Professional Documents
Culture Documents
*&uf rdkufu,fvD'pf (Greg Michaelidis) rSm tifwDzm'gyÉdyuQESifh bwfpfcf/ jrefrm/ qmAD;,m;EdkifiHrsm; ta=umif;Y
yxrrl=urf;udka&;om;ay;cJhygonf? olvnf; yl;wGJwnf;jzwfolt,f'DwmwOD;jzpfygonf? T ta=umif;t&mrsm;tay:
awG@qHkar;jref;cef;rsm;ESifh wpdkufrwfrwfvdkufxm;aom tjcm;olrsm;r&Edkifonfh &Sm;yg;vSaomtcsuftvufrsm;rSm
tzdk;rjzwfEdkifzG,fjzpfygonf? rdkufu,f aumfe,fvD (Michael Connelly) rSm zdvpfyikd jf ynfo@l tm%mv_y&f mS ;r_pmrlukd
yxrrl=urf;pwifa&;om;ay;aom yl;wGJwnf;jzwfolt,f'Dwm wOD;jzpfygonf? Todk@rsm;jym;
¹yGwfodyfaeaomyÉdyuQrsm;=um;Y txift&Sm;jzpf&avatmif/ ulnDae&mcsay; EdkifcJhygonf?
xdk@tjyif rD&D,ef Zifrmrif; (Miriam Zimmerman) udkvnf; aus;Zl;pum;qdk&ef csefxm;IrjzpfEdkifyg? olu rdrdwdk@.
okawoeqdkif&m"gwfyHkrsm;udk pkaqmif;ay;cJh+yD;/ Tpmtkyftaumiftxnfay:&eftqifhwdkif;Y yl;aygif;
aqmif&GufcJh&olwOD; jzpfygonf? z,fvDpD,m 0pf'frif; (Felicia Widmann) u "gwfyHkydkif;qdkif&mudpPrsm;wGif
yl;aygif;aqmif&GufolwOD; jzpfygonf? olu awmifyHk&myHkjzpfaeaom"gwfyHkrsm;xJrS rarmEdkifryef;Edkifa&G;xkwf&Sm
azGay;cJholwOD; jzpfygonf? tapmydkif;umvrsm;wGif "gwfyHkrsm;udk pwifa&G;cs,fay;cJhaom ,ef urfhzf (Jan Camp)
udkvnf; txl;aus;Zl;wifygonf? xdk@tjyif [Dom&yfcsf (Heather Rush) ESifh rufo,l;&pfcswfqif (Matthew
Richardson) wdk@uvnf; ulnDcJh=uygonf? tDauGwdk&D,,f8&yfzpfXmerS tJvufpf wdwfuvnf;
owif;tcsufjyajryHkaumif;rsm;&&ef ulnDcJhygonf?
xdk@tjyif rdrdwdk@taejzifh &dk@pfar&D trfrm&l/ &dkqvif atb&m[rf/ A,fvm&D uefeif[ef/ b&pf*suf'l&efwdk@udk vnf;
aus;Zl;wifygonf? xdkolrsm;u pdwf&SnfZGJ&Sd&mjzifh qufoG,fa&;udpPrsm;/ yl;aygif;aqmif&Gufa&;udpPrsm;
txajrmufatmif aqmif&Gufay;cJh=uygonf? csefeif; a0:vfumuvnf; tcsdefrDulnDr_rsm;aqmif&Gufay;EdkifcJh +yD;/ qef'D
*d&dk@zfu Tpmtkyfudk vlodrsm;atmifaqmif&Gufay;cJhygonf? xdk@twl 0Dwm (WETA) &kyfjrifoH=um; Xme&Sd
qlqef&rf;bwfcfuvnf; yDbDtufpf&kyfjrifoH=um;XmeESifh qufoG,fEdkifa&;ulnDay;cJhygonf?
ygpu,f
tjzpftysufZmwfvrf;rsm;
yÉdyuQrsm;
tiftm;}uD;rsm;uvdkufavsmEdkifapaom pGrf;tm;
“wdwfqdwfaeaom wifhum;rsm;”
“aoG;pGef;aom we*FaEG”
“bkef;awmf}uD;ESifh tvkyform;rsm;”
(1904) ckESpf/ rwfvwGif a*yGefonf u&Dvif/ Amema&S@Af ESifh v$wfawmf. twGif;pnf;rS tjcm;aom tzGJ@0if
ESpfa,mufukd ol. wkdufcef;okd@ zdwfac:cJhavonf? ‚if;wkd@tm; E_wfvkHvkHxm;&ef uwdawmif;+yD;aemuf pm&Gufw&Gufukd
qGJxkwfvkdufavonf? pm&Gufay:wGif &k&Stifykdif,m}uD;. EkdifiHa&;/ vlr_a&; ajymif;vJ&ef pDrHudef;wck[k rifeDjzifh
a&;xm;avonf? EkdifiHa&;qkdif&mawmif;qkdr_rsm;wGif yg0ifonfrsm;rSm - EdkifiHom; vGwv f yfcGifh/ rnfolrqkd Oya'.
a&S@arSmufwGifomwlnDr#&Sda&;/ ESifh vGwf&ufapholrsm;tm; csufjcif;v$wfay;&ef wkd@yg0ifonf? vlr_a&;qkdif&m
awmif;qkdcsufwGif tvkyform;or*~rsm;tm; w&m;0if zGifhvSpfcGifh&&Sda&;/ tvkyfcsdef wae@ (8) em&D owfrSwfay;a&;/
tedrfhqkH;vkyftm;c owfrSwfay;a&;/ vlr_zlvkHa&; tmrcHqkdif&m Oya'=urf;rsm;a&;qGJ&mY tvkyform;rsm; yg0ifcGifh &&Sda&;/
ESifh v,form;rsm;twGuf ajr,m jyefvnf a0jcrf;ay;a&;wkd@jzpfonf? ‚if;onf u&DviftkyfpkrS
a*yGeftm;awmif;qkdaom awmif;qkdaom pDrHudef;rsKd;jzpf+yD;/ xkdpDrHudef;ukd v$wfawmf. “v#Kd@0SufpDrHudef;”
tjzpfowfrSwfxm;avonf?
“t"dy`g,fr&Sdaom tdyfrufrsm;”
Zefe0g&Dv (2) &uf/ we*FaEGae@wGif/ ylwDavmhAf tvkyform; (6000)onf v$wfawmf. emAm ÏmecGJY
awG@qkH=uavonf? xkdtpnf;ta0;rS tvkyfxkwfypfr_udk qef@usif&eftwGuf aemufwae@wGif qENjyoydwf
wkdufyGJazmfaqmif&ef rJay;qkH;jzwfcJh=uavonf? t*Fgae@wGif olwkd@onf puf&kHukd ydwfypfvkduf=u+yD; tvkyform;
(1905) ckESpf./ aEGOD;&moD ESifh aEG&moD twGif;Y tifyg,mwckvkH;wGif/ jynfolwkd@onf olwkd@. edpP"l0
b0rsm;ukd xdef;csKyfaeonfh tm%mykdiftaqmufttkHrsm; ESifh pwif&ifqkdifavawmhonf? tqifhjrifonfh qENjyyGJrsm;ESifh
pdwf"gwfjrihfrm;onhf EkdifiHa&;ðyjyifajymif;vJr_azmfaqmif&ef awmif;qkdr_rsm;onf avsmhyg; roGm;cJh acs? xkd@tjyif
tjyif;xefqkH;aom yËdyuQrsm;onf oufODqHykdifpepf. txufykdif; tm%mykdifrsm; twGif;Y r[kwfyJ/
tifykdif,m. pyg;usDwckjzpfonfh umhpfuf jynfe,f (Kursk province) wGif/ azaz:0g&Dv (8) &ufae@wGif
v,form;tkHºuGr_rsm; pwifjzpfyGm;cJhavonf? &maygif;rsm;pGmaom awmifolv,form;rsm;onf bk&m;&Sdckd;ausmif;
acgif;avmif;rsm;/ rD;ykHrsm;jzifh t&dyferdwfjy+yD; ‚if;wkd@. vSnf;rsm;jzifh wef;pDI a'o&Sd csrf;omaomtdrf}uD;rsm;qDokd@
ZGefv (14) &ufae@wGif/ yifv,feufwGif&Sdaeaom wkdufoabFm ykdwrfuif (Potemkin) rS/ oabFmom; (14)
a,mufwkd@onf ‚if;wkd@tm; ykd;avmufvef;usaeonfhtom;rsm;au|;onf[laom rauseyf csufjzifh
“xdef;csKyfr_rsm; r&Sdoavmufyif”
&k&Sm;vlrsKd;rsm;onf xkduJhokd@ vGwfvyfpGm ajymqkdcGifh/ xkwfa0jzef@csdcGifh/ pka0;cGifh/ ESifh tzGJ@tpnf; zGJ@pnf;cGifh wkd@ukd
,cifu wcgr# r&&SdcJhzl;acs? xkdvGwfvyfcGifhrsm;ukd olwkd@onf Oya'rS tmrcHay;xm;onfh twGufa=umifh r[kwfbJ/
,if;wkd@ukd olwkd@rS ,laqmifusifhokH;vkdufaoma=umifhjzpfonf? xkdtcg tm%mykdif rsm;onf xkdvGwfvyfcGifh
usifhokH;aer_wkd@ukd &yfwef@/ wm;qD;&eftwGuf tvGefyif acgif;&_wfaeapcJhavonf? “awmfvSefa&;avxk[m
jynfolvlxkukd 0kdift&ufvkdrsKd; rl;,pfapcJhonfhtwGu/f u|efawmfwkd@onf t&ufrl;ae onfh tajctaersKd;xJwGif
aexdkifaecJh=uonf” [k rif&SDApfuf acgif;aqmifwOD;jzpfonfh tufzf tkdif 'ef (F. I. Dan) rS *smref qkd&S,fvpf
wa,mufjzpfonfh um;vf aumhwfpukdif (Kaul Kautsky) xHokd@ ay;ykd@aom pmxJwGif a&;om;cJhavonf? qufvufI
pmxJwGif - “trSefwu,fwGifrl vGwfvyfpGm ajymqkdcGifhESifh vGwfvyfpGm pka0;cGifhrsm;tay:wGif/ xdef;csKyfr_rsm; vkH;0
r&Sdoavmufyif jzpfaecJhavonf? pdwfaepdwfxm; rsm;uawmh crf;em;xnf0gvGef;ayonf”[k a&;om;cJhonf?
Ekd0ifbmv (26) &ufae@wGif/ ykvdyfrsm;onf qdkAD,uf. OuUÏ Ekdqm tm; zrf;qD;vkdufavonf? usef&Sdaeaom
ukd,fpm;vS,frsm;onf qufvufawG@qkH=u+yD;aemuf/ tm%mcsKyfukdifrnfholtopfwa,mufukd a&G;cs,f+yD;
xa&mhpuDtm; OuUÏtjzpfwifajr‡mufcJhavonf? okd@aomf ukd,fpm;vS,frsm;rSm tpk;d &. aemufxyf v_yf&mS ;r_rsm;ukd
olwkd@apmifhqkdif;aecJh&onfhtay:/ ar#mfvifhcsufukef/ pdwrf csrf;rajrhjzpfum/ aerxdxkdifrom jzpfr_rsm; wkd;I wkd;I
vmavonf? ‚if;wkd@. jyif;jyaeaomqENrSm vlxktkHºuGr_wckukd v_H@aqmfE_d;qG&ef omjzpfonf? xkd@a=umifh olwkd@onf
tpkd;&.zdESdyfcsKyfcs,fr_rsm;ukdom csJ@xGifajymqkdae=uavonf? ykvdyfrsm;onf &k&Sm;v,form;rsm;or*~ (All-Russian
Peasants' Union) acgif;aqmifrsm;ESifh/ pmwkdufESifh a=u;eef;tvkyform;rsm;or*~ (Union of Postal and Telegraph
Employees) rS acgif;aqmifrsm;tm; zrf;qD;xm;+yD;jzpfavonf? xkd@tjyif eDukdvufpfonf ol. vpfb&,f
w&m;a&;0ef}uD;tm;vnf; &mxl;rS ðzwfcs+yD;jzpfavonf? xkd@aemuf ppftkyfcsKyfa&; Oya'rsm;ukd v,form;
r+idrfroufr_topfrsm; xyfrHjzpfyGm; aeonfh jynfe,f/ c&kdiftawmfrsm;rsm;wGif xkwfjyefa=unmvkdufavonf?
Ekd0ifbmvaESmif;ykdif; ESifh 'DZifbmv tapmykdif;wGif/ a'oEW& t&m&Sdrsm;tm; ta&;ay: txl;tm%mrsm;ukd
ay;tyfvkdufavonf? xkd@aemuf rD;&xm;/ pmwkduf ESifh a=u;eef;qufoG,fa&; oydwfarSmufr_rsm;tm;vnf;
ydwfyifvkdufavonf? armfpudkòrd@wGif ykvdyfrsm;onf/ &xm;vrf;a=umif; wa=umif;&Sd/
&xm;vufrSwfodrf;qnf;olrsm;or*~ (Union of Ticket Collectors) rS acgif;aqmifrsm; ðyvkyfaeonfh/
tvkyform;pnf;&kH;a&;rSL;rsm;twGuf tpnf;ta0;wckukd 0ifa&mufpD;eif;vkduf+yD;/ acgif;aqmifrsm;tm;
zrf;qD;vkdufavonf? “vGwfvyfaomae@&ufrsm;” onf bkZywfyifrS t&Gufrsm;twGif;Y aysmufuG,foGm;ouJhokd@
aysmufuG,foGm;avawmhonf?
“t=uifemuif;rJhpGm vkyfaqmifyg”
á á á
&mpkESpu f ek q
f ;Hk cge;D vmaomtcg &k&mS ;rsm;onf rwluGJjym;aom oufOD;qHykdifrl0g'aemufwrsKd;ukd
pdefac:cJh=uavonf? jyefvnfouf0ifv_yf&Sm;vmaom tm%m&SifygwDwck jzpfonf? xkd@aemuf urBmhtm&kHpl;pkdufr_udk
t=urf;rzuf awmfvSefa&;ESifhtwl pGJaqmifodrf;oGif;vkdufjyefonf? (1991) ckESpfwGif jynfolwdk@. atmifyGJonf
tvGefv#ifjref+yD;/ tHhrcef;zG,f&myifjzpfavonf? &k&Sorw abm&pf,vfqifonf/ tm%modrf;&efóud;pm;onfh
ppfzuft&m&Sdtkyfpk wpkudk rqkdif;rwG csufjcif;yif qef@usifcJhavonf? xkd@aemuf olonf jynfoljynfom;rsm;ESihf
ppfom;rsm;tm; jywfjywfom;om; a&G;cs,fr_wckudk urf;vSrf;cJhavonf? olwkd@taejzifh olwkd@
a&G;cs,fwifajr‡mufxm;aomtpkd;&ukd axmufcHEkdifonf/ (okd@r[kwf) olwkd@taejzifh uGefjrLepf pepfa[mif;ukd
tumtuG,fay;olrsm;ukd axmufcHEkdifonf? vlxktkHºuGr_wckESifhawG@vkdufaomtcg rusufwusuf ppftm%m&Sifwkd@rSm
wyfacgufoGm;&avonf? t=urf;rzuftiftm;ESifh ppfwyfaxmufcHr_ jiif;qkdjcif;wkd@onf ‚if;wkd@. =urRmukd
wHqyd cf yfEdSyef d*;kH csKyfoGm;apcJhavonf?
awmiftmz&dua&muf *END
“rdrdudk,fudkav;pm;wefzdk;xm;onfh tdENd,vlrsKd;wOD;twGuf ae&mr&Sd”
xdk@aemuf *END. awmiftmz&duef tywfpOfjzpfonfh tdEdN,wdk@tjrif (Indian Opinion) Y xdkaqmif;yg;udk azmfjycJh onf?
tdENd,EG,fzGm; t=urf;zuform;rsm;. tjrifudk udk,fpm;ðyonfh pmzwfol ESifh *EDN.tjrifudk udk,fpm;ðyonfh t,f'Dwm
t=um; tjyeftvSefaqG;aEG;onfhta&;tom;[efjzpf.? trsKd;om;a&;v_yf&Sm;r_. enf;emw&yftae jzifh
t=urf;zufr_toHk;ðyjcif;udk &_wfcsa0zefxm;+yD;/ t=urf;rzufonfh o=u*[enf;vrf;udk tom;ay;azmfjyxm; onf?
xdku¾onf aemufydkif;tdENd,trsKd;om;a&;v_yf&Sm;olwdk@ pOf;pm;=uonfh t=urf;zufr_ESifhywfoufI a0zef aqG;aEG;r_xuf
omvGefaumif;rGefcJh.? tdEdN,trsKd;om;a&;v_yf&Sm;olwdk@u olwdk@.vdkvm;csufrSm qGm&wf (Swaraj) jzpfonf[k
tcdkiftrmajymcJhonf - EdkifiHa&;vGwfvyfcGifh odk@r[kwf [kef;r&l;tjzpf t*Fvdyfpum; t,l tqESifh twlwljzpfonfh
toHk;tE_ef;jzpfonf (0HomEkv_yf&Sm;r_[kvnf; ac:onf)? tdENd,jynftwGuf qGm&wfudk ol@taeESifhvdkvm;a=umif; *EDNu
ajymcJhaomfvnf; xdkpum;udk udk,fydkiftkyfcsKyfa&; tjzpf t"dy`g,fzGifhqdkcJhonf? “usaemfwdk@udk,fwdkifudk,fus tkyfcsKyfr_udk
avhvmr,fqdk&if 'g[m qGm&wfyJ” [k *ENDu a&;om;cJh.?
trsKd;om;a&;0g'Drsm;
usnfqHawG&J@trSwftom;ae&mawGudk usrudkjycJhw,f?
(13) &ufae@ajrmufY (4) OD;xufydkI vlpkval 0;vkyfjcif;rSefor#udk 'dkif,mtrdef@jzifh wm;jzpfcJhonf? trsKd;om;a&; 0g'D wdk@u
'dkif,mtrdef@udk vpfv#KðyI a*svD,ef a0:vmbwf (Jallianwallabagh) Y ae@cif;tcsdef tpnf;ta0;w&yf ac:,lcJhonf?
xdkae&mrSm xGufayguftenf;tusOf;om&dS+yD; tkwfeH&Hrsm;jzifh um&Hxm;onfh us,fjyefonfh av[m jyifuGif; jzpf.? vlaygif;
axmifESifhcsDI pk&Hk;a&muf&dSvmonfudk 'dkif,mtrdef@u rwm;EdkifcJhay? odk@aomfvnf; nae (4) em&Dxdk;+yD;aemufydkif;wGif
ppfom; ig;q,fcef@ oHcsyfumum; ESpfpD;jzifh 'dkif,ma&muf&dSvmonf? owday;jcif; vHk;0rvkyfyJ ypfcwfESdrfeif;&ef
trdef@ay;cJhonf? (10) rdepfcef@=um+yD;aemuf vltkyf}uD; òyduJGoGm;+yD;/ '%f&m&olrsm; aoqHk;oltavmif;rsm;om
usef&dSawmhonf? +Adwdo#aumfr&Sif t&m&dSwOD;. tqdkt& (379) OD;aoqHk;onfqdk aomfvnf;/ tdEdN,wdk@.cef@rSef;csurf Sm
aoqHk;ol (1500) cef@&dSonf? aoG;xGufoH,dkr_r&dSyJ xdktpnf;ta0;udk tqHk; owfypfEkdifonf[k aemifw&yHkray:onfh
'dkif,mu 0efcHajym=um;cJhonf? odk@aomfvnf; vHkavmufonfh oifcef;pm tjzpfESifh us,fus,fjyef@jyef@ xda&mufEdkfifr_twGuf
twwfEkdifqHk;av#mhI ypfcwfr_ toHk;ðycH&onf[k oluqdkonf? ppfa&;tjrift&qdkv#if xdkypfcwfr_rSm
xdktpnfta0;yJGwGif&dSaeolrsm;udkom &nf&G,fonfr[kwfyJ yef*syfjynfe,f wckvHk;udk taotcsm
&nf&G,fxm;jcif;jzpfonf[k oluqdkonf?
yl;aygif;aqmif&Gufr_rðya&;
vlxktm%mzDqefa&;
trsKd;om;a&;v_yf&Sm;r_ac:,ljcif;
b,fvdkOD;aqmif&r,fqdkwm usaemfodw,f
v_yf&Sm;r_twGuf enf;AsL[m
‘aemufrqkwfwrf;’
rwfv (5) &ufae‹ qkawmif;yGJtwGif; pwif+yD;aemuf (7) &uft=um olwkd‹qm;csufvkyf&m yifv,fykdif;okd‹toGm; wGif
*ENDonf t&S&rf"rR&dyfomrS olŒvlrsm;udk csDwufvdkufyg&ef zdwfac:cJhygonf? csDwufjcif;onf *ENDESifh tu|rf; w0if&Sd+yD;om;
enf;y&d,m,fjzpfygonf? awmiftmz&duEkdifiHwGif tpdk;&tm%mykdifrsm;. tpOfwpdkuf pdwftaESmifh
t,Sufay;r_rsm;atmufrS &if;ESD;u|rf;0ifr_r&SdcJhaome,fajrudk jzwfoef;csDwufonfh (5) &uf=um csDwufyGJwGif vlrsKd;
pkHyg0ifaom }uD;rm;onfhvlpkvla0;}uD;udk ol OD;aqmifcJhzl;ygonf? ,ckw}udrfrSm csDwufolrsm;rSm ydkIenf;yg;+yD; &if;ESD;onfh
tusKd;wlvlpkrsm;jzpfI olwkd‹ ykdIa0;a0;oGm;=uygvdrhfrnf? *ENDtm; av;pm;pHðy&m *l*sm&wfaus;vuf a'oukd
‘*ENDOD;xkyfrsm; jynhfv#rf;aeonfhvrf;rsm;’
tmruf'bwfòrd@rS 'ef'Dokd‹csDwufyGJonf ydkrdk}uD;us,fcef;em;aomatmifyGJ rjzpfEkdifcJhyg? wkdif;jynftjrift& *ENDonf
vlxktwGuf rwkefrv_yfvkyfaeaom tpkd;&w&yftm; t=urf;rzufonfhv_yf&Sm;r_ tokH;ðyI qef‹usifwGef;vSefa&;
&nfrSef;csufoifcef;pmjyocJholjzpfygonf? ol. &Sif;vif;aompum;vkH;rsm;ESifh &J&ifhjywfom;aom erlemrsm;jzifh *END u
tdENd,EkdifiHom;rsm;tm; tpkd;&.Oya'rsm;ESihf tcGeftwkyfrsm;rS vGwfvyfa&;a=unm&ef/ wkdufwGef;ajym=um;cJhyg onf? olu
+Adwdo#wkd‹tm; olwkd‹.=oZmtm%mtm; emcHvdrhfrnfr[kwfa=umif; olŒtaejzifh v,f,majrrsm;udk &ufaygif;rsm;pGm
jzwfoef;+yD; r=umrwifay:aygufvmawmhrnfh &mZ0wfr_rsm;udk vlod&Sif=um; ajymqkdwifjycJh/ xkdokd‹
tvm;wlðyrlaqmif&Guf&efvnf; olwkd‹wGif wm0ef&Sda=umif; vlwkdif;tm; ajymjycJh+yD;jzpfygonf?
