‫نتيجه‌گيري‬

‫در اقتصاد ايران به عنوان يك كشور در حال توسعه تشكيل سرمايه مهمترين عامل رشد و‬

‫توسعه اقتصادي است‪ .‬مي‌توان گفت يكي از نتايج مهم سرمايه همان سپرده‌هاي افراد نزد‬

‫بانك‌هاست كه به عنوان نماينده پس‌انداز جامعه محسوب مي‌شود‪ .‬جهت جذب سپرده‌ها از او در‬

‫اقتصاد ايران بايستي عوامل مؤثر بر آن را بررسي نماييم‪ .‬براي رسيدن به اين هدف براساس‬

‫تحقيقات انجام شده در اين رابطه عواملي همچون تحولت اجتماعي‪ ،‬سياسي و اقتصادي بعد از‬

‫انقلب از قبيل‪ :‬جنگ تحميلي‪ ،‬تحريم‌هاي اقتصادي‪ ،‬سياست‌هاي پولي و بانكي دولت‪ ،‬تحول‬

‫نظام بانكي كشور به باندكداري بدون ربا و … بر روي حجم و نحوه سپرده‌گذاري مردم موثر بوده‬

‫است‪ .‬علوه بر آن پاره‌اي از متغيرهاي كلن اقتصادي از قبيل‪ :‬تورم‪ ،‬درآمد سرانه نرخ ارز سر‬

‫همچنين متغيرهاي بانكي از قبيل نرخ سود سپرده‌ها‪ ،‬تعداد شعب و نحوه مديريت بانك‌هاي‬

‫تجاري از اهميت خاص برخوردار بوده‌اند‪ .‬در خصوص مانده سپرده‌هاي بانك سپه نيز اين عوامل‬

‫اثرگذار بوده‌اند‪.‬‬

‫در مدل سپرده‌هاي بانك‌هاي تجلري مشاهده مي‌كنيم كه هرگاه درآمد سرانه افراد‬

‫افزايش يافته بر حجم سپرده‌هاي بانكي هم افزوده شده است‪ .‬مي‌توان گفت به دليل اينكه‬

‫قدرت خريد آنها افزايش پيدا كرده است در نتيجه سهم بيشتري را به پس‌انداز و سپرده‌هاي‬

‫خود اختصاص مي‌دهند‪ .‬همانطور كه گفته شد افراد به دنبال كسب سود بيشتر هستند بنابراين‬

‫با افزايش نرخ ارز مردم در سبد داراييشان تغييراتي ايجاد مي‌كنند و ارز را جانشين سپرده‌هاي‬

‫بانكي خواهند كرد و اين شايد به دليل تصور مردم از سوددهي بالتر بازار ارز در آينده نشأت‬

‫گرفته است‪ .‬از طرف ديگر افزايش نرخ ارز باعث كاهش ارزش پول و افزايش تورم خواهد شد‬
 ‫افزايش تورم موجب كاهش پس‌انداز مي‌شود بنابراين به طور غيرمستقيم باعث كاهش‬

‫سپرده‌هاي بانكي مي‌شود‪.‬‬

‫تورم فزاينده باعث منفي شدن سود واقعي سپرده‌هاي بانكي شده و در نتيجه انگيزه افراد‬

‫را براي پس‌انداز كردن كاهش مي‌دهد‪ .‬همچنين افرادي كه داراي پس‌اندازهاي هنگفتي در‬

‫سيستم بانكي هستند مجبورند جهت جلوگيري از كاهش ارزش پول خود‪ ،‬سپرده‌هاي خود را از‬

‫سيستم بانكي بيرون بكشند و به فعاليت‌هاي ديگر سوق دهند‪ .‬بازار سرمايه نيز به علت ضعف‬

‫ساختاري و عدم كارايي توان جذب پس‌اندازهاي سرگردان را ندارد‪ .‬همانطور كه مي‌بينيم به‬

‫طور مثال در سال ‪ 74‬و ‪ 81‬ميزان پس‌انداز ناخالص ملي به قيمت جاري به ترتيب ‪ 101853‬و‬

