Traïng thaùi logic cuûa tín hieäu soá

(Digital Signal):

Giaûn ñoà xung (Waveform) cuûa tín hieäu

soá:

1
 Chöông 2: ÑAÏI SOÁ BOOLE – COÅNG
LOGIC
I. Caáu truùc ñaïi soá Boole:
Laø caáu truùc ñaïi soá ñöôïc ñònh nghóa treân
1 taäp phaàn töû nhò phaân B = {0, 1} vaø
caùc pheùp toaùn nhò phaân: AND (.), OR (+),
NOT (’).
x x . y (x x x + y (x
y0 AND0 y) y0 OR0y)
0 0 0 1
0 0 0 1
1 1 1 1
1 1
0 x x’ (NOT
0
1 0 x) 1 1
1 1 0 1
2
 * Thöù töï pheùp toaùn: theo thöù töï daáu
ngoaëc (), NOT, AND, OR
1. Caùc tieân ñeà (Axioms):
a. Tính kín (Closure Property)
b. Phaàn töû ñoàng nhaát (Identity
Element):
x.1 = 1.x
x+=0 x = 0+x
= x
c. Tính giao hoaùn (Commutative
x.y
Property): = y
x+. xy = y+x
d. Tính phaân boá (Distributive
Property):
x.(y+z) =x.y + x.
x + (z y . z ) = ( x + y ) .
(x+z)
e. Phaàn töû buø (Complement
Element):
x + x’ = 1 x . x’ = 3
2. Caùc ñònh lyù cô baûn (Basic
Theorems):
a. Ñònh lyù 1: (x’)’ = x
b. Ñònh lyù 2: x+x = x
x.x = x
c. Ñònh lyù 3: x + 1= 1
x.0 = 0
d. Ñònh lyù 4: ñònh lyù haáp thu
(Absorption)
e. Ñònh lyùx 5:
+ x .y
ñònh = keát
lyù x hôïp x . (x
+ y) = x
(Associative)
x + (y + z) = (x + y) + z x . (y
f. .Ñònh
z) = (x
lyù. 6:
y) .ñònh
z lyù De Morgan
(x + y)’ = x’ . y’ (x . y)’ =
Môûx’roäng:
+ y’ (x1 + x2 + .. + xn)’ = x1’ .
x2’ .. xn’ 4
II. Haøm Boole (Boolean Function):
1. Ñònh nghóa:
* Haøm Boole laø 1 bieåu thöùc ñöôïc taïo
bôûi caùc bieán nhò phaân vaø caùc pheùp
toaùn nhò
F (x, y, phaân
z) = xNOT,
.y +AND,
x’.OR.
y’. z
* Vôùi giaù trò cho tröôùc cuûa caùc bieán,
haøm Boole seõ coù giaù trò laø 0 hoaëc 1.
* Baûng giaù x y z F
trò: 0 0 0 0
0 0 1 1
0 1 0 0
0 1 1 0
1 0 0 0
1 0 1 0
1 1 0 1
1 1 1 1 5
2. Buø cuûa 1 haøm:
- Söû duïng ñònh lyù De Morgan:
F = x . y + x’ . y’ . z
F’ = ( x . y + x’ . y’ . z )’
= ( x . y )’ . ( x’ .
y’ . z
F’)’ = ( x’ + y’ ) . ( x +
y bieåu
- Laáy + z’ )thöùc ñoái ngaãu vaø laáy
buø caùc
* Tính bieán:
ñoái ngaãu (Duality): Hai bieåu
thöùc ñöôïc goïi laø ñoái ngaãu cuûa
nhau khi ta thay pheùp toaùn AND
Fbaèng
= OR,x.ypheùp
+ x’ toaùn
. y’ .OR
z baèng AND,
0 thaønh 1 vaø 1 thaønh 0.
Laáy ñoái ngaãu: ( x + y ) . ( x’
+ caùc
Buø y’ + bieán:
