Professional Documents
Culture Documents
Satranç HamleleriAdrian Mikhalchishin - Bobby Ve Kirpi Sistemi
Satranç HamleleriAdrian Mikhalchishin - Bobby Ve Kirpi Sistemi
Her efsanevi şampiyonun klasik yapılarda kendi favori planları vardır. Tipik planların
nasıl yürütüleceğine ilişkin kendilerine özgü tercihleri vardır. Fischer’in kirpi sisteminde
her iki renkle oynamış olduğu birkaç ilginç oyun vardır. Bu sistemle oynamış olduğu
oyun sayısı az da olsa, bunlar gerçekten üst düzey oyunlardır. Kendisi bu sistemde g
piyonunun ilerletilmesine dayalı klasik hücumu da icat etmiştir! Kirpi sistemi son
yüzyılın 70’li yıllarından bu yana son derece pasif ve sıkıcı bir yapı olarak
nitelendirilmiştir ve siyah kronik olarak alan darlığından muzdariptir. Fakat birdenbire
Adorjan’ın, Ljubojevic’in, Andersson’un ve Psakis’in oyunları bu sistemdeki pek çok
dinamik olanağı ortaya çıkarmıştır. Garry Kasparov gibi fazlasıyla aktif oyuncular bile
sayısız oyunda bu sistemi uygulamışlardır. Bugünlerde kirpi yapısının şevki ortadan
kaybolmuş görünüyor –çünkü tilkilerin hükmü sürmektedir!
Lombardy : Fischer
11.exd5 (açıkça daha iyi olan hamle 11.Aexd5!? idi) 11…Ae5 12.Vb3 Fc5 13.Fd2 Ke8
14.Fe2 Ag6 15.Ac2 Ah4 ve siyah son derece aktif bir konum elde etmiştir.
İhtiyatlı 9..Ke8 hamlesi daha iyi olabilirdi, fakat Fischer pasif durumda kalmaktan
nefret eden bir oyuncudur, benzer şekilde büyük oyuncuların hiçbiri bundan hoşlanmaz
ve bazı bedeller ödemek pahasına oyunun gidişatını değiştirmeyi denemeyi tercih
ederlerdi.
En iyi yanıt bu değildir, daha iyisi beyaza avantaj sağlayan 11.exd5!? Ab4 12.Fc4 Ff5
13.Axb4 Fxb4 14.0-0 olacaktı.
11…Axd5 12.Vxd5
12.cxd5 Ab4 13.Fc4 Ff5 14.Axb4 Fxb4+ 15.Şf2 Ke8 varyantı ile siyahın yeterli
karşıoyuna sahip olduğu keskin bir konuma ulaşılırdı.
12…Vc7!
13.Vb5?
Fazla gözüpek. Daha iyisi 13.Fe2 Fh4+! 14.g3 Ff6 15.0-0 Fxb2 16.Kab1 idi – eşit
şanslarla.
13…Fd7 14.Kc1?!
14…Ab4! 15.Axb4
15.Vc4 Va5 16.Axb4 Fxb4+ 17.Şf2 Kac8 18.Vd5 Kxc1 19.Fxc1 Fe1+! 20.Şe3 Vb6+!
oynanması halinde beyaz şah tehlikeli f4 hanesine gitmek zorunda kalır.
Beyazın kaliteye karşılık bir piyonu ve d5 hanesinin kontrolüne bağlı olarak bazı
karşı oyun şansları vardır.
20.Fd2?
23…Fa5 24.a3 Fxb4 25.axb4 Kd5 26.Şe2 Şf7 27.h4 Şe6 28.Şe3 Kc8 29.Kg1 Kc4
30.Ke1?
Burada daha iyisi 30.Ka1!? idi, fakat bu da beyazı kurtaramazdı. Şimdi Fischer,
tamamen büyük Capablanca’nın tavsiyelerine uygun olarak –doğru zamanda kalitenin
geri verilmesi - piyon oyunsonuna geçiyor.
30…Kxc3+! 31.bxc3 Kxe5+ 32.Şd2 Kxe1 33.Şxe1 Şd5 34.Şd2 Şc4 35.h5 b6 36.Şc2
g5! 37.h6 f4 38.g4 a5 39.bxa5 bxa5 40.Şb2 a4 41.Şa3 Şxc3 42.Şxa4 Şd4 43.Şb4 Şe3
0-1.
Fischer – Taimanov
Burada Fischer 6.Ff4 ile başarılı sonuçlar almıştır, fakat bu sistem - kendisinin
Petrosian’a karşı Buenos Aires 1971’deki maçının gösterdiği gibi – şüphelidir.
