Professional Documents
Culture Documents
24885171 ယမမင္းဥယ်ာဥ္သို႔ အလည္ေရာက္ျခင္း
24885171 ယမမင္းဥယ်ာဥ္သို႔ အလည္ေရာက္ျခင္း
1? a&SqufwGJrSwfwrf;rsm;
ud0k if;Ekid Of ;D a&;wJh vli,fwOD;&J rSww
f rf;rJrh w
S w
f rf;rsm; udzk wf&wJt
h cg usaemfph w
d x
f rJ mS olvdyk J wcsed u
f rSww
f rf; rwifc&hJ wJh
rSwfwrf;awGudk azmfxkwfa0r#csifpdwf ay:vmcJhygw,f? usaemf r#a0csifwJhrSwfwrf;awGu * av;vHk;rwdkifcif rqv ppftkyfpk&J tusOf;
pcef;awGrSm uHcJh&wmawGjzpfvdk tckacwfpm;vmwJh topfxGift*Fvdyfa0g[meJ ajym&&if Prequel (y&D uG,fvf)/ Armvdkqdk&ifawmh a&S
qufwGJrSwfwrf; vdk ajym&r,f xifygw,f?
wu,fuawmh ud0k if;Ekid Of ;D rSww
f rf;rsm;&J y&Du,
G v
f af &Squfwt
JG cef;awGukd Ekid if aH &;tusO;f om;a[mif; tawmfrsm; rsm;uvJ
azmfxw
k cf =hJ u+yD;jzpfygw,f? 1962 ckEpS f rwfv 2 &uf ppfwyf tm%modr;f wJah eup+yD;* av;vH;k ta&;tcif; umvtxd/ wzef 8 av;vH;k
umvuae 'Duaetxd/ ausmif;om;awGtygt0if Ekid if aH &;tusO;f om;awG axmifeJ aomif;eJcs+_D yD; ppftpd;k &tqufquf&J tusO;f axmif
awGxaJ &muf&/ csKyfaESmifc&H / ESyd pf ufnif;yef;cHc&hJ w,f? urBmay:rSm Armjynf[m ausmif; om;awG trsm;qH;k towfc&H wJw
h ikd ;f jynf/ trsm;qH;k
tzrf;cH&wJhwdkif;jynf vdkajym&if &Ekdifygw,f?
8 av;vH;k rwdik rf D a&SqufwrJG w
S w
f rf;awGukd udak tmifapmOD; (r_id ;f &mjynf/h ,ckNLD-LA)/ udak rmifarmifww
d f (OD;oef ta&;tcif;/
,ck ABSDF)/ udkaX;atmif (75 *|efta&;tcif;)/ udkcifarmifpdk; (75 *|efta&;tcif;/ ,ckRFA)/ udkat;0if; (r_dif;&m jynfh/ ,ck vrif;w&m
LA) wdku azmfxkwfa&;om;cJh=uzl;w,f? 'ghtjyif ,ckRFA owif;axmuf OD;wifhaZmf/ udkatmifxuf ac: zdk;oHacsmif; (u|ef;jyef/ ,ck
Auy)/ udpk ;kd cspf (u|e;f jyef/ ,ck Auy)/ ,ck KNU rS z'krd ef;i_ rd ;f armif/ uG,v
f eG o
f mG ;wJh CRDB OD;wifarmif0if;/ ,ck PLF OuUX OD;at;aqmif/
owif;pmq&m}uD; a=u;rHOk ;D aomif; ac: atmifAv eJwjcm;Ekid if aH &;tusO;f om; a[mif;wcsKd uvJ olwkd jzwfoef;cJzh ;l wJh ,rrif;O,smOf&J
&kyyf v
kH m$ jrifuiG ;f awGukd toD;oD;azmfxw
k w
f ifjy+yD;rSww
f rf;rJrw
S w
f rf; wifc=hJ uw,f? tckrw
S w
f rf;uvJ ,rrif;O,smOfawmf}uD;xJ tvnf
a&mufcphJ Ofu &jcif;wuGu/f odk r[kwf Zmwf0ifcef;wcef;udk rdwq
f ufwifjyoGm;rSmjzpfygw,f? pmayvGwv
f yfciG hf tygt0if 'Dru
kd a&pDtcGihf
ta&;awG tjynfht0&wJhtcgus&ifawmh ,rrif; O,sOf}uD;&J &kyfyHkum;csyftjynfhtpHkudk awGjrifEkdifvdrfhr,fvdk xifygw,f?
,ckrw
S w
f rf;udk pepfwusoak ooevky+f yD;tcsut
f vufawG jyefveS pf pfaq;zdk tajctaeray;wma=umifh 'Daqmif;yg;rSm tcsuf
tvufawG vGrJ mS ;wm/ uGi;f usew
f m&S&d if pma&;ol usaemhw
f m0efom jzpfygw,f? 'gt
h jyif wcsed u
f axmifwiG ;f tae txm;awGukd jzwfoef;
cJhpOfwHk;utwdkif; yDyDjyifjyif uGufuGufuGif;uGif; cHpm;apcsifwma=umifh wcsdKpum;toHk;tESKef;awG =urf; wrf;&dkif;jyovdk jzpfomG ;&ifvJ
em;vnfc$ifhv$wfay;=uzdk }udKwifarwWm&yfcHygw,f?
2? a&aomufjrpf
1975 ck ESpfv,favmufrSm tif;pdefaxmifxJ xdef;odrf;cHxm;&wJh ausmif;om;OD;a&[m 300 ausmf&Sdaeygw,f? tJ'DxJ rSm 74 'D
Zifbm OD;oef ta&;tcif;u ausmif;om; 60 cefeJ 1975 *|ef (tvkyo
f rm; ta&;tcif; ESpyf gwv
f nf) a&$w*d kH ta&;t cif; ausmif;om;280
cefyg0ifygw,f? wjcm; EkdifiHa&;tusOf;om;awGxJrSm OD;oefta&;tcif;wHk;u zrf;qD;axmifcscH&wJh oHCm awmf 10 yg;cef &Sdygw,f? 74
ar-*|ef tvkyo
f rm; ta&;tcif;awGu 20-30 avmuf&ydS gw,f? OD;oefta&;tcif;rSm pzrf;wke;f u ausmif;om;eJ t&yfom;OD;a& 10000
avmuf tzrf;cHc&hJ +yD;oHCmawmfeJ oDv&Siaf wG tyg; 500 avmufygcahJ yr,fh 75 ESpv
f ,favmufrmS awmh jyefrv$wb
f J aemufq;kH usew
f m
ckeajymovdk ausmif;om; 60 avmufeJ oHCm 10 yg;avmufyJ jzpfyg w,f? OD;oefta&;tcif;[m rE Wav;rSmvJ jzpfcJhw,f? rE Wav;
ausmif;om;awGuawmh rE Wav;axmifrSmbJ xdef;odrf;cHcJh&w,f?
OD;oeft&;tcif; rjzpfrD 74 ckEpS x
f rJ mS urm&Gw*f gww
f J rD;_d r_jzpf+yD;wuUov
kd af usmif;om;awGeJ urm&Gwv
f n
S ;f wef;u t&yfom;
vli,fawG tzrf;cH&ao;w,f? tJ'Dta&;tcif;uawmh wuUodkvfausmif;om;wOD;ukd cg;ydkufE_duf qdk+yD;ppftm%m &Sifa'gufwdkif rqv
ykvyd af wGu olwkd tusit
hf wdik ;f zrf;+yD;rw&m;ESyd pf ufwmudk ausmif;om;awG rcHr&yfEikd jf zpf&muae urm&Gwf &Jpcef;udk ausmif;om;awGeJ
vlxak wGu 0kid ;f aqmfxnfh rD;_d ypfvu
kd w
f hJ tr_jzpfygw,f? 75 ckEpS v
f ,frmS awmh 'Dtr_uaemufq;kH useaf e+y;D w&m;H;k xGuaf e&wm urm&Gwu
f
vli,fwOD;yJ &Sw
d ,f? cH0efcsKyfeJ jyefvw
$ af y;xm;wJh ausmif;om; 3 a,mufuakd wmh 76 r_id ;f &mjynfh ta&;tcif;jzpf+yD;aemufyikd ;f rSm jyefvnf
zrf;qD;axmifcscJhw,f?
75 *|ef (a&$w*d )kH ta&;tcif;rjzpfcif arvukeyf ikd ;f avmufrmS ynma&;wuUov
kd af usmif;om;awG&J Edik if aH wmfaumifpD ;kH cJayguf
r_(ac: ) 0if'rD ,
D m cJaygurf t
_ a&;tcif;wck jzpfcahJ o;w,f? tJ'guawmh ynma&;wuUov
kd f ausmif;om;awG rdxJuae ausmif;udk nbuf
tjyefrmS [Hom0wDt0dik ;f &Sd Edik if aH wmfaumifpD ;kH *dwaf pmifph pfwyfu rdu
k rf u
kd f ikd ;f dik ;f &efpapmfum;+yD; jy\em&Sm du
k Ef u
S v
f kd ausmif;om;awG
rausreyfjzpf&muae taqmifrmS vljyefpk Edik if aH wmfaumifpD ;kH *dww
f cH g;eJuif;wJukd cJeJ 0dik ;f xkwhJ tr_jzpfygw,f? tJ'u
D pd aP =umifh aemufyikd ;f rSm
ynma&;wuUodkvf ausmif;om; 10 a,mufausmfudk zrf;qD;axmifcscJh&mrSm trsm;pk [m a&$wd*Hk ta&;tcif;rSmvJ tr_wGJyg=uw,f?
75 *|ef ta&;tcif;[m 74 ar=*|ef tvkyo
f rm; ta&;tcif;&J ESpyf gwv
f nftjzpf v_y&f mS ;wmjzpfwt
hJ wGuf ausmif; om;oydwf
omru tvkyo
f rm;oydwaf wGvyJ gwhJ taxGaxGoydw}f uD; jzpfzkd &nf&,
G Of ;D wnfcw
hJ m jzpfw,f? tJ'rD mS ausmif;om; oydwu
f tpydik ;f rSm
3? y%mrtcif;tusif;
1975 ckESpfv,frSm EkdifiHa&;tusOf;om;awGudk tif;pdefaxmifxJu ESpfxyftdyfaqmif}uD;awG jzpfwJh taqmif 3/ 4 eJ 5 wdkrSm
oD;oefxm;ygw,f? oD;oefqdkwmu EkdifiHa&;tusOf;om;awGcsnf; oD;oefae&_+yD; dk;dk;&mZ0wftusOf;om;awGeJ a&mr xm;wmudk
qdv
k w
kd mjzpfygw,f? taqmif}u;D oH;k aqmiftjyif ppfa=uma&;umvrSmeJ wjcm;xl;jcm;wJh tajctaeawGrmS Ekid if aH &; tusO;f om;awGxm;wJh
wdkufawGuawmh t"dutm;jzifh 4 wdkuf (4 &Snf 18 cef;/ 4 wdk 12 cef;) eJ 5 wdkuf (22 cef;) wdkjzpfygw,f? 6 wdkufuawmh EkdifiHa&;
tusOf;om;awGtwGuf jypf'%fwdkufjzpf+yD;10 cef; &Sdygw,f? tarSmifwdkuf/ odkr[kwf tvHkwdkufvdkvJ ac:w,f? wdkufopf (tcef; 10 cef;)
uawmh tif;pdefaxmifxJu ppfaxmufvSrf;a&; Hk;0if;twGif;rSm&Sd_+yD; ta&;}uD; EkdifiHa&; tusOf;om;awG/ pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif=uD;
tusOf;om;awGeJ wjcm;ta&;}uD;tusOf;om;awGudk ppfa=uma&; vkyfpOf/ 'grSr[kwf wjcm;ta=umif;wckckt& umvwck xm;wJhwdkuf
jzpfygw,f?
1 wdkuf/ 2 wdkuf (&ifuGJwdkuf) eJ 3 wdkufuawmh vdktyf&ifvdktyfovdk EkdifiHa&;tusOf;om;awG xm;wwfayrJh a,bl,s tm;jzifh
1 wdkuf (10 cef;) rSm rdef;rvsm (tajcmufawG/ xdkpOfutac:ta0:t&rwfawG) xm;wwf_+yD;/ 3 wdkuf (10 cef;) u awmh apmapmydkif;wHk;u
nrD; vdk ac:wJh nbufrmS waxmifv;kH twGuf xrif;csuzf }kd uD;qif;&wJh &mZ0wftusO;f om;awG xm;_+yD; aemufyikd ;f rSmawmh aiGx;kd Ekid w
f hJ
&mZ0wftusOf;om; olaX;}uD;awG txl;tcGifhta&;tjynfheJxm;wJh ydkufqHwdkufjzpfoGm;ygw,f? 2 wdkuf ac: &ifuGJwdkuf (tcef; 60)
uawmh ud;wdkuftjzpfvJoHk;/ &mZ0wftusOf;om;awGtwGuf jypf'%fwdkuftjzpfvJ vdk&ifoHk;/ EkdifiHa&;tusOf;om;awG wjcm;
wdkufawGrSmxm;zdk ae&mr&Sd&ifvJoHk; eJ pG,fpHkoHk; jzpfygw,f? axmifaq;&Hk0if;xJrSm vufyg;wkduf (ac: ) tElwdkuf (10 cef;) vJ&Sdao;w,f?
tJ'rD mS awmh tusO;f om;awGxu
J ud,
k af &jym;a&m*gonfawGeJ l;oGm;olawG xm;wwf ygw,f? 6 wdu
k ef J wdu
k o
f pfuvG+_J y;D usew
f w
hJ u
kd af wGeJ
tdyfaqmif}uD;awG[m t*FvdyfudkvdkeDacwfu aqmufcJhwm jzpfygw,f?
120 ausm&f w
dS ,f? tJ't
D xJrmS ti,fq;kH ausmif;om;awGu touf 14 ESpo
f m;awGjzpf+_ yD; ynmtm;jzifh 6 wef;ausmif; om; awG jzpfw,f?
armifarmifjrifh/ rsdK;jrifh/ jrifhoef;/ rsdK;vGif (ABSDF rSjynfyxGuf)/ rif;atmif (ac: ) *dk&S,fav;/ armif=unf wdk[m ti,fqHk; ausmif;om;
awGjzpfw,f? 8 wef;ausmif;om; ta,muf 40 eD;yg;eJh usefwm & wef;/ 9 wef;eJ 10 wef; ausmif; om;awG jzpfygw,f? touf 18 ESpf
rjynfah o;wm trsm;pkjzpf+_ yD; 16 ESpf rjynfah o;wm w0ufe;D yg;&Sw
d ,f? wuUov
kd /f aumvdyf ausmif;om;awGuawmh 10 a,mufrjynfyh gb;l ?
14 ESpo
f m; 6 wef;ausmif;om; tygt0if 16 ESpf rjynfah o;wJh ausmif;om;av; awGuv
kd J tenf;qH;k axmif'%f av;ESpcf s+yD;tif;pdeaf xmifxJ
xnfx
h m;wmjzpfw,f?
'Dausmif;om;awGukd wGzJ ufaxmif taqmif 2 rSmxm;ygw,f? taqmifrLS ;u t=uyftqif&h dS 0g'g wifvwf jzpfw,f? ausmif;om;
av;awG wGb
J ufaxmif a&mufprSmawmh axmiftm%mydik af wGu 'Dvrkd ed f cGe;f acGygw,f? rif;wdk [m tck'aD e&mrSm ausmif;om;r[kwb
f ;l ?
Ekid if aH &;tusO;f om; r[kwb
f ;l ? rif;wdk [m axmifus&b
J ufawGyjJ zpfw,f? jypfra_ u;G ac|;jzifq
h yfrnfqw
kd m &JbufawG&J aqmify'k yf ?J Ekid if aH wmf
ay:wifaewJh rif;wdk&JtjypfauG;awGudk ac|;xGufatmif tvkyfvkyf+yD; qyf&r,f? rif;wdkvdk aumifrsdK;awG em;vnfrJhpum;eJ &Sif;&Sif;ajym
&&ifawmh rif;wkd[m xpfEG,f&pfaewJhaumifawGyJ? tJ'DEG,fudk b,fvdkvkyfrvJ? ("g;eJ ckwfjzwfypfr,f vdkajymwJh ausmif;om;av;
wa,muf xkwfdkufcH&w,f?) ac|;'D;'D;usatmif vkyftm;ay;+yD; jzwf&rSm uG? 'ga=umifh cdkif;wmvkyf=u/ at;at;ae=u/ 'gbJ wJh?
tJ'Day:vpDtwdkif; touf20 atmufausmif;om;awGudk wGJbufaxmifrSm yHkpHtjynfhudkif+yD; tvkyf=urf; &uf&ufpufpufcdkif;
ygw,f? t&G,ef J rr#atmif awmif,mtvkyaf wG yifyef;qif;&JpmG vky&f w,f? xrif;[if;vJ r0w0bJ pm;&w,f? a& aumif;aumif;rcsKd ;&?
usef;rma&; apmifha&Smufukor_r&Sd? 24 em&Dtjynfh wif;=uyfwJhyHkpHeJ ae&w,f? tjypfr&Sd tjypf&Sm_+yD; dkufESufnOf;yef;r_trsdK;rsdK; aepOfeJ
tr#c&H w,f?
