8/8/2005 - BEYN DALGALARI

Huzurlu yaadnz ve kendinizi "tam" hissettiiniz anlarnz olmutur. Bu anlar szcklerle anlatmaya alaym. Huzur iindeyim. Hem buradaym hem de deilim, farkl bir boyuttaym. Endieli, stresli gnlk dnceler uumuyor, hafifim. Ak gibiyim ama sadece bir insana deil. yle yakn ki bana, sanki yanma uzanm beni tamamlyor. Hereyi olduu gibi alglyorum ve mutluyum. inizden, "Eveett, ben de yasadm bu tr anlar! Ne kadar huzur vericiydi, kendimi tam hissetmitim." dediinizi duyar gibi oluyorum. imdi burada duralm; nk, bilim bizi yakaladi! Nasl m? Beyin frekanslarmz lmeyi baararak! grendik ki, o anlar da hep birlikte alfa frekanslarnda seyrediyorduk. Adn koymamtk, frekanslar bilmiyorduk ama yaadmz gzeldi. nce ki yazmda ksaca deindigim gibi, beynimizin ritminin frekanslar var. ngiliz fiziki Richard Caton, 1875 ylnda beyinde ki ritmin kard elektrik akmnn varln kefetti. Alman bilim adam Hans Berger(1873-1941), 1924 ylnda kendi yapt sradan bir radyo cihazyla, -EEG(1) (electroencephalographic)- beynin elektriksel aktivasyonunu kada kayt etmeyi baard. Berger' in aratrmalarna gre, beyin dalgalar, kiinin bulunduu bilin durumuna gre degiiyordu. EEG tarafndan kefedilen beynin bu farkl dalgalar, 4 ana gruba ayrld; Beta, Alpha, Theta, Delta*(2) BETA: 13 ve 30 Hz arasnda deien frekanslar var. Beta, beynin uyan ritmidir. Yani yaadmz dnyaya ilikin aktif dnme, ilgilenme, konsantre olabilme, gnlk problemleri zebilme ile ilgili bilin durumudur. Beta dalgalar anlayacanz gibi biz yetikinlerde daha ok oluuyor. nk yetikinler yaam daha bir ayk, dikkatli, konsantre olarak yaarlar. Ayrca REM*(3) uykuda bu frekanslarn ortaya kt da tespit edilmi. ALPHA: 7.5(8)-12 Hz arasnda deien frekanslardr. Alpha dalgalar rahatlk, farkndalk, abuk kavrayan bir akldr. Yani ok kafa yormadan bazen "Evet, biliyorum." deriz, ite yle bir anlay halidir. Albert Einstein, komplex matematik problemleri zerken alpha frekanslarnda gezinirmi. Apha, daha ok bo bir akl gsteriyor -"mindless state"- ama kesinlikle pasif deil. Alpha dalgalar, normal seyrettiinde, elimize aldmz her ii kolaylkla bitirir, sakinlik ve huzur hissini yaarz. Dnyay olduu gibi grr ve anlarz. Yaplan deneylerde, gzlerini kapayan deneklerin bu beyin dalgalarn yaydklar bulunmu. Aniden gzler aldnda ya da bir ses duyulduunda ise (yani mental bir dikkat gerektiinde) frekanslar ykselmi. Alpha dalgalar, gzmz kapatp, derin derin nefes alarak ve meditasyon yaparak ykseltilebilinir. Azaltmak iin ise tam tersi, gnlk dsncelere endielere dalmamz yeter. Alpha bandnda bulunan 7.8 Hz frekansi shumann resonans frekans olarak da bilinir. Bu frekans, dnyann manyetik alannn, resonans frekansdr (geri imdiler de bunun ykseldiinden endie ediliyor). Belki iyi hissetmemizin nedeni dnyann kalp at ile ayn frekansta olmamzdan gelebilir, kimbilir! THETA: Theta frekanslari 4 ile 8 Hz arasnda deiiyor. Theta; yaratclk, derin meditasyon, bilin d materyal ile ilgilidir. D dnyadan uzak, iimizde oluan sinyallere doru gittiimiz bir ritim. Theta renme ve yaratcla bir gei, stresin hi olmad, sezgisel olduumuz bir dalga boyudur. Theta bandna, alacakaranlk hali de (twilight state) deniliyor. Ne derin uyku da ne de uyank

olduumuz bir boyut. ok derinden uyanrken hissettiimiz o "bilinmezlik aras" gibi... Aratrmaclara gre bu boyut renmeye ok ak bir boyut. nlu yazar ve aratrmac Arthur Koestler' a gre ise derin dn durumu. Theta band doal olarak ounlukla 2 ile 5 yandaki ocuklarda grlyor. Baz aratrmaclara gre; Sifaclar ve deneyimli meditasyoncular uzun bir dnemden sonra alpha frekanslarn gittike drp -yaklak 7Hz'e kadar- theta bandna yaklarlar.Yine aratrmalara gre; Sanatlar -zellikle fotoraflar- dk alpha-yksek theta frekanslarn daha ok retiyorlar. Sanatlarn ie dnleri, uzayn derinliklerinde yolculuktur. Oradan bir para alp bize sunarlar... DELTA: 0 - 4 Hz frekanslarnda yer alyor. Genellikle uyku da ve nadir olarak grlen derin meditasyon da oluuyor. D dnyadan tamamyle km bir huzurdan/bilinmezlikden szediyoruz. Delta bandnda bulunan baz frekanslarn byme hormonu yayd ve bu yzden derin uykunun dinlenmek iin ve kendimizi yeniden canlandrmak icin ok nemli bir dalga boyu olduu da syleniliyor. Gzellik uykusu diye bir tanm bouna denmemi. Delta band, genellikle bebeklerde, uykunun 3. ve 4. aamalarnda meydana kyor. Beyin aktivitesinin en yava olduu dalga boyudur. Denekler zerinde yaplan eitli aratrmalardan sonra beyin frekanslarmzn bilin durumlarna gre dalm, imdilik byle. Yaadmz dnyada ritim gerekten ok deiti. Beynimiz durmuyor, srekli kafamz megul edecek ayrntlar ve endielerle doluyuz. Yaamn hz yle artrld ki, insanolu yetiemiyor ve mental olarak knt iinde. Her eyde olduu gibi salkl yaam iin, beyin frekanslarmzn da denge iinde olmas gerekiyor. Eer uyku problemleri, yorgun kalkmak, stres, depresyon, yolunu arm dnceler, karnda sinirsel arlar, ba arlar vs. gibi rahatszlklar oluyorsa bunun nedeni, beyinde ki baz frekanslarn salkl bir ekil de yaplandrlamamasndan olabilir.*(4) Bir aratrma merkezinde yaplan deneylere gre, baz frekanslar salmz iin gerekten ok nemli. nemli 7 frekanstan sz ediyorlar. Bunlardan bir ka: Kronik yorunluu azaltmak icin: 4 Hz frekans verilen hastalar iyileme gstermiler. (delta) Problemlere zm bulma, arm dnceleri toparlama ak temiz dnme icin: 7.5 Hz frekansyla yaplan tedavi, raporlara gre iyileme gstermi. (alpha) Yine bu merkezde yaplan Alpha -Theta beyin dalgalar eitimi; Bu terapi esidi kimyasal bamllk (drugs), post travmatik stres bozukluu, depresyon, endie, kiilik blnmesi, panik ve yeme bozukluu iin uygulanyor. Dr. Eugene Peniston ve Paul Kulkosky nin yapt eitim sonularnda alkol bamllarna alpha ve theta beyin dalgalarnn dk