+Adwdo#tm%mykdifrsm;taejzifhrl rnfonfhv_yf&Sm;r_tpOfjzpfap *END.uZmwftwkdif; vkdufygaqmif&Guf=ujcif;yif jzpf ygonf?
tu,fI olwkd‹u qm;Oya'csKd;azmufolrsm;tm; zrf;qD;vkdufrnfqkdygu trsKd;om;a&; v_yf&Sm;r_twGuf tmZmenfrsm;
zefwD;ay;rdovkdjzpfoGm;+yD;/ *ENDu olwkd‹. zdESdyfvkdaom&nf&G,fcsufudk axmufjyxm;onfukd twnfðyay;ouJhokd‹vnf;
jzpfoGm;ayvdrfhrnf? tu,fI qm;ckcHqef‹usifolrsm;tm; cGifhv$wfxm;vkdufrnf qkdygu vnf; tdENd, ckcHqef‹usifr_ESifh
&ifqkdifonfhtcsdefwGif olwkd‹tpdk;&. Oya'rsm;tm; awmifhwif;tm;aumif;&ef rvkyf aqmifEkdifawmh[k
xifjrifoGm;apEkdifrnfjzpfonf? rnfonfhenf;vrf;yifjzpfap olwkd‹taejzifh wpkHw&mqkH;±_H;&efom &Sdayawmhonf?
v_yf&Sm;r_wGif yg0ifyl;aygif;&efrSm vG,fulygonf? ta=umif;rSm yifv,fa&&Ekdifaomol rnfolrqkd qm;csufEkdifyg onf?
vkyf&rnfht&mrSm qm;iHa&udk tkd;wvkH;wGifxnhf+yD; ta&óudypf/ +yD;v#if usef&pfaomqm;rsm;udk jcpf,l±kHom jzpfyg onf?
qm;csufvkyf=ujcif;rSm urf;±kd;wef;a'orsm;jzpfaom b*Fvm;/ r'&wfpfESifh txl;ojzifh bkHabwGifom a,bl ,sv_yf&Sm;r_
jzpfvmcJhaomfvnf; TtjzpftysufESifhywfoufI owif;rsm;u wjynfvkH;eD;yg; ysHŒESH‹cJh+yD;jzpfygonf? bkHabòrdŒ}uD;wGif
ajAmifusus qm;csuf=uolrsm;tm; &J&efrS tumtuG,fay;&ef apwem0efxrf;vltrsm;u vufcsif;csdwfI
umuG,fay;xm;cJh=uygonf? ‘py&ifwckudk ±kwfw&uf v$wfvkdufovdk rsKd;yJ’ [k tlwmy&m'uf&Sf/ tvm[mbuf'f/ òrdŒwGif
zcifESifhtwl qm;a&mif;csaecJhaom *s0g[mv,fae±l;u ajymcJhygonf? ‘qm;aumif;wm raumif;wmu wu,fhudk
ta&;r}uD;ygbl;? t"duu pufqkyfp&mjzpfwJh qm;Oya'udk csKd;azmuf=uzkd‹ygyJ’olu ajymjyonf?
qm;csDwufyGJt+yD; oDwif;ywfrsm;twGif; *ENDu tm%mykdifrsm;u olŒudkzrf;qD;&ef qGay;&rnfhenf;vrf;wckudk &Sm=uHcJhygonf?
xkd‹a=umifhyif {+yDv (12) &ufae‹wGif olu txl;ojzifh pdwftaESmifht,Sufay;a&;v_yf&Sm;r_ wckudk a=unmcJhygonf?
wyfrsm;ESifh xdyfwkduftaotcsm&ifqkdif&Ekdifaom 'g&moem (Dharasana) &Sd qm;vkyfief;tm; 0ifa&mufpD;eif;&ef olu
OD;aqmifrnfjzpfygonf? EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; 0uf*sf0k'f bif;u (Wedgewood Benn) u *ENDqifxm;aom axmifacsmufudk
em;vnfoabmaygufcJhygonf? olu ‘olwkd‹u olwkd‹ukd,fpm;ðyaqmif&Gufaejcif; onf rrSefuefvufoifhrcHEkdifaom
tm%m&Sifqefaom zdESdyfr_jzpfonf/ okd‹r[kwf olwkd‹awmif;qkdcsufrsm;udk vkdufavsmr_wckckudkom a&G;cs,fap&ef pDpOfwus
u|Ekfyfwkd‹tm;jyo&ef tm;xkwfvmjcif;jzpfonf’ ‘olwkd‹onf u|Ekfyfwkd‹tm; onftwkdif;=unfhae&ef cGifhðyvdrhfrnfr[kwfay’
[k a&;om;cJhygonf?
qm;csDwufyGJpwifcJhaomtcsed fu tm0iftaejzifh olŒwGif t}uHtpnfwck&Sdonf[k xifxm;cJhygonf? ‚if;rSm *END tm;
Oya'udk csKd;azmufvmonftxd onftwkdif; =unfhaevkduf+yD; csKd;azmufvmonfESifh rqkdif;rwG zrf;qD;&ef jzpfygonf?
okd‹aomfvnf; xkdao;i,faomvluav; 'ifbD (Danbi) yifv,fjyifokd‹ csOf;eif; 0ifa&mufvmonfh tcsdefwGifrl bk&ifcHu
wGef‹qkwfaecJhygonf? aemufykdif;wGif *ENDtm; zrf;qD;vkdufjcif;onf qef‹usifuef‹uGufr_ rkefwkdif;tm;
pwifwkdufckdufapvkdufovkdjzpfoGm;+yD; tm0ifu pm;yGJ0kdif;awGŒqkHaqG;aEG;&mwGif yg0ifvmapcsifolrsm; jzpfaom
oabmxm;aysmhajymif;olrsm;ESifhvnf; yËdyuQjzpfvmaprnfjzpfygonf?
tjcm;t&m&Sdrsm;rSm Oya'twkdif;aqmif&Guf&ef ydkItm;oefcJh=uygonf? bkHabtkyfcsKyfa&;rSL;u *ENDtm; vGwfvyf
cGihfay;xm;jcif;onf qef‹usifuef‹uGufolrsm;tm; tm;wufvmapovkdyif tpkd;&axmufcHolrsm;tm; tm;ysuf
‘euf&_dif;us,fjyef‹aom ckcHawmfvSefa&;’
v_yf&Sm;r_acgif;aqmifwOD;taejzifh *END. &,latmifjrifr_rSm txufwef;v$mvlenf;pk tjrwfwEkd;xm;aom
jrihfrm;onfhyef;wkdifwckjzpfonfh trsKd;om;vGwfvyfa&;udk oef;aygif;rsm;pGmaom tdENd,EkdifiHom;rsm;tm;
tweftoifhwkd;wufr_rsm;ay;Ekdif+yD; tusKd;pD;yGm;&v'f xGufay:vmEkdifaom vufawGŒusonfh awmif;qkdcsuf rsm;ESifh
aygif;pyfay;EkdifcJhygonf? T&nfrSef;csufaygufajrmufatmif axmufcHtm;ay;r_udkvnf; qxufwefydk; jzpfvmatmif
aygif;pnf;&,lapEkdifcJhjcif;yif jzpfygonf? tdENd,EkdifiHom;wdk‹taejzifh qm;tay: tpkd;&. w&m; r#wr_r&Sdaom
vuf0g;}uD;tkyfxm;r_rS vGwfajrmufatmif óud;pm;jcif;jzifh ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifhtwGuf yxrOD;pGm wkdufyGJ0ifoihfonf[k olu
jrifygonf? aemufykdif;vrsm;wGif a'oqkdif&macgif;aqmifrsm;u qef‹usifuef‹uGufr_ rsm;udk pkpnf;Ekdifonfh
tvm;wlta=umif;t&mrsm;udk em;vnfoabmaygufvmcJh=uygonf? +Adwdo#tkyfcsKyfa&; tdENd,EkdifiHom;wdk‹ .
toufarG;0rf;a=umif;r_e,fy,fxJodk‹ csOf;eif;usL;ausmfvmonfh ae&mwkdif;onf ckcHawmfvSef a&;.
tvm;tvmaumif;aom ypfrSwfwckjzpfcJhygonf?
vlxktmcHqef‹usifr_. acgif;trmqkH;aom wpkdufrwfrwfaqmif&Gufolrsm;rSm bkHabajrmufykdif; ajr=oZm aumif; aom
vGifjyifrsm;wGif aexkdif=uaom ywD'g (Patidars) rsm; jzpf=uygonf? Tae&m&Sd v_yf&Sm;r_rsm;avmuf tdENd,EkdifiH.
tjcm;rnfonfhae&murS uGef*&ufygwD/ *END.v_yf&Sm;r_ESifh nD!Gwfaomtiftm;wcktjzpfacsmarGŒpGm
aygif;pnf;oGm;aomtajctae/ vltrsm;ESpfoufaxmufcHaom cHpm;r_ rðyvkyfEkdifcJh=uyg? *ENDESifhtwl a'ouGef*&uf
acgif;aqmif AvA[dkif yaw;onf *l*sm&wfudk tðyoabmvkyfief;rsm;aygufzGm;&m ae&mwcktjzpf (1920) ckESpfrsm; twGif;
ajymif;vJypfcJhygonf? olwkd‹onf jynfolvlxk. opPm&Sdr_udk t&,lEkdifcJhaom ti,fpm; o=u*[tmcHa&; vkyfief;
tawmfrsm;rsm;ukd OD;aqmifEkdifcJh=uygonf?
ywD'grsm;onf rma=um=urf;wrf;r_/ ukd,hftm;ukd,fukd;r_ESifh aoG;pnf;nD!Gwfr_rsm;twGuf us,fus,fjyef‹jyef‹ ±kdao
av;pm;cHcJh&olrsm; jzpfygonf? olwkd‹onf urBmajr}uD;ay:wGif tqkd;jzpfap/ taumif;jzpfap wpkHw&mudk atmifjrif
+yD;qkH;atmif pGrf;aqmifEkdifolrsm; jzpfygonf’ [k (1930) ckESpfu av;pm;cef‹nm;cJh&aom tcGefaumufolwOD;u rSwfwrf;
‘typftcwf&yfpJjcif;’
uGef*&ufu ae&maygif;rsm;pGmwGif tm;enf;qkwf,kwfvmaeonfhv_yf&Sm;r_wckESifh ysufpD;òyduGJvmaeonfh tzGJŒ
tpnf;wcktwGuf owdxm;aqmif&GufaepOfwGif +Adwdo#wkd‹u vef'efòrdŒ pm;yGJ0kdif;aqG;aEG;yGJwckY tjcm;tdENd,
EkdifiHudk,fpm;vS,frsm;ESifh awGŒqkHaqG;aEG;aecJh=uygonf? ‚if;aqG;aEG;yGJonf atmufwdkbmvtaESmif;ykdif;rS pwifI
ZEM0g&Dvv,ftxd =umjrihfcJh+yD; +Adwdo#t&m&Sdrsm;/ rif;apmfbGm;rsm;tkyfcsKyfxm;aom jynfe,frsm; (Princely States) rsm;rS
udk,fpm;vS,frsm;/ rGwfqvif/ [dENLESifh vpfb&,facgif;aqmifrsm;yg0ifcJh=uaomfvnf; tdENd,EkdifiH jynfolrsm;twGuf
pum;ajymqdk&ef wm0eft&SdqkH;jzpfaom tzGJŒtpnf;wckjzpfonfh uGef*&uftzGJ@rS tzGJŒ0ifwpkH wa,mufr# ryg0ifcJhyg?
aqG;aEG;yGJu uGef*&uftzGJŒ0ifr[kwfaom aqG;aEG;olrsm;ESifh +Adwdo#wkd‹ ESpfOD;pvkH;yg0ifEkdifaom pD&ifaqmif&GufcGihf
tm%mydkiftzGJŒu Oya'ðytzGJŒokd‹ wm0ef,lajz=um;&rnfh zGJŒpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'qkdif&m tajymif;tvJ twGuf
enf;ykHpHwckudk xGufay:vmapcJhygonf? xdkyHkpHopfwGif rif;apmfbGm;rsm;tkyfcsKyfxm;onfh jynfe,frsm;u (Princely States)
tdENd,jynfr}uD;ESifh zuf'a&;&Sif;wckozG,fwGJcsdwfxm;rnfh tpDtpOfvnf; yg0ifonf? tajymif; tvJumvtawmtwGif;
bk&ifcHu umuG,fa&;ESihf b¾ma&;uJhokd‹aom udpP&yfrsm;ukd pDpOftkyfcsKyfcGihf txl; tm%mudk &,lxm;vdrhfrnfjzpfygonf?
tdENd,vpfb&,frsm;twGuf oabmwlnDr_onf udk,fykdiftkyfcsKyfcGihf& tpkd;& (Self government) jzpfay:vmapa&;twGuf
wkd;wufr_wcktjzpf jrifcJh=uonf? rGwfqvifrsm;rSm [dENL. =oZmv$rf;rkd;r_ tumtuG,fay;a&; aqmif&Gufay;Ekdifaom
zuf'&,fykHpHpepftajccHwckjzihf tmrcHay;r_&&SdcJh=uyg onf? +Adwdo#vpfb&,frsm;ESifh tm0if. (1929) ckESpf
ðyjyifa&;wifoGif;r_tm; jyif;jyif;xefxef qef‹usifcJh=uonfh wkd&Drsm; (uGefqmaA;wpfygwD0ifrsm;) yifv#if xkdtpDtpOfrsm;t&
aqmif&Gufrnfh 'kdrDeD,Htqifh (Dominion Status) udk axmufcHcJh=uygonf? Oya'ðytzGJŒtwGif;&Sd
'Drkdua&pDenf;ustkyfcsKyfa&;r[kwfonfh rif;apmfbGm; rsm;tkyfcsKyfa&; jynfe,frsm;. =oZmtm%mESifh pD&iftkyfcsKyfcGifh
txl;tm%monf +Adwdo#tkyfcsKyfa&;tm; tum tuG,fay;Ekdifacs &Sdygonf?
odk‹&mwGif Todk‹aom udk,fpm;ðycGifhr&Sdaom tdENd,udk,fpm;vS,ftzGJŒESifh vkyfaqmifcJhaom vef'efvkyfief;pOfrSm
uGef*&ufuom a&Smifaeygu zGHΘzd;tm;aumif;vm&ef tvm;tvm enf;yg;vSygonf? aemufw}udrf aqG;aEG;yGJ
okd‹wufa&muf&ef uGef*&uftm; pnf;±kH;odrf;oGif;Ekdifrnf[k tm0ifu r,kH=unfcJhaomfvnf; +Adwdo# tkyfcsKyfa&;
a=umif;usKd;wus taxmuftxm;jzpfapEkdifaom ajz&Sif;r_wcktay: tdENd,. oabmwlnDr_ a&&SnfcHr_tvm; tvmrSm
r=umrwiftwGif; xyfrH&&Sdvmrnfr[kwfonfudk olodaecJhygonf? olu ol. tpkd;&tay: ydaeonfh zdpD;r_rsm;ESifh
vlxktmcHqef‹usifr_. ±_yfaxG; pdwftaESmuft,Sufjzpfp&mrsm;rS olŒtpdk;& . aiGa=u;,kdpD;ukefusr_ rsm;udkvnf;
avsmhenf;oufomoGm;apcsifygonf? xkd‹a=umifh uGef*&ufESihf +idrf;csrf;a&;&aprnfh ðyrlaqmif&Gufr_ wckðyvkyf&ef
æ æ æ æ
(1980) ckESpf =o*kwfv ydkvefEdkifiHta&;onf (1930) {+yDv tdENd,EdkifiHtajctaersKd; odkr[kwf/ (1905) atmufwdkbm v
&k&SEdkifiH&Sd tajctaersm;uJhodk@ ra&r&mjzpfaecJhonf? tEW&m,f}uD;vGef;vSonf? pdef@yDwmpbwf qdkAD,ufv_yf&Sm;r_/ odk@r[kwf
tdENd,trsKd;om;uGef*&ufv_yf&Sm;r_rsm;ESifh rwlnDyJ *'ef@pfcfrS tvkyform;rsm;onf tpdk;&tajymif;tvJvkyf ay;&ef
awmif;qdkaejcif;r[kwfcJhay? (1956) [efa*&DEdkifiHESifh (1968) csufudkpvdkAufuD;,m; EdkifiHjzpf&yfESpf}udrfóuHcJhovdk tajctaersKd;udk
,cifuwnf;uod&dScJh+yD;jzpfonf? xdkjzpf&yfrsm;wGif ta&S@Oa&myom;rsm;. ydkrdkvGwfvyfaom EdkifiHa&; pepfrsm;
zefwD;wnfaxmifa&; óud;yrf;r_rsm;udk qkdAD,uf,leD,Hu oHcsyfumum;rsm;jzifh csKd;ajczsufqD;cJh=uonf? xkd tvkyform;rsm;onf
ydkvefEdkifiHtwGuf xdkuJhodk uH=urRmrsKd; zefvmav&ef rpGef@pm;vdkcJh=uay? tvkyform;rsm;onf EdkifiHa&;tcGifhta&;qdkonfxuf
pufr_vkyfief;qdkif&m tcGifhta&;rsm;udkom vdkcsifawmifhwcJh=uonf?
udk,fxludk,fx toif;tzGJ@rsm;
uwdu0wfrsm;/ uwdu0wfrsm;
[,f&D x&l;rif;/ 0ifpwef csmcsDESifh *sKd;qufzf pwmvifwdk@oHk;OD; 'kwd,urBmppft+yD; ydk@pf'rf[k trnf&aom *smrefòrd@
wGifawG@qHkcJh=u+yD;/ ta&S@Oa&myajryHkudk topfwzef jynfvnfa&;qGJcJh=uonf? ‚if;if;wkd@oHk;OD;u ydkvefEdkifiH. e,fedrdwfudk
taemufzufodk@ ajymif;vJowfrSwfap+yD;/ qdkAD,uf,leD,H. xdef;csKyfr_vufatmufodk@ v$Jajymif;ay;&ef oabmwlcJh=u onf?
avsmfa=u;tm;jzifh *smrefydkife,fajrtm;jyefvnf &&dSrnfjzpfonf? abmvfwpfyifv,fqdyfurf;òrd@jzpfaom *smref tac:
'ef;Zpfydk;vfpfa'oESifh ydk;vfpf *'ef@pfcfa'orsm;udk jyefvnf&&SdcJhonf?
(1956) wGif vkyfcwdk;jr‡ifhay;&ef jiif;qefaoma=umifh ydk@Zfeef/ *'ef@pfcfESifh 0gaqm vrf;rrsm;ay:odk@ tvkyform;rsm; xGufcJh =u+yD;/
qENjy=uonf? ygwDtaqmuftOD;wckudk 0ifa&mufpD;eif;cJh=uonf? tHhtm;oifhoGm;cJhaom tpdk;&onf qENjyol rsm;tm;
aoewfESifhypfIESdrfeif;um wkef@jyefcJhonf? xdktjzpftysufa=umifh wdkif;oljynfom;trsm; a'gotrsufxGufcJh=u &onf?
ygwDacgif;aqmifopfwOD; xyfwifcJh&onf? ‚if;if;ESihftwl ðyjyifajymif;vJa&;topfrsm;vnf; vkyfaqmifvmcJh& onf?
vwfqwfaom avEkopfudk cHpm;&if;ESifhtwl tvkyform;rsm;onf oufomqdkifaumifpDrsm;udk jyefvnf&Sifoef ap&ef
óud;yrf;cJh=uonf? odk@aomf aumifpDrsm;. vGwfvyfr_udk zdESdyfaESmifh,Sufr_rsm;ESifh ppf"gwfxufoefoltrmcHrsm;udk
+cdrf;ajcmuft=uyfcdkifemcHvmapjcif;rsm;jzifh csdeJ@apcJhonf? odk@aomfvnf; a&S;uvdkyif jyefIvkyfaqmifcJh=uonf/ tvkyf
orm;rsm;onf pepftwGif;wGif +idrfaeaom,EW,m;rsm;tjzpf aexdkif&ef jiif;y,fcJh=u+yD;/ pnf;&Hk;ydkifcGifhtcGifhta&;udk tcdkiftrm
xyfrHawmif;qdkcJh=uonf? olwdk@awmif;qdkcsufrsm; &_H;edrfhcJh=u&onfvnf;&SdcJhonf? odk@aomf xdkolrsm;. vGwf vyfvdkaom
pdwf"gwfrsm;u arS;rSdefroGm;cJh? jyefvnfvufpm;acsvdkr_rsm;jzifh wausmhjyefvm=up+rJ jzpfonf? w}udrf r[kwf
ESpf}udrfr[kwfææt}udrf}udrf jyefvnfay:aygufvmcJhonf?
ykkefuefr_udk +zdKcGif;ypf&r,f
(1960) aemufydkif;wGif ydkvefpD;yGg;a&;onf pwifI &yfwef@oGm;cJhonf? (1956) rSpI PZPR . yxrqHk; twGif;a&; r_;jzpfcJhol
0gvuf'Dqavm *dkvfrlvfumrS ydkvefEdkifiHonf tdrfeD;em;jcif;EdkifiHrsm;. aemufodk@usa&mufoGm;Edkifonf[k owday;cJhonf?
*dkvfrlumu (pwmvif.avoHudk twkcdk;I) rS “b0rSm b,faerSmrqdk/ tm;enf;aewJhol[m tjrJwrf; xdk;ESufcH&rSmyJ”[k
owday;cJhonf? rxda&mufaom trdef@ay;pD;yGm;a&;pepfudk jyefvnfðyjyif&rnfhtpm;/ uGefjrLepfrsm; onf
ydkveftvkyform;vlwef;pm;tay:wGifom ydkrdkzdtm;ay;&efqHk;jzwfcJh=uonf?
(1960) ESifh (1970) ckESpfrsm;wGif tpdk;&onf usef;rma&;ESifh tdk;tdrfpDrHudef; toHk;pm;&dwfrsm;jzwfawmuf&ef a=ujimcJh+yD;/ ESpfESpfpm
vkyfcvpmwdk;ray;yJxm;jcif; ESifh ykwfjywfvkyfief;E_ef;rsm; avsmhcsjcif;wdk@ ðyvkyfcJhonf? qdkvdkonfrSm yHkrSefvkyfc ESifh tvkyrf sm;rsm;
ydkvkyf&jcif;jzpfonf? puf&Hktpnf;ta0;rsm;ac:I tvkyform;rsm;tm; tvkyfydkóud;pm;vkyf=u&ef twif;t=uyf ajymqdkcJh=uonf?
ydkvefEdkifiH. pD;yGg;a&;ratmifrjrifjzpf&jcif;rsm;udk EdkifiHa&;orm;rsm;/ pDrHudef;qGJolrsm;udk tjypfzdk@&rnfhtpm;/ tvkyform;[k
tjypfyHkcs owif;rsm;v$ifhcJhonf? *'ef@pfcfoabFmusif;rStvkyform;rsm;twGufrl owif;rsm;u txl;wvnf qdk;0g;vSonf?
oabFmwnfaqmufa&;vkyfief;rsm;onf a&&SnfwGif wqifhpD z,f&Sm;ypfoGm; rnfjzpf+yD;/ ,ckumvwGifrl &if;ESif;jr‡KyfESHr_
tenf;tusif; &&dSrnfjzpfonf[laom owif;rsKd;ay:xGufvmcJhonf? urf;&dk; wef;wav#mufa'orsm;wGif vltrsm;. pdwfawGu
tHk@!d_;aecJh=uonf? r=umrDyif xdkpdwfcHpm;r_rsm;u a'gorsm;tjzpf ajymif;vJvmcJhawmhonf?
xdk r[mAsL[mxkqpfolrsm;=um;wGif vufpfZuf udkvmaumhpuD; Leszek Kolakowski/ ,Jquf ul&Gef Jacek Kuron ESihft'rf
rDcsepf Adam Michnik wdk@jzpfcJh=uonf? olwdk@ wOD;csif;pDonf qdk&S,fvpf0g'udk ,Hk=unfouf0if olrsm;rSaeI
ygwDwGif;tjzpftysufrsm;udk trSeftwdkif;odjrifvm=uaomtcg/ twdkuftcHtjynfht0jzpfvm=uolrsm; jzpfonf?
0gaqmwuUodkvfrS EdkifiHa&;ygarmuQjzpf+yD;/ touft&G,ft&vnf; t}uD;qHk;jzpfaom udkvmaumhpuD;onf (1950)
ESpfrsm;tv,fydkif;wGif w&m;aorufpf0g'udk pGef@v$wfa=umif; a=ujimcJhonf? ygwDtzGJ@0iftjzpfqufvufwnf&dS aecJh+yD; ygwD.
ql;an‡mifhwckozG,f jzpfvmcJhonf? ygwDu A[k0g' wnfaxmifay;rnf[laom uwdu0wfudk csdK;azgufcJh r_ESifhygwfoufI
olut}uD;tus,faygufuGJonf? (1966) ckESpfwGif ygwDrS ol@tm; xkwfy,fcJh+yD;/ (1968) ckESpfwGif wuUodkvfrSyg
xkwfy,fjcif;cHcJh&onf? xdk@aemuf wkdif;jynfrS pGef@cGmcJhaomffvnf;/ wkdif;jynfta&;udkawmh rpGef@cGmcJhay?
(1970) uJhodk@yif tpdk;&rS jyefqkwfcJhonf? odk@aomf aemufxyf qENjyr_rsm;udkawmh rvdkvm;onfh [efyefrsm;jyocJhonf? a&'Grrf S
qENjyolrsm;tm; “rl&l;aeaom vloGrf;rsm; ESifh &l;a=umifa=umif rdef;rrsm;”[lI ±H_@cscJhonf? tmCmw}uD;rm;pGm jzifh
ae&mtESH@tjym;wGif oydwfarSmufolrsm;udk typfay;&ef pwifaqmif&GufcJhonf? qENjyoltcsKd@onf eHygwfwkwfudkif &Jrsm;t=um;
n‡yfyl;n‡yfodyf tydwfcHcJh&onf? ESpfaxmifausmf tzrf;cHcJh&onf? oHk;&mausmf axmifwGif;toGif;cHcJh&+yD;/ tcsKd@rSm
q,fESpfausmftxd axmif'%ftjypfay; cHcJh&onf? tvkyform; axmifESihfcsDI tvkyfðzwfcHcJh&+yD;/ vcom r[kwf/
tvkyfvufrJhrsm;. cHpm;cGifhjzpfaom wdkifjynfwGif;&dS aq;ukoapmifha&Smufr_rsm;vnf; qHk;±H_l;cJh=u&onf?
autdtk m KOR onf tzGJ@0if q,fhav;OD;jzifh pwifcJh+yD;/ rnfonfhtcsdefur#tzGJ@0if oHk;q,fxuf rydkcJhay? t"duyg0if
=uolrsm;rSm ordkif;ynm&Sifrsm;/ vlr_a&;ynm&Sifrsm;/ a&S@aersm;/ pma&;q&mrsm;/ '\eduynm&Sifrsm;ESifh c&pf,mefbkef;
awmf}uD;rsm; yg0ifcJhonf? emrnf}uD;yk*~dKvftcsKd@udkvnf; pnf;&Hk;odrf;oGif;EdkifcJhonf? emrnf}uD; 0wWKa&;q&m *smqD
tef'a&*sL;puD;/ vltrsm;=unfndkaom abm*aA'ordkif;ynm&Sif tuf'0yf vDyif;puD;/ tu,f'rDqk&Sif &kyf&Sifrif;orD;
[,fvDem rDudkvmhcsfpum;ESifh atmufpfpzdk@'f rS ygarmuQ vJZuf udkvmaumhpuD;wdk@yg0ifcJhonf? tjcm;tzGJ@0ifrsm;onf
'kwd,urBmppftwGif; ajratmuf *smrefawmfvSefa&;wGif ygcJhbl;olrsm; odk@r[kwf xdkrsKd;qufrS aygufzGm;vmolrsm;/ (1956) ESifh
KOR onf vlod&Sif=um; wdkufyGJrsm;az:Ivnf; ppftpdk;&udk zdtm;ay;cJhonf? ygwDt}uD;tuJ *J&ufonf vlxktjrif tay:wGif
wdrf;!$wfEdkifyga=umif; az:jycJhonf? xdk@a=umifh xdktkyfpkonf qENjyyGJrsm;. jyefvnfajymqdkcsufrsm;/ tusdK; quf zdESdyfr_rsm; ESifh
tvkyform;rsm;. w&m;cGifrsm;ta=umif;udk pmrsm;xkwfI jzef@a0cJhonf? xdk@tjyif ‚if;if;wdk@onf EdkifiHawmf w&m;a&S@ae&Hk;tm;
&Jrsm;. rrSefruef qufqHr_rsm;udk ta&;,l&ef wGef;tm;ay;cJhonf? (1976) aemufydkif;wGif tmqyfpfESifh a&'GrfrS tvkyform;
wpfaxmifausmfwdk@onf *J&uf xHodk@ qef@usifaom pmrsm;udk vufrSwfxdk;I ay;ydk@cJh =uonf? xdkwcsdefwnf;rSmyif
&maygif;rsm;pGmaom ynm&Sifrsm;/ bkef;awmf}uD;rsm;/ pma&;q&mrsm;ESifh tEkynm&Sifrsm; onfvnf; Sejm (ydkvefygvDref) xHodk@
&Jrsm;. ESdyfpufr_rsm;ESifh ywfoufI pHkprf;ppfaq;ay;yg&ef awmif;qdkcsufrsm; yg0ifaom pmrsm;udk vufrSwfxdk; ay;ydk@cJh=uonf?
xdkenf;AsL[mrsm;onf tvkyfjzpfcJhonf? (1977) rwfvESifh Zlvkid fvtwGif; vGefcJhaom ZGefvuwnf;u zrf;qD;xm; aom
tvkyform;tm;vHk;udk jyefv$wfay;cJh+yD;/ tvkyfðzwfcHxm;&aom vltrsm;pkvnf; tvkyfjyef&cJhonf? tpdk;&rS ar#mfvifhxm;cJhonfh
KOR . t"du awmif;qdkr_rsm;udk jznfhqnf;ay;jcif;jzifh jynfwGif; jynfy&dS zdtm;ay;r_rsm; avsmhus Edkif+yD;/ xdktzGJ@onfvnf;
wjznf;jznf; aysmufuG,foGm;vdrfhrnf[k ppftpdk;&rS ar#mfvifhxm;cJhonf? odk@aomf tmqyfpf
ESifh a&'Grf&Sd tvkyform;rsm;twGuf vkyfief; +yD;ajrmufoGm;aomtcg/ aqmif&Gufolrsm;onf tjcm;aom OD;pm;ay;
vkyfief;rsm;buf vSnfhoGm;=ucJhavonf? “usKyfwdk@&J@ vkyfief;awGudk qufvufvkyfaqmifoGm;rSm jzpfygw,f/” “usKyfwdk@
wyftyfodxm;ovdkyJ tm%mydkifawGu csrSwfxm;wJh twm;tqD;awGukd wdkufcdkufzdk@&ef txda&mufqHk;vufeuf[m
EdkifiHom;tm;vHk;&J@ wufºuGaom aoG;pnf;nD!Gwfr_yif jzpfygw,f?”[k ‚if;if;wdk@u a=ujimcJhonf?
pmapmif/ pmtkyf xkwfa0a&;onf wckwnf;aom ta&;t}uD;qHk; vufeufwckjzpfcJhonf? tpdk;&. vlxk owif;ESifh rD'D,m wGif
vuf0g;}uD; tkyfxm;r_udkòzdcGif;jcif;vnf;jzpfI/ tpdk;&. ydkvefvlxkb0tm; csKyfudkifxm;jcif;udk z,f&Sm;ypfa&; twGuf
vGefpGmta&;}uD;aomvkyfief;vnf; jzpfcJhonf? vlxk=um;wGif qufoG,fa&;vrf;a=umif; r&dSygu rnfonfh vGwfvyfa&; óud;yrf;r_
aqmif&Gufcsufrsm; csdwfqufEdkifrnf r[kwfacs? twdwfumvrsm;wGif ydkveftwdkuftcHrsm;rS pdppfa&;rsm; avsmhayghay;&ef
awmif;qdkcJh+yD;/ ppftpdk;&rSvnf; &Hzef &Hcg tenf;i,f zGifhay;cJhonf? odk@aomf tuef@towf rsm;onf qufvuf&dSaeqJ jzpfonf?
tu,fI a0zefajymqdkygu rnfonfht&mr# xkwfvkyfcGifh r&awmhrnfudk a=umuf ±G@HcJhaom olrsm;t=um; xdk pdppfa&;rsm;u
tvkyfjzpfcJhonf? (1976) ckESpf aemufydkif; ,ckqdkv#if twdkuftcHrsm;onf w&m;0ifrD'D,mrsm;udk OayuQmðyI
udk,fydkif*sme,frsm;/ pmtkyfrsm; pwif xkwfa0cJh=uonf?
