m nucvi oov vn

ninuvoio

George Orwell estis psedonimo de Eric Arthur Blair (n.1903,
Motihari, Bengalo, Hindiom.Jan. 21, 1950). Lia romano 1984 unue
aperis, en la Angla lingvo, en 1949. Tiu epoko estis tuj post la no de la
Dua Mondmilito, kaj 1949 estis tuj anta la komencio de la Korea
Milito, en kiu Usono kaj Soviet-Unio unue rekontis unu la alian
(kvankam neociale) kiel militantoj. Estis vaste kredate, almena en la
okcidenta mondo, ke la komunisma sistemo de Sovet-Unio balda
venkos almena la plejparton de Eropo, kaj ke i balda anka venkos
la tutan Azion unue per sia venko en inio, poste en la proksimaj
landoj. En tiu ideologia fono la romano 1984 estis verkita.
En la okcidento oni malmulton sciis pri la detaloj de la komunisma
sistemo Sovet-Unia, kvankam disvastiadis multaj onidiroj. Tiutempe la
t.n. komunistoj en la okcidentaj landoj insistis ke la onidiroj estas nur
propagandao disvastigata de Usono. Post kelkaj jardekoj, kiam en
Sovet-Unio mem publikiis la vero pri la reimo de Stalin, montriis ke
la onidiroj estis efektive mildaj, relative al la historia vero.
Tamen, klarvidantaj personoj e en tiu periodo tuj post la Dua
Mondmilito jam komencis pripensadi, ke la sociaj tendencoj en Usono
movias, nerapide sed certe, en la direkto de la socia sistemo de Sovet-
Unio. Sekvante tiun premison, en 1984 ni trovas la tutan mondon
dividita en tri supernaciojn, konstante militantajn inter si; la sociaj
sistemoj en iuj tri estas identaj, kvankam kun malsamaj nomoj.
Kial la jaro 1984? Nu, la atoro diris ke li pripensis diversajn jarojn, sed
1984 45 jarojn post la jaro en kiu li verkis la romanon ajnis egale
taga kiel iu ajn alia jaro en la (tiame malproksima) estonteco.
La mondo en 1984 estis utopia la unu vidpunkto, kaj malutopia la
alia. Ni, la legantoj en la jaro 2001 verajne ojas ke la antavidita
mondo de 1984 ne realiis. u tamen i realios jam anta la jaro 2084?
Interesa demando, pri kiu indas multe pripensadi.
Donald Broadribb
Okcidenta Astralio
Julio 2001
MIL NACENT OKDEK KVAR
PARTO UNU
Estis hela malvarma tago en aprilo, kaj la horlooj sonigis la
dektrian horon. Winston Smith, kun la mentono premita en la bruston,
por eskapi de la akrega vento, rapide puis sin tra la vitrajn pordojn de
la Loejoj de la Venko, kvankam ne sue rapide por neebligi la eniron
kun li de nebuleto de eroplena polvo.
La koridoro fetoris pro boligitaj brasikoj kaj malnovaj ifonaj
matoj. e unu nao kolora ao, tro granda por endoma montrado,
estis najlita al la muro. i montris nur enorman vizaon, laran pli ol
metron: la vizaon de viro eble kvardekkvinjaraa, kun dikaj nigraj
lipharoj kaj neglataj, sed belaj, trajtoj.
Winston pais al la tuparo. Ne utilus provi la lifton. E dum la plej
bonaj periodoj, i malofte funkciis, kaj nuntempe la elektro estis
malaltita dum la taghoroj. Tio estis parto de la ekonomi-kampanjo,
prepare por la Semajno da Malamo.
La apartamento estis sur la sepa etao, kaj Winston, kiu estis
trideknajaraa, kaj havis varikan ulceron super sia dekstra maleolo,
grimpis malrapide, haltante plurfoje por ripozeti. e iu placeto,
kontra la liftejo, la ao kun la enorma vizao rigardis de la muro. i
estis tia bildo, kia estas tiel farita ke la okuloj sekvas vin dum vi movas
vin. GRANDA FRATO RIGARDAS VIN, diris la vortoj sub la bildo.