ausmif;om;av;awGxu
J tusO;f om;t&m&Sd qkw
d hJ ausmif;om; 7 a,mufukd axmiftm%ydik af wGu a&G;cs,cf eftyf+yD; ausmif;
om;csif; jyeftkyfcsKyfcdkif;w,f? zdESdyfnOf;yef; dkufESufcdkif;w,f? tJ'D tusOf;om;t&m&Sd 7 a,mufuawmh tay:xyfwef; pD; (tcef;vl}uD;)
wa,mufeJ pma&;wa,muf/ atmufxyfwef;pD;wa,mufeJ pma&;wa,muf/ a&uefAg,mwa,muf/ xrif;xd;k wa,muf/ oef&Si;f a&;
wa,mufwkd jzpfw,f? olwkd [m tcGix
hf ;l cHawGjzpf+y;D wjcm;ausmif;om;awGukd du
k cf iG /hf xd;k cGi/hf tjypfay;cGihf &Sw
d ,f? axmiftm%mydik af wG[m
olwdkukd 'DzdESdyfa&;tm%mawG rjzpfrae usifhoHk;cdkif;w,f? ausmif;om;csif;rzdESdyf/ rdkufESufwJh t&m&SdawGudk &mxl;zkwfypf+yD; tm%mykdif
tvdu
k s vkyrf ,fv
h el J tpm;xd;k cefw,f? ausmif;om;awGxu
J axmiftm%m ydik af wG&J a'guw
f ikd jf zpfvmatmif tcGix
hf ;l awGeJ qGaJ qmif
wJhenf;/ nOf;yef;ESdyfpufr_'%f a=umufapwJhenf;/ av#mh&ufrsm;rsm;&+yD; jrefjrefvGwfr,fvdk ar#mfvifhcsufay; pnf;Hk;wJhenf;awG toHk;y
vlarG;wmjzpfw,f? 'D 7 a,muf[m tvky=f urf;rvky&f / yHpk u
H if;vGwcf iG &hf / a&00csKd ;&/ xrif;[if;00eJ aumif;aumif; (yJ[if;jypfjypf/ a&ay:
qDrsm;rsm;/ iyda=umfqD&$J&$J/ iyfoD;awmifhyg) pdwfuduf pm;cGifh&w,f? olwdk[m oHrefwvif;ay: pm;cGifh&+yD; usefausmif;om;awGuawmh
ajr}uD;ay: rSmbJpm;&w,f? tm%mydkifawG[m aoG;cGJtkyfcsKyfa&;pepf (Divide and Rule) udkajAmiftusqHk; usifhoHk;wmbJ jzpfw,f?
ausmif;om;av;awGukd wGb
J ufaxmif0if;xJrmS awmif,mvkyzf kd bkwf 10 bkwf (tvkyq
f ikd ;f ) cG+J yD; ausmif;om;awGxu
J bkwu
f ikd f
awG xyfa&G;+yD;cefxm;w,f? 'gayr,fh ausmif;om;bkwu
f ikd af wG[m apmapmu tusO;f om;t&m&Sad wGavmuf tm%mr&S/d tcGix
hf ;l r&yg?
awmif,mtvkyfudk }uD;=uyfzdk/ wenf;tm;jzifh awmif,mvkyfae&wJh ausmif;om;awGudk pdwf}udKufdkufESuf nOf;yrf;zdk tm%m tjynfh
ay; xm;cH&wmu wGJbufaxmifxJu &mZ0wftusOf;om; bkwfudkifawGjzpfw,f? olwdkudk axmiftm%mydkifawGu ausmif;om;awGudk
rsm;rsm;ESyd pf uf&if qkrw
S &f uf (av#m&h uf) rsm;rsm;&r,fvkd rufv;kH ay;+yD; tjyif;xefq;kH zdEydS &f ufpufcikd ;f wm jzpfw,f? 'ga=umifh ausmif;om;
av;awG[m yifyef;w}uD; tvkyfvkyf&Hkru ausmif;om;csif;jzpfwJh tusOf;om;t&m&SdawG/ &mZ0wftusOf;om; awmif,mbkwfudkifawG/
axmif0g'gawG&J du
k Ef u
S /f xd;k }uw
d /f qJq/kd apmfum;r_awGukd rwefwqcH&w,f? ta=umif;trsKd ;rsKd ;jy du
k Ef u
S x
f ;kd =uw
d w
f m t+rv
J v
kd ckd aH e&w,f?
ausmif;om;av;awG[m a&udyk pkH eH J csKd ;&+yD; t0wfvJ aumif;aumif;rav#m&f vdk 0JawGuikd ;f aeatmif ayguaf e=uw,f? a&&Sm;vdk
r[kwb
f J wrifwum zdEydS w
f t
hJ aeeJ vkyw
f mjzpfw,f? owfrw
S x
f m;wJh cGuaf &xuf ydck sKd ;rdo/l a&uefAg,mu cyfwcGuf vdk trdef ray;cif
cyfcsKd ;rdoal wGukd a&uefAg,m/ odk r[kwf wef;pD;udu
k w
f ,f? xrif;,lzkd yef;uefuikd +f yD;wef;pD&mrSm 2 a,mufwwGJ rjzpfwm/ xrif;qGaJ ES;wm/
jrefwm/ xrif;pm;=umwmawGukd xrif;qGx
J rif;xd;k Ag,mu du
k &f w,f? xrif;pm;&if; ajr}uD;ay: xrif;vH;k us&if v#meJjyefvsu,
f &l w,f?
ausmif;om;qdkwm xrif;pm;yGJeJ ukvm;xdkifeJ tqifhtwef;jrifhjrifh xrif;pm; wwfw,fqdk+yD;ajcwacsmif;axmuf 'l;auG;&yf raxmufwJh
ajcaxmufu axmufxm;wJhbufu'l;ay:csdwfwif xrif;yef;uefudk aygifay:wif_+yD;pm;&w,f//
aygi;f E_w&f mrSm vufeJ bEJ w
_ &f +yD;aygujf ym;/ 'g; pwmawG oH;k cGirhf &Syd g// vufacsmif;awG=um; 0Jayguaf evdk awmif,m aygi;f E_w&f mrSm
vufwbufxJeJE_wf&if &mZ0wftusOf;om; wkwfudkifu 'gavmufysif;&ovm;uGqdk+yD; dkufESufxdk;}udwfw,f? tJ'DbkwfudkifawGxJrSm
tqdk;qHk;u zdk;wkwfqdkoljzpfw,f? zdk;wkwf[m kyf&Sifrif;orD; oif;oif;vJ &Jarmif/ kyf&Sifrif;om; a&$b &J a,mufzjzpfw,f? ti,fqHk;
ausmif;om;jzpfwhJ armifarmifjrifh [m vufrmS 0JawGayguaf evdk vufwzufwnf;eJ jrufEKS wfrw
d m udk zd;k wkwu
f qGx
J ;kd cJw
h ,f? touf 15
ESpfom&Sdao;wJh tvuausmif;om; aerif;AaqG (zqyv0ef}uD;a[mif; OD;AaqG&Jom;) [mvJ 0Jayguf+yD;vufwzufwnf;eJ
tvkyfvkyfwJhtwGuf zdk;wkwfu rif; vm;uG/ 0ef}uD;om; qdk+yD;&uf&ufpufpuf xdk;}udwf cJhw,f?
ausmif;om;av;awGxu
J toufenf;enf;yd}k u;D ol/ vlaumifxmG ;olawGu ayguw
f ;l aygu&f +y;D toufi,foal wGu jrufEw
_ w
f meJ
ao;avmif;wm vkyf&w,f? ao;avmif;wmrSm udkif;rygwJh EkdqDcGufeJ cyfavmif;&w,f? EdkqDcGufudk udkif;wyfyjyif cGifhr&Sd/ udkif;ygwJhcGuf
oHk;cGifhr&Sdyg? awmif,mvkyf&mrSm vlem;vJ aygufjym;rem;& qdk_+yD;cdkif;w,f? reuf 7 em&D tvkyfp0if+yD;ae vnf 11 em&Du 12 em&D
xrif;pm;em;w,f? 12 em&Du nae 4 em&D/ wcgwav 5 em&Dxd vkyf&w,f? ausmif;om;av;awGudk dkufESufxdk;}udwfESdyfpuf&mrSm tqdk;
qHk; t=urf;qHk;u &mZ0wfom; bkwfudkifawGjzpf+yD; ausmif;om;csif;jzpfwJh wef;pD; awGeJ axmif tr_xrf;0g'gawGuvJ tJ'DbkwfudkifawG
jyefa&mufvm+yD;axmifwiG ;f wdu
k yf aJG wGrmS wufwufuGuG yg0ifvmwm&So
d vdk 8 av;vH;k ta&;tcif;rSm jynfol bufu ygvmwm&Sw
d ,f?
touf20 atmufausmif;om;av;awGukd wGb
J ufaxmifykd wm[m rqv ppftm%m&Siaf wG&J Ekid if aH &;tusO;f om; tqift
h wef;
vHk;0y,fzsufa&;/ yHkpHudkifu|efZmwfoGif;a&; ay:vpDudk yxrtqifh prf;oyftaumiftxnfazmfwmyJ jzpfw,f? pdwf"mwfft&
OD;usdK;oGm;+yD;cEQmudk,ft& vHk;yg;yg; csdeJoGm;a&;udk &nf&G,fcsuf&Sd&Sd =uHpnfwmjzpfw,f? tJovdk nDi,fausmif;om; &JabmfawGudk
wGJbufaxmifrSm axmiftm%mydkifawGu pepfwusay:vpDcs+yD;yHkpHudkif tvkyf=urf;cdkif; ESdyfpufaewJhowif;awG[m wjznf;jznf;eJ
tif;pdeaf xmifr=uD;rSmusecf J wJh touf20 txuf aemifawmfausmif;om;=uD;awGqD jyefa&mufvmw,f? wcgwHKausmif;om;av;awGeJ
axmif0ifpm twlwlawG&wJhtcg &ifeifhp&m&kyfoGifeJ emusnf;cHjyif;p&m owif;awG &vmw,f? 'ga=umifh touf 20 txuf
ausmif;om;}uD;awG[m a&Sa&;udk tcsif;csif; v#dK0Sufwdkifyif aqG;aEG;xm;=uw,f?
touf 20 atmufausmif;om;av;awGudk yHkpHudkif tvkyf=urf;cdkfif;+yD;prf;oyfwm wvavmuf =umoGm;wJhtcgrSm awmh
axmiftm%mydkifawG[m pdwfcs&avmuf+yD vdkwGuf+yD;touf 20 txufausmif;om;}uD;awGbuf OD;vSnfhvmygw,f? 1975 -o*kwfv
xJrSm 3 aqmifrSm &SdwJh OD;oefta&;tcif; ausmif;om; 50 ausmfeJ a&$wd*Hk ausmif;om; 15 a,mufavmufudk wGJbufaxmif taqmif
1 ykd+yD;yHkpHudkif tvkyf=urf; pcdkif;ygw,f? aemufwaerSmawmh 4 aqmifeJ 5 aqmifu a&$wd*Hkta&;t cif; ausmif;om; 70 ausmf/
0if'grD,mcJaygufr_ausmif;om; 10 a,mufausmfeJ OD;oefta&;tcif;ausmif;om; 5 a,mufavmuf udk wGJbufaxmif 1 aqmifudk
xyfydk+yD;t&ifa&mufolawGudk atmufxyf/ aemufa&mufolawGukd tay:xyfrSm xm;w,f?
tif;pdeaf xmifr}uD; 4 aqmifeJ 5 aqmifuakd wmh rqvacwfrmS txl;wd;k wuf rsm;jym;vmaewJh &mZ0wftusO;f om; awGxm;zdk
&mZ0wftusOf;om; tcsKyfaqmifawGtjzpf ajymif;vJypfvdkuf+yD;EkdifiHa&;tusOf;om;awGudk 3 aqmifwaqmifxJrSmbJ pkxm;vdkufw,f?
ausmif;om;}uD;awG wGJbufaxmifudk vlpHka&muf+yDrdk wdkufyGJwdkufzdk v#dK0SufpDpOf =uygawmhw,f? aemufwaereuf
awmif,mtvkyfqif;csdefrSm wdkufyGJpzdk owfrSwfvdkufw,f? wdkufyGJrpcif tawmtwGif; 0g'gawG&J yHkpHudkifr_/ tjypf&Sm dkufESufqJ qdk
apmfum;r_awGudk wwfEkdifor# pdwfxdef;+yD;onf;cH=u&w,f? aemufwaereufjzpfwJh 1975 ck -o*kwfv 8 &ufae reufrSm 1 aqmifu
ausmif;om;}uD;awGtm;vHk;udk taqmifa&SrSm wef;pDcdkif;+yD;/ tvkyfqif;zdk taqmif0if;tjyifzuf awmif,mawGqD xGuf cdkif;wJhtcg
a&SqHk;uwef;pDaewJh udkoufwif (pD;yGm;a&;wuUodkvf/ 0rf;wGif;)/ udkcifarmf (ac: ) armf}uD; (aq; 1/ pma&;q&m armif pnfol.om;/ ,ck
Los Angeles) eJ ausmif;om;wef;pD;tjzpf cefxm;cH&ol udkcifarmifvif; (&efukef0dZPmodyH ausmif;om; a[mif;) wdkup+yD;rvkyfbl;uG
vd k atmf v d k u f v d k
usef a usmif ; om;tm;vH k ; uvJ
tvk y f = urf ; rvk y f b l ; uG
yk H p H t vd k r &S d
pojzif h
auG;a=umfatmf[pf=u+yD;taqmifxjJ yef0ifvmcJ=h uw,f?
'DtcgrSm tvkyfqif;cdkif;wJh taqmifrSL;0g'gawGvJ a=umuftm;veftm;eJ xGufajy;oGm;=u+yD;waxmifvHk; &kwf&kwf oJoJ
jzpfomG ;w,f? c%=umawmh axmif0g'gawG[m oHacs;wufaewJh &dik zf ,ftpkwaf wG *avmuf*vufvyk &f if; ausmif;om;}u;D awG&&dS m taqmif
1 qDajy;vm=u+yD;taqmifab;ywfvnfeJ tay:xyfAm,mvrf;twdkif; ywfywfvnfae&m,l 0dkif;xm;vdkuf=u w,f? wGJbufaxmif
Al;0ay:u ae0if;ppfwyfuvJ 1 aqmifbufudk *sDzkd;eJcsdefxm;w,f? ausmif;om;tm;vHk;uawmh taqmif xJrSm udk,fhae&mudk,f
at;aq;wnf_idrfpGmeJ xdkifae=uw,f? axmifrSmwGJbufxm;wJh ppfaxmufvSrf;a&;u wyf=uyf}uD;tqifh&Sd wifarmif u ratESrawG
rdk;r$efatmifqJqdk&if; &kdifz,fudkif0g'gawG/ eHygwf'kwfudkif0g'gawG _cH&H+yD;1 aqmiftay:xyf tcef;xJ0if _cdrf;ajcmuf }udrf;armif;w,f?
ausmif;om;wa,mufudk qGJxkwfr,ftvkyfrSm usefwJhausmif;om;tm;vHk; 0kef;ueJx&yfvdkuf+yD;a&Sudkwufvmvdk rqGJ&Jawmhbl;?
rif;wkd tm;vH;k udk ypfow+yD;rS igu Ekid if aH wmftvHtyk f taocHrmS uG vdk ajymvdu
k af o;w,f? a'gopdw/f &Supf w
d af wGre$ af evdk t&l;wydik ;f eJ
bmawGav#mufajymaerSef; rod? ausmif;om;awG[m oludkvHk;0*&krpdkufbJ at; aq;yJaejyawmh &Suf&SufeJ jyefqif;oGm;w,f?
_cdrf;ajcmufvdkr&rSef; odoGm;wJhtcg wGJbufaxmifydkiftjzpf wGJbufxm;wJh ppf axmufvSrf;a&;u t&mcHAdkvftqifh&Sd vSa&$
a&mufvm+yD;tcsdKowfw,f? acgif;aqmifawG olqDvm+yD;vdkvm;csufawG ajyajy vnfvnf aqG;aEG;ndEkdif;zdkac:w,f? ausmif;om;awGu
acgi;f aqmifr&Sb
d ;l vdk ajymwJt
h cg ud,
k pf m;vS,af &G;+yD;vmaqG;aEG;zdk ajymwmudak wmh ausmif;om;awGu vufcv
H u
kd w
f ,f? waqmifv;kH u
ausmif;om;tm;vHk; ndESdKif;wdkifyif+yD;wdkufyGJ0ifwmjzpfayrJh tay:xyfausmif;om;awGa&mu+yD;rS tckvdkjy\em ay:wma=umifh
tm%mykdfifawG[m tay:xyfausmif;om;awGudk t"durJae w,f?
axmufvSrf;a&;eJ 0g'gawG jyefoGm;wJhtcg ausmif;om;awG wdkifyifaqG;aEG;=u+yD;tay:xyfu udk,fpm;vS,f 5 a,muf
a&G;vdkufw,f? 4if;wdkuawmh OD;oefta&;tcif;u udkoufwif (pD;yGm;a&;wuUokdvf/ 0rf;wGif;)/ OD;oef=a&Gwd*Hk ESpfr_wGJu udkcif armifvif;
(&efukef0dZPmodyH ausmif;om;a[mif;)/ 75 a&$wd*Hkta&;tcif;u udkaX;atmif (&efukef0dZPmodyH=Oya'/ oHvsif/ ,ck u,ef;jynfopf)/
udkat;atmif (aq;1/ &efukef) eJ udkae0if;atmif (&efukef0dZPmodyH ausmif;om;a[mif;) wdkjzpf=uw,f?
awmif;qdck suaf wGuawmh rdrw
d kd [m &mZ0wftusO;f om;awG r[kww
f t
hJ wGuf aexdik pf m;aomufrr_ mS yHpk H y,fzsuaf &;/ tvky=f urf;
rvkyf&a&;/ usef;rma&; apmifha&Smufr_&&Sda&;/ tm;upm; vkyfcGifh&a&;/ pmtkyfpmwrf; oGif;cGifh&a&; pwmawGjzpfw,f? udk,fpm;vS,f 5
a,muf[m wGJbufaxmifAl;0 Hk;cef;rSm axmiftm%mydkifawGeJ aqG;aEG;=uw,f? axmiftm%mydkif awGbufu wGJbufaxmifydkif
wm0ef,x
l m;wJh ppfaxmufvrS ;f a&;u t&mcHAv
kd t
f qif&h dS vSa&$ eJ tusO;f OD;pD;'k!e rf ; ppfaxmufvrS ;f a&;u Adv
k }f uD;tqif&h dS trnfrrSwrf d
wa,mufwkd jzpfw,f? ausmif;om;ud,
k pf m;vS,rf sm;u rdrw
d kd [m word carrier rsm;omjzpf a=umif;/ ausmif;om;xk&J vdv
k m;csuaf wGukd
wqifhvm wifjyay;olawGomjzpfa=umif; pum;yvifcH+yD;aemuf awmif;qdkcsufawGudk wcsufcsif;wif+yD;tjyeftvSef aqG;aEG;=uw,f?
t"duuswhJ tcsut
f m;vH;k vdv
k kd axmiftm%mydik af wGu vdu
k af vsmay;+yD;wcsKd udak wmh axmiftm%mydik af wG odumQ qnf&ma&mufatmif
ausmif;om;awGbufu enf;enf;yg;yg;av#mhay;vdkufw,f? Oyrm/ reufbuf urBmra=u oDcsif;qdk&wm/ bk&m&Sdcdk;&wmawGudkawmh
rif;tarviftrd rf [kwb
f ;l / rif;wdk tm;vH;k udo
k w+yD;rS igud;pifwufr,fuG vdk &l;a=umifr;l a=umifvJ ajymvdu
k af o;w,f? tdu
k cf %em;pOf
ausmif;om;av; 10 a,muf[m apmiftyk x
f m;&ufeJ aqmifah =umifx
h ikd af e&if; olwkd xJuwa,mufjzpfwhJ udak usmx
f ;l u a&Sbufajr}uD;ay:
rdrw
d kd udk &ku
d w
f hJ om;a&jym;rSm pdeAf v
kd w
f ifh vkd pmvH;k xGi;f xm;wm awG&w,f? tJ'o
D m;a&jym;udt
k omqG,
J +l yD;apmifc_ KH awGatmufuae
wa,mu+yD;wa,muf vufqifhurf;=unfh=uw,f? twefi,f=umwJhtcgrSmawmh 0g'gawG[m om;a&jym;aysmufvdk ylnHylnH
awGjzpf+yD;ausmif;om; 10 a,mufvHk; apmif_cHKawG zGifh&SmwJhtcg om;a&jym; jyefawGoGm;vdk om;a&jym; cdk;zGufxm;&rvm;
qdk+yD;xyfdkufjyefw,f? (wdkufrSm&SdwJh om;a&jym;awGrSm pdefAdkvfwifh tjyif pdefpwif;/ wdkvdyf}uD;vufoH eJ emAdk*sif
vdkemr,fay;xm;wJh om;a&jym;awGvJ &Sdao;w,f)?
a&mufcgp&ufyikd ;f rSm waeo;kH cgavmuf xkwf u
kd f odk r[kwf 0ifu
kd cf &H w,f// ausmif;om;av; 10 a,muf[m 6 wdu
k f ydwcf aH e&pOf
6 wdkufrsufESm=uufawGcGm+yD;wcef;eJwcef; cdk;oGm;/ axmif0ifpm &duQmypPnf;awG a0r#pm; vkyf=uw,f? 'gayr,fh 6 wdkufuxGufwJhtxd
'Dvdk wcef;eJwcef ; ul ;oef ;aewmud k 0g'awG r od v d k u f = uygbl ; ? 'D 10 a,muf u d k 6 wd k u f rS m 10 &uf a vmuf 4 wd k uf r S m
aemufxyfwvavmufxm;+yD;rS axmifr}uD; 3 aqmifudk ykdvdkufw,f?
