PYON YAPISI ZAYIFLIKLARI zole piyon , binge piyonlar, geri kalm piyonlar ve delikler(zayf kare) gibi piyon yaps

zayflklar genellikle kalc zayflklardr. (fakat istisnalar da vardr rnein aada Boleslavsky delii durumuna bakn- d5te zayf kare meydana gelmi). Bu yapsal zayflklarn bulunmad durumlarda, bir piyon formasyonu iin iyidir veya ktdr demek mmkn deildir bu durumda talarn yerleimlerine bakarak deerlendirme yaplmaldr. Ayn piyon yapsna farkl allardan gelinse bile, oluan piyon formasyonu oyuncularn genel stratejilerini byk oranda belirler. Bir stuna gre simetrik olan allar (e5 Zinciri veya d5 Zinciri gibi) birbirlerine benziyor gibi olabilirler fakat ah kanadnda rok yaplmas durumu daha ok uygulanan bir oyun tarz olduu iin tamamen farkl oyun karakteristikleri meydana gelir. Piyon yaplar, sklkla bir dier tre dnebilirler, rnein zole Vezir Piyonu, Askda Piyonlara (yan yana iki piyon) dnebilir veya tersi de olabilir. Bu tr dnmler olabilecei dnlmeli ve oyun stratejisi buna gre deitirilebilmelidir.

1)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h g h 8 7 6 5 4 3 2 1

Caro-Kann formasyonu
Allar: Esas Al: Caro-Kann. Dier: Fransz, skandinav, Kabul Edilmeyen Vezir Gambiti. Oyun karakteri: Yava-ilerleyen oyun. Beyaz iin temalar: e5te ileri karakol (at yerletirilecek yer), ah kanad alan stnl, d4-d5 yarma sr, oyun sonunda vezir kanad piyon okluu elde etme olasl (tipik olarak, Beyazn d piyonunun Siyahn c piyonu ile deiilmesi sonucunda). Siyah iin temalar: d4 piyonu zayfl, c6-c5 ve e6e5 yarma srleri. e6-e5 yarma sr genellikle tercihe daha uygundur fakat Siyah iin sonu almak daha zordur.

Ana piyon formasyonlar

Andrew Soltis, Piyon Yaps Satranc adl kitabnda ana piyon formasyonlarn aada belirtildii gibi 16 kategori halinde snflamtr. Piyon yapsnda hafif farkllklar var olabilir, fakat oyun karakteri ve temalar ayn kalr. Oyunun doasn en ok etkileyenler merkez piyonlarnn yapsdr. Karlkl olarak birbirinin piyonlarna atak yapan piyonlara sahip yaplar gerilimli yaplardr denir. Genellikle kararsz yaplardr ve bir piyon sr (yarma ilemi) veya piyon deiimi ile kalc bir formasyona dnmeye eilimlidirler. Bu dnmn uygun koullarda gereklemesinin salanmas iin aba harcanr. rnein Kabul Edilmeyen Vezir Gambitinde Siyah d5xc4 aln yapmak iin Beyazn ah filini gelitirmesine kadar bekler, Slav formasyonuna dntrr (aada bakn).

2)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h g h 8 7 6 5 4 3 2 1

Slav formasyonu
Allar: Esas Al: Slav (Vezir Gambiti) . Dier: Catalan (Vezir Gambiti), Grnfeld, Colle sistemi (ters renkte olarak). Oyun karakteri: Yava-ilerleyen oyun. Beyaz iin temalar: c stununda bask, Siyahn c piyonunun zayfl (Siyahn b7-b5i sonras veya e6-e5e cevap olarak d4-d5xc6 sonras), d4-d5 yarma sr. Siyah iin temalar: e6-e5 ve c6-c5 yarma srleri.