KOR .aiGa=u;/ KOR . rdwLW ul;pufjzifh KOR .tzGJ@0ifvnf;jzpf/ "gwkaA'ynm&SifwOD;vnf; jzpfaom rD&dkqavm csKd*sDuD u
Edk0g [k ac:aom ajratmuf pmayxkwfvkyfa&;vkyfief;wck wnfaxmifchJonf? (1977) ckESpfwGif yxrOD;qHk;
pmtkyfxGufay:vmcJh+yD;/ 0wˆKrsm;/ rSwfwrf;rsm;ESifh EdkifiHa&;qkdkif&m pum;ajyrsm; tygt0if pmtkyfw&mausmfESifh vuf
urf;pmapmiftajrmuftrsm; qufwdkufxkwfa0EdkifcJhonf? tpdk;&. qifqmtzGJ@rsm;wGif b,faomtcgur# uif;vGwcf Jh
jcif;r&dSonfh qufpavm rDavmhfZf Czeslaw Milosz (tar&duefjynfaxmifpw k Gif jynfajy;tjzpfaexdkifaom vpfol
tm;eD;,ef;ESihf ydkvefpyfuAsmq&m/ aemifwGif pmayqdkif&m Edkvfb,fvfqk &&dScJholjzpfonf?) . uAsmrsm;ESifh a*smhcsf tdk0,fvfESifh
uAsmq&mrsm;jzpf=uaom tdkqpfyf ref'JvfpwefESifh *sKdqufzd ba&mh'fpuDwdk@. vuf&mrsm; xGufay:vmcJh =uonf? Edk0gwGif
‚if;if;udk,fydkif yHkESdyfqdkifrsm;/ odkavSmif&Hkrsm;/ jzef@csDa&; uGef,ufrsm; ESifh a&mif;&aom aiGa=u;ESifh ulnDr_ rsm;uwqifh
pwifvnfywfcJhonf?
1976 KOR ay:aygufvmcsdefwGif ‚if;if;onf wckwnf;aom vnfywfEdkifaom twdkuftcHtkyfpw k ckjzpfcJhonf? wESpf/ ESpf ESpf
twGif;rSmyif xdktzGJ@onf udk,fxludk,fxtzGJ@tpnf;twGuf a,bk,syHkpHwck jzpfvmcJhonf? ausmif;om;aoG;pnf;
nD!Gwfa&;aumfrwDonf ygwDxdef;csKyfaom ausmif;om;tkyfpkrsm;. tjcm;a&G;cs,fp&mtiftm;pktjzpf wuUodkvf (6) ckwGif
zGJ@pnf;cJhonf? *'ef@pfcf/ &SpfZif ESifh umwdk0pfZfwdk@wGif KOR ESifh qufEG,faom tvkyform;rsm;onf puf&HkwGif;&Sd tiftm;rsm;udk
OD;aqmifEdkif&ef vGwfvyfaom tvkyform;or*~rsm; wnfaxmifcJhovdk/ KOR tzGJ@0ifrsm;onf v,f orm;rsm;
ta&;twGufudk,fhudkudk,f ckcHumuG,fEdkifaom aumfrwD tcsKd@udk pwif&mwGif ulnDcJh=uonf? wjcm; rwlnD aom
twdkuftcHtkyfpkrsm;udk KOR . t"duacgif;aqmifrsm;jzpf=uaom ul&GefESifh rpfcsepfwdk@. qdk&S,f'Drdku&ufzuf
,drf;aomt,ltqtay: oabmrusolrsm;rS pwif zGJ@pnf;cJh=uonf?
(1979) cktapmydkif;wGif tjrifhysH wuUodkvfrsm;onf yHkrSef wdkufckdufr_udk cHcJh&onf? tm%mydkifrsm;u “aqG;aEG;ol rsm;”rsm;udk
twef;twGif;xnfhoGif;I oifcef;pmrsm;udk aESmifh,Sufay;cJh=uonf? tjyifrSvlrsm;udkvnf; aESmifh,SufcJh onf? w}udrf rpfcsepfESifh
tjcm; ausmif;om;ESpfOD;udk “opPmazmuf rif;udk pDtdkifatu b,favmufay;xm;vdk@vJ” [katmf[pfI wdkufcdkufolrsm;u
&dkufESufcJh=uonf? ul&Gefudk avScg;ay:u wGef;cscJhzl;onf? wcg ol. tcef;wGif oifcef; pmvkyf&ef owfrSwfcJh+yD; tcsdefa±$@+yD;rS
vl&rf;um;wtkyf ol.tcef;odk@ a&mufvmcJhonf? ol@ZeD;ESifh olzciftwGuf aq; tultnD awmif;cHaeaom ol@om;udk
wkdufckdufcJh=uonf? wcsdefwnf;rSmyif &Jrsm;onf olaexdkif&m taqmuftOD;udk 0dkif;xm;aomfvnf; wpHkw&m
=um;0ifjzefajzay;jcif;/ pGufzufjcif; r&SdcJh=uay? Todk@ EdSyfpufr_rsm;&dScJhaomfvnf;/ KOR ESihf tkyfprk sm;onf
‚if;if;wdk@vrf;a=umif;ay:wGif vkyfwdk@.vkyf[ef/ trSwftom;udk zGifhcscJhonf? Oyrm *sme,fwGif emrnfrsm;/ zkef;eHygwfrsm;ESifh
t,f'Dwmrsm;. vdyfpmrsm;udk tpOfvdkuf az:jycJhonf? v#dK@0SufpGm vkyfaejcif;xuf olwdk@. ae@tvif; a&mifxJodk@
ajymif0ifcJhonf? xdkodk@vkyfaqmifjcif;jzifhom tjcm;olrsm;u olwdk@. pHerlemtwdkif; vkdufvm=u&ef wGef; tm;jzpfapvdrfhrnf[k
,lqaoma=umifhyif? xdkt&mu olwdk@udk ypfrSwftjzpf zefwnf;vdkufomtcg twkduftcHwGif rnfolu t"du
acgif;aqmifqdkwmESifh ywfoufI ±_yfaxG;p&mr&dSawmhyJ/ aocsmaom umuG,fr_&apcJhonf? tpkd;& onf tu,fI
ajymifajymifwif;wif;vkyf&rnfqdkygu vuf&G@Honf? twdkuftcHrsm; ydk+yD; jrifomxifom&dSav olwdk@udk wdkufxkwfypfa&;ESifh
ywfoufI EdkifiHa&;t& ydkIwefzdk;}uD;avyif jzpfonf? vlxktmcHr_qdkif&m r[mAsL[monf tEW&m,frsm;aomfvnf;/
tvkyfjzpfcJhonf?
(1979) ZGefv ESpf&ufae@wGif *|efaygvf-2 0gaqmòrd@odk acsjcaomtcg atmifyGJ&ifjyif (Apfx&D&ifjyif) wGif {&mrvlxk}uD; u
óudaecJhonf? xdkvlxk}uD;a&S@wGif olurdef@cGef;ajymcJhonf? xdk@aemuf &[ef;rif;}uD;onf txdrf;trSwft& ta&;ygI
jrifhjrwfaomae&mrsm;jzpfonfh “ykdvef uufovpfbmom. rlvblwae&m”[kac:Edkifaom EpfZfEdk Gniezno ESifh teufa&mif
csufpwdkcsKd0g r,fawmfrm&D&kyfxk odr;f qnf;&m *sufpem*dk&mbkef;awmf}uD;ausmif;rsm;wGif &yfwef@I ol. arG;&yfZmwd
u&maumwGif ol@. atmifyGJcHc&D;pOfudk &yfem;cJhonf? ykwf&[ef;rif;}uD;. pum;vHk;rsm;onf &Sif;vif;jywf om;I &dk;om;pGm
=uufoa& &dSvSonf? EdkifiHa&;orm;rsm;. &dk;tDaeaom pum;vHk;rsm;ESifh rwlnDay? olu tpdk;&udk tqifhESpfckwGif pdefac:cJhonf?
bmomrJh0g'udk qef@usifI c&pf,efbmom ,Hk=unfr_udk xyfavmif;ajymonf? ydkveftm; qdkAD,ufwdk@. csKyfudkifr_ESifh
vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_rsm;udk oG,f0dkufI ±H_cscJhonf? ydkvef. tem*wfonf “vlb,fESpf a,mufonf &ifhusufvmI
orm;&dk;ustpOftvmawGudk ckcHwGef;vSefolawG jzpfvmrvJ qdkonhftay:rSm rlwnfonf” [k olu a[mudef;xkwfcJhonf?
ol. u&maumòrd@Y aemufqHk;tcsdfefwGif ydkvefEdkifiHordkif;wGif wcgr# Todk@ r}uD;rm;zl;aom vloHk;oef;twGuf qkawmif; yGJwGif
pum;ajymcJhonf? wdkif;jynfonf csufcsif;qdkovdk wr[kwfjcif; urBmvHk;. tm&Hkpdkufr_udk &oGm;cJhonf? Tonf udkvnf;
ydkvefEdkifiHom;wdkif;vnf; odcJhonf? Ttcsdefonf ydkvefEdkifiHtpdk;&twGuf vHk;0ta&;rygaom tcdkuftwef@ jzpfcJhonf?
“ESpfv=um&SnfpGm tzdESdyfcHaewJholawG[m olwdk@ b0uH=urRmudk olwdk@zmomqHk;jzwfzdk@ csufcsif;qdkovdk olwdk@&J@ pGrf;tifawGudk
jyef&vdkufovdkyJ” [k t'rf rpfcsepfu aumufcsufcscJhonf?
(1978) 'DZifbmv ol. ae@pOfrSwfwrf;wGif umZDrm&pf b&ef'pfu 0gaqmòrd@&dS ig;*dka'gif tjyifbuf npfypfaeaom AGufxJwGif
[J&if;ig;oavmufwrsKd; a&mufvmrnf[klaom aumv[mvudk =um;+yD;/ vlwef;&Snf}uD; wef;pDapmifhaeyHkudk
az:jyrSwfwrf;ðycJhonf? xdkpwdk;qdkifonf eHeuf (11) em&Dxd zGifhvdrfhrnf r[kwfyg/ odk@aomf yxrOD;a&mufaeaom vlpk onf eHeuf
ESpfem&Duwnf;u a&mufcJh+yD; jzpfonf? xdknaewGif tpdk;&t&m&dSrsm;. wdkif;jynfpD;yGm;a&; atmifjrifr_udk csD;usL;axmyemðyaeyHkudk
w,fvDaA&Sif;wGif awG@cJh&onf? omref ydkvefom;rsm;twGufuawmh xdkvlwef;rsm;onf t+rJ jzpfaeaom
pddwfysufzG,f&mtjzpftysufwckom jzpfonf? tpdk;&twGufuawmh taES;ESifhtjrefqdkovdk 1970 ESifh 1976 ckESpfrsm;wGif
rwnf+idrfr_rsm;óuHcJh&ovdk/ xyfrHrvkyfoihfawmhaom tvkyfwckjzpfonfh ukefaps;E_ef; jr‡ifhjcif;udk vkyf&vdrfh rnf[k qdkjyefonf?
(1980) wGif PZPR onf ‚if;. trSm;rsm;a=umifh ‚if;udk,fwdkif t=uyf&dkufcJhonf? tpm;tpm wifoGif;r_ av#mhcsjcif; onf
tuef@towfjzihf &duQmaxmufyHh&aomtajctae jzpfvmonf? ukefaps;E_ef;rsm; jr‡ifhwif&ef vdktyfvmcJhonf? tm%mydkifrsm;u
Zlvdkifv tpydkif;wGif aps;E_ef;rsm;jr‡ifhwif&ef a=ujimcJhjyefonf? tvkyform;rsm; rnfodk@ wHk@jyefrnfESifh ywfoufI
tm%mydkfifrsm;taejzifh rnfodk@r# txifrSm;jcif;r&dScJhacs? odk@aomf tenf;qHk; rwnf+idrfr_udk umuG,fEdkifvdrfh rnf[k
ar#mfvifhcJh=uonf? a'otm%mydkifrsm;tm; rnfonfh rD;udkrqdk vkyfcrsm;wdk;jr‡ifhay;jcif;jzifh+idrf;ouf&efESifh/ &duQm tom;rsm;udk
jy\emay:ayguf&m ae&mrsm;odk@ ydk@ay;jcif;jzifh ajz&Sif;=u&ef !Gef=um;cJhonf? a'oqdkif&m oabmwlnDr_ rsm;jzifh xdka'gorsm;udk
xdef;csKyfEdkifvdrfhrnf[k tpdk;&rS ar#mfvifhcJhonf?
oydwfarSmufyGJrsm;onf 0gaqm twGif; tjyif tm;vHk;wGif csufcsif;qkdovdk ay:aygufcJhonf? tjcm;òrd@rsm;odk@ oydfwfyGJ rsm;
jyef@ESH@oGm;pOf t&m&dSrsm;onf ‚if;wd@k . pdk;&drfcsufrsm;udk twif;rsdKcscJh&onf? odk@aomf Tw}udrfwGif ydkvefom;rsm;
bmjzpfaeonfqdkwmudk tarSmifxJwGif xdef;odrf;xm;&ef jy\em &dScJhonf? ,Jquful&Gefonf ol@. 0gaqm tcef;rS aeI
wEdkifiHvHk;&dS tvkyform;ta&;aqmif&Gufoltm;vHk;udk oydfwfowif;rsm;pkaqmif;jcif;ESifh jzef@a0jcif;rsm; ðyvkyf&ef aqmf=ocJhonf?
olonf bDbDpD/ vGwfvyfaomOa&mya&'D,dkponfh ydkvefEdkifiHt0Srf;odk@ owif;jyefvnfxkwfv$ifhaom owif;Xmersm;rS
EdkifiHjcm;owif;axmufrsm;ESifhvnf; qufoG,fEdkfifcJhonf? òrd@wòrd@rS tvkyform;rsm;onf tjcm;òrd@rS tvkyform;rsm; qENjyI
(1978) ckEpS f aEGvwGif a0:vifwED kd0pfZf onf *'ef@pcf f &Sad qmif&Gufolrsm;u tvkyform;rsm;u ‚if;wdk@udk,fykdif tvkyf
orm;or*~tzJG@rsm; zJG@pnf;csifonfqdkaom owif;udk bDbDpD toHv$ifhXmerS odcJh&onf? onfhaemufwGif olronf ‚if;tzGJ@odk@
oabFmwnfaqmufa&; tif*sifeD,mrsm; jzpf=uaom tif'a&0D,mpf'gESihf *sKdem 'l;'g 0D,mhpf'gwdk@ZeD;armifESH wdk@ESifhtwl
yl;aygif;cJhonf? abmh'ef bdk&k0pfZfonf *'ef@pfcf &Sd KOR tzGJ@0ifwpfOD;jzpf+yD; 1968 ausmif;om;v_yf&Sm;r_rsm; wGif yg0ifcJhaom
ordkif;ynm&SifwOD; jzpfonf? KOR . uGefjrLeDuwfpmapmifwGifygaombdk&l;0pfZf. rdef@cGef;udk zwf+yD; aemuf vDeifoabFmusif;&Sd
aq;cef;wGif olemðy wpfOD;jzpfol tvDem yD,efaumhpumonfvnf; xdktzGJ@odk@0ifa&muf vmcJhonf? 1970 ckESpf qENjyyGJrsm;wGif
acgif;aqmifwpfOD; jzpfcJhol vufcsf bm0ifqmonfvnf; a0:vifwDEdk0pfZfudk ESpfoufonfh tm;avsmfpGm wcsdefwnf;wGif
0ifa&mufcJh+yD; olwdk@onf vDeifoabFmusif;rS *smqD abm&dkZufESifh tif'a& udkvdkZD;/ tygt0ifteD;tem; t,fvfarm
oabFmusif;axmufyHha&;vkyfief;rS abmh'efvpfZf paom vli,ftvkyform; rsm;udkvnf; pkaqmif;EdkifcJhonf?
w&m;0if or*~rsm;onf tvdrftnm wckomjzpfI tvkyform;rsm;onf tu,fI olwdk@. tusdK;pD;yGm;udk jr‡ifhwifcsif onf
qdkygu ‚if;wdk@udk,fwkdif pnf;&Hk;I udk,fhtcGifhta&;twGuf udk,fudk,fwdkif ajym&rSm jzpfonfudk bm0ifqm ESifh a0:vifwDEdk0pfZf
wdk@onf awmfawmf=um=um uwnf;u od&dScJh+yD; jzpfonf? (1970) oydwfu olwdk@udk aemufw}udrf oydwfarSmufygu
b,ft&monf usqHk;EdkifI b,ft&monf tvkyfjzpfEdkifonfudk jyocJhonf? ,ckqdkfv#if 0D,mhpf'g/ bm&k0pfZfESifh tjcm;olrsm;ESifh
tquftoG,f aus;Zl;a=umifh olwdk@onf oabFmusif;ESifh *'ef@pfcf wdk@udk ausmfvGefaom a'orsm;wGif tpdwftydkfif;wcktjzpf
yg0ifae+yD jzpfa=umif; owdxm;vmrd=uonf? a0:vifwDEdk0pfZf onf KOR . avhvma&;pmapmifrsm;udk tm;xm;cJhonf?
twdkuftcHpmapmifrsm;udk zwfcJhonf? tjrifhysHwuUodkfvfwGifvnf; oifcef; pmrsm; wufa&mufcJhonf? bm0ifqmonf
tjcm;wdkif;jynfta&; aqmif&Gufolrsm;ESifh twlwuG vkyfaqmif&aom ol. tawG@tóuHudk “ppfrSefaom vlom;qdkif&m
aoG;pnf;nD!Gwfr_. yxrqHk; t&om”[k cHpm;rdcJhonf?
(1980) aEG&moDwdkifxd vGwfvyfaom tvkyform;or*~rsm;onf ul&GefESifh rpfcsepfwdk@ t=uHðycJhaom KOR rS usihfoHk; aeonfh
twdkuftcHyHkpHudk qufvufusifhoHk;cJhonf? ajymif;vJ&eftwGuf toem;cH qENjyrnfhtpm;/ tpdk;&. vltzGJ@ tpnf;twGif;
[efaqmifxdfef;csKyfr_udk zGifhcspdefac:cJhonf? vGwfvyfpGm xkwfaz:ajymqdkcGifhESifh toif;tzJG@ zGJ@pnf;cGifhudk rawmif;qdkyJ
xdktcGifhta&;rsm;onf ‚if;wdk@xHwGif &dS+yD; jzpfovdk ðyrlI ‚if;wdk@ydkif owif;pmrsm; xkwfa0/ jzef@csDjcif;/ ‚if; wdk@ukd,fydkif
tcrf;tem;rsm;usif;jyjcif;rsm; ðyvkyfcJhonf? xkdodk@ðyvkyf&eftwGuf tvkyform;rsm;udk owif;rjywfydk@ay; cJhonf? (1970) ckESpf.
pdwf"gwfudk &Sifoefaeatmif ysKd;axmifcJhonf? tdfrfwdkif,ma,muf vGwfvyfaom tvkyform; or*~rsm;twGuf vdktyfcsufrsm;udk
ajymqdkjcif;ESifh *'ef@pfcf rS ynmwwf twdkuftcHrsm;ESifh ppfaoG;ºuGaom tvkyform; rsm;t=um; qufqHa&;rsm;ysKd;axmifcJhonf?
reuf udk;em&D enf;enf;ausmfcJhonfh tcsdefwGif (1970) wGif oydwfarSmufolrsm;udk aoewfESifh ypfoufcJhonfh eHrnfqdk; ESifh
ausmf=um;cJhonfh *dwf eHygwf 2 udk OD;wnfcJhonf? vltcsKd@u oabFmusif;rSm raeyJ ygwDaumfrwD taqmuftOD; zufqDodk@
xdk@aemuf oabFmusif; 'g&dkufwm uvDrif epfcsfay:xGufvmcJh+yD;/ ajrwl;a*:jym;ay:odk@ wufvmcJhonf? epfcsfudk tvkyf orm;rsm;rS
av;pm;I oabmus=uonf? oabFmudk,fxnf tpdwftydkif; vkyfom;wa,muf tjzpf ESpfaygif; ESpfq,f =um vkyfudkifcJh+yD;
jzpfonf? tjcm;ygwDtzGJ@0ifrsm;uJhodk@yif (1970) 'DZifbm oydwfwGif olvnf; yg0ifcJhonf? ol@udk wdk;wufaom tjrif&dSol
wa,muftjzpf owfrSwfcJh=uonf? xdk@a=umihf oydwfarSmufolawG tvkyfudk jyefwmeJ@ oydwf aumfrwDeJ@
pum;xkdif+yD;ajymrnf[k oluajymaomtcg awmfawmfrsm;rsm;u ol@tay: ,Hk=unf&ef toifhjzpfaecJhonf? Ttajctae
oydwfonf em&Dtenf;i,ftwGif; oydwf òyduGJEdkifonfh yHkay:aecJhonf?
ae@vnfavmufwGif a0:vifwDEdk0pfZf ygvmaom rD;ckd;a&mifum;av; *dwf trSwf 2 rS 0if;twGif; odk@ 0ifvmaomtcg olwdk@
yxrqHk;wdkufyGJudk atmifjrifvdkuf+yDjzpfa=umif; 0if;twGif;&yfaeaom oydwfwkdufyGJ0ifolrsm; odcJhonf? oydwf wkdufyGJ0ifolrsm;
um;teD;wGif 0ef;&Haeaoma=umifh a0:vifwED dk0pfZf um;xJrS xGufvmI ajrwl;a*:jym;ay:odk@ wufcJh onf? epfcsf&Hk;tjyifbuf&Sd
ðcHykwfrS xdkreufurS cl;vmaom ESif;qDyef;rsm;jzifh olrudk urf;=uonf? ESif;qDyef;&eH@ESifhtwl olrpum;rajymEdkifbJ rsuf&nfrsm;
pD;usvmcJhonf? aemufydkif;wGif epfcsfonf t&_H;ay;vdkuf+yD; pum;0dkif;ta=umif;udk avmpyDumESifh toHv$i&fh ef cGifhðycJh onf?
aemufwae@ aom=umae@wGif pum;0dkif;udk pwifvdfrfhrnfjzpfonf?
vDeif oabFmusif;ESifh puf&HkeD;csif; wckjzpfaom t,fvfarmpuf&HkwGif xl;xl;jcm;jcm; tif'a&0D,mhpf'gESifh abmh'ef vpf qdk@onf
vGwfvyfaom tvkyform; or*~ESifh qufEG,folwOD;jzpf+yD;/ tHhtm;oifhp&myif PZPR. puf&Hk aumfrwD OuUXvnf;
jzpfaecJhonf? olwdk@uvlESpfaxmifcef@&dSaom oydwfudk OD;aqmifxGufvmcJhonf? tjcm;r[mrdwfwOD;jzpfol [ife&Dum
u&dkifZD0dkEdkuvnf; jrLeDpDy,fo,f,lydk@aqmifa&; tvkyform;rsm;udkvnf; tvkyfrS xGufcGm&ef wdkufwGef; em;csEdkifcJhonf?
