yeri Bina ve Eklentileri Binalarn yaps ve dayankll yeri binalar yaplan iin zelliine uygun ve yeterli salamlkta ina

edilmi olacaktr. Elektrik Tesisat Elektrik tesisat yangn veya patlama tehlikesi yaratmayacak ekilde projelendirilip tesis edilecek ve alanlar dorudan veya dolayl temas sonucu kaza riskine kar korunacaktr. Tesisatn projelendirilmesi, kurulmas, malzemesinin ve koruyucu cihazlarn seimi, kullanlacak voltaja ve ortam artlarna uygun olacak, yrrlkteki mevzuatta belirtilen yetkili kiiler tarafndan iletilecektir. Acil k yollar ve kaplar Acil k yollar ve kaplar 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayl Resm Gazetede yaymlanan Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenmi olacaktr. Her yap tm kullanclara elverili ka olanaklar salamak iin yapnn kullanm snfna, kullanc ykne, yangn korunum dzeyine, yapsna ve yksekliine uygun tip, say, konum ve kapasitede tehlike klaryla donatlacaktr. Her k ak-seik grnecek, ayrca ka gtren yol, her tr yapdaki bedensel ve zihinsel adan salkl her kullancnn herhangi bir noktadan kaaca dorultuyu kolayca anlayaca biimde ak-seik grnr olacaktr. k nitelii tamayan herhangi bir kap, ya da bir ka gtren yol gerek kla kartrlmayacak ekilde dzenlenecek ya da Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun olarak iaretlenecektir. aretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr. Kullanclarn yanllkla kmaz alanlara girmemeleri ve kullanlan odalardan, meknlardan gemek zorunda kalmakszn bir ka ya da klara dorudan erimeleri salanacaktr. Acil k yollar ve kaplar dorudan darya veya gvenli bir alana alacak ve k nleyecek hibir engel bulunmayacaktr. Herhangi bir tehlike durumunda, tm alanlarn iyerini derhal ve gvenli bir ekilde terk etmeleri mmkn olacaktr. Acil k kaplar darya doru alacaktr. Acil k kaps olarak rayl veya dner kaplar kullanlmayacaktr. Acil k kaplar, acil durumlarda alanlarn hemen ve kolayca aabilecekleri ekilde olacaktr. Acil k kaplar kilitli veya bal olmayacaktr. Acil k yollar ve kaplar ile buralara alan yol ve kaplarda k zorlatracak hibir engel bulunmayacaktr. Aydnlatlmas gereken acil k yollar ve kaplarnda elektrik kesilmesi halinde, otomatik olarak devreye giren ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. Ka Yollar Gerek bir ka yolu, bir yapnn herhangi bir noktasndan yer seviyesindeki caddeye kadar olan devaml ve engellenmemi ka yolunun tamamdr. Ka yollar kapsamna bir btn olarak; a) Oda ve dier bamsz mekanlardan klar, b) Her kattaki koridor ve benzeri geitler, c) Kat klar, d) Zemin kata ulaan merdivenler, e) Zemin katta merdiven azlarndan ayn katta yap son kna gtren yollar, f) Son k, dahildir.

Asansrler ka yolu olarak kabul edilemez. Pencere ve parapet ykseklii demeden en ok 120 cm yukarda ve bina dndaki gvenlik blgesine ak, d zeminden en ok 3 m ykseklikteki, en az cam genilii 90 cm ve ykseklii 90 cm olan pencereler, zorunlu hallerde aksi belirtilmemise, ka yolu kabul edilebilirler. Ka yollarnn belirlenmesinde yapnn kullanm snf, kullanc yk, kat alan, ka kadar alnacak yol ve klarn kapasitesi esas alnacaktr. Her katta, o katn kullanc ykne ve en uzun ka uzaklna gre k olanaklar salanacaktr. Havalandrma Toz, buu, duman ve fena koku karan ilerin yapld yerlere, bunlar ekecek yeterlikte bacalar ve menfezler yaplacak ve yaplan iin niteliine gre, bu tedbirlerin yetmedii hallerde dier teknik tedbirler alnacaktr. Boucu, zehirli veya tahri edici gaz ve duman meydana gelen iyerlerinde, iilerin hayat ve salklarnn tehlikeye girmemesi iin, havalandrma tesisat yaplacaktr. yerlerindeki cihaz, alet, tezgah, Makine ve tesislerden kan toz, duman, buu, s, gaz ve koku, allan ortama yaylmadan, uygun aspirasyon tesisat ile kt yerden emilerek dar atlacaktr. Birbirlerine kartklarnda, parlama veya patlama tehlikesi bulunan eitli toz, duman buhar ve gazlar, ayn emme tesisat ile dar atlmayacak, her biri iin ayr ayr mevzii tesisleri yaplacak ve birbirlerinden uzak yerlerden darya atlacaktr. Havadan ar olan gaz, duman, buhar, toz veya benzerleri, tabana yakn yerlerden emilerek