Aziz Nesin _ Zbkln Sonu Yok BU KTABIN TELF HAKKI NESN VAKFI'NINDIR Aziz Nesin, yaptlarnn telif haklarn

tmyle NESN VAKFI'na balamtr. NESN VAKFI'nn amac, kimsesiz, yoksul ve eitime muhta ocuklar, ilkretimden balatarak bir yksekokul bitirinceye ya da bir meslek edininceye dek her trl gereksinimlerini salayarak barndrmaktr. NESN VAKFI'nn senedi gereince, vakfn amacna uygun olmas kouluyla, her dileyen her trl yardm, katk ve bata bulunabilir. steyenlere u adreslerden bror gnderilir: NESN VAKFI, PK 5 atalca 34540 stanbul e-posta: nesinvakfi@tnn.net www.nesinvakfi.org Nesin Vakf Ba Hesaplar Vakf Bank, atalca ubesi, 237 4348459 Ziraat Bankas, atalca ubesi, 130 48907 Posta eki, 164 0009 Nesin Yaynclk LTD. T. Kayahatun Sokak Oktay Bey Apt. No: 11/1 Harbiye ili/stanbul Tel: 0212 291 49 89 Faks: 0212 234 17 77 nesin@nesinyayinevi.com www.nesinyayinevi.com 2006 ubat Genel Ynetmen Ali Nesin Yayn Ynetmeni Atay Eri Yayn Ynetmeni Yardmcs Sleyman Cihangirolu Kapak Sleyman Cihangirolu 00101 02 004-44 ISBN 975-9038-76-5 Bask ve Cilt MMP Ofset Tesisleri T<1: (0212) 886 52 13 Hrriyet Gazetecilik ve Matbaaclk A.. Hrriyet MeJyaTowcrs, 34212 Gne$ii-i.*tanrnl TV.; (0212) 677 00 00 Aziz Nesin Zbkln Sonu Yok yk Derleyen Atay Eri NESN Oimdi ok iyi anladm ki, Zbk bir tane deil, biz hepimiz birer zBizim hepimizin iinde zbklk olmasa, bizler de birer zbk olmasak, aramzdan byle zbkler byyemezdi. Hepimizde birer para olan zbklk birleip ite bamza byle zbkler kyor. Oysa zbklk bizde, bizim iimizde. Onlar biz, kendi zbklmzden yaratyoruz. Sonra, kendi zbklklerimizin bir tek Zbk'te birletiini grnce ona kzyoruz. Bu zbkler heryerde var, biz zbkler nerde varsak, onlar da orda... Zbk romanndan Hibiey Kalmam >yk i hannn alt kat ticarethanesi, ikinci kat da yazhanesiydi. Krl sakallarn yl nce kestirmi, ama sakalsz enesine hl almadndan, sakaln svazlamak iin elini her atnda sakaln bulamayn yadrgyordu. zeri caml masasnn arkasndaki dner koltuuna herzamanki gibi bada kurmutu; mesli ayaklarndan birini altna almt. Geni mendilini dizine yaymt; aradabir bu mendille yal yznn, gerdannn, ensesinin terini siliyordu. Uygarln, alafranga hela ile tden baka hibir zararn grmemiti. Alafranga helaya bitrl alamamt. iman olduu iin, alafranga helann stne kp tneyince dengede durmas zor oluyordu. Bir de tden yaknrd. Bacann birini knn altna alp bada kurmadan rahat edemedii iin, ayandaki pantolonun ts bozulurdu. Buyzden tyle alafranga heladan baka uygarlk aralarnn hibirinden ZBKLN SONU YOK yaknd yoktu. Sosyetedeki kadnlara "Hamfendi" demesini renmiti, boyunba da takyordu, daha ne!.. Boyunban balamak zor geldiinden, hazr dml, kopal boyunba kullanyordu. Bu dnyann ilerini yoluna koyduu gibi, br dnyann ilerini de yoluna koymutu. Nasl uygarln artlarn yerine getirmise, slamn be artn da yerine getirmiti. nceki yl hac olmutu. Yln iki din bayramnda kesinlikle camiye gider, bayram namazlarn hi karmazd. Dnya ilerinden zaman bulabilirse, aradabir cuma namazlarna gittii de olurdu. Yannda altrd insanlara dedii aylklar zekt, devlete

verdii vergiyi fitre, drp kaybettii paras olursa onu da sadaka sayard. slamn drdnc art olan oru tutmay ramazan aylarnda yerine getiremiyorduysa da, zayflamak iin perhiz yaparak oru eksiini gidermeye alyordu. Ama slamn beinci art olan "kelime-i ahadet" getirmekte herhalde rekor ondayd; enaz saatte bika kez "kelime-i ahadet" getirir, stelik her geirdike -yine saatte bika kez geirirdi"estafurullah" demeyi de unutmazd. Geen yla dek salar iki numara sa makinesiyle tralyd. apkasn bandan karnca altndan beyaz takkesi kard. apkasn, masasnn yannda duvardaki iviye asar, banda takkesiyle koltuuna bada kurarak otururdu. Sakallarn kestirdiinden-beri salarn biraz uzatt gibi, takkesiyle de otur-muyordu artk. HBEY KALMAMI 9 Yazhanesinin kapsnn stnde, iinin bereketini artrmas iin, caml ereve iinde Karnca Duas aslyd. Yazhanenin her duvar da "Ya sabr", "Errzk- alellah", "Elksib Habiballah", "Men sabere zafere", "Ya Hafz", "Bugn pein, yarn veresiye" yazl levhalarla donanmt. lle u tespih ekmekten bitrl vazgeemiyordu. Karsndaki koltukta oturan gen adamla, kehribar tespihinin iri tanelerini akrdatarak konuuyordu: -Memlekette szn tutan adam kalmam. Bir sz verdin mi, lsen bile szn tutacaksn. Sz ne demek? Sz demek, namus demek... Borcumu u gn deyeceim diyorlar, nerdeee... Biz sz namus biliriz. Birisine falan zamanda filan yerde buluacaz dedik mi, iki elimiz kanda olsa gideriz. Sz bu... Szden dnmek yok... imdi nerde, szn tutan kalmam... Eskiden byle namussuzluk yoktu. Allah rzas iin, ii grlsn de skntdan kurtulsun diye birisine yardm ediyorsun, diyelim bor para veriyorsun, ondan sonra ardndan ko dur iin yoksa. Elinle ver, ayanla al... Szn tutan bir kii yok vallahi!.. Konumasn daha bitirmemiti ki, yan kap ald, ktibi elinde telefon alcsyla grnd. Telefonda birisiyle konutuu belliydi. Telefonda konutuu adam duymasn diye, alcy eliyle kapatarak, -Beyefendi, Hurit Bey sizinle grmek istiyor... dedi. T ZBKLGN SONU YOK 10 Altna alp oturduu bacan deitirerek, -Ne grecekmi benimle... Yok de, yok burda de... Atlat pezevengi! dedi. Ktip, telefonda konutuu adama, -Hurit Beyciim, az nce burdayd ama, gitmi... dedi. Karsndakinin szlerini dinledikten sonra, yine eliyle alcy kapatp patronuna, -Beyefendi, bugn iin sz vermisiniz... Bu saatte... Bir para iiymi, para vereceim diye randevunuz varm da... Tespih tanelerini daha hzl akrdatarak bard: -Yahu, atlat dedik ya be... Atlat ite... Hasta mata de... Birden hastaland filan de be!.. Ktip, elinde telefon alcsyla ekilip ara kapy kapatnca, patron karsnda oturan delikanlya, -Haa, nerde kaldk?.. Ne diyordum? diye sordu. Delikanl, - Bu zamanda kimse sznde durmuyor diyordunuz... dedi. -Haaa... Evet, onu diyordum... Yalnz sz m, Allah korkusu da kalmam. Bankaclk nedir? Faizcilik, dpedz faizcilik, hem de resmi faizcilik... Haram diyen, gnah diyen yok... Ahlak kalmam, ahlak... Yine ara kap ald, ktip, - O ii sorup renmiler... dedi. Patron, -Hangisini? diye sordu. HBEY KALMAMI 11 -Yzellibin lira bor isteyen... Yzde yirmibee kadar veriyormu. -Bu zamanda yzde yirmibe faizle para verilir mi olum? Varsa veren ben alrm... - Ama alt ay iin beyefendi. Patron, tra ettirdiini unutup yine alkanlkla sakaln svazlamak iin elini enesine att; sakaln yerinde bulamamann aknl yznden silinmeden, - potei salam mym? diye sordu. - Evet, apartman su iinde beyzbin ediyor... -yi yleyse... Allahtan borcunu deyemez de... Ktip ekilip ara kapy kapaynca patron, konutuu delikanlya, -Ne diyorduk? diye sordu. - Kimsede Allah korkusu kalmam, ahlak kalmam, diyordunuz. -Eveeet, kalmam... Yalnz o kadar m? nsaf var m, insaf? O da yok. Yahu, koca memlekette hile kartrlmam bitek mal bulamyorsun. St alyorsun, yarsndan ou su... yi su diye ie suyu alyorsun, musluk suyu... Ynl kuma diyorlar, vallaha pamuklu keten... nsanlarda insaf da kalmam... Yine alan ara kapdan ktip grnd,

- Beyefendi, dedi, son parti verdiimiz yalar muayene komisyonu geri evirmi. - Neden? Ktip, yabancnn yannda sylemek istemez gibilerden delikanlya bakp, 12 ZBKLN SONU YOK - ey, dedi, yalarda... -Kark diye mi? Yzde ka kartrdk ki?.. - Eski parti yzde yirmiydi, siz az buldunuz da, yzde otuz karkt bu kez... - Tbeee... Muayene komisyonu bakanna ne verdiniz? - Otuzbin... - Tuuuu... imdi anlald neden mal geri evirdikleri. Adam hakl. Bu zamanda otuzbin lira nedir ki... Cmert olun, cmert... Biz ne kadar verirsek Allah da bize o kadar verir... Ktip, odasna girince patron, delikanlya sordu: -Ne demitim? -nsanlarda insaf kalmad demitiniz... -Evet... Din-iman da kalmad. Hikimse br dnyay dnmyor. Fakiri fukaray dnen yok. Zekt veren, fitre veren, sadaka veren kalmad. Fakire verirken de ksmetinden fazla vermeyeceksin, sonra marr haaa... Allah ona ne kadar ksmet etmise o kadar vereceksin... Yoksula yardm eden yok... Ktip, ban yan odadan uzatp, - Bir hanm sizinle grmek istiyor... dedi. Patronun cevap vermesine kalmadan iki kadn girdi. Kadnlardan biri, - Beyefendi, Yoksul ocuklar Barndrma Dernei adna bir ricaya geldik, diye sze balarken patron, - Hanm, imdi i zaman, ne alacaksan abuk syle... Bir tondan aa olmazsa yzde iki ikram yaparz. HBEY KALMAMI 13 Yoksul moksul herneyse, daha aa olmaz... Babam gelse on para kramam... Syleyin ieriye sipariinizi, versinler... br kadn, yoksul ocuk filan gibilerden bieyler sylemeye alrken patron, -Aklnz varsa bugnden aln, dedi. Benden size iyilik bu kadar. Yarn ne olaca belli olmaz; ya bir zam gelir, ya mal bulunmaz... -Ama bizim ricamz... -Estafurullah... Zati elimizde iki eit mal kald. -Makbuzlarmz elli liralk da var, onar liralk da... -Yoo, komisyon veremem... Bizde yok... Kadnlar knca, dner sandalyesine yayl psteki stne iyice yerleip delikanlya, - Ben ne diyordum? diye sordu. - Yoksula yardm eden yok, diyordunuz. -Haa... Yok ya... Yine dalgnlkla elini, olmayan sakalna atp enesini avulayarak, - Vicdan kalmad, vicdan... diye bard. Rvet ald yrd... Heryerde rvet geiyor. Hele bir rvet verme de gr, iin yryor mu? Yrmez. Kimsede vicdan kalmad... Ktip, ara kapy aralayp, - Almanya'ya sipari ettiimiz mallarn konimentosu geldi. Mallar eksinler mi? diye sordu. Patron, kehribar tespihini daha sert aklatarak, ZBKI.N SONU YOK 14 -Bekletin, dedi. Katr sylyorum; gmrkte bekletilen maln hergn kendiliinden kr artar durduu yerde... - Peki efendim. Lastik lisansnn kmas iin yz-bin lira istiyorlarm. - nce bir onbinin ucunu gsterin, sonrasn dnrz... Ktip ekilince, - Ben ne diyordum sana? diye sordu. Delikanl, - Vicdan kalmad, diyordunuz. -Yalan m? Ortada biey kalmam... Ne ahlak, ne namus, ne vicdan var. Ne Allah korkusu var, ne insaf var, ne merhamet var... Bunun sonu felaket... Batacak bu memleket, batar hem de... Elini enesine att kzgnlkla, sakaln yerinde bulamaynca tespih tanelerini daha hzl akrdatt. - Ne ahlak, ne namus, ne vicdan, ne merhamet, ne din, ne iman... Hibiey kalmam! diye barmt ki, telefon ald.

Telefondan gelen sesi duyunca, az nce kzgnlkla baran o deilmi gibi birden sesi de, yz de yumuad. Telefonda konuan dinleye dinleye, arada susarak, konutu: -Merhaba canm... Merhaba hayatm... Emret! Estafurullah... Yok, o kadar krpesini istemem... Krpeler acemi oluyor. Dullarda da i yok ekerim, kaarl oluyor; katr denedik... Sen gene dediimden HBEY KALMAMI 15 ama, evli olsun; aile kadn baka ne de olsa... Nasl? Sarn m? Biterim vallaha... Tombul? yi, iyi... Sen herbieyi hazr et, ben imdi geliyorum canm... Grmek zere glm... Telefonu kapad. Delikanlya, - Ne diyordum sana? diye sordu. Delikanl, - Hibiey kalmam, diyordunuz... dedi. Kalkt yerinden, duvardaki iviye asl apkasn alrken, - Evet, dedi, hibiey kalmam... Telefonda konutuklarm duydun ya, evli kadn gizli evde alyor, anla artk... Hi, hibiey kalmam. Yalan m? Delikanl, - ok doru sylyorsunuz... dedi. Aferin adl kitaptan O Ne Namussuzdur O ___.aah, ah!... Onun ne alak, ne namussuz olduunu bilemezsin moner. Hibir szne gvenilmez. On paralk haysiyeti yoktur. Yllar var, onunla konumuyorum. Selam sabah kestim artk. Anlatsam, vallahi aar kalrsn. Ama bak, ok rica ederim, bu anlattklarm aramzda kalsn. Ben yine de ahlakszlklarnn duyulup yaylmasn istemiyorum. Bak anlataym. Bu seninki bir zamanlar bir kza tutulmu. Daha dorusu bekr diye tantm kza kendini, zavall kz da ne bilsin, evlenme umuduyla kukulanmam. Hani kz da, bir iim su moner. Hangi gzellik yarmasna girse, vallahi kazanr. Seninki bign bana geldi. Ama l gibi, bitmi. -Neyin var byle, nedir bu halin? dedim. - Ben artk yaayamam, kendimi ldreceim, dedi. -Dur, alama... Ayptr. oluun ocuun var. Yazk deil mi canna kyacaksn. Ne oldu anlat! O NE NAMUSSUZDUR O Namusa dokunur biey geldi bana sandm. Oysa o kz, bunun evli barkl olduunu duyunca, ilgisini kesmi. Seninki de deliye dnm. O yalarda krpe kzlara tutulanlar hep byle olur. -Bir gececik muradma ersem, btn varlm vermeye razym... deyip duruyor. Btn varl, dedii de ne tutar, biliyor musun moner, o zamann parasyla enazndan on onbe milyon lira... Ellerime sarld: - Hayatm kurtar. Bu ii senden bakas yapamaz. Aman bir yolunu bul. Bir gececik muradma ereyim, ne istersen veririm. Bu iimi yap benim, bu yaz karnla birlikte benim hesabma bir ay yurtd gezisine k. stediin yere git... Btn masraflarn benden. - yi ama, dedim, sen bunca yllk evlisin. ocuklarn var. -Arabam da veriyorum, ofrm emrinde... dedi. Kendi kz, tutulduu kzdan byk. Sevdii kzn babas yanda adam. stelik kzcazn bir umudu da yok ki, seninki ne yz versin. Ne de olsa arkada, hatrn kramadm. Karmn uzak akrabalarndan bir hayta olan vardr. psiz kopuun biri. Ama it, ok yakkl. kidebir gelir eve, "Enite senin bu kadar yksek yerlerde tandn var, beni bir baltaya sap edemedin. Sayende ben de bir ekmek sahibi olaym." der durur. Aklma o serseri geldi. ardm olan. 17 ZBKI.N SONU YOK 18 -Dediklerimi yaparsan, sana iyi bir i bulurum, dedim. Olan, dediklerimi yapt. Bir haftaya kalmad, kz kafesledi. Bunlar szde nianlanacaklar. Kz, "Nian ok sade, kendi aramzda yapalm, dn de ok atafatl yaparz" diye kandrdk. Neyse, kz yola geldi. Bu seninkinin Pendik'te bir evi var. O biim kt ileri iin kullanlr. Nian yapacaz diye bir gece kz attk o eve. Epiy de kalabalk olduk. Sabaha kadar yenildi, iildi. Sabaha kar kz zom oldu, kendini bilmeden yataa serildi. O benim karmn akrabas olan serserinin eline bika para verdim, onu evden savdm. Vallahi o paray bile cebimden verdim. Maksat, seninkinin ii grlsn. Neyse braktm ikisini

evde biz ktk. Ertesi gn kz yatakta bir de gzn ayor ki, yannda seninkisi... iten gemi. Zavall kz ne yapsn artk. Biz de bir ay yurtd gezisi iin seninkinden sz aldk ya, hemen karmla pasaportumuzu kardk. Gezi bavulumuzu hazrladk. Seninkine telefon ettim: - Biz hazrz. Araban gnderirken, ne yollayacak-san ofrnle yolla. Moner, ne dedi biliyor musun? Vallahi inanmazsn. "Araba bana gerekli!" demez mi! Verdii sz hatrlattm. - Sen biey yapmadn ki, kzn bende zaten gz vard. Bu iler zorla olmaz! Gnl olmasa kz hi koynuma girer miydi! dedi. O NE NAMUSSUZDUR O 19 Ahlakszln bu kertesi karsnda dondum kaldm moner. Hi sesimi karmadm. Seninki ite byle bir namussuzdur. Szne gvenilmez, yalancn... Btn bu olup bitenlerden sonra bign yine kalkp geldi bana. Hi yzlemedim. Yeni bir fabrika kuracakm da, makinelerini Amerika'dan getirtmek iin dviz vermiyorlarm. 290 bin dolarlk dviz gerekiyormu. O zamanlar, bir dolar resmi kurdan 280 kuru, ama karaborsada on lira. Yalnz aradaki fark, iki milyon liray geiyor. - Bir yldr, dvizi almadm. Batacam. Yandm. Sonra sen aklma geldin. Yaparsn bu ii... Bir yap, ben de seni fabrikama ortak alrm. Moner, gvenilmez ki... Fabrikaya ortak yapar, bir de bakarsn, ste borlu karm. Onun iin. -Ortaklk istemem! dedim. -yleyse, yarm milyon senin... imi gcm braktm, atladm gibi uaa doru Ankara'ya. Maliye Bakanna bu fabrikann memleketimiz iin ne kadar yararl olduunu anlatncaya kadar gbeim atlad. Ama en sonunda dviz msaadesini kopardm. Dndm istanbul'a. Seninki grnrlerde yok. Moner, brak verecei yarm milyonu, brak fabrika ortakln, benim Ankara'ya gidi-dn uak biletinin paras bile cebimden gitti. Yzm kzartp istedim paray. Ne dedi, biliyor musun moner, sylesem, dnyada inanmazsn. 20 ZBKLN SONU YOK - Kanunsuz bir ilem yaplmad ki... O dvizi almak benim hakkmd. stedim. Verdiler. O ne namussuzdur oooo... hibir szne inanlmaz. Sanki btn bunlar olmam, aramzda hibiey gememi gibi bign yine geldi. - flas ediyorum, yandm, bittim... dedi. Efendim, fabrikas, apartman, hereyi var da, nakit sermayesi tkenmi. Paraszlktan iyerini kapa-tacakm nerdeyse. - Yarm milyon liram olsa ilerim yoluna girecek. Yzde otuz faiz vermeye hazrm. Aman bana bir bankadan kredi bul. -Yaparm, dedim. - Sen de bana bu iyilii yaparsan, bu yaz iin, benim Bykada'daki kk emrinde... dedi. Hasta halimde gittim Ankara'ya. "Partimizin yle etkili adamdr, byle sevilen insandr. Kstrmeye gelmez aman..." diye diller dkerek, buna yzde oni-ki faizle banka kredisi karttm. Bu iyilii kim kime yapar moner? Yaz geldi. Biz artk Bykada'ya, seninkinin kkne tanacaz diye hazrlanyoruz. Kkn anahtarn almak iin gittim seninkine. Ne dese beenirsin moner, - O kredi zaten benim hakkmd, nasl olsa vereceklerdi... demesin mi! O ne namussuzdur, o ne alaktr, anlatamam moner... O NE NAMUSSUZDUR O 21 Hi sesimi karmadm. Aradan zaman geti. Seninki yine bign kageldi. Bir devlet kuruluunun byk bir taahht ii varm. Rakibi olan iki firmaya vermezler de, ii buna verirlerse, enazndan mil-yon lira kazanacakm... O zamann milyonlar bunlar moner, sahici milyon, imdikilerinden deil. - Yap bana bu ii, sana istediin yerden bir evlik arsa... dedi. Mstear snf arkadamd. Gidip byleyken byle diye durumu anlattm. "Kanunen olamaz ama, senin hatrn iin bir olur yolunu bulmaya alrz" dedi. Eksik olmasn, bir yolunu da buldu. O iki firmay aradan kardlar. O i seninkinin stnde kald. i yapt kotard, bitirdi. Seninkinden hi ses yok. Sonunda kalktm gittim. Bana ne dedi biliyor musun moner, vallahi akln durur... -Ak artrma bu... Dileyen girer. Biz de girdik. Fiyat krdk. Bizde kald. Senin bir yardmn dokunmad ki...

te o byle bir namussuzdur, byle bir alaktr ki, alaklkta dnya rekorunu kimse onun elinden alamaz. Onun ne namussuz, ne alak, ne sahteci olduunu benden iyi kimse bilemez. Karsndan nasl ayrldn bilir misin? Anlataym da dinle. Ama bak, allakna kimseye syleme, aramzda kalsn. Karsndan ayrlmak istiyor, ama kadn bitrl boanmyor. Kadna paralar, katlar veriyor, kadn yine de boanmyor. Avukatlara dnyann parasn yedirmi, boanamam. Geldi bana. ZBKLN SONU YOK 22 - Bu ii ancak sen yaparsn, aman beni kurtar karmdan... dedi. Eski namussuzluklarn bildiim iin, yine alaklk eder, sznde durmaz diye ben bu kez ardan aldm. -Sen bu ii yap. ili'deki apartmanda bir daire emrinde. Hi kira vermeden istediin kadar otur. Benim kendi katm var, ama o gnlerde kzm evlendirecektim, byle bir daire gerekli bize... Ben hemen ie giritim. Moner, iki aya kalmadan seninkini karsndan atr atr boattrdm. Hani o anlatmtm, bizim hanmn bir hayta olan akrabas var diye, ite onu havagaz memuruymu gibi kadnn evine sokturdum. Benim hazrladm plana gre serseri olan daireye girer girmez, anadan doma soyunmu. Yatak odasna dalp yataa girmi, orasn darmadan etmi. Neye uradn aran kadn da feryat ediyormu. Biz nce polise ihbarmz yapmtk. Polisler tam zamannda gelip evi bast. Yatan iinde rlplak yakalad bizim serseri olan. Kadn sust yaptlar. Hadi, boanmasn da grelim bakalm. Seninki, mahkemede ilk durumada boand. Ama ne dedi, biliyor musun moner! - Ben karm kendi elimle uygunsuz durumda sust yakalattm. Bundan sana ne!.. O ne namussuzdur ooo, o ne alaktr oo... O ne ahlakszdr ooo... O NE NAMUSSUZDUR O 23 kinci Dnya Savann civcivli gnleri... Yalnz ok rica ederim, bu sylediklerim aramzda kalsn. O gnlerde gemilerle tama durdurulmu. Hkmet gemilere el koymu. Bu seninkinin elinde bilmem ka bin ton hurda demir var. Hurda demirleri bir yabanc lkeye satm, ama gemi bulup hurdalar tatamad-ndan parasn da alamyor. Geldi bana. Nasl yalvaryor moner, grsen, vallahi acrsn. - Ne istersen vereceim, tek gr u iimi... diyor. Milyon istesem verecek. Ben yine kendisine braktm. -Sen gemi tahsis ettir, yzbini al... dedi. Ankara'ya gittim. Vallahi yirmidrt saatte iini yaptrttm. Buna bir gemi ayrdlar. Telgrafla mjdeyi verdim. Telgrafma cevap bile vermedi moner, bir cevap bile... stelik, ne dedi bana, biliyor musun? Tasarlayamazsn moner. - Sen daha Ankara'ya gitmeden, demirleri tama iin gemi izni kmt... demez mi! te o gnden sonra, artk selam sabah kestim. Aaaah, ah... O ne namussuzdur ooo... O ne alaktr ooo... O ne ahlakszdr oo... Moner, onu ben bilirim, ben!.. Ah Biz Eekler adl kitaptan Ali Beyle Bir Konuma Ji Bey de kim, diye sormayn. Ali Beyi hepiniz tanrsnz. Bam belaya girmesin diye adn deitirdim, onun adn Ali Bey yaptm. Siz ona, kendi adn verin. ok tannm adamdr. Sk sk gazetelerde resmi kar. Halk Frkasnda vard, Serbest Frkada vard. Halk Partisinde saylavd. imdi yine mhim iler banda... Artk Ali Beyi tandnz. Kymetli fikirlerinden yararlanmak iin, geenlerde ziyaretine gittim. - Aman bugn, btn terslii zerinde. Konuma-san daha iyi olur, dediler. - Niye yle?.. Tersinden mi kalkm? -Sen bilirsin... stersen konu! Sayn politikacmzn odasna girdim. Bir kitaba dalmt: - Ne okuyorsunuz stat? dedim. - Demokrasinin canna okuyorum, dedi. AL REYLE BR KONUMA 25 Sahiden de terslii zerindeydi. Konuturmak iin, - Demokrat Partiden ekileceiniz doru mu? diye sordum. - Kemal Yahya, ne gzel sylemi: "Bildiin yalnz yolda hak gideceksin" -Aman efendim Kemal Yahya deil, Yahya Kemal... Sonra, msra da yanl buyurdunuz. stelik bu msra Tevfik Fikret'indir. - Haa... Tandm Fikret Tevfik deil mi? Sahi, ne yapyor imdi o? - Sizi yanna aryor. - Teekkr ederim. -Maallah hi ihtiyarlamyorsunuz, hafzanz yerinde. -Elbette... Yuvarlanan pas, ta tutmaz. Ildayan demir iler.