Interne de la apartamento dola voo latlegadis liston de kalkuloj,
kiuj iel rilatis al la produktado de krudfero. La voo sonis el oblonga
metala plako, simila al neklara spegulo kiu estis parto de la surfaco de la
dekstra muro. Winston turnis komutilon, kaj la voo iomete malpli
latis, kvankam la vortoj estis ankora distingeblaj. La instrumento (oni
nomis in teleekrano) estis nelatigebla, sed ne eblis plene malalti in.
Li pais al la fenestro: iom negranda, fragila persono, la magrecon de lia
korpo nur emfazis la blua kombineo, kiu estis la uniformo de la Partio.
Lia hararo estis tre hela, lia vizao estis nature sangvina, lia hato estis
malglatigita de grata sapo kaj malakraj razklingoj, kaj de la niinta
vintro.
Ekstere, e tra la fermita fenestroglaco, la mondo aspektis
malvarmega. Malsupre, en la strato, etaj kirloventoj spirale kirladis
polvon kaj iritajn paperpecojn, kaj kvankam la suno briladis, kaj la
1
ielo estis severe blua, ajne estis neniom da koloro en io ajn, escepte de
la aoj dismetitaj ie ajn. La vizao kun nigraj lipharoj rigardis de iu
grava angulo. Estis tia ao sur la fronto de la domo tuj kontra lia
domo. GRANDA FRATO RIGARDAS VIN, diris la vortoj, dum la
malhelaj okuloj rigardis en la okulojn de Winston mem. e la
stratnivelo, alia ao, kiu havis iritan angulon, irtadis maltrankvile
pro la vento, alterne kovrante kaj malkovrante la unusolan vorton
INGSOCO. Tre for, helikoptero vebis inter la tegmentoj, haltis
mezaere dum momento, kvaza muo, kaj forrapidis denove la kurba
ugo. Tio estis la polica patrolo, trarigardanta la fenestrojn de la
civitanoj. Tamen ne gravis la patroloj. Gravis nur la Penspolico.
Malanta la dorso de Winston, la teleekrano ankora babiladis pri
krudfero kaj la superplenumio de la Naa Trijara Plano. La teleekrano
kaj ricevis kaj transsendis samtempe. iu sono pli adebla ol mallata
ustro, farita de Winston, estis kaptita de i; krome, dum li restis en la
vidkampo de la metala plako, li estis videbla kaj ne nur adebla.
Kompreneble, ne eblis scii en iu specifa momento, u oni estas
rigardata. Kiel ofte, a la kiu sistemo, la Penspolico atentis iun
individuan lineon, estis nescieble. Sed, iukaze, ili povis atenti vian
lineon, kiam ajn ili volis. Oni devis vivi ja vivis, la kutimo kiu fariis
instinkta la la supozo ke iu sono kiun vi faras estas adata, kaj,
escepte de dum senlumeco, iu movio estas ekzamenata.
Winston tenis sian dorson turnita al la teleekrano. Estis malpli
danere, kvankam li sciis ke e dorso povas doni informojn. Kilometron
for, la Ministrejo de la Vero, lia laborejo, turis, vasta kaj blanka, super la
malpura pejzao. Jen, li pensis, iom neklare misguste jen Londono, la
efurbo de Flugkampo Unu, kiu mem estas la tria inter la plej loataj
provincoj de Oceanio.
Li penis elpremi ian memoron el sia infaneco, kiu dirus al li u
Londono iam estis tia. u iam estis tiuj vidaoj, konsistantaj el
putrantaj deknaajarcentaj domoj, kies ankojn subtenas lignaj tipoj,
kies fenestroj estas ikitaj per kartono, kaj kies tegmentoj estas ikitaj
per ondumanta fero, kaj kies sendirektaj ardenmuroj eksias
iudirekte? Kaj la bombitaj lokoj, kie la polvo de gipso kirlias en la
aero, kaj la epilobio senorde kovris la ruinaojn; kaj la lokoj kie la
bomboj liberigis pli grandan spacon, kaj ekaperis sordidaj kolonioj da
lignaj loejoj kvaza kokejoj? Sed estis senutile, li ne povis memori:
nenio restis el lia infaneco, escepte de serio de helaj sceneto,j sen fono
kaj plejparte nekompreneblaj.
