‫(مباني و ويژگي ها‪ ،‬سياست هاي كلي و آينده هاي ممكن تا ‪)1394‬‬

‫‪1382‬‬

‫‪...‬‬

‫‪:‬‬
‫آينده اي بهتر و طراحي و تبيين ويژگي ها و ترسيم موقعيت جامعه اي كه‬ ‫تلش براي دست يافتن به‬
‫نسل هاي امروز و آينده بتوانند آگاهانه و با اتكاي به نفس در مسير تحقق آن گام بردارند‪ ،‬نه تنها لزمه‬
‫پويايي و اميد مردم اين سرزمين است‪ ،‬بلكه برآمده از اصول و آرمان هايي است كه در‬
‫انديشه و فرهنگ اسلمي و انقلبي جاي دارد و رويكرد و رفتار دولت و دستگاه اجرايي‬
‫كشور را در چارچوب آن‪ ،‬هدفدار و معنادار مي كند‪.‬‬
‫توانايي ها و ظرفيت هاي جمهوري اسلمي ايران و شايستگي هاي ملت شريف ايران‬
‫براي نيل به اين مهم بسيار است‪ ،‬چنانكه دشواري هاي تحقق جامعه اي آرماني نيز از‬
‫نظرهاي كارشناسانه بدور نيست‪ .‬اكنون ميتوان و بايد گفت به رغم آنكه تلشهاي ملي با‬
‫تهديدها و موانع خارجي و كاستي ها و ناسازگاري هاي محيطي بسياري رو به رو بوده‬
‫است‪ ،‬با اين حال با اتكاء به موقعيت‪ ،‬اعتبار و امكانات جديدي كه كشور ما در شرايط‬
‫متحول و غير قابل پيش بيني جهان كنوني دارد‪ ،‬اهتمام به اين ضرورت در آستانه برنامه‬
‫چهارم توسعه كشور اولويت يافته است‪ .‬ااكنون نديشيدن و گام برداشتن طبق برنامه در مسير تحقق‬
‫جامعه اي نمونه و توسعه يافته براي كشور يك فريضه و الزام اساسي به حساب مي آيد‪.‬‬
‫براي تحقق اين انديشه و الزام مي بايست كشور راهنماي عمل داشته باشد‪ ،‬اين‬
‫راهنماي عمل به زبان برنامه‪ ،‬سند چشم انداز بلندمدت كشور است‪.‬‬
‫اين چشم انداز ما را به ساحتي مطلوب با توجه به امكانات و فرصت ها و محدوديت‬
‫ها رهنمون مي سازد‪ .‬در اين چشم انداز براساس واقعيت ها‪ ،‬كشور ميتواند علوه بر‬
‫جنبه هاي اخلقي‪ ،‬معنوي‪ ،‬سياسي و فرهنگي‪ ،‬به لحاظ اقتصادي و علمي داراي‬
‫مشخصات زير باشد‪:‬‬
‫‪ 0‬تبديل به قدرت اول منطقه به لحاظ اقتصادي‪ ،‬فني و علمي‬
‫‪ 0‬داراي ميزان تورم و نرخ بيكاري يك رقمي‬
‫‪ 0‬برخوردار از زيربناها و ساختارهاي لزم براي تداوم رشد اقتصادي‪ ،‬اجتماعي‪ ،‬سياسي و فرهنگي‬
‫«چشم انداز» مبتني بر ارزش داوري هايي است كه به وضعيت مطلوب اقتصادي‪،‬‬
‫اجتماعي‪ ،‬فرهنگي و زيست محيطي جامعه در عين توجه به واقعيت هاي آن اشاره دارد‪.‬‬
‫پذيرش چنين «چشم انداز واحد ملي» نخستين گام در توفيق برنامه ريزي است‪.‬‬
‫اين چشم انداز تصويري از آينده مطلوب را ترسيم ميكند كه هرگاه در ذهن آحاد‬
‫جامعه جاي بگيرد‪ ،‬مسير تحولت و دگرگوني هاي جامعه را هموارتر ميكند‪ .‬در چارچوب‬
‫چشم انداز مطلوب است كه برنامه ريزي ها و حركت هاي فردي و اجتماعي به سوي‬
‫آينده آرماني جهت گيري پيدا ميكند‪.‬‬
‫لزمه يك نگاه فعال و آينده ساز‪ ،‬حركت بر پايه مديريت چشم انداز است كه بر شناخت وضع‬
‫موجود و عوامل آن‪ ،‬تحليل محيط ملي و بين المللي و سرانجام ترسيم چشم انداز‬
‫مطلوب متكي است‪.‬‬
‫اگر چه «چشم انداز» هر اندازه كه از وضع حاضر دور باشد‪ ،‬از كم و كيف تحولي همه‬
‫جانبه تر و ساختاري تر در همه ابعاد برخوردار مي شود و تمامي متغيرهاي توسعه‬