frekanslar verilirken, yksek delta frekanslar kontrol altnda tutulmu. Arastrmaclar denekler zerinde 6 ve 8 hafta sren bir eitim yaptklarn ve bu terapinin % 80 baarl olduunu ve uzun vadede ki sonularn gzlemlediklerini sylyorlar. Bilim dunyasnda olan bu gelimeler, ilgiyi alternatif terapilere yneltti. nk eski alardan beri yaplan ifaclin ve meditasyon ve yoga gibi eitimlerin, insanlarn vcut ve akl saln dengeledii ve iyiletirdii o evrelerce biliniyordu. Dr. Robert Becker ve Dr. John Zimmerman*(5) 1980' lerde, Reiki eitiminde ve dier terapilerde neler olduunu aratrdlar. Meditasyon ve ifacl uzun yllar yapan deneklerin zerinde yaptklar deneyler de; Dr. Zimmerman, SQUID*(6) cihazn kullanarak uygulaycnn ellerinde oluan biyomanyetik alann nabzn*(7) lt. lmlerinde, 0.3 - 30 Hz arasnda gidip gelen frekanslarn buldu. En ok aktivitenin ise 7 - 8 Hz' de (alfa) seyrettiini kaydetti. rnein Reiki yi yapan eitimcilerin beyin dalgalar, alfa bandnda seyrediyor ve alc ise bu dalgaya ayarn yaparak alfa frekanslarn artryordu. Bylelikle bu deneklerin, uzun yllar inisinasyon ve eitimlerden sonra, alfa ve teta beyin dalgalar rettii tezini dnyaya sundular. Bir baka aratrma ise Japonya' da yapld. Dr. Seto ve arkadalar*(8), 1991 ylnda eitli enerji terapisi ve dv (martial) sanatlarnda master olan kiiler zerinde yaptklar deneylerde, ayn frekanslar bulup, Dr. Zimmerman' n buluunu teyit ettiler. Bilim adamlar bu sonular, insann enerji alanndan aldklar verilerle ortaya kard. Vcudumuzda ki her hcrenin ve dokularn "elektriksel alan" yarattklar epeydir biliniyor. Bir fizik kanununa gre, her elektrik akm manyetik bir alan olusturur. Bu konuda en nemli bululardan biri, 1963 ylnda elektrik mhendisleri Gerhard Baule ve Richard Mc Fee*(9) nin, insan kalbinin biyomanyetik alann kefetmesiydi. Ksaca vcudumuzun her organ ve hcresi elektrik akm reterek bir enerji alan oluturuyor ve btn bu toplama ise vcudun biyomanyetik alan deniliyor. te yandan Dr. Robert O Becker' a gre ise*(10); beyin alglyor, bir ritm yaratyor ve bu ritmin frekans deeri var. Dr. Becker, bu frekanslarn beyinde durmadn, sinir sistemi*(11) araclyla vcuda iletildiini ve ellere doru gittike nabiz sesinde ykselme olduunu savunuyor. Bu konu ok geni ve iinde kaybolmak istemem. Ama u ok kesin ki, beynin almas hala bir bilinmez, bildiklerimiz ise gerekten olaanst. Son dnemler de ortodoks tbbn, bu aratrmalar dikkate ald ve eski reti ve gelenekleri kabul ettii grlyor. yle ki hastanelerde reiki eitimcilerine yer verdiklerini biliyoruz. Bu terapinin hastalarn iyilemesine yardmc olduunu ve "balangta srama"*(12) yaptn sylyorlar. Amerika' da baz hastanelerde doktor ve hemireler reiki eitimi almaya balamlar bile. Peki herkes bu teknikleri retmeye, uygulamaya kalkarsa gerek masterlar nasl anlayacaz? Yani herkesin ellerinden alfa frekanslar m akyor diye endielenenlere, basit bir yantm var. Eer eitimcinin varl size huzur veriyorsa, ite O' nu buldunuz demektir. Bu konuya uzun yllarn vermi eitimcilere ve masterlara bakarsanz, isel bir yolculuk grrsnz. En bata kendilerini

iyiletirirler, nk ruhun tekaml etmesi ve renmesi gerekiyor. Bu herkes iin geerli. Baka yaamlar var mdr bilmem ama bu yaammz da, hem insanlarla olan ilikilerimiz de hemde kendi isel yolculuumuz da tekaml etmek, nemli bir anahtar. Her eyin bir frekans deeri var. Ama bu her eye bir yant deil tabii ki. Bundan karacamz tek sonu, capcanl, ritmi olan bir evrende yaadmzdr. Bu anlam da bu terapiler de bir yant deil ama etkili olduu kesin. u gerek ki bu terapi ve retilerin hi bir yan etkisi yok. Aldmz ilalarn yan etkilerini ise herkes biliyor. Sonuta ise bu kadim bilgiler bize, dnyann ve evrenin ritmiyle bir gitmemizi sylyor. nk ritim evrenin doasnda var ve her ey kendi kalp atnda hareket ediyor. Elektronlarn mikro yrngelerinden, gezegenlerin, yldzlarn ve galaksilerin makro yrngelerine kadar. Btn bunlar birbirine balayan ise baka bir kalbin at var. Eski alardan beri geree giden anahtarlarn arayndayz. Yzn gzn boyam bir amann ald davulla kendinden geiini dnn; anahtar davuldur ve bize gre bilinmeyeni yaar. Aratrmac Dr. Melinda Maxfield*(13), amann ald vurularn -ki bir devirde 4.5 vurutur- beynin, teta ritmi ile ayn olmasna hi amadn sylyor. Bildiiniz gibi saman, davulla tuttuu ritimle, kendi bedeninden kp baka boyutlara geer. te davulun ritmi ile beynin teta ritmi ayndr. Tibetli rahiplerin dini arklarnda benzer ritimler var. O vurular, monk rahiplerini meditasyon seviyesine getiriyor. Ayn ekilde mevlevilikteki sema ve dualar ayrca budizmde ki mantralarn titreimleri vs. bizi ayn boyuta karabiliyor. Dini rituellerin ritminden ve titreimlerinden, gnlk yaantmza gelirsem, baz eyleri anlamak iin hemen budist rahip veya bir eyin masteri olmamz gerekmiyor. Yine baz eyleri anlamak iin piyasaya srlm, alfa ve teta frekanslar reten cihazlar almamz da gerekmiyor. Ben bu tip cihazlarn "hastalar zerinde" uzmanlarca kullanlmasn onaylyorum. Ama herkesin kendini makineye balamasna ya da bilmeden kulaklklar takp alfa frekanslar dinlemesine ise pheyle bakyorum. nk, dengelerin ne olduunu bilmiyoruz. Bildiimiz eyler ise ok basit, yle ki; derin bir uyku bizi dinlendiriyor, tazeletiriyor. Gnlk kayglardan uzaklamak, doayla iie olmak, kuun cvldamasn, kelebein umasn seyretmek -gerisini siz hayal edin- dengemizi salyor. Peki ya derinden atlan kahkaya ne demeli! te yaamn gerek ritmi; glmek ne gzel bir anahtar. Evet arkadalar teknoloji ve modernizm, bireycilik bize pek iyi gelmedi. Teknolojinin ok sevdiim bulular var, olmazsa olmaz cihazlar var ama beynimizi fazla uyard ve evremizi kirlettii kesin. Kendinize zaman ayrmanz ve yaamda dengeleri bulmanz dileiyle... 8/8/2005 - DETOKS
DETOKS

