‫اصول عكسبرداري پرتره‬

‫پرتره از آغاز اختراع عكاسي تاكنون تغييرات فراواني پيدا كرده است‪ .‬براي گرفتن يك پرتره خوب بايد‬
‫موارد زير را مد نظر داشته باشيد‪:‬‬
‫‪ -1‬صورت و خصوصيات صورت مدل را تجزيه و تحليل كرده و بهترين حالت صورت را براي‬
‫عكاسي درنظر بگيريد‪ .‬براي اين كار مدل را بررسي كنيد‪ ،‬اول با او صحبت كرده تا بتوانيد بهترين‬
‫حالتي كه معايب او به نظر نرسد را انتخاب كنيد‪ .‬به عنوان مثال اگر كسي داراي چانه چاق مي‌باشد نبايد‬
‫سر خود را به پايين بياورد‪.‬‬

‫‪ -2‬يكي از مهمترين وسايلي كه براي عكسبرداري پرتره مورد نياز است استفاده از عدسي‌هاي خاص‬
‫پرتره مي‌باشد كه ويژگي‌ نرم‌كردن تصوير را دارا مي‌باشند‪ .‬اين ويژگي را نبايد با واضح نبودن عكس به‬
‫دليل ناميزان بودن عدسي اشتباه گرفت‪ .‬اين عدسي‌ها خطوط چهره مثل چين و چروك را محو مي‌كنند‪.‬‬
‫البته لزم به توضيح است كه گاهي اوقات عكاس پرتره ممكن است بخواهد به عمد‪ ،‬چين و چروك پوست‬
‫را بيشتر هم نشان بدهد‪.‬‬

‫عدسي‌هاي نرم‌كننده قابل كنترل بوده و مي‌توان شدت نرمش را كنترل كرد‪ .‬اين عدسي ها بيشتر در‬
‫دوربين‌هاي قطع بزرگ قابل استفاده مي‌باشند‪ .‬اگر از دوربين‌هاي قطع كوچك استفاده مي‌كنيد براي اعمال‬
‫اين ويژگي از شيشه‌هاي مخصوصي استفاده كنيد كه مانند فيلتر بر روي عدسي بسته مي‌شوند و با شكست‬
‫نور نرمي را ايجاد مي‌كنند‪ .‬به اين شيشه‌ها ((فيلتر نرم‌كننده)) يا پخش كننده مي‌گويند‪.‬‬

‫‪ -3‬گرفتن پرتره در فاصله نزديك باعث اعوجاج و كج‌شكلي مي‌شود‪ .‬لذا نبايد بيشتر از ‪ 5/1‬متر به مدل‬
‫نزديك شد‪ .‬بنابراين بايد از عدسي‌هايي استفاده كنيد كه فاصلة كانوني بلندتري دارند تا بدون نزديك‌شدن به‬
‫مدل‪‌ ،‬نماي درشتي از چهره‌اش برداريد‪ .‬بهترين لنز براي عكاسي پرتره‪ ،‬لنزي است كه فاصله كانوني آن‬
‫دو برابر فاصله كانوني لنز نرمال ‌باشد‪ .‬به عنوان مثال در يك دوربين ‪ 35‬ميليمتري‪ ،‬يك عدسي با فاصلة‬
‫كانوني ‪ 85‬تا ‪ 135‬ميلي‌متر براي پرتره مناسب است‪.‬‬

‫تاثير لنز وايد در عكسبرداري پرتره‬

‫‪ -4‬نوع و اندازه دوربين براي عكاسان حرفه‌اي كه عكس را روتوش مي‌كنند بسيار مهم است‪ .‬در‬
‫كادرهاي كوچك مانند دوربينهاي ‪ 135‬امكان روتوش نگاتيو براحتي وجود ندارد‪ .‬همچنين هنگام استفاده‬
 ‫از دوربينهاي ديجيتال‪ ،‬هرچه رزولوشن سنسور بيشتر باشد‪ ،‬براي عكاسي پرتره مناسبتر است‪.‬‬
‫‪ -5‬زمينه بايد متناسب با موضوع باشد‪.‬‬
‫‪ -6‬دوربين بايد در جايي تعبيه شود كه بتواند مناسب‌ترين زاويه‌ها را دارا باشد‪.‬‬
‫‪ -7‬فاصله طوري تنظيم شود و ديافراگم تا جايي بسته شود كه نقاط اصلي موضوع كه مد نظر عكاس‬
‫است‪ ،‬در داخل ميدان وضوح واقع شود‪.‬‬

