fe ns p s t us t pr ast pe te tense r e e u p t s o uo se us inuous tense st ten nu in en e uo ont ent a t i nt t ns tin ct c pres uou c ont co re te n erfe ple in fe t c t tu us co ure p sim

im ont e con n rfec e fu o re fut c futur e e l inu tu nse ct s p p t fu tense ure te rfe nse ense nt simcon se ous fut pe s te ent t p e u ect ous tenZAMANLARLAuou le pres se pl in t e f st ntin im s r inu t con s pa co p c t im en nse t e con erfe se e pas s t e p st e p ten LGL t pa tur ct ture s t e c ns e tt u fe c f e nse f- 1 ou ur u r ALITIRMALAR u fe pe se er future past p tens s te ple inu fut e f se n us ou sim ont se s tens ens e e e uo tinu e ct c ous ten tinuou future t f ns tens tin n s e inu con le e n co en erf cont fect simp per ct t co ct t t p ast per e n st ntinu p e re fe pas ent tu ns pa st co e er s p le es nse fu fect te e pa e t p si s r e n im pr uous t nse ture pe ect ten e p se s se ntin te fu perf se ns ent o n ct e past ten s te pres e ct te ent c ns rfe s rfe ns e us ou re e p p tp pe t te ns uo nu se e n s ure as te tin ti ten ns co pa se n te ut le p ect on con re te re f us f o imp perf nt c fect futu ous futu ense se s t se r e n e pl tinu se uous t future n re t p e se p en sim on s ten ontin imple s ns e re s c uou ct c s a p t

.b

ad em
Cneyt Bademciolu 1 www.bademci.com w w w. b a d e m c i . c o m

ci

.c

om

NGLZ GRAMERNN ESASLARI

ZAMANLARA ve FLLERE TOPLU BAKI ZAMANLARLA LGL ALITIRMALAR - 1 SORULAR

1. - Mr Houghton (not live) here any longer. (Be) you sure you (get) the new address? - I (be). He (write) it down himself on this paper only a few days ago. 2. I only (arrive) this morning. I should (ring) you before but I (be) terribly busy all day (cover) a conference. It only just (end). You (do) anything tonight, Jane? 3. Come in now, please. Im terribly sorry (keep) you (wait) so long. 4. It (be) very clever of you (buy) that map at that shop. If you (not have), we easily (get) lost in that deserted place yesterday. 5. I wish you (let) me (know) in advance of your journey that you (come) to stanbul. I (not know) about this plan of yours. Otherwise, I (not let) you (stay) in a hotel. It (be) too late now. 6. The director (talk) to a client of ours at the moment but he (be) free (see) you presently. (Like) you (take) a seat for a few minutes? 7. She (be) extremely excited about the proposal made by her boy-friend (marry) him. It (be) the first time she (receive) one. She (not be proposed) a marriage before that occasion. 8. He said he (wish) he (can wait) longer. He also added that he (be) sorry (leave) without (say) good-bye, and that he (like) (talk) to you personally instead of (write) this note. 9. I (lose) my interest in (see) the play as I (hear) from a friend who (watch) it earlier on that it (be) not as good as the papers (suggest). 10. I finally (find) the book I (look) for days

.b

ad em
2 w w w. b a d e m c i . c o m

Aada parantezler iinde verilmi yaln fiillerin, cmlenin gelii ve tad zaman zarflarna uygun tenselerde ekimlerini yap nz. En az 3 soruyu tamamlamadan do ru cevaplar ksmna bakmaynz. Bu altrmada zaman snrlamas yoktur. Parantezler iinde verilmi olan 28 fiilden en az 13-15 tanesinin do ru ekimini bulamamsanz, bu durum, DS/KPDS ltlerine gre ciddi gramer eksiklikleriniz oldu una iaret eder. Bu eksiklii kapatabilmek iin, elinizdeki ngilizce kaynaklarn ilgili blmlerine geri dnmeli ve daha sonra burada verilen al trmalar tekrar etmelisiniz. Sahip olduunuz kaynaklarn yeterlilii / uygunluu konusunda sorular nz varsa, bize yazabilirsiniz (info@bademci.com).

ci

.c

om

NGLZ GRAMERNN ESASLARI

ZAMANLARA ve FLLERE TOPLU BAKI ZAMANLARLA LGL ALITIRMALAR - 1 ZMLER
Soru

- I (be). He (write) it down himself only on this paper a few days ago. zm 1. - Mr Houghton (1. doesnt live) here any longer. (2. Are) you sure you (3. have got) the new address?

Any longer zaman zarf 1. fiili simple present tensee adeta m hlyor nk bu zarf bir iin artk yaplmadn anlatr ve olumsuz anlamda sregelen bir olaya / eyleme iaret eder: a) I dont collect stamps any longer. Artk pul koleksiyonu yapmyorum.

Bu aklamadan sonra, soru cmlemizdeki 1. fiilin geni zamanda ekilmesi gerektii zerinde herhalde hemfikirizdir:

.b

Not: a) ve b) rneklerinde, ngilizce cmlelerde geen I dont collect, We dont live ifadelerini yapm yorum, oturmuyoruz eklinde evirmemizin hakl bir nedeni var: Biz, kendi dilimizde imdiki zamana geni zaman grevini de ykleyebiliriz: 1. Bir bankada kredi analisti olarak al yorum. (Bu benim iim / mesleim.) 2. Biz Bahelievlerde oturuyoruz. (Evimiz orada. / Oras bizim semtimiz.)

Ancak Trkemizden farkl olarak, bir ngiliz 1. ve 2. rnekleri kendi diline evirirken simple present tensei tercih edecektir. nk bu rneklerde verilen olaylar / eylemler sreklilik zellii tamaktadr: 1. I work as a credit analyst in a bank. 2. We live in Bahelievler.

ad em
3 w w w. b a d e m c i . c o m

- I (4. am). He (5. wrote) it down himself on this paper only a few days ago.

b) We dont live in Bak rky any longer. Biz artk Bakrkyde oturmuyoruz.

Mr Houghton doesnt live (1) here any longer.

ci

.c

1. - Mr Houghton (not live) here any longer. (Be) you sure you (get) the new address?

om

ngiliz dilinde present continuous tensein kap s, sadece geici olaylar anlatmak iin alnr: I am working in a company as an apprentice (stajyer). (This is a temporary (geici) job and Ill be here only for three months.)

ki nemli zarf (any longer / now) ve iki nemli not:

1. Any longer zarf ngilizcede sadece olumsuz cmlelerde kullan lr. Halbuki bu zarfn Trke karl olan artk kelimesi hem olumlu hem olumsuz anlam yklenebilir: a) Artk doktorumun szn dinleyece im. b) Artk Bakrkyde oturmuyoruz.

2. Any longer yerine any more zarfn da kullanabilirsiniz (Amerikan ngilizcesinde tek kelime olarak yazlr: anymore):

.b

Artk soru cmlemizin dier fiillerine geebiliriz: - Are you sure you have got the new address? - I am.

ki kii arasnda geen karlkl bir konumada, hakl bir neden yokken (yani past tensei akla getirecek bir zaman zarf vs. verilmemiken), Were you sure? / Siz emin miydiniz? sorusu ok anlams z grnyor. Bu fiil belli ki geni zaman ekilecek (Are you sure...). zleyen fiil have got ise, gndelik yaamda yerlemis bir kalptr ve present perfect ekime sahip olmas na ramen, geni zaman grevinde kullan lr: I have got a car. / Bir arabam var. Have you got a mobile phone? / Cep telefonun var m ? (Cevap: Olmayan m var?) Peki, konumac bu fiili simple past ekmi olamaz m?

ad em
Now you can watch TV. Artk televizyon seyredebilirsin.
4 w w w. b a d e m c i . c o m

Olumlu bir cmlede artk anlamn yklenmek zere, bazen tek ba na now zarf da i grebilir:

He retired some time ago. He now lives in a small town on the Aegean coast. Bir sre nce emekli oldu. Artk Ege sahillerinde kk bir kasabada yayor.