3)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Scheveningen formasyonu g h 8 7 6 5 4 3 2 1

4)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Dragon formasyonu g h 8 7 6 5 4 3 2 1

Sicilya - Scheveningen
Allar: Esas Al: Sicilya (Najdorf, RichterRauzer ve Sozin varyantlar), Sicilya Scheveningen, ve eitli dier Sicilya varyantlar. Oyun karakteri: Kark, dinamik, keskin oyun sonu. Beyaz iin temalar: d stununda bask, alan stnl, e4-e5 yarma sr (sklkla f2-f4 ile hazrlanr), f2-f4-f5 zorlay, g2-g4-g5 saldrs (Keres ataa bakn). Siyah iin temalar: c stununda bask, vezir kanadnda aznlk ata (ve genel olarak kar oyun), beyazn e4 veya e5teki piyonuna pask, d6-d5 sr, e6-e5 Boleslavsky deliine dnyor (aada bakn). Beyaz iin bxc6 al ile c6da bir ta deiimine izin vermek sklkla akllca olmayacaktr, nk Siyahn merkez piyonlar duvar ok salam hale gelmektedir.

Sicilya - Dragon
Allar: Esas Al: Sicilya Dragon. Dier: ngiliz Al (ters renklerde olarak). Oyun karakteri: Ya ters kanatlarda rok atlarak ok keskin bir oyunortas veya ayn tarafta rok atlarak orta keskinlikte bir oyun. Sicilya Dragonu, doru drst oynayabilmek iin yksek dzeyde al bilgisini ezberlemeyi gerektirir. Bu zellikle Beyazn Be3, f3, Qd2 and 0-0-0 hamlelerini oynad Yugoslav Atak durumunda geerlidir. Dier varyantlar unlardr: Beyazn Fe2 ve 0-0 oynad Klasik Dragon; Tal atak Fc4 ve 0-0 ile belirlenir, ve Beyazn g3, Bg2 ve 0-0 oynad Fiyanketto Savunmas (filin kanattan gelitirilmesi). Daha seyrek rastlanan bu varyantlarda daha az taktik pozisyonlar ortaya kar, potansiyel olarak daha teknik oyunsonlarna ynelir. Beyaz iin temalar: d5te ileri karakol (at yerletirilecek yer), vezir kanad roku ile ah kanad ata (ah kanad roku ile f2-f4-f5 veya h2-h4-h5) , oyunsonunda Siyahn vezir kanad piyon azlnn zayfl. Siyah iin temalar: Uzun aprazda bask, vezir kanad kar oyunu, oyunsonunda Beyazn sklkla ar ilerlemi olan ah kanad piyonlarndan faydalanma.

5)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Marczy dm formasyonu

6)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Boleslavsky delik formasyonu

Sicilya - Marczy dm (Maroczy Bind)

Allar: Esas Al: Sicilya. Oyun karakteri: Yar-ak oyun. Beyaz iin temalar: Ad4-c2-e3, Bir tanesi veya her iki Filin kanattan fiyanketto gelitirilmesi, Marczy zplay (Ac3-d5 sonras e4xd5 ile e-stununa iddetli bask yapar), ah kanad ata, c4-c5 ve e4e5 yarma srleri. Siyah iin temalar: b7-b5 yarma sr, f7-f5 yarma sr (zellikle de kanattan fiyanketto gelitirilmi ah fili ile), d6-d5 yarma sr (e7-e6 ile hazrlanm). Marczy dm, adn Gza Marczyden almaktadr, mthi bir itibara sahiptir. Satran ustalar bir dnem Siyah olarak bu dme izin vermenin Beyaza daima nemli bir stnlk verdiine inanmakta idiler. Gerekten, eer Siyah abucak bir piyon yarma sr yapmazsa talar fena ekilde skacaktr. Dier yandan, bu formasyonu oluturmak zaman kaybettir ve Beyazn beyaz filinin hareketini snrlandrr, bu da Siyaha bu yarma srn gerekletirmek iin nefes alma yer ve zaman imkan verir.