Yeni ala birlikte artan farkndalk, sadece yksek bilin dzeylerinde ve ifa tekniklerinde deil; gndelik hayatta da mucizevi devrimler vaad ediyor. ok hareketli bir hayatnz olduu iin onun bazen kontrolnzden ktm m dnyorsunuz? Her yeni gn sabrszlkla bekleyerek uyanmak istemez misiniz? Her zaman harika grnmek ister misiniz? Mutlu ve harekete geiren ilikileri arzular misi nz? Evinizde, iinizde, tm yaamnzda kontrol elinize almaya ne dersiniz? Yaamsal arnma Bu sorulara yantnz "evet"se yaamsal arnmaya hazrsnz demektir. Son aylarda evremiz pek ok arnma nerisiyle evrili. Bunlardan biri The British School of Complementary Therapy'nin kurucusu Jane Scrimer'n program. Hayatnz arndrmanz

salayacak bir haftalk, bir aylk ve bir yllk neriler ieren programdan baz neriler : te bir haftada yaamdaki engellerin stesinden gelmenin ipular: nce bir grev tanm yapmalsnz. Bu tanmda nasl bir insan olduunuzu, zayflklarnz, hayatta sizi yoran noktalar, karnza kan frsatlar ve olumlu zelliklerinizi ayr ayr gruplayn. Sorular, sorular te bu gruplamay yaparken kendinize sormanz gereken sorulara dair birka kopya: lmeden nce ne yapmak isterim? Hayatmdaki en nemli eyler neler? Emekli olduumda ne yapacam? Hayatmdaki en nemli insanlar kimler? Snrlama olmadan herhangi bir ey yapabilseydim, bu ne olabilirdi? Salmdan memnun muyum? Neyi deitirmek isterim? Neyin ayn kalmasn isterim? Sonraki adm hayatnzn en nemli alanlar olan aile, arkadalar ve sosyal evre, kiisel ilikiler, i, yetenekler-beceriler-elence ve salktan her birine her gn dikkatli bir analiz uygulamak. Bunun iin her bir alan hakkndaki olumlu noktalar, zayflklar, frsatlar ve sizi yoran sorunlar listelemelisiniz. Sra geldi 25 admlk arnma yoluna. 25 yaamsal arnma adm Hayatnz kimsayal uyarclardan arndrn, baklk sisteminizi arndrn, nefes almay renin, zihninizi arndrn, zekanz besleyin, mevsimlere uyun, yardm istemekten korkmayn, oru tutun, susuz kalmayn, meditasyon yapn, yaam alannz temiz tutun, stresten uzak durmay ve gevemeyi renin, sigaray brakn, ana odaklann, kendinizin en iyi arkada olun, vcudunuzu temiz tutun, toksinleri ykayn, cildinizi onarn, elektromanyetik alanlardan kurtulun, ekonominizi dzeltin gelecei planlayn, etrafnzdan destek aln, kiisel zelliklerinizi destekleyin, egzersiz yapn, eviniz ve altnz yerdeki gereksiz hereyi aln. Zihninizi arndrn Her eyden uzaklamann hayalini kuruyor musunuz? Son zamanlarda kendiniz hakknda dndnz m? Hep pozitif dnmek istemez misiniz? Her ey iin endielenmekten sklmadnz m? Zihninizin gl ve etkili biimde almasn istemez misiniz? Kafanzda devaml eski eyler mi dnp dolayor? "Evet" diyorsanz, zihninizi arndrmann da vakti gelmi demektir. Otuz gnlk zihin canlandrc arnma programna hazr olun. te yaplacak iler dizini; Unutmayn her gn birine odaklanacaksnz: Glmseyin, biraz "ben" zaman yaratn, yaratclnz kullann, alglanm bir riske girin, yal bir kpee yeni numaralar retin, havadan bir gn geirin, kendinizi dinleyin, hayal gcnz kullarm, insanlarn sizi nasl grdklerim renin, kafanzda yer an, deiimin dinlenme kadar iyi olduu deneyimini yaayn, bir katalizr olun, biraz terapi grn, onlarn dolaysyla da kendi gnnz gzelletirin, pozitif dnn, hayalleri ve istekleri gzden geirin, be yeni ey renin, be yllk plan yapn, skutun altn olduunu deneyimleyin, basit olana geri dnn, havadan bir gn yaayn, beyninizi destekleyin, kendinize saygy deneyimleyin, gnnz izin, onaylayn ve grselletirin, ruh halinizi deitirin, havadan bir gn yaayan, kendinize zel mantra ve meditasyon gelitirin, rahatlayn. Ne yersen osun Yaplan ii bitirdike listeden ve kafanzdan karn. Bu programn en nemli noktas, beyni gelitiren gdalar. nleriniz dzenli, sk ve az olsun. Kahvalt yapn. Yava salglanan karbonhidratlardan oluan bir kuluk yemei yeyin. Hafif ve rahatlatc len yemekleri hazrlayn. "Uyuklama sendromu"nu amak iin ikindi yemeklerim karmayn. Akam yemeklerinin porsiyonlarnm yarya indirin. Yatmadan nce son bir attrma yapabilirsiniz.