‫تاثير تغيير عمق ميدان وضوح‬

‫‪ -8‬سوژه نبايد تا آماده‌ شدن عکاس تکان بخورد‪ .‬در زمان‌هاي قديم كه حساسيت شيشه‌هاي عكاسي كم بود‬
‫از آلتي براي نگهداري و ثابت نگه‌داشتن موضوع استفاده مي‌كردند‪ .‬بايد دقت كرد كه سوژه با‬
‫تكان‌خورد از ميدان وضوح خارج نشود‪ .‬در صورت استفاده از دوربين‌هاي انعكاسي سوژه دائماً در‬
‫منظره ياب ديده مي‌شود و تغيير وضوح آن مشخص است‪.‬‬

‫‪ -9‬نورسنجي از مواردي است كه دقت بسيار زيادي را مي‌خواهد‪ .‬نور بايد به قدر كافي به فيلم بتابد‪ .‬اگر‬
‫موضوع نمي‌تواند بي‌حركت باشد بهتر است با ديافراگم بازتري عكس گرفت تا با سرعت عكسبرداري‬
‫بال از تكان‌‌خوردگي موضوع جلوگيري شود؛ مانند پرترة كودكان‪.‬‬

‫‪ -10‬نور بي‌شك از مهمترين مسئله‌اي است كه عكاس با آن روبروست‪.‬‬

‫به‌طور كلي دو نوع نور وجود دارد‪.‬‬

‫‪ -1‬نور عمومي كه همه‌جاي مدل را در روشنايي لطيف قرار مي‌دهد‪.‬‬

‫‪ -2‬نور اختصاصي كه فقط به نقاط لزم تابانده مي‌شود‪.‬‬

‫نور عمومي به تنهايي موضوع را تخت و مسطح نشان مي‌دهد‪ .‬بهتر است نور اختصاصي براي القاي‬
‫عمق و بُعد استفاده ‌شود‪ .‬مي‌توان به وسيلة كاغذ يا پارچة سفيد سايه‌ها و انعكاس‌هاي دلخواه را به وجود‬
‫آورد‪ .‬قابل ذكر است كه در عكاسي سياه و سفيد تلفيق دو نور مصنوعي و نور طبيعي مانعي ندارد‪ .‬اما‬
‫در عكاسي رنگي به علت تأثيرات آبي و زرد موجود در اين نورها بايد نورسنجي بسيار دقيقي انجام شود‬
‫و از يك نوع نور (مصنوعي يا طبيعي با كلوين يكسان) استفاده شود‪.‬‬
 ‫نورپردازي پرتره‪:‬‬

‫‪ -1‬نور روبرو‪ :‬تصويري كاملً مسطح و بي‌عمق ايجاد مي‌كند‪.‬‬

‫نور روبرو‬

‫‪ -2‬نور مايل‪ :‬برجستگي‌ها را بهتر نشان مي‌دهد ولي قسمتي ازچهره در تاريكي است‪.‬‬

‫نور مايل‬

‫‪ -3‬نور مماس‪ :‬براي برخي از حالت‌هاي چهره در وضع نور مايل مي‌توان چنان پيش رفت تا نيمي از‬
‫صورت را روشن كند و با آن مماس شود‪.‬‬
 ‫نور مماس‬