- Ataszdr. Yalnz kelimeler yer deitirmi. - L kuvvete l ve havle ill billh... -Cannz m sktm? -Yooo... - Halk Partisinden neden ayrlmtnz? - Eski bardaklar am oldu. - Ataszlerine ok meraklsnz. Ama neden ters sylediinizi anlayamyorum. Dorusu, "Eski amlar bardak oldu"dur. - Hepsi bir, ha Ali Ali, ha Veli Veli. 26 ZBKIGN SONU YOK - Yanl buyurdunuz. Ha Ali Veli, ha Veli Ali demek istediniz herhalde. ktisadi gidiimizi nasl buluyorsunuz? - Herkes tersine gider, biz gideriz Mersin'e. -sabet!.. Sizin iktisadi politikanz nedir? - Her yourdun bir yiit yiyii vardr. -Demokrasi hakknda ne dnyorsunuz Ali Bey? -Ylana den denize sarlr. Ali Beyin, iyice nevri dnd belliydi. -Maliyemiz hakknda beni aydnlatr msnz? - nsan, ayana gre yorgann uzatmal. - Yrtlr, Ali Bey. -Ne? - Yorgan. - Arn orada ise, Halep burada. - Halk Partisi iktidara geerse? Lafm azma tkad: -A arpa kendini tavuk ambarnda sanr. Kl binenin, kuanan atn. - Ama yle diyorlar. - Geti eein pazar, sr Bor'u Nide'ye. - Sizin bu kadar parti deitirmeniz? Yine beni susturdu: - Ayy geinceye kadar dayya kpr denir. -Aman Ali Bey, size bugn ne oldu? Btn ataszlerinin altn stne getirdiniz. Hasan Bey var ya, ey olmu duydunuz mu? Ne dersiniz? AL BEYLE BR KONUMA - Ne diyeyim? Aynn iyisini armut yer. - Eskisi gibi iddetli nutuklar vermiyorsunuz. -Ne yaparsn... Yourttan st yanan azn fleyerek ier. Ali Beyin yannda biraz daha kalsam benim de tersim dnecekti. -ok teekkr ederim, Ali Bey. Bana msaade. - Dur! dedi, sana hazrladm yeni eseri gstereyim. -smi nedir? -"Millet, hkimiyetindir!" Senelerdir Ali Beyin doru oturup eri konumaktan, politika hayatnda, karaya ak, aka kara demekten sahiden tersi dndn anladm. - Allahasmarladk Ali Bey, dedim. - skdar' alan at geti, dedi, yine bekle, gelirim... Zavall Ali Bey... Tandnz deil mi Ali Beyi? 27 Bay Ddk adl kitaptan Sen Biraz Bekle ^ahe iindeki 19 numaral iki katl eski, ahap evin alt katndaki kirac, evdeki eyalarnn ounu satt. Kenar mahallede gizli kapakl i olmaz, herey duyulur. Hemen btn mahalleli kelepir eya almak iin eve doldu. Teldolap, kpler, yaylar kopmu pasl demir divanlar, iskemleler, masa, dolap, sac soba, aya krk aynal gardrop, hepsi ucuz pahal demeden satld. Ertesi gn de erkenden kapya bir kamyonet geldi. Geri kalan ufak tefekleri de kamyonete yklemeye baladlar. 19 numaral evin karsndaki 64 numaral evde Talip Bey oturur. Talip Bey, iine gitmek iin evinden knca, yklenen kamyoneti grd. Talip Beye kars, gece, Mrit Beyin, bign nce eyalarn sattn sylemiti. alacak biey varsa, eyalar satlrken Mrit Beyin karsnn ve kzlarnn hi zgn grnmemeleriydi. Hepsi de glyordu. SEN BRAZ BEKLE 29 Talip Bey karsna, - Ne yapsnlar, dedi, alayacak deillerdi ya... Kim-bilir ne kadar zlmlerdir ama, dosta dmana kar eksiklerini belli etmemek iin gler gibi yapmlardr.

Kars, - Belki de... dedi. -Acaba Mrit Beyin bana kt bir i mi geldi? - Kimbilir... Belki baka yere tayin olmutur. Ama kars, "Nianta'na tanyoruz. Orada bir apartman kat tuttuk. Yeni eyalar alp, dayayp deyeceiz," diyor. Talip Bey karsna, - nanma, dedi. Zavall Mrit Beyin bana bir felaket geldi. Memur ksm hi Nianta'nda bir kat tutup da, dayayp deyebilir mi? Biz bu evin kirasn zor veriyoruz. Mrit Beyin asli maa da benim gibi elli lira... Talip Beyle kars gece yataklarnda uyumadan nce byle konumulard. Kapdan kar kmaz da kamyonete yklenen son eyalar grnce Talip Bey daha ok zld. Eyalarn yklenmesiyle uraan Mrit Beyin yanna gitti. Selam verdikten sonra, - Demek bizim mahalleden tanyorsunuz Mrit Bey, dedi. -Evet... Tanyoruz. - Taraya m tayin oldunuz yoksa? - Yok canm. Nianta'nda bir kat tuttum. Buyurun inallah... Yeni evimizi pek beeneceksiniz. Be oda, byk bir salon. Geni, ferah, aydnlk... ZBKLN SONU YOK 30 Byk bir znt duyan Talip Bey, sa elini sevgiyle komusunun omzuna koydu, kulana doru eilerek yavaa, - Mrit Bey, ben seni ok severim, dedi, bu kadar yllk komuyuz. Biliyorum, dedikodu olacak diye saklyorsun. Haklsn ama, beni bakalaryla bir tutma. Bir hakszla m uradn? Bana bir kaza geldiyse, belki elimizden biey gelir de yardmna koarz. Hep memuruz, Turhall bir halli... Mrit Bey glyordu. -Yahu, artk memur deilim, istifa ettim, dedi. -Yaa!.. Vah vah! Emekliliine de urada biey kalmamt. Pek zldm dorusu. Peki, imdi ne i yapacaksn? - Zaten i yapyorum. drt aydr alyorum. - ok iyi! Ne yapyorsun? -Kahvede oturuyorum. -Anladm... Ne i yapyorsun? - ite. Sabahtan akama kadar kahvelerde oturuyorum. -Peki i? -Allah Allah... Kahvelerde oturuyorum kardeim. Keyfimden oturmuyorum ya. icab... -Yaa... Oh oh... Demek kahve iletiyorsun? -Yok canm. Kahve mahve ilettiim yok. Nerede bir kahve grrsem girip oturuyorum. Talip Bey, "Bu adam delirmi, ldrm zavall..." diye geirdi iinden. StN BRAZ BEKLE 31 Yatak denkleri, kap kaak kamyonete ykleniyordu. Mrit Bey, - Sen yabanc deilsin, sana anlataym, dedi. imdi ben ticaret yapyorum. Bu zamanda ticaret kahvelerde oluyor. Ticarethaneleri, yazhaneleri brak. Onlarn modas geti. Defteri var, vergisi var, muamelesi var, bisr dert. imdi asl ticaretin by kahvelerde. Allahma bin kr, memurluktaki bir maa, imdi bir gnde karyorum. Hergn yz drtyz lirann yolunu buluyorum. Artk bu evde ne diye oturaym? Nianta'nda gzel bir kat buldum. Yeniden eyalar alp dayar derim, oooh... Talip Bey, - Ne ticareti yapyorsun? diye sordu. - Ne olursa... neden, iplikten tut vapura kadar. aknlkla gzlerini aan Talip Bey, - Alyor musun, satyor musun? dedi. -Yok canm, ne aldmz var, ne sattmz. Alan satan yok. Mal yok ki ortada, alasn satan. Yalnz biz arayerde para kazanyoruz. O kadar... Talip Bey iinden, "Bana bir bela geldi, zavall oynatm," diye geirdi. Mrit Bey, - Bak, ben bu ie nasl baladm, sana anlataym, dedi. Bign hanmn diki makinesinin inesi krlm. Aram, taram, hibir yerde makinenin inesini bulamam. Bilirsin, hanm konu komuya diki diker, be kuru kazanr. be kuru dersem, ZBKLN SONU YOK 32 benim aldm maaa yakn. "Aman bir makine inesi bul!" diye tutturdu. Heryeri aradm, yok. Sonra, Allah raz olsun birisi, "Filan yerdeki kahveye git. Diki makinesi paras satanlar o kahvede oturur," dedi. Syledii kahveye gittim. "Selamnaleykm, aleykmselam." Krantadan biri yanma sokuldu, - Biey mi aradnz? dedi. -Evet... Diki makinesine ine aryorum, dedim.

- Ka dzine lazm? ak diye dp orackta baylacaktm. Ben aylar-danberi bitanecik bulamyorum, o bana, "Ka dzine?" diye soruyor. Herzaman lazm. Almken bir dzine alaym, bulunsun... -Bir dzine, dedim. - Seksen lira verin! dedi. - Aman ne diyorsun? Bunun tanesi altm kuru. Dzinesi yediyzyirmi kuru yapar. - yleyse oradan gidip aln! Beni brakt, gitti oturdu. Seksen lira, seksen lira... Vereceksin. ki para etmez bir ine yznden ayda iki yz lira diki parasndan olacaz. Arkasndan gittim. - Affedersin birader, dedim, ben bilememiim. Buyurun seksen liray. Paray cebine yerletirdi. - Siz burada oturup bekleyin, ben getiririm. Malum ya, karaborsa, arkamzda polisler, murakplar, mfettiler dolayor. SEN BRAZ BEK I. E O gitti. Ben oturdum bekledim. Akam oldu, gece oldu. Kahve kapanacak. Ne gelen var, ne giden. Seksen lirann acs cierime kt, bir hafta o kahveye devam ettim, adam yok. Herhalde zavall, benim yzmden yakaland, diye dndm. Uzatmayalm, biz ineyi alamadk. Derken bizim hanm romatizma yakalad. Kadn sancdan, ardan lyor. Doktor bir reete verdi. Ama ila hibir yerde yok. Koca istanbul'da aramadk yer komadk. Sonra Allah raz olsun, bir hayr sahibi kt karmza, "Filan yerdeki kahveye gidin, orada hangi ilac ararsanz bulursunuz," dedi. Syledii kahveye gittim. Daha ieri girmeden biri nm kesti: - Biey mi aradnz? Reeteyi uzattm: - Evet, u ilac. - Ka kutu istersiniz? - ki tane olsa iimizi grr. -yz lira verin! Vermeyip de ne yapacaksn? Karm can derdine dm. Adam, paray cebine yerletirdi, - Siz burada bekleyin, ben imdi getiririm, dedi. Bekle bekle gelmez. Gidi o gidi... Kahveciye sordum. - Biz ne bilelim beyim, o da sizin gibi gelge bir mteri... dedi. Gel zaman git zaman, pencerelerden birinin cam krld. Souktan donacaz. Cam yok. Aramadk yer ZBKLGN SONU YOK 34 brakmadk. Yok. Yine bir hayr sahibi kt karmza. Filan yerdeki kahvede bulursunuz. Talip Bey, , -Peki be birader, sen hi akllanmaz msn? dedi, bu kancs? - Yahu bu akl meselesi deil, ihtiya meselesi. Biliyorum, herif paray alp gidecek ama, ya gitmez de istediimizi getirirse? Bir mit, ne yapacaksn? Baka are var m? Denize dmsn ylana sarlacaksn. - Sen de beraber arkasndan git! - Raz olmuyorlar. Bu i, karaborsa ii. Adam sana nasl gvensin! Ya sen sivil polissen, murakpsan? - Mal getirince paray ver. - Mal kendisinde yok ki... O da gidip bakasndan, gizli biyerden alacak. Alt taraf kazanaca be on lira biey. Be on lira iin adam yakalanmay, hapsi gze alyor. Hayat zor birader. Senin anlayacan, cam iin verdiim para da gitti. Bign bizim radyo bozuldu, bilmem hangi lambas yanm. Piyasada lamba yok. Bu kez kimseye danmadan kendiliimden bir kahveye gittim. Birisi yanma sokuldu. O bana sormadan ben ona sordum: - Biey mi aradnz? - Aman, dedi, eroin aryorum, var m? - Ka kilo lazm? diye sordum. Adam ard. Ellerimi pyor. - On gram yeter. - kibin lira. SEN BRAZ BEKLE 35 Paray verdi. -Sen burada otur, bekle! Ben getiririm, dedim. Yrdm. Artk ticaretin ilmini aldm, Talip Bey. Hergn leye doru evden kp bir kahveye giriyorum. Be on dakika geince birisi geliyor, - Kahve aryorum, diyor. - Ka yz kilo lazm? diyorum. - Bir kilo yeter. - Yz lira...

Ertesi gn baka kahveye. Kimisi ivi istiyor, kimisi boya. Dn biri benden iki otomobil lastii istedi. kibinsekizyz lira istedim. Talip Bey sordu : - Peki paray verenler biyerde seni grrlerse? - Grsnler. Diki inesi alacam diye benden para alan adam geende grdm. Yakasna yaptm. "Nerede ineler?" dedim. "Aryorum beyim, bu zamanda kolay kolay ine bulunur mu? Alt aydr senin inelerin arkasndaym," dedi. - Polise teslim etseydin... - Yooo... Bu i garanti. Hi tehlikesi yok. Polise nasl verirsin, ne diyerek ikyet edeceksin? Ben karaborsadan u mal alacaktm, diyemezsin ya... Almak da su, satmak da... Kamyonete eyalar ykletilmiti. Kars, Mrit Beyi ard. Karsna, - Geliyorum! diye bardktan sonra, Talip Beye, - Ticaret, tatl i kardeim, dedi. Paray veren mal alamayacan biliyor. Paray alan da mal veremeye Z BKLN SONU YOK 36 ceini biliyor. Ama ne var ki, bir mit ite... Hani, "belki" yok mu? Belki bulur da biyerden getirir. Talip Bey, - Aman bize sac lazm, dam akyor. Bulabilir misin? dedi. Mrit Bey, - Ka ton lazm? diye sordu. - Yok canm, iki oluklu sac olsa iimizi grr. - Yzelli lira. -ok deil mi? -Ben de bakasndan alacam. Bana kalsa kalsa ikibuuk lira kalr. Talip Bey yzelli liray verdi. Mrit Bey ona, - Sen istersen burada bekle, istersen dairede bekle, dedi. Ben kamyonetteki eyalar yeni eve tayaym, saclar getiririm. Haydi allahasmarladk. -Glegle Mrit Bey. Bay Ddk adl kitaptan Yirmibe Kuru >tn yaamnda bikez kendisine bir emek karl olmadan, para verilmek istenmiti. Bu para, ba myd, rvet miydi, armaan myd, yoksa yine de bir kck emein karl myd, belli deildi. Olay, bundan otuzbe yl nce yle gemiti: O zaman yirmibir yanda okuryazar olmayan, konuma szl pek yoksul, irikym bir delikanlyd. Grevli bulunduu yere, elli yalarnda, salar aarm, gzlkl, iyi giyimli, yz izgileri ince, ellerinin yumuakl baknca belli olan bir adam getirmilerdi. Nbeti olarak bu adamn banda beklemekle grevliydi. Adam ona para vererek bir paket cgara aldrmt. Cgaray getirdi. Adam da, yirmibe kuru uzatt, ona vermek istedi. O, birden elini havaya kaldrarak, - Rvet yok! dedi. ZBKI.N SONU YOK 38 Kalarn atm, suratn asmt: -Rvet yok! Burada hikimseye para vermeyeceksin, anladn m?.. Rvet zerine ksr szlnn yettiince epiy sylendi. Gzlkl adamn yz kpkrmz oldu. Yirmibe kuruu tutan eli bisre bolukta kald, sonra utanarak paray cebine koydu. Delikanl bir saat sonra arkadalarnn arasndayd. Onlara anlatyordu: - Herif ikibuuk lira rvet vermeye kalkmaz m? Elini ittim. Kendine gel, dedim. Biz rvet almayz dedim! Btn gn, btn hafta bunu anlatt: - kibuuk liray uzatnca beynim att. "Sok onu cebine!" dedim. -kibuuk lira arkada... Az para deil. Vallaha almadm! ki yl sonra evindeydi. Babasna anlatyordu: - Bize ne rvetler vermeye kalktlar. Tvbe almadm. Herifin biri yirmibe liray uzatt... "Ben senin bildiin adamlardan deilim!" dedim, ittim elini... drt yl sonra kahvede arkadalarna sz arasnda anlatrken olay, u biime girmiti: - Bize ne rvetler vermek istediler. kr, harama el uzatmadm. Herifin biri, ikiyzelli liray bir rpda sayd nme. Dnp bakmadm bile... Ne demek?.. Be on yl sonra evine gelen konuklara yle anlatyordu: YRMBE KURU 39

-Yoksulluk ayp deil, yeter ki insanda namus olsun. Bana bir tarihte adamn biri ikibinbeyz lira rvet vermek istedi. Paralar sayd, sayd, cebime soktu. Koca tomar olduu gibi karp suratna arptm. kibinbeyz lira efendi, bir dn... Yemekle, samakla bitmez. Velakin tenezzl etmedim. Onbe, yirmi yl sonra, k geceleri oullarna sk sk genlik anlarn anlatrd: - Siz, babanzn fakirliine ne bakyorsunuz, gnl zengin... Her iin ba doruluk. Allah doruluktan ayrmasn... Bir tarihte herifin biri yirmibebin lira, evet tastamam yirmibebin lira rvet srd nme. Avuladm gibi paralar suratna arptm. Yirmibebin lira bu... Ky deil, kasabay satn al! Adamn yedi gbek soyuna sopuna yeter... Almadm! Yirmibe, otuz yl sonra, kahvede, yolda, akrabalarna, arkadalarna, tandklarna sk sk yle anlatyordu: - Herif, ikiyzellibin liray sayd, da gibi paray yd. Allah seni inandrsn, dnp bakmadm... Biz ne rvetler grmz. Ama, Allaha kr parmamzn ucunu dedirmedik!.. Yn orabnn yrtndan kan topuunu ovuturarak, gzlerini szer, - Bu yaa geldim, rvete el srmedim... derdi. kiyzellibin lira bu... Laf deil, ikiyzellibin! Rakam hayali bile ikiyzellibinin stne kmad iin, orada kald. Yllarca anlata anlata kendisinin 40 ZBKLGOh SONU YOK bile inand, hatta verilen bu byk rveti almad iin, iinden gizli bir pimanlk da duyduu bu olay anlatrken, gs gerilir, sesi titrerdi: - kiyzellibin lira bu efendi, ikiyzellibin!.. Bir Koltuk Nasl Devrilir adl kitaptan nsann Sosyalist Olaca Geliyor MART 195. Saat onbirde uyandm. Dn gece arkadalarla ok imiiz. im yanyordu. Elimi komodine attm, yine meyve suyu yok. Bu sersem hizmeti karya, komodinin stne her gece bir srahi buzlu meyve suyu koymasn katr sylyorum. Zile basp ardm. Geldi. ki bardak elma suyu itim. Karmn nerde olduunu sordum. "Arabaya binip gitti, ama nereye gittiini sylemedi," dedi. Banyo yaptm. Kahvalt ederken gazetelere yle bir gz gezdirdim. O herifin yazsn okuyunca yine kan beynime srad. Bu solcular bsbtn gemi azya aldlar, ii iyice azttlar. Vatanda vatandaa drmek istiyorlar. Umumi vekilim olacak budala telefon etti. Handaki baz kiraclardan kiralan zamannda toplaya-myormu, ne yapsnm... Ulan, ben sana ne diye topladn kiralardan yzde veriyorum? Bunlar ZBKI.N SONU YOK 42 da m ben dneceim artk?.. avukat ne gne duruyor? Versinler icraya, ske ske, hacizle alsnlar kiralar. Sonra kiraclar atsnlar kap dar... Byle ufak tefek iler iin beni bir daha rahatsz etmemesini syledim. Nurperi'ye telefon ettim: "Akamdanberi naslsn ekerim?" Bu kar, sebebi mevtim olacak. Hibirisine byle tutulmamtm. Bu gece birlikte olamayacak-mz. Kocas yabancmz m sanki, o da oluversin. Raz oldu ama, karm yanmda istemiyor, kskanyor. Nurperilerde bu gece poker partisi varm, sabahlarz yine... Sonra yazhaneye telefon edip, biraz da ilerle ilgilendim. Herey yolundaym. Bankalar akreditifi karmlar. le yemeini yabanc bir firmann mmessiliyle yiyeceim iin hazrlanmalym. Byk iler yapmak ihtimalimiz var. Akamzeri de kulbe urar, ordan Nurperilere giderim. 16 NSAN 195. Yine turu gibiyim. Onbirde uyandm ama, saat bire kadar yataktan kamadm. Kahvalty yatakta yaptm. Gazeteleri de yatakta kartrdm. u namussuzun yazlarn okumayaym, diyorum, nedense kendimi tutamyor, bakalm bugn ne haltlar kartrm diye okuyorum. Yine "Emekiler" diye balam. NSANIN SOSYALST OLACAI GELYOR Emekiler smrlyormu. Yeni yeni i alanlar ap, bunlara i vermek, karnlarn doyurmak, smrmek mi oluyor yani? yilik de yaramyor. Solcularn maksatlar belli, memleketteki huzuru bozmak istiyorlar. Sinirden, gazeteyi buruturup attm. Karm yine yok. Berbere gidiyorum, demi ama hl gelmedi. Bir haftadr yzn grdm yok, baya zledim. Karmdan ok memnunum. Hi kskanlk kavgalar karmyor. O da benden memnun olmal, niin olmasn!.. Bir dediini iki etmiyorum. u Nurperi'den skldm artk. Gazetelerin dedikodu stunlarnda ad sk sk knca, szde kocasyla aras alm. ff, skt bu kar... Ne olursa olsun, yine insann kendi karsndan iyisi yok. Karm herzaman kahrm eker. Geen gn otomobilini deitirmek istediini syledi. Ben de bir gece nce Nurperilerin evindeki kumarda byk para kaybetmitim. te o skntyla, "Olmaz, daha bir yl bile olmad arabay alal," dedim. Gnln alaym karmn; beendii bir modeli sesin de getirsinler arabay. 24 MAYIS 195.

u kadn milletinde hi akl yok. Karm, bir yazlk ev alalm diye tutturdu. Yazlk ev alnca, ben mecbur muyum her yaz ayn evde oturmaya? Her yaz, gnlmn ektii baka biyerde otururum, bir yaz Ada'ya, bir yaz Boazii'ne, bir yaz Erenky'e... Din43 T ZBKLGN SONU YOK 44 letemedim karma. Suadiye'de byk baheli bir yal beenmi. Zevkimize gre yeniden bir yazlk yaptralm, dedim, sabredemedi. Bugn satn ald yazln tapu ii iin gitti. Bu sabah erkenden kalktm, uyandmda saat dokuzbuuktu. Saat ona kadar yatakta gazeteleri kartrdm. Devlet fabrikalar zarar ediyormu. Eder tabii... Niin zel teebbse devretmiyorlar? Devletin ii fabrika iletmek, ticaret yapmak m? Devletse devletliini bilsin. Devretsin fabrikalar bize. O alak yine gazeteye zehirlerini kusmu. Zavall halk zehirliyor, durmadan kkrtyor. Hem memleketin ekmeini yiyorlar, hem nankrlk ediyorlar. Beenmiyorlarsa defolup gitsinler burdan... Onlar zorla tutan m var! Bizim yeni sekreter kz, bir iim su... Bitiyorum kza. Adn daha dn rendim. Yldz'm. Teklifimi ustalkla reddetti. Beni epiy uratracaa benziyor. Kadnn kolay kolay ba emeyenine biterim. Broda iim yok ama, bugn onun iin gideceim. Bir deneme daha yapacam... Hazrlanaym da gideyim. 2 HAZRAN 196. Olaylar ok can skc. Gazetelerde grev haberlerinden geilmiyor. Grevler memleketin ekonomisini baltalyor. Hep bu sosyalistlerin yznden... Memleketin birlik ve beraberliini bozdular, milleti birbiNSANIN SOSYALST OLACAI GELYOR rine dman yaptlar. O namussuz, gazetesinde yine verip veritirmi. Btn bu can skc gnlerde Yldz da olmasa, deli olacam... Onun yannda dertlerimi unutuyorum. Bugn ona bir apartman dairesi tutacam. 22 HAZRAN 196. Avrupa gezisinden dn dndm. nsan yurtd gezisine karsyla kmayacak, hi tad olmuyor. Acele dnmem iin telgraf alnca, karm brakp geldim. Karm talya'ya geecek, deniz kysnda turistik bir otelde bir ay dinlenecek. Ben de Yldz'la ba baa kalrm. Gazeteler, ithalat yolsuzluu haberini verince, ortaklar acele dnmem iin telgraf ekmiler. Szde yaptmz yolsuzluk yirmi milyon liray geiyormu. ok syledim ama, gerekli tedbiri almadlar. Solcularn kkn kazmadka bu memlekette rahat, huzur yoktur. te imdi de bir bardak suda frtna koparyorlar. Az nce, Nurperi'nin kocas telefon etti, evlerine gitmiyorum diye Nurperi bana gceniyormu. Ben kendi kendime dmtm, Nurperi filan grmyor gzm. Bu akam Ankara'ya uacam. Yldz' alacam yanma, onsuz yapamyorum. 45 46 ZBKLN SONU YOK 28 HAZRAN 196. Byle namussuzluk olur mu? irketin yzde elli-bir hissesini elinde tutan, hem de kurucu ortak, hi haberimiz olmadan, btn hisselerini satm, yalnz yzde bir hissesi kalm. lerin ktye gittiini anlaynca paasn kurtarmak iin bize sylemeden yapt bunu... thalat yolsuzluu dedikleri iten mahkemeye ve-rilecekmiiz. Bankalar da krediyi kesti... Dnyorum da, yine en iyisi devletilik... imdi bizde, iyi bir devletilik olsayd, devlet bizi bu durumdan kurtarabilirdi. Elimizdeki mallar satn alsa yeter... 3 TEMMUZ 196. Benden atik davranp ortaklardan biri iflasn ilan etti, tabii hileli iflas... Bylece borlarndan kurtuldu saylr, ama zarar bana dokundu, btn alacakllarm tedbir almaya baladlar. 11 TEMMUZ 196. Btn gayrimenkullerimi, bugn karmn stne yapacam. Baka are yok, yoksa hepsi elimden gidecek. Dnya kadar da para yedirdiim halde, ileri yoluna sokamadm. NSANIN SOSYALST OLACAI GELYOR 47 21 TEMMUZ 196. Avukatm, karm boamam syledi. Karkoca arasnda mal ortakl olduundan, alacakllar karma dnebilirlermi, hem de muvazaa olduunu, ispat ederlermi. Karm boamak zorundaym. Karma syledim, ok zld, alad. Bunun maliyeye kar bir tedbir olduunu, mallar ve paralar kurtarmak iin mecbur olduumu anlattm. Sanki nikh nedir ki... Yine bir evde birlikte yaayacaz. leri yoluna koyduktan sonra yeniden nikahlanrz.