‫اقتصادي‪ ،‬اجتماعي و فرهنگي كشور را دربر ميگيرد‪ ،‬اما در هر حال‪ ،‬ناگزير بايد از وضع‬
 ‫موجود آغاز كند و با اتكاي بر نقاط قوت‪ ،‬امتيازات و امكانات كشور‪ ،‬با اتخاذ سياست هاي مناسب‪ ،‬بر نقاط ضعف و‬
‫تهديدها غلبه نمايد‪.‬‬
‫نشان ميدهد كه جمهوري اسلمي ايران‬ ‫بررسي‬
‫وضع موجود اقتصادي‪ ،‬اجتماعي و فرهنگي كشور‬
‫داراي اين ويژگي هاي برجسته است‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از تمدن و فرهنگي غني با وحدت جوامع و اقوام گوناگون‪ ،‬يكپارچگي سرزمين و پيشينه تاريخي‬
‫طولني كه سهم شايان توجهي در تعميق و گسترش ميراث فرهنگي‪ ،‬علمي و فكري بشر داشته است‪.‬‬
‫‪ 0‬داشتن موقعيت استثنايي و برتر جغرافيايي و ژئواكونوميك و ژئواستراتژيك‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از ميراث با ارزش تاريخي‪ ،‬فرهنگي و طبيعي‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از سرمايه هاي انساني‪ ،‬اجتماعي‪ ،‬پژوهشي و فناوري گسترده‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از خلقيت و استعداد ويژه انساني از جمله جمعيت جوان‪ ،‬دانش آموخته و هوشمند و نيروي ممتاز‬
‫متخصص در داخل و خارج كشور‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از استقلل سياسي و تجربه انقلب اسلمي‪.‬‬
‫‪ 0‬بهره مندي از تنوع اقليمي‪ ،‬وسعت سرزمين و گونه هاي مختلف گياهي و جانوري و منابع كشاورزي با تنوع‬
‫محصولت و منابع ژنتيكي‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از ذخاير غني هيدروكربورها (نفت و گاز) و كاني هاي فلزي و غير فلزي و منابع طبيعي گسترده و‬
‫تعيين كننده در رشد كشور‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از زيربناهاي گسترده كالبدي و غير كالبدي از جمله زيربناهاي فيزيكي (شبكه هاي حمل و نقل) و‬
‫ساختارهاي اجتماعي‪ ،‬حقوقي‪ ،‬قانوني‪ ،‬تشكيلتي‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از تجربه نيم قرن فعاليت صنعتي و انباشت سرمايه فيزيكي ارزشمند‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از توانايي نوين علمي‪ ،‬پژوهشي و آموزشي‪.‬‬
‫‪ 0‬برخورداري از نيم قرن تجربه برنامه ريزي توسعه در كشور‪.‬‬
‫به رغم بهره‌مندي از ظرفيت هاي ياد شده‪ ،‬كشور با مشكلت و تنگناهايي نيز رو به رو‬
‫است كه اهم آنها به شرح زير است‪:‬‬
‫‪ 0‬مهاجرت متداوم بخشي از نيروهاي متخصص و كاسته شدن از تواناييهاي علمي كشور‪.‬‬
‫‪ 0‬وجود نزديك به ‪ 2/5‬ميليون نفر بيكار و ساختار نامتعادل بازار كار‪.‬‬
‫‪ 0‬خشكي سرزمين و محدوديت منابع آب‪.‬‬
‫‪ 0‬وابستگي شديد بودجه دولت به منابع حاصل از صادرات نفت‪.‬‬
‫‪ 0‬توزيع نامتعادل جمعيت‪ ،‬تمركز و ساختار قطبي جمعيت‪.‬‬
‫‪ 0‬عدم تعادل بين جوامع شهري و روستايي‪.‬‬
‫‪ 0‬ناهنجاري در بخشي از مناسبات فرهنگي‪ ،‬اجتماعي و سياسي‪.‬‬
‫‪ 0‬ساختار اقتصاد سنتي‪ ،‬تجاري و متكي به منابع طبيعي و غير كارآمد‪.‬‬
‫‪ 0‬نازل بودن نسبت سرمايه گذاري به توليد و اتكاء به بازارهاي داخلي‪.‬‬
‫‪ 0‬اقتصاد درونگرا‪ ،‬ساختار انعطاف ناپذير بازارها‪ ،‬بي توجهي و بهره گيري نكردن از بسياري از مزيت هاي موجود‪.‬‬