dar atlacaktr. Mevzii ekme tesisatnda kullanlacak davlumbazlar, zararl kaynaa yakn olacak ve davlumbazn ekme niteliini bozacak hava akmlarna engel olunacaktr. Paslandrc, andrc, kemirici, zararl ve zehirli gazlar, dumanlar veya sisler karan daldrma, elektroliz, eloksal veya dier kaplama ilerinin yapld tekneler, kaplar, havuzlar veya tanklar zerinde yaplacak ekme azlar; kabn veya teknenin i ve st tarafna yakn ve yatay, boydan boya yark olacak, bir uzun kenar boyunca, eni 50 santimetreden 120 santimetreye kadar olan teknelerde, her iki kenar boyunca ve daha byk teknelerde ise, drt kenar boyunca devam edecek ekilde yaplacaktr. Davlumbaz azlar ise; ie engel olmayacak ekilde tekneye veya kaba yakn ve bunlar kaplayacak byklkte olacaktr. Aspirasyon tesisatnda kullanlan kanal veya borular, yanmaz malzemeden uygun kesitte yaplacak ve seyyar emme azlarnda, spiralli veya eilebilen hortumlar kullanlacaktr. Boru ve kanallar, teknie uygun olarak yaplm, eklenmi ve menfezlere salam bir ekilde balanm olacaktr. Yanc ve parlayc gazlar, sisler, buharlar, dumanlar ve patlayc atklarn emildii kanallar, yuvarlak borudan ve uygun malzemeden yaplm olacaktr. Emilen hava iinde yanc veya parlayc maddelerin bulunduu hallerde, aspiratr pervanesinin kanal, gbei ve gvdesi, demir ve elik malzemeden yaplmayacak, pervane yataklar, kanal dnda, iyi yalanm ve toz geirmez bir ekilde yaplacak, k menfezlerine, salam madeni tel kafesler konacaktr. Aspiratrlerin elektrik motorlar, alaca ortama uygun olacak, emilen hava iinde, yanc ve parlayc maddeler bulunduu hallerde motor, yanc ve parlayc maddelere kar, uygun ekilde monte edilmi veya bu maddelere dayankl tipte yaplm olacaktr. Aspirasyon tesisatnn gnlk bakm ve temizlii ile ayda bir de genel kontrol ile temizlii yaplacak ve onarmlardan sonra, tesisatn kurulu karakteristii bozulmayacaktr. Emilen tozlar, bir siklonda topland hallerde, siklon, akta, salam, rzgara dayankl ve uygun malzemeden yaplacaktr. Siklonlarda parlayc ve patlayc atklarn ve tozlarn topland haller de, siklonlar, iyerinin uzana konacak ve bunlarda patlamaya dayanacak salamlkta menfezler bulunacaktr.

Ortam scakl allan ortamn scakl alma ekline ve alanlarn harcadklar gce uygun olacaktr. Kapal iyerlerindeki scaklk ve nem derecesinin, yaplan iin niteliine uygun olmakla beraber lml bulunmas esastr. Bu itibarla, yazn scakln dayanlmayacak bir dereceye kmamas iin iyerlerinde serinletici tedbirler alnacak, kn da iilerin muhta bulunduklar en az scakln salanmas iin, iyerleri zararl gazlar kararak havay bozmayacak ekilde uygun vastalarla stlacaktr. ok buu husule gelen iyerlerinde scaklk derecesi 15 santigrat dereceden az ve 30 santigrat dereceden yksek olmayacaktr. Fazla s veren stc vastalarn yaknnda alan iilerin bulunmas halinde, dorudan yansyan scakla kar, gereken tedbirler alnacak ve iyerlerinin, stc vastalardan olduka uzak ve uygun ykseklikte bir yerine, santigrat taksimatl bir termometre asl bulundurulacaktr. Yaplan iin niteliine gre, srekli olarak ok scak veya ok souk bir derecede allmas ve bu durumun deitirilmemesi zorunlu olunan hallerde, iilere, kendilerini fazla scak veya souktan koruyacak zellikte elbise vesaire malzeme verilecektir. Aydnlatma yerlerinin gn yla yeter derecede aydnlatlm olmas esastr. in konusu veya iyerinin ina tarz nedeniyle gn ndan yeterince yararlanlamayan hallerde yahut gece almalarnda, suni kla uygun ve yeterli aydnlatma salanacaktr. alma mahalleri ve gei yollarndaki aydnlatma sistemleri, alanlar iin kaza riski oluturmayacak trde olacak ve uygun ekilde yerletirilecektir. Aydnlatma sistemindeki herhangi bir arzann alanlar iin risk oluturabilecei yerlerde acil ve yeterli aydnlatmay salayacak yedek aydnlatma sistemi bulunacaktr. yerlerindeki avlular, ak alanlar, d yollar, geitler ve benzeri yerler, en az 20 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Kaba malzemelerin tanmas, aktarlmas, depolanmas ve benzeri kaba ilerin yapld yerler ile i geit koridor yol ve merdivenler, en az 50 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Kaba