Memleket uuruma gidiyor, hl grmyorlar m? Solcular temizlemekten baka are yoktur. 8 AUSTOS 196. te bir bu eksikti... Mfettiler, hesap uzmanlar geldi, maliye defterlerini incelediler. Vergi karmz. Belalar st ste geliyor. Zamannda akl edip yurtdna para karabilsey-dim, imdi basar giderdim. ntihar etmeyi dndm ama yapamadm... Bir arkadam, bu gibi durumlarn kendi bana bika kez geldiini, bunlarn hayatta baar iin staj olduunu syleyerek beni avuttu. 26 AUSTOS 196. Artk herey bitti benim iin. Avukatm bile ithalat yolsuzluu davas iin ikiyzbin lira istedi. Paray ZBKLN SONU YOK 48 kendisi iin istemiyormu, avanta olarak una buna verecekmi, rtbas etmek iin... Biliyor bende para olmadn. Kendisinin vermesini rica ettim, sonra derim, dedim. Param yok, diye yemin etti. Yalanc namussuz! avukatm, yalnz benden ylda yarm milyon lira para alrd. br iki avukatm hi yanma uramyor. Karmdan, yani boadm karmdan istedim. O da vermedi. Onun adna geirttiim bankadaki paralar sordum, iftlik aldn syledi. "Apartmandan bir daire satp bu paray verelim, yoksa tutuklanmam ihtimali var," dedim. "Olmaz" dedi. Peki, btn bu mallar, paralar benim deil mi? Yamur gibi protestolar yayor. Onbin lira iin bile protesto oldum. Eskiden ok yardm ettiim bika arkadaa gittim, hibirinden fayda yok... 30 EKM 196. Ksa bisre cezaevinde tutuklu kaldktan sonra, nakdi kefaletle tahliye edildim. Eskiden birisine bor vermitim, tahliyem iin paray ondan aldm. Yz-bin lira alacama karlk, krkbin lira veririm, dedi. Ben de cezaevinden kmak iin raz oldum. Bu ksa tutukluluum bana ok ey retti. Evime gitmedim bile... nk karm, cezaevinde beni hi ziyarete gelmedi, yardm da etmedi. stelik yaknda evlenecekmi de... Btn malmn, mlkmn stne oturdu, beni mahvetti. NSANIN SOSYALST OLACAI GELYOR 49 Otelde kalyorum. Alacam olanlardan on para alamyorum. Ondan bundan kk borlar alarak yaamak zor. Sevmediim halde, yine o herifin yazd gazeteyi okumadan yapamyorum. Bugnk yazs fena deil... 4 KASIM 196. Erkenden kalkp, sokaa frladm. Alacakllar kaldm oteli renmiler, onun iin ok erken sokaklara dyorum. Otel paras bile yok... leye doru yemek smarlar diye eski bir arkadama gittim. le yemeini birlikte yedik. Kendisi "ortann solu"nu aklad. Dorusu aklm yatt. Sol sz iyi deil ama, olsun, ortann solundan baka are yok... Bu memleketi ancak ortann solu kurtarabilir. 11 ARALIK 196. Saatimi sattm dn, otel parasn dedim. Bu sabah Tophanede ok kt bir otele yerletim. Bir odada kii kalacaz. Ka gndr, kimseye gstermeden peynir ekmek yiyorum, rhtmda balk zgaras yiyorum. Memleket sefalet iinde. Herkes isiz, i yok, para yok... Hayr, bu memleketi ortann solu da kurtaramaz. Ben sosyalizme inanyorum, ama bize gre bir sosyalizm... Ben, yzde altm sosyalistim... ZBKLN SONU YOK 50 aramaya karar verdim. Eski arkadalara gidemiyorum, ouna borluyum. 2 OCAK 196. Ylban pis bir otel odasnda geirdim. Kendi kendime kaldm, aladm. Geceyarsndan sonra sokaa ktm, sabaha kadar dolatm. Nasl su gibi para harcyorlar! nsann, bunlar grnce sosyalist olaca geliyor. Bu yoksul insanlar hi mi grmyorlar... nsan, o lks arabalara kurulup bu yoksullar arasndan gemeye utanr be... Yzde altm, yzde seksen sosyalistlikle dzeltilmez bu iler. Herey rndan km. Sosyalistim be... Ne olmu yani? 7 UBAT 196. ki gndr am. Bu sabah simitinin tablasndan bir simit ardm. Sonra, ttnc dkknnda asl gazetelere baktm. Bitek o yazar doruyu yazyor. Gazete alacak para olmad iin asl gazeteyi ap hergn onun yazsn okuyorum. Ne doru yazyor, ne namuslu adam. Evet, evet... htilal! Yok mu ihtilal yapacak birisi... Bizi bu yoksulluktan baka hibiey kurtaramaz. nsanin sosyalist olacaGi geliyor 51 4 MAYIS 196.

En sonunda bir i bulabildim. Onbe gndr alyorum. Ankara'ya gitmitim. Bir arkada duymu bama gelenleri. Kendisi bakanlkta nfuzlu olduundan iini yapt bir ithalatnn yanna koydu beni. Bu ileri iyi bildiimden adamn iine yaryorum. Olduka iyi para alyorum. Ankara'da bir ev tuttum. Broda gazeteleri okurken yine sinirlendim. O alak, yine snf kavgas yaratmak, milli birliimizi bozmak istiyor. Bunlar sosyalist kisvesi altnda dman emeline hizmet ediyorlar. 16 HAZRAN 196. gerei ayda be on gn istanbul'da kalmam gerekiyor. Otelde rahat edemediimden, drt odal bir daire satn almak zorunda kaldm. Bir de kk araba aldm bugn... leye doru sokaklar ana baba gnyd. Ne var, diye sordum. Mitingmi, genlikle iiler birlemi, miting yapyorlarm. Hep bu solcularn bann altndan kyor bunlar. Zavall genlii de kandryorlar. 20 TEMMUZ 196. En sonunda kendi bama bir firma kurdum, ithalata baladm. Allaha ok kr. Daha geni bir daire ZBKLGN SONU YOK 52 satn alp istanbul'a yerletim. Dn gece, eski karmn kocas, benimle ortak baz iler evirmek istedi. Olur, dedim. Onlara, hi unutamayacaklar esasl bir kazk atmak boynumun borcudur. 4 AUSTOS 196. Saat onbirde uyandm. Dn gece arkadalarla ok imiiz. im yanyordu. Elimi komodine attm, yine meyve suyu yok... Hizmetiyi ardm, iki bardak buzlu elma suyu itim. Karmn nerede olduunu sordum. Arabaya binip gitmi, ama nereye gittiini sylememi. Eski karmn metelii yoktu. Bu zengin... Gzel deilmi, olmasn varsn... Banyo yaptm. Kahvalt ederken gazetelere yle bir gz gezdirdim. O herifin yazsn okuyunca kan beynime srad. Bu solcular yine gemi azya aldlar. Vatanda vatandaa drmek istiyorlar. Umumi vekilim telefon etti. Bir i han, ok kelepir fiyata satlkm. Fiyat biraz daha indirmeye almasn syledim, alacam han. Birsen'e telefon ettim. Bitiyorum bu karya, ldrecek beni... Hibirisine byle tutulmamtm. le yemeini yabanc bir firmann mmessiliyle birlikte yiyeceiz. Onun iin hazrlanp kmalym evden... Tam o srada Solculukla Sava Derneinden biri geldi. Her ay bu dernee yaptm yardm istedi. Bu vatan haini sokular, memleketi felakete solculukla NSANIN SOSYALST OLACAI GELYOR srklyorlar. Solculukla Sava Derneine onbin lira vermeleri iin benim mdre telefon ettim. Resmen verip de deftere yazacaklar ki, vergiden delim. 53 Biz Adam Olmayz adl kitaptan Derin Sayglarm Sunarm .ataktan ge kalkmtm. Gzel, temiz bir otelin tadn karyordum. lkin tra oldum, sonra banyoya girdim. Telefon ald. stmden sular szarak yatan bandaki telefona gittim. Telefon eden otel ktibi, - Bir bey sizinle grmek istiyor efendim, dedi. plak ve slak olduum iin derim rperdi. Islak tavuk gibi silkinip, sordum: -Kimmi? Anladma gre, otel ktibi de, benimle grmek isteyene kim olduunu sordu, sonra bana, - Hayranlarnzdanm efendim. Sizinle telefonda grmek istiyor... Herhangibirisi olsa, ya reddeder ya atlatrdm. Ama "hayranlarmdan" olunca durum deiiyordu. Srtmdan baldrlarma doru bir titreme geirdim. Bu titremeyle salarmdan srayan su damlacklar yine stme iseledi. DIRN SAYGILARIMI SUNARIM T 55 -Verin telefonu, grelim. Telefonda hayranmn sesini duydum: - Hasan Beyefendi, zatliniz misiniz efendim? ... Bir titreme daha geirdim, ama bu kez souktan deil, iinip kaslmaktan... "Zatliniz"li konumalar hi sevmem. nk karmzdaki bize ikidebir "zatliniz" dedike, biz de ona, ister istemez "bendeniz" demek zorunda kalrz. -Evet, bendenizim efendim... Kendi sesim bana bile yabanc geliyor. - Hasan Beyefendi, terifinizi duyar duymaz hemen koup geldim. Bendeniz hayranlarnzdan... yle dm ki dilerim birbirine arpyor. Bir de st ste haprmaya balamaz mym! -Estafurullah efendim... Hapuu!.. Telefonun azln havluyla sildim. - Zatlinizi rahatsz etmiyorum ya... -Ha... ha... hapuuu... Hayr, ne mnasebet... - Allakna... Yoksa uyandrdm m sizi? Uyumuyordunuz ya?

-Uyu... hapuuu... Uyumuyordum... -Ah affedersiniz, sizi uyandrdm. -Hayr efendim, uyumuyordum... Hapuuu... - Siz beni tanmazsnz ama, biz sizi ok iyi tanyoruz. - Teekkr ederim. Kolumda, bacamda, gsmde ty dipleri prtk prtk kabarm. 56 ZBKLGN SONU YOK -Ha ha... hapuuu... - Ltfederseniz yemei birlikte yiyelim. Arkadalar da sizi bekliyorlar. eref verirsiniz. -Estafurullah... - Ltfedersiniz. -Mahcup ediyorsunuz. - Bizim iin bahtiyarlk olur efendim. - Allah mrler versin efendim. Hayatmda hi byle saray dalkavukluu yapma-mmdr. Tek adamn konumas bitsin diye ona da katlandm. Adam, hayranlarmdan olduundan "Ykanyordum, sonra konualm" diyemezdim. "Ksa kesin" de diyemezdim, telefonu da kapatamazdm. Onun iin ite byle tiril tiril titredim. Hayranm beni otelin salonunda bekleyecekti. Kurulanp giyindim, aa indim. Salonda ayr ayr oturan be kii vard ama acaba hayranm hangisi? Herhalde u k giyimli adamdr, belki u iriyar olan... Resepsiyondaki grevliye sordum: - Beni arayan kim? -Gazete okuyan bey... yice krtpil, sklm pklm biri... Yanna gittim! Beni yukardan aaya kmseyerek szd. Anlalan onun da beni gz tutmamt. Telefonda ok saygl konumasndan piman bir hali vard. Ama DERtN SAYGILARIMI SUNARIM 57 bikez konumaya saygl balad iin birden geri dnemiyordu. Ayaa kalkt: -Ah efendim, ah beyefendiciim... Bilseniz, bizi nasl bahtiyar ettiniz. oktanberidir yolunuzu bekliyorduk. Buyurunuz gidelim efendim. Beni ne geirdi. Kaplardan geerken, bana kolaylk olsun diye kolumu okar, srtm svazlar gibi oluyor, sonra bu davran saygya aykr olmasn diye vazgeiyor. Otelden ktk. - Arkadalar ehir Kulbnde. Oraya gidelim emrederseniz. -Estafurullah... -sterseniz baka yere... Nasl emredersiniz? -Zatliniz bilirsiniz efendim. -Arzunuza kalm efendim. Adam ar saygl konumasyla beni de Hacivat-latrd. Soluma geti, hem de biraz geriden yryor. Neyse ehir Kulb uzakta deilmi. Kulbn lokanta salonuna getik. Oturacam sandalyeyi altma srd. Listeyi bana verdi: - Ne alrsnz ikilerden efendim? - Teekkr ederim, gndz imem. Yemeye baladk. Adamn ar saygsndan yle utanyorum ki, dayak m yiyorum, yemek mi, anladm yok. Yanmzdan geen birinin kolundan tuttu, beni gstererek, -Bak, ne srpriz!., dedi, imdi beyefendinin kim olduunu sylesem aarsn... Hasan Bey... ZBKLN SONU YOK 58 br adam, -Tanmaz mym hi efendim, tanmaz mym... Maallah, maallah... diyerek, sandalyeyi ekip yanma oturdu. Yani, sknt birken iki oldu. "Zatli-niz", "Bendeniz", "Estafurullah", "Malumuliniz...", "Beyefendiciim...", "Arz ettiim gibi..." yle bunaldm, skntdan patlayacam. - O yazlar nasl da yazyorsunuz beyefendi, hayret valla... Pohpohlamalar houma gitmiyor deil, gidiyor gitmesine, ama yine de skldm. Suratmda bir utanga glmseme. Bu kez ikisi birden tutturdu: - Onlar yazlr eyler deil efendim... Bir aheser herbiri... O yazlar nasl yazyorsunuz? - Basbaya yazyorum ite... -Ne veludiyet efendim... Maallah... O kadar ok nasl yazlr? Bunun srr nedir beyefendi?

Onun srrn bilsem de sylemem; sylersem, sanki onlar da hemen yazmaya balayacaklar. - Efendim, bunun srr sknt... Bizim ev kalabalk... Geim de zor. Ben de durmadan yazmak zorunda kalyorum. - Hih hih hih... Keh keh keh... Hi zorla yazlm yazya benziyor mu onlar? br de glyor: - yleyse Allah sizi hi skntdan kurtarmasn... Hah hah hah... DHRlN SAYGILARIMI SUNARIM -Allah skntnz daha da artrsn Hasan Beyefendi... Bika kii daha geldi soframza. Sofra kalabalk-latka benimle ilk tanan da rahatlamaya balad. - Ben, dedi, resmiyetten hi holanmam... Msaade ederseniz resmiyeti kaldralm aradan... Hay Allah raz olsun... - Tabii, dedim, resmiyetin ne gerei var... Ondan sonra, Hasan Bey yerine, bana Hasan demeye baladlar. Ama adm ezberleyeceklermi gibi, ikidebir Hasan, Hasan diyorlar... -Hasan... - Efendim? - Hani senin bir yazn vard... Ne yazyd be! Hani olursa bu kadar olur... Konuma ilerledike daha da aldlar. -Hasancm... - Efendim? -O yazlar nasl yazyorsun be... Bir daha anlat allakna... -Valla bilmem ki... Yazyorum ite. Bizim iimiz bu... Gelenler artt. Masamza bir masa daha eklediler. -Hasan yahu... - Efendim? -O demin anlattn bir daha anlatsana n'olur. Bu arkadalar da duysun. 59 60 ZBKLN SONU YOK Beni buraya getiren, brlerine gre onunla samimiyetimiz be on dakika daha eski olduundan, yeni gelenlere benim reklamm yapyor: - Bu Hasan var ya, bu Hasan... Siz onun byle mymnt grnne bakmayn... Tanmayan biri, adam yerine bile koymaz. Ama ok iyi yazardr yani... Bana dnd: -Hasan be! - Efendim? - Hani sen, inceleme iin bir yaz yazmtn, hatrladn m? -Evet... -Ulan Hasan, ne yazyd o be... Vay anasn... lerinden birisi tarta tarta, sarsa sarsa, szde ensemi okadktan sonra, -Yazar maallah yazar... dedi. - Ulan Hasan. - Efendim? - Ulan, o kadar yazy ne zaman yazyorsun be... Yuf! Vay anasn... Benim yerime, oradan baka biri cevap verdi: -Yazar namussuz yazar... Bozuldum ama, hepsi de hayranlarm olduu iin sesimi de karamyorum. Biri srtarak yanam makaslad: -Zehir gibi yazyor hergele... Dalga m geiyorlar, ciddi mi konuuyorlar, onu da anlayamyorum. Anlasam, sanki ne yapacam? Hi... Bikez makas ateine almlar. DERN SAYGILARIMI SUNARIM Artk adm bile sylemez oldular. "Ulan", "Hey!", "Bana bak!", "Hit!" diye sesleniyorlar. - Ulan! Artk iyice kafam kzd. "Efendim?" diyemedim. -Ne var be! diye bardm. - Sen o yazlar... -Ne olmu? - Yazar valla... Namussuzun geenlerde bir yazs vard... yle biraz ciddileeyim de kendilerine gelsinler diye dndm. Suratm asp kalarm attm, ama pozumu almaya kalmadan, biri enseme bir tokat patlatp, -Hayt aslan beee!.. diye bard.

Yanmdaki de bo brme bir dirsek atp, -Ulan alak, dktryorsun be! dedi. Yemek oktan bitmiti. Birden ayaa kalkp, olabildiim en byk ciddiliimle, -Msaade ederseniz... dedim. Koluma, elime, eteime yaptlar. - Yooo... Krk ylda bir elimize geirmiiz, seni brakr myz ulan... Biri yanamdan makas ald, biri suratm okad, biri enseme vurdu, biri srtm svazlad... -Brakn yahu, gideceim! diye bardm. -Bizi burda brakp gidersen dnyann en alak adamsn! 61 ZBKLN SONU YOK 62 Oturdum. Durmadan yazlarm vyorlar ama ne vme... Trk Ceza Kanununda "Madde-i mahsus tasrihi ile hakaret" dedikleri, ite bunlarn vgleri!.. Sululuklar koyulatka, beni buraya getiren, brlerine, -Yani o kadar da iirmeyin ulan, dedi, yazyor da ne yazyor be... Baka biri, - Doru, dedi, o kadar da bytmeyelim, dnyada herkesin bir ii var, onunki de yazmak... - O kadarn babam bile yazar... - Yoksa vaktim yok... Bo vaktim olsa... -O da bizim iimizi yapabilir mi bakalm... Sol boluuma bir dirsek atp, -Hit, biey sylesene be... yle deil mi ulan? dedi. Artk sabrm tamt. imden "Ya Allah!" deyip, yaradana snarak solumdakinin surat budur diye bir amar kardm, samdakinin de ensesi budur diyerek bir aplak indirdim, eh grseydiniz, siz de beenirdiniz. - Tabii siz de yazarsnz ulan hergeleler! diye bardm. Hep birden kahkahay bastlar. Biri, - Yok yahu, dedi, nerden yazacam... Bizimkisi laf ite! Baka biri, - Yahu, ben mektup bile yazamyorum... dedi. DERtN SAYGILARIMI SUNARIM 63 ki saati akn, biz o masada ite byle akalatk szde. Sonra hep birlikte kalktk, beni otelime getirip braktlar. Gece ateim 39,5'a ykseldi. Gndz, banyodan plak knca tmtm. Ertesi sabah, hastalandm renince, hepsi de odama geldi, evremde pervane kesildiler. Kimi hekim getirdi, kimi eczaneye koup ila ald. ki gn sonra beni uurlamaya, bineceim otobse gelmilerdi. Ellerinde birer hediye paketi vard. Benimle yine, Hasan Beyefendi, diye konuuyorlard. ok saygl davranyorlard. Otobs kalkarken lokantada enok sululuk yapan, - Hasan Beyefendi, bizleri gnlden karmaynz... dedi. imdi onlarn hepsiyle mektuplayorum. "Pek Sayn" yada "Sayn stat," diye balayan mektuplar "Derin sayglarm sunarm," diye bitiyor. Biz Adam Olmayz adl kitaptan Arsa lazetelerde u ilan kmt: "istanbul (........)'c cra Memurluundan: Bir bori tan dolay mahcuz olup satlmasna karar verilen Beyazt (........) Sok.ta 78 metrekare arsa 2.5.956 aramba gn saat 16.30'dan 17'ye kadar, birinci artrma muhammen kymetin yzde yetmibeini bulmad takdirde 4.5.956 Cuma gn ayn saatte ikinci ak artrma suretiyle enok pey srene pein para ile satlaca ilan olunur." Gazetede ilan edilen gn ve saatte icra dairesi salonu, arsay almak iin teminat akesi yatranlarla doluydu. Alclarn hemen hepsi, ehrin belli bal emlakileriydi, hepsi de birbirlerini tanyor, birbirleriyle konuuyorlard. Yalnz Hner Emlak Brosu sahibi hsan Beyle Garanti Yap ve naat Brosu sa- { hibi Yaar Bey birbirlerinin amansz rakibi olduklaARSA 65 rndan ok souk selamlamlar, sonra salonun iki bana gemilerdi. nceden inceye birbirlerini szyorlard.