He doesnt work for TRT any more. He now works for a multinational (okuluslu) company.

ci

a) rneinin ngilizce karl: From now on Ill take my doctors advice. b) rneinin ngilizce karl: We dont live in Bak rky any longer.

.c

om

I am staying with a friend temporarily (geici olarak / bir sreli ine). (But as soon as I find a flat (daire) of my own, Ill move (ta nmak)).

Are you sure you got the right address? Olabilir. Ama bir artla: Soruyu soran kii, dier kiinin, daha nce bu adresi bir yerden aldn bilecek. Yani, bu iin gemite yapld zamandan kabaca haberdar olacak. Diyelim ki, e iniz yannzdayken, telefonda bir arkadanzdan adres aldnz ve daha sonra e inizle birlikte bu arkadanz ziyaret etmek zere yola ktnz. Ama oturdu u semte vardnzda, arkadanzn evini bulamadnz. te o zaman, einiz size aadaki soruyu sorabilir: Are you sure you got the right address? / Sen do ru adresi aldndan emin misin?

Are you sure you have got the right address? / Elinizdeki (Sahip olduunuz) adresin doru olduundan emin misiniz?

Cmlenin 5. ve son fiili ise, ago zarf ndan tr simple past olacak: ...He wrote it down himself on this paper only a few days ago. write down: bir kada vs. not olarak yazmak, kay t altna almak

.b
5 w w w. b a d e m c i . c o m

ad em
- Are you sure...? - Yes, I am ya da No, I am not.

Soru cmlemizin 4. fiili (be) iin syleyebilece imiz tek bir ey var: Are you sure...? sorusu hangi zamanda sorulmu ise, cevab da ayn zamanda verilsin:

ci

rnekten de anla laca zere, bu cmlede kullan lan get fiili sahip olmak anlamnn biraz dna kt. Soru cmlemizi hatrlarsak, orada konuan iki kiinin birbirlerini daha nce tan dklarna dair hibir ipucu yoktu. Sanki adresi arayan kii, tanmad bu ikinci kiinin kapsn alm ve yardm istemi gibi grnyordu. Bu nedenle kendisinden yard m istenen kiinin, yardm isteyene aadaki soruyu yneltmi olmas beklenir:

.c

om

Soru

2. I only (arrive) this morning. I should (ring) you before but I (be) terribly busy all day (cover) a conference. It only just (end). You (do) anything tonight, Jane?

I will only arrive this morning. I should ring you before but I will be terribly busy all day will cover a conference. It will only just end. Will you do anything tonight, Jane? yle kolayndan, olaylar n hepsini gelecek zamanda ekiverelim, olsun bitsin, dedik ve grd nz gibi halt ettik! Ortal k kzlck tarlasna dnd. Madem gelecek zamanda bu kadar ok hata kyor, gelin, nce buradaki hatalarn nedenini anlamaya al alm. Bunu baarabilirsek, i mutlaka kolaylaacaktr. Soruda simple future tensein Ben hatal ym. diye bard ve aslnda hangi ekim ekini almas gerektii aka belli olan 3 fiil var:

(1) Busy kendisini izleyen fiili Ving halde ister. To be busy doing something: bir ile megul olmak kalbndan hareketle, cover fiili covering olarak ekilmeli. I am busy arranging the files (dosya). The boss is busy interviewing (gr mek) the applicants (ba vuru sahibi).

.b

Not: cover: (hakknda haber yazmak amac yla, bir kongre, konferans vs.) izlemek Who is covering the Prime Ministers (Ba bakan) visit to Russia? My shoes will only be ready on Friday. Ayakkablarm ancak Cuma gn haz r olacakm. I only ate a little cheese; thats all I had. Sadece bir para peynir yedim; yedi im tek ey bu. Ancak, just zarf (henz, az nce, yeni) ncelikle present perfect tensei akla getirir: I have (only) just arrived. / Daha yeni vard m. The guests have (only) just left. / Misafirler daha az nce ktlar.

(2) Only zarf birok zamanda kar mza kabilir:

ad em
6 w w w. b a d e m c i . c o m

...busy all day covering (1) a conference. It has only just ended (2). Are you doing (3) anything tonight, Jane?

ci

.c

ok fazla sayda fiil ard arkasna yamur gibi inince insann direnci krlyor. Ama korkmayn; biz yannzdayz. Birlikte bu sorunun da alt ndan kalkarz. Aslnda, giriteki kk karklk dnda pek zor bir soru de il. Ancak dikkatli olmazsak yanllar pe pee sralanabilir (Aada grld zere!):

om

zm 2. I (1. have only arrived ya da only arrived) this morning. I should (2. have rung) you before but I (3. have been) terribly busy all day (4. covering) a conference. It (5. has only just ended). (6. Are you doing) anything tonight, Jane?

Not: Yukarda verilen btn rnek cmlelerde only zarf bir pekitirici grev stlenmitir. Bu zarfn, rnek cmlelerde ya da soru cmlemizin ilgili blmnde yer alp almamas just zarfnn birlikte kullanlaca zaman zerinde etkili deildir. Yaplan aklamaya gre, soru cmlemizin just zarf ieren blmnde present perfect tense kullanmak neredeyse bir hak olarak grnyor: It (= the conference) has only just ended (2).

(3) Bir kiinin akam iin programn soruyorsanz, planl bir iten sz ettiiniz anlalr: Are you doing anything tonight?

Sonu olarak, Will you do anything tonight? bir ngilizin soraca trden bir soruya benzemiyor. Eer gelecekten bahsediyorsa, soru cmlemizin ilgili blmn imdiki zamanda ekmek uygun olacakt r: Are you doing anything tonight, Jane? Bir soru: Konumac, sorusunu Have you done anything tonight? eklinde sormu olabilir mi? Yani, soru cmlemizde verilen do fiilini present perfect ekebilir miyiz? Bunu daha sonra a klayacaz. Biz, imdi tekrar baa dnelim ve kalan ii bitirelim:

.b

Hatrlarsanz, konferansn bittii konusunda daha nce anla mtk (It has only just ended). O halde konu mac ...but I will be busy all day covering the conference. diyemez. nk konferans n bittiini bir sonraki cmlesinde bizzat kendisi itiraf etti. Demek ki, be busy ifadesi ya simple past ya da present perfect olarak alacak. All day zaman zarf, mesai gnnn yeni tamamland na iaret ettiine gre, present perfect daha iyi bir seim olacakt r. imdi ring fiiline gelelim. Bu fiil iin iki alternatif var: a) I should ring you before. b) I should have rung you before. a) alternatifi yanl nk cmlenin geliine hi uygun d myor (Seni

ad em
7 w w w. b a d e m c i . c o m

Will she accept my proposal (evlenme teklifi), I wonder? Will there ever be an earthquake as strong as the one in 1999?(I very much hope not.) Will you be by my side if Im in danger?

