre-çetí – gúl-bakşa, Elge heş bermeñíz.
Basîmîzga ğeteğek. Kímí ewlat, kadîndan.
Limonîn alîp kokladîñ. Boş-boşîna síz, ballar,
Eşmîrza dep añsañîz, Ólewuysak bo yerde,
Oñma-pítme, Karaşay, Ayak kagîp ğúrmeñíz.
Kardaşîm dep sayarman. Ne bolîr bízím hálímíz?
Ortalîknî bokladîñ! Suwî şerbet Kîrîmnîñ,
Bo yîrlarnî tîñlañîz, Ústúmúzge ot píter,
Oñma-bitme, Karaşay, Topragî onîñ altîndan.
Gúbernaga ğayarman. Ğoytîlîr bízím kabrímíz.
Kóp yaşama sen, múftí! Mením ğanîm alînsîn
Bo Kîrîmnîñ babasî Azî kettí Kîrîmnîñ,
Yígírím bírde ğaşlarîmîz, Anayîmnîñ aldîndan.
Men bellesem, beş mîrza. Azizler míndan awuşur.
Sízden sebep yer óptí. Kîrîm degen iygí yer,
Bo yîrlarnî şîkargan, Ólmegen kul, inşalla,
Ber pîştawnî kolîna, Kaytîp kene kórgeydík.
Oysullî sokîr Eşmîrza. Hasretíne kawuşur.
Ğesaret etíp at-almaz. Anam, babam úşúmúz
Unutma!
1956 s.
Uyan!
Hey, pakîr Uygur, uyan, yukuñ yeter, Kózíñní geñíş aşîp etrapka bak,
Sende mal yok, endí ketse ğan keter. Óz istikbalîñ hakkînda oylan uzak.
Bo ólímden ózíñní kutarmasañ, Ketse koldan bo ganimet, pîrsatî,
Ah, seníñ hálíñ píter, hálíñ píter. Keleğek úşún íşíñ şîltak, íşíñ şîltak.
Tur! dedím, başîñ kóter, yukuñnî aş! Ağînîr góñílím saga, hey Uygurum,
Rakibníñ başîn kesíp kanîn şaş! Arkadaşîm, kardaşîm, bír tuwganîm.
Kóz aşîp etrapka eger bakmasañ, Kúyúnúp hálíñe tursatsam sení,
Ólseñ armanda, bír kún yok ilaş. Añlamaysîñ zatiy neler bolganîn?!
1921-Yîl, Turpan
Odanîñ tóríndekí patta ğatkan loksa, ğeñlí, moynîndan kapalî túymelerí men;
arada-bír başîn kóteríp kundaklangan íşíndekí keten kólmek az bír kóríne, yakasî,
balasîna karay, kolîn uzatîp sîypay, ğenlerí, oyalî bolganî úşún; aşa betíne
"bebiyím, bebiyím" dep. Ğún tóşek astînda, kíyílgen uzun donîñ oyasî terakay kóríne.
ğún ğórkan ústúnde, sîğak ama hawalî oda, Bonday kibar kíyíngen kelínşeklerge dep
kúnbatarga karay, balaban kapîdan kelgen- şalîngan, her halde:
ketkenlerní kóstertíp. Aydînlîk, kúneş bol-
"Şamalağa kaptan parşasî, şal ne
bol kíreğek, ama ğawunlî kúnlerde kórínmiy.
kerek,
Şo arada, azbarîñ íşíndekí sesler karîştî,
kabarîştî, tanîgan sesler men yabanğî sesler Bíz mínda bolgan sora, kalk ne
bírleşíp, sankem Sarîgóllí Kavlamet akay kerek... "
keldí dep túşúndí Şeripe. Ekewí bír yaşta
Akaylarîñ yakînda bo odaga
bolalar ama Fazîl ondan ekí yaş balaban
kírmiyğekleríñ bílíp, zekiy kózlerí men aktara
bolganî úşún o da koğasîñ dogmîşî bolganî
odanî, ğengesí Şeripe`den lafsîz bílmege ístep
úşún, Şeripe ya akay dep ayta ya da Şelebí
neday geşken dogîrmasî, neday şímdíkí hálí,
dep ayta, bolay kóstere o eskíden kalgan
balasî ne, hepísíne bírden merak etíp,
húrmetín "akay" yagîna. Bír dakka geşmeden
ğaşlîgîn sabîrsîzlîgî man...
hağíníñ sesí tuyuldî azbarda:
Bolarnî anlaganday bolîp onîñ
- Koş keldíñ, Kavlamet, koş keldíñ,
bakîşlarîndan, Şeripe, bírkaş yaş balaban
sen de Oriye de koş sepa keldíñíz! Ula, bílíp
bolganî úşún, penğírení kóstere, tîşardan
keldíñíz mí? Tuyup mî? Búgún bízde mújde
murunlarî yapîşkan ğamga, ekí kardaşî,
bar, mújde!
