Ngy nay, trong hot ng kinh doanh khng cn t cho s tn ti ca mt ng gim c ch bit ngi ch i khch hng ti mua bn m khng

cn tnh n nhu cu, nguyn vng ca h. V cng khng cn nhng ng gim c ch bit ngi ra lnh v ch i cp di tun th. Bi cnh mi ca s pht trin t nc, nn kinh t th trng t ra nhng yu cu mi i vi cc doanh nghip mun thnh cng trong kinh doanh. Nh lnh o cn phi c t duy mi trong cng tc lnh o, qun l Bn cnh vic thay i v k thut, cng ngh, o to cn phi c nhng t duy mi trong cng tc lnh o - qun l. iu c ngha l ngi lnh o - qun l phi l ngi hon ton khc vi nhng ng ch t bn trc kia iu khin x nghip bng roi vt, ra nhng quyt nh t chic gh ph ti, hay nhng v gim c khng dm ngh, dm lm ch th ng lm theo nhng quy nh cng nhc ca c ch c di thi bao cp. Nhng nh lnh o - qun l gii hin nay phi l ngi c nhng ci nhn thc t hn v gi tr ca h i vi t chc m h qun l. H phi c mt phong cch qun l mi, hp l. Phong cch lnh o hp l l phong cch m ngi lnh o va p ng c cc nhu cu khc nhau ca ngi lao ng, va pht huy c sc mnh c nhn v tp th ngi lao ng trong hot ng sn xut, kinh doanh. C th khng nh rng, phong cch lnh o s l mt yu t quan trng trong nhng yu t lm nn s thnh cng trong lm n ca mt doanh nghip. Phong cch lnh o l g? T gc l lun cng nh thc tin tm l hc, vn qun l, trong ni bt l phong cch lnh o, c bn nhiu trong cc cng trnh khoa hc. Khi nim phong cch lnh o thng c hiu theo cc gc sau: c coi l mt nhn t quan trng ca ngi qun l, lnh o, n gn lin vi kiu ngi lnh o v ngh thut lnh o, qun l con ngi. Phong cch lnh o khng ch th hin v mt khoa hc v t chc lnh o, qun l m cn th hin ti nng, ch hng, ngh thut iu khin, tc ng ngi khc ca ngi lnh o. Phong cch lnh o l cch thc lm vic ca nh lnh o. Phong cch lnh o l h thng cc u hiu c trng ca hot v ng qun l ca nh lnh o, c quy nh bi cc c im nhn cch ca h. Phong cch lnh o l kt qu ca mi quan h gia c nhn v s kin, v c biu hin bng cng thc: Phong cch lnh o = C tnh x Mi trng.

Nhn chung, nhng nh ngha trn cp v phn nh kh r nhiu mt, nhiu c trng khc nhau ca phong cch lnh o. Tuy nhin, phn ln cc nh ngha ch nhn mnh n mt ch quan, mt c tnh ca ch th lnh o ch cha cp, xem xt phong cch lnh o nh mt kiu hot ng. Kiu hot ng c din ra nh th no cn ph thuc vo yu t mi trng x hi, trong c s nh hng ca h t tng, ca nn vn ho... Nh vy, chng ta c th nh ngha nh sau: Phong cch lnh o l kiu hot ng c th ca ngi lnh o c hnh thnh trn c s kt hp cht ch v tc ng qua li bin chng gia yu t tm l ch quan ca ngi lnh o v yu t mi trng x hi trong h thng qun l. Kiu phong cch lnh o phng Ty Trong nhng cng trnh ca cc tc gi phng Ty, thng nu ln hai kiu qun l (phong cch lnh o) c bn. l kiu qun l dn ch v kiu qun l mnh lnh. Kiu qun l dn ch c c trng bng vic ngi qun l bit phn chia quyn lc qun l ca mnh, tranh th kin cp di, a h tham gia vo vic khi tho cc quyt nh. Kiu qun l ny cn to ra nhng iu kin thun li cho nhng ngi cp di c pht huy sng kin, tham gia vo vic lp k hoch v thc hin k hoch, ng thi to ra bu khng kh tm l tch cc trong qu trnh qun l. Kiu qun l mnh lnh c on c c trng bng vic tp trung mi quyn lc vo tay mt mnh ngi qun l, ngi lnh o - qun l bng ch ca mnh, trn p ch v sng kin ca mi thnh vin trong tp th. K. Lvin, nh tm l hc ngi M, l ngi u tin nghin cu