I have only arrived ya da only arrived this morning. I should have rung you before but I have been terribly busy all day covering a conference. It has only just ended. Are you doing anything tonight, Jane?

ci

Bu soruyu, Bu akam bir programn / szn var m? eklinde evirmemiz gerektii konusunda herhalde hemfikirizdir. Gerekten de, nceden planlanm iler will V1 ile deil, near future ile (I am going to find a new job.) ya da present continuous tense ile (I am flying to New York.) anlatlr. Simple future tense genellikle belirsizli in hakim olduu durumlarda tercih edilir:

.c

om

daha nce aramalym ama btn gn me guldm.). Ancak, eviriye mahkum olmak istemezseniz, o zaman size, cmle sonunda tek ba na duran before zarfna odaklanmanz neririz. Bu zarf present perfect habercisidir: Havent we met before? Daha nce hi karlamam / tanmam mydk? I havent seen this film before.

b) Yukarda yaplan aklamalarn nda, should ring fiilinin should have rung olarak ekilmesi gerekti i anlalyor: ama...

I should have rung before but... / Seni daha nce aramal ydm

Ortaya kan iki alternatifin a klamasn yapalm: 1. Bugnn s nrlar iinde kalan arrive eylemini present perfect ekebilirsiniz. 2. Ya da gnn ilk eylemi olmas ve bu eylemi ba kalarnn izlemesi nedeniyle arrive iin simple past tensei uygun grebilirsiniz. Karar sizin! (Ek bilgi iin bkz. aada: nemli bir not)

.b
nemli bir not:

Yerine getirmemiz gereken tek bir sz kald : Soru cmlemizin son fiilini present perfect olarak ekebilir miyiz? Have you done anything tonight? Hayr, olmaz! nk bu soru ak am / gece bitti inde sorulur. rnein, vardiyal alan bir iisiniz ve gece saat 12.30da evinize vard nz. Akam / Gece artk bitmi olduu iin hala televizyonun kar snda oturan ocuunuza, manal manal, Have you done anything tonight? sorusunu yneltebilirsiniz. imdi soru cmlemize dnelim ve konu macnn beyanna gre, mesai gnnn henz bitti ini hatrlayalm. Yani, akam / gece daha ba lamam ki, bitsin? O halde, Have you done anything tonight? sorusu bizi hi ilgilendirmemeli! This morning, this summer, this year gibi zaman zarflar , yukarda da aklamaya altmz gibi, present perfect ya da simple past tenselerden bazen birinin, bazen de ikisinin birden ilgi alan na girebilirler:

ad em
8 w w w. b a d e m c i . c o m

Retrospektif al mamzn sonuna gelmek zereyiz. zm bekleyen tek bir sorunumuz kald: Birinci fiil (arrive) gelecek zamanda ekilebilir mi? Kesinlikle hayr! Konumac this morning diyerek yaad gnden sz ediyor. Eer bu kii yaad gnn sabah iin simple future tense kullanacak olursa, ayn gnn bittiini anlatrken nasl present perfect tensee gei yapacak? Hatrlarsanz, hikayenin devamnda, konumac btn gn me gul olduunu ve konferans n yeni bittiini ifade ederken present perfect tense kullanmt. O halde, hikayenin devam na uygun olarak daha nce ya anm olan birinci fiilin de (arrive) present perfect ya da simple past ekilmesi gerekiyor: I have only arrived this morning. ya da I only arrived this morning.

ci

.c

om

1. I havent had anything this morning. 2. Dad hasnt taken us anywhere this summer. 1. rnekteki konumann leden nce yap ldn varsayalm. Bu durumda, sabah saatleri bitmi ve leden sonraki zaman dilimine geilmi deildir. Yani, present perfect tense bu rne e tam oturmutur. Ancak konuma leden sonra yap lm ve bu esnada ki i len vakti bir eyler attrma imkan bulmusa simple past tensee gemesi gerekir: I didnt have anything for breakfast this morning. 2. rnekte yln henz bitmedii anlalyor. Bu yln snrlar iinde kalmak artyla rnekte verilen present perfect ekim uygundur. Ancak bu y l iinde bir daha tatile kma imkan kalmamsa, konumac simple past tensei de tercih edebilir: Dad didnt take us anywhere this summer.

Soru

3. Come in now, please. Im terribly sorry (keep) you (wait) so long.

zm 3. Come in now, please. Im terribly sorry (1. to have kept) you (2. waiting) so long. Ders 1: Sfatlar izleyen fiiller byk o unlukla infinitive halde bulunurlar. Bu nedenle, sorry s fatndan sonra gelen keep fiili Ving halde de il, to V 1 ya da to have V 3 olarak almaldr. Sfat + fiil kombinasyonu iin bir rnek: I am glad to meet you. I am pleased to have been of some assistance to you. Size yardmc olabildiim iin sevindim.

.b

imdi soru cmlemizin aklamasna balayabiliriz. Doktor odasnn kapsn at ve kendisini beklemekte olan hastas na, Come in now, please. / imdi ieri girebilirsiniz. dedi. Demek ki, bekleme eylemi son buldu. O halde keep fiilini do rudan V1 halde ekemeyiz: Im sorry to keep you waiting. nk to V 1 ekim, bekleme eylemi hala devam ediyor olsayd anlam kazanrd. Bekleyen kiinin ieri davet edilmesi, bu gr / ihtimali rtyor. Peki, bu iin bittiini nasl anlatacaz: I was sorry to keep you waiting. cmlesini kursak, beklettiimiz kii karmzda dururken, simple past tensete nasl zr dileyeceiz: Sizi beklettiim iin zgndm.? Baka bir yol bulmal ve

ad em
9 w w w. b a d e m c i . c o m

ci

.c

om

to keep someone waiting: birini bekletmek ifadesini kk fiil olarak almak zere, perfect ekime gidip keep eyleminin bitmi / tamamlanm olduunu ifade etmeliyiz: to have kept someone waiting: birini bekletmi olmak Bu sorun halledildi. Bir tek wait fiili kald . Geri daha nceki a klamalarmzda wait fiilini ing ekiyle birlikte o kadar ok s k kullandk ki, aklamaya neredeyse ihtiya kalmad : keep someone doing something ya da keep (on) doing something Despite all the complaints ( ikayet), the authorities still kept the applicants standing in the sun. Btn ikayetlere ramen, yetkililer bavuru sahiplerini gne in altnda bekletmeye devam ettiler. After all that has been said and done, he still keeps (on) insisting that the house be sold. Btn sylenenlere / Gsterilen onca abaya ra men, evi satmakta israr ediyor.

ki nemli not:

Birinci not: Soru cmlesi aadaki gibi verilmi olsayd; I have a patient to be examined. Im sorry (keep?) you waiting so long.

perfect infinitive (to have kept) ekimini unutmam z gerekirdi. nk doktorun muayene etmesi gereken bir hasta oldu u ve dier hastann beklemeye devam edecei anlalrd. Bu durumda do ru ekim aadaki gibi olurdu: I have a patient to be examined. Im sorry to keep you waiting so long.

.b

kinci not: Perfect infinitive ve benzeri yap lar anlamakta zorlanyorsanz, Zamanlara ve Fiillere Toplu Bak 2. Blm de incelemenizi neririz.

ad em
10 w w w. b a d e m c i . c o m

Keep bir iin devam etmekte oldu unu gsterdii iin, kendisini izleyen fiilin Ving halde bulunmas mantkl grnyor (keep waiting).

ci

.c

om

Soru

4. It (be) very clever of you (buy) that map at that shop. If you (not have), we easily (get) lost in that deserted place yesterday.