Munire men Ebílğapar, karap turalar
Arabadan kagînîp, sílkíníp túşken íşkerge, olarga hem abay hem abla bolgan
ğolşîlarnî hağí Fazîl man Ómer kuşaklap, Şeripe`ge. Zaten bútún ğemaát kórgen
óbíp, úyge kírsettíler, hayatîñ íşí toldî toyînda, o ekí óksízín etegíne ğabîşîp
dawuşka, olarîñ sesleríne merak etken loksa, ğúrgenlerín, merhametlí apakaylar ğîlaşîp
zor dayana bakîrmadan "men de barman" ketírgenler akîllarîna analarîn, babalarîn,
dep. ağînîklî ólímlerín, ğaş-ğaş yaşlarînda.
Tuyunganday etíp, kapîdan kírdí Şeripe, tatarğada "f"-nî "p" etken
Oriye, ğaş kelínşek, kolî man kîzî ádetke kóre, úylengende hağí Fazîl`ga 14 ha
tarla ketírgen, eñ yakşî topraklardan çúnkú
Hakime'nî kuşaklap Bír ses ústúnde
Azaplar o zamanlar biñden fazla nufuslî kóy,
bakîrdî, loksanî kuşaklap ánaw bír kolî
zapt ete edí yakîn 35.000 ha tarla, sáde
man, óptí, balaşîknî aşîp, sîypalap:
tatarlarîñkî bolîp, kalgan boşlîklarnî
- Şeripe totay, árúwsíñ mí? Ka ne otlatmak úşún kereklílerní saymadan, hem
balay, ul mî, kîz mî? O, kîzga uşay, bír de de kóyde heş bír yabanğî millet bolmadan,
tumalak betí bar! sáde kîrîmtatarlarî óz ádetlerí men yaşay
edíler. Kîzîl-Murat kóyínden kóşíp, Vefa
Dep, óbe yuklagan balanî. Şaliy şalî
Çelebiy, Şeripe`níñ babasî, topraklarîn árúw
şáşínden taygan, katipe şalî ğerge túşken,
etíp kóbiyte, Fazîl'nî da íşkíyew alîp
ózí sekíre kunagîndan. Şeripe`níñ añlayîşîna
zengínleşeler.
kóre o kunak sáde "bebiy" kunagî tuwul:
ústúndekí şabuwlî entárí bír zíl kibí belínden Bollîk hem de yakînlîk insanlarga
ekíge kesúwlî, aşasî klin, astarlî; ğeplerí karşî kóríne tura, úyleríndekí tertípten
bar, hem de balaban ğeplerí bar; hîrkasî añlaşîlîp, etkenlerínden de, bolganlar,
í
î ñ kóz
- a kîln
r s ózí
la
Ata
Keriç yarîmadasî
atalar sózlerí be aytîmlarî
YARDÎMÎÑNÎ TIYSET
Samokişa 8
Simferopol
Ukrayna, Kîrîm, 95011
www.kitaphane.crimea.ua
Co Kó
ns st
ta en
n ta ğe
,R ,R
om um
an an
ia i ye
ar D D
ul r.M r.
tic
sy ar bu M
m rh ol w ol
pt
om eu la işa
un la
s,
m
at ği re
ğe
l ği
ca ism ha t,
se
íu
zm ha
us
es sp
ec
n be
p
an
î
n
, di ia ,t
ag list eş
no hi
s,
sis te
,t da
re viy
at
m
en
t
Zoï Environment Network Together with Imaginaid
is pleased to announce the Galerie in Geneva, Zoï also
publication of Taking Land, a presents the exhibition
photobook from Alban Alban Kakulya - Taking
Kakulya produced by Zoï Crimea, showing from
Environment Network and February 4 to March 12,
published by Photo8 in 2011.
January 2011.
Alban Kakulya
Takiлg Cяiмєa