2
La Ministrejo de la Vero Minivero, la Novparolo estis mirige
malsimila al iu alia objekto videbla. i estis enorma piramida
konstruao el scintilante blanka betono, turanta, terason super teraso,
300 metrojn supren. El kie Winston staris, estis nur eblete legi, faritaj
sur ia blanka faco per elegantaj literoj, la tri sloganojn de la Partio.
MILITO ESTAS PACO
LIBERECO ESTAS SKLAVECO
SENSCIO ESTAS FORTO
Ladire, la Minstrejo de Vero enhavis tri mil ambrojn super la
teretao, kaj sube saman nombron da fortikaoj. Dise tra Londono estis
nur tri aliaj konstruaoj similaspektaj kaj simildimensiaj. Tiel plene ili
nanaspektigis la proksiman arkitekturon, ke de la tegmento de la
Loejoj de la Venko oni povis vidi iujn kvar samtempe. Ili estis la
hejmoj de la kvar Ministrejoj, en kiujn la tuta registara aparato estis
dividita. La Ministrejo de la Vero, kiu dediis sin al informoj, distrado,
edukado, kaj la belartoj. La Ministrejo de la Paco, kiu dediis sin al la
militado. La Ministrejo de la Amo, kiu dediis sin al la policado. Kaj la
Ministrejo de la Abundo, kiu dediis sin al la ekonomio. Iliaj nomoj, per
la Novparolo: Minivero, Minipaco, Miniamo, kaj Minibundo.
La Ministrejo de la Amo estis la vere terura ministrejo. i tute ne
havis fenestrojn. Winston neniam estis en la Ministrejo de la Amo, nek
pli ol duonan kilometron proksime al i. i estis loko ne enirebla,
escepte pro ociala celo, kaj e tiam oni devis penetri labirinton de
pikdrataoj, talaj pordoj, kaj kaitaj mitralnestoj. E la stratojn
kondukantajn al iaj eksteraj barieroj patrolis gorilecvizaaj gardistoj en
nigraj uniformoj, armitaj per artikigitaj batiloj.
Winston abrupte turnis sin. Li estis doninta al sia mieno la
esprimon de trankvila optimismo, kiun estas konsilinde havi, kiam oni
alfrontas la teleekranon. Li transiris la ambron en la etan kuirejon. Per
sia foriro el la Ministrejo je tiu horo de la tago, li oferis sian lunon en
la kantino, kaj li konsciis ke ne estas manaoj en la kuirejo, escepte de
peco da malhelkolora pano, kiu estas konservenda por la matenmano
morga. Li prenis de la breto botelon da senkolora likvo, sur kiu estis
simpla blanka etikedo, kiu nomis la enhavon INO POR LA VENKO.
i havis nazetan, olean odoron, kvaza de ina rizalkoholao. Winston
elveris preska tason da i, pretigis sin por oko, kaj glutis in kvaza
dozon da medikamento.
Tuj lia vizao skarlatiis, kaj larmoj uis el liaj okuloj. La likvo estis
iel simila al nitrata acido, kaj krome, kiam oni glutas in oni sentas
3
kvaza oni estas batita sur la malantao de la kapo per kauka klabo.
Tamen, la sekvan momenton la brulado en lia ventro mildiis, kaj la
mondo komencis ajni pli agrabla. Li prenis cigaredon el ita pakao
nomita CIGAREDOJ POR LA VENKO, kaj senatente tenis in
vertikala, tiel ke la tabako tuj elfalis sur la plankon. Li pli sukcesis per la
dua. Li reiris en la salonon, kaj sidiis e malgranda tablo, kiu staris
maldekstre de la teleekrano. El tirkesto en la tablo li prenis plumingon,
botelon da inko, kaj dikan kvartoformatan
1
, neenskribitan libron, kiu
havis ruan dorson kaj marmoraspektan kovrilon.