At that shop yer zarf , konuan kiinin, haritann satn alnd dkkan tandna ya da satn alma esnasnda bizzat orada bulundu una iaret ediyor. O halde be fiili iin simple past ekim uygun olacak: O dkkandan o haritay satn alman iyi olmu. Cmlenin Trke karlnda mili gemi zaman ekim ekini grerek, ngilizceye dnm esnasnda past perfect tensee ans tanmaynz. nk to be fiili toplam bir sre verilmeden ne present perfect, ne de onun aktarm olan past perfect tensete ekilebilir: Liz: I have been very busy for the past three days. Liz said that she had been very busy for the past three days.

Birden fazla nedenden tr bunu yapamay z: 1. Soru cmlesinin devam buna izin vermiyor (yesterday zaman zarf ieren ifli cmle olayn gemite yaandna aka iaret ediyor). 2. Haritann satn alnd konusunda daha nce anla mtk. Eer be fiilini geni zaman ekersek (is), to buy fiili tek ba na gemii anlatamayaca iin iler yine karr. To buy fiilini to have bought olarak ekelim desek, bu da tercih edilen bir yap olmaz: It is very kind of you to have helped? me.

.b

Bu kalpla birlikte gemii anlatmak isterseniz, to V 1 fiile dokunmayp gerekli zaman deikiliini ana fiil be zerinde gerekle tiriniz: It was very kind of you to help me.

Sorumuzun if ieren ikinci cmlesi 3. tipte ekilecek. nk cmle yesterday zaman zarf ieriyor ve bildiiniz gibi, bir ifli cmlede gemi 3. tipte anlatlr. Gerek Durum: I didnt see the boss yesterday. I couldnt tell him about the problem in the office. Kurgu: If I had seen the boss yesterday, I could have told him about the problem in the office. Bu konuda anla tysak, soru cmlesini nasl amamz gerektii konusunda da anlatk demektir:

ad em
11 w w w. b a d e m c i . c o m

Peki, birinci fiili (be) is olarak aabilir miyiz?

It is very clever of you to buy that map at that shop.

ci

.c

om

zm 4. It (1. was) very clever of you (2. to buy) that map at that shop. If you (3. hadnt), we (4. would have easily got) lost in that deserted place yesterday.

If you hadnt, we would have easily got lost in that deserted (ssz, terk edilmi) place yesterday. Aklamay bitirmeden nce, iki ek bilgi vermemiz gerekiyor: 1. Hadnt yardmcs, hadnt bought that map ifadesinin k saltlm eklidir. Bir nceki cmlede buy fiili zaten kullan ld iin tekrardan kanlmtr: If you hadnt... = If you hadnt bought that map... 2. Get lost (kaybolmak) fiilini niteleyen easily zarf n, soru cmlesinde verildii yerde brakamazdk nk zarflar genellikle niteledikleri fiile yakn durmak isterler: Bu nedenle, easily zarf nn yerini deitirdik ve onu niteledi i fiilden nce kullandk: Not: be + adjective + of + smo + to V1 kalb iin birka bonus rnek:

Soru

5. I wish you (let) me (know) in advance of your journey that you (come) to stanbul. I (not know) about this plan of yours. Otherwise, I (not let) you (stay) in a hotel. It (be) too late now.

.b

zm 5. I wish you (1. had let) me (2. know) in advance of your journey that you (3. were coming) to stanbul. I (4. didnt know) about this plan of yours. Otherwise, I (5. wouldnt have let) you (6. stay) in a hotel. It (7. is) too late now. En sondan (en kolay ndan) balayalm: 7. fiil is olmal: It is too late now. / Art k ok ge. Bu cmle karmzda kap gibi dururken, anlat lan hikayeyi geni /gelecek dnmek sadece vakit kayb na neden olacakt r. imdi soru cmlemizin bana dnelim ve buradaki wish clauseu, ya anan olaylar gemite dnerek aalm: I wish you had let me know in advance (nceden) of your journey that you were coming to stanbul. Mademki i iten gemi ve misafir stanbula gelece ini haber vermemi, o halde ufukta past perfect grnyor. Bir dilek cmlesinde, ya anm olaylar (gemi) past perfect tensete anlat lr. Hatrlayacanz gibi, wish

ad em
12 w w w. b a d e m c i . c o m

It is very kind of you to assist me in this project. It was very unthoughtful of you not to remember me on my birthday. It was very stupid of my son to leave the bath tap (musluk) on (ak).

ci

...we would have easily got lost...

.c

...we easily would have got lost...

om

ieren cmlelerin kurulular 2. ya da 3. tip ifli cmlelere ok benzerdir. Gerek Durum: You didnt let me know about your plan. Kurgu: I wish you had let me know about your plan. Let kendisini izleyen fiilleri yal n ister: let someone do something. Dolaysyla, soru cmlemizin ikinci fiilini V 1 halde ekmeliyiz (know). Bu zaten bilinen bir ey. Ancak sorunun nc fiili come nas l oldu da were coming eklinde ekildi? Bu biraz aklamaya muhta. Come fiilinin iinde geti i ikinci isim cmlesi ...that you were coming to stanbul. dilek cmlesine do rudan bal deildir. Bu sadece bir indirect a lm, yani aktarmdr. Deiik bir yntem izleyelim ve hikayede, stanbula gelece i bildirilen kiiyi dorudan konu turalm: I am coming to stanbul. Hikayeyi bize aktaran kii bu plandan daha sonra haberdar oldu u iin; You didnt let me know that you were coming to stanbul. diyecektir. Konumacnn diledii ey, kendisine haber verilmi olmasdr (I wish you had let me know...). Yoksa arkada nn stanbula gelmesinden tr ikayeti, zgn vs. de ildir. O halde, were coming fiili zerinde anlama salanmtr. Fakat akta kalan bir nokta daha var: were coming yerine would come alternatifine neden ans verilmedi? stanbula gelecek olan kii, demi olsayd, biz de buradaki will fiilini would olarak aktar r ve I wish you had let me know that you would come to stanbul. kuruluuna izin verirdik. Ancak hikaye bir btn olarak ele al ndnda, olayn gerekletii ve kiinin stanbulda bir otelde kald vs. anlalyor. O halde, stanbul yolculuu planlanm bir eylem. Bu durumda, o unlukla niyet anlatan ve kesinlikten uzak bilgiler veren will V 1 zayf kalr (Bkz. 2. soruda (3) numaral aklama): Ill buy a new bag. This ones worn out. Yeni bir anta alaym. Bu artk yprand. (antann ne zaman, nereden alnaca belli deil. Sadece bir niyet var.)

.b

Sorumuzun 4 numaral fiilinin (not know), 7 numaral fiilden etkilenmesi kanlmaz bir durum. Her ey olup bittiine gre, hikayeyi anlatan ki inin, I dont know... diyerek, geni zamanda konumas herhalde beklenemez. zleyen bala otherwise (aksi takdirde) bir tr ifli cmle gibi al r: I was taken ill. Otherwise, I wouldnt have resigned. Aniden hastaland m. Aksi takdirde, istifa etmezdim / etmeyecektim. Cmleyi alkn olduumuz tarz bir ifli cmleye dn trelim: If I hadnt been taken ill, I wouldnt have resigned.

ad em
I will come to stanbul.
13 w w w. b a d e m c i . c o m

ci

.c

om

Bu aklamalarn nda, sorumuzun 5. fiili adaki gibi ekilmeli, let fiilini izleyen 6. fiil stay (kalmak) ise oldu u gibi kalmaldr: Otherwise, I wouldnt have let you stay in a hotel. It is too late now.