6…a6 7.A5c3 Af6 8.Fe2 Fe7 9.0-0 0-0 10.Aa3 b6 11.Fe3 Fd7 12.Kc1 Vb8 13.f3 Ka7
14.Ac2 Kd8 15.Ve1 Fe8 16.Vf2 Kb7
Taimanov o zamanların en önde gelen açılış uzmanlarından birisi idi. Kendisi oldukça
iyi bir konum elde etmiştir ve şimdi b6 – b5 ile tehdit etmektedir.
17.a4
Beyaz burada biraz farklı bir şekilde 17.b4 b5 18.cxb5 axb5 19.Kfd1 oynamayı
deneyebilirdi, fakat Fischer daima radikal hamleler peşindedir.
17…a5!
Taimanov Sicilya savunmasının yalnızca en ileri gelen teorisyenlerinden biri olmayıp,
aynı zamanda en başarılı uygulayıcılarından da birisidir. Şimdi kendisi siyah haneleri ele
geçirmeye dayalı çok tehlikeli bir strateji başlatmıştır.
18.Ad4
Biraz fazla doğrudan. Daha ilginç bir hamle Ac2- a3- b5 fikriyle 18.Kfd1 oynamak
olabilirdi.
20…Ff6
25.Fd1
25.Kxd6 Vxd6 26.Vxd8 Kb8 27.Vh4 Vd2 28.Kb1 Ac5 29.Ve7 Fxa4 30.Vxe5 Kd8
devamyolu işe yaramazdı ve siyaha piyona karşılık iyi bir kompansasyon sağlardı.
25…Ac5 26.f4
Bir kez daha Fischer enerjisini gösteriyor. Biraz daha akıllıca olanı* 26.Fc2 ve
ardından Kcd1, hemen arkasından da f3- f4’ü hazırlamaktı.
Muhtemelen 35…Ae6’yı denemek daha iyi idi çünkü 36.Ve4 hamlesi pek tehlikeli
değildir.
36.Ff5!
Daha iyisi 38…f6!? 39.Fe6+ Şg7 40.Ke1 Axe6 41.Kxe6 olacaktı ve ortaya çıkacak olan
kale oyunsonunda çoğu zaman olduğu gibi hiçbir şey net değildir. Burada Taimanov’un
oyunu kurtarma olanakları mevcuttu.
f3 fili tarafından desteklenecek bir geçer elde etmek için yapılmış harika bir piyon
fedası.
Fischer : Andersson,
Siegen, 1970
1.b3
Fischer bazı oyunlarında bu hamleyi kullanmayı severdi, bununla ilgili olarak
Mecking’e karşı oynamış olduğu harikulade oyunu hatırlayabiliriz. Belki de
Nimzowitsch’den etkilenmişti?
Daha doğrudan olanı 4…d5 5.cxd5 Axd5 6.a3 Fd6 7.Vc2 0-0 8.Af3 Ve7 9.Ac3 (9.d3
f5 10.Abd2 Şh8 11.Ac4 Fd7 12.Fe2 Kae8 13.0-0 Kf6 Stein : Brinck- Claussen, 1987;
14.g3 belirsiz bir konumla) 9…Axc3 10.Vxc3 f5 11.Fb5 e4 12.Fxc6 bxc6 13.Ae5 c5
14.b4 cxb4 15.axb4 Fb7 16.Ka4 a6 17.0-0 f4 18.exf4 Kxf4 19.b5 axb5 20.Kxa8+ Fxa8
21.Vb3+ Şh8 22.Vxb5 Kf8 23.h3 Ve8 24.Vxe8= idi, Larsen : Spassky, Leiden 1970.
Biraz daha farklı bir yaklaşım 6.d3 d5 7.cxd5 Vxd5 8.Ac3 Vd6 9.Af3 Ff5 10.Vc2 Kfd8
11.Kd1 h6 12.h3 Ve6 13.Ad2 Ad7 14.Fe2 ile diğer oyunda uygulanmıştır, Fischer :
Tukmakov, Buenos Aires, 1970; 14…Vg6!
6…Ke8 7.d3
7.b4!? hamlesi mümkündü, fakat bu durumda “neden 1.b4 değil?” sorusu ortaya
çıkar.
7…Ff8 8.Af3 a5
Daha pasifi 8…g6 9.b4 d6 10.Fe2 Fg7 11.0-0 ile şah hint stratejisi uygulamaktı.
9.Fe2 d5
Burada bir kez daha fili g7’ye koymak mümkündü: 11…g6 12.0-0 Fg7 13.Kac1.
12.0-0 Fe6
13.Şh1!