montaj, balyalarn almas, hububat tlmesi ve benzeri ilerin yapld yerler ile kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yk asansr kabinleri malzeme stok ambarlar, soyunma ve ykanma yerleri, yemekhane ve helalar, en az 100 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Normal montaj, kaba iler yaplan tezgahlar, konserve ve kutulama ve benzeri ilerin yapld yerler, en az 200 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Ayrntlarn, yakndan seilebilmesi gereken ilerin yapld yerler, en az 300 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Koyu renkli dokuma, bro ve benzeri srekli dikkati gerektiren ince ilerin yapld yerler, en az 500 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Hassas ilerin srekli olarak yapld yerler en az 1000 lks (lux) ile aydnlatlacaktr. Gece almas yaplan yerlerin gerekli mahallerinde tercihen otomatik olarak yanabilecek yedek aydnlatma tesisat bulundurulacaktr. Pencereler yerlerinde pencereler ve tavan pencereleri, gvenli bir ekilde alr, kapanr ve ayarlanabilir olacaktr. Pencereler ak olduklarnda alanlar iin herhangi bir tehlike yaratmayacak ekilde yerletirilecektir. yerlerinde dardan k almaya yarayan yan ve tepe pencereleri ile menfezlerin aydnlk veren yzeyleri toplam, iyeri taban yzeyinin en az 1/10 orannda olacaktr. Dar ile dorudan doruya balants olmayan i kap, pencere ve menfezlerin dolayl olarak aydnlk veren yzeyleri bu hesaba katlmaz. D pencere ve menfezler iyerine , bol ve eit olarak yayacak ve ihtiyaca gre kolayca alp kapanabilecek ve temizlenebilecek ekilde yaplacaktr. ilerin, pencere ve menfezlerden gelen gne na ve ssna veya hava akmlarna kar salklarn koruyacak ekilde, gereine gre, perde, tente veya panjur konulmas, yahut camlarn boyanmas gibi tedbirler de alnacaktr. Kap pencere ve bu gibi yerlerde kullanlan ve tehlike arz eden geni yzeyli camlarn krlmas halinde tehlike

yaratmamas iin gerekli nlemler alnacak gerektii hallerde atomik cam(krlmaz) kullanlacaktr. Pencereler, temizlii gvenli bir ekilde yaplabilir zellikte olacaktr. Ayrca temizlik ekipmanlarnn kullanlmasna uygun olacak ve temizliini yapanlar ile temizlik srasnda bina iinde ve dnda bulunanlara tehlike yaratmayacaktr. Kaplar ve giriler Kaplar ve girilerin yeri, says ve boyutlar ile yapldklar malzemeler, kullanldklar odalara, alanlara, kullanm amalarna ve alanlarn rahata girip kmalarna uygun olacaktr. Saydam kaplarn zeri kolayca grnr ekilde iaretlenmi olacaktr. Her iki yne alabilen kaplar saydam malzemeden yaplacak veya kar tarafn grlmesini salayan saydam ksmlar bulunacaktr. Saydam veya yar saydam kaplarn yzeyleri alanlar iin tehlike yaratmayacak ve gvenli malzemeden yaplm olacak veya krlmalara kar korunmu olacaktr. Rayl kaplarda raydan kmay ve devrilmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. Yukar doru alan kaplarda aa dmeyi nleyecek gvenlik sistemi bulunacaktr. Ka yollarnda bulunan kaplar uygun ekilde iaretlenecektir. Bu kaplar yardm almakszn her zaman ve her durumda ieriden alabilir zellikte olacaktr. Aralarn getii geit ve kaplar yayalarn geii iin gvenli deilse bu mahallerde yayalar iin ayr gei kaplar bulunacaktr. Bu kaplar aka iaretlenecek ve nlerinde hibir engel bulunmayacaktr. Mekanik kaplar iiler iin kaza riski tamayacak ekilde alacaktr. Bu kaplarda kolay fark edilebilir ve ulalabilir, acil durdurma cihazlar bulunacak ve herhangi bir g kesilmesinde otomatik olarak alr olmamas durumunda kaplar el ile de alabilecektir. Ulam yollar tehlikeli alanlar Merdivenler, ykleme yerleri ve rampalar dahil btn yollar, yaya ve aralarn gvenli hareketlerini salayacak ve yaknlarnda alanlara tehlike yaratmayacak ekil ve boyutlarda olacaktr. Yayalarn kulland ve/veya aralarla malzeme tamada kullanlan yollar, kullanc saysna ve iyerinde yaplan iin zelliine uygun boyutlarda olacaktr. Malzeme tanan yollarda yayalar iin yeterli gvenlik mesafesi braklacaktr. Ara trafiine ak yollar ile kaplar, yaya gei yollar, koridorlar ve merdivenler arasnda yeterli mesafe bulunacaktr. alma mahallerinde