Professional Documents
Culture Documents
Chromatic Aberration
هنگامي كه نور سفيد از منشور عبور ميكند به رنگهاي هفتگانه شكسته ميشود.علت اين امر تفاوت
ضريب شكست براي طول موجهاي مختلف نور است .ضريب شكست شيشه لنز نيز براي رنگهاي
مختلف با طول موج هاي مختلف ،متفاوت است .اين مسئله در كناره هاي تصوير نسبت به مركز آن
شديد تر است( .يعني مشكل در كناره هاي لنز نسبت به مركز بيشتر است).
دو نوع اعوجاج رنگي در لنز وجود دارد:
اصول كلي اين روش انتخاب رنگهاي مزاحم و كاهش اشباع آنها در تصوير نهايي است:
ابتدا يك ليه تنظيمي از نوع Hue/Saturationايجاد كنيد.
()Layer > New Adjustment layer > Hue/Saturation
سپس در صفحه تنظيم ، Hue/Saturationاز منوي Editرنگ Cyanرا انتخاب مي كنيم تا اشباع
آنرا كم كنيم.اما چون ممكن است رنگ فيروزه اي كه در تصوير مورد نظر ما ايجاد مشكل كرده با اين
رنگ انتخابي فرق داشته باشد ،براي دقت بيشتر روي تصوير مي رويم و با ابزار EyeDropper
رنگ فيروزه اي موجود در اطراف چراغهاي روي ديوار را انتخاب مي كنيم.
خب ،قبل از تغيير اشباع اين رنگ،مي توانيم بازهم دقيقتر عمل كنيم.اگر دقت كنيد در اطراف چراغ،
طيفي از چند رنگ فيروزه اي وجود دارد.براي آنكه همه آنها را با هم انتخاب كنيم كافيست كه در صفحه
تنظيم Hue/Saturationروي ايكون EyeDropperبا علمت مثبت كليك كرده ورنگهاي ديگر
طيف فيروزه اي موجود در اطراف چراغ را نيز به انتخاب قبلي اضافه كنيم.هرجا به اشتباه رنگ
ناخواسته اي را انتخاب كرديد با كليك روي آيكون EyeDropperباعلمت منفي ،آن رنگ را از
انتخاب خارج نماييد.
حال با استفاده از لغزنده Saturationاشباع اين رنگها را در تصوير كم كنيد تا مناطق مورد نظرتان
اصلح شود.
اين كار را با رنگ قرمز (چرا كه در اين تصوير ما اين رنگها نيز ايجاد هاله هاي مزاحم كرده اند)
تكرار كنيد.براي دقت بيشتر بهتر است كه در مورد هر رنگ يك ليه تنظيمي جديد بسازيد و اصلح
مورد نظر را انجام دهيد.
ممكن است سوال كنيد كه اگر اين اصلحات روي رنگهاي ديگر تصوير اثر گذاشتند چه بايد كرد؟
در اين صورت مي توان ليه تنظيمي مورد نظر را انتخاب كرد و سپس با رنگ سياه روي مناطقي كه
نميخواهيم اين ليه روي آنها تاثير داشته باشد رنگ كنيم.با اين كار تاثير اين اصلح ،فقط منحصر به
مناطق مورد نظر شما ميشود.
همانگونه كه توجه كرديد ،با اين روش توانستيم رنگهاي نواحي اعوجاج رنگي را كمرنگ كنيم تا كمتر
جلب توجه كنند ،اما اين هاله ها حذف نشدند و در تصوير نهايي بصورت هاله هاي خاكستري ديده
ميشوند.در نتيجه بعلت وجود همان هاله هاي كمرنگ ،تصوير غير شارپ بنظر مي رسد.البته مي توان
با روشهاي ديگري در فتوشاپ اين مناطق را حذف نمود(مثل با استفاده از Paintbrushو يك رنگ
مجاور هاله وحالت Colorدر رنگ آميزي ) اما اين روشها بسيار وقت گير،غير دقيق و بالطبع دل
آزار! خواهند بود.
روش دوم
ابزاري بنام Picture Windowوجود دارد كه يكي از امكانات آن تصحيح اعوجاج رنگي تصاوير
است.مكانيسم عمل اين ابزار جالب است :اشكال CAبعلت تفاوت بين محل فوكوس و در نتيجه
بزرگنمايي رنگهاي مختلف رخ ميدهد و اين مسئله در مركز تصوير تقريبا ناچيز و در كناره هاي آن
حداكثر است.اين ابزار مركز تصوير را در نظر ميگيرد و ميزان بزرگنمايي رنگهاي قرمز و آبي را در
اطراف اين نقطه يكسان ميكند.رنگ سبز را ثابت در نظر ميگيرد چرا كه چشم انسان بيشترين حساسيت
را نسبت به رنگ سبز داشته و اكثريت لنزها از لحاظ رنگ سبز مشكلي ندارند.در حقيقت محل فوكوس
دو رنگ آبي و سبز را با رنگ سبز يكسان سازي مي نمايد.