‫هم‬ ‫در تدوين و تنظيم آينده ممكن كشور در افق چشم انداز ملي‪،‬‬
‫بهبود روندهاي بازار كار‬
‫به لحاظ كمي و هم به لحاظ كيفي‪ ،‬توسعه منابع علمي و فرهنگي كشور‪ ،‬افزايش بهره وري‬
‫همراه با استقرار يك جريان رشد سريع و متناسب با هدف رويكرد تعاملي خردمندانه و هشيارانه مبتني بر عزت‪،‬‬
‫حكمت و مصلحت اقتصاد ملي با اقتصاد جهاني و تغيير در ساختار فناوري توليد براي جايگيري مناسب در تقسيم كار‬
‫جهاني مدنظر قرار گرفته است‪.‬‬
‫رسيدن به هدف هاي موردنظر چشم انداز بلندمدت با وجوديكه دشوار و پيچيده است‬
‫ليكن بنابه ضرورت حياتي براي شكوفايي اقتصاد كشور در اين مرحله و حفظ ثبات و‬
‫امنيت و ارتقاي جايگاه ايران در منطقه و جهان‪ ،‬امري اجتناب ناپذير است‪ .‬به علوه‬
‫تجربه ساير كشورهايي كه اين مسير را پيموده اند نشان ميدهد كه نيل به هدف هاي‬
‫مطرح شده در اين چشم انداز در پرتو تدبير‪ ،‬تلش و انسجام ملي قابل حصول است‪.‬‬
‫طبعا ٌ اتخاذ راهبردهاي مشخص و سياست هاي كليدي متناظر با آن شرط رسيدن به اين هدف ها خواهد بود‪.‬‬
‫دستاوردهاي مشخص و قابل قبول در قلمروها و محورهايي همچون‪ :‬رشد مستمر و پايدار‪،‬‬
‫توسعه مبتني بر دانايي‪ ،‬تعامل فعال با اقتصاد جهاني‪ ،‬رقابت پذيري اقتصاد‪ ،‬امنيت انساني و عدالت اجتماعي‪ ،‬امنيت‬
‫ملي‪ ،‬ارتقاء كيفيت زندگي‪ ،‬حفظ محيط زيست و توسعه پايدار‪ ،‬توسعه مديريت دولتي‪ ،‬امنيت و توسعه قضايي و تعادل‬
‫شروط اساسي براي تحقق اهداف موردنظر‬ ‫منطقه اي كشور براساس موازين آمايش سرزمين‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫زير‬ ‫خطوط كلي‬ ‫در دستيابي به هدف هاي چشم انداز دربر گيرنده‬ ‫الزامات اساسي‬ ‫براين پايه‬
‫خواهد بود‪:‬‬
‫‪ 0‬گسترش و تعميق فرآيند فرهنگ توسعه صنعتي كشور خدمات مولد ارزش افزوده بال و جايگيري در حوزه هاي‬
‫مناسب و برتر در جهان در جهت ارتقاي موقعيت و منزلت منطقه اي و بين المللي ايران‪.‬‬
‫‪ 0‬ظرفيت سازي و توانمندسازي جامعه با تكيه بر علوم و فناوري هاي نوين‪.‬‬
‫‪ 0‬نظام دولتي توانمند و منعطف نسبت به الزام هاي رشد و توسعه همه جانبه در فضاي جديد ملي و بين المللي‪.‬‬
‫‪ 0‬احترام به حقوق مالكيت خصوصي و ايجاد ساختارهاي انگيزشي مناسب فردي و اجتماعي براي شكل گيري رشد‬
‫پايدار و تحقق امنيت انساني‪.‬‬
‫‪... 0‬‬
‫در سند پيوست ابتدا به ويژگي هاي جامعه مطلوب در چشم انداز توسعه همه جانبه ايران اشاره‬
‫ميشود و سپس به سياست هاي كلي براي دستيابي به هدف هاي اين چشم انداز پرداخته خواهد شد‪.‬‬
 ‫مورد‬ ‫در پايان نيز‬
‫شاخص هاي اقتصادي دردوره ‪ 1394-1384‬در دو گزينه ادامه روند موجود و گزينه مطلوب‬
‫مقايسه قرار خواهد گرفت‪.‬‬
‫اميد است با بررسي و تأييد سند چشم انداز و سياست هاي كلي مترتب برآن و با‬
‫فراهم ساختن همه پيش نيازهاي گوناگون‪ ،‬در پرتو عزم ملي‪ ،‬كشور بتواند به اهداف‬
‫موردنظر اين سند در قالب اجراي برنامه هاي پنج ساله توسعه كشور نائل آيد‪.‬‬
‫مفاد اين سند در جلسه مورخ ‪ 1382/5/29‬به تأييد هيأت دولت رسيد‪.‬‬