5? jzpf&yf 76
1975 ck -o*kwfvup+yD;axmifwGif;ausmif;om;rsm;&J pnf;vHk;nDn$wfr_/ wufuGjywfom;r_wdkeJ yHkpHudkiftvkyfcdkif;
u|efZmwfoGif;a&; pDrHudef;udk &kdufcsdK;vdkufEdki+yD;wJhaemuf ausmif;om;awG[m wGJbufaxmifeJ tif;pdefaxmifr}uD; 3 aqmifwdkrSm
acgi;f armh&ifaumh+yD;Edik if aH &;*k%o
f u
d mQ jrifjh rifrh m;rm;eJ rif;rlaecJ=h uwm 1976 ck rwfvtxd jzpfygw,f? tm%mydik af wG[m rwwfomvdk
vufav#mhvdkuf&ayrJh EkdifiHa&;tusOf;om; tqifhtwef;zsufodrf;a&;ukd tjrJ=uHpnfaew,f? EkdkifiHa&; tusOf;om; awG pdwf"mwfft&
OD;usdK;oGm;+yD;&kyfcE<mt& c|wf_cHKusoGm;atmif tjrJpOf;pm; &nfrSef;aew,f?
1976 ck rwfvrSm r_dif;&mjynfhta&;tcif;jzpf+yD;tif;pdefaxmifxJudk ausmif;om;awG wzGJzGJ0ifa&mufvmjyefw,f? axmifxJrSm
ausmif;om;tygt0if Ekifd if aH &;tusO;f om;OD;a& wqifw
h ;kd rsm;vmwJt
h cg rqvppftpd;k &&J axmiftm%mydik af wG[m Ekid if aH &;tusO;f om;
tqifhzsufodrf;a&; OD;csdK;a&;ay:vpDudk wcg jyefyGJxkwfvmjyefw,f?
tckwacguf axmiftm%mydkifawG&J ajcvSrf;u ausmif;om;awG&J tm;enf;csufwckudk tcGifhaumif;,l tjrwfxkwfzkd
pDpOfxm;w,f? ta=umif;jycsuf aumif;aumif;eJ ausmif;om;awG&J EkdifiHa&;tusOf;om;b0udk y,fzsufzdk&nf&G,fwm jzpfygw,f?
tJ'DtcsdefwHk;u wGJbufaxmifxJ&Sd ausmif;om;awGxJ EkdifiHa&;avmurSm jzpfavhjzpfx&SdwJhtwdkif; EkdifiHa&;t,ltq taoG; ta&mif
uGJvGJr_awG&Sdaew,f? tJ'DuGJvGJr_awGudk axmiftm%mydkifawGu toHk;cs rD;xdk;ay;+yD;ausmif;om;csif; dkufyGJjzpfatmif ajrSmufay;w,f?
tJovdkeJ 1976 ck rwfvukefydkif; nwn tm;vHk;tdyfaysmfaepOf tenf;pkausmif;om;awGu trsm;pkausmif;om; awGudk
tvpftidkuf,l &kdufyGJjzpfoGm;w,f? tm%mydkifawG&J t=uHtpnfudk }udKwifowif; &xm;+yD;jzpfwJh trsm;pkausmif;om; awGbufu
uGjJ yJ'g%&f m&cJah yrJh jyefrdu
k b
f J onf;cHpw
d x
f ed ;f cJw
h ,f? jyefu
kd cf siaf ewJh ausmif;om;av;awGuv
kd J tm%mydik af wG&J qifuu
G x
f rJ 0ifrad pzdk
vHk;0xdef;csKyfEdkifcJw,f? 'gayrJ usGefZgwfoGif;a&; pDrHudef; taumiftxnfaz:zdk ydkif;jzwfxm;+yD;jzpfwJh tm%mydkifawGtzdkawmh
'Dwzufowf&kdufyGJudkyJ ausmif;om;csif; {&mrdkufyGJ}uD;tjzpf pGyfpGJ+yD;tcif;jzpfwJh wGJbufaxmif 1 aqmifrSm&SdwJh ausmif;om;tm;vHk; 100
ausmfudk 0g'gtiftm; 200 ausmfeJ nwGif;csif; 0kdif;zrf;+yD;tif;pdef axmifr}uD; 1 wdkufrSm wdkufydwfvdkufw,f? 4/ 5/ 6 wdkufawGrSm
r_dif;&mjynfhausmif;om;awG a&mufaevdk 1 wdkufrSm ydwf&wm jzpfw,f? dkufwJhausmif; om;awGudkawmh 4 wdkuft&Snfbuf/
acgif;uGJwJhausmif;om;awGudkawmh 4 wdkuftwdkbufrSm wdkufydwf vdkufw,f? dkufwJhausmif; om;awGudk &uf20 avmuf 4 wdkufrSm
xm;+yD;aemuf 3 aqmifudkydkvdkufw,f?
aemufESpf&ufavmufrSmawmh usefcJhwJh wGJbufaxmif 2 aqmifu ausmif;om;awGqD tm%mydkifawGvm+yD;yHkpH pudkif ygw,f?
ausmif;om;awGu qefusi+yD;auG;a=umfoaH wGatmf=uw,f? auG;a=umfoaH wGxrJ mS vky&f w
J m ausmif;om;uG/ cH&w
J m ausmif;om;uG
vkd@ygawmh 0g'gawGu cH&JwJhaumifawG cHprf; qdk+yD;toifhpkpnf;xm;wJh 0g'g 200 ausmf 300 avmufu dkufESuf+yD;75 a,mufpvHk;udk
axmifr}uD; 2 wkduf (&ifuGJwdkuf) udkydk wdkufydwfvdkufw,f? wGJbufaxmifuae axmifr}uD; 2 wdkufxd vrf;wav#mufvHk; 0g'gawGeJ@
&mZ0wftusOf;om;a'gufwdkifawGu tjyif;txefdkufESuf&if; ac:oGm;wmjzpfygw,f? 'Dwdkuf yGJudkOD;aqmifwm OD;oefta&;tcif;u
udkausmfpdk; (&efukef 0dZm=ody`H/ yJcl;=ouUv/ ,ck pdwfwdkif;usvzuf&nfqdkif) eJ OD;ausmfvif; (A[dkw&m;Hk;a&Sae) wdkjzpf=uw,f?
wG J b uf a xmif u ae wd k u f y d w f c H & wJ h ausmif ; om;tm;vH k ; ud k wd k u f x J r S m yH k p H u d k i f y gw,f ? ausmif ; om;wcsd K @ud k
a&G;xkw+f yD;tvky=f urf;xkwcf ikd ;f ygw,f? axmifxrJ mS tyifyef;qH;k tvkyw
f ckjzpfwhJ nrD; zd}k uD;qif;tvkyf vky&f w,f? nrD;tvky[
f m qeftw
d f
yJtdwfawG/ iydtdwfqm;tdwfawG xrf;ay;&wmjzpfvdk@ tifrwefyifyef;Hkru av;vHvSwJh qeftdwfyJtdwfawGudk rD;zdkay:u a&aEG;
yGuyf u
G q
f al ewJh aygi;f td;k }u;D awGxJ avmif;xnf&h wmjzpfwt
hJ wGuf tE &W m,fvJ }u;D vSygw,f? wrifoufoufcsKd ;wJt
h aeeJvJ 'Dbufutdwf
[dkbufxrf;ykd&/ [dkbufutdwf 'Dbufo,fay;&/ a&xrf;ay;&eJ np+yD;cdkif;ao;w,f? iydtdwfqm;tdwf xrf;& wJhtcg yifyef;wmtjyif
qm;aygufwJh'%fyg cH&w,f? a&vJ yHkpHbJcsdK;&awmh tifrweftcH&qdk;vSw,f? nbufjzpfawmh vufyg;ap &mZ0wfom;awGu
a,mufsm;csi;f rzG,rf &m 0dik ;f vkyrf vdv
k edk @J jcdr;f acsmufwmvJ&adS o;w,f? 'gt
h jyif axmifwiG ;f rde;f vrf;r}uD;rSm cspu
f u
kd kd vdk emr,fay;xm;wJh
vrf;}udwo
f 'H vdrw
hf ;kH }uD;udk 2 a,mufwwGJ qGcJ ikd ;f w,f? tckvkd nrD;tcdik ;f cH&wJh ausmif;om;awG uawmh yxrnrSm OD;oef@ta&;tcif;u
udak Zmfjidr;f vwf (&efuek 0f Zd m ody/H` pma&;q&m ysO;f rem;cifarmifaxG; .om;)/ a&$w*d kH ta&;tcif;u udak tmifausmOf ;D (txuausmif;om;/
,ck jrdK@awmfowif;pm) wkd@jzpf+yD;aemufnawGrSmawmh OD;oef@ ta&;tcif; u udkwifpdk; (ac: ) csLaw; (&efukef0dZmody`H/ ajrmufOuUvm)/
udo
k ef;vGif (pufrw
_ uUov
kd )f / udpk ikd ;f odu
k ef ef; (&efuek 0f Zd m ody)H` / a&$w*d t
kH a&;tcif;u udOk ;D vSapm (pufrw
_ uUov
kd /f &ckid t
f rsKd ;om;/ uAsmq&m
cdkifatmif) eJ@ wGJbufaxmifrSm tdkufcH&wJh udkwifatmif (&efukef 0dZmody`H-Oya'/ erfhpef/ yavmiftrsdK;om;) wdk@udkyg xkwfcdkif;vmw,f?
xdyfoD;vdk@ tm%mydkifawG,lqwJh ausmif;om;awGudk tvkyf=urf;pcdkif;+yD;rS wjcm;ausmif;om;awGudk udkifr,fvdk@pDpOfxm;yHk&w,f?
nrD;pcdik ;f +yD;wwd,nrSm ausmif;om;awG ckvykd ifyef;w}uD; qm;tdwyf t
J w
d af wG xrf;aewmudk tusO;f OD;pD;!erf LS ; Adv
k rf LS ;tqif&h dS wift;kH /
kaxmifydkif tqifh&Sd armif=unf wdk@vm=unfh+yD;ausmif;om;awGa&S cg;axmuf&yf&if; 'g EkdifiHa&;tusOf;om;awGwJhvm;uG/ [m; [m;
vdk avSmifajymifoa&mf apmfum;=uw,f? 'DtcgrSm ausmif;om;awG[m xrf;xm;wJh qeftdwfyJtdwfawG ypfcs+yD;rvkyfbl;uG
vdk@atmf[pfqENjywJhtcg 0g'gawGu 0dkif;0ef;dkufESuf+yD;wdkufxJjyefoGif;vdkufw,f? aemufwae@ ({+yD 13) up+yD;1 wdkufeJ@ 2 wdkufu
ausmif;om;awG[m tpmiwfcHwdkufyGJ0if=uawmhw,f?
tJ'DtcsdefavmufrSmyJ tif;pdfefaxmifr}uD; 3 aqmifuausmif;om;awG[m &efol&Ju|efZmwfoGif;a&;/ Ekdif iHa&;tusOf;
om;tqifhtwef; zsufodrf;a&;pDrHudef; pae+yDqdkwm owif;tpteawG &vmw,f? wGJbufaxmifu ausmif;om;awG&J tjzpft ysufeJ
aemufqHk;tajctaeawGudk tao;pdwfwdwdusus rod&ayrJh tajctaeqdk;awG awGuHae+yD/ axmiftm%mydkifawG&J wqifhwdk;zdESdyfa&;
ajcvSrf;awG pae+yD qdkwmavmufudkawmh tjyifbuf rdbaqGrsdK;awGqDuwqifha&m/ axmifxJu pdwfaumif; &SdwJh &if;ESD;wJh
0g'gawGqu
D wqifah &m owif;wpwp&vmw,f? axmiftm%mydik f t0ef;t0dik ;f eJeD;pyfwhJ rdbaqGrsKd ;awG/ rdrw
d kd pnf;k;H xm;wJh 0g'gawGu
3 aqmifausmif;om;awGukd }uKd wifowday;r_awG vkyv
f mw,f? 3 aqmifrmS &Sw
d hJ ausmif;om;awG tygt0if Ekid if aH &;tusO;f om;tm;vH;k udv
k J
r=umcif yHpk u
H ikd f tvky=f urf; cdik ;f awmhr,f qdw
k m cdik cf ikd v
f v
kH kH odvm&wJt
h cg 3 aqmif ausmif;om;awGeJ wjcm;Ekid if aH &;tusO;f om;awG[m
&efoltpDtpOfudk &ifqdkifzdk tcsif;csif; aqG;aEG;ndESdKif;r_awG v#dK0Sufvkyf=u w,f?
1976 ck {+yDvqef;umv 3 aqmifrSm&SdwJh EkdifiHa&;tusOf;om;awGuawmh atmufxyftcef;}uD; 5 eJ 6 rSm 74 ar=*|ef
tvkyform;ta&;tcif;u tvkyform;awGudk xm;w,f? ordkif;csnfpuf/ tkwfusif;*kefeDpuf&Hk/ qifrvdkufoabFmusif;eJ wjcm;
puf&t
kH vky&f XkH mewcsKd u tvkyo
f rm;awGjzpf+yD;w&m;H;k xkwf tr_&ifqikd af e&qJ tcsKyfumvjzpfw,f? (75 *|et
f a&;tcif;u tzrf;cH&wJh
tvkyform;awGuawmh ppfcHkHk;u pD&ifcsufcs
uefuGuo
f rl &S/d pmwvH;k wyd'k rf jyifbJ oabmwlvufc=H uw,f? 'gayrJh 5 cef;eJ 6 cef;u 74 ar=*|ef tvkyo
f rm;awGu awmh olwkd taeeJ
H;k xkwq
f J tcsKyfumvom jzpfaeao;vdk 'Dwu
kd yf u
JG kd pdw"f mwft
f m;jzifh axmufcaH yrJh um,uHajrmuf yg0ifEidk f rSm r[kww
f mudk cGiv
hf $wzf kd
ta=umif;jyef=um;vmvdk ausmif;om;awGu em;vnfra_ y;cJw
h ,f? tJ'D tvkyo
f rm;awGxu
J Auy ,l*sD vdk qdw
k hJ tvkyo
f rm;acgi;f aqmif
ESpfa,muf oHk;a,mufuawmh t=urf;zufckcHa&; t,ltqudk qefusif=uw,f? (tJ'D Auy,l*sD qdkwJh tvkyform;acgif;aqmifawG[m
aemufydkfif;rSm ajAmiftwdtvif;/ &efol tifazmfrm owif;ay;awG jzpfoGm;=u w,f?) tvm;wlbJ tay:xyf 4 cef;u 10=u
ausmif;om;awGuvJ tcsKyfumvrSm&Sad eao;vdk wku
d yf x
JG J tueftowfeJ om yg0ifEidk rf t
hJ a=umif; jyef=um;vmw,f? 5 cef;uausmif;om;
3 a,muf/ tay:xyfu ausmif;om;av; 10 a,muf/ zqyv OD;ausmf_idrf;&Jom; 2 a,muf/ PD ODaxG;jrifheJ udkwif0if;wdkuawmh wdkufyGJrmS
&mESKef;jynfhyg0ifrJhta=umif; jyef=um;vmw,f?
wdkufyGJtwGuf EkdifiHa&;t&eJ tiftm;pkzGJr_t& jyifqifwmeJ wydifxJrSm tcdkiftrm vufawGydkif;t&vJ jyifqif=u ygw,f?
tvpftidkufjzdKcGJ wdkufydwfrcH&atmif 24 em&D uif;apmifhpepf usifhoHk;=uw,f? tcef;ta&S taqmif0if;buf wa,muf/ tcef;tjyif
Ag,mvrf;bufudk wa,mufuif;csw,f? olwdk[m =unfhrSef0dkif;av;awGuwqifh taqmiftxufzufHk;cef;eJ/ taqmif0if;
t0if w H c g;buf u v_ y f & S m ;r_ u d k apmif h = unf h & wmjzpf + yD ; ausmif ; om;tm;vH k ; wa,muf w em&D tvS n f h u s uif ; apmif h &w,f ?