براي استفاده از اين ابزار كه رايگان نيست اما يك نسخه آزمايشي 30روزه دارد ،بهتر است با تصوير
اصلي ( قبل از برش) عمل نماييد تا مركز تصوير مشخص باشد.البته اگر مركز را دقيقا بدانيد ميتوانيد
هنگام كار ،محل مركز را به نرم افزار معرفي نماييد .پس از دانلود و نصب اين نرم افزار ،تصوير
مورد نطرتان را باز كنيد .سپس از منوي
به وضوح مي توان بهبود قابل توجه آنرا مشاهده كرد.تمام هاله هاي رنگي از بين رفته اند.اگر اين
تصوير را با تصوير قبلي (روش فتوشاپ ) مقايسه نماييد،متوجه مي شويد كه در روش فتوشاپ فقط
توانستيم هاله هاي رنگي را تا حد امكان كمرنگ كنيم اما در اينجا اين هاله ها حذف شده اند و در نتيحه
تصوير شارپتر شده است.
براي استفاده از اين ابزار توجه به نكات زير لزم است:
• اگر در تصويرتان غبار يا آثار ناخواسته ديگري وجود دارد ابتدا سعي كنيد با فتوشاپ آنها را اصلح
نماييد چراكه اعوجاج رنگي در اطراف تمام اين نقاط نيز ايجاد ميشود و بهتر است كل آنها را حذف
نماييد.
• حتما از پنجره پيش نمايش( ) Previewاستفاده نماييد.چرا كه در اين روش بايد خودتان ميزان
تغييرات را تنظيم كنيد و اين ميزان در مورد تصاوير مختلف و لنزهاي مختلف ،متفاوت است.
• ابتدا رنگ قرمز را تنظيم نماييد تا هاله هاي رنگي قرمز/سبز فيروزه اي از بين برود.سپس رنگ آبي
را تنظيم نماييد تا هاله هاي آبي/زرد حذف شوند.وقتي اين دو رنگ را با هم تنظيم كنيد ،هاله هاي
سبز/بنفش نيز از بين خواهند رفت.
نكته جالب در مورد اين نرم افزار آنست كه معمول مشكل اعوجاج رنگي همراه با barrel lens
distortionنيز هست كه اين مشكل را نيز ميتوان با اين نرم افزار حل كرد:
Transformation > Geometry > Lens Distortion
روش سوم:
اصول روش سوم نيز مانند روش قبلي است با اين تفاوت كه امكان كنترل دقيقتري براي تغييرات جداگانه
3كانال رنگ فراهم مينمايد.
يكي از بهترين و عجيبترين plug-inهايي كه براي فتوشاپ وجود دارد ،ابزاري است بنام
Panorama toolكه توسط پروفسور هلموت درچ ( )Helmut Derschنوشته شده است.عليرغم
امكانات جالب و هوشمندانه اي كه در اين plug-inوجود دارد ،ابزاريست رايگان و قابل دانلود از اين
آدرس
پس از دانلود اين ابزار بايستي خودتان فايلهاي آنرا در جاي لزم كپي كنيد:
ابتدا فايل Pano.dllرا در شاخه Windows/systemكپي كنيد.سپس فايلهاي plug-inموجود در
فولدر Photoshop-pluginرا در شاخه
Program Files\Adobe\Photoshop\Plug-Ins\Filters
كپي نماييد.حال وارد فتوشاپ شويد و در منوي فيلتر بايد panorama toolرا ببينيد.البته اين plug-in
قابليتهاي بسيار فراوان و جالبي دارد كه ما در اين نوشتار فقط به قابليت تصحيح اعوجاج رنگي آن مي
پردازيم كه در زير منوي Panorama tools>Correctقرار دارد.
تصوير را در فتوشاپ باز كنيد.در اينجا نيز بايد از تصوير اصلي خود و قبل از عمل Cropاستفاده
كنيد .از منوي Filterوارد Panorama tool > Correctشويد .همانطور كه گفتيم در اكثر اوقات
اشكال CAبه صورت شعاعي و از مركز به اطراف تشديد مي شود پس در صفحه Correct Option
گزينه Radial Shiftرا انتخاب كنيد.