Soru

6. The director (talk) to a client of ours at the moment but he (be) free (see) you presently. (Like) you (take) a seat for a few minutes?

At the moment zaman zarf ndan tr birinci fiil present progressive: The director is talking to a client of ours at the moment... zleyen cmledeki presently zaman zarf eer bulunduu cmlenin sonuna dmse, not now, later demektir: Ayn zarf cmle ortasnda yer aldnda iler deiir: Professor Manning is presently (at present, now) carrying out a research on the mating (iftle me) habits of crocodiles (timsah).

ve bu konumda iken zarf halihaz rda, u an iin anlamlarn verir. Bu aklamaya gre, be free, will be free olarak ekilmelidir: ...but he will be free to see you presently. To be free to do something (bir eyi yapmak iin vakti musait / uygun olmak, serbest kalmak) kalbndan tr see fiili de, to see eklinde to infinitive olarak almaldr. Bu durum genel kal ba da uygundur: s fat + to V 1. Son cmle ancak nezaket formunda ekilebilir (would like to do smt): Would you like to take a seat for a few minutes? Birka dakika oturmak / dinlenmek ister miydiniz?

.b

Do you like to take a seat...? geni zaman ekimi ok byk bir hata olup Oturmaktan holanr msnz? anlamn verir. Bu ekimden ka nmalsnz.

ad em
14 w w w. b a d e m c i . c o m

Hes having a rest now. Hell be down presently (birazdan).

ci

.c

zm 6. The director (1. is talking) to a client of ours at the moment but he (2. will be) free (3. to see) you presently. (4. Would you like) (5. to take) a seat for a few minutes?

om

Soru

7. She (be) extremely excited about the proposal made by her boy-friend (marry) him. It (be) the first time she (receive) one. She (not be proposed) a marriage before that occasion.

Yine sondan balayacaz. nk son cmledeki, zaman ekimi tart maya yer brakmayacak kadar kesin grnyor. e, that occasion (o olay) ifadesi ile balayalm. O belirli olay 3 farkl zamanda de erlendirilebilir:

olacaktr. Her iki durumu da birer rnek cmle zerinde grelim: 1) Everyone blamed (sulamak) one another (birbirini) on that occasion. 2) Everyone had blamed one another before that occasion .

Yaplan aklamalar nda, sorunun son cmlesinin a adaki (yani a)daki) gibi almas gerektiini syleyebiliriz: She hadnt been proposed a marriage before that occasion.

b) She hasnt been proposed before that occasion.

.b

Eer before cmle sonunda tek ba na duruyor olsayd ; She hasnt been proposed a marriage before.

present perfect tensee ans tanyabilirdik. nk bu durumda before bugnden balayarak geriye / gemie doru gider ama nereye gitti i aka belli olmazd. Bu durum, olaylarn ne zaman meydana geldi i ile ilgilenmeyen present perfect tense iin ideal bir ortam olu tururdu. Bize verilen soru cmlesinde ise, geriye gidi in balatlabilecei belirli bir nokta var: that occasion. Sonu: Soru cmlesinin son fiili iin present perfect hatal bir ekimdir. c) She wont be proposed a marriage before that occasion. (O olaydan nce ona evlenme teklif edilmeyecek!) Artk soru giriini incelemenin zaman geldi. Soru giriinden rendiimize gre, bir kza evlenme teklif ediliyor ve bu, k zn ald ilk evlenme teklifi olduu iin kz da heyecanlan yor vs. That occasion ise tam olarak bu

ad em
before that occasion = before 1980
15 w w w. b a d e m c i . c o m

ci

a) Bizce doru cevap. nk that occasion ifadesi bir tr zaman zarf gibi alyor ve bizi gemie gtryor. That occasion gemi te bir noktada meydana gelmise, bu noktadan daha nce (before) gerekle mi bir baka eylem / olay past perfect ekim al r. rnein, that occasion olay 1980 ylnda meydana gelmi olsun. O halde,

.c

a) She hadnt been proposed a marriage before that occasion. b) She hasnt been proposed a marriage before that occasion. c) She wont be proposed a marriage before that occasion.

om

zm 7. She (1. was) extremely excited about the proposal made by her boy-friend (2. to marry) him. It (3. was) the first time she (4. had received) one. She (5. hadnt been proposed) a marriage before that occasion.

olaya iaret ediyor. Eer iinde bu ifadenin geti i son cmleyi simple future ekersek, ortaya kan (yukardaki) sama anlam bir kenara braksak dahi, soru cmlesinde teklifin zaten yap lm olduunu anlatan made fiilini nasl grmezden gelece iz? ...the proposal made by her boy-friend... Eer teklif henz yap lmam ise, yani c) alternatifi do ru cevap olacaksa, soruda verilen made (yap lan) fiili yerini to be made (yap lacak olan) fiiline brakmalyd. Bu iki indirgenmi fiil (made ve to be made) aras ndaki fark iki rnek cmle zerinde grelim: The elections held in July 2007 were very important. (held = that were held: yaplan) The elections to be held in July 2012 are very important. (to be held = that will be held: yaplacak olan)

She hadnt been proposed a marriage before that occasion.

Made indirgenmi bir fiil olup cmlenin geli ine gre tam a nm aadaki gibidir:

.b

Madei izleyen marry fiilinin ii kolay. nk pasif bir fiili izleyen herhangi bir fiil to V 1 halde bulunur. Kendisinden sonra V 1 alm ve aktif bir fiil ieren aadaki 1 numaral rnek cmleleri pasife evirelim ve 2 numaral rnek cmlelerde de iimi inceleyelim: 1. The policeman made us stop. 2. We were made to stop. 1. The teacher didnt let the students cheat in the exam. 2. The students werent let to cheat in the exam. Kural gerei, pasif rneklerin her ikisinde de ikinci fiiller to V 1 halde ekilmilerdir. imdi de sorunun ikinci cmlesiyle ilgili aklamaya geelim: Aktarm cmlesi: It was the first time she had received one. Tahmin edebileceiniz gibi, had received zerinde biraz durmam z gerekecek. yle ya, cmlede before-after vs. bir ba la yok, zel bir durum yok.

ad em
that / which was made
16 w w w. b a d e m c i . c o m

Past perfect ekime bu denli ok vakit ay rdmz iin bize sitem edebilir ve bunu vakit kayb olarak grebilirsiniz. Ancak a ada yapaca mz aklamalardan da anlayaca nz gibi, bu fiilin ekimi neredeyse btn bir cmle zerinde etkili oluyor ve di er fiil ekimlerini olduu gibi etkiliyor. Yaanan olaylara simple past gzl yle bakmamz gerektii konusunda anlat isek, hikayenin tamamnn aadaki gibi aktarlm olduu konusunda da anlaabilmeliyiz: She was extremely excited about the proposal made by her boyfriend to marry him. It was the first time she had received one. She hadnt been proposed a marriage before that occasion.

