DNAMT OLUN!

(Dpedz Yazlar) SERKAN ENGN

Dinamit Olun! ''Ben insan deil bir dinamitim'' Friedrich Nietzche Krallarn kn koyduu altn yaldzl bir kubur olmaktansa, o saray kendimle birlikte havaya uuran bir dinamit olmak isterim ve olurum da her ne istersem, nk ne olduumuz sadece bize baldr, ne olabildiimiz ise iradi seimimiz kadar yeteneklerimiz ve nesnel koullar ile ilintilidir. Mesele, olmak istediklerimizi seerken, irademizin dndaki parametreleri de kavrayabilmek ve seimlerimizi buna gre yapmaktr. Aksi takdirde hsran kanlmazdr. inde bulunduumuz her durum, iradi seimlerimiz ile nesnel koullarn bir bilekesidir. Ne tek bana iradi seimlerimiz belirleyicidir ne de nesnel koullar. Ayn lkede, ayn ehirde, ayn evde, ayn ailenin bireyi olan iki kardei ele alalm. kisi de ayn nesnel koullarn ana emsiyesi altnda doup byyp geliiyorlar. Yani kiiliklerinin oluumunu etkileyen birincil etmen olan aile ayn; iine doduklar corafyadaki ideolojik, dini, ulusal, etnik, dilsel ana emsiye de ayn. Peki bu iki karde, yetikin aa geldiklerinde nasl biri faist dieri de sosyalist olabiliyor. Sadece farkl okullarda okuyup, farkl insanlarla tanmalar ve bu kiiler zerinden farkl ideolojilerden etkilenmeleri, tek bana sorumuzun yantn karlyor mu? Yoksa, daha tesi mi var? Bakalm imdi; ''nsanlarn maddi koullarn belirleyen onlar bilinleri deildir, bu maddi koullar onlarn bilinlerini belirler'', diyor Karl Marx. Kesinlikle doru, ama eksik. Elbette nesnel gereklik insan bilincinden bamsz olarak vardr ve bu koullar bireyin bilincinin belirlenmesinden etkendir, ama sosyalist birey kendini kuatan nesnel gereklie ramen, kendi kiiliinde devrim yaparak kendini ina edebilen bireydir. Yoksa kapitalist retim ilikileri ve onun st yap kurumlar ile donanm bir

toplumun, sadece kapitalist bireyler retmesini beklememiz gerekirdi, yani sosyalist bireyler olmamalyd byle bir toplumda o zaman. Bireyin neliini belirleyen, nesnel koullar ile kendi eylem tercihlerin bilekesidir. Bu eylem pratii en az nesnel koullar kadar -hatta kendini sosyalist birey olarak ina edebilen birey iin ok daha fazla olarakbireyin neliini belirler. Sosyalist birey ise nesnel gereklii dntrme derdinde olduuna gre, sosyalist bilin de bu dnm balamnda maddi koullar belirler. Deimekte olan maddi koullar da baka bireylerin bilincinin belirlenmesine katkda bulunur. Yani nesnel ve znel gereklik karlkl etkileim iindedir. Bir yandan maddi koullar bireyin bilincini belirlerken, bir yandan da birey bilincinde yapaca sramalarla maddi koullar belirler. Kimi altn yaldzl kubur olmay seer, konformist karlar iin, kimi ise konformist karlarn hepsini insanlk onuru iin elinin tersiyle iter ve kendini patlatp ldrmek pahasna, insan ezen, smren erk odaklarn ykmaya alr. Bunu kalemiyle yapar, sendikal mcadeleyle yapar, muhalif resimleriyle yapar, mahalle basksna kafa atarak sokaklarda hemcinsi sevgilisiyle el ele gezerek yapar, doktorluk diplomasnn, ailesinin, memleketinin boynunu bkk brakp devrim iin dalara kyla, kentlerin damarlarna karmasyla yapar, kz ocuklarnn okutulmasnn ayp sayld bir kasabada ve ada, tek bana kzn okula yollamaya direnmekle yapar, glge etme baka ihsan istemem diyerek mlkiyetilii hileyerek yapar, ...yapar da yapar, kendi yetileri ve olanaklar lsnde, yeter ki istesin. Kuburlar uzun, rahat bir mr srer, ama sonunda rr ve yok olur giderler, kimse anmsamaz bile onlar. Oysa saraylar yklsn diye patlayan her dinamit birileri tarafndan anmsanr. O sarayn yerine yenisi yaplsa, kraln yerine yenisi gelse de, bu eylem, birilerinin bilin sramas yapmalarn tetikleyen bir model olur, toplumun ve tarihin nnde. Serkan Engin Birgn Gazetesi 12 Ocak 2011