u besinleri kesin ya da azaltn: Kafein, alkol, ekerli gdalar, yalar, sigara ve hava kirlilii. yi besinler unlar: Sebzeler ve yumurta sarsnda bulunan choline hafzay kuvvetlendirir. Balk, zellikle anuez ve sardunyada bulunan DMAE hafzay glendirir ve zekay artrr. Greyfurt ve kabaktaki inositol beyin hcrelerini besler. Balk, yumurta, kmes hayvanlar, avokado ve eftalideki niacin salkl sinir sistemi, beyin, cier ve bbrekler yaratr. Balk, yumurta ve kabaktaki slfr, beynin ilemesi iin oksijen dengesini kurar. Maya, kabak ekirdei, yumurta ve hakiki hardaldaki inko beyni altrr ve zihinsel uyanklk salar. Mutluluk hormonunu harekete geirin St, balk, hindi, muz, kuru hurma, fstk esasl amino asitlerdeki triptofon beynin serotonin salglamasn salar. Protein ynnden zengin yiyecekler, soya rnleri, badem, balkaba, amino asitler, susam taneciklerindeki fenilamin hafzay ve zihinsel uyankl glendirir. Ekmek, makarna, bakliyat, pirin, yulaf ve patatesteki karbonhidratlar glikoz ve kan ekerine olan katklaryla beynimizle merkezi sinir sistemimize enerji salar. Neler var neler Beyin, soan, deniz mahsullerindeki iyot, hazr olmay glendirir ve beyin hzn artrr. 30 gnlk zihinsel arnma iin u yalar kullanmalsnz: Kendinin farknda olma iin neroli, yasemin, gl, ylang ylang, sardunya mandalina. Zihinsel canllk iin fesleen ve okalipts.
Nee iin gl, fesleen, am, ylang ylang, portakal. Kararllk iin fesleen ve vetiver. Enerji iin portakal, fesleen, am, okalipts. Odaklanma iin fesleen, ylang ylang. Cmertlik iin lavanta, gl, sardunya, yasemin, neroli. Mutluluk iin tm yalar. Canllk iin gl, portakal, yasemin, sardunya. Hayal gc iin portakal, yasemin ve ay. Keyif iin neroli, gl, yasemin, ylang ylang. Zihnim tanma iin fesleen. Kendini sevme iin nee, mutluluk ve keyif veren yalar. Motivasyon iin gl ve fesleen. Holuk iin kendinin farknda olma ve kendini sevme yalarnn tm. yimserlik iin fesleen, am, vetiver, portakal, sardunya, frankin-cense. Dinginlik iin lavanta, adaay, mandalina, neroli, frankincense. Rahatlama iin lavanta, yasemin, gl. Uyarc olarak fesleen, am, portakal, okalipts. Derin dnme iin fesleen, lavanta, gl, frankincense, vetiver, ylang ylang. Canllk iin mandalina, portakal, sardunya, gl, neroli, yasemin. Dirilik iin fesleen ve am. Yaam keyfi iin gl. Heyecan iin am, mandalina, okalipts, fesleen. Mucizevi salk Modern yaamn stres yerine huzur vermesin, cildinizin canlanp gzlerinizin parlamasn, her zaman salkl ve zinde olmay, sellitlerinizden kurtulmay, kilo vermeyi ve enerjinizi artrmay istersiniz deil mi? Otuz gnlk bir deneme sresiyle balayan ve bir yla yaylan bedensel arnma programyla bu istekleriniz gerek olacak. Program boyunca dzenli ve hafif egzersiz yapn. Gnde en az bir litre su iin. Alkol, kahveyi, ay ve benzerlerini yarya indirin. Her gn en az porsiyon meyve ve porsiyon sebze yeyin. lk 30 gn boyunca unlar yeyin ve iin: Her sabah ilk i olarak bir fincan taze sklm limonlu scak su. ki kez karacier tonii. ki kez bbrek tonii. Her gn deniz mahsulleri. lk 15 gn boyunca multivitamin. Her gn zel yemek listenizden seerek en az n yemek. Her gn en az bir porsiyon kahverengi pirin yemei. Her gn en az porsiyon sebze. Her gn porsiyon i ya da kuru meyve. Her gn en az porsiyon salata. Her gn en az bir

porsiyon yourtla peynir ve st. Kei ya da koyun slnden yaplan rnlerle kahverengi pirin ve soya trleri. Her gn iki porsiyon bakliyat, fndk, yeillik, zeytin ya da tohum ya ve balk. Avokado, muz, ekmek, kafein, ikolata, inek st ve peyniri, mercimek, mantar, portakal, yer fst, tuz, spanak, eker ve domatesi kesin
8/8/2005 - FKENZ KONTROL EDN

fke ve fke Kontrol

fke... A. Normal, B. Herkes tarafndan hissedilen, C. Vazgeilemeyen, D. Gl fakat kontrol edilmesi renilebilen, E. Saldrganlkla ayn ey olmayan (saldrganlk; fkenin kontrol edilemedii durumda ortaya kan bir davrantr), F. Yukardakilerin hepsi. Eer cevabnz "F" ise, fkenin herkes tarafndan hissedilen normal bir duygu olduunu kabul ediyorsunuz demektir. fke bir davran deildir. fke hayatn bir parasdr ve toplumun bize fkemizle nasl ba edeceimizi retmede pek baarl olduu sylenemez. Genellikle kzlarn fkeli grnmesi ho karlanmazken, erkeklerin fkelerini olumsuz davranlarla da vurmalar tevik edilir ve dllendirilir. Peki fke nedir? FKE fke uygun ifade edildiinde, son derece salkl ve doal bir duygudur. Ancak kontrolden kp da ykc hale dnrse okul-i hayatnda, kiisel ilikilerde ve genel yaam kalitesinde sorunlara yol aar. Pek ok kiisel ve sosyal problemlerin (rnein, ocuk istismar, aile ii iddet, fiziksel ya da szel saldrganlk, toplumsal iddet) temelinde fke vardr. fke hem dsal, hem de isel baz olaylarla ortaya kar. Arkadanz, anneniz, kardeiniz, sokaktaki bir adam, retmeniniz gibi belli bir insana fkelenebileceiniz gibi; trafik skkl, iptal edilen bir randevu gibi bir olaya da fkelenebilirsiniz. fkelenmenizden kendi kiisel kuruntularnz sorumlu olabilecei gibi, daha nceden banzdan gemi ve sizi fkelendirmi baz olaylarn anlar da sorumlu olabilir. Genellikle fkeye yol aan nedenler arasnda; engellenme, hakszla urama, fiziksel incinme ve yaralanmalar, tacize urama, hayal krkl, saldrya urama, tehditler saylabilir. Psikologlara gre, fkelendiimizde 5 boyut birbiriyle ilikili ve ezamanl olarak aktif olur. Bu boyutlar: Bili O andaki dncelerimizdir. Duygu fkenin yol at fiziksel uyarlmadr. letiim fkemizi evremizdekilere yanstma biimimizdir. Etkileni fkeli olduumuzda hayat alglay biimimizdir. Davran fkeli olduumuzda sergilediimiz davranlardr.

fke Durumunda Vcut Tepkileri fke, ok hafif bir tepkiden hiddete kadar farkl younlukta yaanan bir duygudur. Dier duygular gibi fizyolojik ve biyolojik deimelerle birlikte hissedilir. Eer dinlemeyi biliyorsak, vcudumuz bize fkeli olduumuz konusunda bilgi verir. fkenin fiziksel iaretleri vardr: Uyaran duyguyu harekete geirir, Stres ve gerginlik balar, Enerjiyi arttran Adrenalin salgs artar, Nefes alp verme sklar, Kalp atlar hzlanr, Kan basnc artar, Vcut ve zihin sava ya da ka tepkisi iin hazrdr.