ci

Buraya kadarki aklamalar, soruda verilen not be proposed fiili iin past perfect ekimin tek kurtulu yolu olduunu gsteriyor:

.c

om

O halde, receive fiili neden past perfect ekildi? Giri (was) simple past olduuna gre, receive iin de ayn ekim dnlemez miydi? Bu sorularn cevabn bulabilmek iin cmleyi aktarm ncesi haliyle grelim: Asl (orijinal) cmle: This is the first time (that) I have received one (= a proposal). (lk kez bir evlenme teklifi ald m / alyorum.) I have received a proposal for the first time. It was the first time she had received one. Asl cmle This is I has received Aktarm It was she had received

imdi de This is the first time I have received one cmlesini aktaral m: Asl cmle ve aktarm cmlesinde yer alan unsurlar n deiim tablosu:

Tek bir teklifi geni zamanda srekli olarak alamazs nz. O halde, evlenme teklifi alm olan kzn geni zaman kullanm olmas mmkn grnmyor. Orijinal cmlede simple present ne kadar hatal ise, aktarmda da simple past tense bir o kadar hatal dr. Yazarn Notu: Anneme sordum. 7. sorunun mant k hatas ierdiini syledi. Ona gre kzlar, Bu benim aldm ilk evlenme teklifi, demezlermi. Daha nce en az 50 teklif ald m ama hibirini kabul etmedim, derlermi !

.b

nemli bir ek aklama:

7. soruda, olaylar yaand anda aktardmz varsayalm. Bu durumda, konumacnn kulland zamanlar daha gemie atmaya gerek kalmadan present ya da future tenseler kullanabilir ve i i bitirebiliriz: *She is extremely excited about the proposal **made by her boyfriend to marry him. It is the first time she has received one. She hasnt been proposed a marriage before that occasion.

Ancak bir artla: before that occasion ifadesini cmleden kartp yerine rnein, sadece before zarf kullanacaz (bkz. yukarda b) aklamas): She hasnt been proposed a marriage before. *Cmlelerin aktarm ncesi hali aada verilmitir: I am extremely excited about the proposal made by my boy-friend to marry him. This is the first time I have received one. I havent been proposed a marriage before.

ad em
17 w w w. b a d e m c i . c o m

imdi soru cmlesinde verilen receive fiilini simple past olarak aal m ve bu cmlenin orijinine (aktarm ncesi haline) geri gidelim: Aktarm cmlesi: It was the first time she received one. Asl (orijinal) cmle: This is the first time I receive one.

ci

.c

om

Ayn cmleyi aadaki gibi ifade etmek de mmkndr:

**Made fiilinin, bu cmlenin geli ine gre anm aadaki gibi olmaldr: made = that / which has been made Made indirgenmi fiilinin belli bir tensei olmad na ve cmlenin geliine gre biim deitirebildiine dikkat ediniz. Hat rlarsanz, gemi zamanlarda ekimini yaptmz 7. soruda made = that was made sonucuna ula mtk. Sonsz: 7. sorunun zmnde before that occasion zaman zarf nn ne kadar belirleyici olduunu bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Bu zarf, bizi zaman tnelinin past aral na adeta m hlad ve izdii snrlarn dna kmamza asla izin vermedi. Yesterday, today, tomorrow gibi a k bir zaman aralna iaret etmeseler de, baz zarflarn, tense sorularnn zmnde tad nem bu soruyla bir kez daha ortaya km oldu.

zm 8. He said he (1. wished) he (2. could wait) longer. He also added that he (3. was) sorry (4. to leave) without (5. saying) good-bye, and that he (6. would have liked) (7. to talk) to you personally instead of (8. write) this note. Not: 6. ve 7. fiiller s rasyla, would like ve to have talked eklinde de ekilebilir. Soru, Maallah bir roman gibi! Wish fiilinin 2. ya da 3. tip ifli cmlelere benzer bir yapy (cmle kuruluunu) gerektirdiini daha nce sylemi tik (bkz. 5. soru). Soruda ekimli halleri ile verilen said ve added (s. past) fiilleri, batan sona bir aktarm cmlesi ile kar karya olduumuzu gsteriyor. imdi srasyla sorudaki fiilleri deifre edelim ve bu s rada, yaptmz seimlerin nedenlerini tek tek a klayalm: Varan 1: Wish duyu-duygu anlatan bir fiildir ve bu tr fiiller genellikle simple present ya da simple past ekim al rlar. Konumac sze balarken, wish fiilini byk ihtimalle simple present kullanm tr (I wish...). Sorunun batan aa bir aktarm olduu konusunda daha nce anla tmza gre, wish fiili simple pasta dn melidir (He said he wished...). Varan 2: kinci fiil (can wait), could wait olarak ekilmelidir. nk konu macnn (he ahs), ayrlmak zere olduu yerde daha uzun sre (longer) bekleyebilmeyi arzu ettii / diledii anlalyor: I wish I could wait longer. Konumac, ziyarette bulundu u yerde herhalde belirli bir ki iyi bekliyor ama daha fazla vakti kalmad iin oradan ayrlmak durumunda. Konu mac bir dilek cmlesi kurmadan, bu gere i olduu gibi ifade etmek isteseydi, aadaki cmleyi kurard:

.b

ad em
18 w w w. b a d e m c i . c o m

ci

Soru

8. He said he (wish) he (can wait) longer. He also added that he (be) sorry (leave) without (say) good-bye, and that he (like) (talk) to you personally instead of (write) this note.

.c

om

I cannot wait any longer. / Daha fazla bekleyemem / bekleyemeyece im. Bu cmleyi dilek kipinde kurgulad mzda, I wish I could stay longer. sonucuna varrz. Dilek cmlelerinin kurulu felsefesine uygun olarak, zaman bir geri gider (cannot could not) ve fiilin i areti negatiften pozitife dner (could not could). Bir rnek de bizden olsun: I cant speak French. I wish I could speak French.

I wish I could wait longer.

Ancak bu hem gereksiz hem de hatal olurdu. nk bir dilek cmlesi kurguland zaman ayn anda aktarlm da olur. Bunu size kan tlamaya alalm. Biz, yukarda yaptmz aklamalarda bir eitlikten sz etmitik: 1. I wish I could wait longer. = 2. I cannot wait any longer.

Eer 8. soruda bize 1. cmle de il, 2. cmle verilmi olsayd, aktarm aadaki gibi yapmamz gerekirdi:

.b

Burada anlat lmak istenen d ncenin/duygunun, He said he wished he could wait longer. dilek cmlesinde anlatlanla edeer olduu aktr. Bu nedenle could model fiilini bir kez daha aktarmaya ( could have waited ) gerek yoktur. Varan 3, 4 ve 5: He also added that... ifadesi ile aktar m devam ettiine gre, 3. fiil ancak was olabilir: He also added that he was sorry to leave without saying good-bye. Kii konuma esnasnda I am sorry.... demi ve aktarm esnasnda geni zaman yerini simple past tensee b rakm olmaldr. Sfatlar izleyen fiiller to V 1, edatlar izleyen filler ise Ving halde bulunurlar. Bu nedenle, 4. fiil to leave, 5. fiil ise saying olmaldr. Edat+Ving iin birka rnek: 1. I have difficulty in understanding the new generation (nesil).

ad em
He said he couldnt wait longer.
19 w w w. b a d e m c i . c o m

cmlesini indirect speech kurallar na gre dntrmek zorunda olduumuzu dnebilirsiniz: He said he wished he could have waited longer.

