Professional Documents
Culture Documents
ของเสียบทที่ 2
ของเสียบทที่ 2
จำากัด
ของเสียมูลฝอยที่เกิดขึ้นจากการอุปโภคบริโภคของคนงานก่อสร้างในช่วงที่มีจำานวนคนงาน
สูงสุดประมาณ ………. ตัน/วัน ของเสียมูลฝอยดังกล่าวประกอบด้วย เศษอาหาร ถุงพลาสติก เศษ
กระดาษ เป็นต้น อย่างไรก็ตาม โครงการกำาหนดให้บริษทั รับเหมาจัดหาถุงดำาและถังรองรับของเสีย
ที่มีฝาปิดมิดชิดตั้งกระจายตามจุดต่างๆ ภายในพื้นที่ก่อสร้าง และจัดเตรียมคนงานที่รับผิดชอบโดย
เฉพาะเพื่อรวบรวมของเสียมูลฝอยก่อนติดต่อให้หน่วยงานที่ได้รับอนุญาตจากราชการรับไปกำาจัด
ต่อไป
2
- การนำาของเสียไปใช้เป็นวัตถุดิบทดแทนวัตถุดิบบริสทุ ธิ์ ได้แก่ ....................
- การนำาไปเป็นเชื้อเพลิงทดแทน ได้แก่ ...................................
- การนำาของเสียไปปรับปรุงคุณภาพเพื่อนำากลับมาใช้ใหม่ภายในโครงการ ได้แก่
สารเคมีใช้แล้ว ตัวทำาละลายใช้แล้ว หรือนำ้ามันหล่อลืน่ ใช้แล้ว
1 นอกจากนี้จากการส่งเสริมการรวมกลุ่มอุตสาหกรรมโดยการนิคมอุตสาหกรรมแห่ง
ประเทศไทย ได้ส่งเสริมให้โรงงานอุตสาหกรรมภายในนิคมอุตสาหกรรมนำาของเสียหรือ
วัสดุเหลือใช้จากโรงงานหนึ่งมาเป็นวัตถุดิบของอีกโรงงานหนึ่งทัง้ นี้เพื่อให้เกิดความคุ้มค่า
ในการใช้ทรัพยากรและลดปริมาณของเสียที่จะต้องกำาจัด โดยดำาเนินกิจกรรมภายใต้
แนวคิดการพัฒนานิคมอุตสาหกรรมเชิงเศรษฐนิเวศ (eco-industrial estate) ปัจจุบันได้
ดำาเนินการในนิคมอุตสาหกรรมนำาร่องทั้งหมด 5 แห่ง ได้แก่ นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด
นิคมอุตสาหกรรมภาคเหนือ นิคมอุตสาหกรรมบางปู นิคมอุตสาหกรรมอิสเทิร์นซีบอร์ด
และนิคมอุตสาหกรรมอมตะนคร ซึ่งจากการดำาเนินโครงการนี้สง่ เสริมให้โรงงาน
อุตสาหกรรมภายในนิคมอุตสาหกรรมมีการแลกเปลี่ยนของเสียกับโรงงานภายในและ
ภายนอกนิคมอุตสาหกรรม
2) กา รใ ช้ ซำ้า (R eu se)
การพิจารณาความเป็นไปได้ในการใช้ซำ้าของผลิตภัณฑ์และสินค้ามักกระทำาได้ง่ายและ
รวดเร็ว การนำาผลิตภัณฑ์และสินค้ากลับมาใช้ซำ้าไม่จำาเป็นต้องมีขั้นตอนหรือกระบวนการผลิตเพื่อ
ดำาเนินการแปรรูปก่อนการนำาไปใช้ซำ้า ดังนั้นการใช้ซำ้าควรได้รบั การสนับสนุนทันทีเมื่อสามารถ
ดำาเนินการได้ หลายครั้งที่ทางเลือกในการใช้ซำ้าเป็นวิธีการบริหารจัดการของเสียที่ดีที่สุดเสมอ โดย
โครงการได้เลือกนำาของเสีย คือ...................................