yaplan i ile makine ve malzeme gz nne alnarak, iilerin korunmas amacyla aralarn gei yollar aka iaretlenecektir. Yaplan iin zellii nedeniyle malzeme veya iilerin dme riski bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenecektir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiilerin korunmas iin uygun nlemler alnacak, bu alanlar aka belirlenecektir. Merdivenler Merdivenlerin; atee dayankl ta, suni ta, tula, betonarme, metal veya benzeri yanmaz maddelerden yaplm olmas arttr. yeri merdivenlerinin mukavemet katsays 4 olacak ve metrekarede en az 500 kilogram yk tayacaktr. Delikli veya zgaral merdiven ve sahanlklardaki delikler ve zgara aralklar en ok 2 santimetre olacaktr. Merdivenlerin genilii, bakm ilerinde kullanlanlar dnda en az 110 santimetre olacak ve merdiven korkuluklarnn bu genilik iinde bulunmalar zorunluluu halinde temiz genilik 100 santimetreden az olmayacaktr. Merdivenlerin eimi, bakm ilerinde kullanlanlar dnda tabanla en az 20 ve en ok 45 derece olacaktr. Tabandan (20) dereceden az eimin bulunmas gerektii iyerlerinde, rampalar yaplacak ve 45 dereceden fazla diklik gereken hallerde de, korkuluklu servis merdivenleri eklinde sabit merdivenler kurulacaktr. Merdivenlerde, ba st boluklar bulunacak ve bu boluklarn ykseklii de 220 santimetreden az olmayacaktr. Basamaklarn eni, bakm merdivenleri dnda 22 santimetreden az olmayacak ve ykseklikleri

en az 13 santimetre ve en ok 26 santimetre olacaktr. Drt basamaktan fazla olan her merdivende, korkuluk ve trabzan bulunacaktr. Genilii 225 santimetreyi aan merdivenlerin ortalarnda, ayrca bir trabzan bulundurulacaktr. Merdivenlerin korkuluk ve trabzanlarnda ynetmelikte belirtilen Korkuluklar balndaki teknik zellikler bulunacaktr. yerlerindeki merdivenler, bir tehlike annda, orada alan iilerin kolayca kmalarna yeterli genilikte olmad takdirde, bina durumunun elverililiine gre, bunlarn geniletilmesi veya iten ek merdivenler yaplmas veya kolay yanmayan veya yanmaz maddelerden darya k merdivenleri yaplmas gibi gerekli gvenlik tedbirleri alnacaktr. yerlerindeki asma katlara kp inmek iin, yerin durumuna gre, eimli veya dik demir merdivenler kullanlabilir. Ancak, bunlarn st ve alt balarndan salam bir ekilde tespit edilmi bulunmas, geni basamakl ve iki taraf korkuluklu ve bu korkuluklarn, merdivenin bittii asma kat demesinde kesilmeyerek en az 75 santimetre daha uzatlmas gereklidir. Yryen merdiven ve bantlarn gvenli bir ekilde almas salanacak ve gerekli gvenlik donanmlar bulunacaktr. Bunlarda kolay fark edilir ve kolay ulalr acil durdurma tertibat bulunacaktr. Ykleme yeri ve rampalar, tanacak ykn boyutlarna uygun olacaktr. Ykleme yerlerinde en az bir k yeri bulunacaktr. Belirli bir geniliin zerinde olan ykleme yerlerinde teknik olarak mmknse her iki uta da k yeri bulunacaktr. Ykleme rampalar iilerin dmesini nleyecek ekilde gvenli olacaktr. Ykleme yerleri ve rampalar Ykleme yeri ve rampalar, tanacak ykn boyutlarna uygun olacaktr. Ykleme yerlerinde en az bir k yeri bulunacaktr. Belirli bir geniliin zerinde olan ykleme yerlerinde teknik olarak mmknse her iki uta da k yeri bulunacaktr. Ykleme rampalar iilerin dmesini nleyecek ekilde gvenli olacaktr. alma yerinin taban alan, ykseklii ve hava hacmi, iilerin rahat almalar, salk ve gvenliklerini riske atmadan ilerini yrtebilmeleri iin yeterli olacaktr. inin iini yapt yerde rahat hareket edebilmesi iin yeterli serbest alan bulunacaktr. in zellii nedeniyle bu mmkn deilse alma yerinin yannda serbest hareket edecei alan olacaktr. Yangnla mcadele yerinin byklne, yaplan iin zelliine, kullanlan maddelerin fiziksel ve kimyasal zelliklerine ve alanlarn saysna gre iyerinde etkili ve yeterli yangn sndrme ekipman ile gerektiinde yangn dedektrleri ve alarm sistemleri bulunacaktr. Yangn sndrme ekipman kolay kullanlr olacak, grnr ve kolay eriilir yerlere konulacak, nlerinde engel bulunmayacaktr. Yangn sndrme ekipman ve bulunduu yerler Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecek, iaretler uygun yerlere konulacak ve kalc olacaktr.