Tam saatinde icra memuru, ilkin satlacak arsay, "imalen falan yer, sarkan filan yer" diye anlatp tapudaki pafta ve parsel saylarn da syledikten sonra, icrann belirledii fiyat bard: - kibinyzyetmi lira!.. Bir sessizlik, sonra bir uultu oldu. Emlak komisyoncularndan biri, -Seksen! dedi. Tellal bard: - kibinyzseksen lira. Arkadan, -bin!.. diye bir ses duyuldu. Tellal tekrarlad. Hner Emlak Brosu sahibi hsan Bey, bin diyen adama yaklat, - Arif Bey, ikiyz... dedi. Arif Bey dedii adam, - Olmaz, dedi, beyz verirsen ekilirim. Tellal: -bin!.. bin!.. diye barrken hsan Beyle Arif Bey de pazarlk ediyorlard. Drtyz lira zerinden anlatlar. 400 liray alan komisyoncu Arif artrmadan ekilmiti. O zaman hsan Bey, -binyz!.. diye bard: -binyz lira!.. T ZBK1.0GN SONU YOK 66 Garanti Yap Brosu sahibi Yaar Bey, rakibi hsan Beyin en ufak hareketini gzden karmad iin, komisyoncu Arife artrmadan ekilmesi iin drtyz lira verdiini de grmt. Adamlarndan birine gz krpt. Kendine gz krplan, burnunun ucu alkolik bir morart ile imi adam, "binbeyz" diye bard. hsan Bey aldrmaz grnd. Ama oradan baka bir ses ykseldi: -Sekizyze bende!.. Yaar Bey bu adama sokuldu, -Rza Bey ikiyz vereyim ekil!., dedi. Rza Bey drtyze raz oldu, ekildi. -Drtbin!.. Bu hsan Beyin bir adamyd. Yaar Beyin adam, ald iaret zerine, - Drtbinbeyz! dedi. hsan Beyle, Yaar ilgisiz duruyorlar, ama birbirlerinin en ufak hareketlerini de gzden karmadan kendi adamlarna, nceden aralarnda kararlatrlm gz, ka, el iaretleri veriyorlard. ki byk rakipten ayrca araya girenlerin kimisine hsan Bey, kimisine de Yaar Bey, ellerine havadan er beer yz lira vererek onlar artrma d brakyorlard. hsan Bey ok kzgnd, bu kez kendisi, -Bebin!.. diye bard. Yaar Bey, - Altbin!.. diye cevap verdi. ARSA 67 Oysa hsan Bey, zellikle kzm gibi grnmt. Hesabna gre arsa deerinden ok artrlmt. Maksad arsay Yaar'n stnde braktrmakt. Hem de yle oldu. Arsa, altbine Yaar'da kald. Kendisi saa sola havadan dokuzyz lira vermiti ama, byle eyler olurdu. Rakibi de hem arsay deerinden pahal alm, hem de artrmadan ekilsinler diye br komisyonculara binyz lira datmt. Emlakiler salonu boalttlar. O zaman hsan Beyin akl bana gelir gibi oldu. Kazk att sand Yaar otuz yllk emlakiydi. Hi byle kurt herif kazk yer miydi? Bunda bir i vard ama, neydi? Ya arsa kamulatrma blgesinde olduu iin bir yolunu bulup belediyeye ok yksek fiyatla satacak yada nnden cadde filan geecek, "erefiye" kazanacakt. Evet, bu arsay kaptrmakla mutlaka kazk yemiti. O hrsla rakibinin yazhanesine gitti. Sadan soldan konutuktan sonra, - Bugn aldn arsay bana satar msn Yaar Bey? dedi. Yaar Bey, arsay almakla kazk yediini hemen anlamt. Onun iin bu teklifi frsat bildi. -Onbin!.. dedi. -Pekl... hsan Bey onbin liray sayd, kt imzaland. Yaar Bey o gece uyuyamad. Bu hsan denen herifin pazarlksz mal ald imdiye kadar grlmemiti. Hi pazarlksz onbini trink diye saymt. BunI I ZBKLN SONU YOK 68 da anlayamad bir i olacakt. Ya arsa fiyatlar birdenbire ykselecek, ya altn decek, ille biey olacakt. Sabah zor etti. Erkenden rakibinin yazhanesine gitti. nce havalardan, sonra ilerden konutuktan sonra, - Dn sana sattm arsay bana geri satar msn? dedi.

hsan Bey dnd. yle bir fiyat syleyeyim ki hem herifin niyetini, hem de arsann deerini anla-yaym diye geirdi iinden. yle bir fiyat ki Yaar alamasn. -Yirmibin!.. dedi. -Razym. Al, yirmibin!.. Vay anasn!.. Yine kazk yemiti. imdiye kadar yazhanesine hi gelmeyen Yaar Beyin bu geliindeki haince maksad anlamalyd. Bu Yaar denen herif, i siyaseti, d siyaseti, dnya durumunu gn gnne izler, ne zaman gayrimenkul deerinin artacan, parann deceini bilirdi. ki gn bunu dnd. Sonra yedii kazn acsn kartmak iin, rakibinin yazhanesine gitti. Kahveleri ierlerken, - Benden aldn arsay satar msn? dedi. -Otuzbin... Trink paralar sayd. Yaar Bey, krkbin demediine piman olmutu, ama i iten gemiti. Bu hsan denen hergele nasl da onu kafese koymutu? Demek bu arsada bir i var ki herif bir tahtada otuzbini saymt. Daha bikez bile arsay gidip grmemiti. Acaba arsada tarihi deeri olan bir ta, bir mezar filan m ARSA 69 vard? Ne olursa olsun kaz yedii kesindi. Acaba?.. Bir hafta bu acabay dnd... Sonunda dayanamad, rakibinin ayana gitti. Hobeten sonra, -O arsay sat bana!., dedi. -Ellibinden elli para aa vermem!.. -Al paran!.. Bu kez kaz yiyen, arsay satm olan hsan'd. gn sonra seksenbine arsay geri ald. Daha ertesi gn de yzbine Yaar Beye satt. Yaar Bey yzbine ald arsay drt gn sonra rakibine yzyirmibine devretti. En sonunda arsa yzseksen bin liraya Yaar Beyde kalmt. hsan'n ii iini yiyordu. Ancak on gn dayanabildi. Yaar'm yazhanesine gitti. -kiyzbin vereyim, arsay geri ver!., dedi. Yaar Bey, - Bir mteri kt, sattm, dedi. -Kaa? - kiyzellibine!.. hsan Bey sinirden titriyordu. Terbiyeyi, nezaketi, hereyi unutmutu. Rakibine, -Alak!., diye bard, yle arsa hi ikiyzellibine satlr m? Madem satacaktn ne diye yabancya sattn? Boyuna birbirimize satyor, ikimiz de kazanyorduk. Yaar Bey ok zgnd, - Sorma, dedi, hi sorma, ben o arsay sana su iinde yzbine satardm. Bir eeklik ettim. hsan Bey, 70 ZBKLN SONU YOK -Tabii eeklik ettin, dedi. Ben senden yzbine alr, baka bir eee beyzbine satardm. Yaar Bey, -Doru, diye cevap verdi, ikimiz de kazk yedik... Damda Deli Var adl kitaptan ELBET BR BLDMZ VAR 71 Elbet Bir Bildiimiz Var antklarmn nc gn evlenmeye karar vermiler. yi bir ailenin kz. Anas, babas da namus iinde ok titiz. Kz, - Bu byle srp gitmez. Gel beni ailemden iste! diyor. Yumuak bal bir adam. Hibieye kar durmaz. - Peki, yarn akam evinize gelir, seni babandan isterim, diyor. Kz, durumu annesine ayor. Anne de kocasna sylyor. Ertesi gn, damat adayn bekliyorlar. Akamzeri, at kap geliyor. Buyur ediyorlar. Oturuluyor, kahveler iiliyor, konuuluyor. Ama delikanlnn evlenmeden hi sz at yok. Kalkp gitmiyor da. Akam oluyor. Sofraya aryorlar. Yemek yeniyor. Yemekten sonra kahve iiliyor. Delikanlda hi I 72 ZBKLN SONU YOK evlenme az yok. Vakit geceyarsn geiyor. Kovacak deiller ya... -Buyurun, yatanz hazr... diyorlar. Kz da koluna alp yatak odasna girerken kzn babasnn kan tepesine sryor: - Ne oluyor olum?

Bizimki hi telasz, kzn babasna, -Dur canm sen... diyor. - Dur olur mu? - Dur sen, nene lazm, dur... Allah Allah... Dur yahu... Elbet bizim de bir bildiimiz var. Dur bakalm. Hem byle syler, hem kz kolundan yatak odasna ekermi. Bunlar yle de gvenli sylyor ki, kzn babas arm. -Allah Allah... Elbet bizim de bir bildiimiz var canm. Durun bakalm. Bekleyin hele... Yatak odasnn kaps kapanyor. Ana, baba akn: - Dur bakalm, bildii neymi... diye bekliyorlar. Onun ilk vakas buymu. Belki de tpk tpksna byle olmamtr da baka trl olmutur. Ama bizim kulamza byle geldi. Sabahleyin yatak odasndan kyor. Ana baba uyumam. Kzn babas yzn kzdrp soruyor: - Eee, ne olacak bakalm?.. -Durun canm, tela etmeyin siz. Allah Allah... Elbet bizim de bir bildiimiz var. ELBET BR BLDMZ VAR 73 Sabah kahvalts da karyorlar. Sonra evdekilere, - Allahasmarladk... diyor. Bu sefer kz iki gz iki eme amana dyor. - Yahu dur sen, dur. Alama. Alama bakalm. Elbet bizim de bir bildiimiz var. Acaba bildii nedir, diye bekleyedursunlar, delikanl bir daha grnrlerde yok. Ara da bulasn. Kendisi hapisaneye gelmeden nce, maceralar geldi. Girermi kuma maazasna, -ndir u topu!., dermi. Topu kolunun altna alr, karm. Neye uradn aran kuma, o otomobile binerken koluna yaprm. - Yahu brak kolumu, brak sen. Brak canm. Kuman yemedik ya... Allah Allah... Nene lazm senin... Dur bakalm. Dur, dur bakalm. Bekle! Elbet bizim de bir bildiimiz var. Bu szleri kendisine o kadar gvenli, kesin sylyormu ki, karsndaki ister istemez donup kalyor, hatta, -Dur bakalm, bildii neymi? diye meraka bile dyormu. Bunlardan hibiri merakn giderememi. nk bir gren onu bir daha gremiyor. Onun dilden dile dolaan ileri bir deil, bin deil. Ama yapt ilerin hepsinin de yolu yntemi bir. ZBKLGN SONU YOK 74 Hele bign bir zavall tramvay biletisine yaptn anlattlar. Dinleyenler gle gle katld. Bign tramvaya binmi, biletiye, -Ver u para antasn!., demi. - Neye? -Ver sen, ver!.. - Neye vereyim canm? -Allah Allah... Ver sen yahu, ver sen... Ver diyorum sana. Nene lazm senin? Ver bakalm bikez, biz ne yapacaz gr. Elbet bizim de bir bildiimiz var. akna dnen bileti, boynundan para antasn karp veriyor. br antay soukkanllkla alp iniyor tramvaydan. yle kat, kotuu da yok. Ar ar yoluna gidiyor. Tramvaydaki yolcular donup kalmlar, arkasndan bakyorlar. Gidi o gidi... Bize, onun belki yz vakasn anlattlar. Hi de yakalanp cezaevini boylamam ama, yaptklar dillerde dolanyor. Belki de anlatrken bire bin katyorlar. Herneyse... Derken, bir akamzeri cezaevine getirdiler. Ufak tefek bir olan. Otuzbe yanda ama, yirmibe ancak gsteriyor. Gzleri ine ba kadar kk, cin gibi biey. yle konukan da deil. ki gn kouta sesi soluu kmadan durdu. nc gn bombas patlad. Mahkmlardan hi tanmad, ama gzne kestirdii birine gitmi. Birdenbire adama, ELBET BR BLDMZ VAR 75 -Elli lira ver!., demi. - Ne yapacaksn? -Ver sen... Ver yahu!.. Ver diyorum. -Peki, ne olacak? -Allah Allah... Ver be kardeim. Nene lazm, ver sen!.. Hl duruyor. Versene birader! Elbet bizim de bir bildiimiz var. Adam da, acaba bildii nedir, diye merak etmi, elli liray vermi: -Al bakalm ne olacak...

Paray alp gitmi. Artk cezaevinde onun numarasn renmeyen kalmad. Mahkmlar, gardiyanlar, mdr herkes biliyor. Cezaevine giriinin haftasna ortadan kayboldu. Derken i anlald. Akamzeri nbeti gardiyana gidiyor, -A u kapy!., diyor. Ama, demeden demeye fark var. Bakas dese gardiyan suratna iki de tokat atar. Ona, - Ne olacak? diye soruyor. -Allah Allah... A sen yahu... Elbet bizim de bir bildiimiz var. A bakalm. Gardiyan, kou kapsn ayor. - Gel benimle beraber! - Ne olacak? - Gel sen yahu, gel! ZBKl.fiN SONU YOK 76 O nde, gardiyan arkada baheye kyorlar. -A u kapy!.. - Neden? - A yahu sen... Nene lazm senin? A bakalm, ne olacak... Elbet bizim de bir bildiimiz var, a sen! Gardiyan ayor. Acaba ne olacak diye merak ediyor. br, elini kolunu sallayarak yryp gidiyor. Gdtgd adl kitaptan Ne Enayiler Var! trpr Enver geldi. Salarn kesmiler. Giyimi kuam kont. Arkasndan da iki bavul geldi. Eski arkadalar, - Gemi olsun! dediler. O da onlara, - Eyvallah aa... dedi. Meydanc demli ay getirdi. Prpr Enver ocakya, - Arkadalara da ay yap! dedi. Kou aas Krt Abo, Prpr Enver'in ensesine dosta bir aplak indirdi, -Ulan Prpr, yoksa bu sefer de karakol binasn m sattn? diye sordu. Prpr Enver, -Yok aa, bu sefer camiden yakalayp getirdiler, dedi. "Camiden yakaladlar" demek, hapisane dilinde "susuzum" demektir. I ZBKLGN SONU YOK 78 Ordakiler, Prpr'n bu szne gldler. Akam, Krt Abo'nun kouunda Prpr'a ziyafet ekildi. Yemekten sonra, hapisane dilinde "sarkz" denilen esrar doldurulmu ift ktl cgara elden ele dolat. Bika kez dolaan cgaradan iine derin derin duman ekip boulurcasna ksren Prpr, - Ben kafam tuttum, dedi. Krt Abo adamlarna, -Postay kurun! dedi. Yere bir battaniye serildi. Erketeci kapy tuttu. Krt Abo, krmz kuann arasndan kard bir ift kemik zar, yazmann stne frlatt. Prpr zar avucunda sallad, sallad, elini, "Hh!" diye bir ses kararak gsne vurduktan sonra frlatt. Oyuncu be kiiydi. Zar elden ele dolayordu. Prpr bika el st ste verdi. Kendisine atlan zar, sa elinin tersiyle itti, -Kesik! dedi. ans deniyordu. Ama yine verdi. Bir yz lira frlatt. Zar sallayan, -n, arkas? diye sordu. -ano pano... Yirmi n, seksen arka. Bir de yz liray kaldrd. O gece Prpr beyz lira tld. Ertesi gece daha ok, daha ertesi gece daha da ok. Hep tlyordu. On gn sonra Prpr'da para suyunu ekti. nce ' bavulda getirdii ipek pijamay, amarlar, sonra NE ENAYLER VAR! 79 bavullar okuttu. Parmandaki yzkle, kol saatini daha nce rehin koymu, ama rehinden kurtarama-mt. darede param var, diye Krt Abo'dan bor istedi. Manoyu toplayan Abo, - Postay kesin! dedi.

Barbut kalkt. Abo, Prpr'n idarede paras olup olmadn renmek iin adam yollad. Prpr'n idarede on paras yoktu. Bunu renince Abo, Prpr'a iki tokat att, kna bir tekme vurdu. Prpr' baka koua attlar. Prpr yatan da satt, tam bir "dem Baba" oldu. Prpr, hapisanede bu duruma dnce kouta arkadalarna kendi maceralarn anlatrd. ok tatl, srkleyici bir anlat vard. Onun dolandrclk hikyelerini dinleyen herkes kahkahadan krlrd. Hapisaneye evgenli Slman Aa adnda biri geldi. Kynn aasym. Dmanlarndan birini, parayla tuttuu birine ldrtm. Sonra i anlalnca kodesi boylam. evgenli Slman Aa, ellisini gekin, iriyar bir adam. Merak, mal mlk sahibi olmak. Cinayeti de buyzden iletmi. Kyn yardan ou onunmu. ift, ubuk, davar, sr dolu. Bir de deirmeni var. Her hafta ziyaretine kars birden, bisr de hsm geliyor. Kouta herkes Prpr Enver'e, T ZBKLN SONU YOK 80 -Ulan Enver, u karakol hikyesini anlatsana! diyor. Prpr belki yz kere anlatt karakol hikyesini bir daha anlatyor: -Bign Yusuf'un kahvesinde rahmetli Banker Ali'ylen oturuyoruz. Bir enayi kendi ayayla dt. siz, stelik yeni de evlenmi. Kars da herifin isiz olduunu bilmiyor. e gidiyorum diye sabah evden kar, akam eve dnermi. - Kahve kelerinde srtmekten bktm artk, dedi. Rahmetli Banker Ali, - Senin haline acdm efendi, sana bir iyilik yapmak isterim, dedi. Adam, -Hay Allah senden raz olsun! diye duaya balad. Banker Ali beni gsterip, - Bu arkada emniyet amiridir, sana bir i bulur, dedi. Ben hemen, - Komiserlik yapabilir misin? dedim. Adam, - Valla bilmem ki... dedi. Benim pek o kadar okumam yazmam yoktur. lk'i bitirdim. - Daha iyi, dedim, bu okumularda i yok. Yufka yrekli oluyorlar. Bizim meslekte eline bir sank dt m, Allah yaratt demeyeceksin. Vurduun yerden ses gelecek. NE ENAYLER VAR! 81 Adam, - Ondan yana korkma, dedi, evvelallahn izniynen seni mahcup etmem. Ben, iim var diye ordan ktm. Banker Ali'yle adam kahvede kald. Banker Ali pazarlk etmi. -Ben on para istemem, benimkisi iyilik, demi, ama emniyet amiri 300 lira vermezsen seni komiser yapmaz. Adam 300 liray vermi. evgenli Slman Aa, sa elini bana vurdu, - Vay ulan vay, dedi, u olan ilere bak be! Bu dnyada ne enayiler var!.. Sonra Prpr Efendi? evgenli Slman Aa, Prpr Enver'e, "Prpr Efendi" derdi. Prpr anlatt: -O zamann 300 liras ne demek, imdinin 3 bini... Akam rahmetli Banker Ali'ynen bulutuk. Yl-bk Cafer'in bitirimhanesinde kerize oturduk. Sabaha ikimiz de nanay. Balat'tan aramba'ya doru kyoruz. Ke banda kocaman ahap iki katl bir ev grdk. stnde bir mukavvaya "Kiralk hane. Mracaat: Yandaki berber" diye yazl. Rahmetli Banker Ali berbere girdi, - u kiralk evi bir gezelim, dedi. Evi gezdik. Banker Ali, - Kaa? diye sordu. Berber, -Altm lira, dedi. Ben hemen, ZBKLGN SONU YOK 82 -Tuttuk... dedim. Berber, - Kaparo verin! dedi. - Ne kaparosu yahu, buras karakol olacak, dedim. Sen hemen, "Evim karakol olarak tutuldu, ayl altm liradan bir yllk kirasn pein isterim!" diye ileri Bakanlna bir dileke yaz! Berber, bir senelik pein paray duyunca sevindi. Banker Ali'ye, - Ben gidiyorum, sen evi bir daha iyice gez, taksimat yap! dedim. Ben gittim. Banker Ali, berbere, -Bu giden adam mfettitir... stersen evi yzelli liradan kiralar. Bu i sana ikiyz papele patlar. Ben sevabma yapyorum. Ama mfetti para ister, demi. Berber de ikiyz papeli toka etmi.

evgenli Slman Aa, sa elini bana vurdu, -Vay ulan vay... dedi, yahu u dnyada ne hayvanlar var be... Bu kadar eeklik de olur mu? Sonra Prpr Efendi? - Ondan sonra biz ikiyz papeli alnca doru gidip bir bayrak satn aldk. Evin olduu yerin adn sorup rendik. "Selamn Kavlen Karakolu" diye bir levha yazdrdk. Levhay evin kapsna aktk. Bayra da evin ikinci katnn balkonuna bir direkle astk. evgenli Slman Aa, kendi bana bir aplak indirdi, NE ENAYLER VAR! 83 - Vay ulan vay, dedi, ulan Prpr Efendi atyorsun. Hi yle karakol olur mu? Prpr, - Yalanm varsa surdan kmaya ksmet olmasn, dedi. Yahu, o zamann karakollar yleydi; bir sac sobadan duman tterse, odann dam akarsa, iki krk iskemleyle bir masa, bir de yampiri dolap olursa, masann stnde de inelenmi tomarla evrak durursa anla ki oras karakoldur. - Sonra Prpr Efendi? -Sonra, ordan, bir gn nce adam grdmz kahveye gittik. Adam bizi bekliyor. Banker Ali adama, -Senin iin oldu arkada, dedi. Selamn Kavlen Karakoluna tayinini yaptrdk. Hemen bir komiser elbisesi yaptr, ie bala. Adam, nasl teekkr edeceini bilemiyor. Ben adama, -Yalnz dedim, karakol yeni kuruldu. Onun iin kadro eksiktir. Bika zaman iin karakolda bibana alacaksn. Bir aya kalmaz, polisler, bekiler gelir. Adam alp karakola gtrdk. evgenli Slman Aa, bir elini bana vurarak, -Vay ulan vay, dnyada ne eekler var be!., diye bard. - Biz, iki gn sonra karakola gittik. Adam gcr gcr bir komiser elbisesi yaptrm. Beni grnce ayaa frlayp selam akt. Baktk iler iyi. Banker 84 ZBKLN SONU YOK Ali ile dar ktk. Yoldan geenlerden gzmze kestirdiimiz birini evirdik. - Biraz karakola kadar gelir misiniz? Adam, - Neden? diye sordu. - Nedenini karakolda renirsin. - Benim karakolluk bir iim yok. - Efendi, bizi zor kullanmaya mecbur etme! Kanun namna karakola kadar gel, ite o kadar... Adam karakola soktuk. Ben komisere, - Yazn unun hviyetini! dedim. Odadan ktm. Pazarl Banker Ali yapyor. Heriften onbe kt kesiyor. Adam, yakasn karakoldan kurtarsn da onbe deil, yirmibe verecek. evgenli Slman Aa, elini bana vurup, - Vay ulan vaay, diye bard. Dnyada ne hayvanlar var be... Sonra Prpr Efendi? - Sonra birader, biz artk, yoldan geleni geeni eviriyoruz. Herifi, szde sabkallardan birine benzetiyoruz. Adam, "Ben o deilim," diyor. "Mdriyete git de derdini anlat!" Hibir eksiklii yoksa nfus kdn soruyoruz. Yoksa yand. Gnde on onbe kiiyi kesiyoruz. - Vay ulan vaay... Dnyada ne sersemler var be... -Derken kardeim, komiser balad, ben ileri bibama yetitiremiyorum, buraya polis lazm diye sylenmeye. "Ne ii birader?" diye sorduk. Bir NE ENAYLER VAR! T 85 tomar evrak karmasn m ortaya! Biz darda yol keserken, bizim karakola sahiden evrak gelirmi, karakolu sahici karakol sanmlar. Kavgaclar, davaclar, ikyetiler karakola dolarm. Bizim komiser de onun bunun istidasn, ifadesini alp mdriyete gnderirmi. Dahasn syleyeyim mi, mdriyetten de cevaplar, emirler, yazlar gelmeye balam. evgenli Slman Aa, - Vay ulan vaay... dedi, atyorsun ulan Prpr Efendi. Prpr Enver elindeki dolma kalnlnda ii esrar dolu cgaray pt, -Atyorsam, nah u nimet arpsn... dedi. Ben rahmetli Banker Ali'ye, - Olum hemen tyelim, enseleneceiz, dedim. O, - Daha dur bakalm, diyor. Bign de karakola geldik, ierde bizim komiserden baka iki de baka polis var. Bizim komiser, - Mdriyete kadro eksiinin tamamlanmas iin yazmtm, imdilik bu arkadalar gndermiler, dedi.