‫و من ا‪ ...‬التوفيق‬

‫مرداد ‪1382‬‬

‫سند چشم انداز بلندمدت جمهوري اسلمي ايران‬

‫‪ -1‬ويژگي هاي جامعه مطلوب در چشم انداز توسعه ايران‬

‫با توجه به فراهم بودن زيرساخت هاي لزم براي مرحله جهش اوليه اقتصادي‪،‬‬
‫اجتماعي‪ ،‬فرهنگي كشور‪ ،‬هدف ها و ويژگي هاي جامعه مطلوب در افق چشم انداز‬
‫توسعه بلندمدت جمهوري اسلمي ايران (سال ‪ )1404‬به شرح زير است‪:‬‬
‫‪ 0‬جامعه‌اي متكي بر اصول اخلقي و ارزش هاي ديني‪ ،‬ملي‪ ،‬انقلبي و متكي بر مردم‬
‫سالري ديني همراه با پاسداري از آزادي هاي مشروع و حقوق انساني و مدني‪.‬‬
‫‪ 0‬ايراني امن‪ ،‬مستقل‪ ،‬مقتدر‪ ،‬همراه با تقويت سامان دفاعي مبتني بر بازدارندگي مثبت‬
‫و پيوستگي مردم و حكومت‪.‬‬
‫‪ 0‬كشوري دست يافته به جايگاه اول اقتصادي‪ ،‬علمي و فناوري در مقياس منطقه اي‪،‬‬
‫توسعه يافته همراه با رشد پرشتاب علمي‪ ،‬كاهش نرخ بيكاري و ارتقاء سطح و كيفيت‬
‫زندگي مردم‪.‬‬
‫‪ 0‬جامعه‌اي متعادل از هر نظر‪ ،‬برخوردار از سلمت و بهره مند از عدالت اجتماعي‪ ،‬نظام‬
‫تأمين اجتماعي پويا و كارآمد‪ ،‬فرصت هاي برابر‪ ،‬رفع فقر‪ ،‬فساد و تبعيض و استواري نهاد‬
‫خانواده‪.‬‬
‫‪ 0‬جامعه‌اي فعال‪ ،‬مؤثر‪ ،‬مسئوليت پذير‪ ،‬دين باور‪ ،‬رضايتمند و علقمند به نظام اسلمي و‬
‫شكوفايي ايران و مفتخر به ايراني بودن‪.‬‬
‫‪ 0‬جامعه‌اي برخوردار از روابط گسترش يابنده در تعامل با جهان مبتني بر منافع ملي و‬
‫اصول «حكمت‪ ،‬عزت و مصلحت»‪.‬‬
‫‪ 0‬جامعه‌اي سالم و بهره مند از محيط زيست مطلوب‪.‬‬