axmiftm%mydik af wGu tpmjzwff a&jzwfvyk rf mS umuG,Ef idk zf kd a&m/ rsu&f nf,Akd ;kH ypf&ifvJ yk0ga&qGw+f yD;ESmacgi;f eJ yg;pyf tkyx
f m;Ekid zf kd a&m
tcef;xJrSm&SdwJh pOfhtdk;}uD;awG/ a&tdk;/ a&ykvif;awGtm;vHk; a&tjynfhjznfhxm;w,f? 'DtawmtwGif;rSm cgwdkif;vdk yHkrSefxrif;xdk;/
a&csdK;cswmawG vkyfaeawmh xrif;awGydk,l+yD;xrif;ajcmufvkyf/ a&awGydkxrf;+yD;avSmifwmvJvkyf=u w,f? a&csdK;csaepOf tjzdKcGJrcH&atmif
ud k , f h [ mud k , f ES p f o k w f c G J + yD ; csd K ;w,f ? wok w f a &csd K ;aewH k ; wok w f u tcef ; wH c g;ayguf e m; toif h p k p nf ; ae&m,l x m;w,f ?
ta&;ta=umif;jzpfvm&if tm;vHk;tcef;xJ csufcsif; pkEkdifatmifjzpfw,f? &efoludk&ifqdkifzdk 3 aqmif 7 cef;xJrSm ausmif;om;awG
pkkpkpnf;pnf;&Sdaejcif;[m udk,fhtwGuf tcGifhtomqHk;jzpfw,fvdk ausmif;om;awGu ,lq xm;w,f?
aemufwae[m {+yD 11 &uf we*FaEGaejzpfw,f? 7 cef;ausmif;om;awGudk axmif0ifpmawGzdk vmac:wmudk ausmif;
om;tm;vHk;u wnDwnf; _iif;qefvdkufw,f? wGJbufaxmifwdkufyGJt+yD;ausmif;om;udk,fpm;vS,fawGudk rvdrfhwygwfeJ axmif
0ifpmawGt+yD;rSm wdu
k yf w
d cf &H bl;vdk tJovdrk sKd ; jzdKcGrJ cH&atmif axmif0ifpm xGurf awGwmvJjzpf/ tm%mzDqefwmvJ jzpfyg w,f? 'gayrJh
wjcm;tcef;awGu ausmif;om;awGeJ EkdifiHa&;tusOf;om;awGuawmh t"duwdkufyGJae&mu tiftm;pk r[kwfvdk axmif0ifpm
xG u f a wG Ek d i f = uw,f ? tJ ' D a eu axmif 0 if p mawG &mrS m axmif A l ; 0oG m ;&m vrf ; wav#muf ab;0J , m wbuf p D r S m 0g'gawG
wef;pDcsxm;+yD;axmif0ifpmawGaecsdefrSmvJ 0g'gESpfa,mufu ab;rSmuyfxdkif+yD;em;axmifaew,f? axmifwGif;u wdkufyGJ owif;awG
tjyifudkrjyefatmifwm;w,f? 'gayrJh OD;axG;jrifh tygt0if EkdifiHa&;tusOf;om; vl}uD;ydkif;wcsdKeJ ausmif;om;wcsdK uawmh 7
cef;ausmif;om;awG }udKwifndESKdif; tultnDawmif;xm;wJhtwdkif; axmiftjyifu rdbaqGrsdK;awG/ jynfolvlxkeJ owif;&yfuGufawGqD
axmifwGif;u zdESdyfr_tajctaersm;eJ axmifwGif;wdkufyGJowif;rsm; jyefoGm;atmif vkyfay;EkdifcJhw,f? tJ'g a=umifh {+yD 11 &uf
tif;pdefaxmifwGif;wdkufyGJowif;[m bDbDpD toHv$ifhcsufrSm ygEkdfifcJhw,f?
{+yD 11 &ufaetajctae[m odomxif&Sm;pGm wif;rmaewmudk waxmifvHk;cHpm;&ovdk tjyifu axmif0ifpmvm awGwJh
rdbaqGrsdK;awGa&m/ awGcGifhr&wJh rdbaqGrsdK;awGyg odjrifcHpm;&w,f? 'ga=umifh pdk;&dfrfylyefr_awG t}uD;tus,f jzpf=uw,f? 1 wdkuef J 2
wdkufrSm wdkufydwfcHae&wJh ,cifwGJbufaxmif ausmif;om;awGvJ wif;rmr_udk cHpm;uHawG&ayrJh bma=umifhrSef; rod =uao;yg?
&xm;wJh owif;tcsuftvufawGeJ axmifwGif; wif;rmcufxefr_tajctaeawGt& }udKwifpOf;pm;xm;wJh wdkufyGJyHkpH 3 ckrSm
wwd,yHkpHudk rv$Jra&Smifoma&mufzdk tvm;tvm rsm;aew,fqdkwm 7 cef;ausmif;om;awG cefrSef;wGufcsufrd=uw,f? 10
&ufaeuwnf;u tqifhjrifh axmiftm%mydkifawGeJ w&m;0ifaqG;aEG;csifwJhta=umif; awmif;qdkcJhaomfvJ ycHk;rSm tyGifhwif xm;ol
wa,mufrSay:rvmjcif;[m axmiftm%mydkifawG olwdk&JpDrHudef;ukd rjzpfraeZGwfwdk;zdk qHk;jzwfxm;w,fqdkwm ay:vGif aew,f?
wGJbufaxmifu ausmif;om;awGudk r=umao;rDurS trRjzdKcGJcJhwJh tm%mydkifawG[m 3 aqmifrSmvJ tJ'D xufravsmh wJhenf;vrf;eJbJ
ajz&Sif;jzdKcGJzkd qHk;jzwfvdkufyHk&w,f?
'ga=umif h
ausmif ; om;awG [ m
axmif t m%myd k i f a wG & J
t=urf ; zuf f r _ u d k
t=urf ; zuf c k c H z d k
vufawG&kyf0wWKjyifqifr_awGvkyf=uawmhw,f? kyf0wKjyifqifr_vdkajym&ayrJh tkwfeHHK4 buf=um;/ oHwdkifawGaemuf tusOf;cscHxm;&wJh
ausmif;om; awGrSm bmrSavmufavmufvm;vm; &kyf0wWKjyifqifEkdifp&m odwfr&Sdyg? 'gayrJh =uufuav; iSufuav;vdk vnfpif;cHrJhtpm;
&kef;&if;uef&if; wdkuf&if;cdkuf&if; taocHoGm;r,f? oDaygrif; vifr,m;vdk wa,mufvufwa,mufwGJ+yD;vdkfufoGm;rJhtpm; aqmf vdk
&Ekdifoavmuf aqmfoGm;r,f qdkwJhpdwf"mwffeJ vkyf=uwmjzpfygw,f? pkaqmif;jyifqifvdk&wJh vufeufawGuawmh tkwfcJ ydkif;awG/
ausmufcaJ wGeJ ykvif;cGaH wG t"dujzpfw,f? kwyf ikd ;f eJ 0g;&if;'kwaf wmh enf;enf;bJ&w,f? tkwcf u
J sKd ;udk vG,t
f w
d x
f J xnf/h t0udk ud;eJpnf;
ydwf+yD;vG,fud;uudkifv$Jvdkuf&if taumif;pm; teD;uyfwdkufcdkufa&;vufeuf jzpfvmw,f? a&tjynfh jznfh+yD;tzHk;ydwfxm;wJh
ykvif;awGuawmh tpGrf;xufwJh ta0;ypfvufeufawGjzpfw,f? &mZ0wftusOf;om;aqmifawGrSmawmh vufvkyfg;/ rSdef;/ pl;c|ef/ &Jwif;/
*ef*sD pwJh vufeufawGaygw,f? 0g&ifh&mZ0ifvlqdk; tusOf;om;awGqdk&if tJovkdrsdK; vufeufwckck tjrJaqmifxm;wwfw,f? 'gayrJh
yifudk,fu at;at;csrf;csrf;aewwfwJh ausmif;om;awGrSmawmh tJovdk vufeufrsdK;awG &Sdrxm;ygbl;?
nbufrmS awmh ausmif;om;awG[m &So
d r#t0wftpm;awG xyf0wf=uw,f? trsm;pku &mbmzdeyfukd vufzsu
H yfcsnf xm;w,f?
jcifaxmifawGtm;vH;k zkwx
f m;vdu
k +f yD;tcef;wHcg;0rSm jcifaxmifwvH;k ukd ydu
k u
f eG v
f kd uyfcsnx
f m;vdu
k w
f ,f? aemuf wHcg;wayguu
f akd wmh
tjyifu b,fvdkrSzGifhr&atmif twGif;u ukwifoHa_caxmuftusdK;eJ uefvefcH taoydwfxm;vdkufw,f? axmif0g'gawG tcef;xJ0ifzdk
ppfacG;wdkufeJ 6 wdkufwdkudk 1968 ck a*s;atmfya&;&Sif; ac: axmifwGif;ppfqifa&; qdkwJh umvrSm wnfaqmufcJhwm jzpfw,f?
a*s;atmfya&;&Si;f qdw
k m urBmay:u b,faxmifrmS rS r=um;zl;wJh Armjynf ppftm%m&Siaf wG&J txl;py,f&,
S f ordik ;f 0if &ufpufru
kd &f ikd ;f r_}u;D
jzpf y gw,f ? tJ ' D p pf q if a &;qk d w m[m axmif x J E S p f & S n f v rsm; tusOf ; uscH a e&+yD ; jzpf w J h Ek d i f i H a &; tusOf ; om;awG u d k
ac:xkwf+yD;bmta=umif;rSr&Sd/ bmaxmifwGif;jypfr_rS rusL;vGef&bJeJ tom;vGwf}uD; rD;ukef,rf;ukef ESdyfpuf nOf;qJ dkufESufwJh
atmfya&;&Sif;}uD;jzpfygw,f? axmifxJrSm udk,fh[mudk,f at;at;ae aewJh EkdifiHa&;tusOf;om; 100 ausmf 200 cef[m tvum;ae&if;
aovkarsmyg;jzpfatmif tjyif;txef ESdyfpufnOf;yrf; ta&E$mcHcJh&w,f? tJ'Dta=umif;udk q&m OD;vSaz (,ckOD;wifhaZmf RFA) udk,fawG
tao;pdwaf &;cJzh ;l +yD;jzpfygw,f?
6 wdu
k f (tarSmifwu
kd /f odk r[kwf tvHw
k u
kd )f udk tJ'D 1968 ckumvup+yD;Ekid if aH &;tusO;f om;awG wdu
k yf w
d w
f hJ jypf'%fwu
kd t
f jzpf
awmufav#mufoHk;cJhw,f? acG;wkdufudkawmh paqmu+yD;cgp a*s;atmfya&;&Sif;rSm oHk;cJhovm;qdkwm aumif;aumif;rodyg? 'gayrJh 1968
ckuae 1976 cktxd axmifvHk_cHKa&; t,fvfaZ;&Sif;acG;awG om;azmufzdk/ 'grSr[kwf rD;aezdk ae&mtjzpfom awmufav#mufoHk;cJh+yD;1976
{+yD 11 &ufaerSmawmh acG;wdu
k x
f u
J ppfacG;awGukd uref;uwef;z,f&mS ;/ rvSr;f rurf;rSm&Sw
d hJ e*d&k &dS if; acG;avSmiftrd af wGrmS jyefxnfv
h u
kd w
f ,f?
ppfacG;awG&J csD;eHao;eHawG/ acG;ar$;awGeJ acG;eHawG vSdKifvSdKifv$rf;xHkaewJh ppfacG;wdkufudk 3 aqmifu %f&m&ausmif;om;awG 1976 ck
{+yD 11 &ufn oef;acgifausmfrSm wa,mu+yD;wa,muf a&muf&Sdvm ygw,f?
ausmif;om;awG ppfacG;wdkufta&muf 0g'gawG&J xdk;}udwfuefausmufcHt+yD;rSm t0wftpm;tm;vHk;c|wf+yD;ukd,fvHk;wD; twdkif;
wdu
k cf ef;awGxJ xnfv
h u
kd w
f ,f? tJ'w
D ;kH u v#ypf pfr;D rwyfao;vdk arSmifraJ ewJt
h cef;awGxJ bmqdk bmrSr&Sb
d J vH;k vH;k ajymifwvif;jzpfygw,f?
zsmr&S/d a&td;k r&S/d apmifr&S/d *efzvm;r&Sjd zpf+yD;ud,
k w
f ;kH vH;k eJ 'g%&f m&ausmif;om;awG[m ppfacG;awG aeovdrk sKd ; ppfacG;wdu
k x
f J ae&ygw,f?
ppfacG;awGvdkyJ at;pufpuf oHrefwvif;ay: obm0twdkif; vJavsmif;tdyf&ygw,f? tcif; }uD;tcif;av;udk acG;awGvdk tcef;xJ
'Dtwdkif;pGef&w,f? ppfacG;wdkuf 10 cef;rSm pwdkcef;wcef;csef+yD;usef 9 cef;rSm wcef;udk 3 a,mufuae 6 a,mufxnfhxm;w,f?
12 &ufae reuftm&Hw
k ufcge;D rSm axmifaq;rSL;awG a&mufvm+y;D 'g%&f mawG aq;xnfah y;w,f? axmifaq;&Hrk mS 'g%&f m&0g'gawG
t&ifaq;ukay;+yD;rS acG;wdu
k u
f ausmif;om;awGqD vmukay;wmjzpfw,f? uGjJ yJaewJ'h %f&mawG tpdr;f csKyf/ usKd ; aewJh td;k awG ausmufywW;D
udik af y;w,f? %f&m&wJah usmif;om;wdik ;f tenf;qH;k acgi;f rSm 5 csuaf wmh csKyf&wmcsn;f bJjzpfw,f? wcsKd vJ ESmacgi;f d;k usKd ;wm/ ezl;uGw
J m/
rsucf ;kH uGw
J m/ oGm;u|wx
f u
G o
f mG ;wm awG&w
Sd ,f? wcsKd u vufwbufwnf; 2 ae&m usKd ; w,f/ wcsKd u eHerd o
hf mG ;w,f? eH;kd tufrtufawmh
gwfrSefrdkuf&vdk rodEkdifyg? wcsdku %f&maoG;xGufvGefwm&Sdw,f? awmifil u aq;=2 ausmif;om; udkodef;xGef;[m acgif;ay:rSm
em;&Gufwbufuae aemufwbufxd =uufajccwfyHkuGJ+yD;vufvJusdK;vdk 'g%f&maoG;vGef+yD;owdvpfoGm;cJhw,f? aq;=1 ausmif;om;
ud k a t;atmif v J aoG ; vG e f + yD ; 2 em&D a vmuf owd v pf o G m ;cJ h w ,f ? (ud k a t;atmif [ m etzvuf x uf 1998 arvwk e f ; u
om,m0wDaxmifwiG ;f tpmiwfcw
H u
kd yf rJG mS axmiftm%mydik af wGu du
k o
f wfvu
kd w
f hJ udak tmifausmrf ;kd &Jtudjk zpfw,f?) pD;yGm;a&;wuUov
kd f
tEkynmtoif; twGif;a&;rSL; udkoufwif (0rf;wGif;) [m acgif;uGJwmtjyif vufndK;wacsmif; wqpfavmuf vHk;0jywfxGufoGm;w,f?
wuU o d k v f v J h v J h / wuU o d k v f [ ef j rarmf w d k eJ wwG J x J *D w tEk y nm vd k u f p m;cJ h w J h ud k o uf w if [ m *D w ud k
tifrwef0goem}uD;+yD;xl;vJxl;c|efoljzpfw,f? tEkynmorm; jzpfayrJh ppftm%m&SifawG&J &ufpuf,kwfrmr_udk rcHEkdifvdk
axmifwiG ;f wku
d yf aJG wGrmS l;raxmufbJ yg0ifcw
hJ ,f? {+yD 11 wdu
k yf rJG jzpfcif 3 aqmif 7 cef; rSm rwfv 23 &uf ocifu,
kd af wmfrid_ ;f &mjynfah rG;ae
tcrf;tem;vkyfwHk;u _idrf;csrf;a&;zcif oDcsif;udk udkfoef;aqG (ac: ) _idrf;a0opf eJwGJ+yD;a&;pyfoDuHk;cJhol/ udk,fwdkifoDqdkcho
J l jzpfw,f?
tJ'DoDcsif;[m ABSDF xkwf b0wuUodkvfu ae0ef;eDeD pD;&D;acGxJ yg0ifcJhw,f?
'g%f&mawGuko&mrSm u|rf;usifr_r&SdwJh 0g'gaq;rSL;awGu apwemrygbJ +yD;+yD;a&m jzpfovdkukoGm;vdk %f&mawG[m
wESpaf usm=f umwJt
h xd jynfw&$&J eJ$ J jzpfae=uwmvJ&w
dS ,f? td;k usKd ;oGm;wmawGuv
kd J pepfwus jyefqrJG wnfb
h J ausmuf ywW;D pnf;oGm;vdk
tdk;aumufaumuf}uD; qufoGm;wmawGrsm;w,f? %f&mawG aemufxyf aq;a=um aq;xnfhwmeJ yifep vifxdk;wmudk 2 &ufwcg 3
&ufwcg wywfavmufvkyfay;w,f?
11 &ufaen ppfacG;wdu
k af &muf+y;D r=umcif axmifyikd }f u;D tqif&h dS ruUem; vm=unfw
h ,f? olu wjcm;axmifawGrmS axmifqw
l m
igwdktjywfudkifvdk&cJhw,f/ rif;wkdudkvJ igwdkrr_bl; vdkpdefac: }udrf;0g;+yD;jyefxGufoGm;w,f? ausmif;om;awGu awmh tzufvkyf
pum;rajymygbl;?
12 &ufaetm&k%fwuf aq;rSL;awG aq;vmrukcif ausmif;om;awG[m wcef;eJwcef; wD;wdk;vSrf;qufoG,f+yD;,cif
aqG;aEG;xm;wJh tpmiwfcw
H u
kd yf JG qufwu
kd af &;/ rwdu
k af &; aqG;aEG;=uw,f? wcsKd u tpmiwfcw
H u
kd yf JG 0ifv=kd uayrJ/h trsm;pku tckjzpfcw
hJ hJ
tqift
h jrifq
h ;kH wdu
k yf o
JG mefjzpfwhJ t=urf;zufcck aH &;wdu
k yf &JG J t&Sed t
f [keu
f kd apmif=h unf+h yD;rS xyfwu
kd o
f ifh roifh pOf;pm;wmaumif;r,fvkd
oabmxm;ay;=uwJhtwGuf tpmiwfcHwdkufyGJ qufrwdkufjzpfawmhyg?