mt cch c h thng cc phong cch qun l. Theo ng, ngoi 2 phong cch qun l trn cn c mt kiu th 3. l kiu qun l hnh thc (hay phong cch qun l t do). Theo kiu ny, ngi qun l ch vch ra k hoch chung, t tham gia trc tip ch o, thng giao khon cho cp di v lm cc vic khc vn phng. Ch lm vic trc tip vi ngi b qun l hay tp th trong nhng trng hp c bit. Sau ny, bng nhng kt qu nghin cu v cc phong cch lnh o trong cc tp th, cc nh tm l hc ch ra rng: mi phong cch lnh o (dn ch, c on, t do) u c nhng im mnh, im yu. Tuy nhin, phong cch lnh o dn ch s em li hiu qu kinh t - x hi cao hn. Ni iu ny khng ng ngha vi vic ph nhn hiu qu ca phong cch lnh o c on v phong cch lnh o t do. iu quan trng nht i vi nh qun l l phi bit vn dng mt cch linh hot phong cch lnh o ca mnh trong cc tnh hung qun l c th. iu ny c khng nh qua cc cng trnh nghin cu. Ngi ta thy rng, kiu qun l mnh lnh c on s t hiu qu khi nh qun l cn ra nhng yu cu cng rn, nhng tnh hung cn phi gii quyt ngay trong

mt thi gian ngn. S l khng tng nu v ch huy trong mt trn nh kh ra quyt nh tn cng hay rt lui li phi hp ton th qun lnh hi kin. Hay ngi qun l mt tp th cc nh khoa hc c th s dng phong cch lnh o t do khuyn khch cc nh khoa hc c t do trong vic trin khai cc cng trnh nghin cu, th nghim... K tha cc t tng nghin cu v phong cch lnh o - qun l, Rensis Likert, mt nh tm l hc ngi M nghin cu cc kiu mu v phong cch lnh o ca cc nh lnh o qun l trong 3 thp k (1930 - 1960). Likert a ra tng v nhng cch tip cn mi i vi vic hiu bit cc hnh vi lnh o. Theo Like c 4 kiu phong cch lnh o - qun l: Th nht, phong cch qun l "quyt on - p ch. phong cch ny cc nh qun l chuyn quyn cao t c lng tin vi cp di, thc y ngi ta bng e do v thng pht bng nhng phn thng him hoi, tin hnh thng tin t trn xung v gii hn vic ra quyt nh cp cao nht. Th hai, phong cch lnh o quyt on - nhn t, cc nh qun l loi ny c lng tin ca cp trn v tin vo cp di. Thc y ngi cp di bng khen thng v bng mt t e do, trng pht, cho php c t nhiu thng tin ln trn, tip thu mt s t tng pha di v cho php phn no s giao quyn ra quyt nh nhng kim tra cht ch v mt chnh sch. Th ba, phong cch qun l tham vn: Cc nh qun l c s tin tng v hy vng ln nhng khng hon ton vo cp di, dng cc phn thng thc y, cc lung thng tin t trn xung hoc t di ln trong qu trnh iu hnh v hoch nh cc chnh sch chin lc ca Cng ty. Cc nh qun l c phong cch lnh o tham vn thng xuyn tham kho nhng kin khc nhau t pha cp di. Th t, phong cch qun l "tham gia - theo 'nhm". Cc nh qun l c phong cch ny l ngi c lng tin v s hy vng hon ton vo cp di mi vn , lun thu nhn cc t tng, kin ca cp di v s dng chng mt cch xy dng. Cc nh qun l loi ny thng s dng cc phn thng v mt kinh t khuyn khch cp di khi t c cc mc tiu m h ra. Qu trnh thng tin qun l c thc hin thng sut theo c 3 chiu: ln trn, xung di v vi nhng ngi cng cp. H thng xuyn khuyn khch cp di trong vic ra nhng quyt nh trong nhng tnh hung kh khn khi khng c mt ca h. Mt khc, cc nh qun l c phong cch ny thng coi h v cp di nh l mt nhm. Trong 4 kiu phong cch ni trn, qua nhng kt qu nghin cu ch ra rng, cc nh qun l p dng phong cch qun l theo kiu "tham gia theo nhm" vo cc hot ng qun l ca mnh thu c thnh cng ln nht vi t cch l mt ngi lnh o.