z) F’ = ( x’ + 6
III. Daïng chính taéc vaø daïng chuaån
1. Caùc
cuûa haømtích chuaån (minterm) vaø toång
Boole:
chuaån (Maxterm):
- Tích chuaån (minterm): mi (0 ≤ i < 2n-1) laø
caùc soá haïng tích (AND) cuûa n bieán maø
haøm Boole phuï thuoäc vôùi quy öôùc
- bieán
Toångñoù
chuaån (Maxterm):
coù buø neáu noùMilaø
(0 ≤ < 2n-1)
0 ivaø
khoâng
laø caùcbuø
soá neáu
haïnglaø 1. (OR) cuûa n bieán
toång
maø haøm Boole phuï thuoäc vôùi quy öôùc
bieánx ñoù
y coù buø neáu
minterm noù laø 1 vaø
Maxterm
khoâng
z 0 0buømneáu
= x’
laø 0.
M = x +y +
0 0
0 my’ z’ x’
1 = Mz1 = x + y +
0 0 my’ z Mz’
2 = x’ y 2 = x + y’ +
1
mz’
3 = x’ y Mz3 = x + y’ +
0 1
mz4 = x Mz’
4 = x’ + y +
0
my’ z’ x
5 = Mz5 = x’ + y +
0 1
1 my’ z
6 = x y Mz’
6 = x’ + y’ +
7
1 0 mz’
7 = x y Mz7 = x’ + y’ +
 2. Daïng chính taéc (Canonical Form):
a. Daïng chính taéc 1:
laø daïng toång cuûa caùc tích chuaån
(minterm) laøm cho haøm Boole coù
giaù tròF(x,
1 y, x’y’ + x’y + x + x y + x y
x y F
z0 0 0 z) = = z z’
+ y’z
+ z’
+ z
+
0 1 m m2 2, 5,
= 1 Σ (1, m56, m6 m7
0 0 1
1
0
7)
0 1 F(x, y, (x + y +(x + y’ + (x’ + y +
0 0
1 z) = = z) .z’) M3 .z) M4
0 1
1 1 M0
= Π (0, 3, 4)
1 0 1
0
1 b.
0 Daïng chính taéc 2:
1 laø daïng tích cuûa caùc toång chuaån
1 1 (Maxterm) laøm cho haøm Boole coù 8
0 giaù trò 0
* Tröôøng hôïp haøm Boole tuøy ñònh
(don’t
Haøm care):
Boole n bieán coù theå khoâng
ñöôïc ñònh nghóa heát taát caû 2n toå
hôïp cuûa n bieán phuï thuoäc. Khi ñoù
taïi caùc toå hôïp khoâng söû duïng naøy,
haøm Boole seõ nhaän giaù trò tuøy ñònh
(don’t care), nghóa laø haøm Boole coù
theå
x y nhaän F giaù tri 0 hoaëc 1.
z0 0 X F (x, y, z) = Σ (1, 2, 5, 6)
0 1 + d (0, 7)
0 0 1 = Π (3, 4) . D (0,
1
0 7)
0 1
0 0
0 1 1
1 1
1 0 X
0 9
1 0
3. Daïng chuaån (Standard Form):
a. Daïng chuaån 1:
laø daïng toång caùc tích (S.O.P
– Sum of Product)
F (x, y, z) = x y +
* F (x, y, z)z = x y
+ z = x y (z’ + z) + (x’ + x)
= (y’x y+z’y)+ zx y z + x’y’z + x y’z +
= x’ym6 z++ mx yz
7 + m1 +
= m Σ 5(1,
+m 3,3 5, 6, 7)
* F (x, y, z) = xy
+ z = (x + z) (y + z)
= (x + y’y + z) (x’x + y +
= z)
(x + y’ + z) (x + y + z) (x’ + y +
= z)
M (x. M
+ y. +
Mz)
2 0 4