'DvdkeJ ausmif;om;awG[m oHwdkifawGaemufrSm wd&dp>mef&HkxJu wd&dp>mefawGvdk udk,fvHk;wD;eJ zsmr&Sd/ apmifr&Sd/ *efzvm; r&Sd 4
&ufavmuf ae&w,f? wd&dp>mefawGvdk ae ae&wJh 'D 4=5 &uftwGif;rSm vHk;0xrif;rau|;/ a&rwdkufbJ/ tpmjzwf/ a&jzwf xm;w,f?
axmifxJra&mufcif ausmif;om;b0u zwfcJhbl;wJh tar&duefEkdifiHxkwf vdkufzf Life r*~Zif;xJrSm 1971 ck e,l; a,mufrdu tufwDum
axmifxr_}uD;udk e,l;a,mufjynfe,ftkyfcsKyfa&;rSL; a&mhu,fzJvm; (aemifrSm korRw) udk,fwdkif OD;pD;+yD;&uf&ufpufpuf aoGacsmif;pD;
ESdrfeif;cJhwJhta=umif; urBmausmfowif;"mwffyHkawGxJu vlrJtrsm;pkyg0ifwJh tusOf;om; tkyfvdkuf}uD; udk,fvHk;wD;eJ acgif;ay:vufwif
yHkpH&yf wef;pDae&wm/ arSmuftdyfae&wm/ yHkpHxdkifae&wmawGudk jyeftrSwf&rdw,f?
ausmif;om;awG[m %f&mawG emusifudkufcJr_tjyif xrif;qm a&iwfwJh'%fudkyg =uHH=uHHcHcJh=uw,f? wa,mufrS r_iD;cJh ygbl;?
du
k yf jJG zpf ppfacG;wdu
k af &muf+yD;2 &uft=umrSm o}uFeu
f s+yD jzpfygw,f? ppfacG;wdu
k [
f m axmiftw
k f ;kd eJ tvGeef ;D uyfpmG wnf&adS ewma=umifh
tif ; pd e f rd wG i f ; a&upm;rmyf a wG q D u o}uF e f o D c sif ; oH a wG / a&yuf u pm; aysmf & $ i f = uoH a wG [ m avmf p yD u m uwqif h
tkwfdk;udkausmf+yD;axmifwGif;odk vGifhyHs0ifa&mufvmygw,f? ppfacG;wdkufxJu %f&mudk,fpDeJ udk,fvHk;wD; ausmif;om; awGuawmh
acG;cs;D acG;ao;eHomru aoG;nDe H eJ vlcs;D vlao;eHawGyg vSKd ifae+yjD zpfww
hJ u
kd x
f J a&wpufrS raomuf&bJ 76 o}ueF f udk jzwfoef;ae=uygw,f?
tJ ' D t csd e f r S m aysmf a ysmf a ewwf w J h aq;=2 ausmif ; om; ud k w if j rif h (ac: ) rm&S , f (aygif ; wnf ) u &k y f & S i f rif ; om; 0if ; OD ;
toHrsKd ;wk+y;D ESpo
f pfeJ o}ueF u
f srav qd+k y;D oDcsi;f xqdv
k kd tm;vH;k 0dik ;f vufcyk w
f ;D -obmay;=uw,f? (tJ'u
D mv wH;k u jreENm wdk / wl;ydk wl;ydk
wdk acwfrpm;ao;yg)?
{+yD 11 &ufwu
kd yf jJG zpf+yD;aemufwaerSm 3 aqmifu aoG;paoG;eawG tm;vH;k ajymifpifatmif tjym0wfawGu aq; a=um&w,f?
'Daemuf 0g'gawGu tkwfcydif;awG/ ausmufcJawG/ 2=wvuRawG pwJhvufeufawGudk axmifwGif; ae&mtESHu &SmazG pkaqmif;,lvm+yD;3
aqmif 7 cef;xJyHk gwfyHk&kdufw,f? ausmif;om;awG[m t=urf;zufzdk 'Dvdk'Dvdk jyifqifpkaqmif;xm;w,f qdkwJh oabmygbJ?
3 aqmifrSm usefcJhwJh 5 cef;u ausmif;om; 3 a,muf/ tay:xyfu ausmif;om; 10 a,mufeJ OD;axG;jrifh/ udkwif0if;/
eJOD;ausmf_idrf;om;ESpfa,mufwdk[m }udKwifndESdKif;xm;wJhtwdkif; tpmiwfcHwdkufyGJ quf0if=uw,f? ausmif;om;av; 10 a,muf xJrSm
wa,mufu wdu
k yf u
JG xGuo
f mG ;+y;D 9 a,mufu quftpmiwfc=H uw,f? 3 &uft=umrSm ausmif;om;av;awG&J uk,
d pf m; vS,f 3 a,mufeJ
axmiftm%mydkifawG aqG;aEG;+yD;7 cef;ausmif;om;awG 3 aqmifjyefydkzdkudpPuvGJvdk usefawmif;qdkcsufawG vdkufavsmwJhtwGuf
oydwfvSefvdkufw,f? tpmiwfcHol 9 a,mufudk EkdkeJqefywf t&ifau|;+yD;aemufrSxrif;au|;w,f?
5 cef;u udck ifarmifvif;/ udpk ed af &$r;kd / udak X;atmif (ac: ) armfwmwdk 3 a,mufeJ tay:xyfu OD;axG;jrif/h a'guw
f m xGe;f ausmi_f rd ;f /
udb
k b
kd akd usmi_f rd ;f wdk udak wmh tpmiwfcw
H u
kd yf 0JG if+yD;3 &uft=umrSm 3 aqmifuae wGb
J ufaxmifuykd kd +yD;wdu
k yf w
d f vdu
k w
f ,f? wGb
J ufwu
kd rf mS
quf+yD;tpmiwfcHwdkufyGJ0ifawmh aemuf 2 &ufavmuft=umrSm tm%mydkifawGu EkdifiHa&;tusOf; om;awG oD;oefxm;a&;
awmif;qdkcsufeJwuG wjcm;awmif;qdkcsufawG vdkufavsmvdk tpmjyefpm;=uw,f? olwdkudkvJ tm%m ydkifawGu qefywft&ifau|;+yD;rS
xrif;au|;w,f?
PD udw
k if0if;udak wmh 6 wdu
k f (wdu
k o
f pf) ydww
f ,f? oleJ olZeD; wifrmvmwdk [m armfvjrdKif av,OfuiG ;f rSm av,Oftydik pf ;D zdk /
odk r[kwf azgucf zJG kd =uHaewke;f tzrf;cH&wmjzpfw,f? &efou
l q
kd efusiw
f phJ w
d "f mwff jyif;xefojl zpfayrJh wjcm;Ekid f iHa&;tusO;f om;trsm;pkeJ
pnf;Hk;vufwGJwdkufzdkxuf wudk,fawmfol&Jaumif;0g'eJ t"du&yfwnfv_yf&Sm;oljzpf+yD;axmifwGif; umva&Sydkif;rSm wcsdefvHk;vdkvdk
wdkufydwfcHae&oljzpfw,f? taqmifrSmae&csdef odwfr&Sdyg? 77 ckaemufykdif; axmifwGif;zdESdyfr_wtm;jyif;xefvm+yD;tJ'gudkjyefvSefwku
d fzdk
txl;cufcJvmwJhtcg tm%mydkifawGay;wJh wef;pD;&mxl;,l+yD;EkdifiHa&;tusOf;om; csif; tm%mykdiftvdkus zdESdyfol jzpfoGm;w,fvdk
wcsdKEkdifiHa&;tusOf;om;awGupGyfpGJ+yD;tjrifr=unfvif=uyg? 8 av;vHk; ta&; tcif;wkHk;u oludk ppfudkif;rd&Jpcef;rSm csKyfxm;wmudk
rdvlxkurauseyfvdk &Jpcef;0dkif;qENjy&muae ppfudkif;wkdif; aumifpDOuUX tqifh&Sd ol&bGJ&ausmfpGm OD;pD;+yD;ppfudkif;rdolrdom; 100
eD;yg;aoatmif aoG;acsmif;pD;ypfowf ESdrfeif;cJhwmjzpfw,f? udkwif0if; &JZeD; wifrmvmudkawmh rawGbl;cJhayrJh udkwif0if;tajymt&
olr[mvJ pdwf"mwffjyif;xefol jzpfw,fvdkqdkygw,f? udkwif0if;u olZeD;wifrmvmudk Armjynf&J vdkifvmcgvuf vdkn$ef;ygw,f?
vdik v
f mcgvuf qdw
k m 1970 ckEpS rf sm; tpydik ;f avmufu tpPa&;av,mOfawG tydik pf ;D jyefay;qG&J mrSmeJ azmufczJG suq
f ;D &mrSmacgi;f aqmifol
emrnfausmf ygvufpwkid ;f trsKd ;orD;t=urf; zuforjzpfygw,f? a,bl,stm;jzifh ajym&&if udw
k if0if;[m Terrorrism t=urf;zuf0g'udk
oabmuswJh wudk,fawmf ay: jyLvmorm;jzpf+yD;wcsdefwnf;rSm cH,lcsuf pGJjrJcdkifrmr_vJr&Sdbl; vdk wcsdKEkdifiHa&;tusOf;om;awGu
jrif=uygw,f?
wGJbufwdkufeJ 6 wdkuf ydwfcH&olawGudk wvceft=umrSm 3 aqmifjyefydkvkdufw,f? 3 aqmifu {+yD 11 wdkufyGJowif;
=um;+yD ; aemuf 1 wd k u f r S m yH k p H u d k i f tvk y f = urf ; cd k i f ; cH a e&wJ h ,cif w G J b uf a xmif a usmif ; om;awG u vJ
tpmiwfcHwdkufyGJ0if+yD;u|efZmwfoGif;a&;ay:vpDudk jyefvSefwdkuf=uw,f? &ifuGJwdkufausmif;om;awGuawmh tpmiwfcHwmrvkyfbJ
ausmif;om;oDcsi;f / or*~ocD si;f awG atmfqw
kd m/ auG;a=umfoaH wGatmfwmudk nbuf 9 em&Dtyd cf sed af usmv
f J qlnaH tmf[pfae=uwmvdrk sKd ;
tm%mzDqefr_awG tHk;tHk;uGufuGufvkyf=uw,f? ausmif;om;awG[m ud;wdkufa&muf ao'g%fus r_dif;&mjynfhausmif;om; acgif;aqmif
udw
k ifarmifO;D eJtquftoG,&f +y;D olqu
D wefz;kd rjzwfEikd w
f hJ pdw"f mwfcf eG t
f m;awG&cJ=h uw,f? tpmiwfcw
H u
dk yf 0JG ifol awGukd 2 &uft=umrSm
axmiftm%mydkifawGu a&jzwfvdkufw,f? ausmif;om;rsm;u =uHH=uHHcdkifqufwdkuf=uw,f? wcsdKu a&jyef (qD;) aomuf=uvdk
ao;aomuf&Jabmf vdk tcsif;csif;aemufajymifac:wJh a0g[m&ay:vmw,f? udkaZmfjidrf;vwf/ udkatmifausmfOD; wdk@tygt0if
ausmif;om;wcsd@udk 6 &uft=umrSm/ usefausmif;om;tm;vHk;udk 10 &uft=umrSm 0g'gawGeJ@ vufudkif'kwf &mZ0wfom;awGu
wd k u f c ef ; awG x J u qG J x k w f + yD ; t}uD ; tus,f 0d k i f ; 0ef ; d k u f E S u f = uwJ h t wG u f a =umif h w a=umif ; / a&iwf ' g%f tvl ; tvJ c H a e&wJ h
ausmif;om;i,fav;awGudknm+yD;trsm;pkoabmxm;usvdk@wa=umif;/ wnDwnf;oydwfvSefvdkuf+yD;tpm iwfcHwdkufyGJ +yD;qHk;oGm;cJhw,f?
rwwfomvdk@ tjzdKcH&ayrJh t_H;ay;+yD;oydwfvSefwmr[kwfvdk@ {+yD 11 &ufaeup+yD;t&l;rD;0dkfif; jzpfaewJh axmiftm%mydkifawG[m
ausmif;om;awGudk 2 wdkufrSmbJ vGwfvGwfvyfvyf xm;ay;cJh&w,f?
xHk;pHtwdkif; tm%mydkifawG[m trmcHacgif;aqmifydkif;vdk ,lq&olawGudk oD;jcm;cGJxkwf+yD;wjcm;wdkufawGudkydkw,f? 75
a&$wd*Hkta&;tcif;u udkatmifxdkuf (aq;=2/ rdvS/ ,ck&efukefpdwfwdkif;usvuf&nfqdkif) eJ udkcspf}udKif (&efukef0dZPmodyH/ oHjzL Z&yf/
rGet
f rsKd ;om;) wdk udk wGb
J ufwu
kd yf kd +yD;OD;oefta&;tcif;u udak usmpf ;kd (&efuek 0f Zd mP odyH/ yJc;l ouUv/ ,cif ausmif;om; or*~ acgi;f aqmif
udkudk;u|ef;jyef bzl;n$ef.nD/ ,ck pdwfwdkif;uspm;aomufqdkif)/ udkxGef;xGef; (&efukef0dZPmodyH/ pma&;q&m awmifwGif;udkudk}uD;.om;/
Auyokdawmcdk usqHk;)/ udkwifpdk; (ac: ) csLaw; (&efukef0dZmodyH/ ajrmufOuUvm)/ OD;ausmfvif; (A[dkw&m;Hk;a&Sae)/ udkoef;vGif
(pufrw
_ uUov
kd )f / udo
k ef;jrifh (armfawmfyu
D ,f&)J / OD;oef=a&$w*d EkH pS rf w
_ u
JG udak 'Ag&mh*sf (&efuek f 0dZm odyH=Oya'/ ausmufr/J a*:&cg; trsKd ;om;)/
75 *|ef a&$wd*Hkta&;tcif;u udkarmifausmfapm (wdarG;ukwuUodkvf/ &cdkif trsdK;om;)/ udkbvSdKif (pufr_wuUodkvf/ &cdkiftrsdK;om;)/
udkatmifwifodef; (&efukef 0dZmodyH=Oya'/ oHwGJ/ &cdkiftrsdK;om;/ ,cka&$vD)/ udkcif0if; (ac: ) bdk;awmfcif0if; (usef;rma&;Xge0efxrf;/ ,ck
etz axmifus aeqJ)/ udk^m%fat; (pD;yGm;a&;wuUodkvf/ ,ck NLD jrdwfjrdK@e,f jynfol@v$wfawmf trwf)/ udkrdk;0if; (pD;yGm;a&;wuUodkv/f
axmifxu
J sq;kH oGm;wJh jynfol &JabmftzGJ rS OD;pd;k 0if;.om;jzpf+yD;4if;ud,
k w
f ifkd Ef iS hf zcif/ ZeD;r'H/k a,muRa': =unf=unf (ocifZif)/ wdk eJtwl
e0waxmifxyfusc)hJ / udn
k yD k (0efxrf;/ &ckid t
f rsKd ;om;/ ALP tzGJ 0if a[mif;)/ udjk rifOh ;D (ac: ) [mepf (tvuausmif;om;/ armfu|e;f )/ udrk if;atmif
(ac: ) *dk&S,fav; (tvuausmif;om;/ awmifOuUvm)/ udkarmifarmifjrifh (tvuausmif;om;/ vSdKif) polrsm;eJ wGJbufaxmifrSm
wzufausmif;om;awGdkufvdk acgif;uGJ oGm;wJh a&$wd*kHta&;tcif;u udkwifatmif (&efukef0dZmodyH wuUodkvf=Oya'/ erfhprf/
yavmiftrsdK;om;)/ udkjrifhaqG (pufr_wuUodkvf/ rHk&$m=qm;vif;}uD;)/ udkjrifhatmif=unf (ac: ) armifajr0g (pufr_wuUodkvf/ wefqnf)/
udOk ;D vSapm (pufrw
_ uUov
kd /f ppfawG/ &ckid t
f rsKd ;om;/ pma&;q&m=uAsmq&m cdik af tmif)/ udo
k ef;Ekid f (aumifppD ma&;/ ,ck etzaxmifusaeqJ
yk*Hoef;Ekdif)/ udk[ef&Sdef0if; (&efukef0dZmodyH/ a&p}udK)/ 0if'grD,mcJaygufr_u udkaz_idrf; (ynma&; wuUodkvf/ yJcl;)/ OD;oef@ta&; tcif;u
a':vzifwifah qG (&efuek 0f Zd m odyH a&ul;vufa&G;pif/ ,cku,
G v
f eG )f wdk udk 4 wdu
k ef J 5 wdu
k af wG ydk vdu
k w
f ,f? udak tmifxu
kd ef J udck sp}f udKif
udkvJ aemufydkif;rSm wGJbufwdkufuae 5 wdkufeJ 4 wdkufudkydkvkdufw,f?
usefausmif;om;awGudkawmh 2 wdkuf (&ifuGJwdkuf) rSmyJ aemufxyfwESpfavmufxm;+yD;wcsdKudk wGJbufaxmif/ wcsdK@udk 3
aqmifjyefydkvdkufw,f? wcsdKudkawmh 2 wdkufrSmyJ qufxm;w,f? 2 wdkufrSmae&ayrJh wGJbufaxmifrSmaepOfuvdk reufu naexd
wdkufcef;wHcg;awG zGifhay;xm;+yD;wkduf0if;xJ vGwfvGwfvyfvyf oGm;vmv_yf&Sm;cGifh&w,f? tapmydkif;umv w&ufrSm ausmif;om;awGudk
a&csKd ;cspOf 0g'gwa,mufu }udrv
f ;kH eJ@vu
kd f u
kd w
f mudk rauseyfv@kd ausmif;om;awGu awG@&mcJ kwaf wGe@J 0dik ;f ayguv
f @kd 0g'g %f&mtemw&eJ@
xGufajy;oGm;&w,f? tJ'Daemufydkif; &ifuGJwdkuf0if;xJrSm ydk+yD;vGwfvGwfvyfvyf jzpfvmw,f?