Kapal iyerlerinin havalandrlmas Kapal iyerlerinde alma ekline ve alanlarn yaptklar ie gre, ihtiya duyacaklar yeterli temiz hava bulunmas salanacaktr. Cebri havalandrma sistemi kullanldnda sistemin her zaman alr durumda olmas salanacaktr. Havalandrma sisteminin almamas, alanlarn sal ynnden tehlikeli ise arzay bildiren uyar sistemi bulunacaktr. Suni havalandrma sistemlerinde hava akm, alanlar rahatsz etmeyecek ekilde olacaktr. alma ortam havasn kirleterek alanlarn salna zarar verebilecek artk ve pislikler derhal dar atlacaktr. yeri taban, duvarlar, tavan ve ats yerlerinde, taban deme ve kaplamalar salam, kuru ve mmkn olduu kadar dz ve kaymaz bir ekilde olacak, tehlikeli eimler, ukurlar ve engeller bulunmayacaktr. yerinde yaplan iin nitelii ve alanlarn yaptklar i dikkate alnarak iyeri uygun ekilde blmlere ayrlacaktr. yerlerinde, taban deme ve kaplamalar, duvarlar ve tavan, uygun hijyen artlarn salayacak ekilde temizlemeye elverili malzemeden yaplm olacaktr. yeri binalar, avlular, geitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya yar saydam duvarlar ile zellikle caml blmeler; gvenli malzemeden yaplm olacak, ak bir ekilde iaretlenecek veya arpma ve krlmaya kar uygun ekilde korunacaktr. Yeterli salamlkta olmayan atlara klmasna ve buralarda allmasna, gvenli almay salayacak ekipman olmadan izin verilmeyecektir. Yryen merdivenler ve bantlar iin zel nlemler Yryen merdiven ve bantlarn gvenli bir ekilde almas salanacak ve gerekli gvenlik donanmlar bulunacaktr. Bunlarda kolay fark edilir ve kolay ulalr acil durdurma tertibat bulunacaktr. Dinlenme yerleri Yaplan iin zellii nedeniyle alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla iinin alt iyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri salanacaktr. aralarnda uygun dinlenme imkan bulunan bro ve benzeri ilerde ayrca dinlenme yeri aranmaz. Dinlenme yerleri yeteri kadar geni olacak ve buralarda iiler iin yeterli sayda arkalkl oturma yerleri ve masalar bulundurulacaktr. Dinlenme yerlerinde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. alma sresi, iin gerei olarak sk ve dzenli aralklarla kesiliyorsa ve ayr bir dinlenme yeri yoksa, alanlarn sal ve gvenlii asndan gerekli olan hallerde, bu aralarda iilerin dinlenebilecei uygun yerler salanacaktr. Bu yerlerde sigara imeyenleri sigara dumanndan korumak zere gerekli dzenleme yaplacaktr. elbisesi giyme zorunluluu olan iiler iin uygun soyunma yerleri salanacak, iilerden soyunma yerleri dndaki yerlerde stlerini deitirmelerine izin verilmeyecektir. Soyunma yerleri kolayca ulalabilir ve yeterli kapasitede olacak ve buralarda yeterli sayda oturma yeri bulunacaktr. Soyunma odalar yeterli byklkte olacak ve her ii iin alma saatleri iinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktr. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri ilerde veya tehlikeli maddelerle allan yerlerde, i elbiseleri ile harici elbiselerin ayr yerlerde saklanabilmesi iin, elbise dolaplar yan yana iki blmeli olacak veya iki ayr elbise dolab verilecektir. Kadn ve erkek iiler iin ayr soyunma yerleri salanacaktr. Soyunma yeri gerekmeyen iyerlerinde iilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer salanacaktr. Yaplan iin veya salkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde iiler iin uygun du tesisleri

yaplacaktr. Dular kadn ve erkek iiler iin ayr ayr olacaktr. Dular iilerin rahata ykanabilecekleri genilikte ve uygun hijyenik koullarda olacaktr. Dularda scak ve souk akar su bulunacaktr. Du tesisi gerektirmeyen ilerde, alma yerlerinin ve soyunma odalarnn yaknnda, gerekiyorsa akar scak suyu da bulunan lavabolar bulunacaktr. Lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. Du veya lavabolarn soyunma yerlerinden ayr yerlerde bulunmas durumunda, du ve lavabolar ile soyunma yerleri arasnda kolay balant salanacaktr. alma yerlerine, dinlenme odalarna, soyunma yerlerine, du ve ykanma yerlerine yakn yerlerde yeterli sayda tuvalet ve lavabo bulunacaktr. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. lkyardm odalar yerinin bykl, yaplan iin nitelii ve kaza riskine gre iyerinde bir ya da daha fazla ilk yardm odas bulunacaktr. lk yardm odalar yeterli ilk yardm malzeme ve ekipman ile tehiz edilecek ve sedyeler kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. Buralar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecektir. Ayrca, alma koullarnn gerektirdii her yerde ilkyardm ekipman bulundurulacaktr. Bu ekipman uygun ekilde iaretlenecek ve kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. Engelli iiler Engelli iilerin alt iyerlerinde bu iilerin durumlar dikkate alnarak gerekli dzenleme yaplacaktr. Bu dzenleme zellikle engelli iilerin dorudan alt yerlerde ve kullandklar kaplar, gei yerleri, merdivenler, dular, lavabolar ve tuvaletlerde yaplacaktr. Ak alanlardaki almalarda zel nlemler yerindeki ak alma yerleri, yollar ve iilerin kulland dier ak alanlar, yaya ve ara trafiinin gvenli bir ekilde yaplmasn salayacak ekilde dzenlenecektir. yeri sahasndaki ana yollar, tamir - bakm, gzetim ve denetim iin kullanlan dier yollar ile ykleme-boaltma yerlerinde Ek-1in 12, 13 ve 14 nc maddelerinde belirtilen hususlar uygulanr. 12 nci maddede belirtilen hususlar ayn zamanda ak alanlardaki alma yerlerinde de uygulanacaktr. Ak alma alanlar gn nn yeterli olmad hallerde uygun ekilde aydnlatlacaktr. Ak alanda yaplan almalarda aadaki dzenlemeler yaplacaktr. iler, olumsuz hava koullarndan ve gerekli hallerde cisim dmelerine kar korunacaktr. iler, zararl dzeyde grltden ve gaz, buhar, toz gibi zararl d etkilerden korunacaktr. iler, herhangi bir tehlike durumunda iyerini hemen terk edebilecek veya ksa srede yardm alabileceklerdir. ilerin kaymalar veya dmeleri nlenecektir. yeri taban, duvarlar, tavan ve ats yerlerinde, taban deme ve kaplamalar salam, kuru ve mmkn olduu kadar dz ve kaymaz bir ekilde olacak, tehlikeli eimler, ukurlar ve engeller bulunmayacaktr. yerinde yaplan iin nitelii ve alanlarn yaptklar i dikkate alnarak iyeri uygun ekilde blmlere ayrlacaktr. Yaplan ie gre, tabana fazla su veya sulu eyler dklen iyerlerinde, amur yahut bulak su birikintileri olmamas iin gerekli tedbirler alnacak ve yer sifonlar konulacaktr. Taban ve asma katlarn demeleri, zerine konulacak makine, alet ve edevat ve benzeri malzeme ile orada altrlacak iilerin arlna dayanabilecek ekilde yaplm olacak ve metrekare hesab ile tayabilecekleri en ok arlk miktarlar, yetkili teknik elemana tespit ettirilecek ve bu hadler stnde yklemelere meydan verilmeyecektir. Teknik nedenlerle demelerde ukur, delik, merdiven balar, menholler ve kanallar gibi tehlike gsteren seviye fark bulunduu hallerde, gerekli tedbirler alnacaktr. inde andrc, yakc veya scak svlar

bulunan byk kap, sarn, kuyu, havuz ve depolarn azlar, deme ile ayn seviyede bulunuyorsa, bunlarn kenarlar, salam bir korkulukla evrilecek veya azlar kapakla rtlecektir. yerlerinin atlar; s, rzgar, yamur, kar gibi d etkilerden iileri tamamen koruyacak surette dayankl ve muhafazal yaplm olacaktr. atnn zeri, yazn fazla s geiren sa ve benzeri malzeme ile rtl bulunduu takdirde, ayrca bir tavan yaplmas, bununla at arasnda hava akm salayacak menfezler bulunmas gereklidir. yerlerinde, taban deme ve kaplamalar, duvarlar ve tavan, uygun hijyen artlarn salayacak ekilde temizlemeye elverili malzemeden yaplm olacaktr. yeri binalar, avlular, geitler, yollar veya benzeri yerlerde bulunan saydam veya yar saydam duvarlar ile zellikle caml blmeler; gvenli malzemeden yaplm olacak, ak bir ekilde iaretlenecek veya arpma ve krlmaya kar uygun ekilde korunacaktr.yerlerinde iilerin daimi olarak altrld yerlerin tavan ykseklii, en az 3 metre olacaktr. Tabana paralel olmayan tavanlarda bu yksekliin ortalamas 3 metre olacak ve en alak ksm, varsa, kiriin alt noktasndan 240 santimetreden aa olmayacaktr. Yeterli salamlkta olmayan atlara klmasna ve buralarda allmasna, gvenli almay salayacak ekipman olmadan izin verilmeyecektir. Ulam yollar tehlikeli alanlar Merdivenler, ykleme yerleri ve rampalar dahil btn yollar, yaya ve aralarn gvenli hareketlerini salayacak ve yaknlarnda alanlara tehlike yaratmayacak ekil ve boyutlarda olacaktr. Yayalarn kulland ve/veya aralarla malzeme tamada kullanlan yollar, kullanc saysna ve iyerinde yaplan iin zelliine uygun boyutlarda olacaktr. Malzeme tanan yollarda yayalar iin yeterli gvenlik mesafesi braklacaktr. Ara trafiine ak yollar ile kaplar, yaya gei yollar, koridorlar ve merdivenler arasnda yeterli mesafe bulunacaktr. alma mahallerinde yaplan i ile makine ve malzeme gz nne alnarak, iilerin korunmas amacyla aralarn gei yollar aka iaretlenecektir. Yaplan iin zellii nedeniyle malzeme veya iilerin dme riski bulunan tehlikeli alanlara, grevli olmayan kiilerin girmesi uygun ara ve gerelerle engellenecektir. Tehlikeli alanlara girme yetkisi olan kiilerin korunmas iin uygun nlemler alnacak, bu