‫‪ 158388‬ميليارد ريال بوده است كه از اين حجم پس‌انداز در طي سال‌هاي مذكور حجم سهام‬

‫معامله شده در بورس به ترتيب ‪ 6/1880‬و ‪ 1/22776‬مي‌باشد كه اين مسأله نشان مي‌دهد بورس‬

‫تهران در جذب پس‌اندازها و هدايت آن به سرمايه‌گذاري و خريد سهام نقش قابل ملحظه‌اي را‬

‫نداشته است‪.‬‬

‫در نتيجه اين پس‌اندازها به سمت بازارهاي غيررسمي يا بورس بازي در امر مسكن‪ ،‬طو‪،‬‬

‫ارز‪ ،‬خودرو ‪ ..‬سوق پيدا مي‌كند‪ .‬از طرف ديگر زماني كه نرخ بهره بازار غيررسمي افزايش پيدا‬

‫مي‌كند باعث مي‌شود كه سپرده‌هاي بانكي كاهش يابد و اين سپرده‌ها به سمت بازار غيررسمي‬

‫روانه شود‪.‬‬

‫همانطور كه ملحظه شد افزايش شاخص قيمت‌ها هم باعث كاهش نرخ پس‌انداز و‬

‫همچنين كاهش سپرده‌هاي بانكي خواهد شد‪.‬‬

‫در مدل‌هاي سپرده‌هاي بانك سپه به عنوان بخشي از سپرده‌هاي سيستم بانكي مشاهده‬

‫مي‌كنيم كه ارتقاء كيفي و كمي عوامل داخل هم نقش مؤثري در افزايش سهم مانده‬

‫سپرده‌هاي بانك سپه داشته است‪.‬‬

‫از طرف ديگر عوامل خارجي و متغيرهاي كلن هم بر روي سپرده‌هاي بانك سپه همان‬

‫اثراتي را كه روي مانده سپرده‌هاي بانك‌هاي تجاري گذاشته بر روي اين بانك هم داشته است‪.‬‬
 ‫پيشنهادات‬

‫از آنجا كه موتور توسعه اقتصادي هر كشوري سرمايه‌گذاري و انباشت سرمايه است و‬

‫جهت سرمايه‌گذاري نياز به پس‌انداز است‪ .‬لذا به منظور بسيج پس‌اندازها در ايران و يا به نوعي‬

‫افزايش سپرده‌هاي بانكي پيشنهادات ذيل ارائه مي‌گردد‪.‬‬

‫‪1‬ـ متنوع كردن خدمات نهادهاي مالي با توجه به تأثير آن بر حجم پس‌اندازها و به تبع‬

‫آن سرمايه‌گذاري مي‌تواند هم موجبات انباشت سرمايه بالتر را در اقتصاد ايران فراهم كند و‬

‫موجب افزايش ميزان رشد اقتصادي و دستيابي به رفاه اجتماعي بالتري در روند توسعه‬

‫اقتصادي شود‪.‬‬

‫‪2‬ـ افزايش كارايي نظام بانكي از طريق ارتقاي قابليت‌هاي نيروي انساني شامل آموزش‬

‫مديران و كارشناسان ايجاد انگيزه‪ ،‬خلقيت و مشاركت از طريق شايسته سالري و تعيين حدود‬

‫مسئوليت‌ها از يك طرف و به كارگيري نيروي انساني مجرب و آموزش ديده از سوي ديگر است‪.‬‬

‫استفاده از شاخص‌هاي استاندارد بين‌المللي نظير رضايت‌مندي مشتريان‪ ،‬سرعت در انجام‬

‫خدمات‪ ،‬سهولت در دسترسي به خدمات و ساير شاخص‌ها گام مهمي در ارتقاي خدمات بانكي‬

‫و افزايش كارآمدي نظام بانكي محسوب مي‌شود و عملي كردن چنين مواردي رهيافتي مهم در‬