= Π (0, 2, 4) 10
b. Daïng chuaån 2:
laø daïng tích caùc toång (P.O.S
– Product of z)
F (x, y, Sum)= (x +
z’) y’
* F (x, y, z) = (x + = z’) x y’ +
y’ = x y’ (z’ + z)y’z’ + (x’ + x)
= y’z’x y’z’ + x y’z + x’y’z’ + x y’z’
= m 4 + m5 + m 0
= Σ (0, 4, 5)
* F (x, y, z) = (x + z’)
y’ = (x + y’y + z’) (x’x + y’
= +
(xz+z’)
y’+ z’) (x + y + z’)
(x’ + y’ + z’)(x’ + y’ + z)(x + y’ +
= z’)(x
M .M3
+ y’.M
1
+ z)
7.M .M 6 2

= Π (1, 2, 3, 6, 7) 11
IV. Coång logic:
1. Coång NOT:
x t
x x

x
2. Coång AND:

x
x z=
y x.y y

z
x y z
0 0 0
0 1 0 Vôùi coång AND coù nhieàu ngoõ
1 0 0 vaøo,
1 1 1 ngoõ ra seõ laø 1 neáu taát caû
12
caùc ngoõ vaøo ñeàu laø 1
3. Coång OR:
x z= x
y x+y
y
x y z
0 0 0 z
0 1 1
1 0 1
Vôùi coång OR coù nhieàu ngoõ
1 1 1 vaøo,
ngoõ ra seõ laø 0 neáu taát caû
4. Coång NAND:caùc ngoõ vaøo ñeàu laø 0
x x
z=
y x.y y
x y z
z
0 0 1
0 1 1 Vôùi coång NAND coù nhieàu ngoõ
1 0 1 vaøo,
1 1 0 ngoõ ra seõ laø 0 neáu taát caû13
5. Coång NOR:
x z= x
y x+y
y
x y z
0 0 1 z
0 1 0
1 0 0
Vôùi coång NOR coù nhieàu ngoõ
1 1 0 vaøo,
ngoõ ra seõ laø 1 neáu taát caû
6. Coång XOR (Exclusive_OR):
caùc ngoõ vaøo ñeàu laø 0
x z=x x
y ⊕y
y
x y z
0 0 0 z
0 1 1
1 0 1 Vôùi coång XOR coù nhieàu ngoõ
1 1 0 vaøo, ngoõ ra seõ laø 1 neáu
14

z = x⊕ y = x y + xtoång
y = (xsoá
+ bit 1 ôû caùc ngoõ vaøo
6. Coång XNOR (Exclusive_NOR):
x z=x x
y ⊕y
y
x y z
0 0 1 z
0 1 0
1 0 0 Vôùi coång XNOR coù nhieàu ngoõ
1 1 1 vaøo, ngoõ ra seõ laø 1 neáu toång
z = x⊕ y = x y + soá
xy= bit(x1 +
ôû caùc ngoõ vaøo laø soá
y)(x + y) chaün

15
V. Ruùt goïn haøm Boole:
Ruùt goïn (toái thieåu hoùa) haøm Boole
nghóa laø ñöa haøm Boole veà daïng bieåu dieãn
ñôn- Bieåu
giaûn nhaát, saochöùa
thöùc coù cho: ít nhaát caùc thöøa
soá vaø moãi thöøa soá chöùa ít nhaát
caùc bieán.
- Maïch logic thöïc hieän coù chöùa ít nhaát
caùc vi maïch soá.
1. Phöông phaùp ñaïi soá:
Duøng caùc ñònh lyù vaø tieân ñeà ñeå ruùt
F goïn
(A, B,haøm.
C) = Σ (2, 3, 5, 6, 7)
= ABC + ABC + ABC + ABC +
ABC
= AB(C + C) + AC(B + B) +
AB(C + C)
= AB + AC + AB
= (A + A)B + AC
= B + AC 16
. Phöông phaùp bìa KARNAUGH:
a. Caùch bieåu dieãn:
- Bìa K goàm caùc oâ vuoâng, moãi oâ
vuoâng bieåu dieãn cho toå hôïp n bieán. Nhö
vaäy bìa K cho n bieán seõ coù 2n oâ.
- Hai oâ ñöôïc goïi laø keà caän nhau khi
toå hôïp bieán maø chuùng bieåu dieãn chæ
khaùc nhau oâ
- Trong 1 bieán.
seõ ghi giaù trò töông öùng cuûa
haøm Boole taïi toå hôïp đoù. ÔÛû daïng chính
taéc 1 thì ñöa caùc giaù trò 1 vaø X leân caùc
oâ, khoâng ñöa caùc giaù trò 0. Ngöôïc laïi,
daïng chính taéc 2 thì chæ ñöa giaù trò 0 vaø X.
F (A, B) = Σ (0, 2) + d(3) = ∏
* Bìa 2 bieán:
(1) . D(3)
F A F A F A
0 1 0 1 0 1
B B B
0 0 2 0 1 1 0
1 1 3 1 X 1 0 X 17
* Bìa 3 bieán:
F AB
C 0 0 1 1
0 0
0 1
2 1
6 0
4
1 1 3 7 5