Baba Kusura Bakma

Baba bana barma diyen Akgn Akovaya ince selamlarmla Baba kusura bakma. Senin istediin gibi sigortal ii olan, senin tuttuun takm tutan, ok ocuklu ve ilk erkek ocuuna senin adn koyan, erke, gce, makama, etikete, kariyere tapan biri olamadm. Tuttum insan olmaya kalktm ben baba Kusura bakma baba, senin gibi futbolu sevemedim. Eski futbolcuydun oysa sen ve adm eski, nl bir futbolcudan esinlenip koymutun hatta. Kendi tutmad takm tutanlara sven, onlar dven, ldren biri olamadm. Sosyal aidiyet kaygsyla bir futbol takmnn baars zerinden kendimi tanmlamaya ihtiya duyacak kadar aciz olmadm. Endstriyel futbolun aktrleri servet iinde yzerken, cebimdeki kuruu onlar izleyeceim diye harcayp servetlerini finanse etmedim. Futbol deyince aklma hep Salazar geldi baba. Sen tanmazsn ama Portekizli ve tm dnyal yoldalarm iyi bilir. Ne demiti faist it: Portekizi eyle ynettim: Fado-Futbol-Fiesta Baba kusura bakma, senin istediin gibi subay olamadm. Beni be sene zorla askeri okulda okutmutun baba ve deil ikyet, sitem bile ettirmezdin ektiim aclara. lk genliim aclar iinde geti senin yznden. Be sene cehennemin cehennemini grdm baba, insann insana zulmn, askerliin nasl bireyleri tek tip ve kiiliksiz robotlar haline getirmeye altn, lmeye ve ldrmeye amade insanlk d zavalllar yaptn grdm. Asla hiyerariye uyamadm baba, emre amade olamadm, silah irketlerinin karlar ve birilerinin erk mcadelesine uaklk etmek iin lmeye ve ldrmeye hazr hale gelmedim. Tam be sene boyunca niformal bir sivildim ben baba. Hatta anti-militarist oldum sonra, bilin sramalar yaptka. Demirden bir sapan yapmtn bana fabrikada, hani yle kauuklu, meinli afili bir ey, ama ben hi ku vurmadm baba. Tuttum omuz omuza verdim haylaz serelerle, krlanglarla dost oldum, kumrulara imrendim, kargalarla birlikte hayata nanik yaptm, martlarla birlikte denize sevdalandm.

Fabrika demikenSen ii snfnn yz karassn baba. Bana patron, amir yalakaln tlerdin hep hi utanmadan. Ne emeinin deerinin farkndaydn ne snf bilinci edinmek iin abaladn. Korkak, gce tapan, tavan boku gibi kokmaz bulamaz bir lmpensin sen baba, mrn bira ve futbolla heba eden. Doutan gelen aidiyetlerimle ne vndm ne yerindim baba. nk benim seimim deildi hibiri. Sen Krtleri aalardn hep annen Krt olduu halde yar yarya. Senin anan da Krt dediimde bir seferinde, utancn gizlemeye alan acnas glmseyiini hi unutmadm baba. Ben ise kzl bir Laz takasym baba Krdistan dalarnda yzen. nk ben aidiyet olarak proletaryay setim baba. yle babadan kalma devrimci olmadmdan, uzun yllar kendimle ve hayatla arparak edindiim ve bylece ok salam iselletirdiim ve srekli sramalar yapmaya biriken bilincimle. Aklma gene gelmiken tekrar syleyeyim: Sen ve senin gibi iiler proletaryann yz karasdr baba. Baba kusura bakma seni ve senin gibileri hi sevemedim. Senin gibi olamadm kusura bakma, tuttum NSAN oldum baba.