‫ارتقاي نظام بانكي‪ ،‬افزايش سپرده‌هاي بانكي و به تبع آن بخش مالي اقتصاد ايران است‪.‬‬

‫‪3‬ـ حذف بازار غيررسمي كه در حال حاضر معضل بزرگي در شكل‌گيري يك بازار كارآمد‬

‫مالي در اقتصاد ايران محسوب مي‌شود يكي از اقداماتي است كه مي‌تواند موجب بكارگيري‬

‫درست سرمايه‌ها شود و از طرف ديگر موجب هدايت سرمايه‌ها به سمت بازار پول (بانك‌ها) و‬

‫بازار سرمايه (بورس) شود ضابطه مند كردن فعاليت اين قبيل مؤسسات و تحت نظارت قوانين‬
 ‫مالي عمل كردن آنها مي‌تواند پي‌آمدهاي نامطلوبي را كه از اين ناحيه گريبان‌گير اقتصاد ايران‬

‫مي‌شود‪ ،‬حذف كند‪.‬‬

‫‪1‬ـ اوترويل‪ ،‬ژان فرانسوا‪ ،‬مباني نظري و عملي بيمه‪ ،‬ترجمه دكتر عبدالناصر همتي‪ ،‬دكتر‬

‫علي دهقاني‪ ،‬چاپ دوم‪ ،‬بيمه مركزي ايران‪.‬‬

‫‪2‬ـ استانلي ريچارد‪ ،‬تحليل شاخص‌هاي اقتصادي‪ ،‬ترجمه محمدتقي ضيايي بيگدلي‪،‬‬

‫فيروزه نيوندي‪.‬‬

‫‪3‬ـ باصري‪ ،‬بيژن‪ ،)1382( ،‬بررسي تأثير تغيير نرخ سود سپرده‌ها بر متغيرهاي كلن‬

‫اقتصاد‪ ،‬فصلنامه پژوهش‌ها و سياست‌هاي اقتصاد‪.‬‬

‫‪4‬ـ بررسي سياست‌هاي پولي و اعتباري‪ ،‬تحليل آثار اقتصادي آن بعد از انقلب (با تأكيد‬

‫بر نرخ پس‌انداز)‪ ،‬وزارت دارايي‪.‬‬

‫‪5‬ـ بابايي‪ ،‬الف‪ ،‬بررسي عوامل مؤثر بر مانده سپرده‌هاي بانك‌هاي تجاري با تأكيد بر‬

‫سپرده‌هاي بانك ملي ايران‪ ،‬رساله كارشناسي ارشد‪ ،‬تهران مركزي‪ ،‬دانشگاه اقتصاد و حسابداري‪.‬‬

‫‪6‬ـ بلوريان تهراني‪ ،‬محمد‪ ،‬بورس اوراق بهادار و آثار آن بر اقتصاد و بازرگاني كشور‪،‬‬

‫مطالعات و پژوهش‌هاي بازرگاني بانك‌هاي اسلمي و نظام مالي جهاني‪ ،‬ترجمه هدايتي‪،‬‬

‫‪.15/10/2001‬‬

‫‪7‬ـ پاسبان‪ ،‬فاطمه‪ ،‬مطالعه تطبيقي نقش بيماري‌هاي زندگي در پس‌انداز ملي در‬

‫كشورهاي مختلف و مقايسه آن با ايران فصلنامه بيمه مركزي‪ ،‬شماره شانزدهم زمستان ‪.1380‬‬

‫‪8‬ـ پيكارجو‪ ،‬كامبيز‪ ،‬بررسي حجم و بازده سرمايه‌گذاري شركت‌هاي بيمه دولتي و‬

‫پيامدهاي خصوصي‌سازي در بازار سرمايه‪ ،‬فصلنامه بيمه مركزي‪ ،‬شماره شانزدهم زمستان ‪.1380‬‬
‫‪9‬ـ پوريان‪ ،‬حيدريان (‪ ،)77‬عوامل مؤثر بر پس‌انداز در ادبيات اقتصادي و برداشتي از موانع‬