Ial la teleekrano en la salono estis en nekutima pozicio. Anstata
situi, kiel normale, en la malantaa muro, de kie i povus kontroli la
tutan ambron, i estis en la pli longa muro, kontra la fenestro. Apud
unu el iaj ankoj estis neprofunda alkovo, kie Winston nun sidis; kiam
oni konstruis la apartamentojn, verajne oni intencis ke en i estu
librobretoj. Sidante en la alkovo, kaj zorgante teni sin bone malantaen,
Winston povis resti ekster la kontrolpovo de la teleekrano, rilate al
videbleco. Rilate al adebleco, kompreneble, li ja estis adebla, sed dum
li restos en sia aktuala pozicio, li ne estos videbla. Parte, la nekutima
geograo de la ambro sugestis al li tion, kion li nun pretas fari. Sed
tion anka sugestis la libro kiun li us prenis el la tirkesto.
i estis kurioze bela libro. ia glata kremkolora papero, iomete
aviinta pro sia ao, estis tia, kia ne estis fabrikata jam de almena
kvardek jaroj. Tamen li povis konjekti ke la libro estas multe pli aa. Li
unue vidis in kuanta en la fenestro de malmulte prizorgata butiko por
fatraso. en iu kvartalao de la urbo (en uste kiu kvartalao, tion li ne
nun memoris) kaj lin tuj ektras la deziro posedi in. Ociale, Partianoj
devis ne eniri ordinarajn butikojn (oni nomis tion libermerkatado),
sed oni ne rigore observis tiun regulon, ar diversaj aferoj, kiaj unuroj
kaj razklingoj, ne estis alimaniere akireblaj. Li rapide rigardetis
ambadirekte la la strato, kaj poste kae eniris kaj aetis la libron por
du dolaroj kaj kvindek cendoj. Tiumomente li ne konsciis pri specifa
celo por kiu li volas in. Li kulposente portis in hejmen en sia teko. E
kiam i estis libera de enskribaoj, i estis kompromita posedao.
Tio, kion li pretas fari, estis komenci taglibron. Tio ne estis
kontralea (nenio estis kontralea, ar ne plu ekzistis leoj), sed se i
estus detektita, estis sue certe ke sekvus mortpuno, a almena
dudek kvin jaroj en gulago. Winston ksis bekon en la plumingon kaj
1. Kvarto estis padimensio iom malpli granda ol A4. Trad.
4
suis in por depreni la grason. La skriboplumo estis arkaika
instrumento, malofte uzata e por subskriboj, kaj li akiris in, kae kaj
iom malfacile, nur pro sento ke la bela kremkolora papero meritas
surskribadon per vera beko, anstata esti surgratata per inkokrajono.
Efektive, li ne kutimis al permana skribado. Escepte de tre mallongaj
notoj, la kutimo estis dikti ion en la parolskribilon, kio kompreneble
estis malebla por lia aktuala celo. Tremo trairis lian inteston. Skribi sur
la paperon estus nerevokebla ago. Per malgrandaj mallertaj literoj li
skribis:
La 4an de aprilo, 1984.
Li retiretis sin. Sento de plena senpovo descendis sur lin. Komence,
li tute ne sciis ke efektive estas 1984. Devis esti proksimume tiam, ar li
estis sue certa ke li aas tridek na jarojn, kaj li kredis ke li naskiis
en 1944 a 1945; sed neniam estis eble, nuntempe, esti certa pri iu dato,
krom ke i estas plus a minus unu-du jaroj.
Por kiu, li subite ekdemandis sin, li verkas i tiun taglibron? Por la
estonteco, por la naskotoj. Momente lia menso kontemplis la necertan
daton sur la pao, kaj batiis subite kontra la Novparolan vorton
duoblapenso. Unuafoje la amplekso de lia entrepreno konsciiis en li.
Kiel komuniki kun la estonteco? La sia naturo, tio estas malebla. A la
estonteco similos al la nuno, kaj tiuokaze i rifuzos askulti lin; a i
diferencos de la nuno, kaj lia embaraso estos sensignifa. Dum kelka
tempo li sidis, rigardante senkomprene la paperon. La teleekrano estis
komencinta akrasonan militmuzikon. Kurioze, li ajne ne nur perdis la
kapablon esprimi sin, sed e forgesis kion li unue intencis diri. De pluraj
semajnoj li pretigas sin por i tiu momento, kaj neniam li konceptis ke
pli ol kurao estos bezonata. La skribado mem estos facila. Li nur
bezonos transmeti sur paperon la sennan maltrankvilan dialogadon
kiu okazadas interne de lia kapo efektive jam de jaroj. imomente,
tamen, e la monologo ekesis. Krome, lia varika ulcero komencis
netolereble juki. Li ne adacis grati in, ar kiam li faris tion, i iam
inamiis. La sekundoj forrapidis. Li konsciis nur pri la blankeco de la
papero anta li, la jukado de la hato super lia maleolo, la latego de la
muziko, kaj ioma ebrieco kazita de la ino.