Sala Etkisi Uzmanlar bastrlan fkenin kayg ve depresyona yol atn iddia ediyorlar. fade edilmeyen fke, kiiler aras ilikileri bozabilecei gibi, zihinsel ve fiziksel problemlere de yol aabilir. Doru ifade edilmeyen fkenin yol at fiziksel problemler arasnda; Ba arlar, Mide rahatszlklar, Solunum problemleri, Cilt problemleri, Jenital ve bbrek fonksiyonlarnda problemler, Artirit, Sinir sistemi rahatszlklar, Dolam sorunlar, Varolan fiziksel rahatszlklarn ktlemesi, Duygusal rahatszlklar, ve intihar saylabilir.

fkemizi Boaltmak yi Midir? Psikologlar artk bunun ok yanl ve tehlikeli bir inan olduunu gstermilerdir. Baz insanlar bu inanc, dier kiileri incitmek iin verilmi bir onay gibi alglamaktadrlar. Aratrmalar, kzgnlk duygusunun boaltlmasnn kzgnlk, fke ve saldrganl daha ok arttrdn ve sorunu zmek iin hibir yarar olmadn gstermektedir. Onun iin en iyisi, kzgnlnz neyin tetiklediini bulmanz ve kendinizi kaybetmeden, bu nedenlerle baa kabileceiniz stratejileri gelitirmenizdir.

fke Kontrol fkeyi doru ifade etme becerisini kazanmaya fke kontrol denir. fke kontrolnde temel ama; saldrganlktan uzak, iddet iermeyen, kiinin kendisine ve evresindekilere zarar vermeyecek ekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasdr. fke kontroln reten pek ok yntem vardr. Doru yntem kiiden kiiye deiir. Doru yntemi belirlerken; kiinin kendi kiiliine, yaam tarzna uygun olan semesi ve setii yntemi uygularken gnlk yaamnda fazladan sknt hissetmemesi gz nne alnmas gereken temel faktrlerdir. Genel olarak fke kontrol yntemleri; bilisel, duyusal, iletiim, duygusal ve davransal boyutlar ierir. Bilisel Yntemler: Kkrtmann tanmlanmas - Sizi kkrtan durumlarla yzleme ve bunlardan kanma verisi salar. Alternatif aklamalar - Sizi kkrtan olaya deiik aklamalar getirmek ve farkl bak alar dnmek, sizi daha doru tepkiler vermeye ynlendirebilir. fkenin arptmalaryla savama - fkenizi, dnme biiminizi yeniden gzden geirmek iin bir uyar olarak kullanabilirsiniz. fke kontrol ynergeleri - fkelendiinizde, fkenizi kendinize ait ynerge cmleleriyle kontrol etmeye alabilirsiniz (fkenin seni ele geirmesine izin verme, derin bir nefes al gibi). Beklentilerin netletirilmesi - Karlaabileceiniz olaylar nceden tahmin edip ona gre davranabilirsiniz. Zihinsel tekrarlar - Olumlu bir olay rnek alp, ardndan kafanzda tekrarlayp ders karabilirsiniz. Duyusal Yntemler: Biofeedback -fke durumunda vcudunuzun nasl tepkiler verdiini kefederek, bunu fiziksel uyarlmanz azaltmak, dnce ve davranlarnz deitirmek iin bir ipucu olarak kullanabilirsiniz. Alternatif uyarlma oluturma - fke ya da fiziksel uyarlmaya muhalif baka bir uyarlma (rnein, geveme ve espri) oluturmak iin fkenizi bir ipucu olarak kullanabilirsiniz. Uyarlmann ynn deitirme - fkelendiinizde yaadnz fiziksel uyarlmann yaratt enerjiyi, retime dnebilecek nemli bir kaynak olarak kullanabilirsiniz. letiim: Atlganlk (kendini ifade etme) - Size gereksinimlerinizi ve meru haklarnz kabul edilir yollarla ifade etme becerisini retir. Dinleme - letiim kanallarnz ak tutmanz salar. Tartma - ki insan arasndaki atmay fikir birliine vararak zme srecidir. Eletirme - Yapc eletiri yapabilme ve alabilme becerisidir. Yanstma - Kiinin, davrannn kabul edilemez olduunu alglama sorumluluunu alma becerisidir. Tanmlandktan sonra, kabul edilemez olan davran zel olarak aklanr. Durum somut ve ak olarak ifade edilir. vme - Dier kiinin savunmac davranma ansn azaltr. Duygusal Yntemler: Duygularn farknda olma - Duygularn doru yntemle ifade edilebilmesi iin, ncelikle tannmalar gerekir. Duygular ifade etme - Duygular olumlu yolla ifade etme becerisi. Olumlu etki yaratma - Kendinizi olumlu duygu durumunda tutun, evrenizdekilerde olumlu etki brakn, her gnde olumlu bir olay bulun, yapabileceiniz lde yardm nerin ve nazik olun. Davransal Boyut: Kendi fke davrann renme - fkeli olduumuzda sergilediimiz davranlar belirleme. Verimli (retken) fke davran oluturma - Kendinizi kkrtan ve ykc davranlardan uzak tutarak, fkelenmekten koruyun. Davran deitirme: Yeni hareketleri kolaylatrma - fkelendiinizde sergilediiniz olumsuz hareketleri daha olumlu olanlarla yer deitirin. fkenin ABCsini renme - Bu yntem size, fkelenmenize yol aan sebepleri (Anger trigger), sizin davranlarnz (Behavior) ve davranlarnzn sonularn (Consequences) gzden geirme ve yeniden deerlendirme frsat tanr.

Kzgn olduunuz zaman genellikle dnceleriniz gerei yanstmaktan ok, olaylarn abartlm ve arptlm bir ekilde alglandn yanstr. Bu tr dnceleri fark edin ve yerine daha mantkl olanlar yerletirin.