‫‪ -2‬سياست هاي كلي نظام در دوره چشم انداز‬

‫الف ‪ -‬امور فرهنگي‬
‫‪ -1‬تقويت روحيه ايمان و ايثار و عنصر فداكاري به عنوان عامل اصلي اقتدار ملي‪،‬‬
‫تبيين مباني ارزشي و تقويت اعتماد به نفس ملي‪.‬‬
‫‪ -2‬ايجاد جامعه اي سالم‪ ،‬اخلقي‪ ،‬مبتني بر ارزش هاي اسلمي‪ ،‬فرهنگ مدار و‬
‫شهرونداني آگاه‪ ،‬عزتمند و برخوردار از ملك هاي درستكاري و احساس رضايتمندي‪.‬‬
‫‪ -3‬رشد و اعتلي فرهنگ و هنر ايران و اسلم به عنوان عناصر هويت ملي‪.‬‬
‫‪ -4‬پيشبرد راهبرد گفت و گوي ميان تمدن ها و فرهنگ ها در سطوح ملي‪ ،‬منطقه اي‬
‫و بين المللي‪.‬‬
 ‫‪ -5‬ارتقاء نقش و جايگاه زنان در توسعه اقتصادي‪ ،‬اجتماعي‪ ،‬فرهنگي و سياسي‬
‫كشور و تقويت نهاد خانواده‪.‬‬
‫‪ -6‬نهادسازي در جهت توليد و ترويج علم و تحقيق و افزايش سهم كشور در توليدات‬
‫علمي جهان و گسترش و تعميق نهضت نرم افزاري و تأكيد بر رويكرد خلقيت و نوآوري‪.‬‬
‫‪ -7‬توسعه علوم و فناوري هاي جديد شامل‪ :‬فناوري زيستي‪ ،‬ريز فناوري‪ ،‬فناوري‬
‫فرهنگي‪ ،‬فناوري زيست محيطي و فناوري مواد جديد‪.‬‬
‫‪ -8‬توسعه ارتباطات و زيرساخت هاي ارتباطي و فناوري اطلعات متناسب با‬
‫پيشرفت هاي جهاني‪.‬‬
‫ب ‪ -‬امور اجتماعي ‪ -‬سياسي و دفاعي‬
‫‪ -9‬تضمين حقوق مدني و انساني و دسترسي به فرصت هاي برابر براي افراد جامعه‬
‫و احترام به نهادينه شدن حقوق معنوي افراد‪.‬‬
‫‪ -10‬توسعه و تجهيز منابع انساني آگاه‪ ،‬انعطاف پذير و ماهر با قابليت هاي مشاركت‬
‫و فعاليت در فضاي نوين رقابتي و نوآوري و در حال تغيير‪.‬‬
‫‪ -11‬حاكميت بخشيدن رويكرد و مباني علمي و فني‪ ،‬تمركز زدايي‪ ،‬شفاف سازي و‬
‫پاسخگويي بر همه سطوح و فرآيندهاي تصميم سازي و تصميم گيري حوزه هاي حاكميت‬
‫كشور‪.‬‬
‫‪ -12‬بهبود كيفيت زندگي‪ ،‬سلمت‪ ،‬امنيت غذايي‪ ،‬تربيت بدني‪ ،‬رفع فقر و حمايت از‬
‫گروه هاي آسيب پذير و تحقق عدالت اجتماعي‪.‬‬
‫‪ -13‬بهبود ساختار سياسي‪ ،‬قضايي و ايجاد محيط حقوقي مناسب براي توسعه كشور‪.‬‬
‫‪ -14‬تقويت امنيت و اقتدار ملي با تكيه بر رشد اقتصادي‪ ،‬مشاركت سياسي‪ ،‬تعادل‬
‫منطقه اي‪.‬‬
‫‪ -15‬ارتقاي توان آمادگي دفاعي نيروهاي مسلح براي بازدارندگي‪ ،‬ابتكار عمل و‬