حال گزينه Optionجلوي Radial Shiftرا انتخاب كنيد تا وارد صفحه بعد شويد.
در اين صفحه 3رنگ اصلي را همراه با چهار شاخص قابل تنظيم كه از چپ به راست a ، b ،cو
dناميده مي شوند،مشاهده مي كنيد.در حقيقت با مقدار دهي به اين 4ضريب از طريق همان فرمول بالي
اين صفحه ،تغيير مورد نظر در صفحه اعمال ميشود.براي تصحيح بهم ريختگيهايي مانند Barrel
Distorsionيا Fish Eyeبايد مقدار دهي هر 3رنگ يكسان باشد و فقط تفاوتها در مقدار 4ضريب
است كه حتي بسته به لنز و فاصله كانوني آن فرق ميكند.
بدون اينكه زياد وارد بحث تئوري شويم ،به همين مقدار بسنده مي كنيم كه براي تصحيح اعوجاج رنگي
بايد مقادير متفاوتي به 3رنگ بدهيم تا با ايجاد يك جابجايي شعاعي در آن رنگ خاص ،مشكل اعوجاج
رنگي حل شود .در حقيقت ميتوان با دادن مقادير متفاوت به اين ضرايب مستقل ،نتيجه يك تابع چند جمله
اي را كنترل كرد كه همانا محل 3كانال رنگي است.و همانطور كه گفتيم اگر مقادير داده شده براي 3
رنگ يكسان باشد و فقط ضرايب 4گانه را متفاوت انتخاب كنيم مي توانيم ساير مشكلت تصوير مانند
Barrel Distortionرا اصلح نماييم.
حال مجددا همان تصوير را با اين روش اصلح ميكنيم.
ابتدا به اين قسمت كوچك از تصوير اصلي دقت كنيد:
با دقت به اين قسمت از تصوير مشخص ميشود كه كانال رنگ قرمز به سمت مركز تصوير و كانال
رنگ فيروزه اي( فيروزه اي معادل رنگ Cyanاست كه با رنگ سبز متفاوت است) به سمت خارج
تصوير منحرف شده است.معناي اين حرف اينست كه كانال رنگ قرمز نسبت به كانالهاي رنگ آبي و
سبز بايد كمي به سمت خارج منحرف شود.براي اين تغيير ميتوانيم در صفحه تنظيم تابع و روبروي
رنگ قرمز ضريب dرا تغيير دهيم.حتما ميپرسيد چرا ضريب d؟
در ساده ترين و شايع ترين مورد اشكال اعوجاج رنگي ،تغيير همين ضريب dمشكل را حل مي كند.اما
در مورد برخي لنزها (بخصوص لنزهاي دوربينهاي 35ميليمتري فول فريم) بايستي هر دو ضريب dو
cرا تغيير داد.
خب ،عدد 1.05را براي ضريب dوارد ميكنيم و نتيجه كار را بررسي ميكنيم:
مشخص است كه كانال قرمز به سمت خارج منحرف شده و رنگ فيروزه اي به سمت داخل.يعني جهت
تصحيح ما درست بوده ولي كمي بيش از حد لزم است.با كمي سعي و خطا عدد كوچكتر 1.015را
وارد مي كنيم:
حال ديگر هر 3كانال رنگي با همديگر تطابق داشته وتصوير اصلح شده است.تصوير اصلح شده
كامل را در زير مي بينيد:
همانطور كه مشاهده ميشود ،اشكال اعوجاج رنگي تصوير بخوبي اصلح شده است و تصوير بسيار
شارپ شده است.البته در هنگام اصلح تصاوير بايد از تصاوير اصلي ،غير فشرده و با سايز بزرگ
استفاده كنيد تا اشكالت و اثرات مصنوعي در تصويرتان ايجاد نشود.
نكاتي كه بايد در هنگام استفاده از اين ابزار به آن توجه كنيد:
• در مورد مثال فوق ،ما مي توانستيم بجاي تغيير كانال رنگ قرمز ،دو كانال رنگ آبي و سبز را تغيير
دهيم تا با آن هماهنگ شود.البته تغيير بايد در جهت مخالف انجام مي شد.يعني مقادير منفي به ضرايب d
در دو كانال بدهيم.اما همانگونه كه قبل اشاره شد ،بعلت حساسيت بالي چشم به رنگ سبز ،معمول
سازندگان لنز بيشترين دقت را روي اين كانال دارند ولنزها از بابت اين كانال مشكلي ندارند.پس بهتر
است تا حد امكان در ويرايشها ،كانال رنگ سبز را ثابت نگهداريم.