FKE KONTROL YNTEMLER

Bilisel Yntemler fke kontrolnde bilisel yntemler denince akla, zihinsel anlamlandrma sreleri ve dnceler gelmelidir. Bilisel Yeniden Yaplandrma Bu strateji en basit anlamyla dnme tarznz deitirmek demektir. Kzgn insanlar dncelerini kfrederek, barp ararak ifade etme eilimindedirler.

rnein; kendi kendinize Eyvah! imdi her ey mahvoldu! gibi bir ey sylemek yerine, Evet, ok can skc! Neden kzdm ok iyi anlyorum. Ama dnyann sonu deil ve buna kzmam, bu olay olmam hale getirmeyecek. diyebilirsiniz. Her iki dnceyi de zihninizden geirerek deneyin. Kzgnlnzn hangi dnceyle arttn ya da azaldn grn. Farknda olmadan ok sk kullandmz ve bizi kzgnlk duygularna hazrlayan, asla! ya da her zaman! gibi szckleri zihninizde yakalamaya aln. Bu asansr asla almaz! ya da Zaten her zaman telefon etmeyi unutursun! gibi cmleler sadece hatal deildir; ayn zamanda kzgnlk duygunuzda hakl olduunuzu dnmenize de yol aar ve siz durumla ilgili yargy vermi olduunuzdan, problemin zmne de katkda bulunmaz. rnein, randevularna srekli olarak ge gelen bir arkadanz olduunu dnelim. Hemen saldrmaya kalkmayn. Bunun yerine, neyi elde etmek istediinizi, amacnz dnn. Sizin asl istediiniz arkadanzn randevuya sizinle ayn saatte gelmesi deil mi? O halde Her zaman ge kalrsn! Tandm en sorumsuz ve kaytsz kiisin! gibi yarglardan kann. Bu tr cmleler sadece arkadanz incitmeye ve onun da kzmasna yol aacaktr. Ancak sorunun zmne katkda bulunmayacak, hatta ilikiyi bozarak zorlatracaktr. Bunun yerine; eer bu arkadanz sizin iin nemliyse, problemin ne olduunu ortaya koyup her ikiniz iin de ie yarayacak bir zm yolu bulmaya alabilirsiniz. Kendinize; fkelenmenin hibir eyi zmeyeceini, kendinizi daha iyi hissetmenize yardmc olmayacan, hatta daha da kt hissedebileceinizi hatrlatn. Mantk fkeyi yener, nk hakl bir nedene bal olsa da, ok abuk mantk snrlarn aabilir. Bu yzden fkelendiinizi hissettiinizde mantnza snn. Yllarca dnyay ve karlat olaylar belli bir bak asyla deerlendiren birine, yeni bir anlamlandrma biimi kazandrmak uzun ve zorlayc bir aba gerektirir. Sinirlendiinizde tepki vermeden nce 5 kere nefes alp verin ya da iinizden 10a kadar sayn. Bu arada olaya olumlu bakma konusunda kendinizi uyarn. Hem karnzdaki kiiyi ya da kiileri krmam olursunuz, hem de kendinizi fkenin zararl etkilerinden korumu olursunuz. fkeyle kalkan, zararla oturur sz, bu yntemin tarihinin ne kadar eski olduunu bize gsteriyor. Tepki vermeden nce kendinize tanyacanz 15 saniyede hzl bir deerlendirme yapabilirsiniz: * Nerdeyim? * Kimlerleyim? * Neler oluyor? * Zihnimden neler geiyor? * Olaya nasl bir anlam verdim? * Beklentilerim neler? * Neler yapyorum? Gnlk yaamda, zaman dondurup kendimizi deerlendirmemiz mmkn deil kukusuz. Ancak bu sorularn tmn olmasa bile, hi deilse 2-3 tanesini kendimize sorabileceimiz 15 saniyelik bir mola, tepkilerimizi yumuatacak ve daha az fkeli olmamza yardmc olacaktr.

Problem zme Sizi fkelendiren bir durumla kar karya olduunuzda, bunu sadece bir problem olarak dnp bir isim koymaya alabilirsiniz. simlendirdiiniz problemi zmeye almak, ad koyamadnz ve duygusal boyutu ile mantksal boyutunu ayrtramadnz bir sorunu zmekten daha kolaydr. imdi nce isim verme ve problemi tanma srecine bakalm: 1. Problemi Belirleme:

- Problem hakknda bilgi toplama, - Problemi alt problemlere indirgeme, - Problemin bir ynn seip somutlatrma, - Bu neden bir problem? sorusuna cevap arama, - Kimin iin bir problem? sorusu zerinde dnme, - Bu probleme benim katkm ne? (Bu konunun problem olmasna nasl bir katkda bulundum?) sorusu zerinde dnme, - Baka kimin katks var? (Bunun problem haline gelmesinde iten ie suladm birileri var m, kimler?) sorusu zerinde dnme, - deal zm ne olurdu? sorusuna cevap arama, - Nasl bir sonula yetinebilirim? sorusunu cevaplandrma. lk aamada bu sorular zerinde dnerek, detaylaryla birlikte problemin farkna vardktan sonra ikinci aamaya geilebilir. Bu aamalarn tmn mmknse yazarak yapmak ok yararl olacaktr. Sorunun tmyle stesinden gelene kadar yazdklarnz atmayn ve zellikle deerlendirme aamasnda tekrar onlara gz atn. 2. Seenek Listesi: - Tm seenekleri sralama: Aklnza gelen ve zme yarar olabilecek tm seenekleri (sama bile olsa) dnn ve kaydedin. - Listenize kama (grmezden gelme) seeneini yazmay unutmayn. Bu ok doal bir tepki ve sizin hakknz. - Kabullenme seenei de listenizde bulunmas gereken alternatiflerden biri. Baz sorunlar (zellikle sizin dnzdaki insanlarn kiilikleriyle ilgili olanlar) zlemeyebilir ve bu noktada durumu olduu gibi kabullenmek ok gerekli ve rahatlatc bir zm yolu olabilir. - Tm seenekleri sraladnz yazl bir listeniz olsun. 3. Plan Yapma: - Seenek listenizin tm alternatiflerini inceleyin ve aklnza yatan, iinize sinen bir tanesi zerinde karar verin. - Karar verdiim seenei nasl gerekletirebilirim? sorusunu sorun kendinize ve buna verdiiniz cevaplar yazn. - htiyalarnzn listesini karn. Bu sorunu, bu yolla zmek iin ne(lere) ihtiyacm var? diye sorun kendinize ve ihtiyalarnz sralayn. - Plan yapma aamasnda karlaacanz engelleri de tahmin etmeye almak yararl olacaktr. Beni ne engelleyebilir? sorusunu sorun kendinize ve engel olarak karlama olaslnz olan her noktay yazn. - Bunlardan sonra kendinize bir eylem plan oluturun. Yapacanz her ey, yazl olarak, adm adm belirlenmi olsun. 4. Deerlendirme: - Plannz uygulamaya baladnz andan itibaren deerlendirme yapmanz yararldr. Arada durup Durum ne ynde deiti? sorusuna cevap arayn. - Bulduunuz zmn size neye malolduunu kendinize sormanzda byk yarar var. Bana neye mal oldu? Kazanlarm, kayplarm neler? sorularna cevap bulmaya aln. Bu sorulara verdiiniz yantlar olumluysa plannz uygulamay srdrebilirsiniz. Ancak size ok eye malolduuna ve kaybettirdiklerinin kazandrdklarndan ok olduuna karar verirseniz ikinci aamaya geri dnp, yeni bir zm yolu bulmakta yarar var demektir. Bu durumda yeni bir plan yapp uygulamak uygun olabilir. Yaptnz plan uygularken elinizden gelenin en iyisini yapmaya aln, ama yantlar hemen bulamyor ve sonuca hemen ulaamyorsanz kendinizi cezalandrmayn. Eer soruna iyi niyetle yaklar, abalar, ya hep, ya hi tarz dnmez, elinizden gelenin en iyisini yapmaya gayret ederseniz, sabrnzn tama ihtimali de dk olur. Bazen kzgnlk ve engellenmilik duygular, yaamdaki gerek ve kanlmaz sorunlardan kaynaklanyor olabilir. Her problemin bir zm vardr! eklindeki kltrel inanlarmz da, zm bulamadmzda bu engellenmilik duygularn artrr. Kzgnlk duygular byle durumlarda yaanan doal ve salkl duygulardr. Byle durumlardaki en yararl tutum, nce durumu deitirip deitiremeyeceimizi aratrmaktr. Deitirebileceimiz bir eyse zm yollar aratrlabilir ve yukarda anlatld gibi bir planlamayla problem zme teknikleri kullanlabilir. Deitirilemeyecek bir durumsa, zm zerinde odaklamak yerine, en iyi strateji, sorunla yzlemek ve kabullenmektir. nerilerimizi Gerek Hayattan rneklendirelim:

 Zamanlama: Eer sevdiiniz biriyle belli konular belli saatlerde konuuyorsanz ve bu konumalar da hep tartma ile sonulanyorsa, bu tr konular konuma saatinizi deitirin. Belki yorgun, dikkatsiz oluyorsunuzdur ve belki sadece zamanlama hatasndan sinirleniyorsunuz ve tartma kyordur. Kanma: Eer babanzn televizyonda ma izlerken sinirli olmas sizi de etkiliyor ve sinirlendiriyorsa, o saatte odanza ekilin. Sizi fkelendiren eylere bakmaktan kendinizi alkoyun. Ama fkelenmemem iin babamn barp armamas lazm demeyin. Konu u anda bu deil. Konu kendinizi olabildiince sakin tutabilmeniz. Alternatifler bulma: Eer her hafta sonu arkadalarnzla bulumaya giderken yoldaki trafik sizi engellenmilik ve fke duygular iinde brakyorsa, bunu zmeyi i edinin. Elinize bir harita alp ayn yere farkl, belki daha uzun ama daha rahat, manzaral, ho bir yoldan gitmeyi ya da evden daha erken/ge kmay deneyin.
8/8/2005 - BEYNNZ GELTREBLRSNZ
Beyninizi gelitirebilirsiniz

nsan beyni ile uraan nrobiyoloji uzmanlar, meditasyon yapmann beyinde deiikliklere yol atn belirlediler. Tibetli rahiplerin, meditasyon yaparken beyinlerinden yaylan nlarda anormal artlar saptand. Nrobiyoloji uzmanlar uzun sre meditasyon yapmann beyinde deiikliklere neden olduunu, irade gcyle psikolojik durumun deitirileceini belirledi. ABD'nin Wisconsin niversitesi'nden aratrmaclar, meditasyona yeni balam 20 yalarndaki 10 renciden oluan bir grupla Nobel Bar dll Tibet lideri Dalai Lama'nn Dhramsala'daki aramndaki Budist keileri karlatrd. Ya ortalamas 45 olan keiler grubunun mistik bir bilin haline ulaabilmek iin Tibet geleneklerine gre 10 ile 50 bin saat arasnda bir sre boyunca meditasyon yapm olduklar hesapland. Aratrmaclar meditasyona yeni balayan genlerle keilerin beyin dalgalarn izlemeye balad. Her iki grup da 'merhamet ve ak'n yanstlmasna ynelik meditasyon yaparken Budist keilerde yksek frekansl beyin aktivitesini gsteren gamma n dalgasnda byk bir art olduu, dier gruptaysa bu dalgann ok dk olduu fark edildi. Uzmanlar keilerin ortaya kard gama nlarnn daha nce nrobilim literatrnde grlmemi lde yksek olduunu vurgulad. Dier lmlerde keilerdeki tm zihinsel etkinliin dier gruba gre daha youn olduu gzlemlendi. Aratrma sonunda, fiziksel hareketle kaslarn gelimesi gibi, istenirse beynin psikolojik olarak deitirilebilecei, daha yksek bir bilince ulalabilecei sonucuna varld. Winconsin niversitesi'ndeki aratrmay yrten Richard Davidson, "Modern nrobilim iinde Budizm'in retileriyle en ok ilikili olan 'nroplastik' dal" dedi. Bu dal, beynin yeni kefedilmi bir zellii olan kendi yaps ve fonksiyonunu deitirebilme gc zerine alyor.

MKEMMEL HAFIZA YOKTUR Stres altnda alan herkes mutlaka zaman zaman unutkanlk yayor. Bu ok dogal bir olay. Fakat oumuz byle durumlar belirgin yaadnda, hemen Acaba hafzamda bir sorun mu var? endiesine kaplyoruz. Oysa gerek olan; baz ender rahatszlklar dnda, unutkanln yaanlan gnlk stresten kaynakland. Buna yle bir rnek verebiliriz; hafzalarna ok gvenen kiiler bile zaman zaman telefon numaralarn unutabiliyor. Hi kimse mkemmel bir hafzaya sahip deil. Fakat unutkanlmz baz kk altrmalarla giderebiliriz. Beyin fonksiyonlarn aratran bilim adamlar, beynin ok ileri yalara kadar renmeye ak oldugunu belirtiyor. Beyin yeni koullara ok kolay uyum gsteren bir organ. Uzmanlar, beynin tahmin edildiinden ok daha esnek bir kapasiteye sahip olduunu vurguluyor. Bu noktadan hareket edersek, uzmanlarn da dedii gibi, beyin kapasitesi dzenli altrmalarla kolaylkla artrlabiliyor. Aadaki 10 deiik altrmay eitli zamanlarda, eitli ortamlarda uygulayabilir ve dzenli yaptnzda, ok gzel sonular alabilirsiniz. Ksacas, bu altrmalarla unutkanlnz