alanlar aka belirlenecektir. alma yeri boyutlar ve hava hacmi - alma yerinde hareket serbestlii alma yerinin taban alan, ykseklii ve hava hacmi, iilerin rahat almalar, salk ve gvenliklerini riske atmadan ilerini yrtebilmeleri iin yeterli olacaktr. yerlerindeki hava hacmi, makine, malzeme ve benzeri tesislerin kaplad hacimler dhil olmak zere, ii bana en az 10 metrekp olacaktr. Hava hacminin hesabnda, tavan yksekliinin 4 metreden fazlas nazara alnmayacaktr. inin iini yapt yerde rahat hareket edebilmesi iin yeterli serbest alan bulunacaktr. in zellii nedeniyle bu mmkn deilse alma yerinin yannda serbest hareket edecei alan olacaktr. Makineler, motorlar ve bunlar tarafndan altrlan aletler ve dier tezghlar arasndaki aklk, iilerin rahat almalarn salamak zere, en az 80 santimetre olacaktr. yerindeki geitlerin genilii, oradan geecek iilerin miktarna ve malzeme hareketine uygun olarak ayarlanacak ve bu genilik 120 santimetreden az olmayacaktr. Gebe ve emzikli kadnlar Gebe ve emzikli kadnlarn uzanarak dinlenebilecekleri uygun koullar salanacaktr.

Soyunma yerleri, du, tuvalet ve lavabolar elbisesi giyme zorunluluu olan iiler iin uygun soyunma yerleri salanacak, iilerden soyunma yerleri dndaki yerlerde stlerini deitirmelerine izin verilmeyecektir. yerlerinde soyunma yerleri, atlyelerden ayr, du ve lavabolara bitiik, iilerin k yerlerine yakn bir yerde yaplacak ve onlarn rahata soyunup giyinmelerine elverili genilikte olacaktr. Soyunma yerleri kolayca ulalabilir ve yeterli kapasitede olacak ve buralarda yeterli sayda oturma yeri bulunacaktr. Soyunma yerleri, aydnlk, havalandrmaya elverili ve souk mevsimlerde yeteri kadar stlm olacak, temiz ve bakml bulundurulacaktr. Buralarn en az gnde bir kere temizlenmesi ve ykanmas salanacak ve duvarlar, ak renkle boyanacaktr. Soyunma odalar yeterli byklkte olacak ve her ii iin alma saatleri iinde elbiselerini koyabilecekleri kilitli dolaplar bulunacaktr. Nemli, tozlu, kirli ve benzeri ilerde veya tehlikeli maddelerle allan yerlerde, i elbiseleri ile harici elbiselerin ayr yerlerde saklanabilmesi iin, elbise dolaplar yan yana iki blmeli olacak veya iki ayr elbise dolab verilecektir. Kadn ve erkek iiler iin ayr soyunma yerleri salanacaktr. Soyunma yeri gerekmeyen iyerlerinde iilerin elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer salanacaktr. Soyunma yerlerindeki dolaplar, metal veya kolay temizlenecek malzemelerden, gerektiinde boyanabilir benzeri maddelerden yaplacak, kaplar, hava cereyann salayacak ekilde kafesli veya eitli yerlerden delikli olacaktr. Dolaplarn ykseklii, 150 santimetreden aa olmayacak, stte apka ve altta ayakkab konacak gzleri bulunacak ve ortasnda 2 elbise asmak iin; zel bir ubuu olacaktr. ilerin dolaplar, kilitli olacak ve temizlikleri, iveren tarafndan hazrlanm bir ynergeye gre yaplacaktr. Yaplan iin veya salkla ilgili nedenlerin gerektirmesi halinde iiler iin uygun du tesisleri yaplacaktr. Dular kadn ve erkek iiler iin ayr ayr olacaktr. Dular iilerin rahata ykanabilecekleri genilikte ve uygun hijyenik koullarda olacaktr. Dularda scak ve souk akar su bulunacaktr. Du tesisi gerektirmeyen ilerde, alma yerlerinin ve soyunma odalarnn yaknnda, gerekiyorsa akar scak suyu da bulunan lavabolar bulunacaktr. Lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr. Du veya lavabolarn soyunma yerlerinden ayr yerlerde bulunmas durumunda, du ve lavabolar ile soyunma yerleri arasnda kolay balant salanacaktr. Du kabinlerinin boyutlar 1x1,20 metre, soyunma yerlerinin 2x1,40 metreden az olmayacaktr. Du kabinlerinin taban ve duvarlar, kolaylkla temizlenecek malzemeden yaplacak, yan duvarlarn ve kaplarn ykseklii 170 santimetreden az olmayacak, yerlerdeki kirli sularn kolayca akmas iin, gerekli tedbirler alnacak, salk artlarna nem verilecektir. Du kabinlerinde yeterli havalandrmaya elverili aspirasyon ve ventilasyon tertibat yaplacak, koku ve pislik nlenecektir. Du kabinleri, mevsime gre yeteri kadar stlacak, bu scaklk 25 C den aa olmayacak ve yeterli ekilde aydnlatlacaktr. alma yerlerine, dinlenme odalarna, soyunma yerlerine, du ve ykanma yerlerine yakn yerlerde yeterli sayda tuvalet ve lavabo bulunacaktr. Tuvalet ve lavabolar erkek ve kadn iiler iin ayr ayr olacaktr.100 kiiye kadar ii altran iyerlerinde 30 erkek ii iin, bir kabin ve pisuar, her 25 kadn ii iin de en az bir kabin (hela) hesap edilecek, 100 den sonras iin her 50 kiiye 1 tane hesab ile hela bulundurulacaktr.