Serkan Engin Birgn Gazetesi 25 Nisan 2011

Alenen Sizi Askerlikten Soutmak stiyorum

Alenen askerlikten soutmak istiyorum sizleri, hepinizi, yani tm dnya halklarnn yoksul ocuklarn. lmeyin, ldrmeyin istiyorum, silah irketlerinin kr hrs ve birilerinin erk mcadelesi yznden. Savap insanlktan kmayn istiyorum hibiriniz. lmek ve ldrmek zere emre amade birer robot olmayn istiyorum. Siyasal erklerin bana reklenenler, size birer istatiksel rakam gibi bakmasnlar istiyorum, cenazeleriniz sra sra geerken yoksul halklarn kalplerinin nnden. Mezarlarnzn banda alayan karnz, etinden et kopan ananz, yetim kalacak ocuklarnz olmasn istiyorum. Eer bir adam marla uyum iinde yryebiliyorsa, o deersiz bir yaratktr. Kendisine yanlzca bir omurilik yeterli olabilecei halde, her naslsa yanllkla bir beyni olmutur onun. Uygarln bu kara lekesi en ksa srede yok edilmelidir. Emirle gelen kahramanlktan, bilinsiz ve bilinli iddetden, aptalca yurtseverlikten, tm bunlardan nefret ediyorum. Ben sava ve o souk silahlar ylesine tiksindirici ve asalayc buluyorum ki byle iren bir eyleme katlmaktansa kendimi yok ederim daha iyi. diyen Albert Einsteinn szlerinin altna kalbimin en ocuk harfleriyle imzam atyorum. Ylmaz Odabann Cehennem Bileti adl iirindeki bayraklar bayrak yapan bayrak imalatlardr. toprak eer urunda len varsa utanmaldr! dizesinin de altna, btn bilincim, kalbim, insan olma onurum ve cesaretimle alenen imzam atyorum. Zerre kadar da korkmuyorum, ekinmiyorum, bu yzden Ylmaz Odaba gibi yarglanp hapis yatmaktan. ok ey istiyorum biliyorum. Ah, ne yazk ki Dnyann En Tuhaf Mahlkusunuz benim gzel insanlarm, deta marur, salhaneye koan, ama kalbimin skletince denemeden de duramyorum, sizi alenen askerlikten, sizi militarizmden, sizi savalardan, sizi lmekten ve ldrmekten soutmay. nk insan onuruna aykr buluyorum, bu vahete itiraz etmemeyi, dnyann her yann saran.

Ne balktan ne Hlikten beklediim bir ey yok, yoksul halklarn gzel ocuklar. Sizi sevmekten baka bir derdim de yok, benim gzel insanlarm.