{+yD 11 &ufwkdufyGJ[m axmiftm%mydkifawGudk aumif;aumif;}uD; wkefv_yfoGm;apcJhw,f? EkdifiHa&tusOf;om;awG/ txl; ojzifh
ausmif ; om;awG q D u 'D v d k w H k jyef r _ r sd K ;ud k ol w d k ar#mf v if h r xm;=uyg? tk w f e H & H a v;buf = um; oH w d k i f a wG a emuf u Ek E k e ,f e ,f
ynmwwfausmif;om;awG[m olwkd vkyo
f r#/ =ur;f&rf;or# cH&zdk bJ&w
dS ,fvkd tydik w
f u
G x
f m;w,f? ud,
k c_hf x
H u
J =uuf ud,
k af t; at;aq;aq;
dkufowf csufpm;ovdkrsdK; wGufxm;w,f? olwdktvGefqHk;wGufwmu axmifqlr_/ axmifxr_jzpfrSm/ tJ'D uae axmifyGifhxGufwm/
axmifazmufxGufwmrsdK; pmtkyf}uD;twdkif;jzpfvm&if ypfcwfESdrfeif;zdkavmufyJ pOf;pm;xm;wmjzpfw,f? olwdk &J ay:vpDw&yfudk
OD;wnfcsufxm;+yD;tckavmufjyif;jyif;xefxef qefusifwdkufcdkufvdrfhr,fvdk pOf;pm;rxm;=ubl;? ordk;us pOf;pm;r_twdkif; rdk;rydbl;/
ydco
hJ nf&adS omf qdw
k o
hJ abmeJ w&m;ol}uD;OuUXwdk / ygwaD umifpOD uUXwdk udk vkyx
f ;kH vkyef nf;t& axmifxt
J &Hoifh ac:xm;wmjzpfw,f?
pmtkyf}uD;xJ jyXmef;xm;ovdk vkyfwmjzpfw,f? tckawmh vufeufrJh axmifusausmif; om;awGu &&mvufeufeJ jyef+yD;rD;ukef,rf;ukef
t=urf;zufckcHvdk 0g'gawGcHvdkuf&wmawGawmh olwdkrsufpd olwdkr,HkEkdifatmif jzpf+yD;ajcmufjcm;oGm;cJhw,f? atmufajc axmiftr_xrf;
0g'gawGeJ olwdkom;r,m;awG[mvJ 0g'gtvkyf[m ae0if;ppfom; tvkyfvdk toufab;eD;wJhtvkyfvdk wcgrS r,lqxm;&muae tckvdk
touftE W&m,f wu,f&if; vkyf&wJhtcg 0g'gavmurSm t}uD;tus,f vefzsyfwkefcgoGm;cJhw,f?
axmifxJrSm e*dku&SdwJh OD;oefeJ a&$wd*Hk ausmif;om;awGa&m wzGJzGJeJ topf0ifa&mufvmwJh r_dif;&mjynfh ausmif;om; awGyg
'DvOkd ;D rn$wf l;raxmufwhJ wdu
k yf 0JG ifpw
d "f mwff *,uf&u
dk cf &H +yD;tm;vH;k [m pdw"f mwfcf eG t
f m;awG jrifw
h ufvmcg ,cif 1975 ck -o*kwu
f ae
1976 ckrwfvtxd &cJhwJh tompD;&r_rsdK; jyef&vmw,f? ausmif;om;awG[m pifay: jyefa&mufvmcJh w,f?
ppftm%m&SifawG&J zdESdyfa&;,E W&m;xJrSm ppfaxmufvSrf;a&;awGeJ axmif0g'gawG[m olwyg;udk ESdyfpufnif;yrf;wJh tvkyfeJ
&yfwnf xrif;pm;ae=uolawGjzpfw,f? &JeJ w&m;ol}uD;qdkwm idkpm; &,fpm; vdkqdk=uayrJh ppfaxmufvSrf;a&; (0g) v#dK0Sufykvdyf eJ
axmif0g'gawGuawmh idkpm;oufoufygyJ? tJ'DtwGuf tm%m&SifawG[m pdwfynma0g[m&eJ quf'pfZif Sadism vdkac:wJh pdwfa0'em
pdkuf&SdolawGudk ppfaxmufvSrf;a&;awG/ axmif0g'gawGtjzpf rvGJraoGpkpnf; wm0efay;xm;& w,f? pdwfa&m*gwrsdK; jzpfwJh quf'pfZif
cHpm;ae&ol quf'pP Sadist awG[m olrsm;udk &kyfydkif;t&/ pdwfydkif;t& emusifatmif ESdyfpufnOf;yrf;&rS pm;0iftdyfaysmf+yD;pdwfcsrf;om
udk,fusef;rmEkdifolawG/ tqHk;pGefajym&&if umr tmomqEN ajzazsmuf pGrf; aqmifvdk&olawG jzpf=uw,f? ppftm%m&SifawG[m
b,fEkdifiHrSmyJjzpfjzpf olwdktm%m xdef;odrf;xm;Ekdifzdk 'Dvdk quf'pP awGudk axmufvSrf;a&;/ v#dK0Suf &JeJ axmiftr_xrf;awGtjzpf
pkaqmif;arG;jrL wnfaqmuf&w,f? dk;dk;&JtzGJeJ ppfwyfxJrSmvJ quf'pP awG tawmfrsm;rsm; xnfhxm;ayrJh ESdKif;,SOfcsuftm;jzifh
ppfaxmufvSrf;a&; (v#dK0Sufykvdyf) eJ axmif0g'gawGxJrSm tcsdK;tpm; ydkrsm;w,f? ppftm%m&SifawG udk,fwdkifuvJ tenf;eJtrsm;
quf'pfZif a0'emcHpm;aewJh quf'pP awGjzpf=uw,f? [pfwvm eJ tdkufcref; wdk&J quf'pfZif [m urBmausmfygbJ? 1968 cku
tif;pdeaf xmifwiG ;f a*s;atmfya&;&Si;f [m ppftm%m&Si}f uD;ae0if;&J quf'pfZif pdw&f ;l xr_wck jzpfovdk aemufyikd ;f rSm pdev
f iG &f J quf'pfZif
vuf&mawGudkvJ axmifxJrSm a&m/ 8 av;vHk; ta&;tcif;wGif;rSmyg awG&w,f? t&yfxJu vlaumif;olaumif;av;awG rqv=etz
ppfwyfxJ0ifoGm;&if tusifhysuf olcdk;/ g;jy/ irl;/ i&l;/ vl&rf;um;/ vlqdk; vlrkduf awGtjzpf rjzpfrae yHkpHoGif;cHvdkuf&ovdkyJ
ppfaxmufvSrf;a&;,E W&m;eJ tusOf;axmif tkyfcsKyfa&;,E W&m;xJ 0ifoGm;wJh yHkrSefpdwf&SdolawGvJ olwyg;udknif;qJ ESdyfpufuvly&rS
xrif;pm;csdKwJh/ wenf;tm;jzifh tdyf pm; umr tmomqEN jynfh0EkdifwJh rlrrSefpdwfa0'em&Sif quf'pPawGtjzpf wajz;ajz;
toGifajymif;cH=u&w,f? pdwfynma0g[m&t& Imprintation vdk@ ac:ovm; rajymwwfyg? 'Dvdk quf'pfZif yHkpHoGif;cH&ayrJh
wu,fawmh vlom;awGomjzpf=uwJh axmif0g'gawG/ ppfaxmufvSrf;a&;awG[m olwdk@vkyfae&wJh vHk;0vlrqHwJh vkyf&yfawG&J@
ayguu
f w
JG mjzpfw,f/ a'goayguu
f w
JG m[m rSeu
f efww
hJ u
kd yf JG rjzpfapbl; vdk -o0g'ay;olawGv&J w
dS ,f? wcsKd uawmh cifAsm; wdk vkyw
f m
odyrf eS w
f ,f/ rmufpaf jymwJh (Violent t
S ruggel ) t=urf;zufwu
kd yf JG qdw
k m tJ'gbJ vdk tm;&yg;& tm;ay;=uw,f? tzdEydS cf v
H w
l ef;pm;u
zd E S d y f o l v l w ef ; pm;ud k wd k u f z d k aemuf q H k ; tm;ud k ; &m enf ; vrf ; jzpf w J h Viol e nce (t=urf ; ywrf ; enf ; ) qd k w m
tJovdkta_ctaersdK;yJvdkoabmw&m;t& oHk;oyfed*Hk;csKyfjyw,f? t=urf;zufa&; rzufa&;qdkwJh wdkufyGJo%Wef[m &efolu
owfrSwfjyXmef;wm jzpfw,f? tzdESdyfcHvlwef;pm;bufu udk,fhpdwf=udKuf a&G;cs,fEdkifwm r[kwfbl;? zdESdyfolvlwef;pm; ay;vmwJh
tcif;tusif;twdkif; udk,fhwdkufyGJomefu vdkufeif;&wmjzpfw,f vdk {+yDwdkufyGJ axmufcHolawGu oifcef;pmxkwfjy=uw,f?
wcsKd uawmh axmifqw
kd m ppfajrjyifr[kwb
f ;l / Edik if aH &;oifwef;ausmif; omjzpfw,f? ocifoef;xGe;f wdk / ocifEw
k kd [m axmifukd
EdkifiHa&;oifwef; ay;p&mae&mtjzpfyJ oabmxm; usifhoHk;cJh=uw,f? 'ga=umifh axmifwGif;wdkufyGJawG/ txl;ojzifh t=urf;zufwdkufyGJawG
rvkyfoifhbl; vdkvSnfajym=uw,f? wbufu acsyolawGuvJ axmif[m EdkifiHa&;oifwef;ausmif; qdkwmrSefw,f? 'gayrJh
acwfrSDoifwef;ausmif;qdkwm oabmw&m;oufouf oifwmr[kwfbl;? EdkifiHa&;oabmw&m;eJ vuf awGwdkufyGJ aygif;py+yD;oifrS
wu,fhoifwef;ausmif;ppfppfjzpfrSm vdkjyefacsy=uw,f? wcsdKu JS eJ AS rSm AS u t"du jzpfw,f? 'ga=umifh axmifxJrSm JS (Jail Strike)
axmifwiG ;f wdu
k yf JG vky+f y;D ud,
k f tiftm; tvum;xdcu
kd f yef;wD;rcHoifb
h ;l ? axmifuvGwaf wmhrS AS (Armed t
S ruggel ) vufeufuikd af wmfveS af &;
vkyzf kd t"du&nf&,
G cf suf xm;+yD;axmifxaJ eoGm;& r,f vdk qifac_ ay;olawGv&J w
dS ,f? AS twGuv
f t
kd yfwhJ pnf;H;k jyifqifrt
_ awGtuH/
pdwf"mwffavhusifha&; tawGtuH eJ wdkufyGJtawGtuH awGudk JS awGxJrSm pkaqmif;avusifhoGm;&r,f vdkaxmufcHolawGu
jyefvSefacsy=uw,f? JS rvkyfbJ AS twGuft"du&nf&G,f+yD;udk,fhudk,fudk,f xdef;odrf;arG;jrL&r,fvdk ajymolawG[m axmifxJaepOfumv
wav#mufvHk; axmif wGif;wdkufyGJawG wckrS ryg0ifcJbJ udk,fhwOD;csif;taeacsmifa&;/ av#mh&ufrsm;rsm;&a&;udkom vHk;yef;cJh=uovdk
axmifjyifa&muf awmhvJ b,f AS rSoGm;wmrawG&ygbl;? NLD odkr[kwf w_cm;EdkifiHa&;ygwDawGxJ0if+yD;rday:Oya'wGif;v_yf&Sm;r_xJ ygwm
awmif rawG&ygbl;? udk,fusdK;rpGef&J/ &efoludkta=umuf=uD;vdk zwfzl;rSwfzl;or#udk toHk;csqifajcay;wm oufoufjzpfygw,f?
ausmif;om;awGuawmh rmufpf &J t=urf;zufawmfvSefa&; oabmw&m;udkvJ rzwfzl;ygbl;? trRtiftm; oDtdk&D vdkac:wJh
Force Theory udkvJr=um;zl;ygbl;? JS AS jy\emawGvJ rodygbl;? olwdkodwmuawmh ppftm%m&SifawGudk b,fae&ma&mufa&muf
l;raxmufbl;qdkwmyJ jzpfygw,f?
wckxl;_cm;wmu {+yD 11 eJywfouf+yD;qefusifbufavoHawG[m ausmif;om;r[kwfwJh EdkifiHa&;tusOf;om; t0ef; t0dkif;u
xGufay:vmwmrsm;+yD;ausmif;om;awG tm;vHk;vdkvdkuawmh {+yD wdkufyGJudk axmufcH=u *k%f,ltm;us=uygw,f? ausmif;om;r[kwfwJh
Edik if aH &;tusO;f om; t0ef;t0dik ;f xJrmS vJ {+yw
D u
kd yf u
JG kd axmufc=H uolawGu rsm;ygw,f? ausmif;om;tm; vH;k vdv
k u
kd axmufc=H uw,fqakd yrJ
ausmif;om;awGxJrSmvJ taysmhtrm 'D*&DuGm_cm;r_=uD;=uD;rm;rm;&Sdwm/ trsdK;rsdK;&SdwmawG udk aemufydkif;rSm awGvm&ygw,f?
{+yD 11 wdkufyGJqefusifolawG[m wdkufyGJxJum,uHajrmuf yg0ifqifE$JcJhwJh ausmif;om;awG a&SrSmawmh wdkufyGJrSm; a=umif;
wcgrS awhawhqdkifqdkif rajym&=ubJ ab;rSmom q&m=uD;vkyf+yD;'Dcav;awGudk ynmay;&tHk;r,f/ wnfaqmufay;& tHk;r,f pojzifh
Edik if aH &;tusO;f om; trsm;pk txif}u;D axmufcrH &_ atmif =uKd ;pm;aewmjzpfw,f? 'gayrJh ausmif;om;xk tygt 0if Edik if aH &;tusO;f om;xkeJ
uif;uGmoGm;+yD;wcsdK[mqdk aemufydkif;rSm axmiftm%mydkifawG&J tifaz:rm owif;ay;tqifhtxd av#musoGm;cJhw,f?
ppfacG;wdkufrSm 5 vavmuf=umawmh ausmif;om;w0ufavmufudk 3 aqmifjyefydkvdkufw,f? usefausmif;om;awGudk awmh
1976 ckESpf 'DZifbmv usrS 4 wdkufeJ 5 wdkufudk cGydvdkuf+yD;ppfacG;wdkuf[m ppfacG;awG om;azgufxdef;odrf;&m ae&m jyefjzpfoGm;w,f?
1976 ckEpS f -o*kwf 10 eJ 11 &ufwkd rSm r_id ;f &mjynfh ausmif;om;awGukd ppfckH ;kH xkw/f tusO;f enf;eJppf+y;D axmif'%fawG pD&ifcJ w,f?
ausmif;om; 130 ausmf 5 ESpfrS 15 ESpftxd axmif'%fawGuscH&+yD;&efukef0dZPmodyH ausmif;om; udkwifarmifOD; [m 1976 ck *|efvxJrSm
=udK;ay;owfccH J &w,f? ausmif;om;awG[m pD&ifcsucf st+yD;ppfckH ;kH uae tif;pdeaf xmifjyeftydk tcsKyfum; ay:rSm ausmif;om;or*~ocD si;f /
tifwmae&Sief ,focD si;f awG oHydiq
f +kd yD;jyefvkd axmifxjJ yefa&mufwt
hJ cg wcsKd wcgwnf; 6 wdu
k f wef;ydwcf &H w,f? 6 wdu
k yf w
d cf &H wJt
h xJrmS
udw
k ifat;=uL ac: armifrid_ ;f vGif (tif;0) (pufrw
_ uUov
kd /f wHwm;OD;/ ,ck trsKd ;om;Edik if aH &; wyfaygi;f pk (e0waxmifxu
J saeqJ)/ ud0k if;jrifh
(pufr_wuUodkvf/ ,ck aw;a&; 0if;rif;axG;)/ udkoef;vif; (pufr_wuUodkvf) wdkyg0if=uw,f?
1976 ck ESpfv,favmufrSmbJ 74 ar=*|ef ta&;tcif; tvkyform;awGudk t&yfzufw&m;Hk;wif tr_ppfwm+yD;oGm;vdk
axmifcsvdkufw,f? axmifcs+yD;aemuf tvkyf=urf;vkyfcdkif;&mrSm tvkyform;awGu EdkifiHa&;tusOf;om;awGjzpfwJhtwGuf tvkyf
=urf;rvkyfEdkifbl;vdk _iif;qefwma=umifh tm%mzDqefoltm;vHk;udk 6 wdkufydwfvdkufw,f? wdkfufxJrSm *efzvm; ray;bJxm;vdk tcif;=uD;
tcif;av;udk wdkuf=urf;cif; orHovif;ay:rSmyJ pGef&w,f? &uf=umvmwJhtcg tcef;xJ wtm;eHapmfvm+yD;avmuf awGuvJ wcef;vHk;
azG;azG;v_yf w&G&GoGm;aew,f? 'ga=umifh ntdyf&if wa,mufwvSnfh uif;apmifh+yD;tdyfaeolawGay: avmufawG wufrvmatmif
wm;ay;&w,f? wcsKd tvkyo
f rm;awGvJ rcHEikd af wmhbJ tvkyv
f yk rf ,fvkd tm%mydik af wGuakd jym+yD;wdu
k x
f u
J jyefxu
G o
f mG ;w,f? OD;vSoed ;f
(ordkif;csnfpuf)/ OD;wifaiG (ordkif;csnfpuf)/ udk0if;xdef (qifrvdkufoabFmusif;/ ,ck a&$vD)/ udkausmfpdef (ordkif;csnfpuf) tygt0if
tvkyform;wcsdKyJ =uHh=uHhcHusefaewm wvavmuf=umrS axmiftm%mydkifawG bufu tav#mhay;+yD;wcsdK 3 aqmif/ wcsdK 4 wdkuf
ydkvdkufw,f? olwdk[m 6 wdkufuxGufvm+yD;a&aumif;aumif;csdK;&/ qyfjym
aumif;aumif;wdkuf& wmawmif 15 &uf &uf 20 avmuftxd olwdkcE<mudk,fawGrSm teHawGpGJaew,f? 'gtjyif avmufudkuf xm;wJh
temawGuvJ yGaew,f? tJ'Dtwnf;up+yD;EdkifiHa&;tusOf;om;awG=um;rSm csD;wdkuf ydwfw,fqdkwJh a0g[m&opf ay: vmw,f?