‫‪ -4‬نور پايين‪ :‬از پايين به موضوع مي‌تابد و حالت خاصي را به چهره مي‌بخشد كه بيشتر براي ايجاد‬
‫جلوه هاي ويژه نوري كاربرد دارد‪ .‬در اين حالت سوژه كمي ترسناك بنظر مي رسد‪..‬‬

‫شرايط موضوع‪:‬‬

‫صورت گرد يا چاق‪ :‬سوژه را نسبت به دوربين در حالت سه چهارم ‌رخ قرار دهيد‪ ،‬از نورپردازي كوتاه‬
‫استفاده نماييد‪ ،‬زاويه دوربين را كمي بال ببريد‪.‬‬

‫صورت لغر‪ :‬سوژه را تمام رخ قرار دهيد‪.‬‬

‫صورت پرچين‪ :‬از نورپردازي مات و روبرو استفاده نماييد‪.‬‬

‫صورت لك‌دار يا با اثر سوختگي‪ :‬نواحي داراي مشكل را در سايه قرار دهيد يا موقعيت سوژه را طوري‬
‫قرار دهيد كه مشكل در عكس ديده نشود‪.‬‬

‫بيني بزرگ‪ :‬كمي چانه را بال ببريد‪ ،‬لنز دوربين را در راستاي بيني قرار دهيد‪.‬‬

‫بيني كوچك‪ :‬لنز دوربين را نسبت به بيني با زاويه نگه داريد‪.‬‬

‫فك مستطيلي‪ :‬از حالت سه چهارم ‌رخ استفاده كنيد‪ ،‬زاويه دوربين را بالتر ببريد‪.‬‬

‫غبغب‪ :‬گردن را بكشيد‪ ،‬سر سوژه را به طرف دوربين كج كنيد‪.‬‬

‫چشم‌هاي غير هم اندازه‪ :‬چشم بزرگتر را نزديك به دوربين و چشم ديگر را در سايه قرار دهيد‪.‬‬

‫چشم‌هاي گودافتاده‪ :‬نور را روبروي چشم‌ها بتابانيد‪.‬‬

‫پلك‌زدن‪ :‬عكس را بلفاصله بعد از يك پلك‌زدن بگيريد‪.‬‬

‫گوش بزرگ‪ :‬موقعيت سوژه سه چهارم ‌رخ‪ ،‬فقط يك گوش را نشان دهيد‪ .‬گوش ديگر را در سايه قرار‬
‫دهيد‪ ،‬با عينكي با فريم خالي عكس بگيريد‪ ،‬عينك را در موقعيت دور از نورها قرار دهيد‪ ،‬ارتفاع نور را‬
‫زياد كرده و يا از بازتاب سقف استفاده نماييد‪.‬‬
‫موي تيره‪ :‬بررسي كنيد كه پس‌زمينه در موها محو نمي‌شود‪ ،‬از نور جداگانه مخصوص موها استفاده كنيد‬
‫تا موها برق بزند‪.‬‬

‫موقعيت مردان‪ :‬بالي سر را به طرف شانه دورتر متمايل كنيد‪.‬‬

‫موقعيت زنان‪ :‬بالي سر را به طرف شانه نزديك‌تر متمايل نماييد‪ (.‬البته براي زنان از هر دوي اين‬
‫موقعيت‌ها مي‌توان استفاده نمود‪).‬‬

‫در مورد دستها‪ :‬هيچگاه نواحي صاف دست را نشان ندهيد‪ ،‬لبه‌هاي انگشتان را نشان دهيد‪.‬‬

‫انگشتان نبايد در مقابل لنز قرار گيرند‪.‬‬

‫انگشتان را در تمام مفاصل كمي خم كنيد‪.‬‬

‫دست مردان بهتر است بسته‌تر و دست زنان بازتر باشد‪.‬‬

‫انگشتان را در هم نپيچيد‪.‬‬

‫سر را در حالت تكيه داده به مشت قرار ندهيد‪.‬‬

‫گرفتن عكس گروهي‪:‬‬

‫به عنوان يك قاعدة كلي‪ ،‬در عكس بايد طيف يكنواختي در گروه ديده شود‪ ،‬هم از لحاظ شرايط فيزيكي‬
‫گروه و هم شرايط بصري‪.‬‬