Sicilya - Boleslavsky delii

Allar: Esas Al: Sicilya Najdorf, Klasik, Sveshnikov, Kalashnikov. Dier: Sicilya O'Kelly (2. a6). Oyun karakteri: Ak, dinamik oyun. Beyaz iin temalar: d5 deliinin kontrolnn ele geirilmesi, geri kalm d6 piyonundan faydalanma, f2-f4 yarma sr. Siyah iin temalar: d6-d5 yarma sr, vezir kanad aznlk ata, c4 karesi. Siyahn, d5 karesinde bile bile bir delik (zayf kare) brakarak eitlik iin mcadeleye girmesi paradoksal (elikili) bir fikirdir. Tm oyun d5 karesinin kontrol evresinde dnmektedir. Siyah ok dikkatlice oynamaldr aksi halde Beyaz d5e bir at yerletirecektir ve duruma hakim pozisyonel bir avantaj elde edecektir. Siyah hemen her zaman eitlii salar ve hatta hafif bir avantaj bile elde edebilir, eer d6-d5 yarma sr yaplabilirse. Siyah, vezir fili iin iki seenee sahiptir: e6da ve b7de (a7-a6 ve b7-b5 sonras). Ak bir formasyon iin allmadk biimde, filler atlardan daha aa derecede kalmaktadr, bunun sebebi d5'in merkezi nemdeki deeridir: Beyaz sklkla Fg5xf6 deiimini yapacaktr ve Siyah da genellikle eer d5'e gelmi bir at var ise, rakip at ile kendi atn deimek yerine, vezir fili ile krarak filden vazgemeyi tercih edecektir. Beyaz vezir kanadnda rok attnda Siyah sklkla rok atmay erteler nk ah, merkezde tamamen gvendedir.

7)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h d5 zincir formasyonu g h 8 7 6 5 4 3 2 1

8)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h e5 zincir formasyonu g h 8 7 6 5 4 3 2 1

d5 zinciri (d5 kamas)

Allar: Esas Al: ah Hint. Dier - Benoni, Ruy Lopez (spanyol). Oyun karakteri: Kapal oyun, Zt kanatlarda karlkl aktif olarak. Beyaz iin temalar: Vezir kanadnda ok byk alan stnl, c2-c4-c5 yarma sr (istee bal olarak b2-b4 ile hazrlanabilir), g2-g4 ile nlem alc oyun tarz (f2-f3 ile hazrlandktan sonra), f2-f4 yarma sr. Siyah iin temalar: ah kanad ata, f7-f5 yarma sr, g7-g5-g4 yarma sr (f2-f3 sonras), c7-c6 yarma sr, c6-c5 veya c7-c5 ile nlem alc oyun ile bir Tam Benoni formasyonuna gei. Zincir, eitli allarda meydana gelebilir fakat en yaygn olarak oka analiz edilmi olan ah Hint Klasik varyantta meydana gelir. Oyunun temas zt kanatlarda yarp gemek iin bir yartr - Siyahn oyunu u olmaldr: Beyazn ar talar c stununda ykc bir etki yaratarak yarp gemeden nce, Siyah bir ah kanad atan abucak oluturmaya almaldr. Bu pozisyonun Beyaz iin ok gl olduuna inanlyordu ama aadaki devrimci oyunda siyah Kf8-f7, Fg7-f8, Kf7-g7 manevrasn ortaya kard (Taimanov-Najdorf 1953). Bu zincir spanyol alnda meydana geldiinde, oyun, temponun fazla deer tamad ve her iyi oyuncunun da ta manevralar yapt yava bir oyun ortaya kar, Siyah c7-c6 yarma srne odaklanr ve Beyaz ah kanadnda f2-f4 yarma sr ile oynamaya alr.

e5 zinciri
Allar: Esas Al: Fransz. Oyun karakteri: Kapal/Yar-ak fakat keskin oyun. Beyaz iin temalar: ah kanad mat ata, f2-f4-f5 yarma sr. Siyah iin temalar: Skm olan Vezir Filinin deiimi, c7-c5 ve f7-f6 yarma srleri. Beyazn ah kanad alan stnl ve gelime avantajna nedeniyle, Siyah kar oyun retmelidir aksi halde mat atana maruz kalacaktr. Acemiler sklkla Fxh7 fedasna kurban gidebilirler. f7-f6 sr ile piyon zincirinin bana (e5e) atak yaplmas da zincirin tabanna (d4e) atak yaplmas kadar sklkla grlmektedir nk Beyazn e5 zincirinin ban korumas, d5 zincirindekinden daha da zordur. f7-f6ya beyaz exf6 yapnca, Siyah pozisyonunu rahatlatmaya karlk geri kalm bir e6 piyonuna raz olur (b8-h2 apraz ve yar-ak f stunu kullanma ak hale gelir), daha sonra bir e6e5 yarma sr de yaplabilir. Eer Beyaz d4xc5 ile deiim yaparsa buna Kama formasyonu ad verilir. Beyaz, d4'te bir ileri karakol (at yerletirilecek yer) alr ve siyah karelerden yararlanma olasl elde eder ve Siyah da zerinde almak iin ar ilerlemi bir e5 piyonundan yararlanma ans bulur.