,cif&Sd&if;pGJ wdkuf=uD; (6) wdkuf/ wdkufopfeJ ppfacG;wdkufawGtjyif csD;wdkuf qdkwJh wdkuftrsdK;tpm;wck xyfwdk;vm ygw,f?
{+yD 11 &ufnu axmifydkif=uD;tqifh&Sd ruUem; ajymoGm;cJhwJhtwdkif; 1976 ckESpfxJ w_cm;axmifawGrSm axmifqlr_/
wu,ftiftm;awmifw
h mu=azgujf yefa&;orm;awGr[kw=f jynfoal wGomtrSejf zpfw,f=
aemufwyk'fuawmh acsmtdrmef&J tvHrvJpwrf; oDcsif;jzpfw,f?
atmif w H c G e f v $ i f h x l r nf = ZG J o wW d a wG & J & J e D = zuf p pf b D v l ; acG ; &l ; qD = taoowf = uzd k &if a umh c D s vm+yD =
aoewf u d k q G J w d k u f = urnf = tvH t vJ E d k i f a tmif b J = ZG J e J wd k u f & rnf = aoewf r &S d & if = 'g;eJ ck w f r nf
='g;r&S d & if = 'k w f e J d k u f r nf = 'k w f r &S d & if = vuf o D ; pmausG ; rnf = vuf j ywf c J &if = a_ c jzif h u ef r nf = a_ c ud k c sKyf v J =
=acgi;f &Sad o;&if=acgi;f eJa0S&rnf=
pwJhoDcsif;rsm;eJ ABSDF xkwf b0wuUodkvfu ae0ef;eDeD pD;&D;acGrSmygwJh ausmif;om;or8~oDcsif;rsm;jzpfygw,f?
'Dwu
kd yf rJG mS yg0ifoal wGxu
J 4 wdu
k ef J 5 wdu
k yf kd cH&wJh ausmif;om;awGuawmh OD;oefta&;tcif;u 1? udpk rH if; (&efuek 0f Zd mP ody/H`
,ck yef;csDq&m)/ 2? udkoufwif (pD;yGm;a&;/wuUodkvf/ 0rf;wGif;)/ a&$wd*Hkta&;tcif;u 3? udkcifarmf (ac: ) armf}uD; (aq;=1/ pma&;q&m
armifpnfol .om;/ ,ck tar&duefEkdifiH avmhpftdrf*s,fvd)/ 4? udkpdk;0if; (&efukef0dZPmody`H/ ,ck *syef EdkifiH)/ 5? udkouf0if;atmif (aq;=2/
,cktif;pdef usL&Sifq&m)/ 6? udkjrifhodef; (aq;=2/ xm;0,f/ ABSDF wnfaxmifpwGif vlrsdK;a&;-EdkifiHa&;tpGef;a&muf0g'DwcsdK@. owfjzwfcH&)/ 7?
ukdwifjrifh (ac: ) rm&S,f (aq;=2/ aygif;wnf)/ 8? udk0if;aqG (txu ausmif;om;/ yg&rD/ ,cka&$vD)/ 9? udkapmEkdif (pufrlwuUodkvf/
&cdik t
f rsKd ;om;/ rmefatmif)/ 10? udo
k ed ;f vGif (aq;=2/ yJc;l )/ 11? udck ifaZmfvif; (tvuausmif;om;/ Auy odk awmcdu
k sq;kH )/ 12? udkped af &$r;kd
(&efukef0dZPmody`H/ &ckdiftrsdK;om;)/ 13? udkaX;atmif (ac: ) armfwm (ausmif;q&m)/ r_dif;&mjynfhta&;tcif;u 14? udkcifarmifav;
(pD;yGm;a&;wuUov
kd /f rdwv
D m/ etzacwf axmifxyfus)/ 15? udw
k if0if; (ac: ) bkZd ifaumh (pD;yGm;a&;wuUov
kd /f a&=unf/ ,ck jrpf }uD;em;)/
16? udkapmvSdKif (0=owuUodkvf/ tif;awmf/ ,ck NLD v$wfawmftrwf)/ 17? udkcifarmifnGef (pD;yGm;a&;wuUodkvf/ &efukef)/ 18?
udkarmifarmifomjrwf (ac: ) oef;jrifh (&efukef0dZPmody`H/ uGrf;_cHukef;)/ 19? udkrif;atmif (pufrlwuUodkvf/ aygif;wnf/ ,ckuG,fvGef)/ 20?
udi_k rd ;f 0if; (pufrw
_ uUov
kd /f ,cktEd ,
dN )/ 21? udo
k ed ;f oef;OD; (rE aW v;0dZmP ody/H` ,ck trsKd ;om;Ekid if aH &;wyfaygi;f pk/ etzacwf axmifxyfus)/
22? udrk sKd ;xGe;f (ac: ) cGeq
f ikd ;f (aq;=1/ ,ck aoG;opfvil ,ftzGJ csKyf/ etzacwf axmifxyfus)/ 23? udak usmaf usmOf ;D (*sw
D t
D ikd /f ,ckpma&;q&m
_idrf;at;tdrf)/ 24? udkatmif=unf (*sDwDtdkif/ ysOf;rem;)/ 25? udkom'Gef;atmif (&efukef0dZPmody`H/ aygufawm/ &cdkiftrsdK;om;)/ 26?
udkapmodef;armif (&efukef0dZPmody`H/ awmifukwf/ &cdkiftrsdK;om;)/ 27? udkwif0if;armif (tif;pdef)/ 28? udkcifarmifaxG; (&efukef 0=o/ oxHk)/
30? udkjrwfudkudk (*sDwDtdkif/ AdkvfcsKyfausmfaZmwl/ Auyodkawmcdk usqHk;)/ 31? udkae'Gef;atmif (&efukef 0=o/ ysOf;rem;) eJ tif;pdef *sDwDtdkif
uyJjzpf=uwJh 32? udw
k ifx;l vGi/f 33? rmruf&zD/ 34? udw
k ifxG f (ac: ) zd;k aumuff (tif;pde)f / 35? udak omif;nGef (jyGew
f q
H m)/ 36? ud^k m%f0if;
(c&rf;)/ 37? udkpdef0if; (yJEG,fukef;) wdkyg0if=uw,f? 74 ck urm&Gwf *gwfwJrD;&SdKr_u cH0efcsKyfeJ v$wfxm;&muae jyeftzrf;cH&wJh 38?
udjk rifah tmif (&efuek 0f Zd mP ody)H` eJ 39? udck ifa&$ (&efuek f 0dZmP ody)H` / OD;oefta&;tcif;u 40? a'guw
f m xGe;f ausmi_f rd ;f / 41? udb
k b
kd akd usmi_f rd ;f eJ
75 *|efta&;tcif;u 42? udkazodef; (v oabFmusif;0efxrf;/ ,ck*syef)/ 43? udkwifvS (armfvjrdKif) wdkvJyg0if=uw,f?
ppfacG;wdkufrSm aemufqHk;usefcJolawGuawmh 75 *sGefta&;tcif;u 1? udkwifa&$ (ac: ) qrfqef (tvuausmif;om; &efukef/
,ck ABSDFvlabmifopf)/ 2? udkvlarmf (txuausmif;om;/ abmufaxmf)/ 3?udkpHEk (t&yfom; &cdkiftrsdK;om;)/ 4? udkausmfpdef (74
tvkyform;ta&;tcif;/ ordkif;csnfpuf)/ 5? udkrdk;jrifh (txuausmif;om;/ a&ausmf/ * av;vHk;aemufydkif; jynfolwdk;wufa&;ygwD)/ 6?
udkatmifoef;jrifh (/ pD;yGm;a&;wuUodkvf/ awmifOuUvm/ ,ckuvvw)/ 7? udkausmfxl; (tvu ausmif;om;/ prf;acsmif;)/ 8? udkcifpdk;
(t&yfom;/ ouFef;y&duQ&mqdkif/ A[ef; 3 vrf;)/ 9? udkpdk;0if; (ac: ) azaZmf*sD (&efukef 0=o wuUodkvf/ prf;acsmif;)/ r_dif;&mjynfu 10?
udk0if;xGef; (0=owuUodkvf/ ,ckuG,fvGef)/ 11? udkxGef;atmifa&$ (pufr_wuUodkvf zsmyHk)/ 12? udkrif;xGef;0if; (*sDwDtdkif/ tif;pdef)/ 13?
udkausmfaZ,s (&efukef 0=owuUodkvf/ tif;pdef)/ 14? udkwifvS (pD;yGm;a&; wuUodkvf/ rdwWDvm)/ 15? udkpef;vSdKif (pufr_wuUodkvf rE aW v;)/
16? udkcifarmifcsdK (pufr_wuUodkvf rE Wav;/ ,ckusL&Sifq&m)/ 17? udkatmifapmOD; (oGm;=aq;wuUodkvf/ ykodrf) wdkjzpf=uw,f?
'DxJu 4 wdkufeJ 5 wdkufuwcsdKudkawmh wdkufrSm ESpfywfavmufxm;+yD;3 aqmif jyefydkvdkufw,f? wcsdKvJ wGJbuf
axmifa&mufoGm;w,f? ppfacG;wdkufydkxm;cH&wJh 3 aqmifausmif;om; 18 a,mufudkawmh 1977 ckESpf arvqef;rSm 4 wdkufwdkeJ 5
wdkufudkcGydvdkufw,f? &ifuGJwdkufrSm&SdwJh udkaZmfjidrf;vwf/ udkatmifausmfOD; eJ@ a&$wd*Hkta&;tcif;u udkapm&JvS (tvu ausmif;om;/
u&iftrsKd ;om;/ tvHck 0Jjc)H wd@k o;kH OD;udk cyfa*guaf *guaf usmif;om;wa,mufu tm%mydik af wGqrD mS 'Dval wG rd;k &moDqENjyyGJ vkyzf @kd =upH nfae
w,f qdk+yD;oGm;c|efvdk@ cyfa*gufa*guftm%mydkifawGuvJ olwdk@oHk;a,mufudk 2 wdkufuae 5 wkdufydk@vkdufw,f?
4 wdu
k ef J 5 wdu
k rf mS &Sw
d hJ ausmif;om;rsm;[m wdu
k af wGukd taqmifawGeJ wef;wl tcGit
hf a&;awG/ wcsKd ae&mawGrmS taqmifxuf
ydkwJhtcGifhta&;awG &atmif vkyf,lEkdifcJhw,f? wdkufxJrSm owif;pmzwfcGifh/ pmtkyfoGif;cGifheJ wdkufcef;wHcg;awG reufuaenaexd
zGifhxm;+yD;wdkuf0if;xJ udk,fvufv_yf&Sm;upm;cGifh/ vrf;av#mufcGifhawG &vmw,f? wdkufcef;awGxJ w&m;r0if rD;zdkcsufywfcGifhudkvJ
pnf;urf;csKd ;azmuf&,lcw
hJ ,f? 'DtwGuf 4 wdu
k ef J 5 wdu
k u
f =urf;cif;awG/ uGyyf spaf wGukd csKd ;zJxif;qdu
k yf pfvkd aemufq;kH rSm tm%mydik af wG[m
5 wdkufudk oHrHwvif; jyefcif;&w,f? ntdyfwJhtcg udk,ftdyfcsifwJhtcef; 0iftdfyfcGifh&vmw,f? wHcg;awGzGifhxm;vdk wcef;eJwcef;
vGwfvyfpGmqufoG,fcGifh &SdaeayrJh wcef;eJwcef;=um;u tkwfeH&HawGudk oHc|efeJazmuf+yD;wcef;eJwcef; nbuf pmay;pm,l/
&duQmtydkt,lawGvkyf=uw,f? 2 wdkufuausmif;om;awGuawmh waeukef wdkuf0if;xJ vGwfvyfpGmoGm;vmcGifh apmapmuwnf;u
&xm;=u+yD;w&m;r0if rD;zdkcsufywfcGifhyg &,lxm;EdkifcJh=uw,f? 3 aqmifrSmawmh wdkufawGuausmif;om;awGvdk waeukef taqmif0if;xJ
w,f?
5 wdu
k u
f yxrtokwf tpmiwfco
H al wGukd wdu
k yf pJG 0ifw&hJ ufrmS bJ 6 wdu
k yf w
d v
f u
kd +f yD;a&jzwfw,f? yxrtokwf rSmygoal wGu
75 a&$wd*Hkta&;tcif;u udkOD;vSapm (pufrlwuUodkvf/ ,ck pma&;q&m/ uAsmq&m cdkifatmif/ ppfawG)/ udkoef;Ekdif (ynma&;/ zm;tH)/
udw
k ifatmif (&efuek f 0o wuUov
kd Of ya'/ erfph ef/ yavmiftrsKd ;om;)/ udck if0if; (ac: ) bd;k awmfcif0if; (vkyo
f m;aumvdy/f use;f rma&;Xme
0efxrf;/ ,ck aoG;opfvli,ftzGJcsKyf/ etz axmifusaeqJ)/ udk0if;aqG (txuausmif;om;/ yg&rD/ ,ck a&$vD)/ udkjrifhOD; (ac: ) [mepf
(txuausmif;om;/ armfvjrdKifu|e;f )/ OD;oefta&;tcif;u udx
k eG ;f xGe;f (pma&;q&m awmifwiG ;f udu
k }kd uD;.om;/ Auyodk awmcdk usq;kH )/
udkausmfpdk; (&efukef0dZPmody`H/ yJcl;ouUv)/ r_dif;&mjynfhta&;tcif;u udkjrifhOD; (&efukef0dZPmody`H/ a&eHacsmif;)/ udkwif0if;armif (tif;pdef)/
rD;armif;pmapmifxw
k af 0r_u udjk rat; (udu
k ;kd u|e;f jyef/ vufyw
H ef;/ ,ck NLD)/ Adv
k af usmaf Zmrdom;pk awmcd&k mrSm um;armif;+y;D vdu
k yf kd ay;vdk
axmifusvmwJh pufrlwuUodkvfausmif;om; udk&J0if; (,ck =opa=w;vs) wdk@jzpf=uw,f? udk&J0if;[m ,cif ausmif;om;or*~ acgif;aqmif
udu
k ;kd u|e;f jyef ud^k m%f0if;eJ udw
k ifarmif0if;wdk &J nDjzpfygw,f? ud&k 0J if;&J tpfuEkd pS af ,muf[m u|e;f ujyefa&muf/ axmifuvGw+f yD;wJah emuf
yJcl;dk;rAuyxH awmcdkcJh=uw,f? udkudk;u|ef;uae ref;atmif=unf (KNU usqHk;)/ ref;jidrf;armif (,ck KNU A[kdaumfrwD) wdkeJtwl
avSwpif;xJxGufajy; vmcJh+yD;aemuf yJcl;dk;r Auy xHa&mufaewJh q&matmifa0/ wjcm;awmcdku|ef;jyefwOD;jzpfwJh rE Wav;wuUodkvf
ausmif;om;or*~ acgif;aqmif udkatmifabmf wdkeJtwl olwdknDtudkESpfa,muf[m 1974 ckrSm a&Gusife,ftwGif; vlrsdK;a&;EkdifiHa&;
tpGef;a&muf orm;wcsdK&J vSnfhzsm;vkyf=uH owfjzwfjcif;cH&+yD;a&wdrfepfcJh&w,f?
yxrtokwf wdu
k yf w
d cf &H wJt
h cg usew
f hJ 5 wdu
k af usmif;om;rsm;eJ wjcm;Ekid if aH &;tusO;f om;rsm;u rlvpDpOfovdk 3 &ufprD jcm;
awmhbJ aemufwaeup+y;D qufwu
kd f tpmiwfcw
H u
kd yf 0JG if=uw,f? aemuftokwaf wGuakd wmh 6 wdu
k rf ydwEf idk af wmhbJ 5 wdu
k rf mS bJ tpmiwf
rcHao;olawGeJ oD;jcm;tcef;cGx
J m;w,f? tpmiwfco
H al wGukd tpmiwfrcHao;olawGu ypkun
l cD iG rhf &yg? 4 wdu
k t
f wdu
k f ausmif;om;awG
uawmh tm;vHk; owfrSwf&ufrSmp+yD;tpmiwfcH=uw,f? tJ'DrSmyg0ifolawGu r_dif;&mjynfhu 1? udkatmifapmOD; (oGm;aumvdyf/ ykodrf/
,ck NLD-LA)/ 2? udkausmfaZ,s (0dZPmody`HwuUodkvf)/ /3? udkrif;xGef;0if; (*sDwDtdkif)/ 4? udkcifarmifcsdK (pufr_wuUodkvf/ rE Wav;/ ,ck
usL&Siq
f &m)/ 5? udpk ef;vSKd if (pufrw
_ uUov
kd /f rE aW v;)/ 6? ud0k if;xGe;f (&efuek f 0dZm ody/H` ,cku,
G v
f eG )f / 7? udx
k eG ;f atmifa&G (pufrw
_ uUov
kd /f
zsmyH)k polwkd eJ a&$w*d t
kH a&;tcif;u 8? udpk ;kd 0if; (&efuek 0f Zd mP ody/H` ,ck *syefEidk if H {&m0%f*sme,f)/ 9? udak usmaf tmif (pD;yGm;a&;wuUov
kd )f /
10? udjk rifah qG (pufrw
l uUov
kd /f rH&k mG qm;vif;}uD;)/ 11? udrk if;atmif (ac: ) *d&k ,
S af v; (tvuausmif;om;/ awmifOuUvm)/ 12? udo
k ef;Ekid f
(aumifpDpma&;/ /,ck etzaxmifusaeqJ yk*Hoef;Ekdif)/ 13? udkatmifoef;jrifh (pD;yGm;a&;wuUodkvf/ ,ckuvvw)/ 14? udkzkef;jrifh
(0owuUodkvf)/ 15? udkatmifwifodef; (0owuUodkvf/ oHwGJ/ &cdkiftrsdK;om;/ ,cka&$vD)/ 16? udkrdk;jrifh (txuausmif;om;/
,ckjynfolwdk;wufa&;ygwD)/ 17? udkwifa&$ (ac: ) qrfqeff (tvuausmif;om;/ ,ckvlabmifopf)/ 18? udkausmfpdef (ordkif;csnf puf/ 74
tvkyform;oydwf) wkdjzpf=uw,f?
ppftpd;k &axmifawGrmS tpmiwfcw
H u
kd yf 0JG ifwmudk zdcw
JG ehJ nf;ESpef nf;&Sw
d ,f? ord;k usenf;u tpmiwfco
H al wGa&S xrif;[if;awG
teH@woif;oif;/ qDwa0ha0heJ vmcsay;+yD;qGJaqmifwJhenf;jzpfw,f? 'gayrJh ydktoHk;rsm;wJhenf;uawmh tpmiwfcH olawGudk aomufa&
jzwfwmjzpfw,f? tckwdkufyGJrSm tpmiwfcHolwcsdKu rdrdwdkt0wftpm;awG ud;eJcsnf+yD;wdkufcef;tjyif buf rdk;&GmxJvSrf;ypf/ rdk;a&&$Jepf
oGm;wJt
h cg u;d eJjyefq,
JG /l a&npx
f w
k +f y;D aomuf=uw,f? wcsKd vJa&jyef (qD;) aomuf=unf=h u w,f? wcsKd uawmh 'Dtwdik ;f =u=hH uchH aH ew,f?
a&jyefaomufwJhenf;u &uf=umvmwJhtcg tvGefeHapmfvm+yD;t&omvJ t0ifqdk; vmwJhtwGuf qufraomufEkdif=uawmhyg?