1) กา รค ัด แย กข อง เสีย
การคัดแยกของเสียเป็นกิจกรรมหนึ่งที่มีความสำาคัญต่อระบบการนำาของเสียกลับมาใช้
ประโยชน์ใหม่ เนื่องจากสามารถลดการปนเปื้อนของวัสดุรีไซเคิล ลดค่าใช้จ่ายจากการล้างทำาความ
สะอาดหรือการคัดแยกเพิ่มเติม รวมทั้งลดปริมาณของเสียที่จะนำาไปกำาจัดทิ้งขั้นสุดท้ายลงได้ การ
คัดแยกของเสียสามารถดำาเนินการตามประเภท/ชนิดของของเสีย ลักษณะการใช้ประโยชน์ และ
ศักยภาพในการเก็บรวบรวมขนส่ง โดยทั่วไปแล้ว จะพิจารณาการคัดแยกของเสียย่อยสลาย ของ
เสียรีไซเคิล ของเสียอันตราย และของเสียทั่วไป
2) กา รจั ดเ ก็บ
การจัดเก็บของเสียเป็นการนำาของเสียที่เหลือทิ้งจากกิจกรรมต่างๆ มาเก็บรวบรวมไว้ เพื่อ
นำาไปกำาจัดหรือรอทีจ่ ะขนส่งไปกำาจัดต่อไป การจัดหาภาชนะรองรับของเสียให้เพียงพอสำาหรับ
รองรับของเสีย 4 ประเภทได้แก่ ของเสียรีไซเคิล ของเสียย่อยสลาย ของเสียอันตราย และของเสีย
ทั่วไป ต้องทำาการศึกษาสำารวจองค์ประกอบของของเสียที่เกิดขึ้นการจัดหาภาชนะรองรับของเสียให้
เพียงพอสำาหรับรองรับของเสีย ทั้งนี้ภาชนะควรแยกสีกัน ดังนี้
3) กา รข นส่ งข องเสีย
เป็นขั้นตอนในการนำาของเสียที่ประชาชนนำามาจากแหล่งกำาเนิดของเสียมาใส่ไว้ที่ถังรองรับ
ของเสีย ซึ่งการขนส่งของเสียมีอยู่หลายวิธี เช่น ใช้แรงงานคน ใช้รถเก็บขนของเสีย เป็นต้น
-การใช้แรงงานคนสำาหรับเก็บขนของเสียไปกำาจัด โดยส่วนมากเป็นหน้าที่ของบุคคลใน
แหล่งกำาเนิดของเสียมูลฝอยนั้นๆ
- การใช้รถเก็บขนของเสีย เหมาะสำาหรับชุมชนเมืองที่มีคนหนาแน่นรถเก็บขนของเสียต้อง
มีที่ใส่ของเสียที่ทนทานไม่รั่วนำ้า มีกระบะสูง มีฝาปิด เพื่อป้องกันของเสียปลิวออกเมื่อรถแล่น ถ้า
ไม่มีฝาปิดจะต้องมีตาข่ายคลุมแทน
4) กา รก ำาจ ัด ขอ งเสีย
วิธีการกำาจัดของเสียที่ใช้ต่อเนื่องกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันมีหลายวิธี เช่น นำาไปทับถมพื้นดิน
หมักทำาปุ๋ย เผาในเตาเผาของเสีย และฝังกลบอย่างถูกหลักวิชาการ เป็นต้น นอกจากนี้กา รน ำา
ของเสี ยม าใ ช้ป ระโ ยช น์ ให ม่ เช่น ของเสียรีไซเคิล เช่น กระดาษ แก้ว พลาสติก โลหะ อลูมิ
เนียม ทีเ่ ก็บรวบรวมจากกระบวนการนำากลับคืนวัสดุเหลือใช้จากชุมชน โรงงานคัดแยกและแปร
สภาพวัสดุเหลือใช้ สามารถนำาไปแปรรูป เพื่อเป็นวัตถุดิบในขบวนการผลิตของโรงงานอุตสาหกรรม
เพื่อผลิตเป็นสินค้ารีไซเคิล (Recycling) นอกจากนี้ของเสียประเภท ขวดแก้ว ขวดพลาสติก รวมทั้ง
วัสดุ/อุปกรณ์ที่ใช้แล้ว จำาพวกโต๊ะ เก้าอี้ ทีวี และอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า/อิเล็คทรอนิกส์สามารถนำา
มาทำาความสะอาด ซ่อมแซม ปรับปรุง และนำาไปใช้ประโยชน์ ใหม่ได้อีก (Reuse)
ทั้งนี้จากหลักการข้างต้นจะเห็นได้ว่าโครงการได้ดำาเนินการตามแนวทางเทคโนโลยีการผลิต
ทีส่ ะอาด (Cleaner Technology / CT) ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่งของการจัดการในลักษณะของการ
ป้องกันมลพิษ (Pollution Prevention) ที่มีการประยุกต์และผสมผสานกลยุทธ์ต่างๆ เพื่อให้การดำ า
เนินกิจกรรมของภาคการผลิต ให้มีการป้องกันหรือลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมควบคู่ไปกับการ
พัฒนาศักยภาพในการผลิตของภาคอุตสาหกรรม ด้วยเทคโนโลยีการผลิตทีส่ ะอาดเป็นการปรับปรุง
หรือเปลี่ยนแปลงกระบวนการผลิตหรือผลิตภัณฑ์ เพื่อให้เกิดการใช้วัตถุดิบ พลังงาน และ
ทรัพยากรธรรมชาติให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยทำ าให้เกิดของเสียน้อยที่สุดหรือไม่มี