‫مقابله مؤثر در برابر تهديدها‪ ،‬حفاظت از منافع ملي‪ ،‬انقلب اسلمي و منابع حياتي‬
‫كشور‪.‬‬
‫‪ -16‬دگرگوني در نظام پرداخت يارانه ها و پرداخت هاي انتقالي دولت و شفاف سازي‬
‫يارانه هاي پنهان در اقتصاد كشور همراه و همزمان با اجراي سياست هاي جبراني و‬
‫تقويت نظام هاي جامع تأمين اجتماعي و حمايت از قشرهاي محروم‪.‬‬
‫‪ -17‬تغيير نقش و اندازه دولت به سطح دولتي سياستگذار‪ ،‬تسهيل كننده‪ ،‬كارآفرين و‬
‫كوچك‪.‬‬
‫‪ -18‬تأمين حقوق قانوني اقوام و اقليت ها مصرح در قانون اساسي در چارچوب‬
‫همگرايي و تقويت وفاق ملي‪.‬‬
‫‪ -19‬جهت گيري روابط خارجي و اتخاذ ديپلماسي فعال براي گسترش همكاري و‬
‫حضور كارآمد در مجموعه ها و معاهدات منطقه اي و بين المللي‪.‬‬
‫‪ -20‬توسعه همكاري هاي همه جانبه با كشورهاي دوست‪ ،‬منطقه و اسلمي و‬
‫مشاركت بين المللي براي حفظ صلح‪.‬‬
‫‪ -21‬توسعه نظم و امنيت عمومي‪.‬‬
‫‪ -22‬تعميم عدالت از طريق توسعه قضايي به منظور دستيابي آحاد جامعه به حقوق‬
‫شهروندي‪.‬‬
‫‪ -23‬توسعه قانونگرايي‪ ،‬تقويت انضباط اجتماعي و وجدان كار‪.‬‬
‫‪ -24‬توجه به نيازها و ضرورت هاي جوانان و فراهم كردن شرايط مناسب براي‬
‫مشاركت آنها در فعاليت هاي اجتماعي و حمايت از استعدادهاي درخشان‪.‬‬
‫‪ -25‬تقويت مباني جامعه مدني‪ ،‬مشاركت همگاني‪ ،‬اخلق و روحيه كار گروهي و‬
‫سازگاري رقابت پذيري در كليه روابط اجتماعي و سياسي‪.‬‬
‫ج ‪ -‬امور اقتصادي‬
‫‪ -26‬تحقق رشد اقتصادي سريع‪ ،‬پيوسته و با ثبات‪.‬‬
‫‪ -27‬ايجاد اشتغال مولد و كاهش نرخ بيكاري‪.‬‬
‫‪ -28‬تحقق رقابت پذيري اقتصاد كشور در سطح بازارهاي داخلي و خارجي‪.‬‬
‫‪ -29‬ايجاد ساز و كارهاي انگيزشي براي رشد بهره وري عوامل توليد (انرژي‪ ،‬سرمايه‪،‬‬
‫نيروي كار‪ ،‬آب‪.)... ،‬‬
‫‪ -30‬تعامل فعال با جهان در تمام عرصه ها و هم پيوندي و اثربخشي در سطح اقتصاد‬
‫جهاني‪.‬‬
‫‪ -31‬پشتيباني از كارآفريني‪ ،‬فعاليت هاي نوآورانه و ظرفيت هاي فني و پژوهشگري‪.‬‬
‫‪ -32‬تأمين امنيت غذايي كشور با تأكيد بر خودكفايي نسبي در توليد محصولت‬
‫كشاورزي‪.‬‬
‫‪ -33‬دستيابي به اقتصاد متنوع‪ ،‬متكي به دانايي‪ ،‬سرمايه انساني و فناوري هاي نوين‪.‬‬
‫‪ -34‬حضور مؤثر در بازارهاي منطقه اي و جهاني و مشاركت فعال در تقسيم كار بين‬