Bizim karakol, basbaya, sahici karakol oluyor. Ama biz yine ileri yrtyoruz. Gelgeldim kira iin ileri Bakanlna yazlan dileke ii bozdu. Bir de stelik bizim komiser, "ki aydr maa almadm" diye yazm. Devletten para istenir mi yahu? Hi para istenmese, bizim karakol bal gibi yryp gidecek. Komiser ayln, ev sahibi de kira isteyince, "Bu Se86 ZBKLGN SONU YOK lamn Kavlen Karakolu da nereden kt? Gidip hele bir bakn!" demiler. Biz de yoldan geen birini, stnde nfus kd yok, diye karakola tkmz. Bir de ieri girdik ki, btn mdriyet ierde. kinci ube memurlar bizi grnce, "Ulan Prpr, ulan Banker Ali, biz de sizi aryorduk," diye bileimize yaptlar. Bizim komiser de ierden, mdriyetten gelenlere bar bar baryor: "Yahu, ben bu Selamn Kavlen Karakolunun iki aydr resmen komiseriyim!.." te o karakol hikyesi byle... Bizi enseleyip ieri tktlar. evgenli Slman Aa, alnna bir aplak daha indirip, - Vay ulan vaay, diye bard. Yahu u dnyada ne adamlar var be... Prpr Enver hergn bir baka hikye anlatyordu. Beyazt yangn kulesini ikibin liraya nasl satm? Hikyeyi dinlerken evgenli Slman Aa, sa elinin ayasn belki on kere banda aplatp, -Vay ulan vaay... diye baryor, yahu u dnyada ne hrtlar var be... Ulan, Beyazt Kulesi de satn alnr m be?.. Prpr Enver'e, -Ulan Prpr, Kpr'y nasl sattn? Anlatsana unu, diyorlar. Prpr, azndan bal akarak tatl tatl Galata Kprsn bin liraya nasl sattn anlatyor. evgenli Slman Aa o anlatrken hop oturup hop kalkyor: NE ENAYLER VAR! 87 -Vay ulan vay... Kpr satn alnr m? Dnyada ne hyarlar var be... Prpr Enver'in stne dyorlar: -Prpr, tramvay nasl satmtn anlatsana!.. evgenli Slman Aa, -Yok deve!., diyor, ulan hi tramvay satlr m? Prpr Enver, tramvay nasl sattn anlatyor. evgenli Slman Aa, -Vay ulan vaaay... diye baryor, demek bu dnyada tramvay da satn alacak kzler var ha... - Ulan Prpr, Eminn Meydanndaki saati nasl satmtn? Prpr anlatyor. evgenli Slman Aa aryor. Etraftan, - O daha biey deil, bu Prpr tirenleri satar, denizi bile satar be... diyorlar. Slman Aa, -Yahu, diyor. Bu zamanda da byle enayiler, byle hayvanlar var demek? Prpr Enver'le evgenli Slman Aa ok iyi uyutular, sk fk arkada oldular. Hep beraberler. Hapisanenin bahesine kp fsl fsl bieyler konuuyorlar. Cezaevinin iki bahesi var. Orta bahe, biri de st bahe. st bahenin otlar adam boyu byd. Bir zaman sonra Prpr Enver, yine Krt Abo'nun kouunda grnmeye balad. Yine kumara oturuyor. Her gece be altyz lira tlyor. T ZBKLN SONU YOK 88 Bir akamzeri, hapisanenin bahesinde ac ac bir lk duyuldu. Herkes sese kotu. evgenli Slman Aa alm Prpr' ayann altna, vuruyor ha vuruyor. Prpr cyak cyak baryor. Slman Aann elinden Prpr' kurtarmak ok zor oldu. Biraz daha kurtarmasalar Prpr can verecekti. evgenli Slman Aaya Prpr' neden dvdn soruyorlar, bitrl sylemiyor. Neden sonra i anlald. Prpr Enver, hapisanenin st bahesini evgenli Slman Aaya bebin liraya satm, parann hepsini de alp kumara vermi. O gnden sonra koutakiler ne zaman Prpr'a, -Ulan Prpr, anlat u tramvay nasl sattn... deseler, evgenli Slman Aa hemen koutan dar frlar, Prpr hikyesini bitirmeden ieri girmezdi. Gtdtgtdt adl kitaptan Papipos Milli Dava! Ofc> At ..bicim, bunu baka birisi anlatsa, vallahi ben de inanmazdm, inanlacak gibi deil ki... Ama gzlerimle grdm abicim. O byk grev patlaynca, bizim gazetenin genel yayn mdr,

-Aman Sosyal Hasan kardeim, dedi, ku ol u grevcilerin yanna! altm gazete, satszlk yznden nerdeyse batmak zereyken, birdenbire sosyal gazete olmak zorunda kalmt. Gazetenin sosyal olmasn isteyenlerin banda da ben olduum iin arkadalar bana Sosyal Hasan demeye balamlard. Patronumuz, gazetenin sosyal olmasna karyd. Ama gazeteyi batrmaktansa, - N'apalm, denize den ylana sarlr... deyip, gazetesinin sosyal olmasna boyun emiti. ZUBKLN SONU YOK 90 Sosyal oluun daha ikinci haftasnda gazetenin sat onbin birden artnca, patron buna ok sevindii iin, her sabah gelince arkadalara, -ocuklar, gazeteyi biraz daha sosyal yapamaz msnz? demeye balamt. Ordaki tara muhabirinden gelen ilk telefon haberlerine gre, grevcilerden ikisi ldrlm, bika da yaralanmt. Hemen ktm yola, onyedi saat sonra grev yerindeydim. ehir, anababa gn, herkeste bir aknlk, bir tela... "iler ya ehre inip evleri basarlarsa..." diye sylentiler dolayor ortalkta. Grev blgesini ve grevcileri candarmalar, polisler kuatmlar. Ankara'dan nemli politikaclar da gelmiler ama, yle bir dehet, korku havas sarm ki ortal, hibiri grevcilerin yanlarna deil, yaknlarna bile sokulamiyor. Dahas, candarmalar bile grevcilere sokulmuyor, uzakta duruyorlar. Grevciler, candarma kordonunu yarp ehri basarlarsa, kendileri de ii sanlsn diye kimi zenginler stlerine eski elbise, ayaklarna yrtk ayakkab giymiler, diye de bir sylenti var. Szde, eskicilerde o gn eski elbise, eski ayakkab kalmam, hepsi satlm da yrtk prtk bir palto, bir yeni paltodan daha pahalya gitmi. Ortalkta sylentiler dolayor: - iler yle azmlar ki, artk sz dinleyecek, anlayacak gibi deiller... PAPPOS MLL DAVA! - Hrslarndan kazma, krek saplarn kryorlar-m, kendi elbiselerini paralyorlarm... Benim sylentilerden anladma gre abicim, t vermek, yattrmak iin dardan biri aralarna girecek olsa, grevciler adamcaz parampara edip parasn bile brakmayacaklar. Ne var ki, grevciler de candarma kordonunu yarmaya cesaret edemiyorlar. Candarmalarn ellerinde tfek, grevcilerin ellerinde kazma, krek, kardan birbirlerine bakp duruyorlar. Birara vali, pek iilere sokulamad da, candarma kordonunun arkasndan, -Evlatlarm, yavrularm... Arkadalar... Heme-riler... Yurttalarm... diyecek oldu, yle bir kzgn homurtu uuldad ki, valinin szlerini hoparlrn deliine tkayp valiyi susturdular. Ankara'dan gelenlerden biri de bunu denedi. Arkasnda yirmiye yakn insanla candarmalarn arasnda, glmseyerek grevcilere doru yaklayordu ki, birara baka yana bakm olacam, bir de ne greyim, hepsi birden tabanlar yalam apar topar dnyorlar. Bu son baarsz denemeden sonra, hikimse grevcilerin yanma gitmeye yreklenemedi. Sonra abicim, akam oldu, biz otele ekildik. Ama herkes tetikte... Hatta birara bir grlt oldu da, otel grevlilerinden biri elindeki tenekeyi merdivenden drm, sanki deprem olmu gibi, pijamal adamlar gzleri korkudan fal ta gibi alm, odalarndan dar uradlar. Gece, kulamz kirite, otelin 91 92 ZBKLN SONU YOK salonunda oturmu konuuyoruz. Ordaki politikaclardan birine, kan dklmesinden duyduum znty anlattm. -Evet, dedi, biz genel olarak kan dklmesine alk insanlar deiliz. Bizde insanlarn hayatlarnda yalnz bir kere kanlar dklr. Bu szne pek atm iin, - Bizim kan dktmz hi bilmiyordum... dedim. -Nasl olur, bizde kadn olsun, erkek olsun, her insann hayatnda bir kere mutlaka kan dklr: Erkekler snnet olurken, kadnlar da ilk evlilik gecesinde... Biz byle sama sapan konuup dururken, Ankara'dan telefonla bildirmiler, yarn sabah Sait Kpl Bey gelecekmi... Abicim, korkmadm dersem yalan... Sabaha kadar korkulu ryalar grdm. Ryamda grevciler beni yakalyorlar, paralamaya balyorlar. "Bana Sosyal Hasan derler. Ben de sizdenim. Kymayn bana!.." diye yalvaryorsun da, "Ulan senin sosyalinden mosya-linden..." deyip kazmann sapn 'apyorlar... Rya bu ya abicim, benim bedenimi para para etmeye baladlar. Paralanma sras en nemli yerime gelince, "Bari oras kalsn..." diye yalvarrken korkuyla uyanverdim, bir de baktm, can korkusuyla pirin karyolann borusuna yle yapmm ki, topuzunu koparmm, elimde kalm...

PAPPOS MLL DAVA! Neyse abicim, sabah ettik. Sabahleyin Sait Kpl Bey, yannda daha iki kii, krmz plakal zel arabasyla Ankara'dan geldi. Doruca otele indi. Validen ve br ilgililerden durum raporunu ald. -Durum gittike daha byk tehlike arz ediyor beyfendi... Sait Kpl Beye anlattklarndan, ben de grevin nedenini renmi oldum. Gndelikleri ortalama sekiz lira olan iiler, istedikleri yzde on zam, seksen kuru verilmedii iin kanunsuz olarak greve kalkmlar. Sait Kpl Bey, - Adamlar hakl, dedi, bu zamanda on lirayla, yirmi lirayla insan yaayabilir mi? Sait Kpl Bey de benim gibi sosyal olduu iin ok sevindim. Arkadan, - On lira, yirmi lira gndelikle insan yaayamaz ama, dedi, ne yapalm, zam yapmak imknmz da yok... - Sonra efendim, bir de bir n scak yemek istiyorlar. -E haklan... Tabii isterler... Ama elden ne gelir, veremeyiz ki... - Bir de beyfendi ey istiyorlar... Sait Kpl Bey birden kzp parlad, -Yooo, dedi, bu kadar da ok ama... Hakl dedik diye. istedike istiyorlar! Ordan biri, 93 94 ZBKLN SONU YOK -Bu ii milleti byledir beyfendi, dedi, bunlar doymaz, siz verdike onlar daha ister... - Sonu gelmez ki bunun... - Onun iin beyfendi, batan verilmeyecek istedikleri... Sait Kpl Bey, - Ben gidip yanlarna konuaym kendileriyle bi-kez, dedi. -Aman beyfendi... Aman! Katiyen olmaz... Bunlarn gz dnm... Allah korusun... -Bana hibiey yapamazlar... nlemeye altlar ama, olmad. ok sevdim bu Sait Kpl Beyi abicim, adamn alt okka kula var... Neyse abicim, gidiyoruz grev yerine, epiy de uzak... Yolda giderken konuuyorlar: -Yahu, gndermeyelim... Bunlar laf anlayacak gibi deil... -Nasl tutalm birader, gidiyor ite... - Vallahi rehine olarak alrlar. -Rehine alsalar yine iyi, parampara ederler... -Siz bu Sait Kpl Beyi iyi tanmyorsunuz, dedi, o kadar tesirli konuur ki karsndakini ipnotize eder. Onun iin ona hibiey yapamazlar. - Evet, gayetle tesirli konuur, ben de bilirim ama, karsndakiler laf anlar takmndan deil ki... -Anlatr o! nk adamna gre konuur. sterse karsndakini uyutur bile. Ben grmedim ama, duydum. Avukatl zamannda bikez, yle bi uyutucu PAPPOS MLL DAVA! ekilde konumu ki, hkimleri, savcy, candarmay uyutup, mvekkili olan san elinden tutup mahkeme salonundan karm. Byle kudretli konuur! - Anlatamyoruz ki... Evet konuur. Ama valiyi filan nasl kovaladklarn grdnz ite... Adam "yavrularm..."dan baka ne demiti? Vallahi bir cinayet olacak... -Hitabet kudreti baka ey birader... Bir keresinde de ne yapt biliyor musunuz? Bir haber geldi. niversiteliler ayaklanm... Hangi sebeptendi unuttum. Hkmetten biey istiyorlarm... Polis ba edemez olmu. Hemen bu Sait Kpl Beyi gnderdiler. Sait Kpl Bey niversitelileri toplayp beyim, tam ikibuuk saat konutu. Orada olup da grecektiniz. Polisin bile ba edemedii genler kuzu oldular, kuzu... Sonunda bir alk, bir alk... Hepsi dald. Ben de genlerin aralarna katldm vazife icab ki, neler konutuklarn anlayaym diye. Genler neden sonra aylmlard, birbirlerine, "Yahu, bu adam bize neler anlatt?" diye merakla soruyorlar, ama hibiri kendilerine neler anlatlm olduunu bilmiyordu. Beyim, siz u hitabet kudretine bakn, adam ikibuuk saat konuuyor da, neler dediini hikimse anlamyor! - Bu da bir Allah vergisi... Arabalarla, candarma kordonuna geldik. Sait Kpl Bey kordondan ieri dalnca, baktlar ki i iyice ciddi, yalvarmaya baladlar, - Aman beyfendi, ne olur gitmeyin... 95 96 ZBKLN SONU YOK Dorusunu syleyeyim abicim, ben en arkadan gidiyorum. nk ryasn da grdmden ok korkuyorum.

Sait Bey nde, arkasnda kimse yok, onun arkasnda kimse yok, daha arkada kimse yok, en arkadaki kimse yokun on adm kadar arkasndan candarmalar gidiyor. Daha arkada da bakalar... Ben en arkada, yan yan gidiyorum ki, kamak gerekince kolay olsun, birden geriye dnnce kapaklanmayaym... Sait Kpl Bey gidiyor, grevciler de ar ar ona doru geliyor. Abicim tpk korku filmlerinde olduu gibi... Grevcilerin gzleri dnm, zavall Sait Kpl Beye ha saldrd, ha saldracaklar... Derken abicim, ben bir ses duydum: -Papipos!.. lkin anlayamadm da, sonradan tekrarlannca anladm: -Papipos... Papipos... Yahu, bu sesler kimden kyor diye baknp dururken bir de baktm, "Papipos..." diyen Sait Kpl Bey deil mi? Abicim, dedim ya, baka biri anlatsa, vallahi inanmam, ama gzmle grdm, kulamla duydum. Sait Kpl Bey, -Papipos... Papipos... diye diye grevcilerin zerlerine yrmekte. Grevcilerse, her ne demeye geliyorsa, Papipos lafn duyunca, olduklar yerde kalakaldlar. Sait Kpl Bey sanki bir dua okur gibi, srekli Papipos diye diye PAPPOS MLL DAVA! 97 bunlarn ta nlerine geldi, ykseke bir tmsein stne kt. Kimsede ses yok, soluklar kesilmi, herkes arm, ne olacak diye merakla bekliyor. Sait Kpl Bey grevcilere, -i kardelerim! Papipos milli davamzn nemini bilmektesiniz! Buna inanyorum... diye sze balad. Grevciler suspus duruyorlar. -Sevgili ii kardelerim! Papipos milli davamzla son derecede megul bulunduumuz bir srada, bur-da iilerin grev yaptklarn duyunca, inanmadm. "Hayr olamaz. Biz burda Papipos milli davamzla urarken, bizim iilerimiz grev yapamazlar, yapmamlardr," dedim. te, ne kadar hakl olduumu burda gryorum. Sait Kpl Beyi dinleyen iilerin, balar nlerine eilmiti. - Sevgili ii kardelerim! Gndeliklerinizin yzde on artrlmasn istiyormusunuz. Azdr... Yzde on azdr, olmaz, olamaz. Yzde yirmi zam da, yzde elli, yzde yz zam da azdr. Fakat burda bir nokta var ki, o da udur arkadalarm: Papipos milli davamzn en buhranl bir devresine girdiimiz bu gnlerde... Herzamandan daha ok birlik ve beraberlik iinde olmalyz. Grevcilerin ellerinden kazmalar, krekler yere dmt. -Sevgili ii kardelerim! Duyduuma gre, her-gn, bir n scak bir kap yemek istiyormusunuz. T ZBKLN SONU YOK 98 Ne demek? Bir kap olur mu hi? ki kap da, kap da, be kap da hakknzdr. Niin bir n? n yemek yiyeceksiniz. Bilmem doru mu, bana gelen habere gre, scak yemek istiyormusunuz? Niin scak yemek? Siz hi zeytinyal yemeyecek misiniz? Zeytinyallar souk yenir. Hem scak, hem souk, hem lk yemekler hakknzdr. Ama ben, Papipos milli davamzn hepimizden azami fedakrlk istedii bir zamanda, yemek imek gibi bitakm isteklerde bulunacanza inanmyorum. nk... nk... nk, Papipos milli davamzn halli, ancak sizlerin fedakrlnzla olacaktr ii arkadalarm... Grevcilerin omuzlar km, belleri bklmt. -Asil iilerimiz! i kardelerim! Sizler de insan gibi yaamak istiyormusunuz. Bu hakl isteinize kim kar koyabilir? Sizin durumunuzu yakndan biliyoruz. Vicdanlarmz szlamaktadr. Bir hal yolu bulmaya altmz Papipos milli davamz ele alm bulunduumuz bu srada herzamandan ok sizlerin desteinize muhtacz. Sait Kpl Bey konumasnda, sk sk sze, "i kardelerim!" diye balarken, bir seferinde yine, -i kardelerim! diye barnca, grevcilerden biri de ona, -Efendim! diye seslendi. Bundan baka hibir teknik ve taktik arza olmad. "Efendim" diyen bozguncuyu da iiler hemen kargatulumba edip dverek sallasrt gtrdler. PAPPOS MLL DAVA! Sait Kpl Bey szlerini, iilerin cokun alklar arasnda bitirdi. Sonunda iiler, -Yaasn Papipos! diye bararak, Sait Kpl Beyi srtlarna aldlar. te o zaman beni bir korku ald. nk, iilerin srtlarna alma numarasyla Sait Kpl Beyi karacaklarn, rehine tutacaklarn sanmtm. Ama yle olmad. Omuzlar stndeki Sait Kpl Bey, - i kardelerim, dedi. Papipos milli davamzn bu en buhranl gnlerinde rahat alabilmemiz iin, hepinizin iba yapp, eskisinden daha ok, daha verimli alacanz biliyorum...

iler, yerlere braklm kazmalarn, kreklerini alp, byk bir sessizlik iinde ilerine doru ekilip gittiler. Ama candarmalarla polisler oradayd. Otomobillere binildi. Otele dndk. Vali, Sait Kpl Beyin le yemeine kalmas iin ok rica ettiyse de, Sait Kpl Bey, baka bi yerde de iilerin greve kalktklarn, oraya gidip grevi yattracan syleyerek, ricalar zle zle reddetti, yemee kalamad. Arkadalaryla arabasna binip uzaklat. 99 Gznz Aydn Efendim adl kitaptan ok lerledik Vatandalar! Aziz vatandalar! Muhterem vatandalar! Bugn ok ilerlemi bulunuyoruz. Bazlar bunu inkr etmeye alyor. Hi gne balkla svanr m? Svanmaz. Mademki gne balkla svanmaz, yleyse gnei balkla svamaya alanlara, yani geri kaldmz syleyenlere inanmaynz. Ben size bugn ne kadar, nerelere kadar ilerlediimizi anlatacam, o zaman sizler de geri kaldmz syleyenlere gleceksiniz. Mesela bakn, bugn istanbul'dan buraya kadar dizel motorlu gemilerle 3 gn 3 saatte gelinebiliyor. Siz belki hatrlarsnz, belki hatrlamazsnz, bu dizel motorlu gemilerden nce buharl gemiler vard. Onlardan nce de yelkenli gemiler vard. Yelkenli gemilerle, imdi 3 gn, 3 saatte aldmz bu yolu, o zaman 3 ayda zor alyorlard. OK LERLEDK 101 Vatandalar! Aziz vatandalar! Muhterem vatandalar!.. Bu az ilerleme midir? 3 aylk yolu, 3 gne indirdik. Ya yelkenli gemilerden nce? O zaman, tarihlerin yazdna gre, bu yol karadan senede zor alnrd. Bir seneyi, bir de gn gznzn nne getirin. Gelelim yollara... Pek muhterem vatandalar! te gznzn nnde... u meydandaki asfalta bakn. Eskiden asfalt var myd? inizde ellisini gekin olanlar hatrlarlar ki, eskiden asfalt masfalt yoktu. Daha eskiden kaldrm da yoktu. ok daha eskiden toprak yol bile yokmu. Ondan da nce, insanlar yol diye bi-ey bilmiyorlarm. Bir de ilerlemedik diyorlar. Daha nasl ilerleyelim? Ya yol yapmasaydk, ne olacakt? Dadan, bayrdan dolamak zorunda kalacaktnz. u elektrik klarna bakn! Heryerde kr kr elektrikler yanyor. Bundan yz sene ncesine gelinceye kadar elektrik var myd? Yoktu. O zaman petrol lambalar vard. yz sene nce, petrol lambas da yoktu, insanlar geceleri mum nda yaarlard. Ya yzbin sene nce?.. ra bile yoktu. Bir de ilerlemiyoruz diyorlar... Peki, ilerlemiyoruz da bu elektrikler ne? Bu yollar ne? Bu gemiler ne? Elektrii yaptrmasaydk da karanlkta kalsaydnz, geceleyin birbirinize arpp kafanz gznz yarl-sayd, daha m iyi idi? Bu gemileri almasaydk, yze yze mi gidecektiniz? Memleketin neresine bakarsanz bakn, bir ilerleme grlyor. u otomobillere bakn, Ford var, 102 ZBKI.N SONU YOK evrole var, Buik var, Kadillak var, ne yok? Allaha kr, marka marka, hepsi de var. Peki, ilerleme yok da bunlar nasl oldu? Elinizi vicdannza koyun da syleyin, bundan yz sene nce, otomobil var myd bu memlekette? una inann ki, muhterem vatandalarm, bebin sene nce bu memlekette doru drst kan bile yoktu. kz var ya kz, hani u bildiimiz kz, yzbin sene nce, o bile yoktu. E peki, insaf edilsin, btn bunlar nasl oldu? imdi gklerimizde uaklarmz, gemilerimizde kaaklarmz, hereyimiz var. Ya radyo? Ya telefon? Ya ddkl tencere? Bunlar bir memleket iin ilerleme deil mi? Vatandalar! Aziz vatandalar! Muhterem, pek muhterem vatandalar! Gelelim eitim alanna... Her alanda olduu gibi, bu alanda da ok eyler yapm bulunuyoruz. Bir defa u gazetelere, kitaplara baknz. Beyz sene nce matbaas bile olmayan bir memleket iin, bu matbaalar az ey midir? Ya okullar?.. Bugn saysz ilk ve ortaokullarmz, liselerimiz var. niversitelerimiz var. Daha da olacak Allann izniyle. Eskiden bu kadar okul var myd? Yoktu. Bundan bin sene nce niversitenin lafn bilen bile yoktu... O zaman buzdolab, telgraf deseniz, size glerlerdi. imdi buzdolab deyince, elektrik sprgesi deyince, size glen var m? Bu ne mthi, ne korkun bir ilerlemedir. Gelelim salk alannda yaptmz ilere. Vatandalar! Pek aziz ve pek muhterem vatandalar! Bundan yz sene ncesine gelene kadar, bu OK LERLEDK T 103 memlekette, iek as yoktu. ocuklar okula girerken iek as olmuyorlard. Belediye doktorlar da bou bouna oturuyorlard. imdi Allaha krler olsun doktorlar a yetitiremiyorlar. Beyz sene nce tentrdiyot var myd? Varsa syleyin. Kimse ekinmeden sylesin rica ederim, drtyz sene nce aspirin var myd? Yoktu. Hem o kadar gerilere gitmeye ne lzum var? Daha yz sene evvel biz bile yoktuk, biz... Var mydk? inizde ikiyz sene nce olan varsa, hi ekinmeden sylesin. te, hepinizin iinde sz veriyorum, iinizde ikiyz sene nce olan varsa, ksn ortaya, vallahi biey yapmayacam, mahkemeye de

vermeyeceim. Eskiden bu memlekette ey yoktu. Hatta bu memleket bile yoktu. kibin sene nce memleket var myd? Ben size daha mhim biey syleyeyim: kibin sene nce insan bile yoktu dnyada... Hangi insan? Dnya yoktu be!.. Bir milyon sene nce dnya bile yoktu. Var myd? Aziz vatandalar, pek muhterem vatandalar! Bir o zaman dnn, bir de imdiki zaman... Maaralarda yaasaydk, naylon orabmz, karlarmzn lasteks mayosu, bizim plastik kask torbalarmz olmasa daha m iyiydi? Kim ne sylerse sylesin, inanmayn! te herey meydanda. Gryorsunuz ki, ok ilerledik!.. Gznz Aydn Efendim adl kitaptan Eek akas Tzleri, elmack kemiklerinin stnde, pskl pskl kalar da birbirine karp bitimi. ileri frlak alnnn genilii iki parmak eninde. Koskoca kafa olduu gibi gsne gmlm, boyun hi yok. Yz, elbisesinin dnda grnebilen btn derisi, sert kllarla rtl. Ellerini sarktt zaman, parmaklar diz kapaklarna ulayor. Boyu ksarak, ama kaln, geni, kt... Suu... Suu mu?.. Sular ok. Boduu bir kadnn kann emmi. Bir karkocay baltayla kesip paralam, etlerini de tuzlam. Yol bacl yapm. ofr, yol stndeki aalara asm. Celo'nun sularn renmek, insann sinirini bozmaktan baka bieye yaramaz. Bu adam yememi, imemi, durmadan cinayet ilemi. Btn bu cinayetlerini ilerken su ilediinin farknda bile olmam O, normal hayatn yayor. Kasap et satt, ii alEEK AKASI 105 t, memur grevini yapt iin nasl susuzsa, Ce-lo da kendisini onlar gibi susuz sayyor. Buyzden de kendisini neden yakalayp cezaevine attklarn bitrl anlayamyor. Hayrlsyla buradan kurtulur kurtulmaz, yine normal iine devam edecek. Yarglanmas drtbuuk yl srd. Durmadan yeni yeni cinayetlerinin ortaya kmas yznden yarglama uzamt. Yarg: tdam... Ama Celo, mahkemede okunan kararn ne olduunu anlayamamt. Okunan uzun karardaki szler, anlamn bilmedii szckler yle houna gitmiti ki, bu parlak, adal karar kurtulu ferman sand. dam cezasn yedii gn, mahkemeden cezaevine gidince, kendisini eviren merakl arkadalarna, - Paay kurtardk, dedi. Hkim bir konutu, bir konutu arkada, olursa byle olur... Dars banza! Celo'nun idam karar temyiz edilmedi. dam olduu iin kendiliinden temyize giden karar Yargtay onaylamt. Celo buna bsbtn sevindi, -Tasdik Celo, tasdik!., diyenlere, sevinle, - Tamam, dedi, tamam artk... Tasdik de edildi ya, temelli kurtuldum demek... Mecliste de idam onaylanmt. Celo sevinten uuyordu, - Yahu, mebuslar bile benim ile urayor. Allah raz olsun. Onlar da tasdik etmiler... Artk bunu kimse bozamaz. yle deil mi garda? ZBKI.CN SONU YOK 106 Arkadalar, - yle Celo, yle... Kimse bozamaz, dediler. Nihayet son onaylama Cumhurbakanndan da kmt. Celo, kendisine byle nem yerilmesine ok vnd, - Kurtuldum garda, temelli kurtuldum. Hkimi, mebusu, Cumhurbakan hep benden yana!.. Ama Celo, neden artk cezaevinden salmyorlar diye szldanmaya balamt. Daha baka tasdik edecek kimse var myd? Yoktu! yleyse braksnlar yakasn... Celo'nun salverilmesi, kendince, gn ii idi. Bugn, yarn brakacaklar diye beklerken, Celo'yu gardiyanlar koutan karp ayr bir ta odaya koydular. dama gidecek olanlara byle yaplrd. Celo, ta odaya bibana kapatlmasna daha ok sevindi. stne ta odann kapsn kapayacak olan gardiyana, - yle ya garda, diyordu, br heriflerin yannda benim iim ne? Onlar sulu, benim yerim buras... Ta odada dnyordu, - Dar salmadan nce, beni burada dinlendiriyorlar. ok iyi. Dinlenir, beslenir, yle dar karm... Deliksiz uykular ekiyordu. Bir sabah gne doarken kaps ald. eri girenler, imam, savc, gardiyanlar ve cezaevi mdryd. Celo'nun birbirinden ayrk kk gzlerinin ine ba iriliinde bebekleri sevinle parlad. Demek artk brakacaklard. Bu adamlar kendisine, "Haydi Celo, g-legle..." demeye gelmilerdi. Bunlar ne iyi insanlard. EEK AKASI Braklacana iyice inanan Celo, ieri girenlere, - Buyurun aalar... dedi. mam, - Allah gnahlarn affetsin... dedi.