Mt tc gi khc, F.E. Fiedler (nh tm l hc M), c mt cch tip cn khc khi nghin cu v phong cch lnh o. Theo F.E. Fiedler, kh vic tr thnh cc nh lnh o khng ch v cc thuc tnh nhn cch ca h m cn l v cc yu t tnh hung khc v s tc ng tng h gia nhng ngi lnh o v tnh hung. Theo quan im ca mnh, ng a ra hai phong cch lnh o chnh. Phong cch lnh o th nht ch yu hng vo nhim v, ngi lnh o s tho mn khi nhn thy nhim v c thc hin. Phong cch cn li ch yu hng vo vic t c nhng mi quan h tt gia cc c nhn nhm thu c mt a v c nhn ni bt. Vic im qua mt s nghin cu ca cc nh tm l hc phng Ty v phong cch lnh o cho thy, khng c mt phong cch lnh o tuyt i no c hiu qu hoc bt c mt tnh hung qun l c th no. Mt phong cch lnh o tt nht ch c c khi nh qun l bit vn dng mt cch mm do (theo A.L. Svenciskif v A.G. Kvalip - 2 nh tm l hc Lin X) c ngha ngi qun l phi bit vn dng cc u th ca tng kiu phong cch qun l tu theo c trng ca hon cnh, bit sa i l li ca mnh theo s pht trin ca tp th, v mc ch qun l hng vo con ngi, vo cc mi quan h ngi - ngi v mang tnh nhn bn. Kiu phong cch lnh o Phng ng Bn cnh nhng phong cch lnh o v ang c p dng cc nc phng Ty, th trong cng trnh nghn cu ca GS. Hiroshi Mannari la ra mt kiu phong cch qun l ph hp vi nn vn ho phng ng, m c trng ca phong cch ny l phong cch qun l ca cc nh qun tr kinh doanh Nht Bn ang p dng. Phong cch qun l ca nhng nh lnh o cc cng ty Nht Bn chu nh hng su sc ca trit hc Khng gio v cc yu t thuc truyn thng dn tc. Do vy, c im ni bt nht ca n khc vi phong cch qun l ca cc nh lnh o phng Ty l vic xy dng v duy tr nhng mi quan h tt p, hi ho gia nhng ngi di quyn v pht huy tinh thn on kt thn i vi nhau. Chc nng hng u ca ngi qun l doanh nghip l phi to iu kin v gip cc nhm, ca kp, cc t, i sn xut hon thnh tt nhim v ca mnh, th hin nng sut, cht lng v hiu qu cng vic, bng cch loi tr cc xung t, pht huy thc on kt, thng nht. Trong x hi Nht Bn truyn thng, vai tr v v tr ca nhm c c bit coi trng. Tip tc truyn thng y, ngi ng u mi nhm phi to ng cho c mt bu khng kh thun li t c mc tiu m c nhm xc nh. Nh vy, ngi lnh o nhm phi lm sao gi c s "cn bng", to ra cm gic trong nhng ngi di quyn rng, gia h khng c s khc bit nhau l my.