‫المللي‪.‬‬
‫‪ -35‬ايجاد سازوكارهاي انگيزشي براي توسعه صادرات غير نفتي و رفع موانع توليد‬
‫قابل رقابت در عرصه بازارهاي جهاني‪.‬‬
‫‪ -36‬ايجاد فضاي مناسب‪ ،‬امن و اطمينان بخش براي فعالن اقتصادي و سرمايه‬
‫گذاران داخلي و خارجي با تكيه بر احترام به حقوق مالكيت دارايي هاي مادي و غير‬
‫مادي‪.‬‬
‫‪ -37‬اتكاء به مزيت هاي نسبي و رقابتي و خلق مزيت هاي جديد‪.‬‬
‫‪ -38‬توانمند سازي بخش هاي خصوصي و تعاوني به عنوان محرك اصلي رشد‬
‫اقتصادي‪.‬‬
‫‪ -39‬تلش براي مهار تورم و افزايش قدرت خريد گروه هاي متوسط و كم درآمد‬
‫جامعه‪.‬‬
‫‪ -40‬نظم و انضباط مالي و بودجه اي و تعادل بين منابع و مصارف دولت‪.‬‬
‫‪ -41‬ارتقاء ظرفيت و توانمندي هاي بخش تعاوني‪ ،‬تسهيل فرآيند دستيابي آن به منابع‪،‬‬
‫اطلعات و فناوري‪ ،‬تسهيل ارتباطات و توسعه پيوندهاي فني‪ ،‬اقتصادي و مالي بين انواع‬
‫تعاوني ها‪.‬‬
‫‪ -42‬توسعه حضور بخش هاي تعاوني و خصوصي در همه بخش هاي اقتصادي و‬
‫محدود كردن تصدي دولت در فعاليت هاي اقتصادي در سقف عناوين مصرح در صدر‬
‫اصل ‪ 44‬قانون اساسي و حداكثر حضور كارآمد در قلمروهاي امور حاكميتي‪.‬‬
‫د ‪ -‬آمايش سرزمين‪ ،‬امور زيست محيطي و توسعه پايدار‬
‫‪ -43‬پايدار سازي فرآيند توسعه با تكيه بر حفاظت از محيط زيست و بهره برداري‬
‫بهينه از منابع‪.‬‬
‫‪ -44‬تحقق توسعه پايدار مبتني بر دانايي در عرصه هاي اجتماعي‪ ،‬اقتصادي‪ ،‬فرهنگي‬
‫و زيست محيطي كشور به نحوي كه ضمن ارتقاء كيفيت زندگي‪ ،‬حقوق نسل هاي كنوني‬
‫و آينده نيز محفوظ بماند‪.‬‬
‫‪ -45‬آمايش سرزمين برمبناي مزيت هاي نسبي مناطق به نحوي كه هر ايراني به‬
‫منطقه اي كه در آن با عزت و آرامش زندگي مي كند افتخار نمايد‪.‬‬
‫‪ -46‬شناخت عناصر سازنده فرهنگ‪ ،‬هنر‪ ،‬دانش و تمدن اسلمي و ايراني به عنوان‬
‫ناصر هويت ملي و بهره گيري از مزيت هاي تاريخي‪ ،‬فرهنگي مناطق مختلف كشور براي‬
‫مشاركت فعال مناطق درتوسعه پايدار‪.‬‬
‫‪ -47‬سازماندهي فضاي ملي‪ ،‬ايجاد تعادل منطقه اي و تقويت نقش منطقه اي كشور‬
‫با بهره گيري از قابليت ها و مزيت هاي اجتماعي‪ ،‬فرهنگي‪ ،‬اقتصادي و طبيعي سرزمين‬
‫با هدف ارتقاء جايگاه بين المللي كشور‪.‬‬