ci

Tekrar aklamamza dnelim ve birinci cmle iin eksik b raktmz bir noktay daha ayd nlatalm. Hatrlarsanz, soru bir aktarm cmlesiydi. O halde,

.c

Not: Bu dnm (aktarm) anlamakta zorlanrsanz, 5. sorunun zm iinde verilen ilgili aklamay mutlaka tekrar okuyunuz. Problem devam ederse, gramer kitaplarnzn Wish Clauses konusuna al nz ya da bize sorununuzla ilgili mail gnderiniz (info@bademci.com).

om

2. There is no point (yarar) in trying to dissuade (vazgeirmek) him from what he has decided to do. 3. You cannot possibly improve your English without first improving your grammar. Varan 6, 7 ve 8: Yedinci fiilin, soru cmlesine and that ifadesi ile ba lanm olmas aktarmn devam ettiini gsterir. Ancak bu durum, like fiilinin simple past (liked) ekilmesini kesinlikle hakl karmaz. 7. fiil iin liked ekimi dlebilecek en byk hatalardan biridir: ...he liked to talk to you personally... (...o sizinle konu maktan holand...)

Eer would like to V 1 kalbn olduu gibi brakr ve perfect (kk) ekim uygulamazsak; ...and that he would like to talk to you personally instead of writing this note.

kiinin o esnada ya da gelecek zamanda gr me yapmak istedii anlalr. Oysa bir nceki cmle gr me imkannn kalmadn ve kiinin bulunduu yerden ayrlmak zere olduunu aka gstermiti. ok nemli not: I would like to talk to you. cmlesi, Trkeye, Sizinle gr mek isterim / istiyorum. eklinde evrilebilir. Ayn cmle dilimize, Sizinle grmek isterdim / istemitim. eklinde de aktar labilir. Ancak bu evirinin Trke asndan gemi zamanda yaplabilir olmas, would like to V 1 kalbnn ngiliz dilindeki grev alan n deitirmez. Bu kalp ngilizcede sadece geni / gelecek zamana i aret eder, gemi le ilgilenmez. Aklamamza tekrar dnelim ve b raktmz ii tamamlayalm: 7. fiil, would like to V 1 kalbndan tr to talk olarak deifre edilmelidir. 8. fiil: Edatlar izleyen fiillerin kanlmaz sonu gerund (Ving) hale dn mektir (writing). Son not: Soru cmlesinin sonunda verilen this note, that note olarak deimeli miydi? Aslnda aktarm kurallar gerei this iaret sfatnn that olmas beklenir. Ancak, soru cmlesinde bir hata yok. nk konu malar bize aktaran kii (soruda kim olduu belirtilmemi), konumas bize aktarlan kiiden (soruda he ahs) yazd notu emaneten alm olabilir. Ve aktarm esnasnda o notu elinde tutuyor olabilir:

.b

ad em
20 w w w. b a d e m c i . c o m

...and that he would have liked to talk (ya da would like to have talked) to you personally instead of writing this note.

ci

Gemite, ne zaman yapsan z keyif aldnz bir ii anlatrken liked to V 1 kalbndan yararlanabilirsiniz. Ancak bizim cmlemizde durum ok farkl . Bizde karlkl konuma ii hem srekli deil, hem de zaten gerekle tirilememi. Bir nceki cmlede kiinin, Allaha smarladk! diyemeden ayrlmak zorunda kaldn hatrlaynz. O halde, like fiili, yap lmak istenmi ama yaplamam bir eyleme iaret etmeli. Bunu sa lamak iin would like to V 1 kalbndan yararlanmal ve like ya da talk fiillerinden herhangi birini perfect kkte ekmeliyiz:

.c

om

O kii sizi gremedii iin zgn oldu unu syledi ve size bu notu brakt vs. Sonuta, aktarm yapan kii this note ifadesini oldu u gibi brakm olabilir.

Soru

9. I (lose) my interest in (see) the play as I (hear) from a friend who (watch) it earlier on that it (be) not as good as the papers (suggest).

Lose fiilinin geni zamanda ekilmi olma ihtimali zerinde durarak i e balayalm: I lose my interest in seeing the play. ve bu sama fikirden hemen vazgeelim nk the play belli bir oyunun varlna iaret ediyor. Bunun ne nemi var derseniz, hata edersiniz. yle ya, belirli (tek) bir oyuna duyulan ilgi bir mr boyu (geni zamanda) nas l kaybedilir ya da kazan lr? Eer belli bir oyuna duydu unuz ilgi bir sre iinde azalyorsa, bu durumu imdiki zamanda belirtebilirsiniz: Ancak I lose... yani simple present tense asla kabul edilemez. Elimiz demiken, bir de simple future alternatifine bakal m: I will lose?? my interest in seeing the play. Biraz garip bir durum! sterseniz biraz daha yak ndan bakalm: I will lose my interest in seeing the play as I have heard from a friend... that it isnt as good as the papers suggest. O tiyatro oyununa duydu um ilgiyi kaybedeceim nk bir arkadatan, oyunun, gazetelerin yazd kadar iyi olmadn rendim.

.b

evirinin oturmad, yani devam cmlesinin giriteki future tensei hakl karmad ak. Belki arta bal bir cmlede, will lose iin uygun bir ortam yaratabiliriz: If you keep on criticizing me like that, you will soon lose me. Eer byle eletirmeye devam edersen, yak nda beni kaybedeceksin. If you dont take good care of it, you will lose your money. Eer gereken zeni gstermezsen / dikkatli davranmazsan, paran kaybedeceksin. rnekler, lose fiilinin -tad anlam gerei- biraz zel ilgi istediini gsteriyor. Sonu olarak, bu fiil soru cmlesi iinde ya present perfect ya da simple past olarak ekilmelidir:

ad em
21 w w w. b a d e m c i . c o m

I am losing my interest in seeing the play.

ci

.c

zm 9. I (1. have lost / lost) my interest in (2. seeing) the play as I (3. heard) from a friend who (4. had watched) it earlier on that it (5. wasnt) as good as the papers (6. suggested / had suggested).

om

I have lost / lost my interest in seeing the play as I heard from a friend... kinci fiilde biraz dikkatli olmamz gerekiyor. En byk hata bu fiili gelecek zamanda (will hear) ekmeye almak olacaktr. (Daha nce inceledi imiz baz sorularda, like fiilinin de simple future ekime kar nasl direndiini hatrlaynz!). Hear bir duyu-duygu fiilidir ve o unlukla iki simple tensete karmza kar: simple present ya da simple past. A ada, bu kurala uyulmad takdirde olacaklar grelim: Bir arkadatan oyunun iyi olmad n duyacam iin ona olan ilgimi yitireceim. (Maallah, konumac adeta bir kahin olmu , uuyor!)