Subite li komencis skribadi panikoplene, kaj li nur parte konsciis
kion li surpaperigas. Lia malgranda, sed infaneca, skribo malebene
kovris la paon, unue perdante sian majuskladon, kaj ne e la
punktojn.
La 4an de aprilo, 1984. La pasintan nokton, al la lmoj. Unu lmo tre
5
bona, pri ipo plena de rifuantoj, bombata ie en la Mediteraneo. La
spektantaron multe amuzis fotoj de grandega dikulo, kiu klopodis fornai
dum lin asis helikoptero, unue oni vidas lin baraktadi en la akvo kvaza
foceno, poste oni vidas lin tra la celiloj de la helikopteroj, poste li estas
plena de truoj, kaj la maro irka li farias palrua, kaj li sinkas tiel
rapide ke estas kvaza la truoj enlasas la akvon, la spektantaro ridegadis
dum li sinkis. poste oni vidis savboaton plenan de infanoj dum helikoptero
vebis super i. mezaa virino eble judino sidas en la antao kun knabeto
eble trijaraa en siaj brakoj. knabeto kriegas pro timo kaj kaas sian kapon
inter iaj mamoj kvaza penante pui sin en in kaj la virino metas siajn
brakojn irka lin kaj penas luli lin kvankam i mem estas blua pro
timego, tutdume i kovras lin laeble kvaza kredante ke iaj brakoj povas
forteni de li la kuglojn. post tio la helikoptero faligas dudekkilograman
bombon inter ilin grandega ekbrilo kaj la boato dissplitias. post tio bonega
foto de la brako de infano, la brako iras supren supren supren en la ielon
helikoptero kun fotilo en sia nazo sendube sekvis in supren kaj estis multa
apladado el la seoj de la partianoj sed virino en la prola parto de la
domo ekkomencis panike kriadi ke oni devas ne spektigi in ne anta
infanoj nepre ne ja ne anta infanoj ne decas is la polico elpuis in mi
supozas ke oni ne punis in al neniu gravas kion diras la proloj
1
tipa prola
reago ili neniam
Winston ekesis skribi, parte ar li suferis kramfon. Li ne sciis kio
instigis lin elveri tiun uon da rubo. Sed kurioze estis, ke dum li faris
tion, tute malsimila memoro klarigis sin en lia menso, tiom ke li
preska sentis sin kapabla skribi in. Ja pro, li nun konsciis, tiu alia
incidento, li ekdecidis hejmeniri kaj komenci skribi en la taglibro
hodia.
Okazis tiumatene en la Ministrejo, se eblas diri ke io tiom
nebulajna okazis.
Estis preska la dekunucenta
2
, kaj en la Departemento de Arkivoj,
kie laboris Winston, oni trenadis la seojn el la eloj, kaj grupigis ilin en
la centro de la salono, kontra la granda teleekrano, prepare por la Du
Minutoj da Malamo. Winston komencis sidii en sia loko en unu el la
mezaj vicoj, kiam du homoj kiujn li konis lavide, sed al kiuj li neniam
parolis, venis neatendite en la salonon. Unu el ili estis knabino, kiun li
1. Proloj estis vorto derivita el proletoj, uzata por la ne-Partianoj. Trad.
2. 22.00 = 10.00 ptm, la la horsistemo kiu kalkulas de 1 al 24, kaj en kiu oni esprimas la
minutojn kvaza centonojn de horo. Trad.