F (A, B, C) = Σ (2, 4, 7) + d(0, 1) = ∏ (3,

5, 6) . D(0, 1)
F AB F AB
C 0 0 1 1 C 0 0 1 1
0 0
X 1
1 1 0
1 0 0
X 1 1
0 0

1 X 1 1 X 0 0

18
 F AB
* Bìa 4 bieán:
CD 0 0 1 1
0 0
0 1 1
4 1 0
8
0 2
0 1 5 1 9
1 3 7 3
1 1
1
1 2 6 5
1
1
1
1
* Bìa 5 bieán: 0 4 0

F A 0 1
BC0 0 1 1 1 1 0 0
DE
0 0 1 11
0 4 0 0
8 2 21 2
1 0
1
0 2 4 8 0 6
0 1 5 1 9 2 2 2 1
1 3 7 3
1
5
1 2
9 1
3 2
7
1
1
1 2 6 5
1
1 7
1 2
1 3
3 2
9
1
1
19
0 4 0 6 0 2 8
b. Ruùt goïn bìa Karnaugh:
- Lieân keát ñoâi: Khi lieân keát (OR) hai oâ
*coù
Nguyeân
giaù tròtaéc:
1 (OÂ_1) keà caän vôùi nhau treân
bìa K, ta seõ ñöôïc 1 soá haïng tích maát ñi 1
bieán so vôùi tích chuaån (bieán maát ñi laø
bieán khaùc nhau giöõa 2 oâ). Hoaëc khi lieân
keát (AND) hai oâ coù giaù trò 0 (OÂ_0) keà
caän vôùi nhau treân bìa K, ta seõ ñöôïc 1 soá
haïng toång maát ñi 1 bieán so vôùi toång
chuaån (bieán maát ñi laø bieán khaùc nhau
F AB F AB
giöõa 2 oâ).
C 0 0 1 1 C 0 0 1 1
0 0 1 1 11 0 0 0 1 1 0 0
1 1 0

BC A +B
20
 - Lieân keát 4: Töông töï nhö lieân keát
ñoâi khi lieân keát 4 OÂ_1 coù giaù trò 1
hoaëc 4 OÂ_ 0 keà caän vôùi nhau, ta seõ loaïi
ñi ñöôïc 2 bieán (2 bieán khaùc nhau giöõa 4
oâ)
F AB F AB
C 0 0 1 1 C 0 0 1 1
0 01 1 1 0 1 0 0 1 1 0
1 1 1 1 0 0 0 0

B C

21
 - Lieân keát 8: lieân keát 8 oâ keà caän
vôùi nhau, ta seõ loaïi ñi ñöôïc 3 bieán (3
bieán khaùc nhau giöõa 8 oâ)
F AB F AB
CD 0 0 1 1 CD 0 0 1 1
0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 0 0
0 0
0 0 0
0 1 1 1 1
1 1 1 1 0 0
1 1 1 1
1 1
1 1 0 0
0 0
D B

- Lieân keát 2k: khi ta lieân keát 2k OÂ_1

hoaëc 2k OÂ_0 keà caän vôùi nhau ta seõ loaïi
ñi ñöôïc k bieán (k bieán khaùc nhau giöõa 2k
oâ)
22
* Caùc böôùc thöïc hieän ruùt goïn theo
daïng S.O.P:
-- Bieåu dieãn caùc
Thöïc hieän caùc lieân
OÂ_1 keát
leân coù
bìa Karnaugh
theå coù
sao cho caùc OÂ_1 ñöôïc lieân keát ít nhaát 1
laàn; moãi lieân keát cho ta 1 soá haïng tích.
(Neáu OÂ_1 khoâng coù keà caän vôùi caùc
OÂ_1 khaùc thì ta coù lieân keát 1: soá haïng
-tích
Bieåu thöùc
chính ruùtminterm
baèng goïn coùcuûa
ñöôïc
oâbaèng
ñoù).
caùch laáy toång (OR) cuûa caùc soá hạng
tích lieân
F(A, B, keát
C) = treân.
Σ (0, 1, = A B + A C + B C +
3, 5, 6) ABC
F AB
C 0 0 1 1 ABC
0 0
1 1 1
1 0
A 1
1 1 1
B B
A C
23
C
* Caùc böôùc thöïc hieän ruùt goïn theo
daïng P.O.S:
- Bieåu dieãn caùc
Thöïc hieän caùc lieân
OÂ_0 keát
leân coù
bìa Karnaugh
theå coù
sao cho caùc OÂ_0 ñöôïc lieân keát ít nhaát 1
laàn; moãi lieân keát cho ta 1 soá haïng
-tổng.
Bieåu thöùc ruùt goïn coù ñöôïc baèng
caùch laáy tích (AND) cuûa caùc soá hạng
tổng lieân keát treân.
F(A, B, C, D) = Π (0, 4, 8, 9, 12, 13, 15)
= (C + D) (A + C) (A +
B + D)
F AB
CD 0 0 1 1
0 0 0 10 1 0 00
(A +
(C + D) 0
0 0 0 C)
1 0
1
1 (A + B +
1 24
D)
* Tröôøng hôïp ruùt goïn haøm Boole coù tuøy
ñònh: thì ta coù theå coi caùc OÂ tuøy ñònh
naøy laø OÂ_1 hoaëc OÂ_0 sao cho coù lôïi khi
lieân keát (nghóa laø coù ñöôïc lieân keát
nhieàu OÂ B,
F(A, keàC,caän Σ (0, 4, 8, 10) + d (2,
D) =nhaát)
12, 15)
= BD +CD