Sonra, kendi okuduu duay, Celo'ya da tekrarlatarak, tvbe ettirdi. Celo, -Tamam, duay da yaptk, tvbe de ettik, artk tertemiz oldum. imdi brakacaklar... diye iinden glyordu. Bagardiyan, -Hakkn helal et Celo... dedi. Ne iyi adamlard bunlar canm... Ayrlrken kendisiyle helalleiyorlard. Daha nce bu bagardiyan iin kt eyler dndnden biraz utand. -Hakkn helal et Celo!.. diyen gardiyanlarn gzleri yaarmt. Gardiyanlar, Celo, cezaevinden gidiyor diye zlmlerdi. Celo, - Helal olsun garda, dedi; siz de hakknz helal edin! Savcya, cezaevi mdrne, imam efendiye, -nallah yaknda grrz... dedi. Bu dilekten tr, mdr, savc, imam efendi bozuldular, sustular, Celo'nun dileine katlmadlar. ki gardiyan Celo'nun kollarna girdiler. Eh uurlama olursa ite bu kadar olur gayr! Celo koltukta gidiyordu. Kap altnda Celo'yu jandarmalar aldlar. 107 ZBKLN SONU YOK 108 Silahlar, candarmalar grnce, Celo'nun sevinci bsbtn artt. - Allah raz olsun, diye geirdi iinden Celo, beni dmanlarmdan koruyorlar... Bandan idam gmleini sokup srtna geirince, Celo bsbtn sevindi: yle ya, dosta dmana kar, stndeki yrtk prtk elbiseyle grnecek deildi ya... - Tamam, dedi iinden, yeni urbay da giydirdiler. imdi beni salverecekler... Srtnda bembeyaz gmlek, yannda kendisini koruyan silahl jandarmalar... Her i yolundayd. iki candarma Celo'yu, cezaevi kapsnda duran arabaya bindirirlerken Celo onlara, - Zahmet ettiniz vallaha, dedi, araba hi istemezdi. Bouna zahmet... Demek Celo'yu yayan yrtmeyecekler, arabayla gtreceklerdi. Bu arlamadan iinen Celo'nun stne, heryan kapal cezaevi arabasnn kap kanatlar srglendi. Araba yrd. Kapy atklar zaman, Celo, kendisini byk bir alanda buldu. Alan kalabalkt. -Allah Allah... dedi, beni karlamaya bunca kalabalk karmlar. imdi onu bu kalabaln arasna brakacaklard. Celo'yu jandarmalar, alann ortasndaki sehpann altna gtrdler. Sehpa, tahtadan yaplm ykseke biyere kurulmutu. Celo'yu bu yksek yere kardlar. Demek bir de tren yaplacakt. Kendi kendine, EEK AKASI T 109 -Benim iin amma masarif etmiler haaaa, diye glmsedi. ki basamakla klan tahta kerevetin stnde bir de iskemle vard. Celo'yu iskemleye kardlar. Buradan kalabala nutuk mu syleteceklerdi yoksa... yle olacakt besbelli... Ama ellerini neye balamlard? Herhalde Celo'nun sinirli olduunu biliyorlar, elinden kaza kmasn diye byle yapmlard. Az sonra, - Haydi glegle Celo... diyeceklerdi. Celo'ya, -Son arzun nedir, syle! dediler. Nutuk sylemesini istiyorlard. - Sylemem, dedi, kalabalkta konuamam... - Bir istediin yok mu?.. -Vallaha mahcup ediysiniz... Daha ne istiyem artk?.. Celo'nun boynuna yal ipin ilmiini geirdiler. Celo, ite bunu anlayamad. Cellat, Celo'nun aya altndaki iskemleye bir tekme savurunca, boaz ilmikle sklan Celo, telala debelendi, - Dur ulan, akay sevmem alak... Zabah zabah bu eek akas da ne oluyor? diye barmak istedi ama sesi grtlanda dmlendi! Gznz Aydn Efendim adl kitaptan Naylon Milyoner ^''-L'nyada aptallk yarmas yaplsa yzde yz birinci gelir. Tarihlerin yazmad bir budaladr. Efendim? Bu aptallkla nasl m milyoner oldu dediniz? Hahhahhah... Anlataym. Onun fabrikaya girii bugnk gibi hatrmda: istanbul'un saygdeer Yahudi iadamlarndan M-s Levi'yle Hac Mmtaz Bey, ortaklaa bir dokuma fabrikas kurdular. Bu fabrikann kuruluu da akl almaz bir itir ya... Ben o zamanlar Hac Mmtaz Beyin muhasebecisiydim. Hac Mmtaz Bey, Asmaalt'ndaki hanlardan birinde toptan kumalk yapyordu. Ms Levi gibi kurnaz bir Yahudinin Hac Mmtaz Beyle ortak oluuna piyasada herkes amt. Ben, iin iyzn bildiim iin hi amadm. ok zengin olan Hac Mmtaz Bey, leleri lokantada yemek yer ama, tatl yada meyve yemez. Lokantadan dnnde, maazada yer meyvesini. nk, sokak-

NAYLON MLYONER 111 tan geen satclardan meyve alrsa, lokantadakinden daha ucuza gelir. Alaca da, ya bir mandalina ya bir portakaldr. Bitek portakal almak iin ekie ekie pazarlk eder. Eskidenberi tand olan Ms Levi'nin de maazada olduu bign, yoldan geen bir portakalcy ard: - Kaa portakal? Kyl satc, -Krkar kuru... dedi. Hac Mmtaz Bey, epiyce bir zaman portakallar kartrp ilerinden, en irisini, sulusunu setikten sonra, - Buna otuz kuru vereyim... dedi. Satc, -Krk kurutan aa olmaz! dedi. - Otuz kurutan fazla vermem... - Ben otuzdan aldm beyim... Hadi otuzbe ver... -Otuz... - Otuzbe... -Otuz... - Otuzikibuua braktm... -Otuz... Belki on dakika sk bir pazarlktan sonra otuz kurua portakal ald. Ms Levi, baklarndan anladma gre, dikkatle, merakla Hac Mmtaz Beyi incelemekteydi. Mmtaz Bey, portakal soydu, ortadan ikiye bld. Daha kke olan blm Ms Levi'ye uzatt: ZBKLGN SONU YOK 112 -Buyrun Ms Levi... Ms Levi, soyulmu yarm portakal ald, dilim dilim yerken, - Hac Bey, dedi, maallah siz bu kadar ok zenginsiniz, ama bir portakal iin nasl pazarlk ettiinize atm kaldm. Hac Mmtaz Bey gevrek gevrek gldkten sonra, - Pazarlk etmeden biey alrsam bana ok tatsz geliyor da ondan... dedi. imdi bu portakala adamn istedii paray verseydim, tadn alamazdm. Ne sulu portakal deil mi Ms Levi? ok cimri olan Ms Levi bile at da, - Ama ok fakir adamd, dedi, on kuru fazla alsa ne kard? - yle deme Ms Levi, benim iin on kuruun, on lirann nemi yok. Ama ben bikez pazarlksz biey almaya alrsam, huyum bozulur, sonra byk alverilerde de pazarlk etmem; benim korkum bu, yoksa on kuruta deilim... Ben bu on kuruu nasl olsa bir dilenciye veririm, hem de sevap ilemi olurum... dmanm bozulmasn diye, krk paralk biey alsam yine pazarlk ederim; imdi anladn m? Bana kalrsa Ms Levi'nin Hac Mmtaz Beyle ortak olmak isteyii, ite bu konumadan sonra oldu. Sonradan rendiime gre Hac Mmtaz Bey, Ms Levi'ye demi ki: "Benim muhasebecinin az ok skdr, gayetle sr saklar bir adamdr; onun iin fabrikamzda da altrrsak iyi olur." NAYLON MLYONER 113 Ms Levi de, "Fabrikamzda btn hesaplarmz ok ak olacak, hi hile yapmayacaz, onun iin sr saklar bir muhasebeciye ihtiyacmz olmayacak," demi. Bunun zerine Hac Mmtaz Bey, eksik olmasn, "Muhasebecim ok namuslu adamdr; nk onbe yldr yanmda alt halde, bignden bigne de aylm artr, demedi. ok sknt ekiyor. Onun iin fabrikada da alrsa ayln bika kuru artrrm da zavall skntdan kurtulur," demi. Daha fabrika kurulmadan iin iindeydim. Hem Hac Mmtaz Beyin ticarethanesinde, hem de fabrikada alyordum. Saolsun Hac Mmtaz Bey aylm yzseksen lira artrmt. Hac Mmtaz Bey de, Ms Levi de dokuma fabrikas iin on para sermaye yatrmadlar. Nasl m oldu? kisi de i bilir kiilerdi nk. Biyandan Hac Mmtaz Bey, biyandan Ms Levi kiralk bir dokuma fabrikas aryorlard. Kendilerinin zaman az olduundan, Hac Mmtaz Bey, benim de kiralk bir fabrika aramam sylemiti. Muhasebeci olduumdan fabrika ilerinden anlamadm syleyince Ms Levi, "Anlamadn daha iyi, biz drt duvarla evrili, st atyla rtl, kiras ok ucuz bir fabrika aryoruz, her ne fabrikas olsa iimizi grr," dedi. Hac Mmtaz Bey, i saatleri dnda, hem gezip hem de kiralk bir fabrika arayabileceimi syledi. Eyp'te drt tezghl, kiras ok ucuz biyer buldum, birlikte gidip baktk. Beendiler ama, pazarlkta uyuamadlar. Ms Levi Tophane'de bir arap fabT 114 ZBKLN SONU YOK rikas bulmu. Orasn gidip grdk. Ben yolda Hac Mmtaz Beyin kulana yavaa, - arap fabrikasndan nasl kuma karlacak? dedim. - Ms Levi mthi bir adamdr, o hereyi yapar... dedi.

Benim korkum, Ms Levi'nin Hac Mmtaz Beye kazk atma ihtimali, yoksa bana ne... arap fabrikasn beendiler ama kirasn ok buldular. Sonra Hac Mmtaz Bey Ayvansaray'da bir ivi fabrikas bulmu. Gidip grdk. Ben yine dayanamadm, Hac Mmtaz Beyi uyarmak iin, - Bu ivi makineleri sklecek, yerine dokuma makineleri konulacak, ok pahalya kar... Yeniden bir fabrika kurulsa daha iyi olmaz m? dedim. - ivi makineleri sklmeyecek, yerinde kalacak... dedi. nsann akl durur yani; ivi makinelerinden kuma karacaklar... Ayvansaray'daki fabrika da uygun deildi. Sonra ben Rami'de bir lastik fabrikas buldum. Bunu beendiler ama, adam kiray para olarak istiyordu. Oysa bizimkiler para vermeyecekler, bono vereceklerdi. En sonunda Ms Levi'nin bulduu Yedikule'deki ksele fabrikasn kiraladlar. Para vermediler tabii, kira yerine aylk bono verdiler nk, Ms Le-vi'yle Hac Mmtaz Beyin imzaladklar bonolar, I NAYLON MLYONER devletin darphanesinde baslan paradan daha salam saylyordu. Ksele fabrikas dersem, ad fabrika... Fabrikadan baka hereye benziyor, yknt biyer... Bu eski psk ykntda nasl dokuma fabrikas kurulacan, nerden kuma karlacan ok merak ediyordum. Fabrikann n duvarna, zerinde "Hac Mmtaz Trksoylu ve Orta Mensucat Fabrikas" yazl kocaman bir levha astrdlar. Bana da bir alma odas gsterdiler. Ms Levi, -Hayrl olsun, artk ie baladk... dedi. -Nerde? diye sordum. Hac Mmtaz, - te burda, dedi. Fabrikay atk ya... Yahu, fabrika nerde? Ben iimden, makineler sonra gelecek herhalde diye bekliyordum. Geldi de... Geldi ama, bunlar demirden dili, ark, mil, volan filan gibi bitakm hurda demir paralaryd. Bunlar st ste koydular, karmakark biey ortaya kt. Bu, hibir zaman ilemedi. nk ileyemezdi. Yalnz aradabir st ste konulan demir paralardan biri kendiliinden kayar, devrilir, hemen bunu kaldrp ste atarlard. Ms Levi, ok memnun, ellerini birbirine srterek, - ler tamam, dedi, yalnz bize ayak ileri iin biri ister. - Nasl bir adam Ms Levi? dedim. 115 ZBKI.N SONU YOK 116 - ok aptal olacak bir, dedi, ama ok aptal olacak... Hibieye akl ermeyecek. Sonra okuryazar da olmayacak... Fabrikada adam arand duyulunca ok kii bavurdu. Bunlar ie alnsnlar diye btn hnerlerini ortaya dkyorlar, ok alacaklarn sylyorlard. Ms Levi hibirini beenmedi. Galiba fabrikann aldnn beinci gnyd, bir adam geldi. Biz onu da i istemeye geldi sanmtk. Ms Levi, -Adn ne? diye sordu adama. Adam, - H? diye sordu Ms Levi'ye. - Adn soruyorum. -Ne? -Adn... - Kimin adn? -Senin... Senin adn ne? -Benim mi? yle bir budala ki, karsndakini at diye atlatr. O soukkanl Ms Levi bile patlad da, - Senin be, senden baka kim var karmda? Adn ne? diye bard. Adam bisre dndkten sonra, -Hdr... dedi. -Hdr! - Ne var? NAYLON MLYONER T 117 - mi istiyorsun? - mi? Ms Levi ona soruyor, o Ms Levi'ye soruyor. - Kim? -Sen... - Ben mi?

- Sen... istemeye mi? - Ne ii? Hac Mmtaz Bey dayanamad, - Defol git! diye bard. Hdr dnd, dnerken kolu, masa stndeki srahiye arpp devirdi, sonra sehpaya arpp sehpayla birlikte kendisi de yere devrildi. Bir zaman yerde sehpayla boutu; nk kendisini sehpadan bitrl kurtarp ayaa kalkamyordu. Sanki sehpa ayakl canl bir yaratkt da yapmt vcuduna. Epiy bir zaman sehpayla alt alta, st ste gretikten sonra ayaa kalkmasyla duvara ynelmesi bir oldu, cam blmeye arpnca, - Kap nerde? diye sordu. Kahkahalarla glmekten kapy gsteremiyorduk. - Solda! diye bardm. San solunu bilmedii iin o yana bu yana d-nendikten sonra merdivenden aa ver etti kendini. Sonra byk bir tngrt duyuldu. Koup baktk ki, merdivenin altna boylu boyunca uzanm. Basamaklardan yuvarlanrken de saks, kova gibi oralarda her ne varsa, hepsini arpa arpa devirmi. 118 ZBKLN SONU YOK Ms Levi, -Tamam! dedi, ite aradmz adam bulduk. Yahudi arm mdr nedir... -Aman Ms Levi... Bu dangalak yemek yerken azn zor bulur... -yi ya ite, biz de bylesini aryorduk... Hdr' ie aldlar. Hangi ie? Hdr'n hibir i grd yok ki... Pardon, hergn bika eyi devirip krmak gibi bir ii var. Verdii bu kadar zarara karlk da okaz bir haftalk alyor. Ms Levi, -Fabrika tamam, hemen almaya balamalyz! dedi. Mensucat Fabrikas yl alt. Ne bir santim iplik girdi, ne bir milim kuma kt. Ama yine de fabrikayd, hem de kazanan bir fabrika... Btn iler kt stnde grlyordu. Defterleri ben tutuyordum. Fabrikaya u kadar bin kilo iplik girdi. Ama hep kt stnde, fabrikaya giren kan yok... Defterde girdi gsterilen iplikler, yine defterde kt gsteriliyor: u kadar bin kilo iplik satld. Alp satyoruz, alp satyoruz, ama hep defterde. Bign Hac Mmtaz Beye, - Fabrika ne zaman ileyecek? diye sordum. -liyor ya... dedi. Biz burda Karagz m oynatyoruz yoksa? in iine girdike reniyordum; bizimki gibi olanlara "Naylon Fabrika" deniliyordu. Gerekten NAYLON MLYONER 119 bir dokuma fabrikas kurup kuma karlsa, kazan ancak yzde be on olabilecekti. Oysa hi kuma dokumadan fabrika yzde otuz kazanyordu. Hem de yzde otuz kazan defterde gsterilendi; gerek kazan ok daha yksekti. Ms Levi'nin neden Hac Mmtaz Beyi ortak aldn sonralar renebildim. nk Mmtaz Beyin, bakanlkta ok nemli yerlerde akrabalar, dostlar vard. Bylece bakanlktan istedikleri kadar "tahsis" iplik alma msaadesi koparabiliyorlard. Ms Levi de, Hac Mmtaz Bey gibi ok namuslu bir adamd. Bana sk sk, - Ben ilerimde katiyen hile istemem, ticarette namussuzluk olmaz... Hesabmz ok dzgn olmal... derdi. almayan ama kazanan fabrikamzn iileri de vard ve biz bunlara bordrolara gre dzenli olarak gndeliklerini dyorduk. Haftadan haftaya paralarn almaya gelen szde dokuma iileri, hi almadklar yada fabrikann bahesinde filan altklar iin ucuza tutulmulard. Bunlarn gndelikleri, sigorta primleri, fabrikann kazan vergisi de tamam olarak denirdi. Gerekten hibir hile yaplmyordu. Aptal Hdr'n bordrodaki grevi de fabrikann mdrlyd ve yapmad bu grev iin ayda bin lira alyordu. Oysa ben iki ayr yerdeki muhasebeciliim iin dokuzyz lira almaktaydm. ZUBKLN SONU YOK 120 Fabrikann yllk kazanc, iki ortaktan herbiri iin drder milyon lirayd. Ama bu defterdeki kazant. Defter d kazancn ne olduunu bilmiyorum. Ms Levi bign Hac Mmtaz Beye, - Artk yeter Hac Bey, dedi, bamz boka girmeden fabrikay kapatp hesaplarmz tasfiye edeceiz. Kazanc tatl bulan Hac Mmtaz Bey, - Byle bir fabrikay kapatmak gnah... dedi. Ms Levi, -Kodese girersek bize de gnah... dedi.

Fabrikay kapatmaya karar verdiler. Buna enok benim canm skld. nk fabrika kapannca, benim fabrika muhasebecilii ek grevimden aldm yzseksen lira aylk indirilecekti. Fabrikadaki son gnmzd. Bir tangrt tungurtu duyuldu. Ms Levi glerek, - Aptal Hdr geliyor... dedi. Gerekten de Hdr gelmiti. Hdr odaya girdi, girmesiyle de odann kapsn kilitledi, anahtar cebine koydu, geip koltua oturdu, -Yzbin... dedi. Hac Mmtaz hl glp duruyordu. Ms Levi, - Ne yzbini? dedi. Hdr bir cgara yakp yine, -Yzbin... diye tekrarlad. - Ne demek yzbin? -Yzbin... NAYLON MLYONER T 121 -k dar!.. Defol!.. Hdr ok soukkanl, srekli "Yzbin" deyip duruyordu, -Yzbin... Ben armtm. Hac Mmtaz'la Ms Levi nin glleri yzlerinde donup kalmt. -Yzbin... -Ama Hdr... -Yzbin... -Hdr olum... - Yzbin... - Kardeim Hdr... Hdr "yzbin" diyor, baka biey demiyordu. nce korkutmak istediler, olmad. Rica ettiler, olmad. Yalvardlar, skmedi. -Ama Bay Hdr, senin bizden alacan yok ki... Biz senin hakkn fazlasyla verdik... Hdr bacak bacak stne atmt: -Yzbin... -Vallahi olsa... Yok ki... Hdr burnuyla kasay gsterip yine, -Yzbin... dedi. Baktlar ki olmayacak, Ms Levi, -Peki Bay Hdr, dedi, yarn gel al... Hdr yine insann beynini oyan o tekdze sesiyle. -Yzbin... dedi. En sonunda Ms Levi cebinden bir ek kartp stne yzbin yazd Hdr'a uzatt. eki almayan Hdr yine, 122 ZBKLN SONU YOK -Yzbin... dedi. Ms Levi kasay at, kard paralar Hdr'n avucuna sayd. Hesaplarnda hi hile yapmayan Ms Levi o gn hile yapt. Hdr'a yzbin diye, dok-sanbin lira verdi. Hdr'n avucuna paralar sayarak koyuyordu ama, Hdr o kadar ok say bilmediinden, onbin lira kazk yemiti. Hdr paralar ald, anahtarla kapy ap allasmar-ladk bile demeden ekip gitti. Ms Levi, -Th... dedi, herifin eline yzer lira koyup biner biner sayabilirdim ama sonradan aklm bama geldi. Fabrika kapand. Ben yine Hac Mmtaz Beyin ticarethanesinde alyordum. Hdr sonradan milyoner oldu. imdi ok zengindir... O kadar aptal adam nasl m milyoner oldu? Hahahhah... Zengin olmak iin akl istemez ki, para ister; bikere yzbin oldu mu gerisi kolay... Marifet, ilk yzbini bulmakta. Yok canm, aklland filan yok, yine eskisi gibi aptal... Ama emrinde biok akll adam alp, herifin milyonlarn artrmak iin kafa patlatyorlar. Adn da deitirdi. Nfus kdnda gbek ad olarak Rza yazlym. imdi Rza Bey oldu. Ama onu piyasada Naylon Rza diye tanrlar... Gznz Aydn Efendim adl kitaptan Ticari Namus I ki aylk ev kiras birikmiti Hsamettin Bey, nerdeyse nc ayn kiras gelecekti. Sen olsan ne yapardn? Byle bir zor durumda kalmasaydm, dnyada kimseden bor almazdm.