‫تمام افراد گروه بهتر است داراي طيف يكنواختي از رنگها باشند‪ ،‬طيف گرم يا سرد‪.‬‬
‫افرادي كه رنگهاي روشن و درخشان پوشيده‌اند بايد در ميانه گروه قرار گيرند‪.‬‬

‫مردان را كمي بلندتر از زنان قرار دهيد‪.‬‬

‫ارتفاع قدها را به صورت منظم و به ترتيب تنظيم كنيد‪.‬‬

‫يكبار افراد گروه را بر اساس ارتباطشان با يكديگر قرار داده و بار ديگر مردان را در يك سمت و زنان‬
‫را در سمت ديگر كادر قرار دهيد‪.‬‬

‫استقرار باز به عكسي مي‌گويند كه بين افراد فاصلة فيزيكي يا بصر باشد‪ .‬استقرار بسته به عكسي گفته‬
‫مي‌شود كه بعضي از قسمت افراد در عكس روي هم بيفتد و فاصلة بصري بين آنها نباشد‪ .‬با تركيب‬
‫استقرار باز و بسته در گروههاي بزرگ مي‌توان عكسهاي جالبي گرفت‪.‬‬
 ‫يك نمونه عكس گروهي با استقرار بسته‬

‫پيشنهاداتي براي نورپردازي‬

‫حالت تصوير را با نورپردازي هماهنگ نمائيد‪.‬‬

‫نورپردازي بال (‪ :)High key‬القاي شادي‪ .‬در اين حالت اكثر قسمتهاي تصوير و سوژه روشن است‪.‬‬

‫نور پردازي ‪Highkey‬‬

‫نورپردازي كم (‪ :)Low key‬القاي غم و حالت درام‪ .‬در اين حالت كنتراست نورپردازي بال مي باشد‪.‬‬
 ‫نورپردازي ‪Lowkey‬‬

‫مثالي براي نحوة نورپردازي بال ‪:‬‬

‫● ميزان نور اصلي و نورپركننده را به هم نزديك كنيد (نسبت ‪ 1:1‬يا حداكثر ‪1:2‬‬

‫● لباس روشن‪ ،‬زمينة روشن‪.‬‬

‫● بدون سايه‪.‬‬

‫● نور را بر اساس مركز زمينه تنظيم كرده و نور زمينه را يك گام بالتر از نور اصلي قرار دهيد‪.‬‬

‫● سوژه بايد در ميانه راه بين زمينه تا دوربين قرار گيرد‪.‬‬

‫● نور اصلي بايد از دو منبع چتري با قدرت مساوي و در حالت تركيبي باشد‪.‬‬

‫با توجه به مطالب گفته شده‪:‬‬

‫الف‪ -‬اگر از يك لمپ استفاده كنيد جزييات چهره مشخص مي‌باشد و با كمك صفحات منعكس‌كننده يا نور‬
‫يك پنجره مي‌توان سايه‌هاي شديد را مليم كرد‪.‬‬

‫ب‪ -‬در پرتره با دو لمپ در صورتي كه از يك صفحه منعكس‌كننده استفاده كنيد مي‌توانيد تصويري با‬
‫عمق و برجستگي ايجاد كنيد‪ .‬مهم ايجاد تعادل بين اين دو نور مي‌باشد‪ .‬نبايد نورها با هم مساوي باشند‬
‫بلكه يكي بر ديگري برتري داشته باشد‪.‬‬
 ‫نورپردازي با دو لمپ‬

‫ج‪ -‬در پرتره با سه لمپ‪ ،‬يك نور را نور اصلي‪ ،‬يك نور را نور پر كننده و نور سوم را از بال براي‬
‫كتفها و مو قرار دهيد‪.‬‬

‫مثالي از نورپردازي با سه لمپ‬