F AB
CD 0 0 1 1
0
0 1 1
1 1
X 0
1 CD
0
0
1 X
1
1 X 1
1
0 BD
25
A, B, C, D) = Π (0, 2, 3, 4, 6, 10, 14) . D (8, 9, 11, 12, 1
= D (B + C)

F AB
CD 0 0 1 1
0 0
0 1
0 1
X 0
X D
0
0 X X
1
1 0 X
(B +
1
1 0 0 0 0 C)
0

26
* Chuù yù:
- Öu tieân lieân keát cho caùc oâ chæ coù 1
kieåu lieân keát (phaûi laø lieân keát coù nhieàu
oâ nhaát).
- Khi lieân keát phaûi ñaûm baûo coù chöùa ít
nhaát 1 oâ chöa ñöôïc lieân keát laàn naøo.
- Coù theå coù nhieàu caùch lieân keát coù keát
quaû töông ñöông nhau
-Vd:
Ta Ruùt goïntuøy
coi caùc caùcñònh
haømnhö laø nhöõng oâ ñaõ
F1(A,keát
lieân B, C, D) = Σ (1, 3, 5, 12, 13, 14, 15) + d
roài.
(7, 8, 9)

F2(A, B, C, D) = Π (1, 3, 7, 11, 15) . D(0, 2, 5)

F1(A, B, C, D, E) = Σ (1, 3, 5, 7, 12, 14, 29, 31)

+ d (13, 15, 17,
19, 20, 21, 22, 23)
F2(A, B, C, D, E) = Π (0, 8, 12, 13, 16, 18, 2728,
30)
 VI. Thöïc hieän haøm Boole baèng coång
logic:
1. Caáu truùc coång AND _ OR:
Caáu truùc AND_OR laø sô ñoà logic thöïc
hieän cho haøm Boole bieåu dieãn theo
daïng toång caùch tích (S.O.P)
F(A, B, C, D) = A B D + C D

B F(A, B, C,
D)
C
D

AND 0R
28
2. Caáu truùc coång OR _ AND :
Caáu truùc OR_AND laø sô ñoà logic thöïc
hieän cho haøm Boole bieåu dieãn theo
daïng tích caùch toång (P.O.S).
F(A, B, C, D) = (A + D) (B + C+ D)

A
B F(A, B, C,
D)
C

OR AND
29
Caáu truùc toaøn coång NAND:
Caáu truùc NAND laø sô ñoà logic thöïc hieän
cho haøm Boole coù bieåu thöùc laø daïng buø
cuûa 1 soá haïng tích.
ñònh lyù De-Morgan ñeå bieán ñoåi soá haïng toång th
- Coång NOT cuõng ñöôïc thay theá baèng
coång NAND
F(A, B, C, D) = ABD + CD

= ABD . CD

B F(A, B, C,
D)
C
D
30
 F(A, B, C, D) = (A + D) (B + C+ D)

= AD . BCD

A
B F(A, B, C,
D)
C

31
- Trong thöïc teá ngöôøi ta chæ söû duïng 1 loaïi
coång NAND 2 ngoõ vaøo; khi ñoù ta phaûi bieán
ñoåi bieåu thöùc sao cho chæ coù daïng buø treân 1
soá haïng tích chæ coù 2 bieán
F (A, B, C, D) = A B D . C D

= ABD . CD

B F(A, B, C,
D)
C
D

32
Caáu truùc toaøn coång NOR:
Caáu truùc NOR laø sô ñoà logic thöïc hieän
cho haøm Boole coù bieåu thöùc laø daïng buø
cuûa 1 soá haïng toång.
ñònh lyù De-Morgan ñeå bieán ñoåi soá haïng tích tha
- Coång NOT cuõng ñöôïc thay theá baèng
coång NOR
F(A, B, C, D) = ABD + CD

= (A + B + D) + (C + D)
A

B F(A, B, C,
D)
C
D

33
F(A, B, C, D) = (A + D) (B + C) (C + D)
= (A + D) + (B + C) + (C
+ D)
= (A + D) + (B + C) + (C
+ D)

A
F(A, B, C,
B D)
C
D

34