‫پس‌انداز در ايران‪ ،‬هشتمين كنفرانس سياست‌هاي پولي و ارزي‪.‬‬

‫‪10‬ـ پيروزفر‪ ،‬اكبر‪ ،‬بانك و بانكداران در ايران‪.‬‬

‫‪11‬ـ تفضلي‪ ،‬فريدون (‪ ،)72‬تاريخ عقايد اقتصادي‪.‬‬

‫‪12‬ـ دكتر تقوي‪ ،‬مهدي‪ )1382( ،‬نهادهاي پولي و مالي بين‌المللي‪ ،‬انتشارات پژوهشكده‬

‫امور اقتصادي‪.‬‬

‫‪13‬ـ تودارو‪ ،‬مايكل‪ ،‬توسعه اقتصادي در جهان سوم‪ ،‬ترجمه دكتر غلمعلي فرجادي‪،‬‬

‫موسسه عالي پژوهش و برنامه‌ريزي و توسعه‪.‬‬

‫‪14‬ـ تاري‪ ،‬فتح‌الله‪ ،‬حسيني‪ ،‬محمد‪ ،‬نقش موسسات پولي و مالي در رشد اقتصادي‪.‬‬

‫‪15‬ـ جهانخاني‪ ،‬علي‪ ،‬تنگناهاي بورس اوراق بهادار تهران و طرق رفع آنها‪ ،‬مجله حسابدار‪،‬‬

‫سال هفتم‪ ،‬شمارة ‪ 3‬و ‪ ،4‬ص ‪ 34‬و ‪ ،35‬ارديبهشت ‪.70‬‬

‫‪16‬ـ ختايي‪ ،‬محمود‪ ،‬گسترش بازارهاي مالي و رشد اقتصادي‪ ،‬هشتمين كنفرانس‬

‫سياست‌هاي پولي و ارزي‪.‬‬

‫‪17‬ـ دفتر بررسي‌هاي اقتصادي «از بازار سرمايه تا توسعه اقتصادي» مجلس و پژوهش‬

‫شماره ‪ 21‬سال چهارم سال ‪.75‬‬

‫‪18‬ـ دفتر بررسي‌هاي اقتصادي «تنوع اوراق در بازار سرمايه ايران آري يا نه» مجلس و‬

‫پژوهش شماره ‪ 21‬سال چهارم سال ‪.75‬‬

‫‪19‬ـ رحيمي بروجردي‪ ،‬عليرضا‪ ،‬ضرورت توسعه مالي‪ ،‬هشتمين كنفرانس سياست‌هاي‬

‫پولي و ارزي‪.‬‬
 ‫‪20‬ـ رحماني‪ ،‬تيمور‪ )73( ،‬تحليلي از تشكيل سرمايه در اقتصاد ايران و تخمين تابع‬

‫سرمايه‌گذاري‪ ،‬پايان‌نامه كارشناسي ارشد‪ ،‬دانشگاه تهران‪.‬‬

‫‪21‬ـ سياست‌هاي پولي مناسب جهت تثبيت فعاليت‌هاي اقتصادي‪ ،‬وزارت امور اقتصادي و‬

‫دارايي‪.‬‬

‫‪22‬ـ ستاري‌فر‪ ،‬محمد‪ ،‬درآمدي بر سرمايه و توسعه‪.‬‬

‫‪23‬ـ سمائي‪ ،‬حسن‪ ،‬بررسي اوليه در عدم حضور مؤثر نظام بانكي در بازارهاي مالي‪،‬‬

‫هشتمين كنفرانس سياست‌هاي پولي و ارزي‪.‬‬

‫‪24‬ـ دكتر عبده تبريزي‪ ،‬حسين‪ ،‬تحليلي از وضعيت جاري بازار سهام و قواعد جديد‬

‫نظارت بر نظام قيمت‌ها‪.‬‬

‫‪25‬ـ دكتر عبده تبريزي‪ ،‬حسين‪ ،‬نقش صنعت بيمه در بازارهاي سرمايه جهاني شده‪.‬‬