Serkan Engin Birgn Gazetesi 28 Ocak 2011

iir Bilirdik (Varolu Paradigmasna znel Yorum) lmden korkmak anlamszdr, nk yaadmz srece lm yoktur, lm geldiinde ise artk biz yokuz. der ya Epikr, benim grm de bu dzlemdedir lme dair. Bence aslolan, dnya denen gezegende bir homo sapiens sapiens olarak yaadnz zaman, insanlk adna verimli geirebilmek. Burada verimi belirleyen ise zamann nicelii deil niteliidir. Bu niteliin ls, bakalar iin de kendiniz iin olduu kadar mutluluk verici eylemlerde bulunmanz, kendinizle birlikte baka insanlar, hayvanlar ve doay hakkn vererek sevebilmeniz, bylece Marxn vurgulad gibi yaamsal etkinliinizle kendinizi sevilen kii durumuna dntrebilmeniz, yeteneiniz dorultusundaki retiminizle hayata art deer katmanz ve yetiniz uygun ise sanat, bilim ve felsefe tarihine kendi skletinizce katkda bulunabilmenizdir. Yani Samed Behrenginin Kk Kara Balka sylettii gibi: Bir gn ister istemez lmle karlaacam; bu nemli deil. nemli olan benim yaamamn veya lmmn bakalarnn yaamn nasl etkileyecei... Sapanla ku bile vurmam bir ocuk olarak benim tek silahm, kalemim ve dilimdir. Ancak Victor Jara gibi ellerimi ve dilimi kesmeniz gerekir beni susturabilmeniz iin, ama ben lsem de daha nce yazdklarm haykrmaya devam edecektir bugnden yarna. Kaybedilirsem eer, bir cumartesi annem olmaz, dlerimin ve cesedimin hesabn soracak. Beni karnndan kovan kadn, anmaz bir daha adm, ama aslnda btn serelerdir benim gerek annem, kanat rptka cesedimi arayacak. Kimse gelmese de olur cenazeme. Benim serelerim, fesleenlerim, kedilerim ve bilcmle ocuklar yeter zaten, hnca hn doldurmaya cami avlusunu. mam, Rahmetliyi nasl bilirdiniz diye sorduunda, iir bilirdik diyecek birileri karsa, beni bir iirin iki dizesi arasna gmsn, tepeden trnaa aktan ve devrimden bahseden. Uyarna gelirse, kollarn aarak glmseyen palyao eklinde mezar tam olursa, dua falan da istemez hani. Serkan Engin Birgn Gazetesi 27 Temmuz 2011

Mahir rfan Benliyi zmit ldrd! Artk bu kent deli bir hayvandr" diyordu iirinde Mahir rfan Benli 90'larda, bugn ise hain bir srtlan bu kent, kendi ocuklarn yiyen...Bu kadar zmeselerdi haksz yere rfan Abi'yi, kalbi bu kadar yorulmazd hayattan. Azar azar ldrdler rfan Benli'yi haksz ithamlar, vefaszlk ve nankrlkle. lmnden sonra bile devam ediyor bu kentin nankrl rfan Benliye. Yllarca alt, bu kentteki ilk sanat sayfas almasn balatt, zmitin ilk yerel gazetesi, rfan Benlinin lm haberini standart lm ilanlarnn arasna koydu. Telefon ap karma kan gazete idarecisine "Utanmadnz m sizin gazetede yazarlk yapm rfan Abi'nin lm haberini standart lm ilanlar arasnda yaymlamaya. Sizin gazetede alm olmasn brakn, bu adam bu kentin en nemli deerlerinden biriydi diyerek fra attmda ise karmda eveleyip gevelediler. Kskanlklarna kurban ettiler Mahir rfan Benliyi bu kentte. Asla eriemeyecekleri sanatsal yetiye ve gen kadnlarn youn ilgisine sahipti, bunu ekemediler. En ok da gen kadnlarn ilgisini kskandlar, zellikle zmitteki iirin konsomatrisleri tayfas. Yakklyd, karizmatikti, ok yetenekli ve ok ynl bir sanat olmasyla da ayrca ekiciydi elbet rfan Abi; gen kadnlar kendileri gelirdi yanna tanmaya. Asla hibir kadn rahatsz etmezdi rfan Abi, peine dmezdi, kur yapmasna bile gerek kalmazd. zmitin tipsiz ve yeteneksiz iir konsomatrisleri de hasetlerinden atlard bu durum karsnda, di bilerlerdi rfana. Bykehir Belediyesinin kadrolu heykeltrayd, kendisine bizim olan muamelesiyle kurua heykeller yaptrlrken, stanbullu heykeltralara astronomik paralar denirdi benzer iler iin. Hatta o kuruu bile ok grrler de sonradan pazarlk ederlerdi, gzmle ahit olduum zere. Deprem Ant iin kendisine para teklif edildiinde ise gene gzmle ahidim- lenlerin srtndan para kazanmay reddederek geri evirdi bu teklifi ve cretsiz yapt o ant. Oysa yllar sonra kendisi iin vicdanszca hrsz ithamnda bulunacak kadar alalanlar kt bu kentte. Kendisi aramzda kalsn diyerek aklamt geen k evime ziyarete geldiinde bana, bu iren iftiralarn kaynan. Artk boynumun borcudur kamu leme bunu aktarmakPlastik Sanatlar Merkezinde, rfan Abi ile yllarca birlikte alan adam kendisini ben de ahsen tanrm- bir erkekle iliki halinde yakalyor tesadfen rfan Abi, tabi