13…Vd7 14.Kg1 Kad8 15.Ae4 Vf7 16.g4 g6 17.Kg3 (beyaz açık üstün)
17…Fg7
20…Şh8!? daha iyi idi. Fikir f5’den yapılacak fedaları sonsuza kadar ortadan
kaldırmaktır.
21.Ae4 Af8
22.Af5! Fe6
22…gxf5 23.gxf5 Fxf5 (23…Şh8 24.Kxg7 Vxg7 25.Kxg7 Şxg7 26.Fg4 …f4) 24.Kxg7+
Vxg7 25.Axf6+.
23.Ac5 Ae7?!
23…Fc8!?
25…Af5
27…Vxf6 28.Ae4+-
31…Ked6 32.Fc4!+- (32.Fxf5! Kd2 (32…gxf5 33.Kg7 Vd5 34.f7 h6 35.Kgg3+ Şh7
36.Vc3+-) 33.Vc3 c5 34.Fa1+-)
34.Fe5
Burada Fischer, oyunu daha hzılı bitirebilirdi: 34.Kxf5! gxf5 35.Kg7 Vf8 (35…Vh5
36.f7 Vf3+ 37.Kg2+ +-) 36.Vxe6! (36.Kxc7+-) 36…Va8+ (36…Kxe6 37.f7! +-) 37.e4 Kxe6
38.f7 Vxe4+ 39.Kg2+ Ve5 40.f8V#.
34…Kd8 35.h4
Bir kez daha f5’den feda mümkündü: 35.Kxf5 gxf5 36.Kg7 Vh5 37.Kd7! (37.Vxe6??
Vf3+ 38.Şg1 Kd1#) 37…Vf3+ 38.Şg1 Kg8+ 39.Şf1 Vg2+ 40.Şe2 Vg4+ 41.Vxg4 fxg4
42.Ke7+-.
43.Fxd6+ Kxd6 44.f5 Vxf6 (44…Ah8 45.e5 Vd5+ 46.Kg2 Kd7 47.Kd3+-) 45.fxg6
(45.Vxf6+ Kxf6 46.fxg6 hxg6 47.e5 Ke6 48.Kh7) 45…Vxg5 46.gxh7 Ve5 47.h8V+ +-. 1-0.
Fischer : Spassky
(Matanovic, A; İnformatör)
1.e4 c5 2.Af3 Ac6 3.d4 cxd4 4.Axd4 e6 5.Ab5 d6 6.c4 Af6 7.A5c3
7.A1c3.
7…Fe7 8.g3
8.Fe2.
8…0-0 9.Fg2 a6 10.0-0 Kb8 11.Aa3 Vc7 12.Fe3 Fd7 13.Kc1 Ae5 14.h3 Kfc8 15.f4
Ag6 16.Vd2 Fe8 17.Kfd1 b6 18.Vf2 h6
19.Şh2?!
Faydalı bir hamle, fakat bu konumda beyazın ana sorunu a3 atını oyuna dahil
edebilmektir. Bu noktada c4 piyonu zehirli iken, bunu yapmak mümkündü. 19.Aab1!
Fc6 (19…Vxc4 20.b3! (20.Ad5 Vxa2; 20.Ff1 Vb4 21.a3 Vb3) 20…Vb4 (20…Vc7 21.Ad5)
21.Kd4 Vc5 (21…Va5 22.f5 exf5 (22…Ae5 23.b4+-) 23.exf5 Af8 24.b4 Ve5 25.Ke1+-)
22.Kc4 Vh5 23.Fxb6 (beyaz açık üstün)) 20.a4 Vb7 21.Ad2 a5 (21…Ad7 22.b4) 22.Ke1
Ad7 23.Ab3 (beyaz açık üstün).
21…Fc6!
22.Aab1?!
Daha aktif ve iyi olan devamyolu 22.Ad5 Vb7 23.Axe7+ Axe7 24.Kxd6 Fxe4 25.Fxe4
Vxe4 26.Kd4 Vg6 27.Kd3 Ae4 28.Vg4 Vxg4 29.hxg4 b5 30.b3, son derece gerilimli bir
son ile. 22.b4 ile vezir kanadında eylemler başlatmak da mümkündü.
24.a3 hamlesi b7- b5’e karşı savaşmanın bir başka tipik yoludur.
26…d5
Daha iyisi vezirkanadına doğrudan saldırmaktır: 26…Va3!? 27.Kdc1 (27.Kb1 Fxe4!
28.Adxe4 (28.Fxe4 Kxc3 29.Kxc3 Vxc3) 28…Axe4) 27…Ff8 28.Acb1 Va8 29.Ac3 Va3
30.Acb1, hamle tekrarı ile.
27.e5 Ae4!