6
ofte pasis en la koridoroj. Li ne sciis ian nomon, sed li sciis ke i
laboras en la Departemento de Fikcio. Supozeble ar li kelkfoje vidis
ke i havas olekovritajn manojn, kaj portas rablosilon i
mekanikiste prizorgas unu el la romanverkiloj. i estis kuraaspekta
knabino, proksimume dudeksepjaraa, kun dika hararo, efelidonhava
vizao, kaj rapida, atleta moviado. Mallara sklarlata balteo, emblemo
de la Junulara Kontra-Seksa Ligo, estis volvita plurfoje irka la talion
de ia kombineo, uste sue strikte por elstarigi la belan formon de
iaj koksoj. Winston ekmalatis in tuj la unuan momenton kiam li vidis
in. Li sciis la kialon. La kialo estis la etoso de hokeludkampoj, kaj
malvarmaj bano,j kaj komunumaj ekskursoj, kaj enerala purmenseco
kiun i sukcese vidigis en si. Li malatis preska iujn virinojn, precipe
la junajn, belajn. iam la virinoj, plej precipe la junulinoj, estis la plej
bigotaj anoj de la Partio, la sloganglutantoj, la diletantaj spionoj, kaj
sekretaj observantoj pri la neortodokseco. Sed specife i tiu knabino
impresis lin kiel pli danera ol la plej multaj. Unufoje, kiam ili pasis unu
la alian en la koridoro, i faris rapidan ankenrigardeton al li, kiu ajnis
penetri lin, kaj dum momento plenigis lin per nigra teruro. E tras lin
la nocio ke eble i estas agento de la Penspolico. Tio, verdire, estis tre
malverajna. Tamen, li plu sentis kuriozan maltrankvilon, en kiu timo
estis kunmiksita, kaj anka malamo, kiam ajn i estis e iomete
proksima al li.
La alia persono estis viro nomita OBrien, membro de la Interna
Partio kaj kun posteno kiu estis tiel grava, kaj nekutima, ke Winston
nur nebule konceptis ian naturon. Momenta silento ektras la grupon
de homoj e la seoj, kiam ili vidis proksimii la nigran kombineon de
ano de la Interna Partio. OBrien estis granda, solida viro kun dika kolo,
kaj malglata, humuraspekta, brutala vizao. Malgra sia timiga aspekt,o
li havis iomete arman konduton. Li havis emis repui siajn okulvitrojn
sur sia nazo, la maniero kiu estis kurioze trankviliga iel nedineble
kurioze civilizita. Estis gesto kiu, se oni ankora pensus per tiaj
terminoj, eble sentigus ke dekokajarcenta nobelo malfermas sian
artabakujon. Winson jam vidis OBrienon eble dekdufoje, dum
preska tiom da jaroj. Li sentis grandan inklinon al li, kaj ne nur ar lin
forte interesis la kontrasto inter la civilizita maniero de OBrien, kaj lia
boksista korpaspekto. Estis multe pli pro sekreta kredo a eble e ne
kredo, nur espero ke la politika ortodokseco de OBrien ne estas
kompleta. Io en lia mieno sugestis tion, nerezisteble. Denove, eble ne
estis e neortodokseco tio, kio estis skribita en lia vizao, sed nur
7
inteligento. Sed, iukaze, li aspektis kiel persono kun kiu oni povus
paroli, se iel eblus trompi la teleekranon, kaj esti sola kun li. Winston
neniam faris e plej malgrandan penon validigi tiun suspekton, tio
neniel eblis. imomente OBrien rigardetis sian brakhorloon, vidis ke
estas preska la dekunucenta, kaj ajne decidis resti en la Departemento
de Arkivoj is la no de la Du Minutoj da Malamo. Li elektis seon en
la sama vico kiel Winston, kelkajn lokojn for de li. Malgranda virino
kun sablokolora hararo, kiu laboris en la elo apud Winston, estis inter
ili. La knabino kun la malhela hararo sidis tuj malantae.
La sekvan momenton hida, grinca parolo, kvaza de iu monstra
neoleita maino, eksonegis el la granda teleekrano e la nao de la
ambro. Estis bruao, kiu agacis la dentojn kaj starigis la harojn sur la
malantao de onia kolo. La Malamo komenciis.
Kiel kutime, la vizao de Emmanuel Goldstein, la Malamiko de la
Popolo, eklumis sur la ekrano. Sibloj sonis tie kaj tie inter la spektantoj.
La malgranda sablohara virino krietis pro kunmiksitaj timo kaj nazo.