5 wdkufuausmif;om;trsm;pk}uD;[m tpmiwfcH/ txl;ojzifh a&iwf'%f rcHEkdif=ubJ wdkufyGJp+yD;2-3 &ufavmuft =umrSm
wa,muf+yD;wa,muf t&SHl;ay;aemufqkwfoGm;=uw,f? olwdk[m axmiftm%mydkifawGqDrSm wdkufyGJuxGufa=umif;/ axmifpnf;urf;
twdkif; aerJhta=umif; vufrSwfxdk;&+yD;wdkufyGJquf0ifolawGeJ tcef;cGJxm;cH&w,f?
wywfavmuft=umrSm t0wfawGr;kd a&xJc+H y;D a&aomufwm axmif0g'gawGawGoGm;vdk tpmiwfco
H al wGukd t0wft pm;tm;vH;k
c|w,
f o
l mG ;+y;D ud,
k w
f ;kH vH;k xm;w,f? cpH &mapmifyg odr;f oGm;vdk tpmiwfcw
H u
kd yf 0JG ifoal wG[m rd;k at;at;rSm a&wpufraomuf&bJ wdu
k cf ef;
xJ ud,
k v
f ;kH wD;tdy&f w,f? 6 wdu
k yf w
d cf &H wJh yxrtokwt
f pmiwfco
H al wGeJ 4 wdu
k t
f wdu
k f tpmiwf cHot
l rsm;pk[m 10 &ufwikd af tmif
awmifhcHaeayrJh useftrsm;pk}uD; t&SHl;ay;xGufoGm;+yD;rlv&nfrSef;ovdk trmcH 40 avmuf rusefEkdifawmhbl;qdkwm oabmaygufvmvdk
tm;vHk; oydwfvSefvdkuf&w,f? 5 wdkufrSm yxrtokwfu r[kwfbJ aemufqHk; tenf;pk usefwJhxdwdkufyGJ0ifolawGuawmh r_dif;&mjynfhu
udkrsdK;xGef; (ac: ) cGefqdkif; (aq; 1/ ,ck aoG;opfvli,ftzGJcsKyf/ etz axmifxyfusaeqJ)/ udk+idrf;0if; (pufrlwuUodkfvf/ ,ck tdENd,)/
udkwifat;=uL (ac: ) armifr_dif;vGif (pufrlwuUodkvf/ tif;0 wHwm;OD;/ ,ck trsdK;om;EkdifiHa&;wyfaygif;pk/ etz axmifusaeqJ)/
ud k a usmf a usmf O D ; (*sD w D t d k i f / ,ck pma&;q&m +id r f ; at;td r f ) / a&$ w d * H k t a&;tcif ; u ud k a tmif x d k u f (aq; 2/ rd vS / ,ck
&efuek pf w
d w
f ikd ;f usvufzuf&nfqikd )f / udak 'Am&mh*sf (&efuek 0f Zd mP odyOH` ya'/ ausmufr/J a*:&cg;trsKd ;om;)/ udak X;atmif (&efuek 0f Zd mP odyOH` ya'/
oHvsif ,ck u,ef;jynfopf)/ udkat;atmif (aq;1/ &efukef)/ pwJholawGjzpfw,f? tpmiwfcHolawGxJaemufqHk;usefolu udkpdk;0if;
(&efukef0dZPmody`H/ ,ck *syefEkdifiH) jzpf+yD;tpmiwfcH 12 &ufajrmufrSm 4 wdkuftwdkufae xrf;pifeJxrf;xkwfoGm;+yD;6 wdkufydwfvu
dk fw,f?
udpk ;kd 0if;eJ 6 wdu
k f ydwcf x
H m;&wJh 5 wdu
k f yxrokwf tpmiwfco
H al wGukd useaf usmif;om;awG wdu
k yf u
JG xGuw
f t
hJ a=umif; vufrw
S x
f ;kd xm;wJh
pmtkyjf y+yD;tm%mydik f awGuqGaJ qmifvkd qufwu
kd v
f rJ xl;awmhb;l qd+k yD;pdwaf v#mv
h u
kd =f uw,f? 10 &uf=umtpmiwfc+H yD;jyefpm;olawGukd
vH;k wD; xrif;bJwcgwnf; wef;au|;vdk Adu
k ef mAdu
k af tmifjh zpf=uw,f? uHaumif;axmufrpGmbJ 'Dxufq;kd qd;k 0g;0g; a&m*ga0'emawmh rjzpf
vdu
k yf gb;l ? 'Dvekd J 1977 ckatmufwb
kd mv u|eZf mwfoiG ;f a&;ay:vpDwu
kd zf suaf &; 4 wdu
k ef J 5 wdu
k f ausmif;om;rsm;&J wku
d yf [
JG m t_;H }uD;_;H
oGm;cJyh gawmhw,f? tajctaeydq
k ;kd oGm;&wmu tpmiwfcaH usmif;om;awG[m ,cif tpmiwfcw
H u
kd yf aJG wGvkd wnDxJ 0ifwm/ txl;ojzihf
wnDwnf;oydwv
f eS w
f mrsKd ; rvky=f ubJ wa,mufwayguf t_;H ay;oGm;=uwm[m tm%mydik af wGtwGuf ydk tuGuq
f u
kd o
f mG ;apygw,f?
4 wdkufeJ 5 wdkuf tpmiwfcHwdkufyGJ vHk;0ydoGm;+yD;aemuf ausmif;om;awGtygt0if EkdifiHa&;tusOf;om;awGudk &ufwcsdk
wdkufxJrSmbJ qufxm;w,f? 3-4 &uft=umrSm yJ[if;todk;awG au|;wJhudpPeJywfouf+yD;ausmif;om;awGeJ0g'gawG pum;rsm;=uw,f?
tJ'n
D aerSm a&$w*d t
kH a&;tcif;u udak tmifxu
kd f (aq;2/ rdvS/ ,ck pdww
f ikd ;f uspm;aomufqikd )f udk t&if qH;k ac:xkwo
f mG ;w,f? 'DaemufrmS
5 wdkufrSm&SdwJh usefausmif;om;awGtygt0if EkdifiHa&;tusOf;om;tm;vHk; wa,muf+yD;wa,muf 15 rdepf-rdepf 20 avmufjcm;+yD;
ac:xkww
f ,f?
ac:xkwcf &H olawGukd tjyifrmS apmiftyk v
f u
kd +f yD; 6 wdu
k yf w
d w
f ,f? 6 wdu
k x
f aJ &mufawmh toifph pk nf;xm;wJ0h g'gawG/ ppfaxmuf
vSr;f a&;awGeJ &mZ0wftusO;f om;a'guw
f ikd af wG0ifvm+y;D a&a&vnfvnf0ikd ;f E$m=uw,f? 0g'gawGeJ &mZ0wftusO;f om;awG 100 avmufukd
pkxm;+yD;toifhapmifhaewmjzpfw,f? 6 wdkufwcef;udk ausmif;om; 4-5 a,mufxnfh+yD;0g'gawG/ ppfaxmufvSrf;a&;awGeJ &mZ0wfom;
a'guw
f ikd af wG wa,mufanmif;&ifwa,muf 0dik ;f tHk qGr;f }uD;avmif;=uwmjzpfw,f? eHygwf 'kwrf ygayrJh om;a&jym;/ ppfcg;ywf/ }udrv
f ;kH awGeJ
vufo;D awG/ vuf0g;awG/ ppfzed yfawG azmazmoDoo
D ;kH =uvdk aoG;xGuo
f ,
H kd zl;a,mifaygu+f yu
J ek =f uw,f? tJovdk tm;&yg;&du
k Ef u
fSd +y;D wJt
h cg
yHkpHtjynfhpudkifygw,f? 'g%f&mawG aq;rxnfhay;yg? 6 wdkufwifru usefwJh 4 wdkuft&Snf/ twdkuf ausmif;om;awGtygt0if
EkdifiHa&;tusOf;om;tm;vHk;udkvJ yHkpHudkifygw,f? 4 wdkuftwdk udk0ifdkuf=uawmh yxrqHk;tcef;u eHywf 19 yg? tJ'Dtcef;rSm
tpmiwfcHqENjywm 10 &uf=umvdk aumif;aumif; evHrx Edkifao;wJh udkwifa&$/ udkausmfpdef/ armifarmifjrifheJ udkatmifapmOD;wdkudk
ppfaxmufvSrf;a&; wyf=uyf=uD;tqifh&Sd odef;jrdKifeJwpk 0ifvm+yD;ppfzdeyfeJaqmifhuef/ vufoD;eJxdk;/ om;a&cg;ywf/ =udrfvHk;pwmawGeJ
0dkif;or=uw,f? 'Daemuf yHkpHudkifw,f? 4 wdkuf/ 5 wdkuf/ 6 wdkufrSm tpmiwfcHqENjywJhaeup+yD;37 &ufa&csdK;ray;bJxm;w,f? 38
&ufajrmufaerSm wcsKd udpk pfacG;wdu
k af c:oGm;+yD;a&csKd ;ay;w,f? tJ'aD emuf 4-5-6 wdu
k u
f Edik if aH &;tusO;f om;trsm;pkukd &mZ0wf aqmif(t
csKyf 1-2 aqmif) awGupkd pfacG;wdu
k yf dk vdu
k w
f ,f? wcsed w
f nf;avmufrmS 2 wku
d u
f OD;oefta&;tcif;eJ a&$w*d t
kH a&;tcif; ausmif;om;awG
tm;vHk;udk ppfacG;wdkufydk+yD;0g'g awG &mZ0wftusOf;om;a'gufwdkifawGu y,fy,fe,fe,f yHkpHudkifw,f? wywfavmuf tjyif;xefqHk;
yHkpHudkif+yD;wJhaemuf &mZ0wf aqmifawG ydkvdkufw,f?
&mZ0wfaqmifawGrmS tcef;}uD;wcef;udk ausmif;om; 3-4 a,mufxnf+h yD;yHpk aH y;w,f? tvky=f urf;awmhrcdik ;f yg? axmiftm%m
ydik af wGu trmcHacgi;f aqmifvkd ,lqwJh tenf;pkuakd wmh 4 wdu
k ef J 5 wdu
k rf mS wa,mufwcef; wESpef ;D yg;avmuf qufvufwu
kd yf w
d x
f m;+y;D rS
&mZ0wfaqmifawGykd vdu
k w
f ,f? ,cifu qlyal &;ausmif;om; vdk axmiftm%mydik af wGu ac:a0: oH;k EH;_ cJ&h mu ,cktcgrmS awmh axmifus
&Jbuf vdkajymif;vJac:a0:vmw,f?
6 wdu
k x
f J 0dik ;f +yD;qGr;f }uD;avmif;aecsed rf mS ppfaxmufvrS ;f a&;awGeJ 0g'gawGyg;pyfu pum;wcGe;f xGuv
f mw,f? rif;wdk ausmif;
om;awG[m awmxJuolyek x
f ufyq
kd ;kd w,f wJ?h 'g[m Armjynfppftm%m&Siaf wG&J ordik ;f jzpfw,f? 1962 ckup+yD;ppftpd;k &tqufquf
awmufav#mufc,
H l usio
hf ;kH cJw
h hJ oabmxm;&yfwnfcsuf jzpfw,f? rqv/ e0w/ etz ppftyk pf t
k m;vH;k [m 'Dc,
H cl sut
f wdik ;f worwfxJ
v_yf&Sm;&yfwnfcJhwm/ v_yf&Sm;&yfwnfaewm/ v_yf&Sm;&yfwnfaetHk;rSm jzpfygw,f?
'DtcsdefrSmbJ &ifuGJwdkufrSm aemufqHk;usefaewJh OD;oef@ta&;tcif;eJ@ a&$wd*Hkta&;tcif;ausmif;om; 25 a,mufuvJ
taxGaxGyHkpHay:vpDudkwdkufzsufzdk@eJ@ ,cif&xm;wJh pmtkyfpmwrf;oGif;cGifhvdk tcGifhta&;awG zsufodrf;cH&wmjyef&zdk@ tpmiwfcH
wdu
k yf 0JG if=uw,f? OD;oefta&;tcif;u udak omif;at; (&efuek f 0o wuUov
kd /f rtlyif/ ,ck NLD)/ udpk vSaiG (&efuek f 0o wuUov
kd /f
,ck KNU wyfr[m 2)/ udkjrifh[ef (&efukef0o wuUodkvf/ c&rf;/ ,ck pdwfwdkif;usvzuf&nfqdkif)/ udkarmifarmifwdwf (&efukef 0o
wuUov
dk /f ,ck ABSDF)/ udkpdk;!Gef@ (&efukef 0o wuUodkvf/ ,ck tar&duefjynf)/ udkoufOD; (tvu ausmif;om;)/ udkatmifudk
(&efukef0o/ ,ck e,l;ZDvef)/ 75 *|efta&;tcif;u udkxGef;oef; (aq; 2/ armfvjrdKif)/ udkoef;xGf (aq; 2/ [oFw)/ udkpdk;atmif (aq; 2/
[oFmw)/ udkausmfausmf (txuausmif;om;/ rif;bl;/ ,ck ABSDF udkvGrf;%D)/ udkjrifhxGef; (&efukef0=o/ a&eHacsmif;/ ,cka&$vD)/
udkarmifarmifvwf (&efukef0dZmody`H/ &efukef bm;vrf;)/ udk0if;atmif (&efukef0o/ awmifom)/ udkpdef0if; (pD;yGm;a&;wuUodkvf)/ vmvl;
(tvuausmif;om;/ Auyodk@awmcdkusqHk;) pwJholawG yg0ifw,f? tpmiwfcHwm 2 &uft&rSm tm;vHk;udkac:xkwfoGm;+yD;
ppfacG;wdkufydwfvkdufw,f? ac:oGm;&mvrf;wav#mufvHk;eJ@ txl;ojzifh rdef;a*s;a&S@rSm t}uD;tus,f0dkif;dkufwmcH&w,f? ppfacG;wdkufxJ
aemuf 7 &ufqufxm;&mrSm vH;k 0tpmiwfa&iwfxm;+yD;apmif/ zsm/ *efzvm; (aemufaz;td;k ) ray;bJxm;w,f? 7 &ufjynhaf wmh tm;vH;k udk
&mZ0wftusOf;om;taqmifydk@+yD;tjywfyHkpHudkif ygawmhw,f?
ra&SraESmif;avmufrmS bJ wGb
J ufaxmifrmS &Sw
d hJ ausmif;om;awGtygt0if Ekid if aH &;tusO;f om; 40 avmufuvJ yHpk u
H ikd f u|eZf mwf
oGi;f a&;ay:vpDukd pwdu
k =f uw,f? naetaqmifyw
d cf sed rf mS taqmifxjJ yefr0ifbJ tm%mzDqef+yD;awmif;qdck suaf wGukd tm%mydik af wGqD
wifvu
kd w
f ,f? 'DtcgrmS 3 aqmifypkH pH udik u
f wJu pwif;bdik v
f yk x
f m;wJh 0g'g 200 avmufu }udr'f ikD ;f awGuikd +f yD;eHygw'f w
k af wGeJ 0ifu
kd w
f ,f?
ausmif;om;awGu auG;a=umfoaH wGatmf=uayrJh jyefvnft=urf;zufcck rH r_ vkycf yhJ g? ausmif;om;awG tygt0if Ekid if aH &;tusO;f om; trsm;
tjym; jyif;jyif;xefxef '%f&mtemw& &cJ=h uw,f? tJ'aD emuf wdu
k yf 0JG ifoal wGukd ppfacG; wdu
k yf kd +yD;yHpk u
H ikd cf w
hJ ,f? tJ'w
D u
kd yf rJG mS r_id ;f &mjynfh
ta&;tcif;u udk0if;jrifh (pufr_wuUodkvf/ ,ckaw;a&; 0if;rif;axG;)/ udkjrifhvSdKif (aq;-1/ tif;awmf/ ,ck tar&duefEkdifiH)/ udkapmvSdKif
(pD;yGm;a&;wuUodkvf/ tif;awmf/ ,ck NLD v$wfawmftrwf)/ udkausmfrif;armif (&efukef0dZPmody`H/ ,ckyef;csD'DZdkif;q&m/ tifrwef*,ufx
dkufcwfoGm;cJhwJh 1976 &efukef0dZmody`H ESpfvnfr*~Zif; rsufESmzHk;yHkqGJol)/ 4if;&Jtpfudk udkausmf0if;armif (&efukef0dZPmody`H/ uAsmq&m)/
udo
k ed ;f oef;OD; (rE aW v;0dZmP ody/H` ,ck trsKd ;om;Ekid if aH &;wyfaygi;f pk/ etzacwfaxmifxyfus)/ udo
k ef;a&$ (*sw
D t
D ikd /f csi;f trsKd ;om;)/ udt
k ikd Af if
(*sw
D t
D ikd /f ykord )f / udx
k eG ;f xGe;f OD; (*sw
D t
D ikd /f armfvjrKd ifu|e;f )/ udck ifarmifoef; (&efuek 0f Zd mP ody-H` Oya'/ rH&k mG )/ udo
k ef;wifah tmif (pufrw
l uUov
kd /f
*gr%D