oabFmusif;ðyjyifa&;rS tvkyform;rsm;ESifh *'ef@pfcfajrmufydkif; oabFmusif;rS tvkyform;rsm;onfvnf; tvkyfvkyfjcif;rS
&yffem;vdkuf=u+yD;/ ajrmufydkif;qdyfurf;rS qdyfurf;vkyfom;rsm;onf xdkolrsm;uJhodk@ tvkyfrS &yfem;cJh=u onf?
aom=umae@rGef;wnfhcsdefwGif tvkyform;ig;aomif;cef@ tvkyfrS pGefcGm&ef pnf;&Hk;wdkufwGef;EdkifcJh=uonf? puf&Hkwdkif;wGif
oydwfarSmufolrsm;onf taqmuftOD;rsm;udk odrf;,l&ef tqifhoifhjyifxm;+yD;/ oydfwfaumfrwDrsm;udk
a&G;cs,fwifajr‡mufxm;+yD;jzpfcJhonf? xdk@aemuf olwdk@. udk,fpm;vS,frsm;udk a'owckvHk;. tcsuftcsmusaom
vDeifoabFmusif;odk@ ydk@cJhonf?
b,fol oyfdwfarSmufcsifvJ´
a'ow0Srf;vHk;&dS tvkyform;rsm; xdkta&;udk 0ifa&mufqifEGJ=upOfwGif a'otm%mydkifrsm;onf 0gaqmrS trdef@udk
apmifhaecJh=uonf? qdkAD,uf ,leD,H odk@ tvnftywfc&D;pOf acwWa&mufaeaom*J&uf onf c&D;pOfudk zsufI 0gaqm
odk@jyefvmcJhonf? tpdk;&onf *'ef@pfcfwGif awmufavmifaeaom t"du rD;udk +idfrf;oufjcif;jzifh oydwfudk acsmacsmarG@arG@
tqHk;owf&ef qHk;jzwfcJhonf? yxrtqifhonfòrd@ukd ydkveftjcm;ae&mrsm;ESifh vrf;a=umif;jzwfcJhonf? aom=umae@wGif *'ef@pfcfòrd@&dS
w,fvDzkef;vdkif;rsm;ESifh a=u;eef;vdkif;rsm; jzwfawmufcJh+yD;/ vrf;rsm; tm;vHk;udkvnf; ydwfq@dk cJhonf? vDeif oabFmusif;wGif
epfcsf.trdef@onf tvkyform;rsm;. pD;yGm;a&;qdkif&m awmif;qdkcsuf trsm;pkudk vufcH&efjzpfonf? “oydwftqHk;owfap&ef
enf;vrf;tm;vHk;udk toHkðyyg”[k oludktrdef@ay;cJhonf? tvkyform;rsm;. “EdkifiHa&; qkdif&mawmif;qdkr_” txl;ojzifh
vGwfvyfaomor*~rsm;awmif;qdkr_udk y,fcsypf&rnf? oabFmusif;u tvkyform;awG oabmwlnDr_ vufcHonfESifhwòydifeuf/
tjcm;ae&mrS oydwfwdkufyGJ0ifolrsm;udk tcsdKowfI tvkyfodk@jyefoGm;Edkif onf[k t&m&dSrsm;rS ,Hk=unfcJh=uonf?
paeae@ reuf pum;0dkif;rsm;jyefpaomtcg epfcsfu acwW&yfem;+yD;/ rlvawmif;qdkonfh yrm%ESifh eD;pyfaom vcudk wdk;jr‡ifhay;&ef
oabmwlcJhonf? aumfrwD tzGJ@0ifrsm;onf ydkufqH,l+yD;/ tdrfjyefzdk@ wmplaecJh=uonf? odk@aomf bm0ifqm onf aemufqHk;
toHwcsuf xGufvdkufonf? olu aumfrwD0ifrsm;tm; olwdk@vkdcsifcJhonfh aps;E_ef;wufr_udk zsufodrf;a&;/ oydwfarSmuf
epfema=u;ESifh txl;ojzifh vGwfvyfaom tvkyform;or*~rsm; wnfaxmifcGifh tcGifhta&; r&rcsif; awmifhcHoifhonf[k
ajymcJhonf?epfcsfu tu,fI oydwfvSefvdkufygu vdkcsifwmawG tm;vHk; &Edkifonf[k uwday;cJh+yD;/ olEkdifoGm;cJhonf? rJtrsm;pku
oydfwftqHk;owf&ef rJay;cJhonf? bm0ifqmtwGuf a&G;cs,fp&mr&dS/ oabmwl&efom &dScJhonf? rdkufu&dkzkef;udk ,lI
oydfwfarSmufyGJ+yD;+yD jzpfa=umif; a=ujimcJhonf? oabFmusif;wGif vGefcJhaomESpfn aecJhaom axmifESifhcsDaom
tvkyform;rsm;vnf; ukef;xI *dwfrsm;qDdodk@ OD;wnfav#mufvSrf;cJhonf?
usKyfwdk@&Edkifoavmuf tm;vHk;,l&r,f?
paeae@naeydkif;wGif ESpfzufudk,fpm;vS,frsm; puf&Hk.usef;rma&;ESifh vHkòcHa&;&Hk;pnf;a0;crf;rwGif awG@qHk=uonf? TawG@qHkyGJ
ukdrSefcsyfjzifhumxm;+yD;/ wzufrS &mESifhcsDaom trfautufpf MKS udk,fpm;vS,frsm;u =unfhae=uonf? aqG;aEG;yGJwGif
aqG;aEG;ajymqdkor# pum;vHk;wdkif;udk axmifESifhcsDaomoydwfarSmufvkyfom;rsm;u =um;=u&onf? xdktvkyform;rsm;udkjzwf I
tpdk;&zufrSaqG;aEG;rnfholrsm;u Ttcef;odk@vmpOfu jzwfoef;0ifvmcJh=u&onf? 'k-0ef}uD;csKyf rpfZDqavm *sm*,fvf puDu
tpdk;&zufrS udk,fpm;vS,ftzGJ@udk OD;aqmifvmcJhonf? xdkolu jy\emrsm;udkajz&Sif;Edkifonf[k emrnfaumif;&xm; oljzpfonf?
vlbvifa'owGif&Sdaom taxGaxGoydwfudk ZlvdkifvwGifòzdcGJEdkif+yD;aemufydkif;/ Todk@trnfaumif;&vmcJhjcif; jzpf onf?
bm0ifqm/ 0D,mZf'g/ u&dkifZD 0dkEdkpf/ udkavmh'fZD;/ yD,efaumhpumESifh tjcm;aomoydwfarSmufacgif;aqmifrsm;u trf autufpf
MKS zufu udk,fpm;ðyajym=uonf?
(16) v
a&S@rsufEmS pm/ qufudkwnf+rJaeap&rnf?
=o*kwfvoydwfwdkufyGJrsm;+yD;I/ tenfxdkifoGm;aomtcgaoG;pnf;nD!Gwfa&;or*~udk jyefvnfzGJ@pnf;cJhonf? olwdk@pwifwnf
axmifcJhaomae&monf Zmbk&ifudkqef@usifykefuefolrsm; (1905) ckESpf atmufwdkbmawmfvSefa&; a=ujimpmwrf;xkwfjyef
aomae&mESifh twlwljzpfaeonfudk awG@=u&onf? v_yf&Sm;r_taejzifh zdtm;ay;+yD; tpdk;&taejzifh rvdkufavsmyJraeEdkif&av
atmif tajymif;tvJjzpfay:vmatmif pGrf;aqmifEdkifcJh=uonf? aemufydkif;wGifawmh tpdk;&twGif;wGifoabmxm;aysmhajymif;
olrsm;ESifh wif;rmolrsm;[lI uGJjym;vmcJhonfudk awG@=u&avonf? xdkolrsm;u ,ciftajctaetwdkif;t"rRtiftm;oHk;I
,cifvrf;a=umif;twdkif; jyefajymif;vdk=uonf? oabFmusif;rSaeI pwifcJhaomyÉdyuQonfvnf;/ wEdkifiHvHk;twdkif;twm
jyef@ESH@}uD;xGm;um jyefIt&SdefowfEdkifzG,f&m ta=umif;r&Sdawmhay?
jyif;xefaompum;vHk;rsm;? tm;ausmhaomtdyfrufrsm;
aoG;pnf;nG!Gwfa&;or*~. nD!Gwfr_rSaeI tm%mwckay:xGef;mvcJhonf? Ttmtmjzifh oydwfrsm;jzihfr+idrfroufjzpfae aom
wdkif;jynf}uD;udkxdef;xm;&onfh tpdk;&tm; +cdrf;ajcmuf/ t=uyfudkifEdkifcJhonf? Todk@tvkyform;rsm; tm%m&Sdvm
aomtajctaea=umifh ydkvefEdkifiH.usefaomvltzGJ@tpnf;rS tiftm;pkrsm;onfvnf; rdrdwdk@zmompk&Hk;vm=uonf? bD*dk&Spf
t=uyftwnf;onf Oyrmwckjzpfonf? v,form;rsm;tay: wdkufcdkufr_pwif&mrS aemufqHk;aus;vufaoG;pnf;nD!Gwfa&;
or*~ay;vdkuf&aom tajctaejzpfoGm;chJonf? odk@aomf (1981) ckESpftwGif; vtenf;i,fjzwfoef;&if;/ Ttm%mudk&vm
aqmif&Gufay;cJhaom r[mAsL[ma=umifh Ttm%mudktoHk;ðy&efydkIcufcJa=umif; awG@vm=u&onf?
bpfe,l; bl*sufu tmqyfpfwuUodkvfrSvmaom touf (27) ESpt f &G,f&Sd pufr_ynm&SifwOD; jzpfonf? olu [dkw,fodk@
rjyefawmh? Todk@jyefrnfhtpm; olESifh 0gaqmrSvmaomtjcm;udk,fpm;vS,fwOD; jzpfol bpfe,l;pf *smempfwdk@u blwm&Hk
odk@wef;oGm;I &xm;vufrSwf0,f+yD;/ ncsif;jyef=uonf? &xm;yvufazmif;rSaeI olwdk@jrifae&onfrSm Zdkrdkac:vHkòcHa&;wyfzGJ@
rsm;u rdkEdkydkvfa[mfw,fudk 0dkif;xm;=ujcif;yifjzpfonf? TonfrSm udk,fpm;vS,f rsm;wnf;ae=uaom [dkw,f (2) ckteufrS
wckjzpfonf? wuUpDum;armif;orm;rSvnf; tjcm;[dkw,fwckwGifvnf; tvm;wljzpfaea=umif; ajymjyonf? wem&Dcef@
=umaomtcg ZdkrdkwyfzGJ@rsm;xGufoGm;=uawmhonf? bl*sufESifh *smem;pfwdk@vGwfoGm;aomfvnf; olwdk@odvdkufonfrSm aoG;
pnf;nD!Gwfa&;or*~tzGJ@. obmywdtzGJ@0iftm;vHk; xdef;odrf;cHvdkuf&+yD[laom owif;jzpfonf? vHkòcHa&;wyfzGJ@0ifrsm;u
udk,fpm;vS,frsm;udk wcef;0ifwcef;xGuf vdkuf&Sm=uonf? vrf;ray:a&mufaomtcg bm0ifqm.tdrfcef;&Sd&mtaqmuftOD ESifh
or*~.XmecsKyfudkvnf; 0dkif;xm;+yDjzpfa=umif;od&onf? aemufwae@wGif bk&m;ausmif;wGifawG@qHkrnf[kcsdef;qdkvdkuf=u+yD;/
olwdk@vrf;cGJvdkuf=uonf?
tysuftpD;yHkay:rS aqG;aEG;yGJpum;0dkif;qDodk@
wajz;ajz;òyduGJjcif;
(1981) ckESpf 'DZifbm (31) aemufydkif;ae@rsm;wGif tenf;pkaomaoG;pnf;nD!Gwfa&;or*~tzGJ@0ifrsm;om axmufvSrf;a&;rsm;
udka&Smif&Sm;&if; vGwfajrmufaeEdkif=uawmhonf? rdwfaqGrsm;. wdkufcef;rsm;/ axmufcHpmemolrsm;. tdrfcef;rsm;wGifykef;
atmif;ae=u&onf? wajz;ajz;ESifh tcsif;csif;=um; jyefvnfqufoG,fvmrd+yD;/ wpwpESifh ajratmufqufoG,fa&;uGef,uf udk
jyefwnfaqmufEdkif=uonf? *'ef@pfcfwGif&Sdaeaom uvyfpnf;tjrKawY abmh'ef bm&k0pfZf/ abmh'ef vpfZf/ tvufZef'g
a[mwdk@yg0if=uonf? a[monf trsKd;om;a&;0g'DtkyfpkrSxkwfaom *sme,fwck. t,f'Dwmwckjzpfonf? bl*sufu &xm;
vrf;vkyfom;tjzpf[efaqmifum 0gaqmodk@jyefoGm;onf? Zefe0g&Dvqef;ydkif;wGif twdkuftcHtiftm;pkrsm; awG@qHktpnf;
ta0;ac:Edkif=uonf? tvm;wkl qJvfrsm;udk 0g&dkuavmESifh u&mauma'orsm;wGifvnf; zGJ@pnf;EdkifcJh=uonf? &ufowWygwf
tenf;i,ftwGif;rSmyif aoG;pnf;nD!Gwfa&;or*~onf vrf;rrsm;ay:wGif tzGJ@0if (10) oef;&SdaomtajctaerS ykef;atmif;
ae=u&aom trSefwu,fouf0if,Hk=unfol &m*%ef;r#aomtajctaea&mufoGm;cJhonf?
,Jquf ul&Gefu (1982) ckESpf azaz:0g&DvwGif axmiftwGif;rSaeI aqmif;yg;wyk'fa&;I cdk;xkwfvmcJhonf? olu aoG;pnf;
nD!Gwfa&;or*~udk wif;usyfpGmzGJ@pnf;xm;aom/ A[dkcsKyfudkifr_jzifh zGJ@pnf;xm;aom/ wEdkifiHvHk;twdkif;twmaqmifaom
taxGaxGoydwfjzpfay:vmapa&;twGuf pk&Hk;v_yf&Sm;oGm;=uapvdkonf? “owif;ESifh tm%m.tcsuftjcmusaomae&m rsm;udk
zufaygif;pHkrS wcsdefwnf;wòydifwnf; wdkufcdkuf&efvdkonf”[k azmfjycJhonf? wòydifeufwnf;rSmyif ul&GefuwdkufwGef; onfrSm
twdkuftcHtiftm;pkrsm;taejzifh awG@qHkaqG;aEG;oabmwlnDcsuf&,l&ef toifh&Sdaea=umif;udkvnf; oabmxm;
jyxm;oifhonf[k t=uHay;cJhonf? xdk@tjyif “qdkAD,uf,leD,Hodk@vnf; oabmxm;aumif;a=umif;/ tjrifaumif;a=umif;”
jyxm;&efvdkonf? Tenf;tm;jzifhom usL;ausmfvmr_udk xdef;odrf;xm;Edkifrnf[k qdkonf?
atmifyGJxdkicf Hkrsm;
(1986) ckESpfwGif qdkAD,uf,el D,H&Sd uGefjrLepfygwDacgif;aqmifrsm;taejzifh ta&;ygaomjynfwGif;pD;yGg;a&;ESifh EdkifiHa&;ajymif;vJ
r_rl0g'rsm; csrSwfusifhoHk;vm=uvdrfhrnf[k rnfolur#óudwifar#mfvifh rxm;Edkif=uay? xdktcsdefwGif “yJ&Dpx&dkufum”ESifh
“*vyfpaemh”ac: rl0g'rsm; csrSwfusifhoHk;vm+yD;/ Trl0g'rsm;a=umifh ta&S@Oa&mywcGifwGifvnf; tajymif;tvJrsm;jzpfay:vm
&awmhonf? (1980) ckESpfoydwfumvwkef;u yg0ifqifE$J&eftvGefi,f&G,fcJhaom ydkvefEdkifiH.aemufxyftopfaomrsKd;quf
jzpfonfh tvkyform;rsm;/ twdkuftcHtiftm;pkrsm;ESifh xdawG@qufpyfr_ tenf;i,fom&SdcJhaom tvkyform;rsm;taejzifh
tpdk;&.wajz;ajz;vkyfaeaom ðyjyifajymif;vJa&;ajcvSrf;rsm;udk jrefjrefqefqefjzpfap&ef xyfwGef;&rnfhtajctaeu ydkI
xif&Sm;vmcJhonf?
ÚÚÚ
uGefjrLepftm%m&Sifpepf ed*Hk;csKyfoGm;cJh&jcif;onf ydkvefEdkifiH.t=urf;rzufaom v_yf&Sm;r_ed*Hk;csKyfoGm;cJhjcif; r[kwfay?
uGefjrLepftpdk;&rsm;onf (1989) ckESpfY ta&S@Oa&mywv$m;Y òyduGJoGm;=uonf? ckcHr_tvdktavsmufpwifcJhaom/ aocsmpepf
wuspkpnf;r_r&Sdaom EdkifiHrsm;Yyif uGefjrLepftpdk;&rsm; òyduscJh&onf? tu,fI autdktm r&Sdv#ifaomfrS ydkvefEdkifiHuGefjrLepf
ygwDtaejzifh oufqdk;r&SnfEdkifay? tu,fI =o*kwfvoydwfwdkufyGJrsm;r&SdaomfrS/ ul&Gefvdk/ a0:vifwDEdk0pfZfvdk vlrsKd;r&Sdaomf rS/
bm0ifqmvdk/ bl*sufvdk acgif;aqmifrsKd;r&Sdv#ifaomfrS a&&SnfcH&efta=umif; r&Sday? odk@aomfTtrnfrsm; xif&Sm;&aom
ta=umif;rSm tm%m&Sifpepf.ed*Hk;umv tajymif;tvJudkjzpfapcJholrsm; jzpfaoma=umifh jzpfonf? xdkolwdk@u ydkvefEdkifiH.
udk,fydkiftkyfcsKyfa&;udk uGefjrLepfrsm;rusqHk;rDuyif pwifcJh=uolrsm; jzpfaoma=umifhyif?
usL;ausmfolrsm;udkwGef;vSefjcif;
“*smrefawGudk tiftm;omjyvdkuf”
“xdef;csKyfa&;rpf&Sif”
“vSHpGyfzsm;wGifxdkifae&jcif;”
“pnf;vkH;nD!Gwfr_rS om,mrdef;armr_okd@”
ZEM0g&Dv (22) &ufae@wGif/ b¾ma&;0ef}uD;Ïmeonf/ rwfaiG oef; (30) ukd &kdufb%f (Reichsbank) rSwqifh
jyefvnfxlaxmifa&; tzGJ@tpnf;rsm;ESifh tvkyform; pDrHcef@cGJa&; ckcHumuG,fr_ aumfrwDrsm;xHokd@ óudwif
acs;aiGrsm;xkwfay;avonf? xkdxkwfacs;aiGrsm;ukd a'owGif; 0g'jzef@csDa&;tzGJ@rsm;/ tvkyfvufrJh tusKd;cHpm;cGifh twGuf
ay;aiGrsm;/ yifpifpm;rsm;twGuf ulnDaxmufyHhr_rsm;/ ESifh tvkyform;rsm; ESifh ‚if;wkd@. rdom;pkrsm; twGuf
tpm;tpmrsm;0,f,la&;rsm; ponfwkd@twGuf tokH;ðycJh=uavonf? cGifhðyonfh xkwfacs;aiG yrm%onf
vkHavmufr_r&Sday/ tb,fa=umifhqkdaomf tajccHvkdtyfcsufrsm;twGuf ukefaps;E_H;rsm; v#ifjrefpGm
jrifhwufaeaoma=umifhjzpfonf[k ulEkdxHokd@ rJvpfrS tpD&ifcHcJhavonf? xdk@a=umifh azaz:0g&Dv (1) &ufae@wGif/
*smrefv$wfawmf &kdufpwuf (Reichstag) onf/ todrf;ykdufcHxm;&onfh e,fajrrsm;twGif;/ cGJa0jzef@jzL;&eftwGuf
aemufxyf rwfaiG bDvD,H (500) wefbkd;&Sdonfh xkwfacs;aiG vrf;a=umif;wckukd zGifhvSpf&ef vkyfykdifcGifhtm%m
Oya'rl=urf;wcku b¾ma&;0ef}uD;tm; cGifhðyvkdufavonf?
azaz:0g&Dv (4) &ufae@wGif/ 0ef}uD;csKyf ulEkdonf &m;jynfe,fokd@ (2) &ufc&D; wckukd v#Kd@0SufI
oGm;a&mufcJhavonf? xkd@aemuf olonf bmvifokd@jyefvmcJhavonf? &m;jynfolwkd@. awmfvSefqef@usif vkdonfh
pdwfqENonf vGefcJhaom (3) ywftwGif;u jyifopfwkd@ tufqefòrd@twGif;okd@ yxrOD;qkH; p0ifvmpOf uwnf;u&Sdaeonfh
ckdifrmaompdwfqENrsm;twdkif; qufvuf&Sdaeao;onfudk owdðyrdcJhavonf? aemifwGif ‚if;rS a&;om;onfrSm-
“usL;ausmfodrf;ykdufxm;onfh e,fajrrsm;twGif;&Sd ae&mwkdif;okd@ u|efawmf oGm;a&muf vnfywfcJhavonf?
pufr_vkyfief;&Sifrsm;/ ESifh tv$mtoD;oD;rS t&yfom;jynfolrsm;ESifh tvkyform;rsm; wkd@ESifh yGifhyGifhvif;vif;
aqG;aEG;ajymqkdcJhavonf? ae&mwkdif;[m jyifopfwkd@. usL;ausmfxm;r_ukd/ ydkrkdI t=urf;rzuf qef@usifawmfvSefr_enf;eJ@
wpkdufrwfrwfqufvufI qef@usifoGm;rnfjzpfonfhta=umif;/ olwkd@&J@ r,kdifrvJwJh oHEMdÏmefukd tmrcHcJh=uavonf?”
,if;ukd EkdifiHom;rsm;tm; ‚if;wkd@. “vl@tcGifhta&;rsm;twGuf” “tjynfh t0 todw&m;&Sdr_” ESifh “&efvkdaeaom
vSHpGyfrsm;. a&S@arSmufrSm OD;r!Gwf” vkdonfh pdwfqEN&Sdaom EkdifiHom;rsm;[k ‚if;rS xnfhoGif;rSwf,lcJhavonf?
“t&l;trl;jzpfaeolrsm;. a&S@wef;wkdufyGJwck”
arv (22) &ufae@wGif/ *smref rufaiGonf tar&duef 1 a':vmv#if (57˜000) txd xkd;pkdufusqif;
oGm;avawmhonf? uGefjrLepfrsm;. aoG;xkd;v_H@aqmfr_rsm;onf tv#iftjref jyef@ESH@vmavawmhonf? arv (24)
&ufae@wGif/ *Jvfqefumcsef (Gelsenkirchen) òrd@Y uGefjrLepftvkyform;rsm;ESifh EkdifiHom;rsm;. umuG,fa&;wyfzGJ@rsm;
t=um; t"du&k%f;wckjzpfyGm;cJhavawmhonf? (8) a,mufaoqkH;cJh=u+yD;/ vl (70) ESifh (80) t=um; xdckduf'%f&m
&&SdcJh=uavonf? xkd@aemuf uGefjrLepfrsm;onf ykvdyf&kH;csKyftm; odrf;ykdufvkduf =u+yD; rD;wif&_d@vkduf=uavonf?
tvm;wl t"du&k%f;rsm;onf &m;wjynfe,fvkH;wGif jzpfyGg;cJhavonf? tufqefESif a'ghrGef; (Dortmund) ESpfòrd@pvkH;wGif
pwkd;qkdifrsm; ESifh t0wftxnfqkdifrsm;rSm vk,ufzsufqD; jcif;rsm;cH=u&+yD;/ rD;&_d@cHcJh=u&avonf?
‚if;. ae&mwGif/ (Deutsche Volks Partei) ygwDrS trsKd;om;a&;0g'D acgif;aqmif/ a'gufwm *lpwyf
px&ufpfref (Gustav Stresemann)/ qufcHvkdufavonf? tpyxrY *smr%DEkdifiH. b¾ma&;ukd
jznfhqnf;&eftwGuf tvGef=urf;wrf;jyif;xefaom trdef@rsm;jzifh qufwkdufxkwfjyef vkyfaqmif aepOfwGif/ wzufYvnf;
ol@taejzifh awmfvSefqef@usifr_rsm;ukdvnf; qufvufvkyfaqmifcsifaeao;onf? pufr_vkyfief; &Sifrsm;xHrS tar&duef
a':vm (100˜000) vSL'gef;&ef wGef;tm;ay;jcif;/ *smrefpuf&kHrsm;tm; EkdifiHjcm;okd@ ykdrkdwifykd@&ef wGef;tm;ay;jcif;/
jynfwGif;okd@ wifoGif;onfh pm;aomufukefrsm; ESifh ukef=urf;ypPnf;rsm;ukd uef@owfjcif;/ ponfwkd@udk
twif;t=uyfvkyfaqmifavonf? okd@aomf EkdifiH. pD;yGg;a&;onf wkef@jyefrvmaomtcg qkd&S,fvpfrsm;onf
px&ufpfref (Stresemann) tm;/ awmfvSefqef@usifaer_rsm;tm; &yfwef@&ef/ (okd@r[kwf) t,kHt=unfr&Sd qENrJukd
ukd,hfzmomukd,f vufcH&ifqkdif&ef ajymavawmhonf? trsKd;om;a&;0g'Drsm;twGufrl/ awmfvSefqef@usifr_rsm;wGif
wefzkd;}uD;rm;aom &if;ESD;ay;qyfr_aygif;rsm;pGmukd ay;qyfcJh+yD;jzpfonf/ xkdt&mrsm;ukd OyauQmðyvkyfjcif;onf
opPmazmufr_wckyifjzpfonf? okd@&mwGif yGdKifuJonf ‚if;wkd@tm; awmfvSefqef@usifaer_rsm; usqkH;roGm;ao;oa&G@
rnfonhfaphpyfaqG;aEG;r_r# ðyvkyfrnfr[kwf qkdonfukd ckdifrmpGm qkyfukdifxm;avonf?