Goldstein estis la renegato kaj refalinto, kiu iam (anta kiom da jaroj?
neniu memoris), estis unu el la efoj de la Partio, preska samranga kun
Granda Frato mem, sed ekpartoprenis en kontrarevolucia agado, estis
kondamnita al morto, kaj mistere eskapis, kaj malaperis. La programoj
de la Du Minutoj da Malamo variis iutage, sed en neniu el ili mankis
Goldstein, kiel la efrolanto. La estis la praperdulo, la plej frua
detruanto de la pureco de la Partio. iuj postaj krimoj kontra la
Partio, iuj perdaj agoj, sabotado, herezoj, devioj, fontis rekte el lia
instruado. Ie, ie, li plu vivas kaj pretigas siajn konspirojn: eble ie preter
la maro, eble protektate de siaj fremdlandaj dungintoj, eble e tiel
diris la onidiro kelkfoje en iu kaita loko en Oceanio mem.
La diafragmo de Winston sentiis kunpremita. Neniam li povis vidi
la vizaon de Goldstein sen dolorige kunmiksitaj emocioj. i estis
maldika Juda vizao, kun granda vila areolo el blankaj haroj, kaj
malgranda kaprobarbo lerta vizao, tamen iel lanature a, kun ia
senila absurdeco en la longa maldika nazo, apud kies nao sidis paro da
okulvitroj. i similis al la vizao de afo, kaj anka la voo havis afecan
karakteron. Goldstein prelegis, farante sian kutiman venenan atakon je
la doktrinoj de la Partio, atakon tiom troigitan kaj perversan, ke e
infano povus travidi in, tamen uste sue kredindan, ke oni povas
eksenti alarmite ke i eble trompos aliajn homojn, malpli klarpensajn.
Li insultadis Grandan Fraton, li denuncis la diktatorecon de la Partio, li
postulis tujan interpacion kun Erazio, li fervore subtenis la liberecon
8
de parolo, la liberecon de la Preso, la liberecon kunveni, la liberecon
pensi, li kriadis histerie ke la revolucio estis perdita kaj ion i li
esprimis per rapida multsilaba parolado, kiu estis kvaza parodio de la
kutima stilo de la oratoroj de la Partio, kaj e enhavis Novparolajn
vortojn, pli da Novparolaj vortoj, efektive, ol vera Partiano normale
uzus en reala situacio. Kaj tutdume, por ke neniu dubu pri la realo kiun
kaas la galimatio de Goldstein, malanta lia kapo, sur la teleekrano,
maradis la sennaj vicoj de la armeo de Erazio vico post vico da
solidaspektaj viroj kun senesprimaj aziaj vizaoj, kiuj svarmis sur la
surfacon de la ekrano, kaj malaperis, anstataate de aliaj, precize
similaj. La obtuza ritma marado de la botoj de la soldatoj estis la fono
de la meka voo de Goldstein.
Anta ol la Malamo estis darinta tridek sekundojn, neregeblaj
krioj de furiozo komenciis esti adataj el duono de la homoj en la
ambro. La memkontenta afeca vizao sur la ekrano, kaj la terura
potenco de la armeo de Erazio malanta i, estis netolereble timigaj:
krome, la vido a e penso pri Goldstein atomate estigis timon kaj
koleron. Li estis malamato pli konstanta ol a Erazio a Orientazio,
ar kiam Oceanio militadis kontra unu el tiuj Potencoj, i kutime pacis
kun la alia. Sed plej strange estis, ke kvankam Goldstein estis malamata
kaj malestimata de iu; kvankam iutage kaj milfoje dum iu tago, sur
podioj, sur la teleekrano, en urnaloj, en libroj, liaj teorioj estis refutataj,
nuligataj, mokataj, montrataj al la enerala spekto kiel sendube absurda
rubo; malgra io i, lia inuo neniam ajnis malpliii. iam ekzistis
novaj stultuloj pretaj esti delogitaj de li. Neniam pasis tago dum kiu
spionoj kaj sabotistoj, agantaj la liaj ordonoj, ne estis senmaskitaj de la
Penspolico. Li estis la komandanto de vasta ombreca armeo, subtera
reto de konspirantoj, kiuj dedias sin al la detruio de la tato. La
Frataro, ladire tiel i nomiis. Anka oni ustradis pri terura libro,
kompendio de iuj herezoj, kies atoro estis Goldstein, kaj kiu
cirkuladas sekrete tie kaj tie. i estis libro sen titolo. Oni menciis in,
kiam, malofte, oni menciis in, simple kiel la libron. Sed oni sciis pri
tiaoj nur per nebulecaj onidiroj. Nek la Frataro nek la libro estis temo
kiun ordinara Partiano mencius, se eblus eviti tion.