Ngi lnh o, ngi qun l ch thc s c nh gi l c ti nng, c bn lnh kh ngi thit lp v duy tr c quan h tt p gia ngi ny vi ngi khc trong nhm, gia nhm ny v nhm khc trong doanh nghip. Phong cch qun l Nht Bn c tha nhn l c o ch: Ngi lnh o lun thc rng, h phi thit lp cc quan h khng chnh thc vi nhng ngi di quyn bng thi ng x chn tnh, gn gi, chan ho, s thin cm v ng cm ngi di quyn. i vi cc nh qun l Nht Bn, quan h gn gi, thn mt vi ngi di quyn khng phi l mc ch t thn m l mt nhim v qua to c bu khng kh ci m, chn tnh, tin cy ln nhau trong tp th. Hn th na, n l ng lc khuyn khch mi ngi ng gp tr tu, ti nng, sc lc vo cng vic chung. Phong cch qun l Nht Bn cn c o cch thc khen thng v k lut. Khen thng khng ch dnh cho nhng ai c sng kin, t nng sut lao ng cao, m c nhng ngi lm vic chm ch, cn mn, d nng lc ca h nh th no. Khen thng phi c tc dng khch l nhng ngi di quyn dm lm nhng g h cho l ng v hp l, khng ngi ch th ng ch th cp trn. Nu c iu g khng tt xy ra th ban qun tr cng khng mt cng truy tm, iu tra ngi phm li (iu ny khc hn so vi phng php qun l theo phng Ty). iu quan trng ca vic thc hin cc bin php k lut ca ngi lnh o vi ngi di quyn khng phi l tm cho ra th phm ri thi hnh k lut bng pht tin, ui vic m l tm ra v lm r cho mi ngi hiu r nguyn nhn sai lm rt ra kinh nghim. Khi ph bnh, ngi lnh o Nht Bn khng bao gi lm cho ngi mc khuyt im b mt th din, phi lng tng trc tp th, trc :t i sn xut... H thng trao i ring vi ngi phm sai lm theo tnh thn hai bn cng chu trch nhim, cng nhau tm cch tho g nhng vng mc, nhng hu qu no . V vy m ngi mc li s khng phi mc cm v mnh nh l " b i", "v dng" chng no ngi cn c gng vn ln. La chn phong cch lnh o ph hp vi VN trong bi cnh hin nay. Qua phn tch trn, chng ta c th thay rng vic p dng mt kiu phong cch lnh o no trong hot ng qun tr kinh doanh khng n gin l p dng nguyn bn mt kiu phong cch no trong thc tin sn xut, kinh doanh m i hi ngi qun tr phi vn dng mt cch linh hot, sng to tm ra kiu phong cch lnh o thch hp, tu vo nhng iu kin, tnh hung c th ca doanh nghip. Nh vy, p dng phong cch qun l ca nhng nh lnh o cc doanh nghip Vit Nam trong hot ng qun tr kinh doanh cng phi tun theo cch lm trn. Theo xut ca chng ti th mt phong cch lnh o ph hp vi cc c im c th ca Vit Nam s l phong cch lnh o m ngi lnh o phi c tnh

quyt on th hin qua cc phm cht dm nghe dm lm, dm chu trch nhim, t tin, ra c nhng quyt nh kp thi trong nhng tnh hung kh khn. Bn cnh , ngi lnh o to ra c nhiu iu kin thun li cp di pht huy ht nng lc, tr lc, c sng to, lng nhit tnh vo cng vic, c h thng ch i ng, khen thng, k lut kp thi, thch ng nhm ng vin ngi lao ng pht huy mi tim nng, n nh tinh thn v m bo c cuc sng. Cc lung thng tin trong qun l phi lun c m bo theo cc knh t trn xung di, t cp di ln trn. V mt c im quan trng trong phong cch qun l ny l phi tnh ti nhng c im dn tc, o c, vn ho ca ngi Vit Nam. Nh vy, c th ni rng, mt phong cch lnh o tt l mt sn phm mang tnh tr tu cao ca ngi lnh o, th hin s nhun nhuyn trong cch s dng cc phong cch lnh o khc nhau vo cc tnh hung khc nhau, ng thi ph hp vi cc c im vn ha Vit Nam.