unutbilirsiniz! UNUTKANLIINIZI ALITIRMALARLA YENN 1 . Devrim altrmas Kulaa biraz lgn gibi gelse de, bu aslnda ok etkili bir yntem. Bunun iin gnlk rutin alkanlklarnzda biraz deiiklikler yapmalsnz. rnein; sa elinizi kullanyorsanz, biraz da sol elinizi altrmaya balayn. Salarnz sol elinizle tarayn veva kahve fincann alk olmadnz elinizle tutun ya da aynz kakla alk oldugunuz ynn tersine kartrn. Kalemi ters elinizle tutun. Biraz yaratclnz kullann ve daha neleri tersten yapabileceinizi bulun. Tabii bulduklarnz da hemen deneyin. Sonu olarak rutin alkanlklannz krar ve beyninizin kullanmadmz dier yarsn da harekete geirmi olursunuz. 2. ocuk Oyunu Altrmas e ya da alverie giderken tpk bir ocuk gibi merak iinde btn duyularnz harekete geirin: Bakn, dokunun, dinleyin, koklayn! iek aan aacn kokusunu kefetmeye aln. Frnda satlan taze ekmeklerin kokularn alglamaya aln. Yrdnz zeminin zelliklerini hissedin. Bunun sizde nasl duygular yarattn anlamaya aln. Caddede duyduunuz sesleri ayrtrn. Yannzdan geen insanlarn tek tek konumalarn dinleyin. Evinizde gzlerinizi kapatarak bir yerlere ulamaya aln. Ksacas duyularnz alk olmadgmz tarzda kullann! Bu ekilde ok ender yaptnz balantlar canlandrr, beyninizin kapasitesini artrrsnz. Eer bu yaptklarnzdan zevk alr ve insan veya olaylar detayl alglamay srdrrseniz, hafzanz her zaman canl kalmaya devam eder. Duyu organlarmzn ne kadar fazlasn kullanrsanz, unutmak istemedikleriniz o kadar salam kalr. 3. Harf Altrmas Elinize bir gazete ve bir fosforlu kalem aln. Srasyla paragraflar okuyun ve ift yazlm harflerin zerini izin. Ornein; her ift tnin, her ift mnin zerini iaretleyin. Bir sonraki aamada kelime iinde birden fazla geen harflerin zerini izin. Altrmay yaparken, kelimelerin zerinde fazla dnmeyin ve hemen iaretleyin. Bylelikle konsantrasyon gcnzn ne kadar uyarldn hemen hissedeceksiniz. Baarl olma isteiniz ve aldnz zevk zihnin canlanmasn artrr. 4. Polisiye Altrmas Dn akam u saatte ne yaptm?, Neredeydim?, ki saat nce ne yaptm? gibi, genellikle polisiye romanlarnda veya filmlerinde sorulan sorulan kendinize yneltin. Ve tabi cevaplamaya da aln. Bu altrma sonucunda yaptklarnza kar dikkatinizi gelitirebilirsiniz. Ayrca ksa hafzanz da harekete geirmi olursunuz. 5. Yry Altrmas Asker yry gibi olduunuz yerde hareket edin. Sol bacanz her kaldrdgnzda, nce sa elinizle, sonra sol elinizle dizinize dokunun. Bu esnada o kadar esnek hareket edin ki, bacanz indirirken kolunuz banzn zerine gelecek kadar ykselmeli. Bu hareketleri birka kez tekrarlayn. Bunu yaparken sadece kan dolamnz hzlanmaz, ayn zamanda koordinasyon yeteneiniz de artar. Byle aprazlama hareketlerle beyninizin her iki tarafn kullanm olursunuz. 6. Ressam Altrmas Burnunuzun ucunda bir fra oldugunu hayal edin. Bununla havaya en sevdiginiz renkte yatay bir sekiz izin. Bu hareketi gevek ve dengeli yapn. Kendinizi Leonardo da Vinci veya sevdiginiz bir baka ressamn yerine koyun. Bu izim hareketleri yorgun zihninizi hemen canlandrr. Ayn zamanda beyni bloke eden stresi etkili bir biimde yok eder.

7. Ajan Altrmas Bu altrmay daha ok sokakta yapacaksnz. evrenizde bulunan arabalarn plakalarna bakn ve plakada bulunan harflerden kelimeler, hatta cmleler tretmeye aln. Bylece sadece skk trafiin elenerek abuk gemesini salamaz, ayn zamanda kelime haznenizi gelitirir ve beyninizi canlandrrsnz. Bu altrma acil plaka ezberlemeniz gerektigi durumlarda ok iinize yarayabilir. 8. Resim altrmas Bu altrmayla alveri listelerini ok kolay ezberleyebilir, hafzanz glendirebilirsiniz. Bunun iin kalem kat aln ve kadn zerine bir tane mum, bir kuu, kollu bir kakts, yaprakl bir yonca, be parmakl bir el, hortumunu yukar kaldrm bir fil, sola dalgalanan bir bayrak, saatli bir yumurta, sapnn zerinde duran bir pipo, davul yannda duran bir adam, iki deniz feneri ve bir saat izin. Her resim bir sayy sembolize ediyor. Ardndan sembolleri saylara gre ezberleyin. rnein; mum biri, kuu ikiyi, kakts ifade ediyor. Bu sralamaya hakim olduunuzda, sembollere aklnzda tutmanz gereken bir listeyi koyabilirsiniz. Eer bu bir alveri listesiyse, mumun st iesinin zerinde durduunu, kuunun boynunda portakal filesinin asl olduunu hayal edebilirsiniz. Bu altrmayla zihninizde listeler oluturmay daha kolay baarrsnz. 9. Otobiyografi Altrmas Dnn ki hayat hikayenizi tekrar yazmanz gerekiyor. Burada ie gittiiniz ilkokuldan balayabilirsiniz. Bunun iin en yakn arkadanzn kim, tipinin nasl olduunu hatrlamanz gerekiyor. Tabii snfnzn dzenini, grntsn de... Ayrca snfnzn penceresinden neler grndnz de hayalinizde canlandr-maya aln. Bu altrmayla kiilerle ilgili hafzanz harekete geirirsiniz. 10. Hipnoz Altrmas zellikle stresli anlarnzda veya kaygya kapldmzda olumlu szcklerden destek almaya bakn. Bunlarla olumsuz dncelerinizi yok eder, hedeflerinize daha kolay ulamanz salarsnz. Eer nemli bir grmeden nce, hafzanzn sizi yar yolda brakacandan korkuyorsanz, her gn gzlerinizi kapatarak kendi kendinize tekrarlayacanz bir cmle belirleyin. rnein; Benim iin gerekli olan her eyi biliyorum ve ok sakinim cmlesini tekrarlayabilirsiniz. Bu altrmada nemli olan, bunu her gn uygulamanz