§ § §
“'def;rwfudk olwdk@odrf;vdkuf+yD”
“'def;rwfvlaumif;qdkwm bmvJ”
“opPmazmufawG tvdkr&Sd”
“'dk@tm;vHk; v_yf&Sm;zdk@vdkw,f”
“'g[m tvSnfhtajymif;yJ”
“'def;rwfjynfolwdk@. t}uD;us,fqHk;atmifyGJ”
“usaemfwdk@&J@vGwfvyfr_udk jyefvnfodrf;ydkuf=u&r,f? ”
ZGefv (29) &uf/ rif;om;bef;[wf'f (Prince Bernhard) .arG;ae@wGif/ 'wfcsfvlxrk sm;upk&Hk;I *smrefrsm;udk
ajymifususqef@usifcJh=uonf? rif;om;taejzifh tm;vyf&uf (&Hk;ydwf&ufrsm;) ESifh vlxktcrf;tem;rsm;wGif
tjzLa&mifyef;udk qifxm;avh&SdonfrSm "avhwckvdkjzpfaeonfrSm =um+yD? ,ckarG;ae@wGifvnf; yef;tdk;rsm;tm; vHk;wGif
tjzLa&mifyef;rsm;udkqifxm;onfrSm tjcm;aomtaqmuftOD;rsm;uyif jrifEdkifonf? ae@vnfavmuf wGif vlrsm;u
bk&ifr0Dvf[,fvfrDemudk *k%fðyxm;aomausmuf&kyftem;odk@ pk&Hk;a&muf&Sdvm=u+yD;/ vlwdkif;u yef;rsm;udk udkifvmum/
ausmuf&kyfajcY xm;cJh=uonf? ae@ukefI nydkif;a&mufaomtcgausmuf&kyfwckvHk; yef; yifv,fjzifhzkef;ae+yD jzpfonf?
wkef@jyefr_taejzifh *smrefrsm;u TqENjyyGJpDpOfol (2) OD;udkzrf;qD;cJhonf? xdk@t jyifrnfodk@rS roufqdkifolAdkvfcsKyf}uD;
0ifu,fvfrifudkyif zrf;qD;cJhonf?
(3) ESpfr#r=umaom umvrSmyif 'wfcsfvlrsKd; (3) odef;cef@rSm *smreDEdkifiH&Sd &m;a'o (Ruhr) odk@tvkyfvkyfudkif &eftwGuf
ajymif;a&$@apjcif; cH=u&onf? olwdk@rdom;pkrsm;. &yfwnfaexdkifa&;udkxdcdkufvmapaoma=umifh
olwdk@awmfvSefa&;vkyfvdkpdwfrsm;udk xdef;csKyfEdkifap&ef &nf&G,fcJhjcif;jzpfonf? xdkolrsm;teufrS vlwodef;cef@rSm
a[mfvefEdkifiHjyefa&mufatmif xGufajy;EdkifcJh=u+yD;/ 'wfcsfv,form;rsm;/ vlxkrsm;t=um;wGif ykef;atmif;ae
xdkifEdkifcJh=uonf? Tv_yf&Sm;r_wGifta&;ygaomtzGJ@rsm;rSm (Landelijke Organisatie) [kac:aom trsKd;om; toif;
(vltiftm; waomif;cGJcef@tzGJ@0if&Sdonf?) ESifh trsKd;om;axmufyHha&;&HyHkaiGtzGJ@wdk@ jzpfonf? xdktzGJ@rSm
t*Fvefodk@xGufajy;vGwfajrmufoGm;=uaom b%fvkyfief;&Sifrsm;u yg0ifxlaxmifxm;onfhtzGJ@ jzpfonf? xdk
tzGJ@rsm;u 'wfcsfEdkifiHtwGif;&SdrD;&xm;vrf;rsm;udk zsuq f D;=uonfh azmufcGJzsufqD;a&;tzGJ@rsm;udkvnf; axmuf yHh
ay;=uonf? xdktzGJ@rsm;u vufeufrsm;odkavSmifpkaqmif;jcif;ESifh *smrefaxmufyHha&;,mOfwef;rsm;udkwdkuf
cdkufavh&Sd=uonf?
&kof *a&mhpfrSm (1943) ckESpfu touf (10) ESpfr#om&Sdaom uav;rav;wOD;jzpfonf? olu &dkqefx&mhpf
vrf;ay:qif;vm&if; olr.zcif&kyfoGifudkjrif&yHkudk rSwfrdaeao;onf? xdktcsdefu olrtazutvkyf=urf;pcef; rsm;odk@
rydk@rD xdkae&mwGifcsKyfaESmifxm;csdefjzpfonf? w&ufwiG f olru ol@tazudkv#yfwjyufjrifvdkuf&+yD;/ olu
vufa0S@&rf;E_wfqufcJhonf? “'D &dkqefx&mhpftjzpftysufu” olru aemufydkif;wGif jyefajymjyonf? “usrwdk@
=um;xJrSm pnf;aESmifr_&Sdaewmudk jyaew,f? usreJ@ usrtaz&J@=um;xJrSm&SdwJh pnf;aESmifr_rsKd;yJ?” ol.aemuf
qHk;tcsdefaq;&HkwGif &SdaepOf/ olroGm;awG@pOftcsdefwdkif;wGifrl olutjrJwaprwfwyf&yfum/ vufa0S@&rf;jy E_wf
qufavh&Sdonf[k qdkonf? “usr,Hk=unfwmuawmh/ olvnf; tJ'D&dkqefx&mhpftjzpftysufjrifuGif;udk tjrJ
jyefowd&aeao;w,fxifw,f? tJ'DrSmvnf; olurwfwyf&yf+yD;/ vufa0S@&rf;E_wfqufjycJhw,f?” olwdk@
toufaoa&;&Sifa&;tcsdefwGif/ cspfjcif;arwWmu vma&mufu,fwifcJhaomtjzpfonf/ rnfolwOD;ur#arhEdkif vdrfhrnf
r[kwfay?
æææ
tdrfodk@yifhzdwfjcif;
(1944) ckESpfY qef qmvfAm'dkòrd@ (San Salvador)wGif tmwl&dk &dkrD&dk (Arturo Romero)trnf&Sd touf (33)
ESpft&G,f q&m0efwOD;onf tm*ufpwif; tmvfzm&dk rdk&ef (Agustin Alfaro Moran)tm; tdrfodk@
pwifyifhzdwfcJhonf? a'gufwm &kdrD&dk aq;ukoay;aom vltrsm;pkonf qif;&Jom;rsm;jzpf=u+yD;/ wcgw&HwGif
tca=u;aiGr,lbJ ukoay;wwfonf? òrd@rsufESmzHk;rdom;pkwckwGif yg0ifaom t,fzm&dkonf aumfzDvkyfief;jzifh
jynfyodk@aumfzDwifydk@aeaom csrf;omºuG,f0aeolwOD;jzpfonf? odk@aomf q&m0efESifh vlem qufqHa&;rsKd; r[kwfyJ/
,refESpfwGif tawG;tjrif&Sdaom aq;q&mwa,mufESifh =oZmt&Sdeft0g&Sdaom aumfzDvkyfief;&Sif }uD;wdk@onf
t,fvfqmvfAm'dkòrd@&Sd tm%m&Sif AdkvfcsKyf rufpDrDvD,mEdk [meef'wf rmwDeuf (Maximiliano Hernandez
Martinez) tm; ðzwfcs&ef }uHpnfcJhonf? ‚if;wdk@ESpfOD;awG@aomtcg &dkrD&dku rdom;pk0ifrsm; oHo,r0ifap&ef
a&Smifv$Jonfhtaejzifh t,fvfzm&dktm; Adkufwmriftm;aq;rsm; xdk;ay;avh&SdcJhonf? odk@aomf olwdk@.
trSefwu,f&nf&G,fcsufonf awmfvSefykefuef&ef =uHpnfjcif;om jzpfonf?
aumfzD orwEdkifiH
tpdk;&. t"duOD;wnfcsufonf tvkyform;or*~0ifrsm; jzpfonf? *sKdap; *sD;quf 'Ggaw; (Jose Jesus Duarte) qdkol
txnfcsKyfolwOD;vnf;jzpf qmvfAm'dk tvkyform;rsm;or*~. OuUXvnf;jzpfolonf tpdk;&.n‡if;yrf;cH&olxJrS
wOD;jzpfonf? tma&mif;*sKd;udk axmufcHolvnf;jzpf/ rmhpfzm&mt,l0g'udk axmufcHolvnf;jzpfonhftwGuf
AdkvfcsKyftm%m&vmcsdefwGif axmifxJudka&mufcJh&onf? olonf (9) }udrfwdkifwdkif qif;&Jom;rsm;ocsKõif;wGif
uGyfrsuf&efydk@xm;aomvlrsm;ESifhtwl aecJh&onf? odk@aomf t}udrfwdkif; wGif ta=umif;wpHkw&ma=umifh
oltoufcsrf;omcJh&onf? olwdk@. vlcsrf;omazmufonfrsm;udk ol@udk,fpm; toem;cH&ef ol@ZeD;. óud;yrf;r_onfvnf;
tcsnf;tESD;jzpfcJhonf? xdk@aemuf axmifxJwGif oDwif;ywf tenf;i,fae+yD; 'Ggaw;onf &kwfw&ufvGwfvmonf?
ol@qdkif.tjyifwGif tjrJvdk&yfaewwfaom &Jrsm;a=umifh aps;0,folrsm;onf rvm=uawmhyJ/ ol.pD;yGm;a&;wckvHk;vnf;
a'0gvDcHa=umif; a=unmvdkuf&+yD; vkyfief;udk a&mif;ypfvdkuf&onf?
&efolrsm;jzpfatmifvkyfay;vdkufjcif;
pdwful;pHrsm;ESifh jynfhaeaom b0
(1944) ck {+yDv (2) &ufae@onf tDpwmyGJawmf tóudwe*FaEGae@ (Palm Sunday) jzpfonf? jrLrsm;vnf;usae+yD;
urf;&dk;wef;rsm;udk vwfqwfaomav&_zdk@ ypfcGmoGm;=uaom 'grSr[kwf òrd@tjyifbuf aEG&moDa&Smifzdk@oGm;=uaom
rdom;pkrsm; csef&pfcJhaom qef qmvfAm'dkwGif wdwfqdwaf eaomae@jzpfonf? orwonf urf;&dk;wrf;òrd@jzpfaom vm;
vDbmwwf (La Libertad) wGif &Sdae+yD;/ wjcm;xdyfydkif; t&m&Sd }uD;rsm;vnf; xGufoGm;=u+yD? tdkufpyfpyf&Sdaom
òrd@awmfwGifusef&Sdaeaomvlrsm;onf rdk;óud;ypfwmrsKd;uJhodk@ ab;tEW&m,frsm;rS umuG,fEdkif&efqdkaom ,Hk=unfr_jzifh
tkef;vufrsm;udk bk&m;&Sdcdkausmif;rS ,laqmif&ef reufydkif;wGif oGm;=uonf? rGef;vGJydkif; (3) em&DcGJcef@wGif
òrd@.ta&S@awmifbufrS rdk;ðcef;oHuJhodk@ toHrsm;a=umifh vlrsm;vrf;rrsm;ay: xGufvm=uonf? ppfav,mOfrsm;onf
olwdk@. tdrfacgifrdk; txufem;avmufrS uyfIysH0Jaeonf?
Apfwm refElt,f rm&if; (Victor Manuel Marin)onf yg;uGufwyfzGJ@. vufxJokd@ usa&mufoGm;cJhol wOD;jzpfonf?
ykefuefxºuGr_wGif olonf wufwufºuGºuG a&S@wef;rS yg0ifwdkufcJhol jzpf+yD;/ EdkifiHom;rsm;udk !Gef=um;olvnf;jzpfonf?
zrf;qD;cH&+yD;aemuf ol@tm; zrf;qD;olonf yl;aygif;}uHpnfr_rS v_d@0Sufcsufrsm;udk ppfaq;ar;jref;&if; ol@vufarmif;udk
&dkufcsKd;jcif;/ 'l;acgif;udk &dkufcGJjcif;/ ol@.rsufvHk;wvHk;udk azmufxkwfjcif; paom rESpfòrd@zG,f&mrsm;vkyfcJhonf/
aemufydkif;wGif uGyfrsufcHzdk@ ol@udk,fol renf;&kef;uef xGufcJh&onf? bmoma&;tpOftvmt& zkef;awmf}uD; vDtGef
rGefwdk,mu ol@tm; “Apfwm - ao&rSm a=umufae ovm;”[kar;aomtcgwGif “r[kwf&ygbk&m;/ wkefv_yfaewmonf
usaemhf&J@ pdwf"mwfur[kwfbJ cE<mudk,fuomjzpfygonf”[k rmwifu jyefajzcJhonf?
vrf;rrsm;ay:r[kwfaom v_yf&Sm;r_wck
arv (5) &ufae@wGif qef qmvfaA;'dk;&Sd q&m0ef (150) xJu (135) a,muf tvkyfuxGufonf? olwdk@xHrS
ausnmcsuftopfwckudk vufrSwfxdk;+yD; orwonf &mxl;rSqif;ay;&rnf/ vGwfvyfaom a&G;aumufyGJ
vkyfay;&rnfqdk+yD; cwfjywfjywfaqmif;qdkxm;onf? ta&;ay:aq;ay;cef;rsm; zGifhxm;+yD; q&m0ef tcsKd@u
vlemtenf;i,fudk =unfh&_=uonf? 0DvD,rf u&Jrf; (William Krehm) ajymjycsuft& oydwf&HyHkaiGtwGuf
qif;&Jolrsm;onf trnfcHavmufjzpf+yD; csrf;omolrsm;ut"du ay;=uonf? arv (5) &ufae@wGif a&S@aersm;/
q&m0efrsm;ESifh b%fvkyfief;/ rD;&xm;vkyfief;/ v#yfppfypPnf;vkyfief;rS tvkyform;rsm;vnf; xGufay:vm =uonf?
òrd@jytvkyform;rsm; &mESifhcsD yg0ifvmonf? aomufoHk;a& ay;a0a&;XmerS txl;rvdktyfaom Xmersm;odk@ a&ay;ydk@r_
&yfqdkif;ypfrnff[k ausnmonf? jynfol@ usef;rma&; apmifha&Smufr_ Xmersm;rS oGm;q&m0efrsm;/ tif*sifeD,m ESifh
enf;ynm&Sifrsm;/ uyGJobif tvkyform;rsm;ygvm=uonf?
xGufayguf
---------------? -----------------
tm*sifwD;em;ESifh csDvD -
zdESdyfr_udk awmfvSefjcif;
tm*sifwD;em;-rdcifowWd
“vJrusoa&G@ qufav#mufaer,f”
tm*sifwD;em;onf (1930) ESifh (1973) =um;umvwGif ppftm%modrf;r_ (8) }udrf}uKHcJh+yD;/ (1946) ESifh (1951) wGif
vGwfvyfonfha&G;aumufyGJ (2) }udrfomvkyfEdkifco
Jh nf? &,fp&maumif;onfrSm orwa&G;cs,fyGJtwGuf
rJay;rnffhvlrsm;u wifvdkufonfh ukd,fpm;vS,favmif;onf *sLtef 'dkrif*dk yD&Gef (Juan Domingo Peron) qdo k l
aemufAdkvfcsKyfwa,muf jzpfaeonf? ol. vlxktay:tajccHonfh0g'ESifh Edkufuvyf,Ofaus;r_ a&maESmaer_onf
tm*sifwD;em;jynfolwdk@. ADZESifh qef@usifbufjzpfaeygonf? ol@ZeD; tJADom (Evita) tm; awmufawmufajymifajymif
0wfpm;qif,ifap+yD; twlaysmfyg;aejcif;onf vufwifEdkifiHa&;,Ofaus;r_wGif topfwckvdk jzpfaeonf? ol.
ykcHk;ay:&mxl;wHqdyfrsm;ESifhwl awmufawmufajymifajymif r,m;vnf;jzpfonf? ol@. yD&GefepPwmppfwyfwGif
EdkifiHa&;rwnf+idrfr_ wckudkvnf; jzpfapcJhonf? toH0g0g}uD;ESifhtwl wif;rmonfh rsufESmxm;a=umifh tkyfcsKyfI
r&Edkifatmif jzpfcJhonf? ppfat;wdkufyGJ. t&Sdefu a&avmif;ay;+yD; olysKd;axmif cJhaom tm%m.o¿mefonf
t=urf;zufr_toGifjzifh tudkif;,Sufjzm}uD;xGm;vmonf? (1955) wGif tm%mukefqHk;r_udk óudqdkonfhtaejzifh yD&Gef
(Peron) tm; AdkvfcsKyfaemufwOD;u pydefbufodk@ armif;xkwf vdkuf+yD;/ r=umcifrSmvnf; xdkoltm; aemufwa,mufu
òydvJap+yD;/ ol@udkvnf; aemufwa,mufjzifh ðzwfcs cJhonf?
(1966) ckwGif AdkvfcsKyf [Grf um;vdk@pf tGef*geD,m (Juan Carlos Ongania) OD;aqmifaom tm%m&Sif tpdk;& onf
EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;ESifh ygwDrsm;udkwm;jrpf&rnf[k azmfxw
k fjcif;/ vufudkifwyfrsm;jzifh wefjyefwdkufcdkuf jcif; ESifh
wuUodkvf. udk,fydkiftkyfcsKyfa&;udk tqHk;owfapjcif;rsm;ESifhtwl ae&m&vmonf? xdktm;vHk;onf t"du&k%f;rsm;ESifh
taESmuft,Sufrsm;udk zdwfac:cJh+yD;/ wcsdefxJwGif v#K@d 0Suf jynfol@ppfrsm;xJodk@ vuf0Jorm; rsm; yg0ifvm=uonf?
zdESdyfaom yD&dkepfwm (Peronistas) wyfrsm;qDrS cGJxGufvmaom rGefwdkeD&dkrsm; (Montoneros)onf òrd@rsm;wGif
jyefay;qGJjcif;rsm;/ um;AHk;axmifjcif;rsm;udk vkyfvmonf? xdk@jyif Ejercito Revolucionario del Purblo (ERP)
ac:onfh jynfol@ awmfvSefa&;wyfrS aus;vufa'o wlulref (Tucuman)wGif 'kuQa&mufaponf? xdkwyfonf ol.
tawG;tac:t,l0g'udk acs (Che) .aemufydkif; *GD;Am;&pf (Guevarist) 0g'tjzpf azmfxkwfcJhonf? ,cif
orwa[mif;wa,muftm; rmwdkeD&dkwyfrsm;u jyefay;qGJowfjzwf+yD;aemuf (1970) ckESpfwGif tGef*geD,m (Ongania)
tm; AdkvfcsKyfaemufwOD;u ESifxkwf cJhonf? ol@tvSnfhwGif tmav*sef'&dk atmf*ufpwif; vmEl;ap (Alejandro
Agustin Lanusse) qdkol aemufwOD;jzifh jyeftpm;xdk;cJhonf? odk@aomf b,f,leDazmif;0wfrsm;rS pD;yGm;a&;wnf+idrfr_udk
tmZlap;em; a'; AGDvmzavm a'; a'; Aifpefaw; (Azucena de Villaflor de De Vincente) onf rdcifrsm;xJrS
yxOD;qHk;xGufvmaom acgif;aqmifwOD;jzpfonf? olronf tawG@t}uKH vHk;0r&Sdolawmh r[kwf/ ol@r.rdbrsm;onf
tvkyform;acgif;aqmifrsm;jzpf+yD;/ ay&GefepPwmrsm; (Peronistas) vnf; jzpfonf? wcsdefu tdrfaxmifuscJh+yD;
tdrfr_tvkyfrsm;ESifhomaecJhaom olronf olr.ay&Gefepf om;jzpfol eufpwm (Nestor) ESifh ol@ZeD; &multJvf
(Raquel) wdk@ aysmufoGm;onfhtcsdef (1976) ckESpftxd ol@ywf0ef;usifudk wcgrS vSnfhr=unfhcJholjzpfonf? xdktcsdefrSpI
olronf avayGwckjzpfcJhonf/ rdcifrsm;udk pkpnf;onf/ ol@rtdrf tm; tpnf;ta0;ae&mtjzpfay;onf/ EdkifiHwum
vGwf+idrf;csrf;omcGifhtzGJ@}uD;ESifh vl@tcGifhta&;qdkif&m tar&duefwdkufwGif;aumfr&SifxH pma&;v_H@aqmfr_rsm;vkyf&ef
pnf;&Hk;vkyfaqmifonf? xdktcsufrsm;onf ol@azmfjycsuft& olwdk@.a=uuGJr_rS The Plaza de Mayo &ifjyif.
awmufyonfhtvif;a&mifrsm; jzpfcJh&onf[k od&onf?
(1977) ck aemufqHk;vrsm;wGif Las Madres de Plaza de Mayo (yvmZm a'; rm&dk; u rdcifrsm;)[k
vlodrsm;vmonfh t&ifuodyfpdwfrygcJhaom tdrfaxmif&Sifr (14) a,mufcef@rS qENjyrdcif (150) txd jzpfvm aom
rdcifrsm;onf aemufxyf&mESifhcsDonfh rcifrsm;ESifh tmEl; xdawG@+yD; uav;aysmuf&Sm&ef &nf&G,fcJh =uonf? “olwdk@udk
b,frSm zrf;xm;w,f qdkwmudk usrwdk@ tawmfodvmw,f/ b,fvdk n‡if;yrf;ESdyfpuf cHae&w,f/
b,fvdkypPnf;awGoHk;w,f/ n‡if;yrf;ESdyfpufolawG&J@ emrnfawG/ olwdk@aewJ@ae&mawG odvmw,f? 'gawGtm;vHk;u
cifAsm;udkajymif;vJay;vdkufw,f/ tJ'g[m odyfcufvdrfhr,fvdk@ usrwdk@odw,f/ 'gayr,fh trSefw&m;udk&Smzdk@
tpyJ&Sdao;wmrdk@ &yfypfvdk@r&bl;qdkwmvnf; odw,f?
xdkyxrESpf atmufwdkbmv (5) &ufae@wGif olwdk@onf La Prensa owif;pmwGif pmrsufESm w0ufcef@&Sd rdcifrsm;ae@
a=umfjimxnfh&ef pDpOfcJhonf? A[dkw&m;&Hk;csKyf OuUX/ wyfrrSL;rsm;/ tpdk;&acgif;aqmifrsm; ESifh bk&m;ausmif;rsm;xH
pma&;onf? “rdcifwa,mufudk t&ufpufqHk; ESdyfpufjcif;[m olwdk@uav;awG&J@ uH=urRmeJ@ywfouf+yD; raocsmr_ygbJ/
olwdk@rSm tjypf&Sdovm;/ r&Sdovm;qdkwm ppfaq;zdk@ w&m;0ifawmif;qdk vdkufw,f”qdk+yD; ygonf? &ufowWygwf
tenf;i,f=umonfhtcg olwdk@onf uav;aysmuf (537) OD;. trnfESifh vufrSwfaygif; (2) aomif; (4) axmifxdk;+yD;
toem;cHpmwapmifwifonf?
rm&Dem a'; ul&D,m (Marina de Curia) tqdkt& tpdk;&[m olwdk@tm; pdk;&drfw}uD;ESifhqGJ&ef apmifh=unfhaeonfrSm
=um+yD[k od&onf? “olwdk@awG[m usrwdk@udk csufcsif; rESdrfeif;cJhbl;/ bmvdk@vJ qdkawmh usrwdk@ bmrSvkyfEdkifrSm
r[kwfbl;vdk@ olwdk@awG;xm;cJh=uvdk@yJ/ ol wu,fvkyfawmhrnf qdkwJh tcgusawmh awmfawmf aemufusoGm;+yDav/
usrwdk@vnf; pkpnf;rdoGm;=u+yD/ yxrwHk;u olwdk@awG usrwdk@udk y&d,m,feJ@ vSnfhpm;zdk@ óud;pm;cJhw,f/ tJ'DaemufrSm
zrf;r,fvdk@ +cdrf;ajcmufw,f/ towfcH& r,fvdk@ +cdrf;ajcmufw,f”vdk@ ajymonf 'gayr,fh olr[m olr&J@
&efolta=umif;udkodonf? “ppfwyf[m usrwdk@udk ajcmufvSef@aewm omjzpfw,f/ olwdk@wu,f wckck
vkyfawmhrnfqdk&if óudwiftod ay;wmrsKd; wcgrS rvkyfzl;bl;” [k jyefajymjyonf?
yxr EdkifiHwGif;uae tpdk;&. w&m;r0ifr_udk pdefac:&mrS EdkifiH&yfjcm;xd odukefatmifvkyf=uonf? rdcifxJrS (3) OD;onf
urBmvSnfhc&D;onfrsm; =um;xJ0if+yD; xdk&Sif;vif;aom a=unmcsufudk xkwfjyonf? “usrwdk@[m tm*sifwD;em;EdkifiH
abGEdk;tkdif;&D;pfòrd@u aysmufoGm;wJholawG&J@ rdcifawGjzpfw,f/ usrwdk@[m vl@tcGifhta&; twGuf
aqG;aEG;zdk@vmaeygw,f”[k azmfjyyg&Sdonf? olwdk@onf tumtuG,fay;Edkifaom yk*~Kdvfxl;udk &Smaejcif;jzpfonf?
olwdk@a&m/ tpkd;&a&m em;vnfEdkifonfh xif&Smolrsm;onf vG,fvG,fululESifh ykef;a&SmifaeI r&acs?