9)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1

Acemi oyuncular Rauzer formasyonunu genellikle doru deerlendiremezler. Resimdeki pozisyonda Beyaz geliimde nde grnyorken, Siyahn zayf karelere sahip pozisyonu delik deik grnmektedir. Gerekte ise, net biimde daha iyi durumda olan Siyahtr, nk Beyazn pozisyonunu gelitirmek iin gereki bir yolu bulunmazken, Siyah d4 karesini kullanarak geliebilir.

10)
a b c d e f g h 8 7 6 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1

a b c d e f g h Rauzer formasyonu(ters renkte olarak)

ah Hint - Rauzer formasyonu

Allar: Esas Al: ah Hint, Eski Hint (ters renkte olarak), spanyol. Dier: spanyol (ters renkte olarak). Bu blmn kalannda notasyon ters renkteki versiyonuna aittir. Oyun karakteri: Yar-ak oyun. Beyaz iin temalar: d6 zayfl, c4-c5 itii, a3-f8 apraz, vezir kanad piyon frtnas. Siyah iin temalar: d4 zayfl, a1-h8 apraz, f4 karesi, ah kanad ata, stn bir oyunsonu iin talarn deiimi. Bu formasyonu, spanyol alna sokan Razuerdir. spanyolda, bu formasyon ters renkte olarak da daha az bir oranda da olsa rastlanr. a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1

a b c d e f g h Boleslavsky Duvar formasyonu

ah Hint - Boleslavsky Duvar

Allar: Esas Al: ah Hint. Dier: ngiliz, Pirc, spanyol. Oyun karakteri: Yar-ak oyun, yava gelime. Beyaz iin temalar: d6 zayflndan faydalanlmas, e4-e5 ve c4-c5 yarma srleri, b2b4-b5 ile aznlk ata. Siyah iin temalar: e4 ve c4 piyonlarna atak yaplmas, d6-d5 ve f7-f5 yarma srleri, a7-a5-a4 ile vezir kanad oyunu. Duvar, Siyah d-piyonu zayfl ile brakan bir baka yapdr, fakat Beyazn merkez kontroln almasn nler ve Siyaha aktif ta oyunu ve tahtann her iki tarafnda oyun ans verir.

a b c d e f g h Tarrasch - Euwe, Pistyan 1922 Siyaha ok iyi anslar verdii kabul edilir nk d6daki deliin (zayf karenin), Beyazn d4teki deliinden ok daha az deerli bir delik olduu dnlr. Eer siyah ah fili kanattan fiyanketto gelitirilirse, ya kritik c5 ve d6 karelerini korumak iin f8e gelip orada durarak gelimemi olarak kalmas veya Beyazn d4 delii koruyucusu olan siyah-kareler filini yok etmek iin kullanlr.

11)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1

oyuna gtrr. Eer Siyah, piyona kelepe vurabilirse, pozisyonel olarak gl ynleri ve deiim tehditleri ona avantaj salar. Eer olmaz ise, d4-d5 yarma sr tehlikesi daima mevcuttur ve Beyazn talarnn potansiyelini aa kararak Beyazn frtna gibi bir atann canlanmasn salayacak ekilde izole piyon fedas yaplabilir. Kasparov dikkate deer d4-d5 fedalar ile mehurdur.

a b c d e f g h zole vezir piyonu formasyonu (Isolani)

12)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Askda Piyonlar formasyonu

Vezir Gambiti- zole vezir piyonu

Allar: Esas Al: Vezir Gambiti. Dier: Fransz Oyun karakteri: Ak oyun. Beyaz iin temalar: d4-d5 yarma sr, izole piyonun fedas, e5te ileri karakol (at yerletirilecek yer), ah kanad ata. Siyah iin temalar: zole piyonun bloke edilmesi, avantajl bir oyunsonu iin ta deiimi. a b c d e f g h 8 8 7 7 6 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 a b c d e f g h Bogolyubov - Rosenthal, St. Petersburg 1914. Beyaz 11. Ab5! ile blokaj gerekletirdi a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1