‫‪26‬ـ دكتر عبده تبريزي‪ ،‬حسين‪ ،‬مشاركت اقتصادي مردم در تشكيل سرماهي‪ ،‬هشتمين‬

‫كنفرانس سياست‌هاي مالي و ارزي‪.‬‬

‫‪27‬ـ عباسيان‪ ،‬پرويز‪ ،‬بازار سرمايه در ايران‪ ،‬رساله كارشناسي ارشد‪ ،‬دانشگاه تهران‪.‬‬

‫‪28‬ـ عقيلي‪ ،‬پرويز‪ ،‬چهارمين كنفرانس سياست‌هاي پولي و ارزي‪.‬‬

‫‪29‬ـ عزيزي‪ ،‬فيروزه‪ ،‬جايگاه موسسات بيمه در بازار مالي كشور‪ ،‬فصلنامه بيمه‪ ،‬شماره‬

‫شانزدهم زمستان ‪.80‬‬

‫‪30‬ـ قره باغيان‪ ،‬مرتضي (‪ ،)72‬رشد و توسعه اقتصادي‪ ،‬جلد اول‪.‬‬

‫‪31‬ـ كميجاني‪ ،‬علي‌اكبر‪ ،‬كارنامه سرمايه‌گذاري در برنامه پنج سال اول‪ ،‬مجله مجلس و‬

‫پژوهش شماره ‪ 2‬سال ‪.75‬‬

 ‫‪32‬ـ كاظمي‪ ،‬جمال‪ ،‬محاسبه تشكيل سرمايه در ايران و نقايص آن‪ ،‬رساله كارشناسي‬

‫ارشد‪ ،‬دانشگاه تهران‪.‬‬

‫‪33‬ـ كينز‪ ،‬جان مينارد‪ ،‬تئوري عمومي اشتغال‪ ،‬پول‪ ،‬بهره‌ها ترجمه دكتر منوچهر فرهنگ‪.‬‬

‫‪34‬ـ كريمي‪ ،‬علي‪ )1373( ،‬تجزيه و تحليل رفتار كلن تشكيل پس‌انداز ملي در اقتصاد‬

‫ايران‪ ،‬رساله كارشناسي ارشد‪ ،‬تهران‪ ،‬دانشگاه تربيت مدرس‪.‬‬

‫‪35‬ـ دكتر كدخدايي‪ ،‬حسين‪ ،‬مقررات بازار سرمايه‪ ،‬بيمه مركزي ايران‪.‬‬

‫‪36‬ـ دكتر كميجاني‪ ،‬علي‌اكبر‪ ،‬سياست‌هاي پولي مناسب جهت تثبيت فعاليت‌هاي‬

‫اقتصادي‪.‬‬

‫‪37‬ـ كاتوزيان‪ ،‬محمدعلي‪ ،‬اقتصاد سياسي ايران‪ ،‬جلد دوم‪.‬‬

‫‪38‬ـ كرمي‪ ،‬افشين‪.‬‬

‫‪39‬ـ كازروني‪ ،‬سيدعليرضا‪ ،‬توسعه مالي و رشد اقتصادي‪ ،‬هشتمين كنفرانس سياست‌هاي‬

‫پولي و ارزي‪.‬‬

‫‪40‬ـ گزارش عملكرد بانك سپه طي سال‌هاي مختلف‪.‬‬

‫‪41‬ـ دكتر گرجي‪ ،‬ابراهيم‪ .‬بررسي اثرات سرمايه‌گذاري خصوصي و سرمايه‌گذاري دولتي بر‬

‫رشد اقتصادي در ايران‪.‬‬

‫‪42‬ـ بيژگر‪ ،‬دني‪ ،‬تابستان ‪ ،81‬تجربه توسعه در شرق آسيا‪ ،‬ترجمه غلمعلي فرجادي‪.‬‬