Boaz iskelelerine uraya uraya Anadolukava'na dek giden vapurun sancak yanndaki d peykelerinde oturuyorlard. Hsamettin Bey, kendisine bu szleri syleyen, elli yanda gsteren gzlkl Nfi Beye cgara paketini uzatt. -Teekkr ederim, baka cgara ksrtyor, benimkinden ieyim. Cebinden cgara paketini kard. Hsamettin Bey, akt kibrit rzgrda snnce, ikinci kibritten nce kendi cgarasn yakp sonra yanan cgarasn Nfi Beye uzatt. Her akam i dn evlerine giderlerken yolculuk ettikleri bu vapurda arkada olmulard. ZBKLGN SONU YOK 124 Ceket yakas ve boyunbann dm, eskilikten ve yal kirden parlayan Hsamettin Bey, - Sonra ne yaptnz Nfi Bey? diye sordu. - Sonra canm efendim, iki aylk ev kiras birikti. Aydan aya beyz liray bulup buluturmak ne de olsa kolay. Ama aylk, drt aylk kira topland m, biz yandk... - Doru... Beyz lira gze grnmez de, iki ay birikince kt... Drt ay kiray demesen, ikibin lira eder. -Ya... Nasl derim ikibini? Neyse efendim, bir tccar komumuz var. Daha dorusu biz onu tccar diye bilirdik. Herif dzencinin biriymi. Nerden bileyim? Bizim durumumuzu renince, "Ben sana bor vereyim de, sen sonra elin bollannca bana dersin," dedi. Hay Allah raz olsun... "Peki, nasl yapacaz?" diye sordum. "Bir bono yaparz. mzalar, bana verirsin," dedi. Bu kadar kolaysa peki... Herif, bonosu, pulu cebinde gezermi. Bono koann cebinden kard. Ben de, bono bono diye biey duyarm ama, o zamana kadar bononun nasl biey olduunu bilmezdim. - Elliiki yamdaym, ayp deil ya, ben de bugne kadar daha bono grm deilim. - Aman grme birader, Allah gstermesin... Sonra efendim, bizim o szde tccar, cebinden kard koandan bir bono yrtp stne bieyler yazd, pullad. "Bir u pulun stn, bir de an imzalayn!" dedi. Baktm, bonoda "kibin Trk Liras" yazl. "Bana TCAR NAMUS 125 ikibin deil, bin lira gerekli. Beeryzden iki aylk kiramz bin lira tutar," dedim. "Sen benden bin lira bor alrsn, bana yine bin lira dersin. Gerisine karma, imzala!" dedi. Ev sahibi evden atacak, ben de skmm, adamn gsterdii yerlere imzam attm. "Paray, yarn akam bizim eve gel, al!" dedi. Eve gidince, olanlar karma anlattm. Karm ok kzd, bana sylemedik laf brakmad. nne gelen yere imza baslr mym! Ya herif paray vermezseymi! Kzm da benden yana kp, "Onlar yle ey yapmazlar, evlerinde televizyonlar bile var," dedi. Karm da ocuklara, asl ylelerinden korkmak gerektiini anlatmaya alt. Neyse efendim, ertesi akam gittim bu tccarn evine. Ne dersiniz, trink diye bin liray elime saymasn m! nanlr gibi deil, bir pullu kd imzalyorsun, ertesi gn bin liray alyorsun. Hemen ev sahibine iki aylk kiray dedim. O gece evde sevincimizden bayram ettik. Uzatmayalm Hsamettin Beyciim, birikmi kiray deyince biraz rahatladk. mzaladm bono, doksanbir gn vadeli olduundan, ben de bin lira borcumu doksanbir gn sonra deyeceim. Neden doksan gn, yz gn deil de, doksanbir gn? Bononun usul byleymi, en uzun vade doksanbir gn olurmu... Biz artk diimizden, trnamzdan artrp bin liray biriktirmeye alyoruz. Bononun denmesine onbe gn kala, biz ancak sekizyz lira biriktirebildik. Eh, artk bu onbe gnde de nasl olsa ikiyz lira daha buluruz. O ak126 ZBKLGN SONU YOK am eve geldiimde karm, "Sana bir resmi mektup geldi," dedi. Allah Allah! Bu yama gelmiim, daha hibir resmi yerden mektup almamm. Bir de mektubu atm, bilmem ne bankasndan geliyor: "kibin lira u gn denecek!" Aman bre! Bizim borcumuz ikibin deil, bin lira... Hemen kotum, o bize iyilik eden komu tccara. "Hi bouna telalanma. imdi de drtbin liralk bir bono imzalarsn. Ben sana ikibin lira veririm. Sen de gtrr, bankaya borcunu dersin," dedi. Cebinden hemen bono koanyla pullar kard. mzalamasna imzalayacam ama karmdan korkuyorum. "imdi kalsn, bir bilene danaym da sonra..." deyip tccarn evinden ktm. Karm, yeni bonoyu duyunca, "Hele bir imzala, dnyay sana dar ederim..." dedi. Hem de eder. Kzma kalrsa, hemen imzay basp paray almalydm. Olum da, annesinin eski kafal olduunu, bono ilerine aklnn ermediini sylyordu. Ertesi sabah, biz ii gc braktk, karkoca, bize mektup gnderen bankaya gittik. Orada bir memura, imdi size anlattm gibi, bamza gelenleri anlattk. Yeminler ederek bin lira aldmz, imdi ikibin lira m dememiz gerektiini sorduk. Memur, "Deil mi ki bononun altnda imzanz var, bu ikibin liray da siz demek zorundasnz," dedi. Karm, "Senin bir mdrn yok mu, belki o bize daha baka bir akl verir," dedi. Memur da, "Mdre deil, bakana k-san bu byle!" diye kestirip att. TCAR NAMUS Grdn m bamza gelen u belay sen... Biz bamza zorla belay satn almz. Bu iten anlayanlara, bilenlere soruyorum; bana bonoyu imzalatan tccara hibir sorum dmezmi. Peki, demezsem ne olacak?

demem be! Ama o zaman da ticari namusum sfr olurmu. demek zorundaymm. Bono demek namus demekmi! Hibir yerde on paralk namusum, haysiyetim kalmazm. Bu bono yle bir belaym ki, bonosunu zamannda deyemeyenlerden, namuslarn hayatlaryla temizlemek iin intihar edenler bile varm. Bir byk tccara dantm. "Pezevenklik, bundan ok daha iyidir. nk bir insann pezevenk olduunu evresindeki bika kii bilir. Ama bonoyu demezsen, btn piyasa renir, rezil olursun," dedi. Sen yoldan geerken, herkes seni birbirine gsterip, "te bu namussuz bonosunu demedi!" derlermi. Byle yaparlar, birbirlerine tamtrlarm ki, aralarnda bitek namussuz bile barnamasn, kendileri de kazklanmasn. Borcunu demediin banka da, btn br bankalara, filanca kii borcunu demedi, aman tetik durun, sizin bankay da dolandrmasn, diye yazp duyururmu. imdi eskisi gibi deil ki, her sokan banda be on banka var. Yahu, sokaklardan geemez olacam. Grdn m Hsamettin Bey, btn memlekete rezil olacam da ticari namusum elden gidecek. Yani bu ticari namus, baka namus eitlerine de benzemiyor. nk bir insan, gerek iradesiyle, gerek iradesi dnda, bikez pezevenk oldu mu, gere127 ZBKLN SONU YOK 128 kire karsn boar, namusunu geri alr. Gelgeldim, bonoyu demeyip de ticari namusun elden bir gitti mi, artk gitti gider, bir daha ne yapsan yok... Ben o zamana kadar, namus namus, bitek namus bilirdim. Oysa beyim, aile namusu baka, politika namusu baka, meslek namusu baka, ticari namus ise daha bakaym. namusa gelip dayannca, insan namussuz yaayacana lmek yedir, dedim. nsan bu dnyada namusu iin yaar. Eh, bonoyu demeyip namus da elden gidince ne kalr geriye? Hi... Namus olmaynca bu can, bu tende neye gerekir? Bir akam, Kpr'den Adalar'a kalkan bir vapura bindim. Niyetim kt... Vapur, Knal'ya, Burgaz'a, Heybeli'ye urad. Btn yolcular insin de vapur tenhalasn diye gvertede bir aa, bir yukar dolarken birisi adm seslendi. Baktm, bizim Sami. Taa okuldan arkadamdr. Ne zamandr grmemiiz. Surdan burdan konutuk. "Seni tuhaf gryorum, neyin var?" diye sordu. "Hi sorma, bam dertte," dedim. Ben byle der demez, "Yoksa bononu mu deyemedin?" diye sormasn m! Yahu, bu dnyada bonodan baka dert mi yok? Bu adam nereden bildi derdimi? Boynumu bkp, "Evet," dedim. "Kolay canm, yarn gel, beni gr, bir kolayn buluruz," dedi. Vapur, Bykada skelesine yanamakta olduundan daha fazla konuamadk. Bykada'ya yazla gelmi. ndi vapurdan. TCAR NAMUS 129 Sami'nin Yedikule'de deri fabrikas varm. Ertesi gn orada buluacaktm. Gittim, fabrikay buldum, ama Sami yok. Az nce arabasna binmi, Okmeyda-n'ndaki tula harmanna gitmi. Yedikule'deki deri fabrikasndan baka Okmeydan'nda da tula harmanlar varm. Yedikule neresi, Okmeydan neresi... Ama Sami umut verdiinden, ne yapaym, onca yolu tepip Okmeydan'na gittim, Sami Beyin tula harmanlarn buldum. "imdi arabasna bindi, Ye-ildirek'teki trikotaj fabrikasna gitti," dediler. Allah Allah... Biyanda deri fabrikas, biyanda tula, biyanda trikotaj... Bunlarn birbiriyle ne ilikisi var? Uzatmayalm Hsamettin Beyciim, kovalamaca gibi ordan oraya, Sami'nin arkasndan koutum. Sonunda onu Taksim'deki yedek para maazasnda buldum. Bir dakika geciksem, ordan da gidiyormu. Beni arabasna ald, Karaky'deki bir handa, ithalat ihracat ileri yapt yazhanesine gtrd. Yazhane dersem, koskoca bir daire... erde belki onbe kii alyor. Odasna iki kii geldi. O iki kiiyle de, bir yap iinde ortakm. Onlar gitti. "Eee, syle bakalm, imdi seni dinliyorum. Ne derdin var?" dedi. Boynumu bkp, "Borcum var," dedim. "Ne kadar?" diye sordu. "kibin liralk bir bonom var ama, ben bin lirasn..." tamamladm diyecektim, dememe kalmad, lafm azmda yarm braktrp birden ayaa kalkarak, hak tuuu diye suratma tkrmez mi! Ben ZBKLN SONU YOK 130 hi byle eyle karlamamm. Neye uradm ardm. Adam beni yardm iin arp suratma tkryor. yi ki gzmde gzlk var da, herifin tkr gzlk camna geldi. Hemen gzl karp mendille sildim. Ayaa kalktm. "Yazklar olsun Sami, bunun iin mi beni btn gn arkandan koturup sonunda yazhanene getirdin?" dedim. O da bana, "Asl sana yazklar olsun. Ben seni bir adam bilirdim... Tuh sana! Ulan insan, kendini bilen bir insan, hi bin lira, ikibin lira bor yapar m? Hi utanmadn m? Hadi yaptn bir eeklik, nasl bunu utanmadan sklmadan bakalarna syleyebiliyorsun?" dedi. te o ac szler zerine koltua ylp kaldm. Sami'nin hakk vard. Benim gibi dar gelirli bir adam, neyine gvenip de bin lira, ikibin lira bor yapar? Hadi yz lira, ikiyz lira neyse, ama bin, ikibin lira? Ah Hsamettin Beyciim, ben neler dnyorum, oysa o neler dnrm. Bana, "Hi olmazsa ellibin, yzbin lira borlansaydn, elbet bir kolayn bulurduk. Ulan insan bu zamanda, bin lira, ikibin lira borca tenezzl eder mi be? Bor alp adn kirlettiine demez. Bonomu deyemedim deyince sen, ben de bika yzbin lira sandm da, belki bir yardmm dokunur, bankalardan kredi salarz filan diye dndm. Bin lira bor iin kvranan adama kim kredi aar? Tuuu..." Ben sustum. O boyuna konuuyordu. "Sen bu borcu demek zorundasn. Enazndan ellibin lira filan olsayd borcun, eh o zaman demeyebilirdin." Merak I

TCAR NAMUS 131 edip, "Nasl demezdim?" diye sordum. "Ellibin lira krediyi nerden aldmsa, bu borcu deyemeyince yine ayn yerden bu sefer yzbin lira kredi isterdin. Elli-bini kurtarmak iin verirlerdi." "Peki, o yzbin lira nasl denecek?" diye sordum. "demezsin ki... deme zaman gelince, bu sefer de ikiyzbin lira kredi istersin. Bak, ben nasl yapyorsam yle... e balarken benim on para sermayem yoktu. Adamn birinden ikibin lira bor aldm. Ama o zaman, ikibin lira da ikibin lirayd, imdinin yirmibin liras... Zaman gelince, alacaklma biraz daha sermaye gerektiini syledim. Adamcaz, ikibin lirasn kurtarabilmek iin onbin liralk daha kredi at. Onbini alp hemen adamn ikibin lirasn dedim. te buna ok dikkat edeceksin. Borcunu tam zamannda demek art. demezsen adn batakya kar, bir daha hi-kimseden bor alamazsn. Ticari namusun elden gitti mi, yandn, l daha iyi. Sonra, o onbin lira borcun deme zaman geldi. Ama ben de borcuna bal namuslu bir adam olarak piyasada tannmaya baladm iin, bir bankadan yirmibin lira kredi aldm. Bu paradan, onbin lira borcumu dedim. Yirmibin lira borcun deme zaman gelince, baka bir bankadan ellibin lira kredi aldm, ikinci bankann yirmibin lirasn dedim. Namuslu insan borcunu gn gnne demeli ki piyasada itibar artsn. Sonra nc bir bankadan yzbin lira kredi aldm. Derken baka bankadan ikiyzbin alp yzbin lira borcumu dedim. ZBKI.N SONU YOK 132 Birinden alp brne, brnden alp tekine... te byle byle, Allaha ok kr bugnk durumuma geldim. Bugn artk yle oldum ki, ne kadar banka varsa herbirine biriki milyon lira borcum var. Artk ben onlardan para istemiyorum." aknlkla dinlediim Sami'ye, "Artk sen ykn tutmusun, ne diye bankalardan bor isteyeceksin?" dedim. "Yok yahu ondan deil," dedi, "Batacam diye dleri patlyor da ondan... Ben bir battm m, hepsinin de paras yand. Onun iin, aman ne yapalm da una para kazandralm da aradan kendi paramz da kurtaralm diye rpnyorlar. Hergn telefon stne telefon: "Para istersen gnderelim, ne kadar gerekiyor..." Sami'nin anlattklar iyi, gzel ama, kendine. Peki, ben ne yapacam? Sami, "Valla ben bin, ikibin lira iin hibir bankaya biey syleyemem, ticari itibarm sarslr nk..." dedi. Sonra iren biey grm gibi suratn buruturarak, "Bu kadarck para iin deer mi borca girmeye, th th..." diye sylendi. Sami'nin yazhanesinden ktm. Bir daha ona gitmedim, eytan grsn yzn... - Ne yaptnz yleyse Nfi Beyciim? Bonoyu nasl dediniz? - dedim hamdolsun. Hem de cepten on para vermeden dedik. Hem de o biriktirdiimiz sekizyz lira da yanmzda kald. -O nasl oluyor iki gzm, para vermeden bor denir mi? TCAR NAMUS 133 - dedik beyim. O bizim tccar komuya gittim. Hani bana drtbin liralk bono imzala demiti ya... Drtbin liralk bonoyu imzaladm. mzalaynca o tccar bana ikibin lira verdi. Ben de gtrp bankaya borcumu yatrdm. ay sonra drtbin liralk bononun deme zaman geldi. Gittim yine o komuya. Bu sefer sekizbin liralk bono imzalatt. Bana da drtbinbeyz lira verdi. Drtbinini borca yatrdm, beyz lirasn da biz yedik. Yani arada bize de para kalyor. Ben artk iten de ktm. te byle byle geinip gidiyoruz... - Nasl yani? - Dn gece yine otuzbin liralk bir bono imzaladm. Komudan onikibin lira aldm. Eski bono borcum olan onbin liray bankaya yatrdm, ikibin lira da bizim geim paramz. Hsamettin Bey, - Peki Nfi Beyciim, bunun sonu nereye varacak? diye sordu. Nfi Bey, - Onu ben de ok merak ediyorum, ama her kime sordumsa bir bileni kmad... dedi. Sonra da ekledi: - Sonundan bana ne allakma. Ben lnceye kadar ticari namusumla yaarm ya, ben ite ona bakarm. Hsamettin Bey, -Doru yahu, dedi, bin lira borcu deyemedin diye zlp zlp de, ticari namusunu temizlemek f ZBK1.N SONU YOK 134 iin canna kyacana, lnceye kadar bolluk iinde yaarsn; lnce de nasl olsa ticari namusun da seninle birlikte temizlenir gider. Havadan Sudan adl kitaptan Vatan Saolsun 'onunda, her nasl olduysa, artk bu kadar da olmaz m dediler, sabrlar m tat, yoksa ikyetler, ihbarlar dosyalara m smaz oldu, her ne olduysa, bize, Kir Beyin demir eya fabrikasn denetleme grevini verdiler. Yolsuzluk ikyet ve ihbarlar hem ok, hem de nemli olduu iin, biz, be mfettilik bir kurul oluturduk. Kuruldan biri hesap uzman, ikisi maliye mfettii, ben de i mfettiiydim.

hbar dosyalarn incelememiz, sonra yolsuzluk iddialarn madde madde sralamamz tam bir hafta srmt. Olur ama, bu kadar hak yemek, bu kadar da yolsuzluk olur mu? Sinirden kan tepemize kyordu. Vergi kaakl... Hadi o kadar nemli deil, ok kii vergi karyor diyelim. Ya, ilkokul anda ocuklar ii diye ok ucuza altrmas?.. ileri sekiz saat yerine on, onbir saat altrp bordroda sekiz T ZBKLN SONU YOK 136 saatlik ign gstermesi, "fazla mesai cretleri"ni dememesi... kazalarna urayan iileri, tazminat demeden sepetlemesi... Fabrikada altrd bika gzel kzn, kadnn rzna da gemi; hadi diyelim, bu da bizi ilgilendirmez, polisin, savcnn grevi bu, sonra da patrondur, hangisi yapmyor ki... Ama, dkm kazannn patlamasyla len iinin karsna tazminat dememesi? Szde iyilik diye len iinin karsyla ocuunu fabrikaya ii olarak alm; onlar da fabrikadan atlrlar korkusuyla haklarn isteyemiyorlarm... Torna tezghnda alan iki iinin gzlerine elik apa kam, ikisi de i kazas tazminat isteyememi, imdi tek gzlerini koruyarak yine alyorlarm. Beimiz de gen, lkc mfettitik. En eskileri ben, birbuuk yllk memurdum. Bir sabah erkenden Hali'teki fabrikaya damladk. Suratlarmz aslm, hikimseye yz vermeden, grevimizi yapacaz, yani Kir Beyin canna okuyacaz; azimli ve kararlyz. Bizi bahe kapsnda be alt kii karlad... Kendilerini tanttlar. ndeki fabrikann idare mdry-m, brleri de muhasebeci, memurlar filan... Byk bir saygyla karlandk. Durmadan konuuyorlar, anlatyorlar, glyorlar... Biz hi de yumuayacak takmdan deiliz. Suratmzdan den bin para... Bakml byk baheden getik. nde idare binas, arkada fabrika pavyonlar... dare binasnn kapsndan girerken, bir grevsever sertliiyle, VATAN SAGOLSUN 137 - nce Kir Beyi greceiz... dedim. dare mdr srtarak, ellerini ovutura ovutura, - Hayhay beyefendi, dedi, esasen Kir Bey de sizleri bekliyor... - Geleceimizi biliyor muydu? Bu soruma pek am grnd: -Aaa tabii efendim, bilmez olur mu hi... Terif edeceinizi biliyordu elbet... Bizi byk bir salona aldlar. Buras, bir fabrika salonundan daha ok, bir mze salonuna benziyordu. Btn duvarlar, camlanm ereveli fotoraflarla doluydu, bir kar bo yer bile kalmamt duvarlarda. Kimi caml erevelerin iinde, Eski Trke yazl mektuplar vard. Salonun orasnda burasndaki cameknl masalara, girerken yle gz attm; bu ca-meknlarda, caml dolaplarda, kalem, madalya, saat, akmak gibi eyler vard. Elimizde, dosyalar dolu antalarmzla mzeye benzeyen bu salona girince ben biraz ardm. - stirahat buyurun efendim... Rica ederim buyurun... dare mdr ok nazik bir adamd. Koltuklara oturduk. Ancak o zaman, idare mdrne kendimizi tantmak, niin geldiimizi sylemek hatrmza geldi... dare mdr, - Biliyoruz efendim, dedi, tefti iin her ne isterseniz emrinize hazrdr... Ama nce birer yorgunluk kahvesi iiniz de... ZBKLCN SONU YOK 138 Beimiz birden, "stemez, teekkr ederiz, imem, mersi..." gibi szler syledik, - yleyse birer ay? -Hayr, mersi... Hemen iimize balasak iyi olur... nce Kir Beyle grelim de. -Peki efendim... Gelecekler imdi. Souk biey de imez misiniz; gazoz, limonata, meyve suyu gibi... Hayr, byle bir alak herifin fabrikasnda su bile imeyiz... Szde biz habersizden gelmi, baskn yapyoruz. Oysa onlarn geleceimizden haberleri var ki, bizi karlamaya hazrlanmlar. Kap ald, stnde gri, ok k bir elbise, altmn stnde gsteren, iriyar, gbekli biri ieri girdi. Girmesiyle, salondaki memurlar hep birden ayaa frlayp ona doru gittiler, saygyla arkasna getiler. Adamn, karsndakinde sayg uyandran bir grn vard. yle ki, bu adamn Kir Bey olduunu kestirdiimiz halde, brleri yerlerinden frlayp ayaa kalknca, biz de durumumuzu deitirmek zorunda kaldk. Hesap uzman arkadamz da byklere sayg alkanlyla, birden ayaa frlad, sonra bizim burasn denetlemeye geldiimizi hatrlam olacak, yine oturdu. Ama iki maliye mfettiinden biri hem ayaa kalkt, hem de Kir Beye doru iki adm att. Bir arkadamz da, bacak bacak stne atm otururken, bacan indirip yle bir doruldu. Ben koltuktan km bir kar kaldrmakla yetindim. VATAN SAGOLSUN 139 Kir Bey, kapdan girer girmez, sanki onu saygyla karlamz, ayaa frlamz gibi, bir elini ileri doru uzatarak, - Rica ederim, rahatsz olmayn ocuklar, oturun oturun... dedi.