Elbette ki Rusların aktif anlayışı geri dönmeye eğilimli değildir: 27…Ad7 28.Kb1 Ab6
29.Fxb6 (29.Fd4) 29…Kxb6 30.Ve3 Vb8 31.Ae2, karşılıklı şanslarla.
Belki de daha iyi bir strateji e4 piyonunun atağıydı. 29.Kb1 Fd5 30.Ff2.
Benzer bir fikir farklı bir şekilde uygulanabilirdi: 31…e3!? 32.Vxe3 Ae7 33.Vf2 Af5
34.Ace4 Ad4 35.Kb2 Va3, insiyatif ile.
36.f5 Ka8?
Daha iyisi 36…Kd5! 37.Kd2 Ka8 38.Kb2 exf5 39.Axf5 Kxc5, son derece gerilimli bir
oyunla.
37.Kb2
37…Va3
a2 piyonunun korumasını ortadan kaldıran 37…Kb4 hamlesi daha iyi bir şanstı.
41…Vc3 42.Kee2
44.Kb2 Şh7 45.Kbe2 Vd5 46.Vb4 Kac3 47.Ve4+ Vxe4 48.Kxe4 Kxc5 49.Kxe6 Ka5
beraberliğe yakındı.
Fischer c piyonunu feda etme ve daha tehlikeli olan diğer piyonunu ilerletme karar
alıyor.
51…Vc5?
Beraberliğe giden yol son derece zordur: 51…Kc6! 52.Vxd6 (52.Vb1+ Şh6 53.Kc2
(53.Ve1 Kc4) 53…Kxc2+ 54.Vxc2 Va3=) 52…Kxd6 53.Ka2 Ka6 54.Şg2 Şg6 55.Şf3 Şf5
56.Ka3 e5 57.Ka4 e4+ 58.Şe3 Şg4 59.Şxe4 Şxg3 60.Şf5 g6+ 61.Şe5 Şf3 62.Şd5 Şg3
63.Şc5 g5 64.hxg5 h4 65.g6 h3 beraberlikle.
52.a6 Kf7
52…Ka7 53.Vb1+ Şh6 54.Kc2 Vf5 55.Vc1+ Şh7 56.Ka2 halen beyaz için kazançtır.
Fischer : Rossetto,
1.e4 c5 2.Af3 e6 3.d4 cxd4 4.Axd4 a6 5.c4 Vc7 6.Ac3 Af6 7.Fd3 Ac6 8.Fe3 Axd4
9.Fxd4 Fc5
Bu tarz konumlarda siyahın ana fikri – önceden bahsettiğimiz gibi- siyah hanelerin
kontrolünü ele almaya çalışmaktır. Fischer’i rakibinin planını çürütürken izlemek son
derece öğreticidir.
Bir diğer ilginç seçenek 12.Fxc5 Vxc5 (12…dxc5 13.f4 e5 14.Ad5 Axd5 15.exd5 exf4
16.Ke1+ Şf8 17.d6 varyantı şahın merkezde kaldığı oldukça tatsız konumlara götürür)
13.Vd3 Şe7 14.Kad1 Khd8 15.Vg3 son derece belirsiz bir konuma götürür ve
merkezdeki şah çok kötü konumlanmıştır.
Daha kuvvetlisi 13…e5 14.Vd2 0-0 15.Ac3 Fe6, d5 hanesi üzerinde yeterli kontrol
sağlanmıştır ve beyazın d6 piyonu üzerindeki baskısı önemsizdir.
15.Ab6 Fc6 16.f3 e5 17.Ve3 Ad7 18.Axd7 Fxd7 19.b3 Fe6 ile f7 –f5’i hazırlamak
hiçbir şey sağlamazdı.
15…Va5
16.Vb6!
Bobby’nin planı buydu- kendi üstün tekniğini oyunsonunda değerlendirmeye çalışmak.
16…Vxb6
Veya 16…Vg5 ve figür fedası son derece keskin bir oyunsonuna götürür: 17.Vxb7
Kb8 18.Vxa6 Ka8 19.Vxd6 Fxa4 20.b3 Fe8 21.a4 ve eninde sonunda üç piyon tehlikeli
hale gelecektir.
19.Axd7 Kxd7 20.b4 Kc8 21.Fd3 Kdd8 22.Şf2 Şf8 23.Şe3 Şe7 24.f4 mümkündü fakat
avantaj minimaldir.
25.c5!
29…Ad7 30.Kc7 Af8 31.Kbb7 Kxc7 32.dxc7 Kc8 33.Fb3 a5 34.a4 h6 35.h3 g5 36.g4
fxg4 37.hxg4 1-0.