lkyardm odalar yerinin bykl, yaplan iin nitelii ve kaza riskine gre iyerinde bir ya da daha fazla ilk yardm odas bulunacaktr. lk yardm odalar yeterli ilk yardm malzeme ve ekipman ile tehiz edilecek ve sedyeler kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. Buralar Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine uygun ekilde iaretlenecektir. Ayrca, alma koullarnn gerektirdii her yerde ilkyardm ekipman bulundurulacaktr. Bu ekipman uygun ekilde iaretlenecek ve kolay eriilebilir yerlerde bulundurulacaktr. Engelli iiler Engelli iilerin alt iyerlerinde bu iilerin durumlar dikkate alnarak gerekli dzenleme yaplacaktr. Bu dzenleme zellikle engelli iilerin dorudan alt yerlerde ve kullandklar kaplar, gei yerleri, merdivenler, dular, lavabolar ve tuvaletlerde yaplacaktr. Ak alanlardaki almalarda zel nlemler yerindeki ak alma yerleri, yollar ve iilerin kulland dier ak alanlar, yaya ve ara trafiinin gvenli bir ekilde yaplmasn salayacak ekilde dzenlenecektir. Ak alma alanlar gn nn yeterli olmad hallerde uygun ekilde aydnlatlacaktr. Ak alanda yaplan almalarda aadaki dzenlemeler yaplacaktr. iler, olumsuz hava koullarndan ve gerekli hallerde cisim dmelerine kar korunacaktr. iler, zararl dzeyde grltden ve gaz, buhar, toz gibi zararl d etkilerden korunacaktr. iler, herhangi bir tehlike durumunda iyerini hemen terk edebilecek veya ksa srede yardm alabileceklerdir. ilerin kaymalar veya dmeleri nlenecektir. Yemek Yeri Yemek aralnn eve gidip gelmeye elverili olmay, iyerinin meskun mahallerden uzak oluu, vasta yetersizlii veya yokluu veya benzeri sebeplerle yemeklerini iyerinde yemek zorunda olan iiler iin, iverence rahat yemek yenebilecek nitelik ve genilikte bir yemek yeri salanacaktr. Yemek yeri iyerinden tamamen ayrlm, soyunma yerleri ve lavabolara yakn bir yerde yaplacaktr. Yemek yeri temiz, aydnlk, havadar, mevsimine gre iyice stlabilecek, yerler kolayca temizlenecek nitelikte olacak, taban bol su ile ykanacak ekilde su geirmez malzemeden yaplacak, duvarlar kolayca silinecek ve ykanabilecek zellikte olacaktr. Yemek masalar yeter sayda, kolay silinen ve temizlenen malzeme ile kapl olacaktr. Masalarda oturmak iin, sra yerine sandalye tercih edilecek ve yeteri kadar srahi, bardak ve iilecek su bulundurulacaktr. veren tarafndan yemek verilmeyen yerlerde yemek yerlerinde iilerin kendi yemeklerini stabilmeleri ve koruyabilmeleri iin zel bir yer ayrlacak, gerekli malzeme bulundurulacaktr. yerlerinde daha uygun bir yer yoksa, yemek saatleri dnda dinlenmek, merubat ihtiyalarn karlamak ve sigara imek iin, yemek yerlerinden faydalanlacak ve bunun iin gerekli malzeme bulundurulacaktr. ilerin altklar yerlerde ve ibanda yemek yemeleri yasaktr. Ancak iin gerei olarak, iinin bandan ayrlamayan iiler ile ayrca yemek yerleri ayrlmam bulunan iyerlerindeki iilerden hava muhalefeti gibi olaanst bir sebeple veya kiisel bir zre dayanarak iyerlerinde kalanlar; o iyerinde yaplan iin toz, duman, gaz kmas gibi sala zararl olmamas artyla bu hkmn dndadr.