(1979) =o*kwfvwGif yvmZm 'D ar,dk; (Plaza de Mayo) qdkonfhrdciftoif;}uD;udk tzGJ@tpnf;tjzpf rSwfyHk
wifcH&onf? xdktcsdefup+yD; rdcifrsm;[m tm*sifwD;em;wEdkifiHvHk;ESifhqufpyfaom tcef;u¾ESifhtwl &mESifhcsD
wdk;yGm;vmonf? wESpfxJwGif vl@tcGifhta&;qdkif&m tar&duefwdkufwGif;uefaumfr&Sifonf tm*sifwD;em;odk@
oGm;a&mufcJh+yD; w&m;r0ifzrf;qD;jcif;/ ESdyfpufjcif; ESifh aysmufqHk;aer_owif;rsm;udk pHkprf;ppfaq;cJh=uonf? ol. (374)
rsufESmygaom rSwfwrf;wGif tm*sifwD;em;udk ydwfqdk@=u/ tpdk;&udk &_H@cs=u/ aysmufqHk;aer_rsm; avsmhyg;atmif ulnD=u[k
yg&Sdonf? odk@aomf wjcm;ae&ma'orsm;wGif tenf;usOf;om v_H@aqmfEdkifonf?
owWdqdkonfrSm t=urf;rzufv_yf&Sm;r_. wpdwfwydkif; jzpfonf? las madres rdcifrsm;. v_yf&Sm;r_rwdkifcif ESpfaygif; (30)
avmufwGif *sL; trsKd;om;rsm;. *sL;vlrsKd;r[kwfaom ZeD;rsm;onf rD;avmifwdkufoGif;jcif; (Holocaust) twGuf
pka0;+yD; Rosenstrasse (orweef;awmfteD;&ifjyif)ay:wGif wywfcef@ rwfwyf&yfae cJh=u+yD;/ olwdk@ vifa,mufsm;rsm;
vGwfajrmufa&;twGuf awmif;qdkcJh=uonf? udk,fhudk,fudk,f a,mufsm;yDool [k armfºuGm;aeaom *smref ESifh
tm*sifwD;em;tpdk;&rsm;tm; [efaqmifr_uif;aom trsKd;orD;tzGJ@rsm;u tav#mhray;jcif;onf ra0cGJEdkifavmufatmif
jzpf=u&onf? twdkuftcHrsm;. ydk+yD;xif&Sm;aom pkpnf;r_rsm; tygt0if t=urf;rzufv_yf&Sm;r_rsm;
=um&Snfjzpfay:aejcif;onf wkE_dif;p&mr&Sd jzpf&onf? cufxefaom ppfom;rsm;onf t=urf;zufr_udk oHk;onf/
trsKd;orD;rsm;wGif vufeufyifryg=uacs?
“q,fhwpf&ufae@”
(1973) ck pufwifbmv (11) &ufae@wGif orw qmvfAm'dk&f tm,ef;a'; a*ghqef; (Salvadoe Allende Gossens).
qdk&S,fvpftpdk;&onf cyfjrefjref ppftm%modrf;+yD; &Sif;ypfvdkufonf? ol@tpdk;& acgif;aqmifrsm; u
vufwiftar&dum;. oufwrf;t&ifhqHk;ESifh twnf+idrfqHk; 'Drdkua&pDEdkifiHrsm;xJrS wckjzpfaom csDvDEdkifiHudk
vrf;jyay;rnfh wckwnf;aomenf;vrf;tjzpfESifh xdef;csKyfay;onf? zD'Jvf uufpfx&dk . usL;bm;EdkifiHu ,ljyay;cJhaom
vrf;ay:uae aoGzDoGm;onf? tm,ef;a'; tpdk;&. aumif;rGefapvdkwJh &nf&G,fcsuf prf;oyf csufwckonf
rSm;oGm;rnfvm;/ rmhufpf0g' twGuf ydk@aqmifay;ovdk jzpfoGm;rnfvm;qdkonfudk rodEdkif jzpf&onf/ csDvDEdkifiHonf
0&kef;okef;um;jzpfr_/ pD;yGm;a&;ysuf,Gif;r_rsm;udk }uKHcJh&onf? csDvDvlrsKd;tawmfrsm;rsm; onf tm,ef;a';tm; (1971)
ckESpf a&G;aumufyGJwGif ol&cJhonf odyfrrsm;aom rJ 36 &mckdifE_ef;udk ay;cJhrdI aemifw&cJhonf? twdkuftcHudk
qdk;qdk;0g;0g; òyduGJapcJhovdk csDvDorw eef;awmfjzpfaom vm; rGefae;'g (La Moneda)wGif ol ae&m&atmif
vkyfay;cJhrd=uonf? aemufvmrnfh a&G;aumufyGJwGif ol Edkifvdrfhr,f[k rnfolr# r,Hk=uacs?
qENjyaomae@rsm;
yDEdka&S;onf vm; rGefae;'g; (La Moneda) orweef;awmfudk jyefvnftoufoGif;onf/ +yD;v#if (1981) ckwGif
qefwD,m*dk ta&S@awmifydkif;/ The Peach Tree [kac:aom t,fvf r,fvdkudkwef+rdK@ yk*~vdu tdrfawmf}uD; wckudkvnf;
wnfaqmufonf/ ol@tm%m. tjrpfonf ydk+yD;eufeuf&_dif;&_dif; yGm;rsm;aeonf? odk@aomf ol.tkyfcsKyfr_ESifh
ol@.tajccHOya'ESifhywfouf+yD; jynfol@qENcH,lyGJESpfck[m awmfawmfrsm;rsm; owdrðyrdaom
qifhyGm;tusKd;oufa&mufr_&SdcJhonf? (1980) ckESpfrsm;rwdkifcifwGif twdkuftcHygwDonf rD;yHkyGJwck. rD;usD;cJrsm; uJhodk@
jyef@usJoGm;cJhonf? xdktcsdefwGif tqHk;r&Sdaom oufOD;qHydkiftkyfcsKyfr_tm; uef@uGufqENjyjcif;jzifh &efpcJhonf?
wdkif;jynfwGif rD;cJjymzHk;jzpfaeaom 'Drdku&ufwpf rD;}uD;cJonfvnf; jyefvnfvef;qef;vmonf? pD;yGm;a&;aumif;wck.
t&nftaoG;onf pwifajcmuf aoG@vmouJhodk@&Sdonf? (1982) ckwGif a=u;eDaps;rsm; xdk;usoGm;onf? EdkifiHjcm;rS
wifoGif;qD ukefusp&dwfonf jrifhwufoGm;+yD; tar&duefjynfaxmifpk b%fwdk; E_ef;xm; ckefwufr_wcka=umifh
awmifydkif;tm; *,uf&dkufaponf? csDvDEdkifiH. b%fwdk;E_ef;udk 16 &mcdkifE_ef;txd jrifhwufoGm;apcJhonf? vlOD;a& (11)
oef;&Sd wdkif;jynfwGif (5) oef;onf tvkyfvufrJh jzpfcJhonf?
odk@aomf ZGefv oydwfwGif EdkifiHom; (3) OD;aocJh+yD;/ &mESifhcsD tzrf;cHcJh&onf? tzrf;cH&onfhxJwGif &dk'dkvfzdk aq;*lt,fvf
vnf;ygonf? eHeuf (1) em&DcGJcef@wGif tm%mydkifrsm;u ol@wHcg;udkcsKd;zsuf0if+yD; ol@tm; tdyf,mxJrSqGJxkwfoGm;onf/
+yD;awmh ol@tm;armif;xkwfvdkufonf[k aq;*lt,fvf u aemufrS jyefajym jyonf? oltowfcHrvm;/
EdkifiHuESifxkwfcHrvm;qdk+yD; olpOfpm;cJh&yHkudkvnf; jyefajymjyonf? qD;*l;t,fvf tzrf;cH&jcif;ESifhywfouf+yD; pdefac:zdk@
or*~rsm;u taxGaxGoydwfwckudk awmif;qdkjyefonf? xdxda&muf a&muf rjzpfvdkufay/ oydwfonf
taumiftxnfray:vdkuf? cufcJaomtcsed frsm;wGif tvkyfvufrJhjzpfjcif;. wu,fhtajctae[m n‡if;yrf;ESdyfpufjcif;/
tusOf;csjcif;/ ESifxkwfcH&jcif; ponfh +cdrf;ajcmufr_rsm;xuf ydk+yD;qGJaqmifr_tm;}uD;aeonf? jrifomonfh ppfwyfwnf&Sdr_
taetxm;ESifh xdktcsif;t&mrsm;u a=u;eD owWKwGif; tvkyform;rsm;udk tvkyfjyef0ifapcJhonf?
olwdk@. acgif;aqmif *gb&Dt,fvf Am;vf'ufpf (Gabriel Valdes) tygt0if xif&Sm;aom c&pf,mef 'Drdk
u&ufrsm;tm; zrf;qD;cJhjcif;udk &_H@csa0zef&ef wwd,t}udrf oydwfarSmufwJhae@udk Zlvdkifv (12) &ufae@wGif
ac:vdkufonf? a=u;eDowWKwGif; tvkyform;rsm;. rauseyfjcif;ESifhtwl pwifcJhjcif;onf EdkifiHa&;qdkif&m us,fjyef@r_rsm;
pnf;&Hk;&efavm zsufpD;&efavm
(1983) ckESpf =o*kwfv tapmydkif;wGif qefwD,m*dkòrd@wGif csDvD. EdkifiHa&;e,fy,f trsm;pkudk udk,fpm;ðy+yD; tzGJ@ wzGJ@
pk&Hk;cJhonf? vuf,m0g'Drsm;qDrS orwpepfvufcHolrsm;/ tajccHvlwef;pm;rsm;/ vlr_a&;qdkif&mrsm;/ A[dkrS
c&pf,mef'Drdku&ufrsm;ESifh vuf0J0g'Drsm;qDrS qdk&S,fvpf*dk%f;rsm;ygonf? xdkygwDtm;vHk;onf ydwfyifcHxm; &aom
ygwDrsm;jzpf+yD;/ ajratmufv_yf&Sm;r_tjzpf wnf&Sdae=uonf? xdktcsdefwGif olwdk@onf tmvD,efZm 'Drdku&ufwDum
(Alianza Democratica – AD) tzGJ@udk wnfaxmifvdkuf+yD; *gb&Dt,fvf Am;vf'ufZf (Gavriel Valdes) u
OD;aqmifonf? olwdk@.awmif;qdkcsufrsm;onf ta=umif;t&m wckwnf;odk@ avsmh usoGm;onf? “rwlnD=uwJh EdkifiHa&;/
tawG;tac:/ bmoma&;taetxm;rsm;ESifh wOD;csif;pDawGjzpf=ur,fh usaemfwdk@awG[m 'Drdkua&pDazmfaqmifzdk@
wcsKd@aom vl@usifh0wfqdkif&m ed,mrawGeJ@ wefbdk;awGudk av;pm;zdk@/ jr‡ifhwifzdk@ oabmwl+yD; pkpnf;vdkufwmjzpfw,f?
tJ'gawGr&SdyJeJ@ vGwfvyf+yD;wefzdk;&SdwJh/ wnfwHhcdkifjrJwJh vlr_b0[m rjzpfEdkifygbl;”[lIjzpfonf? &mpkESpftapmydkif;u
&k&Sm;vGwfajrmufa&;0g'Drsm;uJhodk@ at'DtzGJ@onf tqifhtwef;ESifh tawG;tac:ykdif;qdkif&m uGJjym;r_rsm;udk ausmfjzwf+yD;
tajcus,fjyef@onfh twdkuftcHwckudk wnfaqmufonf/ vG,fvG,fawmhr[kwfacs?
t&Sdeft[kefopf/ t=urf;zufr_topf
tkyfcsKyfr_ESifh upm;jcif;
xdkv_yf&Sm;r_udk EdkifiHom;rsm;yg0ifaom ppfyGJ (Crusade for Citizen Participation)[k ac:onf? aemufydkif; wGif
vG,fvG,fululygvm=u+yD; r=umcifwGif apwemh0efxrf; ta,muf (7) axmifudk qENrJay;olrsm;xH
pm&if;aumuf,l&ef apv$wf+yD;pnf;&Hk;cJhonf? csDvDEdkifiHwGif jynfol (12) oef;&Sdonf/ olwdk@xJrS (4) yHk (3) yHkausmfonf
òrd@aevlwef;pm;rsm; jzpfonf? (8) oef;cef@onf t&nftcsif;jynfrDaom rJqEN&Sifrsm; jzpfonf? odk@aomf 3
oef;cef@udkom pm&if;oGif;EdkifcJhonf? “usaemfwdk@ vHk;0vGwfvyfwJh v_yf&Sm;r_awGeJ@ pw,f/ tJ'DrSm vlwdkif;udk
OD;wnfcsufxm; v_yf&Sm;w,f/ tJ'Daemuf cdkifrmwJh tuGuftuGif;awGudk OD;wnfcsufxm;wG,f? usaemfwdk@ a&mhcf
azsmfajzyGJawGudk uruxvkyfw,f/ tJ'DrSm wm;jrpfxm;wJh aw;oDcsif;awGudk wD;r_wf azsmfajzonf? 0ifcGifhtwGuf
ydkufqHrvdkbl;/ 'gayr,fh rJay;u'fjym;vm,lwJh olrsm;udkyJ 0ifcGifhðyw,f? wdkufwGef;cH&wJh vli,fawG
pm&if;ay;zdk@vm=uw,f” [k *sif;rufeufu &Sif;jyonf?
twdwfqDudk r[kwf
---------------------------
“rjrifEkdifaom tiftm;rsm;”
1959 ckESpf tukefykdif;tcsdefwGif jzpfonf? csDum*kdawmifbufykdif;&Sd 'kdif,if; emh&Sf (Diane Nash) trnf&Sd
tmz&duef-tar&duef trsKd;orD;i,f wOD;onf wefeufpDjynfe,f (Tennessee) òrd@awmf&Sd vlrnf;rsm;}uD;pkd;aeaom
zpfuf wuUokdvf (Fisk University) 0ifcGifhtwGuf a&muf&SdvmcJhonf? urBm}uD;ukd atmifEkdif&ef&nf&G,fI olr
aumvdyfausmif;ukdoGm;cJhonf/ odk@aomfvnf; emh&SfAD;vf (Nashville) òrd@rSmawmh olrukd rjrif&aom wHwkdif;rsm;.
aemufuG,fwGif xm;rnfh vl@tzGJ@tpnf;w&yfudk olr awG@vkduf&onf? tcsdeftm;&Sdwkdif; òrd@av;xJodk@ olrpGef@pm;I
oGm;vmcJhonf? olrukd 'kwd,wef;pm;vlwOD;tjzpf owfrSwfxm;onfqkdwm owday;aomolrsm;/ vljzLrsm;ESifh &ifqkdifcJh
&onf? yxrqkH;t}udrfuawmh wefeufqDjynfe,f zGH@òzd;om,ma&;tzGJ@eJ@awG@qkH&ef olr oGm;aomt}udrfjzpfonf?
tom;a&mif uGJjym;olrsm;twGuf oD;oef@xm;aom a&tdrfukd tokH;ðycJh&onf? TtajctaersKd;udk ajrmufykdif;a'orsm;
wGif aexdkifpOfu olr rawG@óuHcJh&? òrd@xJukd aps;0,foGm;onf? 0l;vf0kd@of (Woolworth's store) pwkd;qkdifwGif
ae@vnfpm pm;zkd@0ifxkdifaomtcg “usaemfwkd@ epf*g (Nigger) awGukd {nfhrcHygbl;”[k tajymcHcJh&onf? olrtaejzifh
qif;'0pftom;n‡yfaygifrkef@ukdpm;csifygu tjyifukd,loGm;+yD; pm;&rnfjzpfonf? tjcm;aom vlrnf;rsm; xkt d wkid ;f
pm;aomufae=uonfukdvnf; olrawG@&ygonf? “'g[m vl@*k%foduQmudkcsKd;azmufr_yJ/ vlrsKd;cGjJ cm;r_tay: usr&Jh
rkef;wD;r_[m }uD;xGm;cJhygw,f?” olru jyefajymjyonf?
emh&Sfu zpfufrSm&Sdaom tjcm;aomausmif;om;rsm;ukd vlrsKd;cGJjcm;r_ESifh ywfoufonfh wkdufyGJrsm; ‚if;wkd@od/ rod
ta=umif;ukd ar;jref;=unhfonf? xdkolrsm;u “at;at;aeyg/ rif;taeeJ@ bmrS ajymif;vJEkdifvdrfhr,f r[kwfbl;/
rif;taeeJ@ 'kuQa&mufzkd@yJ&Sdw,f? rif;taeeJ@ ausmif;oGm;+yD; pmoifcef;xJrSm tcsdefawGudk bmjzpfvkd@tokH;rcswmvJ/
ausmif;tm;&ufqkd&ifvnf; ygwDyGJawGqDukd bmvkd@roGm;wmvJ” [komtajz&&SdcJhonf? aemufqkH;rSm olru aygvmy&'f
(Paul La Prad) trnf&Sdaom zpfufwuUokdvfu vljzLausmif;om;wa,mufukd ar;jref;cJhygonf? xdkausmif;om;u ol
0ef}uD;wa,mufukdodonf/ xdk0ef}uD;[m t=urf;rzufv_yf&Sm;r_ESifh ygwfoufaom tvkyf&kH aqG;aEG;yGJrsm;udk
wufa&mufEdkifrnfh ausmif;om;rsm;udk &Smaeonff[k owif;ay;onf? emh&Sfu olr TuJhodk@aqG;aEG;yGJrsKd;udkwufrnf/
óud;pm;r,f[k qkH;jzwfcJhonf?
tvkyf&kHaqG;aEG;yGJrsm;ukd tygwfpOf t*Fgae@naewkdif; rufo'pf bk&m;&Sdckd;ausmif;i,fav;wpfckwGif ðyvkyfonf?
vljzLausmif;om;rsm; tenf;i,fygaomfvnf;/ wwfa&mufaomausmif;om;trsm;pku vlrnf;e,fajrrsm;rSm&Sdaom
vlrnf;wuUokdvfrsm;rS ausmif;om;trsm;pk jzpfonf? olwkd@onf rkd[ef'ghpf *END (Mohandas Gandhi) ta=umif;ESifh
ol. o=u*[udk avhvm=uonf? zdESdyfr_rsm;udk tqkH;owfEdkifa&;twGuf vkyfaqmifae=uaom jynfolvlxk. trsuf
a'goonf trSefw&m;ykHpHwckjzpfonf/ Todk@v_yf&Sm;r_jzifhom zdESdyfolrsm;. ESvkH;om;ESifh pdwfxm;ukd ajymif;vJypfEdkif
apvdrfhrnf jzpfonf? vufawG@o&kyfjyavhusifhcef;rSmwGif olwkd@onf ukd,fxdvufa&mufaomfvnf;aumif;/ E_wftm;jzifh
aomfvnf;aumif; apmfum;r_rsm;ukd jyefvnfrwkef@jyefyJ/ tu,fI wkdufckdufcJhvmcJhv#ifaomfrS ‚if;wkd@.cE<mukd,fukd
rxdcdkuf&avatmif rnfokd@umuG,f&rnf/ tp&Sdonfwkd@ukd avhusifhavhvm=u&onf? ‚if;wkd@tkyfpki,fav;rSty jyify
vlrsm;u rsm;pGmpdwf0ifpm;r_ rjy=uay? odk@aomfvnf; ausmif;om;rsm;u tar&duefawmifykdif;&Sd xkH;wrf;pOfvm
ozG,fjzpfaeaom vlrsKd;cGJjcm;r_ pepfukd pepfwus&ifqkdifwkdufckduf&eftwGuf jyifqifae=uygonf?
rufo'pf0ef}uD; *sdrf;pf avmffqif (James Lawson) ESifh Aef'gbvfwf bmoma&;ausmif;rS (Vanderbilt
School of Divinity) bGJ@&ausmif;om;wOD;wkd@onf olwkd@. q&mrsm;jzpfvm=uonf? rsurf eS w f yfxm;aomT
tmz&duef-tar&duef vli,fav;onf (1958) emh&SfAD;vf (Nashville) ukdoGm;onfhtcsdefwGif touf (30) r#om
&Sdygao;onf? okd@aomfvnf; t=urf;zufr_tay: ol. &GH@vsmrkef;wD;r_ESifh vlrsKd;cGJjcm;r_}uD;xJwGif *k%foduQm&SdpGm aexkdifcJh&
aom tkd[kdif;,kdjynfe,f i,fb0u ol@udkaphaqmfcJhonf? tJonf i,fumvrsm;wkef;u olonf rdcif/ zcifwkd@. =uifem
El;nHhaom apmifha&Smufr_atmufwGif }uD;jyif;cJh&onf? ol}uD;jyif;vmwJhtcg i,fb0uoif=um;cJh&aom &efukd&efcsi;f
rwkef@ESif;&ef/ onf;cHcGifhvïwfr_ tp&Sdonfh bmoma&;tqkH;trrsm;onf vlrsKd;a&;zdESdyfr_rsm;. a0zefwkdufckdufr_rsm;ESifh
awG@óuHvm&awmhonf? ol.zl;yGifhump t=urf;rzufv_yf&Sm;r_0g'onf tdENd,&Sd *END}uD;.atmifjrifr_ owif;aumif;
rsm;. qGJaqmifr_jzifh ykdrkdtm;aumif;vm+yD;/ xkdowif;rsm;ukd vlrnf;owif;pmrsm;wGif tm;óud;rmefwuf a&;om;awmh
onf?
tkd[kdif,kd jynfe,f&Sd rufo'pfausmif;wckjzpfaom abmf'Gif a0gavhpf (Baldwin-Wallace College)
aumvdyfwGif avmffqifu *END. tawG;tac:rsm;ukd yxrOD;qkH;tjzpf av;av;eufeufavhvmcJhygonf? ausmif;0if;xJ
oGm;vnfaom wae@wGif +idrf;csrf;a&;ESifh w&m;r#wr_twGuf tjyeftvSef ,kH=unfa&; tkyfpkwck jzpfaom Fellowship
“wcJeuf tkHºuGtHwrk _”
t=urf;rzufv_yf&Sm;r_ twwfoifausmif;
wefeufqDokd@a&ï@ajymif;+yD;aemuf FOR twGuf avmfqifonf tom;ta&mif/ vlrsKd;cGJjcm;r_rsm;tm; qef@usif
wkdufckduf&eftwGuf oifwef;rsm;ay;jcif;ESifh t=urf;rzufenf;vrf;rsm;twGuf t}uHay;jcif;rsm; vkyfaqmif&efawmifykdif;
òrd@rsm;okd@ c&D;xGufcJhonf? emh&SfAD;vfwGif t=urf;rzufv_yf&Sm;r_twGuf aqG;aEG;yGJrsm; ðyvkyfcJhonf? (1959) ckESpfwGif
òrd@wGif;Y jynfol@tcGifhta&;v_yf&Sm;r_rsm; ðyvkyf&ef jyifqifcsdefa&muf+yD[k avmfqif qkH;jzwfcJhavonf? xkd@aemuf u,fvD
prpfESifh tjcm;aom vlrnf;bkef;awmf}uD;rsm;tm; ‚if;wkd@. bk&m;&Sdckd;ausmif;rsm;rSwqifh ausmif;om;rsm; 0ifa&mufyg0if
aqmif&Guf&ef ol@taejzifh vkdtyfaeonfqkdaom pum;rsm; xkwfjyef&ef ckdif;apcJhonf?
wkef@jyefr_rSm tm;&p&modyfraumif;ay? a'owGif; vlrnf;ausmif;rsm;rSm jynfol@tcGifhta&;v_yf&Sm;r_rsm;
twGuf pdwftm;xufoefr_ odyfr&Sd=uacs? ausmif;om;rsm;rSm pnf;rsOf;rsm;twkdif; aexkdif&ef zdtm;rsm; ay;cHxm;&onf?
tb,fa=umifhqkdaomf aemufqkH;wGif i,f&G,faom bGJ@&vlrnf;ausmif;om;rsm;onf ‚if;wkd@rwkdifrD aemifawmf
ausmif;om;rsm; pdwfr#yif rul;zl;aom tvkyftudkif tcGit hf vrf; tmrcHcsuf uwdrsm;ukd &&Sdxm;aoma=umifhjzpfonf?
xkzd t d m;rsm;rSm tjcm;aom ausmif;om;rsm;xuf qif;&Jaom rdom;pkrsm;rS ausmif;om;rsm;wGif tjyif;xefqkH; jzpf[ef
&Sdonf?
(1959) tukefykdif;avmufwGif uvyftrSwfw& nD!Gwfaom ruf''pfausmif;awmf Clark Memorial
United Methodist Church wGifðyvkyfaom avmfqif.aqG;aEG;yGJokd@ wufa&mufvmaomausmif;om;rsm;onf vuf&Sd
ykdae+rJ usm;ae+rJtajctaeukd a=ueyfESpfodrfh raeEkdifaomolrsm;jzpf=uonf? ‚if;wkd@txJrS wcsKd@rSm 'kdif;ae emh&SfuJhokd@
ajrmufykdif;a'oom;rsm;jzpf=u+yD; tqifhtwef; edrfhusonfh awmifykdif;pepfukd pufqkyf&GH&Smaom olrsm;jzpf=uonf?
tjcm;aomolrsm;rSm awmifykdif;om;rsm;jzpf=u+yD; wpkHwckaomta=umif;jzifh olwkd@. rdbrsm;ukd a&ikHE_wfydwfraeEkdif[k
qkH;jzwfxm;aom olrsm;jzpf=uonf? rm&D,Gefbm&D (Marion Bary) onf zpfuf (Fisk) rS aumvdyfausmif;olwOD;
jzpfonf? olronf rrfzD;pf (Memphis) &Sd vDrdGKif;aumvdyf (LeMoyne College) rS vlwef;pm;cGJjcm;r_ xkwfjyefa=u
nmcsufukd &_H@csaoma=umifh aumvdyfrS xkwfcHxm;&oljzpfonf? tqkdyg aqG;aEG;yGJrsm;okd@ wufa&mufaom pdwf"gwf
tjyif;xefqkH;ol ESpfOD;rSm (ABT) rS jzpfonf? ®r@. emrnfr}uD;qkH;ESifh tqif;&JqkH; ausmif;jzpfonf? bmemh'f vaz,wf
(Bernard Lafayette) rSm awmifykdif;wGif arG;zGm;+yD; ajrmufykdif;okd@ ‚if;. rdbrsm;ESifhtwl emh&SfAD;vfokd@ roGm;rD
a&ï@ajymif;oGm;ol wOD;jzpfonf? olonf tjcm;aom atbDwDausmif;om; wOD;. wkdufwGef;r_jzifh aqG;aEG;yGJrsm;okd@
wufa&mufcJholjzpfonf? *|ef vl;0pf (John Lewis) rSm t,fvmbm;rm; &Sd 0g*Grf;xGufaom a'orSoD;pm;v,form;
rdom;pkrS jzpf+yD; &Sufwwfaom vli,fwa,mufjzpfonf? olonf ,cifESpfuwnf;u aqG;aEG;yGJrsm;okd@ wufa&mufcJhol
wOD;jzpfonf? ‚if;wkd@txJwGif ayg vmy&'f (Paul LaPrad) uJhokd@aom tawG;tac:0g'D vljzLausmif;om;
tenf;i,fvnf; yg0ifonf?
avmfqifonf ausmif;om;rsm;tm; wkd@. t=urf;rzufv_yf&Sm;r_wGif orkdif;bmom ESifh '\eaA' wkd@.
ausmaxmufaemufcHðyr_rsm; ta=umif;ukd oif=um;ay;onf? zsuo f drf;a&;0g'Dwkd@. v_yf&Sm;r_rsm;ta=umif;/ (1940) vGef
ESpfrsm;wGif csDum*kdY vlrsKd;a&;nDr#r_ uGef*&uf (Congress of Racial Equality - CORE) rS ðyvkyfonfh ae&mrz,f
ay;aom xkdifoydwform;rsm;/ armif*kdrm&D bwfpfum;oydwf/ ESifh *END}uD; OD;aqmifonfh tdENd, ESifh awmiftmz&du&Sd
v_yf&Sm;r_rsm;ta=umif; wkd@jzpfonf? t"du A[kdðyaom pHerlemrsm;rSm *END ESihf c&pfawmf wk@d jzpfonf? w&mrr#wr_rsm;ukd
o=u*[ (avmfqifu ,if;ukd 0dnm%f cGet f m; [kac:qkdonf) rS rnfokd@ wkH@jyefwkdufckdufonf qkdonfudk ausmif;om;
rsm;tm; em;vnfapcsifonf? eif;jym;rsm;onf ‚if;wkd@tay: zdESdyfolrsm;tm; &_H;edrfhatmifvkyfrnfr[kwf/ olwkd@a=umifh
xkdeif;jym;rsm; b,fvkdcHpm;ae=u&onfukd odapjcif;jzifhom vlom;csif; pmempdwfay:vmaprnfjzpfonf?
avmfqiftwGuf t=urf;rzufv_yf&Sm;r_onf vlr_a&;v_yf&Sm;r_ enf;emrsm;xuf ykdrkdonf? ,if;onf cGeftm;rsm;twGuf
ykdrkd tajccHusaom &if;jrpfrsm;ukd &SmazGonfhenf;jzpfonf?
ol. wnf+idrfr_/ vufawG@qefr_wkd@onf i,f&G,faom wynfhrsm;twGuf tHtm;oifh txif}uD;r_wck jzpfap
cJhonf? ol@ukd,fol acgif;aqmifwa,muftaejzifh r[kwfyJ/ oif=um;jyool q&mwa,muftaejzifh qufqHcJhonf?