‫‪43‬ـ ميرمطهري‪ ،‬سيداحمد‪ ،‬نقش مؤسسات بيمه در بازار سرمايه‪ ،‬فصلنامه بيمه‪ ،‬شماره‬

‫شانزدهم‪ ،‬زمستان ‪.81‬‬

‫‪44‬ـ دكتر مجرد‪ ،‬محمدجعفر‪ ،‬وضعيت اقتصادي جهان پس از بحران مالي آسيا و دورنماي‬

‫رشد اقتصادي در ايران‪.‬‬

 ‫‪45‬ـ معدلت‪ ،‬كوروش‪ .‬ارزيابي ميزان و جهت اثرگذاري رشد بازارهاي مالي بر رشد‬

‫اقتصادي براساس يك مدل اقتصادسنجي‪ ،‬سيزدهمين كنفرانس سياست‌هاي پولي و ارزي‪.‬‬

‫‪46‬ـ دكتر مجتهد‪ ،‬احمد‪ .‬بيمه و فعاليت‌هاي اقتصادي‪ ،‬فصلنامه بيمه مركزي سال چهارم‬

‫شماره يك بهار ‪.68‬‬

‫‪47‬ـ ماجدي‪ ،‬علي‪ ،‬گلريز‪ ،‬حسن‪ .‬پول و بانك‪ ،‬از نظريه تا سياست گذاري‪ ،‬تهران‪ ،‬موسسه‬

‫بانكداري ايران‪.‬‬

‫‪48‬ـ ميرمطهري‪ ،‬سيداحمد‪ ،)1379( ،‬اثرگذاري و اثرپذيري بازارهاي پول و سرمايه در‬

‫ايران‪ ،‬اطلعات سياسي ـ اقتصادي‪.‬‬

‫‪49‬ـ مظاهري‪ ،‬طهماسب‪ ،‬هشتمين كنفرانس سياست‌هاي پولي و ارزي‪.‬‬

‫‪50‬ـ مرسويان‪ ،‬عباس‪ .‬پس‌انداز و سرمايه‌گذاري در اقتصاد اسلمي‪.‬‬

‫‪51‬ـ فركس‪ ،‬راگنار‪ ،‬مسائل تشكيل سرمايه در كشورهاي توسعه نيافته‪ ،‬ترجمه عبدالله‬

‫زنديه‪.‬‬

‫‪52‬ـ نشريه بررسي‌هاي مالي و سرمايه‌گذاري سال سوم‪ ،‬شماره سوم‪ ،‬تابستان ‪.82‬‬

‫‪53‬ـ نيلي‪ ،‬مسعود (‪ ،)76‬اقتصاد ايران‪ ،‬موسسه عالي پژوهش و برنامه‌ريزي ‪.1376‬‬

‫‪54‬ـ نوفرستي‪ ،‬محمد (‪ ،)78‬ريشه واحد و همجمعي در اقتصاد سنجي‪.‬‬

‫‪55‬ـ والي‌نژاد‪ ،‬مرتضي‪ ،‬نقش و وظايف نظام و نهادهاي مالي ـ بانك‌ها در اقتصاد‪ ،‬بانك و‬

‫اقتصاد شماره ‪ ،47‬ص ‪.41‬‬

‫‪56‬ـ ويژه‌نامه يازدهمين و دوازدهمين سمينار بانك‌داري اسلمي سال‌هاي ‪ 74‬تا ‪.81‬‬

‫‪57‬ـ فرهنگ و تعاون‪ ،‬شماره ‪ ،16‬بهمن و اسفند ‪.78‬‬

‫‪58‬ـ ترازنامه‌هاي بانك مركزي‪.‬‬

 .‫ـ نماگرهاي اقتصادي‬59

.70 ‫ سالنامه‬،‫ـ سازمان بورس اوراق بهادار تهران‬60

61- Levine,R ″ Stock markets! Economic growth ″ Finance &

Development, (March, 1966). P3.
62- Trends in Developing countries WB 1995.
63- Fredric,s, Misbkin, ″ The Economic of many, Banking and
financial markets, ″ fifth edition.