Babacan bir davranla bize "ocuklar" demesi, bsbtn sinirime dokundu. Bu ne terbiyesizlik, ne saygszlk... Onu grnce fabrikann memurlar gibi ayaa kalkm olan maliye mfettii de bu "ocuklar" szne sinirlenmi olacakt ki, Kir Beye arkasn dnd bir cgara yakt. Ben, ayak ayak stne attm. Cgaramn dumann da ondan yana fledim. Kir Bey bize doru ilerledi. - Hogeldiniz ocuklar, naslsnz bakalm?.. Ne var ne yok?., diye sanki, bizi yllardr tanyan bir baba dostu gibi hal hatr sordu. Bu senli benli davranna kar bir ders vermek iin ayaa kalktm, ok ciddi olarak, -Biz tefti kuruluyuz, dedim, fabrikanz iin yolsuzluk ihbarlar ve ikyetleri var... Onlar soruturmaya geldim... ok keyifli bir kahkaha savurdu ve kahkahalar arasnda, -Kolay, kolay... O i kolay... Yaaa!.. Demek yolsuzluk da yapmz! diye alayl alayl sylendikten sonra idare mdrne dnd: - Biey ikram ettiniz mi beylere? dare mdr, sulu sulu boynunu bkerek, ZBKLN SONU YOK 140 - Sorduk ama istemediler... dedi. - Canm onlar misafir yahu... Allah Allah... stemezler elbet... Getirsinler ne varsa. Biriki kii dar kotu. Maliye mfettii arkada, - stemez, istemez... meyiz... deyip duruyor, ben de, -Teftie geldik, biz mfettiiz... diye syleniyordum. - Tabii, tabii canm... diye glerek yanmza sokuldu, iki eliyle birimizin elini skt, birimizin omzuna elini koydu, birimizin srtn svazlad. Ben soldaydm. Yanma gelince, bayram ocuu sever gibi, enemi tuttu. Pencere nnde duran hesap uzman arkadamzn yanma gitti, onun da yanaklarn okad. yle babacan bir davran vard ki, enemi okarken, iimden elini itmek geldi ama yapamadm. kii ellerinde tepsiyle ieri girdi. Tepsilerde, trl trl iki bardaklar vard. - imize balasak artk... dedim. Kir Bey, - Kolay, kolay... dedi, hele bieyler ielim de... kileri nmzde dolatryorlard. nsann nne kadar geldi mi ikiler, artk imem, denilemiyor, bsbtn kabalk olacak. Ama ben yine de yzm kzartp, -mem... dedim. - Domates suyu var, ondan buyurun... Domates suyunu alp itim. VATAN SAOLSUN 141 Kir Bey, -Duvardaki resimlere baktnz m? dedi, bakn, bakn... Bunlar, ok deerli hatralardr. Biz yerimizden kprdamaynca, eliyle iaret ederek ard: - Gelin bakn... Bu resim, Kurtulu Savamzn en zorlu gnlerinde ekilmitir. Hey gidi gnler... Biz bu vatan ite byle kurtardk ocuklar. Evet, silahmz yoktu, cephanemiz yoktu, ama iman kuvvetimiz vard... Eliyle gsterdii duvardaki resme sokulduk. O da aramza girdi. ki kolunu, kanat gibi gererek, omuzlarmza att, -ocuklar, dedi, bu resim, Bolu isyann bastrdm gn ekilmitir. Biliyorsunuz, deil mi, Ankara'da kurduumuz Byk Millet Meclisi hkmetine kar kanl bir isyan olmutu... Yaa, biz bu vatan ite byle kurtardk... O resmin yanndaki resmi gsterdi. Yakn tarihimizin bir bynn resmi. Resmin stnde Eski Trke bir yaz var. - Okuyabilir misiniz bu yazy? -Hayr... - Ben okuyaym yleyse: "Aziz kardeim Kir'e..." En yakn bendim. Ne gnlerdi... Biz, onun kanat gibi omuzlarmza dayad kollar altnda, ana rdein palazlarna benziyorduk. Omuzlarmzdaki kollaryla beimizi birden kar duvara ZBKLGN SONU YOK 142 iteledi. Bu duvarda byk bir Trkiye haritas vard. Duvara dayal denei eline ald, denekle haritann zerindeki yerleri iaretleyerek anlatmaya balad: - te Geyve... ki yan dalar, ortas vadi... Dman, surdan ve surdan iki koldan ilerliyor... Ben, alaym urada mevziledim... Alay ama, o zaman silah kt, elimde yalnz ar makineli tfek var... Bize, gerekten ok heyecanl bir sava ansn anlatt. Heyecandan rpermitim. -Telgraf bana ardlar... Gittim... Karmda Mustafa... Maliye mfettii,

- Mustafa kim? diye sordu. Kmseyerek ona bakt. - Ka Mustafa var? dedi. Yine kollarnn altnda beimizi birden srkleyerek, duvarda asl bir ereve nne getirdi. Bu caml erevede Eski Trke bir mektup vard. -te mektubu... Okuyaym da dinleyin: "Canm kardeim Kir, kazandn zafer ok byktr. Vatana yaptn hizmetleri bu millet unutmayacak. Gzlerinden perim." Omuzlarmzdaki kollaryla cameknlarn nne itti bizi: -Bu tabancay grdnz ya... Dman generalinden almtm bunu... Yanma drt yiit er alp, gece baskn vermitim dmana... Yakn tarihimizi yapan nl kiilerle ekilmi resimleri var. Herbiri nnde durup anlarn anlatyor. VATAN SAGOLSUN 143 Anlattklarndan yalnz heyecanlanmyorum, zaman zaman duygulanyorum da... Hesap uzmanna baktm, gz pnarlarnda yalar birikmi, handiyse alad alayacak... -te byle ocuklar... Siz o zamanlar daha domamtnz bile... Sizlere zgr, bamsz bir vatan brakmak iin... Birden sustu bisre, sonra, - Belki de skyorum sizi ocuklar... dedi. Maliye mfettii, nn ilikleyerek, - Aman efendim, estafurullah... ok yararlanyoruz... dedi. -Artk anlarla yayoruz da... Ne yapalm. Anlattklarm size masal gibi gelir... Brakalm bu konuyu da biz iimize bakalm... Hesap uzman, -Rica ederiz efendim, anlatn ne olur... dedi. Camekndaki her eyay ayr ayr anlatt, duvardaki her resmi anlatt. - Anlatmakla bitmez... Hadi biraz da benim odamda oturalm... Kir Beyin odasna getik. Buras, geldiimiz salondan ok daha zengin bir mzeydi. Ama burdaki koltuklar daha rahatt. Oturduk. Yine o eski, cokulu anlarn anlatmaya balad. - Biz topu topu drtyz piyade, elli atlyz, bir de makineli tfek takmmz var... Dman, tam kadrolu bir tmen... Bizim aslan Mehmetikler, Allah Allah nidalaryla sng hcumuna kalknca... Ben ZBKLGN SONU YOK 144 nlerindeydim haa... Hi unutmam, o gn Fevzi bana dedi ki... - Hangi Fevzi, beyefendi? diye sordum. Yine enemi okayarak, - Sen ka yandasn bakaym? dedi. -Yirmisekiz efendim... - Sen o zaman daha ana rahmine bile dmemitin. Bir arkadann savataki olaanst yiitliini anlatt, cokudan yreim azma geldi. Sonra bu yiit arkadann nasl ehit olduunu anlatrken, sanki yeniden o anlar yayormu gibi, koca adam hkrarak alamaya balad. Ben alamamak iin dilerimle dudam srdm. Ama, baktm, hesap uzman alyordu. ki maliye mfettii de mendille gzlerini siliyor, burunlarn ekiyorlar. -Affedersiniz, dedi, ok heyecanlandm da. Size bunlar anlatmak doru bile deil... - Rica ederiz, devam ediniz beyefendi. Yal gzlerini silerek saatine bakt: -Ooooo, le olmu ocuklar... Sizi de iinizden alkoydum. Ayaa kalkt, iki kolunu iki yana at. O kalknca, ister istemez biz de kalktk, arkasndan yrdk. zel arabasna bindik. Araba bykt, hepimizi ald. - Yemei nerede yiyelim ocuklar? VATAN SAOLSUN - Msaade buyurursanz, biz ayr... Szm kesti: -Ne demek... Yahu, krk ylda bir... Olur mu canm? Ben sizin babanz saylrm... ofrne gideceimiz lokantay syledi. Nee iinde yemeimizi yememiz iki saat srd. Yemekte yine bize, yaad tarihi olaylarn neeli servenlerini anlatt. Birara hesap uzman arkadam kulama, - Yahu, ne rezalet, dedi, byle bir adamn bile aleyhinde bulunanlar var... Maliye mfettii, - Biz byleyiz ite, dedi, ekemeyiz. Ben ancak, -Nankrlk... diyebildim. Fabrikaya dndk. Kir Bey, - imdi kahvelerimizi de ielim, sonra alrz... dedi. Bu kez bizi baka bir odaya ald. Oras da yine bir mze gibiydi. Tarihi fotoraflar, mektuplar, belgeler... Yeniden anlatmaya balad. Aradabir,

-Yaa, ocuklar ite byle... Biz bu vatan byle kurtardk. Ne yaptksa, hep sizler iin, genler iin yaptk... diyordu. Savatan sonra yurdun kalknmas gerekli. Kalknma neyle olur? Endstriyle... -Mustafa beni ard. Gittim sonra... Akam iki sofrasndayz... "Kardeim, canm kardeim Kir," 145 ZBKI.N SONU YOK 146 diyerek boynuma sarlp alnmdan pt. "...Yine i sana ve senin gibilere dyor," dedi, "Fabrikalar kuracaksnz," dedi. "Aman, nasl olur, bizde vatan iin aktlacak kan var, feda edilecek can var, ama fabrika kurmaya para nerde?" dedim. "Para kolay," dedi. Bu fabrikay, nasl, ne zorluklarla, bir yurt grevi olarak, ne skntlarla kurduunu anlatt: -nann ocuklar, dmanla sava ok daha kolayd... Biz yllarca dalarda dmana akmak akmz... Ne anlarz sanayiden, ne anlarz ticaretten... Ama bir yurt grevidir dedik, ite... Bin kadar yoksul da fabrikada i buldu, ekmek buldu... Hadi, imdi de fabrikay gezdireyim size... Bizi alt katta, hangara benzer biyere soktu. Duvarlarda, kara kurdelelerle evrili fotoraflar vard. - Bunlar ehit, dedi, milli sanayi savamzn ehitleri... Gzleri dolu dolu, sz srdrd: ^y - Fabrikada i kazasnda len iilerim benim. Hepsine muazzam cenaze trenleri yaptrdm... Mevlitler okuttum. Gayet muhteem mezarlar yaptrdm. oluk ocuklar a, perian, sefil kalmasnlar diye onlar da himayeme aldm, hepsine fabrikada i verdim... - Bunlarn hepsi i kazalarnda m ld beyefendi?.. -Evet... Vatan saolsun, vatan saolsun... Mendiliyle gzlerini sildi. dare mdrn ard, VATAN SAOLSUN 147 - Buras benim deil, bu genlerindir, dedi, her ne istiyorlarsa getirin, btn defterleri, hesaplar gsterin, baksnlar, incelesinler... - iniz bitince, giderken beni grn... dedi. Saat onyedi olmutu, paydos dd ald. Birinci vardiya iileri gidiyor, ikinci vardiya iileri ateh/elere giriyordu. Fabrikadaki incelemelerimiz gn srd. O gnde Kir Beyden Kurtulu ve Bamszlk savamzn bilmediimiz btn ayrntl tarihini rendik. Dosyalar dolusu yolsuzluk ikyet ve ihbarlarnn hepsinin aslsz, yalan olduu anlald. ncelememiz bittii gn Kir Beyin yanma utanarak gittik, bizi balamasn, grevimizi yaptmz syledik. Babacan babacan glmsedi: - Olur byle eyler, biz daha neler grdk... Vatan saolsun... Herey gelir geer, hepimiz gidiciyiz bu yalanc dnyadan, yeter ki vatan saolsun... Biz bu vatan, sizlere brakacaz... O byk fabrikann sahibi olmu gibi memnunduk. Kir Bey, zel arabasyla bizi dairemize kadar gnderdi. Vatan Saolsun adl kitaptan Ulusal Gelir Kaynaklarmzdan Bayan Dviz , biz gelelim Bayan Dvize... lerin kark olduu telal bir gnde, Avrupa'nn Akdeniz limanlarndan gelen bizim bir yolcu gemimizde klliyetli miktarda kaak eya bulunduu ihbar edildi. hbar yapan vatanda da, muhbirlik hakkn almak iin gmrkte bekliyor. Kaaklarla anlamaya dg frsat bulamadmzda, biz gmrk olarak, maalesef, arayp bulup, kaak eyaya el koymak zorundaydk. Daha gemi limana girmeden krmz plakal bir resmi araba rhtma gelip gmrk nnde durdu. Ayrca bamdrle de telefon edilmi... Edilmi diyorum, nk byle meselelerde telefon edenin kim olduu, devlet srr olduundan, bilinmez. Bizi bamdr arp, "Yolcular arasnda bulunan Betl Hanm'a, resmi arabann kendisini beklemekte olduunu haber verin!" dedi. Biz iareti aldk. Az sonra ULUSAL GELR KAYNAKLARIMIZDAN BAYAN DVZ 149 da gemi rhtma yanat. Arama yaplaca iin yolcularn inmesi yasak. Ben ite Betl Hanm' o zaman grdm. Sizin akrabanz deil mi, halanz yle ya... Velakin Allah balasn, byle bir kadn cihana krk ylda bir gelir, hani resmi arabann rhtmda bekledii kadar var. Biz Betl Hanm' vapurdan usuletle indirip kendisini bekleyen arabaya bindirdik. Yaz ortasnda krk, kadna baka bir zellik veriyor ve kadnn Avrupa seferinden dnd derhal anlalyor. Arabaya binince gmrk vergisi dememek iin, o yaz scanda st ste giydii iki krk karp, valizlerini, bavullarn arabann iine, ofr mahalline ve bagaja yerletirdikten sonra, "Kalan eyalarm gmrkte iyi muhafaza edin, ben sonra adam gndertir, aldrtrm," dedi. Biz Betl Hanm' selametledikten sonra gemiye daldk, aramaya, taramaya baladk. Evet, det ve gelenektir, d seferden dnen her gemide kaak mal ve eya bulunur. Gerekli grlrse, arada srada bunlardan kimisini

yakalamak gmrk olarak bizim de grevimizdir. Ama ben o kadar yllk gmrklmde hi bu kadar ok kaak eya getiren gemi grmedim. Akl durur, hokkabazn, iinden gvercinler, tavanlar kard apkas ka para eder. Bir kk kutudan bir tuhafiye maazasn dolduracak kaak eya kyor. Benim takdir ve hayranlm eken nokta, kaak eyalarn gayet muntazam ve cinslerine gre ayr ayr konulmu olmas... Hatta bizim arkadalardan biri, "AkolZBKLGN SONU YOK 150 sun adamlara," dedi, "bizim gmrk ambarlarnda bile eyalar bu kadar iyi tasnif edilmi deil..." in iinde bir gmrk parma olacak, nk kaak eyann vapurda gizli yerlere tkl, bizim gmrk ambarlama talimatna harfi harfine uyuyor. Yalnz bir yanllk yapmlar, talimatnameye gre patlayc maddeleri scak yere koymamak gerekirken, kaak mermileri geminin kazan dairesine saklamlar ki, katiyen yanltr. Bunun dnda, akmaklar, saatleri, losyonlar ve naylon kadn i amarlarn, hepsini ayr ayr yerletirmiler. Baka bir arkada da, "Byle bir usta kaaky bizim ambarlar tasnife memur etmezsek, karklktan gnn birinde gmrk ambarlarnn iinde kaybolacaz," diye kaaklarn intizamna hayranln ifade etmiti. Kamaralardan birine atmz delie kolunu sokan bir memur delikten boyuna takma meme ve imdi peruka dedikleri takma sa ve sutyen karyordu. Elini delie sokup kardka be on st? yen ekip alyor. kar kar bitmez, kamara doldu, salon doldu, hl deliklerden sutyen kyor... Yahu bu gemide sutyen madeni mi var, yoksa gemi iinde gizli bir sutyen fabrikas var da boyuna sutyen mi imal ediyor? O kadar ok kaak eya kardk ki, kaptan ap dehet iinde kald, -Bu eyalar katiyen bu gemiden km olamaz, dedi, nk bizimki yolcu gemisidir ve bu kadar yULUSAL GELR KAYNAKLARIMIZDAN BAYAN DVZ k u kadar bin tonilatoluk ilepler bile kaldramaz. Siz bu eyalar geminin neresinden kardnz? - Kndan, dedim, geminin k ambar kaak eya dolu... kinci kaptan da, - Artk aramayn, dedi, aradka boyuna kaak eya kyor, bu gemi bu kadar yk tayamaz, sonra durduu yerde gemiyi batracaksnz. Biz mesuliyet kabul edemeyiz... Hatta hi unutmam, o zamanki gazeteler aynen, "Bu kadar ok kaak maln gemiye nasl ve kimler tarafndan sokulduu aratrma konusu olduu kadar merak konusu da olmutur," diye yazmlard; hl aklmdadr. Kaak eyalar bulmak kolay ama, kaaky bulmak imknsz. Geminin svarisinden dmencisine kadar, ne personel, ne yolcular eyaya sahip kyor. "Bu senin mi?" diye kime sorsak, "Hayr, benim deil!" diyor. Uzatmayalm efendim... Affedersiniz adnz neydi? Mahmut... Evet Mahmut Bey olum, Betl Hanm'la tanmamz ite o gn oldu. Gemiden kardmz, sahipsiz sanlan eyalarn byk bir ksmnn Betl Hanm'a ait olduu sonradan anlalarak hibir eksiksiz, hepsi kendisine teslim edildi. Ondan sonra Avrupa seferinden dnen biok vapur yolcular arasnda sk sk Betl Hanm' grrdm. Ama sonradan her nasl olmusa, Betl Hanm siyasi 151 T ZBKLN SONU YOK 152 himayeden mahrum kalm. Yolculuktan dnerken gmrkte onu karlamaya eskisi gibi makam arabas gelmedikten baka, sk ekilde aramamz iin de yukardan emir verildi. Eh ne yapalm, biz emir kuluyuz, deil mi ya... ok dedikodu mu olmu, gazetelerin diline mi dmler, yoksa Betl Hanm' himaye eden zat gzden mi dm, her ne olmusa... Bizde zaten idare ileri hep byledir, bitrl istikrar kurulamaz. Bir bakarsnz, falan yolcuyu aramayacaksnz diye el altndan emir gelir, bir bakarsnz o yolcuyu sk skya arayacaksnz diye, emir deitirirler. Bir yle, bir byle olmaz... Bir memleketin dzelmesi iin beyim, hereyden nce istikrar lazmdr. Gmrk memurlar da kimi arayp kimi aramayacaklarn ve kimi ne kadar arayacaklarn bilmelidirler ki, bir yanllk yapmasnlar, aknlkla aranmayacak kimseyi arayp, aranaca da aramadan salmasnlar. Betl Hanm yine byle bir Avrupa seferinden dnyordu. stn ban, bavullarn iyice arama-r mz zel olarak emredilmiti. Betl Hanm nce itiraz edecek oldu, durumun ciddiyetini anlaynca pek ard. -Allah Allah... Hkmet mi deiti, nedir? Ne oluyor byle? Deise elbet duyardm, hkmetin deitiini de duymadm... dedi. - Hkmet deimedi, dedik. - Bakan m deiti yoksa? - Hayr efendim... ULUSAL GELR KAYNAKLARIMIZDAN BAYAN DVZ 153 - Peki, ne oluyor yleyse? Mevzuat m deiti, yoksa rejim mi? Dorusu Betl Hanm haklyd.

-Durum deiti, o kadar, arayacaz... dedim. Aradk beyim. Muayene salonunda bir kadn memurumuz Betl Hanm'n koynundan, sylemesi ayp, daha baka yerlerinden, bir kuyumcu dkknn dolduracak kadar, mcevherat, incik boncuk ve kadn ss eyas kard. Demek ki durumun deitiini Betl Hanm da sezmi ki, bunlar biyerlerine saklam. Yoksa herzamanki gibi akta getirirdi. Vcudunun gizli blgelerinden mcevherat ktka Betl Hanm da hayretler iinde kalyor, - ok atm, diyordu, bunlarn hibiri benim deil... Allah Allah, acaba hangi ahlaksz alak bunlar benim haberim olmadan orama burama tktrm? Ben mddeti hayatmda bu kadar zeki kadn grmedim, Mahmut Bey olum. Kadnn gzeli aptal olur derler ya, itimat buyurunuz, Betl Hanm bu kaidenin istisnasdr. Uzun zaman d seferler yapan vapurlarda yolculuk etti. Hatta bir seferinde, hi unutmam, zerinde o kadar ok kaak eya yakalanmt ki, -Bunlar benim deil!.. Sakn bu eyalar Amerika'dan gnderilmi yardm malzemesi olmasn? dedi. Mfetti, - D yardm gizli mi gelir? deyince, 154 ZBKLN SONU YOK - Asl yardm gizli olur, dedi, iyilik kimin tarafndan yapld belli olmayandr. Memleketimizin bu kadar skntda olduunu grp halimize acyan bir yabanc dostumuz, haysiyetimiz incinmesin diyerek, bu malzemeleri gizlice bavullarmza yerletirmi olamaz m yani? Fikrimi sorarsanz Mahmut Bey, Betl Hanm memleket iin gayet faydal bir insand, maalesef bizde hi kymeti bilinmedi. D sefere giden her gemimizde onun gibi, fazla deil, kadn daha yolculuk yapp memlekete eya getirseydi, emin olunuz bu memleket imdiye kadar oktaaan kalknrd. Dnnz beyim, bu zavall kadn kendi bana Avrupa'lara on parasz gidiyor, dnnde memlekete yz-binlerce liralk eya getiriyor, daha ne isteriz? Yahu biz, Amerikallar bize para versin, bor versin, kredi asn, hibe etsin, yardm versin diye senelerdenberi uramyor muyuz kuzum? Yalnz bu Betl, biba-na Amerikan yardmna bedel. Sen byle bir kadn hi durmadan, "Aman kzm Avrupa'ya, Amerika'ya git de gel!" diye zorlayacana, ona yalvaracana, bir de stelik gitmesine engel oluyorsun... Yok yok, bizim aklmz bamza gelmez beyim... Biz kymet bilmeyiz. Neler yaptk bu kadncaza, anlatmakla bitmez. Birisinde hi unutmam, yakaladmz kaak eyalar iin, - Bunlarn hibiri benim deil, dedi, olsa olsa bunlar gemide unutulmu eyalardr. Biliyorsunuz son ULUSAL GELR KAYNAKLARIMIZDAN BAYAN DVZ 155 zamanlarda insanlar ok dalgn oldular, hereylerini biyerlerde unutuyorlar. Hatta otobste takma dilerini drp unutanlar bile var. Eh, bu koca gemi... Her seferinde her yolcu bir eyasn unutsa, yllardr bu kadar eya birikir. Bunda aacak ne var sanki, hi anlamyorum. Geminin svarisi, - Olamaz, dedi, nk gemi yenidir, bu drdnc seferidir. Drt deil, drtyz sefer yapsa, bu gemide bu kadar eya unutulmu olamaz. Betl Hanm Avrupa'ya giderken stnde neler olduunu tespit ediyorduk. Yolculua karken pek basit giyinirdi. Ama dn pek mkellef olurdu. Betl Hanm'n bir gezi dnnde, mfettilerden biri, yurt dna karken tutulmu eya zaptna bakp, - Hanmefendi siz karken bu eyalardan hibiri yannzda yokmu, dedi, beyz lirayla ktnz bur-dan, bunlar nasl satn aldnz? Betl Hanm'n kzdn ilk o zaman grdm. ki eliyle krknn yakasn, sonra da ceketinin yakasn ap, plak gsn gstererek, -Var m bir diyeceiniz, kazandm... Mal benim deil mi? diye bard. Gmrk rsumunu deyip mallarn ald. Yani diyeceim u ki, Mahmut Bey, enternasyonal bir kadnd. Memleketimizin dviz kaynayd ama, ne yazk ki kadrini bilemedik. Bir komu devletin gmrks bana aynen, "Bu kadn bizde olsa el ZBKLGN SONU YOK 156 stnde tutarz ve bir de yapt vazife karlnda ellibin lira maa balarz," demiti. Bugn bizim en byk dviz kaynamz nedir? Avrupa'lara, Avustralya'lara gnderdiimiz iilerimiz deil mi? Hey gidi hey! Vaktiyle atalarmz dnyann ktasnda nal akrdatp kl sallarken, onlarn torunlar bugn oralarda eki takrdatp sokak sprgesi sallyorlar. Memlekete dviz kazandrsnlar diye ikimilyon iimiz yurt dnda... ok deil, Betl Hanm ayarnda ikiyz kadnmz olsayd, yeterdi; ne diye ikimilyon iimizi gurbet ellere salacaktk... nan olsun ikiyz Betl, ikimilyon iiden daha ok dviz getirirdi memlekete... Tatl Bet adl romandan

indekiler Hibiey Kalmam.....................................................7 O Ne Namussuzdur O..............................................16 Ali Beyle Bir Konuma.............................................24 Sen Biraz Bekle..........................................................28 Yirmibe Kuru.........................................................37 nsann Sosyalist Olaca Geliyor...........................41 Derin Sayglarm Sunarm......................................54 Arsa............................................................................64 Elbet Bir Bildiimiz Var...........................................71 Ne Enayiler Var!........................................................77 Papipos Milli Dava!..................................................89 ok lerledik............................................................100 Eek akas...............................................................104 Naylon Milyoner.....................................................110 Ticari Namus...........................................................123 Vatan Saolsun........................................................ 135 Ulusal Gelir Kaynaklarmzdan Bayan Dviz.....148 Aziz Nesin'e zg balca yazm biimleri Aziz Nesin (Mehmet Nusret Nesin) (20 Aralk 1915, Heybeliada, stanbul. 6 Temmuz 1995, eme, zmir) BTN YK KTAPLARI Parti Kurmak Parti Vurmak (1946), Geriye Kalan (1953), t Kuyruu (1955), Yedek Para (1955), Fil Hamdi (1956), Damda Deli Var (1956), Koltuk (1957), Kazan Treni (1957), Deliler Boand (1957), Mahallenin Ksmeti (1957), lm Eek (1957), Hangi Parti Kazanacak (1957), Toros Canavar (1957), Memleketin Birinde (1958), Havadan Sudan (1958), Bay Ddk (1958), Nazik Alet (1958), Gdgd (1958), Aferin (1959), Kr-d (1959), Mahmut ile Nigr (1959), Hoptirinam (1960), Gzne Gzlk (I960), Ah Biz Eekler (1960), Yz Liraya Bir Deli (1961), Bir Koltuk Nasl Devrilir (1961), Biz Adam Olmayz (1962), Yeil Renkli Namus Gaz (1964), Sosyalizm Geliyor Savulun (1965), htilali Nasl Yaptk (1965), Rfat Bey Neden Kanyor (1965), Vatan Saolsun (1968), nsanlar Uyanyor (1972), Hayvan Deyip de Geme (1973), Seyyahatname (Duyduk Duymadk Demeyin) (1976), Byk Grev (1978), 70 Yam Merhaba (1984), Kalpazanlk Bile Yaplamyor (1984), Mainli Kz in Ev (1987), Nah Kalknrz (1988), Ryalarm Ziyan Olmasn (1990), Akm Dinimdir (1991), Gznz Aydn Efendim (1997), Herkesin i Gc Var (2005). -beri bidolu biyana herhangibir kravat -buuk bign biyer herhangibiri kimbilir aradabir bika buyzden herneyse nara arasra bikez candarma herey pekaz arayer birara cgara hertrl pekok ardarda birarada okaz heryan saol azbiraz birdenbire enaz heryer Sivas azok biriki enok herzaman tiren azkald bisre epiy hibiey varol azkalsn bisr fotoraf hikimse yada bastne biey glegle hogeldin yazyla gsberibenzer bitakm hangibir hobulduk terilen her bibakma bitane herbir stanbul say bitiik bibana bitek herbiey ikidebir biok bitrl hergn igren sayfa filmletAs Kadky Matbaas 0216 545 25 40 Gerekleen topya NESN VAKFI OCUK CENNET Aziz Nesin'in kaleminden Nesin Vakf Bilimsel yazlarda Nesin Vakf Vakfa Emei geenlerin azndan Nesin Vakf Vakf ocuklarnn gzyle Nesin Vakf Aydnlarn gzyle Nesin Vakf lk kez yaymlanan fotoraflarla Yaknda kitaplarda

BRLKTE YAADIKLARIM BRLKTE LDKLERM