Vezir Gambiti- Askda Piyonlar

Allar: Esas Al: Kabul Edilmeyen Vezir Gambiti . Dier: Vezir Hint Savunmas. Oyun karakteri: Ak oyun. Beyaz iin temalar: Merkezde stun ama ilerleyii, ah kanad ata. Siyah iin temalar: Piyonlardan birisinin ilerlemeye zorlanmas ve piyon iftinin bloke edilmesi, izole piyona dntrmeye alma. zole piyon gibi Askda Piyonlar da yapsal bir zayflktr ve talarn pozisyonu buna karlk baz avantajlar vermiyorsa bu duruma girilmemelidir. Oyun, Siyahn piyonlardan birisini ilerlemesi iin zorlamaya almas etrafnda dner. Eer Siyah kalc bir blokaj kurabilirse oyun pozisyonel olarak kazanlmtr. Dier yandan Beyaz, piyonlar askda tutmaya alarak onlarn merkez kontroln kaldra olarak kullanp, ah kanad ata oluturmaya almak amacndadr. Beyaz iin dier temalar; taktik olaslklar, merkezde stun amak iin yarma srleri ierir.

a b c d e f g h Magerramov - Kasparov, Baku 1977. Siyah 17.d4! ile ykc bir atak elde etti zole vezir piyonu pozisyonu, izole piyonun nndeki d5 karesi evresinde olmak zere canl bir

13)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 g h 8 7 6 5 4 3 2 1

a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1

g h 8 7 6 5 4 3 2 1

a b c d e f g h Ortodoks Deime formasyonu

a b c d e f g h Ta-duvar formasyonu

Ta-duvar formasyonu
Allar: Esas Al: Hollanda Savunmas. Dier: Colle sistemi, ngiliz. Oyun karakteri: Kapal oyun, kark olmayan strateji. Temalar: Kt filin deiilmesi, e4/e5 ileri karakollar (at yerletirilecek yer), c ve g stunlarnda yarma srleri. Her iki oyuncu da, e4 veya e5 karesinde krmalarda nasl alacaklarn dikkatli biimde deerlendirmek zorundadrlar, nk simetrik piyon formasyonu deiir ve stratejik incelikler ortaya kar. Bu yap Botvinnikin ngiliz al oynaylarndan birisinde de meydana gelmektedir. Bu yapda, Beyazn ah filini kanattan fiyanketto gelitirmesi uzun apraza nemli bask salar ve genellikle f2-f4-f5 yarma srn hazrlar.

Vezir Gambiti- Ortodoks Deime (Karlsbad)

Allar: Esas Al: Kabul Edilmeyen Vezir Gambiti. Dier: Caro-Kann (ters renkte olarak). Oyun karakteri: Yar-ak oyun. Beyaz iin temalar: Aznlk ata, e3-e4 yarma sr. Siyah iin temalar: e4 ileri karakolu (at yerletirilecek yer), ah kanad ata.

14)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Panov formasyonu g h 8 7 6 5 4 3 2 1

16)
a b c d e f 8 7 6 5 4 3 2 1 a b c d e f g h Kapal Sicilya formasyonu g h 8 7 6 5 4 3 2 1

Panov formasyonu
Allar: Esas Al: Kabul Edilmeyen Vezir Gambiti, Caro-Kann. Dier: Alekhine Savunmas, Kabul Edilmeyen Vezir Gambiti Tarrasch Savunmas (ters renkte olarak). Oyun karakteri: Yar-ak, dinamik oyun. Beyaz iin temalar: siyah-renkli karelerden yararlanlmas, oyunsonunda, ilerlemi piyonun yardm ile vezir kanad okluu salamak. Siyah iin temalar: e4 ileri karakolu (at yerletirilecek yer), ah kanad ata, Beyazn ar ilerlemi piyonu, e6-e5 ve b7-b5 yarma srleri.

Kapal Sicilya formasyonu

Allar: Esas Al: Kapal Sicilya, Kapal ngiliz (ters renkte olarak). Oyun karakteri: Kapal, kark pozisyon. Beyaz iin temalar: ah kanad piyon frtnas, c2-c3 ve d3-d4 yarma srleri. Siyah iin temalar: vezir kanad piyon frtnas, a1h8 apraz

15)