เลย รวมถึงการเปลี่ยนวัตถุดิบ การใช้ซำ้ า และการนำ ากลับมาใช้ใหม่ จึงเป็นการลดมลพิษที่แหล่งกำ
าเนิดช่วยอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นกับมนุษย์และลดต้นทุนการผลิต
ตลอดจนค่าใช้จ่ายในการบำ าบัดหรือกำ าจัดของเสีย จึงเกิดประโยชน์ต่อการดำ าเนินธุรกิจและเพิ่ม
ความสามารถในการแข่งขันทางการค้า ดังนั้นเทคโนโลยีการผลิตที่สะอาด จึงได้รับการยอมรับว่า
เป็นเครื่องมือการจัดการในเชิงรุกที่มปี ระสิทธิภาพในการจัดการสิ่งแวดล้อมในยุคปัจจุบัน
ของเสี ยไ ม่ อั นต รา ย
ของเสี ยอ ัน ตร าย
ปัจจุบันโรงงานที่รับกำาจัดและบำาบัดของเสียอันตรายจากภาคอุตสาหกรรมมีจำานวน
และศักยภาพที่สามารถรองรับปริมาณของเสียอันตรายจากภาคอุตสาหกรรมได้เพียงพอ พบว่า
โรงงานที่รับกำาจัดและบำาบัดของเสียอันตรายจากภาคอุตสาหกรรมที่ได้รับอนุญาตจากกรมโรงงาน
อุตสาหกรรมให้สามารถรับของเสียอันตรายไปกำาจัดหรือปรับสภาพใหม่ แบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม
ใหญ่ๆ คือ
ทั้งนี้กรมโรงงานอุตสาหกรรม ยังได้ดำาเนินการศึกษาความเหมาะสมในการจัดตั้ง
โรงงานกำาจัดเศษเหลือทิ้งอิเล็กทรอนิกส์จากอุตสาหกรรมขึ้นอีกด้วย ตลอดจนยังได้ควบคุมของเสีย
อันตรายจากอุตสาหกรรม โดยการออกประกาศกระทรวงอุตสาหกรรมระบุรายการของเสียอันตรายที่
ต้องมีการควบคุมทุกขั้นตอนที่เกี่ยวข้องกับการจัดการของเสียอันตรายตั้งแต่แหล่งกำาเนิดของเสีย
อันตราย การขนส่ง การจัดการตามหลักของระบบ manifest system อย่างเข้มงวด
สำาหรับของเสียอันตรายของโครงการ มีดังนี้
1 ทัง้ นี้โครงการจะจดทะเบียนและต่อใบอนุญาตสำาหรับการเป็นผู้ประกอบการที่ก่อให้เกิด
ของเสียอันตราย ที่เข้าข่ายโรงงานตามพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ.2535 เช่นเดียวกับ โรงงาน
อุตสาหกรรมอื่นๆ สถานบริการนำ้ามัน และสถานเก็บกักบำาบัดและกำาจัดของเสียอันตราย เป็นต้น
และจะแต่งตั้งผู้ควบคุมกากอุตสาหกรรมเพื่อปฏิบัติตามขั้นตอนของระบบเอกสารกำากับการขนส่ง
นอกจากนีโ้ ครงการมีนโยบายส่งเสริมให้มีการผลิตและบริโภคผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อ
สิ่งแวดล้อมบนพื้นฐานของการป้องกันการเกิดมลภาวะ และการพิจารณาผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
ตลอดทั้งวัฎจักรชีวิตของผลิตภัณฑ์ ตลอดจนการอนุรักษ์ทรัพยากร เพื่อผลักดันให้มีการ
เปลี่ยนแปลงรูปแบบการผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืน โดยมีการสร้างกลไกส่งเสริม และ
สนับสนุนผลิตภัณฑ์ทเี่ ป็นมิตรต่อสิง่ แวดล้อมและจะผลักดันอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการผลักดัน
นโยบายในการจัดซื้อจัดจ้างผลิตภัณฑ์หรือบริการที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม หรือที่เรียกว่า "
ผลิตภัณฑ์สีเขียว (Green Product)" ซึ่งเป็น ผลิตภัณฑ์ที่ส่งผลกระทบต่อสิง่ แวดล้อมน้อยกว่าเมื่อ
เทียบกับผลิตภัณฑ์ที่ทำาหน้าที่อย่างเดียวกัน กล่าวคือ มีการปล่อยสารเคมีหรือกากสารพิษออกสู่สิ่ง
แวดล้อมน้อยกว่า ประหยัดพลังงานและทรัพยากรธรรมชาติทั้งในระหว่างการผลิต การขนส่ง และ
การใช้งาน ปริมาณของเสียที่เกิดขึ้นน้อยกว่า ผลิตภัณฑ์ประเภทเดียวกัน สำาหรับผลิตภัณฑ์ที่อยู่ใน
ขอบข่ายการพิจารณาดังรายละเอียดในคู่มือการจัดซื้อจัดจ้างสินค้าและบริการที่เป็นมิตรกับสิ่ง
แวดล้อม จัดทำาโดยกรมควบคุมมลพิษ (เมษายน 2549)