elektrizitatea eta magnetismoa. Karga elektrikoa.

6.gaia

Karga negatibo baino karga positibo gehiago daukanean, gorputza positiboa dala dinogu. Karga positibo baino karga negatibo gehiago daukanean, gorputza negatiboa dala dinogu. Karga positibo eta negatibo kantitate berbera daukanean, gorputza neutroa dala dinogu.

Aurreko orrialdeko esperimentuan egiaztatu dogun moduan, kontrako karga elektronikoa daukien gorputz bi alkarren ondoan jarten badoguz, karga elektrikoak gorputz batetik bestera mogitzen hasten dira, gorputz biek karga berbera izan arte. Gorputzaren

Korronte elektrikoa

barruko karga elektrikoen lekuz aldatzeari edo mogimendu horri korronte elektrikoa deitzen jako. Material eroaleek adibidez metalezko kableek edo urak (batez ere disolbatutako gatz mineralak badaukaz), karga elektrikoei errez pasatzen izten deutsse.

Zirkuitu elektrikoak

Aparatu elektrikoek, adibidez, telebistak edo garbigailuak, funtzionatu daien, gure etxeetara heltzen dan korronte elektrikoen sareko entxufeetara konektatu behar dira.

Zirkuitu elektrikoen osogaiak

Era askotako zirkuituak egon arren, guztiek osogai komunak daukiez, adibidez,sorgaiua, eroaleak, hargailuak, eta etengailuak. Sorgailuakorronte elektrikoa sortzen dau.

Etengailuak korronte elektrikoaren bidea gura doguan moduan joaten da. Eroaleak korronte elektrikoa zirkulatzen dau Hargailuak zirkuitura konektatuta korronte elektrikoa jasoten dau.

Elektrizitatearen efektuak

Beroa sortzea korronte elektrikoak material

bat zeharkatzen dauanean tenperaturea gora egiten dau. Argia sortzea beroa sortzen argia zortzen da. Mogimendua zortzea korronte elktrikoa z espirralean doa eta hori mogimendua da. Magnetismoa zortzea elktrizitatea iman bihurtu daiteke. Irudiak eta soinua zortzea adibidez tximistak.

iman naturalak adibidez (magnetitea) ez dira gizakiak zortutakoak.

Imanak

Eta imankoak dira artifiziala gizakiek eginda adibidez burdinzko objetu bat imanaz igurtzi ezkero objetua imandu egiten da.

Eremu magnetikoa

Imanak metalezko gauzak erakartzen dauanean eremu magnetikoa deitzen jako .

Lurraren magnetismoa

lurraren nukleoa hainbat metalen nahasturaz osatuta dago batez ere burdinaz eta nikelez osatuta.

Elektritateak magnetismoa sortzen dau. Oersteden esperientzian

oinarrituta elektrizitatea zirkulatzen kable baten inguruan imanek daukienaren antzeko eremu magnetiko bat sortzea dala ondoriozatu eben. Motor elektrikoa harila daukie hau da metalezko ardatz baten inguruan kobre izeneko kable bat da.

Magnetismoa elektrizitatea sortzen dau

Elektrizitateak eroale batetik zirkulatzen dauanean, eremu magnetikoa sortzen da. Zentral hidroelektrikoetan uraren mogimendua indarra esker biratzen dau.Zentral eolikoetan haizearen indarrez mogitzen da. Zentral termikoetan eta nuklearretan ur lurrunearen harilak mogitzen dauz.