“igwkd@tckbmvkyf=urvJ”
xkdifoydwfwkdufyGJrsm;rpwifrD (3) &ufr#tvkdwGif bkef;awmf}uD; prpf. bk&m;ausmif; (Reverend Smith's
First Baptist Church) wGif tpnf;ta0;}uD; wpfc&k adS vonf? prpfESihf tjcm;aom NCLC tzGJ@0ifrsm;onf
tu,fI ausmif;om;rsm;tzrf;tqD;cH&ygu tmrcHaiGay;&ef (wOD;v#if a':vm wpf&mxufenf;aomaiGukd aumufcH
&&SdcJhonf?) aiGaumufcHr&&SdrDtxd qENjyyGJukd a&ï@qkdif;&ef óud;pm;=uao;onf? okd@aomf avmfqif. tiftm;pkrsm;rSm
“aqmif&ef”
1? tcsdefwkdif;Y rdwfzGJ@vkdr_/ ,Ofaus;jyLiSgr_ukd jyoyg?
2? wnfhwnfhxkdifyg? aumifwmukd t+rJwrf; rsufESmrlxm;yg?
3? jyif;xefaom xdckduf'%f&m&r_rsm;ukd acgif;aqmifxHta=umif;=um;yg?
4? owif;vma&muf,lolrsm;ukd oif. acgif;aqmifxHokd@ csKdom ,Ofaus;pGm v$Jajymif;yg?
5? c&pfawmf/ r[wWr*END ESifh rmwifvlomuif;wkd@. oGefoifr_rsm;ukd owd&yg?
Ð Ð Ð
1960 ckESpf {+yDv (19) &ufae@/ emh&SAf D;vfwGif w&m;&kH;tajcokd@ csDwufcJh=uolrsm;wGif *pfwmwD;+yD; oDcsif;
qkdaom *kdif; u&m0if (Guy Carawan) qkdol vli,f vljzL wpfa,mufvnf; yg0ifavonf? u&m0if wefeufqD
awmifrsm;&Sd tvkyform;rsm; ESifh jynfol@tcGifhta&; pnf;&kH;olrsm; twGufzGifhxm;onfh [dkufvif;'gaus;vufausmif;
(Highlander Folk School) oifwef;ae&mwGif avmfqif ESifh ol. ausmif;om;rsm;ukd t}udrfrsm;pGm
awG@zl;+yD;jzpfonf? olonf wkdif;&if;om; &kd;&m aw;oDcsif;rsm;ukd pkaqmif;olwOD;jzpfonf? xkdae@wGif [dkufvif;'gY
tom;ta&mifcGJjcm;r_cHwyf}uD;
qdkzD,mòrd@&dSvlrJrsm; a&$@ajymif;cH&jcif;ESifh vljzLwkd@atmifEkdifolòrd@wnfaxmifcsif;wdk@onf awmiftmz&duEkdifiH.
tom;ta&mifcGJjcm;zdEdSyfcH&r_jzpfpOfwGif awG@&aomtxifu&jzpf&yfrsm;teufrS ESpfckjzpfonf? 'yfcsfvlrsKd;rsm; 17&mpkwGif
awmiftmz&duawmifzufjcrf;a'otm; pwif0ifa&mufIudkvdkeDwnfaxmifcJhonf? xdktcsdefu vljzL}uD;pdk;a&;qdkonfh rl0g'onf
yDyDjyifjyifjzpfrvmao;? 19&mpktukef 20&mpkrsm;xJodk@jcif;eif;0ifa&mufvmI acwfrDSEkdifiHawmfwnfaxmif
vmonfhumvrsm;twGif; vlrJrsm;/ tdEdN,vlrdsK;rsm;ESifh umvmtkyfpkrsm;onf vkyftm;cjrifhjrifhrm;rm;r&jcif;/ EkdifiHa&;wGif
yg0ifcGifhr&jcif; ponfwdk@ESifh pwif&ifqdkif=u&onf? 1920ckESpfrsm;twGif; tom;ta&mifudkvdkufI cGJjcm;qufqHjcif;rl0g' pwifusif
hoHk;vm+yDjzpfaomfvnf; 1948ckESpfY trsKd;om;ygwDtEkdif&&dSvmonfhtcgwGifrS tygodkuf [kvlodrsm;aom
tom;ta&mift&cGJjcm;qufqHjcif;rl0g' w&m;0ifjyXmef; usif@oHk;vmcJhonf?
tapmydkif;umv ckcHawmfvSefa&;rsm;
vlrsm;tm;tpkvdkuftðyHvdkuf twif;t"<rae&majymif;a&$@jcif;/ rw&m;onfhOya'rsm;xkwfjcif;ESifh tjcm;pdwfysufp&mtajcrsm;rS
wGef;ydk@vdkufaoma=umifh 20&mpktpumvuwnf;u Oa&mywkdufom;tkyfcsKyfolrsm;onf vlrJrsm;/ tdEdN,vlrsKd;rsm;ESifh
umvmrsm;. ckcHawmfvSefr_udk óuHawG@cJh&+yD;jzpfonf? vlrJrsm;onf olwdk@.tcGifhta&rsm;twGuf toem;cHpmrsm;a&;jcif;/
oydwfarSmufjcif;/ csDwufqENjyjcif;/ uef@uGufqENjy&efvH_aqmfjcif;/ wm;jrpfxm;aomae&mrsm;wGif 0ifa&mufusL;ausmfaexdkifjcif;/
apmifh=unfha&;toif;rsm;wGifyg0ifjcif;ponfwdk@udk vkyfcJh=uonf? odk@aomfvnf;ydkIpepfusonfh v_yf&Sm;r_rsm;ay:aygufvmonfrSm
1907ESpfwGif rdk[ef'ufpf *EDN qdkonfhyk*~dKvf. OD;aqmifr_atmufwGifjzpfay:vmcJhonf? (aemifwGif tdEdN,EkdifiHa&;Y r[wWr *EDN
tjzpfxif&Sm;vmonf/ pum;csyf?)
vlxv
k y_ &f mS ;r_rsm;
tdrfiSm;c/ um;crsm;ESifh v#yfppfrDwmcrsm;
w&pyfay:aygufvmaom tHkºuGr_vd_if;vHk;rsm;
1970ckESpfaESmif;ydkif;umvrsm;rSpwifI y&Dwdk;&D;,m;òrd@awmfYtajcpdkufaom vljzLtpdk;&. twdkufcHrsm;tay: xdef;csLyf&efoHk;onfh
enf;AsL[mrSm vlrJrsm;a'golykefxaprnfhudpPrsm;udk wwfEkdifor#a&Smif&Sm;I vkyfukdifjcif;yifjzpfonf? vlrJrsm;olykefxI
ppfwyfoHk;umESdrfeif;&onfhtvkyfrSm aiGa=u;vnf;ukef EkdifiHwum tv,fwGifvnf; rsufESmrvSjzpf&aoma=umifhyif?
xdk@twGufvlrJrsm;or*~rsKd;pHkwnfaxmifvmjcif;udk uef@uGufjcif;rðycJhay? wcsdefwnf;rSmvnf; umvmrsm;ESifh
tdEdN,EG,fzGm;rsm;twGufvnf; EkdifiHa&;pOfrsm;zefwD;ay;cJhonf? vlrJrsm;udkvnf; òrd@e,frsm;twGif; pm;0wfaea&;udpPrsm;twGuf
rdrdzmomaqmif&GufcGifhESifh tpdk;&udka0zefajymqdkvmr_rsm;udkvnf; wzufY zGihaf y;xm;cJhonf? xdk@twGuftenf;ESifhtrsm;
vljzLtm%mydkifrsm;twGuf tkyfpkwckckrS axmufcHr_&&dSvmEkdifonf[k wGufqcJh=uonf?
vlxkpGrf;tm;
ta&S@udyfawmif;t&yfwGif&dSaom òrd@e,frsm;wGif,cktcg tzGJ@tpnf;rsm;tm;yHkpHopfjzifh zGJ@pnf;vkyfudkif=u&ef pwift¹rSpfwG,f
ae+yDjzpfonf? xdktxJwGifyg0ifaom acgif;aqmiftcsLd@rSm a&mfbifu|ef;axmifrS jyefvnfvGwfajrmufvm
aomolrsm;vnf;yg0if=uI t=urf;rzuftEkenf;jzifh v_yf&Sm;r_udkazmfaqmif=u&ef jzpfavonf? 1984ckESpfonf
t=urf;rzuftEkenf;jzifhwdkufyGJ0ifonfh enf;emudkusifhoHk;aom ESpfrsm;.tp[kqdkEkdifayonf? t=urf;rzuftEkenf;jzifh
wdkufyGJ0ifonfqdkaomfvnf; tEW&m,fum;rsm;wHk;yifjzpfonf?
tJvpfZbufqdyfurf;òrd@
trfclqDvD *sufonftJvpfZbufqdyfurf;òrd@rS uDvdkrDwm 70cef@tuGm (43rdkifcef@) wGif&dSaomv,fawmY }uD;jyif;vmcJhol
jzpfonf? ollonfvnf; tom;at&mifcGJjcm;qufqHjcif;udk wdkufyGJ0ifrnf[k qHk;jzwfcsufjzifh vlxkv_yf&Sm;a&;wdkufyGJrsm;wGif
yg0ifvmjcif;jzpfonf? vlrJrsm;.v_yf&Sm;r_rsm;a=umifh vljzLtpdk;&rSjcrSwfxm;onfh Oya'rsm;t& *sufonf ausmif;ae&ef
rwwfEdkifcJhajc? xdk@a=umifhausmif;ae&ef òrd@odk@ajymif;a&$@vmpOfu EkdifiHa&;ESifhywfoufI wvHk;wyg'rS odcJhonfr[kwfay?
olonfv,fawmrsm;rS òrd@wGifausmif;ae&efa&mufvmol vli,frsm; rdef;uav;rsm;tm; pk&Hk;I tJvpfZbufqdyfurf;
vli,fuGef*&ufudk wnfaxmifcJhonf? ol@twGufolvnf; ynma&;wGifxGef;aygufatmif óud;pm;cJhonf?
tvufZef;'&m;
tvufZef;'&m;òrd@onf *sKd[efeufpfbwfòrd@. awmifzufwGifwnf&dSaom npfywfaya&aeonfh t&yfwckjzpfonf? odk@aomfvnf;
tvufZef;'&m;onf vljzLcsrf;omaom&yfuGufrsm; ywf0dkif;xm;aom t&yfqdkvnf; rrSm;ay? tvufZef;'&m;onfvnf;
qdkzD,mòrd@uJhodk@ tzsufcH&rnfhtxJwGifyg0ifaeaomfvnf; ESpfaygif;rsm;pGm qENjyvmaom&v'f a=umifh
,cktxdoufZdk;&Snfae&jcif;jzpfonf? xdk@twGuftpdk;&rS òrd@twGuf bmrSvkyfray;bJ ypfxm;jcif;cHae&aom
tajctaewGif&dSaeonf? vlaygif; 200000onf jzpfovdkaqmufxm;aomtdrf tvHk;a& 10000 Yaexdkif=uonf? a&vnf;rvm
opfyifvnf;r&dSonfhae&mvnf;jzpfonf?
qdk0Dwdk
1986ZGefvxJwGif EkdrmArf'g roD&meDonf olr.tdrfjyLwif;aygufrS tjyifzufvSrf;=unfhvdkuf&m vlrJvli,fwcsKd@olr.tdrf
zufodk@OD;wnfvmaeonfudk awG@vdkuf&I wHkv_yfoGm;onf? olronf owif;orm;wOD;jzpf+yD; qdk0DwdkwGifaexdkifvmonf rSm
&SpfESpf&dS+yDjzpfonf? olrt+rJowdxm;rdonfrSm vli,fv_yf&Sm;olrsm;onf (trmblodkrsm;) vltrsm;tm; pdk;&drfxdwfvef@atmif
vkyfavh&dSa=umif;odxm;Ijzpfonf? olrtaejzifh tqdkygvli,frsm; vkyfavhvkyfx&dSaom Adkvfusonfhvkyf[efonf
vlrJvGwfajrmufa&; v_yf&Sm;r_twGuf acwfrpm;awmha=umif; olroabmaygufaerdonf? ausmufcJrsm; "mwfqDykvif;AHk;rsm;
udkifaqmifavh&dSaom xdkvli,frsm;onf b,fvdkrS tpdk;&.ppfwyfudk r,SOfEkdifay? olwdk@ tm;ppfwyfrS ypfcwfIaoqHk;&aomtcg
ausmif;wufjcif;udkoydwfarSmufjcif;jzifh +rdL@e,ftwGif;&dS csKd@wJhaeaom ynma&;tm; zsufqD;ovdkrsKd;jzpfvmcJhonf?
usaemfwdk@rvkyfEkdifwm avmurSmbmr#r&dS
pm;oHk;ukefrsm;oydwfarSmufjcif;ESifh aumfrwDrsm;zGJ@pnf;vmjcif;onf y&Dwdk;&D;,m;&dStpdk;&tm; txdwfwvef@jzpfvmapcJh onf?
t=urf;rzuftEkenf;jzifhwdkufyGJ0ifjcif; rdrdbmomtkyfcsKyfjcif;ponfwdk@onf tpdk;&tm;wzufwGif pdefac:vmjcif;jzpf
onf[kqdkv#ifvnf;rSm;ay? ppfat;wdkufyGJ.tudsK;qufjzpfaom tom;ta&mifcGJjcm;ItkyfcsKyfvmonfh tm%m&Siftpdk;&tay:
w&m;r#wa&;twGuf wdkufyGJ0ifjcif;vnf;jzpfayonf? tpdk;&zufrS xdkv_yf&Sm;rsm;aemufuG,fwGif abmf&DSApfrsm; (uGefjrLepfrsm;) u
óud;udkifaeonf[kjrifvmonf? tpdk;&t&m&dSwOD;rS ajymjycJhonfrSm xdktcsdefuvlrsm;onf &mZ0wfr_cif;rsm;rjzpfyGm;atmif
xdef;odrf;jcif;jzifh &Jrsm;udkolwdk@. wm0efrsm;rS z,f&Sm;ypfovdk jzpfapcJhonf? ausmif;rsm; vrf;rsm; &yfuGufrsm;udkrl&if;emrnfrsm;rS
ajymif;ypfcJh=uonf? rdrdudk,fudktkyfcsKyfa&;twGuf zGJ@pnf;vkyu
f dkif=uonf? xdk@tjyifolwdk@udk,fydkif
w&m;&Hk;rsm;udkxlaxmifcJh=uonf?
&yfwef@ae&mrSonf 'Dru
kd a&pDo@kd
1980ckESpfrsm;onf awmiftmz&duEkdifiHtzdk@ EkdifiHa&;t&ydwfqdk@&yfwef@aeaom umvrsm;[kajymEkdifonf? vlxkv_yf&Sm;r_ rsm;onf
tom;a&mifcGJjcm;onfhpepfudk tðywfrwdkufcJhEkdifaomfvnf; tpdk;&tzdk@EkdifiHa&;t&vrf;a=umif;ajymif;&awmhrnf
tajcodk@qkdufvmcJhayonf? vlrJrsm;.awmfvSew f dkufyGJ0ifa&;A[dkcsufronf 1986ckESpfwiG f tvkyform;xkqDodk@a&mufvm cJhonf?
txl;ojzifh udkqmwl; COSATU [kac:onfhtvkyform;or*~rS OD;aqmifr_udkay;vmcJhonf? udkqmwl;onf 1985wGifzGJ@cJhonfh
tzGJ@jzpfonf? 1970ckESpfrsm;qDuppfaoG;ºuGaomacgif;aqmifrsm; zGJ@pnf;vmcJhaom tz&du or*~rsm; onf
aemufydkif;wGifatmufajcvlxkv_yf&Sm;r_ESifh ausmif;om;rsm;jzifh aygif;pyfvmcJhonf? 1980ckESpfrsm;u or*~rsm;onf
oydwfarSmufjcif; qENjyjcif;rsm;udk acgif;aqmifrsm;u òrd@e,frsm;xJwGifðyvkyfcJh=uonf? odk@aomfvnf; òrd@e,frsm;ppfwyfESifh
&Jrsm;0dkif;&HcHvm&aomtcgESifh twdkuftcHrsm;òzdcGJcHvm&aomtajctaewGif v_yf&Sm;r_onf puf&Hkrsm;ESifh or*~rsm;qDodk@
a&muf&dSvmcJhonf? xdkae&mrsm;rSaeI qufvuf+yD; wdkufyGJrsm;twGuf pDpOfvkyfudkifvm=uonf?
+yD;?
vkyf}uHr_t+yD; qENjyyGJtrsm;pkudk v$wfawmftrwfa[mif; [dkaq; 'dkif,kwfEdk (Jose Diokno) rS OD;pD;OD;aqmif ðycJh onf?
[dkaq;onf (1972) ckESpfwGif eDEdktuGDEdkESifh twltzrf;cH&+yD;/ ol. axmif'%fESpfESpfoufwrf; trsm;pkudk wdkufydwfcef;wGif
aeI jzwfoef;cJh&ol jzpfonf? [dkaq;onf tuGDEdktwGuf w&m;r#wa&;/ tm;vHk;twGuf w&m; r#wa&;[laom tzGJ@opf
(JAJA) udkzGJ@pnf;cJhonf/ vkyf}uHcH&ol trwfrif;. nDawmf ol &kyf&Sifrif;om;t*gyDwdk (bwfZf) tuGDEdk (Agapito (Butz)
Aquino) udk pnf;&Hk;odrf;oGif;cJh+yD;/ csrf;om ºuG,f0aom pD;yGm;a&;orm;wOD; xHrS aiGa&;a=u;a&;t&ulnD&efvnf;
pnf;&Hk;cJhonf?
‚if;ppfyGJwGif;rSwfwrf;rSwf&mrsm;ESifhyufoufaom pGwq
f GJcsufrsm;onf rm;udk@pf.tm%m qufudkifxm;r_tay:
xdcdkufr_jzpfcJhovdk/ ol. a&G;aumufyGJtwGif; tvdrftnmvkyfrnfhudpPrsm;tay:wGifyg xdcdkufepfemapcJhonf?
a&G;aumufyGJ
ESvHk;&nfwdkufyGJqDodk@
azaz:0g&Dv (22) &uf/ paeae@wGif RAM tzGJ@0ifESpfOD;onf/ tef&DvD.tdrfodk@oGm;I ol@udktcsdefra&G; zrf;Edkif a=umif;
owday;cJhonf? wyftiftm;udk jzef@xkwfrvm;/ ol. tiftm;udk pkpnf;rvm;ESifhygwfoufI tajctwifjiif;ckef=u+yD;aemuf
tefeDvDu ol.wyfzGJ@tiftm;av;&mudk reDvmòrd@awmf&dS umuG,fa&;0ef}uD;Xme XmecsKyf&Sd/ atmf*GDe,f'dkpcef; (Camp
Aguinaldo) wGif nDvmcHusif;y&ef trdef@ay;cJhonf? xdk@aemuf tefeDvDu AdkvfcsKyf}uD; &m;rdk@pfxHodk@ qufoG,fcJhonf?
&m;rdk@pfuvnf; ulnDrnf[k csufcsif;oabmwlcJh+yD;/ atmf*GDe,f'dkpcef;rS tuf'fqmvrf;r=uD;udk wnfhwnfhjzwfvmI&aom
EdkifiHawmf&JwyfzGJ@XmecsKyf u&drf;pcef; (Camp Crame) wGif ol. wyf&if;ESpf&if;jzifh wyfpGJay;xm;rnf[k ajymqkdcJhonf?
azaz:0g&Dv (24) &ufae@/ wevFmae@aevnfcif;wGif udk&mZef tuGDEdk onf pDbl; (Cebu) rS reDvmodk@ jyefa&muf vmcJh+yD;/
olr. vHkðcHa&;t&m&dSrsm;.t}uHðycsufudk y,fcsI tuf'fpmvrf;r=uD;odk@ oGm;a&mufvnfywf&ef qHk;jzwfcJh onf? “'DrSm -
'gusrvkyfaewJhtvkyfu 'DtvkyfyJ” [k olrujyefajymcJhonf? “tu,fI &Sifwdk@u usrudk tJ'Dae&mudk vdkufrydk@bl;qdk&if/
usrbmom usroGm;&vdrfhr,f?” olrawmif;qdkcJhaom wu,fhtppftrSef ESvHk;&nfwdkufyGJudk Tae&mwGif olrawG@cJ&onf?
“tuf'fpmvrf;r=uD;ay:u vltkyf}uD;u usrudk tHhtm;oifh apcJhygw,f” [k olruaemufydkif;wGifajymjycJhonf? “'gu
r[mrdwfvdkrsKd; 'grSr[kwf EdkifiHa&;tpnf;ta0;yHkpHrsKd;eJ@ vHk;0uGJjym;ygw,f? 'gu wu,fhaoa&;&Sifa&;yGJwckyg? ”
udk&mZeftuGDEdku jyefajymjycJhonf?
ol oabmaygufoGm;cJh+yD?
(1986) ckESpf reDvm. tjzpfftysufrsm;onf vGefcJhaom (42) ESpfrwdkifcif qef q,faA'dk (San Salvador) .
tjzpftysufrsm;ESihf rwluGJvGJvSonf? (1944) wGif AdkvfcsKyf}uD; rmwifepfZfudkqef@usif+yD;/ taxGaxGoydwfrSwqifh
jynfolrsm;udkyg xdef;csKyfEdkifcJhaom ausmif;om;rsm;/ q&m0efrsm;ESifh ukefonfrsm;u ppfwyfESifh AdkvfcsKyf}uD; rmwifepfZf.
0ef}uD;tzGJ@0ifrsm;udk AdkvfcsKyf}uD;taejzifh wdkif;jynfudk wnfjidrfaqmif qufvufrtkyfcsKyfEdkifawmh a=umif; oufaojycJhonf?
rm;udk@pfudkqef@usif+yD;/ tvdrftnm a&G;aumuf vufrcHjiif;qefcJhaom tdrfaxmif&Sifr rsm;/ bkef;}uD;rsm;/ tvkyform;rsm;/
pD;yGm;a&;orm;rsm;onf ppfwyfESifh ol.EdkifiHjcm;axmufcHolrsm;udk ol@wGif tajctaeudk vHk;0xdef;csKyfEdkifpGrf; r&dSawmha=umif;
tvm;wljyoEdkifcJh=uonf? ppfwyftm;}uD;yifjzpfap/ cspm;aom EdkifiHa&;orm;/ odk@r[kwf rnfonfhyHkpHjzifh
tkyfpdk;olyifjzpfvifhupm; jynfol.qENoabmxm;ESifh zdEydS fEkdirf p_ rG ;f tm; r&dSawmhygu olwdk@.ae&mudk
qufvufrxdrf;EdkifawmhyJ pGef@v$wf=u&awmhrnfyifjzpfonf?
armif;xkwfjcif;
rdk;wzGJzGJESifh tqufrjywf&GmoGef;aeaom (1987) ckESpf 'DZifbmv. weufcif;jzpfonf? bmZpf (Bir Zeit) wuU odkvf.
yk&0k%ftwGif;Y jrLwa0a0ESifh at;pufaom&moDOwkatmufwGif [eef tm&l&D (Hanan Aruri) ESifh tjcm;aom
ygvufpwdkif;ausmif;om;rsm; pk&Hk;cJh=uonf? tpPa&;odrf;ydkufe,fajr taemufzufurf; (West Bank) .
teD;tem;ywf0ef;usifaus;&Gmrsm;rSvlrsm;vnf; vma&muf yl;aygif;rdaomtcgwGif 'gZif*%ef;onf &m*%ef; qDodk@
r=umrDa&muf&dSoGm;+yD;/ &m*%ef;onf axmif*%ef;qDdodk@a&muf&dScJhonf? ae@vnfydkif;wGif qENjyolrsm;onf
ausmif;y&0k%ftwGif; jynfhv#HoGm;+yD;/ uyfv#uf bmZpfaus;&Gm. vrf;rsm;xHodk@yif a&muf&dSoGm;cJhonf? ruf'Dwm
a&;eD;,ef;urf;&dk;wef;wGifwnf&dSaom todrf;ydkufcHe,fajri,fwckjzpfaom *gZmurf;ajr‡mifrS jyef@vGifhvmaom
owif;wckonf xdkqENjyyGJudk tvsiftjref jzpfay:apcJhonf? xdkowif;rSm ppfwyfppfaq;a&;*dwfwckwGif
tpPa&;x&yfum;armif;olwOD;u ygvpfpfwdkif;Aefum;tkyfpkxJodk@ 0ifwdkufrdaoma=umifh ygvufpwdkif;av;OD; aoqHk;cJhonf
[laomowif;jzpfonf? Ttjzpftysufonf omrefrawmfwq jzpfjcif;r[kwfyJ r=umao;rDu ygvufpwdkif;wOD;u
tpPa&;wpfOD;udk owfcJhjcif;tay: vufpm;acswHk@jyefjcif; jzpfonf[laom aumv[mvonf jyef@ESH@oGm;cJhonf?
wu,fh &SufzG,fta&;edrfh&r_
xdktcdkufwGif bD&GwfwGif&dSaom yDt,fvftdkXmecsKyfu ol@. ppfa&;pGrf;tm; jyocJhonf? (1982) ckESpfwGif tpPa&; wdk@u
vufbEGefudk usL;ausmfcJhonf? tm&yftpGef;a&muf tkyfpkrsm;jzpfaom [ufZfbdkvmESifh tpPvrf*sD[wf ponfh tzGJ@rsm;
xdef;csKyfxm;aom òrd@rsm;udkvnf; odrf;ydkufcJhonf? yDt,fvftdkonfvnf; ‚if;wdk@ESifhtwl xGufajy; cJh+yD; wdkufyGJESifh uDvdkrDwm
av;axmif (rdkifESpfaxmifhig;&m) cef@a0;uGmaom wl;epfòrd@wGif aemufqHk;XmecsKyfudk ajymif;a&$@tajccscJh&onf? &Sm;&Sm;yg;yg;[k
qdk&rnf? xdkr#a0;uGmaomae&mrS ygvufpwdkif;acgif;aqmifrsm;onf tpPa&;wdk@odrf;ydkufjcif;udk qef@usifaomv_yf&Sm;r_yHkpH
topfwck twGuf taxmuftul ðyEdkifcJh=uonf?