kiinin kendi zel hayatdr, kendi cinsel ynelimi, kimliidir diyerek hibir tepki vermiyor. Bir erkekle yakalanan gizli ecinsel i arkada ise rfann bu durumu ifa edeceinden korkup di biliyor rfana ve frsatn bulunca da hrsz ithamnda bulunuyor rfan iin. rfan kskanp ekemeyen iir konsomatrisleri ve benzerleri de balklama atlyor tabi bu iftiraya, iyice etrafa yayyorlar ve rfan bilen bilmeyen arasnda da inananlar kyor Deprem Ant iin kendisine nerilen paray etik bulmayp reddeden bir adamn, birilerinin antasndan para alacana ya da baka bir iftira versiyonuna gre rencilerin burs paralarn bankamatiklerden ekeceine inanmak iin ya ktrm kalpli ya da fazlasyla rfan kskanp kuyusunu kazmay bekleyen bir hain olmak gerekir. Bu vicdansz iftira kampanyas balayana kadar sapsalam adamd rfan, hibir hastal yoktu, ruhsal skntlarn bir kenara koyarsak. Bunca heykel, resim sergisi, iir kitaplar, tiyatro oyunu, gazetede sanat sayfas almalar, deneme-makale yazlar ile bu kentin sanatsal vizyonuna bunca art deer katmken, karlnda bunca nankrlk grp bylesine hakszla uradktan sonra balad rfann kalbi teklemeye. nce yerel gazetedeki sanat sayfasn aldlar elinden bir bahaneyle. Ruen Hakkya yalakalkla air geinen, gazetede ke kapan zmitin ba iir konsomatristi kapt hemen yerini. Muhtemelen rfann yerini kapmak iin ynetime bask da yapmtr, bele rak-balk fasl iin uyduruk iir dinletilerinde boy gsteren bu sufli ahs. zmitten elini eteini ekti rfan, Deirmenderede at sahafta mnzevi bir hayat srdKimseyi bile isteye zdn grmedim 13 senelik tanklmz boyunca, kimseye bir zarar verdiine ahit olmadm, duymadm. lk iirimi rfan Abi yaymlamt 98de, alt yerel gazetede hazrlad sanat sayfasnda. Bendeniz acemi bir yazarken daha, o sanat sayfasnda bir ke bile verdi bana, ilk dzyaz deneyimlerimi gerekletirdiim. Bugn iirlerim, kendi evirimle uluslar aras dergilerde yaymlanabiliyorsa, rfan Benlinin o dnem bana verdii destein katks yadsnamaz. Abimdi, ustamd, kalender bir iir derviiydi. Salnda yzne kar ok kez sylediim gibi, Rnesans sanatlar gibiydi, bu denli farkl sanat disiplininde laykyla retimde bulunan bir sanat olarak ve dnya tarihinde rnei azd bu balamda. Bu kente fazlayd rfan Benli, bu gezegene fazlayd hatta. Abimdi, ustamd, nankrlk silahyla alenen ldrld. Ruen Hakknn salnda, yaad sokaa adnn verilmesi iin imza kampanyas giriimini rfan Benli balatmt. Ruen Hakk ki