‫‪ -3‬آينده هاي ممكن در افق چشم انداز‬

‫اجراي سياست هاي كلي مندرج در اين سند در قالب عمليات توأم با درايت و مديريت‬
‫خردمندانه‪ ،‬علمي و همه جانبه و توجه به ديپلماسي هدفمند كشور همراه با حفظ منابع‬
‫ملي باعث تحولت چشمگيري در همه شئونات اقتصادي‪ ،‬اجتماعي‪ ،‬سياسي و فرهنگي‬
 ‫كشور خواهد شد‪ .‬رسيدن به هدف هاي ياد شده مستلزم بر داشتن گام هاي بزرگ‪ ،‬توأم‬
‫با نهادسازي پيشرفته و استفاده از تجربيات كشورهايي است كه اين مسير را پيموده اند‪.‬‬
‫مقايسه شاخص هاي مهم اقتصادي دردوره ‪ 1394-1384‬در دو گزينه ادامه روند‬
‫موجود و گزينه مطلوب به شرح زير مي باشد‪:‬‬
‫مقايسه شاخص هاي اقتصادي در دوره ‪ 1394-1384‬در دو گزينه ادامه روند‬
‫موجود و گزينه مطلوب چشم انداز‬

‫گزينه مطلوب‬ ‫ادامه روند موجود‬

‫‪8/6‬‬ ‫‪3/9‬‬ ‫رشد متوسط سالنه توليد ناخالص داخلي (درصد)‬

‫‪7/2‬‬
‫‪2/5‬‬ ‫رشد متوسط سالنه درآمد سرانه (درصد)‬
‫(دو برابر سال پايه)‬
‫‪10/9‬‬ ‫‪3/9‬‬ ‫رشد متوسط سالنه سرمايه گذاري (درصد)‬
‫‪4/4‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫رشد متوسط سالنه بهره وري نيروي كار (درصد)‬
‫‪7/0‬‬ ‫‪17/5‬‬ ‫نرخ بيكاري (درصد) در پايان دوره‬
‫‪2184‬‬ ‫‪5257‬‬ ‫جمعيت بيكار (هزار نفر) در پايان دوره‬
‫صادرات كالهاي غير نفتي (ميليون دلر) در سال پايان‬
‫‪31527‬‬ ‫‪10920‬‬
‫دوره‬
‫‪23645‬‬ ‫‪5320‬‬ ‫صادرات صنعتي (ميليون دلر) در سال پايان دوره‬
‫‪-‬‬ ‫‪- 19840‬‬ ‫تراز تجاري (ميليون دلر) در سال پايان دوره‬
‫سرمايه گذاري مستقيم خارجي (ميليون دلر) در سال‬
‫‪6306‬‬ ‫‪1126/5‬‬
‫پايان دوره‬
‫‪16/0‬‬ ‫‪27/3‬‬ ‫رشد متوسط سالنه نقدينگي (درصد)‬
‫‪5/0‬‬ ‫‪22/0‬‬ ‫نرخ متوسط سالنه تورم (درصد)‬
‫نسبت هزينه دهك ثروتمندترين به دهك فقيرترين افراد‬
‫‪14/0‬‬ ‫‪22/7‬‬
‫جامعه در پايان دوره‬