(1983) ckESpfwGif ygvpfpwkdif;-tar&duefom; wOD;jzpfol toHk;cspdwfynm&Sif rlbm&uf tuf0uf (Mubarak Awad) onf
t=urf;rzuf0g' avhvma&; ygvpfpwkdif;tzGJ@ (Palestinian Center for the Study of Nonviolence) udk xlaxmifcJh+yD;/
e,fajr odrf;ydkufxm;r_tay: t=urf;rzufenf;jzifh qef@usifvdkol rnfodkrqdkudk taemufzufurf;tESH@ ol. pulwmi,fudk
pD;I vkdufvH a[majymcJhonf? tuf0ufonf tdENd,. taemuf ajrmufzsm;a'o&dS rlpvifyxefwOD;jzpfaom t'lvf
*ufzm cef (Abdul Ghaffar Khan) . b0 ta=umif;udk avhvmxm;cJhbl;onf? t'lvf *ufzm cefonf *END.
vlxktmcHa&;enf;emrsm;udk taotcsmavhvm toHk;csum jAdwdeftpdk;&udk awmfvSefcJhonf? olonf
t=urf;rzufa&;oDtdk&DESifhoufqdkifaom t"du vkyfief;pOfrsm;udk tm&yf bmomodk@ jyefqdkcJholvnf; jzpfonf? tm;vHk;udk
udk,fpm;ðyyHkpHrsKd;ESifh wdkufcdkufcJh=uaom ppfyGJrsm; tm;vHk;ESifh t=urf;zuf0g' rif;rlcsdef ESpfrsm; twGif;wGif ygvufpwdkif;wdk@onf
ta&;edrfholrsm;om awmufavsmufjzpfcJh=u onf[k oloHk;oyfrdcJhonf? t=urf;zufjcif;onf usqHk;r_udkom
jzpfay:apEdkifonf?
bDvl;}uD;rsm;ESifh 'g0dwf
vufurf;pmapmifrsm;ESifh acgif;aqmifrsm;
Zefe0g&Dv (18) &ufae@wGif UNC (United National Command) ESifh yDt,fvftdk vufrSwfxdk;xm;aom
vufurf;pmapmif aygif;rsm;pGm vrf;rrsm;ay:odk@ a&mufvmcJhonf? xdkvufurf;pmapmifwGif ygvufpwdkif; vlxkESifh
tvkyform;vlwef;pm;udk tpPa&;. “,EW,m;bD;&[wf” rsm;udk &yfwef@ypf&ef awmif;qdkcJhonf? tpydkif;wGif
yDt,fvftdkonf t=urf;rzufa&;v_yf&Sm;r_wGif wpHkw&myg0ifjcif;udk uJh&J@&H_@cscJhbl;onf? yDt,fvftdkonf
ygvufpwdkif;jynfolrsm;. w&m;0if todtrSwfðyr_wck&&dS&ef ESpfaygif;rsm;pGm óud;yrf;cJhonf? yDt,fvftdktaejzifh
xdktHkºuGr_udk pD;yGm;a&;&nf&G,fcsufoufoufjzifh qENjyyGJwcktaejzifhom yHkraz:vdkay? odk@aomf vlxkaxmufcHr_ onf
t&dSefaumif;aumif;jzifh a&S@qufoGm;aepOfwGif yDt,fvftdkonf Tvlxkv_yf&Sm;r_&xm;ay:wufpD;rnfavm odk@r[kwf
woD;wjcm;wnf;quf&yfaernfavm wckckudk a&G;cs,f&awmhrnf jzpfonf? &ufowWywf tenf;i,f twGif;yifv#if
vli,fqENjyyGJrsm;ESifh pnf;&Hk;r_rsm;onf yDt,fvftdk ESpfaygif;oHk;q,ftwGif; ygvufpwdkif;ta&; twGuf atmifjrifr_rsm;xuf/
ydkrdkI atmifjrifcJhonf[k tpPa&; owif;axmuf wOD;u aumufcsufcscJhonf?
tifwzD m'gtm; tjcm;t=urf;rzuf v_y&f Sm;r_rsm;ESihf Edi_ ;f ,SOf=unfhygu/ pifeD&dk,mjrifonfrSm tdENd,wGif *ENDv_yf&Sm; r_.
atmifjrifr_rsKd;ESifh tar&duefwGif vlrJrsm;. EdkifiHom;tcGifhta&;qdkif&mv_yf&Sm;r_. atmifjrifuJhokd@ atmifjrif Edkifvdrfhrnf[k
ar#mfvifhcJh=uonf? “tar&duefawmifydkif; vlrJrsm;uJodk@yif ygvufpwdkif;om;wdk@onf ‚if;wdk@ udk,fydkife,fajrwGif
'kwd,wef;pm;vlrsm;tjzpf owfrSwfcHae&+yD;/ EdkifiHa&;qdkif&mtcGifhta&;ESifhyufouffI vHk;0 tjiif;y,fcHae&onf[k
tcdkiftrmqdkcJhonf?” tar&duef&Sd EdkifiHom;tcGifhta&;qdkif&mv_yf&Sm;r_wGif yg0ifaqmif &Gufolrsm;udk ykvdyfrsm;u
&uf&ufpufpuf EdSyfuGyfr_ tHhtm;oifhp&m &kyfyHkrsm;udk awG@&dS+yD;aemuf rw&m;aom pepf tay: qef@usifr_udk/
vlxkrSpmemaxmufcHcJhonfudk pifeD&dk,mESifht0'fwdk@ESpfOD;pvHk;u odcJh+yD;/ tpPa&;jynfolrsm;ESifh urBmhtjrifwGif
tvm;wljzpf&yfrsKd; jzpfvmEdkifonf[kvnf; olwdk@ESpfOD;pvHk;u ar#mfvifhcJh=uonf?
Zefe0g&Dv tukefwGif UNC acgif;aqmifrsm;u tifwDzm'g twGuf vkyfief;rsm; qufpyf aqmif&Gufa&; twGuf
awG@qHkcJh=uonf? t0'fu pifeD&dk,mtpDtrHESifh ol@.pOf;pm;csufrsm;udk &Sif;jy&ef oGm;a&mufcJhonf? olu
ygvufpwdkif;om;rsm; olwdk@. oufaocHu'fjym;rsm;udk xkwfrjyjcif;/ &Jrsm;. qifhac:pmrsm;udk jiif;y,fjcif;/
tusOf;csKyftaejzifh tpPa&;ESifhylaygif;aqmif&Gufolrsm;udk ypfy,fjcif;/ taemufzufurf;ESifh*gZm&dS tpPa&; xdrf;csKyfa&;
taqmuftODrsm;udk zsufqD;jcif; ponfwdk@udk wGufcsuf jycJhonf? &ufowWywf ajcmufywf=umaom tcg q,f}udrfajrmuf
vufurf;pmapmifrS t&yfom; tkyfcsKyfa&;wGif cef@tyfxm;aom ygvufpwdkif;vlrsKd; &J0efxrf;rsm;udk tvkyfrSxGuf&ef
awmif;qdkcJhonf? vpmwdk;ay;rnf[k urf;vSrf;cJhaomfvnf;/ tpkvdkuf tðyHvdkuf tvkyfrS xGufcJhonf? tdEdN,vlrsKd;rsm;
aumfrDwDrsm;ESifh EGm;rsm;
ae0ifrD;+idrf;umzsL;trdef@ESifh t=uyftwnf;rsm;
æææ
w&kwfjynf'Drkdua&pD tcsKyfaESmifcH&jcif;
wkdufyGJac:oH
ausmif;om;rsm;ESifh tm%mykdifrsm;
(5) &uft=um qENjy+yD;aemuf/ wDtefrif&ifjyif vGrf;ol@ yef;acGcst+yD;/ tpk;d &onf {+yDv (24) &ufae@rS pwif
I wuUokdvfausmif;rsm;wGif qENjyyGJrsm;/ oydwfrsm; ESifh &ifqkdifcJh&onf? ygwD acgif;aqmifrsm;onf ykdrkdus,fjyef@onfh
r+idrfroufr_ tvm;vmrsm;awG@ae&onfhtwGuf pkd;&drfylyefae=uavonf? tpkd;&tay:a0zefxm;onfh vufurf;
pmapmifrsm;rSm ESif;rkefwkdif; wkdufckdufaeonfhtvm; vrf;rsm;ay:wGif azG;azG;v_yfaeavonf? 0ef}uD;csKyf vDyif;ESifh
awG@qkHaqG;aEG;a&;twGufukdvnf; awmif;qkdavonf? (1960) vGefESpfrsm;wGif w&kwfjynfukd ajymif;vJcJhaom
t"du&k%f;vkd tjzpfrsKd; 0kdif;0ef;ydfwfqkd@cH&rnfukdvnf; a=umuf&GH@vmavonf? EkdifiHa&;v_y&f Sm;r_rsm;ukd E_;d qG&ef
txl;vkyfykdifcGifh tm%m&Sdaom ygwDxuf vl@tzGJ@tpnf;. rnfonfh tpdwftykdif;rqkd EkdifiHa&;vkyfaqmifEkdifonfukd
vufrcHcsif=uay? qENjyyGJrsm;ukd {+yDv (26) &ufae@wGif xkwfa0aom jynfol@ae@pOfowif;pmwGif “qlylolrsm;” [lI
vnf;aumif; “óudwif}uHpnfvkyf}uHr_ wck” [lIvnf;aumif; wHqdyfuyfcJh=uonf?
♠ ♥ ♦ ♣
yifv,feDtm; ykdif;jcm;jcif;
“qkdzD,mòrd@ - eef;pGef@jcif;”
y&mh*fòrd@ - a'golykefx&mae&m
“c&pfawmfwGif ,kH=unftyfESHxm;=uaom cspfvSpGmaom nD/ tukd/ nDr/ tr/ wkd@/ usaemf[m e,fESifh'%f
ay;xm;cH&oljzpfygw,f” ay;xm;onfh aemufqkH;&ufrwkdifrD we*FaEGae@wGif ol. bk&m;&Sdckd;ausmif;wGif 0wfðyvmolrsm;
ukd ajym=um;jcif;jzpfonf? “'Dtrdef@udk u|efawmfhtaeeJ@ vufcHrSmr[kwfygbl;/ 'ga=umifh usaemhtm; cifAsm;wkd@xHrSaeI
twif;t"rR ,laqmifoGm;rSmjzpfygw,f? xkd@a=umifh aus;Zl;ðyI vmrnfhaom=umae@wGif bmawGjzpfysufrnfukd
rsufjrifoufaorsm;tjzpf vma&muf=unhf&_=uyg? vmcJh=uyg/ okd@aomf +idrf;+idrf;csrf;csrf; ae=uyg/ odk@aomfvnf; rsufjrif
oufaotjzpf&Sdygap”[k ajymcJhonf? ol@taejzifh vltrsm;tjym;vmvdrfhrnf[k rar#mfvifhxm;cJhay? okd@aomf aom=um
ae@ rGef;vGJykdif;wGif vlwpfaxmifavmuf a&muf&Sdae=u+yD;/ tcsKd@rSm [efa*&Drsm;jzpfI tcsKd@rSm &kdar;eD;,m;rsm;jzpf=uonf?
olwdk@twGufrl olwkd@. bkef;awmf}uD;tm; umuG,fjcif;onf/ tpkd;&tm; qef@usifjcif;vkyfief; wpfckyifjzpfonf? olwkd@
onf vufjcif;csdwfqufI vlweff;rsm;tjzpfzefwD;vkduf+yD; ppfwyfESifh &Jrsm;. tEW&m,frS umuG,fwm;qD;&ef bk&m;
ausmif;tm;/ xkdae@ wnvkH;ESifh aemufwae@txd 0kdif;&Hxm;vkduf=uavonf?
Ð Ð Ð Ð
xkdpOftwGif; qkdAD,ufrsm;onf aemufxyf ppfom; (8000) ukd rGef*kdvD;,m;rS &kyfodrf;vkduf+yD;/ (1990) wGif
usefaeao;onfh 25 μ ukd &kyfodrf;&ef pDpOfaeavonf? rGef*kdvD;,m; EkdifiHjcm;a&;0ef}uD;onf taemufEkdifiHrsm;ESifh
qufqHa&;/ taemufEkdifiHrsm;xHrS pDtJeftJefESifh trfwDAGDuJhokd@aom a&'D,kdESifh &kyfjrifoH=um;tpDtpOfrsm; rGef*kdvD;,m;
wGif &&Sda&;wkd@ukd aqmif&Guf&ef EkdifiHawmftm; wkdufwGef;cJhavonf?
atmifyGJ &&Sd&efóud;yrf;jcif;
rwfv (7) &uf/ wevFmae@ rGef;vGJ (2) em&Dtcsdew f Gif/ tat;"gwfonf (-15) 'D*&D pifwD*&dwfatmufokd@
a&mufaecsdef/ tjrJOD;aqmifygaeaom bwftl;vftygt0if vl (10) a,mufwkd@onf/ qkufbmwm&ifjyifY tpmiwfcH
qENjy&efr_ pwif&eftwGuf ae&m,lvkduf=uavonf? olwkd@onf &kd;&mtusôrsm;ukd 0wfqifjcif;jzifh twdwfu ajr&Sif
ya'o&mZfrsm;ukd rw&m; tykwfcsaeaom tpkd;&. wefzdk;rsm;ESifh tqufjzwfvkdufa=umif; tcsufjycJh=uonf? qENjy
olrsm; awmif;qkdr_onf 'Drkdua&pD ajymif;vJa&; ESifh aps;uGufpD;yGg;a&; wkd@ukd ausmfvGef+yD; tpkd;&. w&m;0ifwnf&Sdr_ukdyg
pdefac:avawmhonf? ,if;rSm ‚if;wkd@ESifh wòydifeufwnf; ðyvkyfaeaom aygvpfAsL&kd tpnf;ta0;okd@vnf; xkwfjyef
a=unmcsuf wapmifukd ykd@vkdufjcif;jzpfonf? xkwfjyefa=unmcsufwGif vuf&Sdtpkd;&onf a&G;aumufyGJjzifhwufvmaom
tpkd;&r[kwfyJ/ a&G;cs,fcef@xm;jcif;jzifh wufvmaom tpkd;&jzpfojzifh w&m;0ifaom tpkd;&r[kwf[k az:jyxm;jcif;
jzpfonf? olwkd@onf ygvDref. w&m;Oya'ESifh nD!Gwfjcif; &Sd/ r&Sdukdvnf; ar;cGef;xkwfxm;avonf? tb,fa=umifh
qkdaomf ygvDrefukd,fpm;vS,frsm;onf twkduftcHðyjcif;r&SdyJ/ vuf!_d;axmifacgif;+idrfholrsm;tm; a&G;cs,fcef@xm;jcif;
a=umifh jzpfonf? aygvpfAsL&kdonf rsufESmajymifwkduf t&Sufuif;rJhpGmjzifh ZGwftwif;yif ygvDrefukd,fpm;vS,frsm;onf
a&G;cs,fcef@xm;&olrsm; jzpfI tcsKyftjcmtm%m tjynfht0 &Sdonf[k jiif;qkdavonf? xkdwkef@jyefr_onf oydwfarSmuf
olrsm;. qkH;jzwfcsufrsm;ukd ykdrkd wif;rmjyif;xefavaponf? xkd@a=umihf MDU onf aygvpfAsL&kdtm; E_wfxGufckdif;+yD;
a&G;aumufcH&+yD; ppfrSefaom ygvDrefukd,fpm;vS,f topfrsm;jzifh zGJ@pnf;&ef awmif;qkdavonf? ,if;onf tpkd;&tm;
rdrdukd,frdrd óud;qGJcs+yD;ao&ef pOf;pm;zkd@ awmif;qkdaom awmif;qkdcsufomjzpfonf?
oD;jcm;trnfwckjzifh atmifyGJcH,ljcif;
Zlvkdif a&G;aumufyGJrSm olwkd@. aemufqkH; &_H;edrfhyGJyifjzpfavonf? MPRP onf (357) ae&m tEkdif&&Sd+yD;/
MDP rSm (16) ae&mom &&SdcJhavonf? NPP rSm (6) ae&m&&SdcJh+yD;/ MSDP rSm (4) ae&mom &&SdcJhavonf? jynfol
vlxk. rJxnfh0ifr_rSm 60μ rSonf 40μ txd avsmhuscJhavonf? 'Drkdua&pDta&;awmfykHonf rGef*kdvD;,m;tm; EkdifiHa&;
acwfopfwckukd wGef;tm;ay;cJhaomfvnf;/ orkdif;wGif EkdifiH. yxrqkH;aom vGwfvyfonfha&G;aumufyGJrSm uGefjrLepf
rsm;tm; tm%mukd qufvufay;tyfcJhavonf? rnfokd@yifqkdapumrl tm%m&ygwDtwGif;Y ðyjyifajymif;vJa&;
pdwf"gwf&Sdolrsm;onf oabmxm;wif;rmolrsm;. ae&mtawmfrsm;rsm;ukd tpm;xkd;ae&m,lcJhavonf? tpmiwfcH
qENjyyGJtwGif;Y ðyjyifajymif;vJa&;orm;rsm;ESifh aphpyfaqG;aEG;a&;vkyfcJhol tv,ftvwfoabmxm;&Sdol wOD;rSm EkdifiH
awmf orwjzpfvm+yD;/ 'g&Sif Asefbmql&ifrSmrl EkdifiHawmf0ef}uD;csKyf jzpfvmcJhavonf? wvtwGif;rSmyif Asefbmql&if
onf ðyjyifajymif;vJa&;orm;rsm;. acgif;aqmifwOD;jzpfonfh/ *efbdk;vf'ftm; uufbdeuftzGJ@wGif 'kwd, ta&;}uD;qkH;
aom &mxl;jzpfonfh 'kwd, 0ef}uD;csKyf (1) tjzpfcef@tyfvkdufavonf? xkd@aemuf olwkd@ESpfa,mufrSm pD;yGg;a&; ðyjyif
ajymif;vJr_ (2) ESpf pDrHudef;ukd pwifvkyfaqmifvkduf+yD;/ wzufwGifvnf; 'Drkdua&pDtwGuf ajymif;vJr_rsm; vkyfaqmifae
avonf? ðyjyifajymif;vJa&;orm;rsm;rSm twkduftcHae&mwGif &&Sdaeaomfvnf;/ ‚if;wkd@. ðyjyifajymif;vJa&;
vkyfief;rsm;rSmrl atmifjrifae+yDjzpfonf?
Ö Ö Ö
t=urf;zufr_. ,HkrSwfrSm;csufrsm;
TykHpHudk 0g'jzef@=u&mwGif rmwDepf (Martinique) Zmwd/ pdwfynm&SifESifh pma&;q&m z&ef@ZfzmEGef (Franz Fanon)
wdk@uJhodk@ t,ltqjyif;xefolrsm;&Sdonf? zmEGefu ol@. ‘pufqkyfzG,f&m ajrurBm’ (The Wretched of the Earth)
[laompmtkyfwGif “udkvdkeDpepfqef@usifa&;wdkufyGJ. yuwdtrSefw&m;u usaemfwdk@udk trSwf &apcJhonfrsm;rSm
vlowfyGJr‡m;/ tqkH;tjzwfwdkufyGJrsm;/ tqkH;owf+yD;onfhaemuf vGwfajrmufr_a&mufvm jcif;ESifhtwl
avmifu|rf;aeaomusnfqHrsm;ESifh/ aoG;pGef;xif;aeonfh "g;rsm;udktusKd;quf tjzpf&&Sdvdkufjcif; yif” jzpfonf[k
jiif;csufxkwfcJhonf? ,if;wdkufyGJyHkpHrSm &mZ0wfr_xuf bmrSrydkcJhay? vlqdk;*dk%f;om;awGu
jynfolvlxkawGudkvrf;jyay;=uygvdrfhrnf[k us,fus,af vmifavmifajymcJhonf? pum;ajymtvGefaumif;onfh
jyifopftawG;tac:ynm&Sif ,ef;aygvfqwf (Jean-Paul Sartre) u zmEGef&J@pmtkyfrSm trSmpma&;ay;onff?
olu“xdef;rEdkifodrf;r&aomt=urf;zufr_”. “&l;oGyfonfha'go” jzifhom tzdESdyfcHjynfolrsm;udk “vlrsm;jzpf
vmapcJhonf” [k ol@trSmpmwGif a&;cJhonf? ,cktcg ,if;onf EdkifiHa&;tm%m&,lzdk@enf;vrf;w&yftjzpf
y&dkrDoD,yfpf. pGrf;tm;vdk tm*wefcdk;pGrf;tm;w&yfjzpfvmcJhygonf?
oD&dvuFm
vufeufrsm;ESifh prf;oyfjcif;
“qif[mvdpfrsm;om”
(1999) ckESpfa&mufonfhtcg vlOD;a& (18) oef;&Sdaom EdkifiHtwGif; wrDf;vlrsKd;ESifhqif[mvDvlrsKd; (50000) cef@ onf/
ppfyGJtwGif;aoqkH;cJh=u&+yD;/ tjcm;vl (30000) ausmfrSmaysmufqkH;oGm;cJh=uygonf? wdkif;jynf.bwf*suf okH;ykHwykHrSm
ppfa&;vdktyfcsufpm&if;xJa&mufoGm;onf? u|rf;usifaomtvkyform;rsm;onf wdkif;jynfrS xGufcGgajy;oGm;=uonff?
ajrmufydkif;&Sd }uD;rm;us,fjyefaom a'otpdwftydkif;onf t}uD;tus,fysufpD; oGm;onf? t=urf;zufr_onf
vl@tcGifhta&; jy\emrsm;vnf; eufeuf&d_if;&d_if;ay:aygufvmapcJhonf? Oyrm ajrmufydkif;ppfZkHwGifuav;oli,f
(13000) cef@onf ‚if;wdk@.rdbrsm;ESifhuGJuGmcJh&+yD; udkvHbdkòrd@awmfESifh awmif ydkif;yifv,furf;ajca'orsm;odk@
oabFmESifhwifydk@cH=u&onf? olwdk@onfEdkifiHjcm;om; urBmvSnfhc&D;onfrsm;xH vdifa&mif;pm;&aom
b0a&mufcJh=u&onf? wdkif;jynf. vlr_nDr#r_tajctaeESifh EdkifiHa&;wnf+idrfr_rSm ysufpD; oGm;cJh&onf?
tawmrowfwdkufcdkufaeonfh emusnf;rkef;wD;r_rsm;tay:om,m+yD;/ tjrwf&aeolrsm;uawmh qif[mvdpfESifh
wrD;vftpGef;a&muform;rsm;yif jzpfonff?
“aus;u|efr[kwf/ rif;qdk;rif;npfvnf;r[kwf”
(1975) ckESpfrSm z&efudkaoqkH;oGm;aomtcg xdkar#mfvifhcsufrsm; jynfh0cJhonf? bk&if [Gef um;pfvdk@pf (King Juan
Carlos) ESifh0ef}uD;csKyfopfwdk@u us,fjyef@aombwfpf udk,fydkiftkyfcsKyfa&;udk zGJ@pnf;ykHtajccHOya' topfrSm
xnfhoGif;ay;zdk@oabmwlcJh=uygonf? tajccHOya'topft& bwfpfrsm;u zuf'&,ftcGefrsm; ay; p&mrvdkawmhacs?
orwwOD;udka&G;cs,fay;onfh udk,fydkifvGwfawmfw&yf&SdvmrSmjzpfonf? ausmif;rsm;/ &JESifh w&m;&kH;rsm;udk
udk,fha'oESifhudk,fpDrHtkyfcsKyfvmEdkifrSm jzpfonf? wdkif;jynfrS cGJxGufa&;twGufrJay;jcif;udk wm;jrpfxm;aomfvnf; pydef
EdkifiH.A[dkcsKyfudkifr_av#mhcsaompepfu tem*wfwGif tckxufydkrdk+yD; udk,fydkif tkyfcsKyfcGifh&&Sda&;
ar#mfvifhcsufudkay;xm;onf? bwfpfrsm;t=um;wGif trsKd;om;ygwDonf EdkifiHa&;t&tom pD;&cJh+yD;/
zGJ@pnf;ykHtajccHOya'abmiftwGif;rSmyJ EdkifiHa&;vkyfief;rsm;v_yf&Sm;aqmif&GufoGm;zdk@udk oabmwlnDcJh =uonf?
++ ++ ++ ++ ++ ++ ++
---------------------------
vD,dk awmfpwdGKif;
atmifjrif&mvrf;
v_yf&Sm;r_udk taumiftxnfaz:jcif;
òydifyGJudk xdef;csKyfjcif;
tusdK;&vm'fxGufap&ef tiftm;oHk;jcif;