• روش كار روشي است بر پايه سعي و خطا .اما مهمترين مزيت آن كنترل فوق العاده زياد بر نتيجه كار
است.بايستي مرتبا تغييرات را انجام داده و نتيجه را بررسي كنيد و به تغييرات انجام شده دقت كنيد تا
جهت حركت ونيز مقدار تغيير را بدرستي دريابيد.اگر چنانچه با ضريب dبه نتيجه نرسيديد در مرحله
بعد ضريب cرا تغيير دهيد.
• معمول يك لنز خاص در يك فاصله كانوني ،اعوجاج رنگي خاص و ثابتي دارد.پس مي توانيد در
فواصل كانوني مشكل دار لنزتان ،اعداد اصلحي براي ضرايب را مشخص كرده وسپس از طريق دكمه
Saveدر صفحه Correct Optionآنرا ذخيره كرده و در آينده براي عكسهايتان براحتي آنرا Load
و به سرعت استفاده نماييد.بياد داشته باشيد كه در مورد هر لنز ،بايد فيلتر جداگانه اي بسازيد.
• در مثال فوق يك اعوجاج رنگي قرمز -فيروزه اي داشتيم كه بيشتر در لنزهاي Nikonقديمي ديده مي
شود.اين نوع اشكال با تغيير كانال قرمز قابل اصلح است.برخي لنزهاي جديد اعوجاج رنگي بنفش-سبز
دارند.در اين موارد بايد ضريب dرا براي هردو كانال قرمز و آبي تغيير دهيم.در اعوجاج رنگي آبي-
زرد فقط كافيست كه كانال آبي را تغيير دهيم.در يك نوع ديگر اعوجاج رنگي ،رنگهاي كانالهاي آبي و
قرمز در جهت مخالف همديگر حركت مي كنند كه آنرا اعوجاج رنگين كماني مي نامند .در اين موارد
بايد ضريب dاين دو كانال را در جهت مخالف هم تغيير دهيد (يكي مثبت و يكي منفي).
• براي ايجاد دقت بيشتر در كاركرد اين ابزار ،در صفحه ، correct optionروي گزينه Prefو در
صفحه بعد روي گزينه moreكليك كنيد تا صفحه زير ظاهر شود:
در اين صفحه مي توانيد دقت كار نرم افزار را تعيين نماييد.هرچه گزينه هاي پايينتر را انتخاب كنيد دقت
كار بيشتر و سرعت كمتر ميشود.عموما بهتر است كه در مرحله آزمون و خطاي اوليه ،از دقت كم ودر
مرحله نهايي از دقت بال استفاده شود.
خوب ،هر سه روش را با هم مرور كرديم.به نظر مي آيد كه روش فتوشاپ را بايد تقريبا فراموش كنيم،
مگر در مواقعي كه به ابزار ديگري دسترسي نداريم.روش دوم روشي بسيار خوب بوده و به آساني قابل
انجام است و توسط خيلي از عكاسان حرفه اي توصيه شده است.البته نرم افزار Picture Window
رايگان نبوده و فقط يك دوره 30روزه براي ارزيابي دارد .نرم افزارهايي مشابه Picture Window
نيز با امكان اصلح اعوجاج رنگي وجود دارند اما اكثر منابع ،اين نرم افزار را توصيه مي كنند.
ابزار Panorama toolرايگان است وبراي شما حداكثر كنترل را فراهم مي كند .تقريبا مي توان گفت
كه هيچ گونه اعوجاج رنگي وجود ندارد كه با اين ابزار قابل اصلح نباشد.همچنين امكان كاليبره كردن
لنزها در فواصل كانوني مختلف را داشته تا در تصاوير آينده براحتي قابل بكارگيري باشد.
هر دو روش دوم وسوم امكان اصلح ساير بهم ريختگيها مانند Barrel Distortionرا داشته و البته
Panorama toolدر اين زمينه قويتر است.
اين نوشتار كمي طولني شد.اما فكر مي كنم در اين زمينه تاكنون منبع فارسي كاملي وجود نداشته است و
اين نوشته شايد بتواند به عنوان يك منبع براي اصلح نرم افزاري اعوجاج رنگي بكار رود.در منابع
لتين نيز من منبعي پيدا نكردم كه روشهاي مختلف را با هم مقايسه كند و برتريها و مزاياي آنها را
توضيح دهد.