stanbulda yaayan bir air olsa, onca byk airin arasnda kaynayacak vasat hatta vasat alt bir airdi, ama zmitteki airler arasnda, ulusal apta en nce tannm ve en yal air olarak iirin rantn tepe tepe yedi bu kentte. Layk olduundan ok daha fazla ilgi grd. Oysa Ruen Hakk, hsan Topu, Aye Nalan ve bendeniz gibi -nesnel bir l olarak sayarsak- iir yllklarna girebilen airler ve dier, kendini air zanneden amatr kme iir oyuncularn toplaynca bir tane rfan Benli etmezdik iir yetisi balamnda. Ne var ki Ruen Hakkya gsterilen ilginin onda birini bile ok grd zmit, rfana. Abimdi, ustamd, vefaszlk haneriyle srtndan vuruldu Artk bu kent hain bir srtlandr! Serkan Engin Birgn Gazetesi 28 Eyll 2011

Delilie vg*, Yeniden ve Hep

Gerek bilgelik, deliliktir. Erasmus "Deli" olabilmek yle pek kolay olmasa gerek. nk deli dediin, maddi-manevi zarara uramay gze alarak, hatta umursamayarak, otosansr uygulamadan doru bildiini alenen syleyen, grlerini aka savunan, bunlar yazan, izen, trkletiren ya da fiziki eyleme dken, inand dorularn kavgas veren kiidir. inde bulunduu toplumun ve an baskn normlarnn dnda, hatta tesinde normlar savunan ve bu balamda dizgenin bekas iin bir tehdit unsuru olan, bu yzden de dizge tarafndan, isizlik, sessizlik suikast, mikro ve makro boyutta sosyal yaltlma, hapis, srgn, manevi veya fiziki lin ile cezalandrlp edilginletirilmek istenen kiidir deli. Tabi buraya kadar ki deli tanmlamasnda, doutan zeka engeli olan ya da sonradan psikiyatrik rahatszlk nedeniyle bilinci, mantksal zmleme yetisinden yoksun kalm insanlarn kast edilmediinin altn izmek isterim. Deli diyorduk, evet, rnein Che Guevara: Akll ii midir, mis gibi doktorluk mesleini ve memleketini brakp Kba'da ve dier lkelerde devrim rgtlemek, Kba'daki devrim sonras bakan olmuken, makam falan brakp baka bir lkede devrimi rgtlemeye alt srada vurulup lmek. te size bir zr deli. Bugn de, Che'nin benzeri bir baka zr deli dolanyor yeryznde, Gney Meksika dalarndan dnyann kalbine sarkarak, silahmz diye tanmlad szckleri insan onuruna rgtleyerek, kocaman kalbiyle: Subcomandante Marcos. O da Che gibi doktorluu brakp dalara km devrim yapacam, hatta dnyadaki tm ezilen, smrlen, horlanan ve yok saylanlarn, yani tm tekilerin dili olacam diye. Buyurun size amzn en tipik zr delisi.

Bir baka rnek de Nazm Hikmet: Mis gibi, Falik Rfk Atay'n eliliinde, Mustafa Kemal'in teklifi zerine, CHP'ye arlmken ve pek

ok air! gibi milletvekili, hatta kltr bakan olma yolu almken, sen git komnist air olmaya devam et, hapislerde r, pisi pisine 13 sene ierde yat, sonra lkeden kamak zorunda kal ve gurbette memleket hasretiyle kavrula kavrula l. Aln size dnyaca nl deli bir baka deli... Bu isimlere daha pek oklar eklenebilir dnya tarihine alnnn akyla gemi. Yani demem o ki, "deli" gibi zor ve onurlu bir sfat yklenmek iin bunun hakkn verebilmek gerek, hatta yerine gre cannz dahi bu yolda. Bizi gren sanr deli/ Usludan yedir delimiz Muhyi

Serkan Engin Aralk 2010

Delilie vg (Morias enkomion seu laus stultitiae)/ Erasmus/1509