Gelecek zamann aksine, hear fiili geni zamanda sorunsuz kullan labilir:

nk nce bir haberi duyarsan z, daha sonra ilginizi yitirirsiniz. Yani daha eski zamana iaret eden hear fiilinin simple past ve daha yak n zamana iaret eden lose fiilinin present perfect ekilmesi gerekir: I have lost my interest in seeing the play as I heard from a friend... Ancak, yaanan olaylar bugn bizi ilgilendirmeyen bir gemi tarihte kalmsa, ya da bu olaylarn, konumay yaptmz gn zerinde hibir etki ve sonucu yoksa, her iki fiili de simple past tense olarak d nebiliriz: I lost my interest in seeing the play as I heard from a friend... (9. sorunun zmnde esas ald mz tense seimleri)

.b

Cmlenin can alc iki temel fiili zerinde ayrntl olarak durduk ama bu iki fiilin arasnda sandvi olan see fiilini es getik. Herhalde, edatlar izleyen fiillerin Ving halde bulunduklar n sizlere hatrlatmaya gerek yok! Biz gelelim dier nemli fiillere: I have lost / lost my interest in seeing the play as I heard from a friend who had watched it earlier on that it wasnt as good as the papers suggested / had suggested. Oyunu beenmediini simple past tensete size bildiren arkada nz, bu oyunu daha nce past perfect tensete grm tr. Earlier on (daha nce)

ad em
22 w w w. b a d e m c i . c o m

Ancak, bizim sorumuzda hear fiilini from a friend takip ediyor ve bu ekilde kaynak aka belirleniyor! O halde, soru cmlesinde hear iin geni zaman kullanmak hatal olacaktr. Bir haber, bir arkadatan mantken bir kez alnr / duyulur. O halde, hear fiili simple past ya da present perfect ekilmelidir. Eer seim hakkmz present perfectten yana kullan rsak, dikkat etmemiz gereken bir nokta var: Bu durumda, giri fiili de (lose) present perfect kalmal; aadaki yanl rnekte olduu gibi asla simple past olarak ekilmemeli. I lost my interest in seeing the play as I have heard from a friend...

ci

.c

I hear that youre getting married. Evleneceinizi duydum. / Duydum ki evlenecekmi siniz. (Haberin kimden duyulduu belli deil. Haber, ortada dola an genel bir bilgi gibi verilmi.)

om

zaman zarf da bu iddiamz destekler niteliktedir. Ancak, watch fiilinin past perfect ekim almak zorunda olu u, earlier on zarf nn varlna ya da yokluuna bal deildir. nemli not: Bir cmlede kullanlmas gereken doru zamanlar belirlemek her eyden nce bir kurgu i idir. Aslnda size, sayfalard r kazandrmaya altmz strateji de bu kurgulama becerisinden ba ka bir ey deildir. Zaten bildiiniz tenseleri kr krne bir daha ezberletmeye al mak herhalde marifet say lmamal, zamanlarla ilgili daarcnz zenginletirmenin baka bir yolu ve yntemi olmal dr. imdi tekrar sorumuza dnelim. Konu macnn daha nce oyunu gren arkada, bu oyun hakkndaki dncesini belirtirken aadaki iki alternatiften birini tercih etmi olmal: 1. It isnt as good as the papers suggest. (Oyun gazetelerin vd kadar gzel de il.)

eklinde mi olmal, yoksa aadaki gibi bir deiiklie gerek var m? ... as I heard from a friend... that it hadnt been as good as the papers had suggested.

Cevab verebilmek iin, to be fiilinin toplam bir sre olmadan present perfect ekim alamayaca n hatrlatarak ie balayalm: I have been a teacher. (yanl) I have been a teacher for 5 years. (do ru)

.b

Present perfect tense ile sorunu olan bir fiilin, past perfect tense ile de iyi geinmesi beklenemez! te bu nedenle, baz zel yaplar hari (3. tip ifli cmleler vs.), toplam sre verilmeyen bir cmlede to be fiilinin past perfect ekilmesi ok uzak bir ihtimaldir. O halde, konu macnn arkada ister (is) isterse (was) fiilini kullanm olsun, sonu de imez ve cmle aktarma girdiinde tercih simple past tenseten yana kullan lr: I have lost / lost my interest in seeing the play as I heard from a friend who had watched it earlier on that it wasnt as good as the papers suggested / had suggested.

Sorunun son zorlu kalesi suggest fiilini y kmak iin u yntemi izleyebiliriz: Gazetecilerin oyunla ilgili d ncelerini geni zaman (sanki bir duyu-duygu

ad em
23 w w w. b a d e m c i . c o m

Peki, bu cmlelerin aktar m nasl olmal? 9. sorunun cevab nda belirtildii gibi; ... as I heard from a friend... that it wasnt as good as the papers suggested / had suggested.

ci

2. It wasnt as good as the papers suggested. (Oyun gazetelerin vd kadar gzel de ildi.)

.c

om

fiili) olarak kabul eder ve aktar m esnasnda bu fiili simple past tense aralna sabitleriz. Ya da bu olaya, konu ulduu anda yaand bitti gzyle bakar (simple past) ve aktarm past perfect tense olarak belirleriz: Oyunu gren arkada : It wasnt as good as the papers suggested. Aktarm yapan kii: My friend said that it wasnt as good as the papers suggested / had suggested.

Soru 10. I finally (find) the book I (look) for days.

Aadaki gibi bir rnekte ise, kurallar haliyle de iecektir: We finally reached the place at 3 in the morning. rnek cmle, zaman asndan kesinlik belirten at 3 in the morning zarfndan tr, simple past tense ekilmeye mahkumdur. Sorumuza tekrar dnersek; look for (aramak) ile find (bulmak) fiillerinin, birbiri ard sra ya da birbirlerine bal olarak gereklemi iki eylem olduunu anlayabiliriz. Bu durum, cmlenin ikinci fiili iin (look for) present perfect continuous tensei hem akla getiriyor, hem de biraz hakl kartyor. Baz rnekler zerinde bu tensein kullan mn biraz hatrlayalm: 1. a- Everywhere is white. b- It has been snowing all night long. 2. a- I have finished the report. b- I have been working on it all day long.

.b

rneklerden anlalaca zere, devam etmekte olan ya da yeni bitmi * bir i present perfect continuous tensete ekilirken (bkz. 1. b- ve 2. b-), onun ortaya kard sonu simple present tense (bkz. 1. a-) ya da present perfect tense ile ifade edilir (bkz. 2. a-).

ad em
24 w w w. b a d e m c i . c o m

I have finally found the book. (Zaman zarflar nn ounlukla yardmc ve ana fiiller aras nda durdu unu hatrlaynz.)

ci

En nihayet bir kurtarma sorusu! Kitab n bulunuuyla ilgili kesin bir zaman verilmemi. Finally zarf bu gibi durumlarda belli bir zamandan beri zerinde uralmakta olan ve nihayet gerekle mi olaylara iaret ettiinden, present perfect tensete ekilir. Burada vurgu, olay n getii zamandan ziyade, en nihayet gerekle mi olmasdr. Zaman ikinci plandadr.

.c

zm10. I (1. have finally found) the book I (2. have been looking) for days.

om

*Bir kk hatrlatma: Present perfect continuous tense yap lmakta / halen devam etmekte olan i leri anlatabilecei gibi, belli bir sre devam ettikten sonra tamamlanm / bitmi ilerden de sz edebilir: Ive been working in this hospital for ten years. / On y ldr bu hastanede alyorum. (Devam etmekte olan i.)

Doru ekimleriyle birlikte, soru cmlesini tekrar aaya alalm ve sayfalardr devam eden aklamalarmza artk bir nokta koyalm: I have finally found the book I have been looking for days. Gnlerdir aramakta oldu um kitab nihayet buldum.

.b
25 w w w. b a d e m c i . c o m

ad em

ci

.c

om

- Youre breathless. / Nefes nefese kalm sn. - Ive been running. Thats why. / Ko uyordum / Kou yapyordum; ondan(dr). (Bitmi i.)