Dum sia dua minuto, la Malamo kresendis. Homoj saltadis en siaj
lokoj, kaj kriadis kiel eble plej late, strebante dronigi la frenezige
mekan voon kiu venis de la ekrano. La malgranda sablohara virino
fariis hele palrua, kaj ia buo malfermiadis kaj fermiadis kiel tiu de
surterigita o. E la peza vizao de OBrien estis rua. Li sidadis tre
9
rekte en sia seo, lia fortega brusto velis kaj tremis kvaza lin atakas
ondego. La malhelhara knabino malanta Winston komencis kriadi
Porkao! Porkao! Porkao! kaj subite i ekprenis pezegan Novparolan
vortaron, kaj etis in kontra la ekranon. i batis la nazon de
Goldstein, kaj resaltis; la voo daris senpaze. Dum klarvida
momento, Winston trovis sin krianta kun la aliaj, kaj batanta la rungon
de sia seo per sia kalkanumo. Terure pri la Du Minutoj da Malamo ne
estis ke oni devas partopreni, sed, male, ke ne eblas eviti partoprenon.
Post tridek sekundoj, ia ajnigo estis iam nenecesa. Hida ekstazo
pro timo kaj venemo, deziro mortigi, frakasi vizaojn per martelego,
ajnis ui tra la tuta grupo de homo,j kvaza elektra kurento, e
devigante onin kontravole farii grimacanta krianta frenezulo. Tamen,
la furiozo kiun oni sentis estis abstrakta, sendirekta emocio, kiu estis
movebla de unu objekto al alia kvaza amo de blovtoro. Tiel,
unumomente, la malamo de Winston tute ne celis Goldsteinon, sed,
male, Grandan Fraton, la Partion, kaj la Penspolicon; dum tiaj
momentoj, lia koro sentis kompaton por la soleca mokata herezulo sur
la ekrano, la sola gardanto de la vero kaj de la mensa sano en mondo de
mensogoj. Tamen, la tujsekvan momenton li sentis unuecon kun la
homoj irka si, kaj io dirita pri Goldstein ajnis al li esti vera. Dum
tiuj momentoj lia sekreta malamo al Granda Frato fariis adorado, kaj
Granda Frato ajnis turadi, nevenkebla, sentima protektanto, staranta
kiel roko kontra la hordoj el Azio; kaj Goldstein, malgra sia izoleco,
sia senpovo, kaj la dubo kiu ekzistis pri e lia ekzisto mem, ajnis ia
sinistra soristo, kapabla, per la forteco mem de sia voo, detrui la
strukturon de la civilizacio.
E estis eble, kelkafoje, turni onian malamon tien a aliloken per
ago de la volo. Subite, per penego kian oni uzas kiam oni ekfortiras la
kapon de la kapkuseno dum komaro, Winston sukcesis transmeti sian
malamon for de la vizao sur la ekrano al la malhelhara knabino
malanta li. Vivoplenaj belaj halucinacioj trafulmis lian menson. Li
ismorte vipegus in per kauka klabo. Li ligus in, nudan, al fosto, kaj
per pafado plenigus in per sagoj, kvaza Sanktan Sebastianon. Li
perforte amorus kun i, kaj tranus ian goron je la momento de
klimakso. Pli multe ol antae, efektive, li komprenis kial li malamas in.
Li malamas in ar i estas juna kaj bela, kaj senseksa, ar li volas amori
kun i sed neniam faros tion, ar irka ia dola eksebla talio, kiu
ajnas peti ke oni irkabraku in, estas nur la a skarlata balteo, la
agresa simbolo de asteco.
10
La Malamo atingis sian klimakson. La voo de Goldstein fariis
vera mekado de afo, kaj dum momento la vizao fariis la vizao de
afo. Post tio, la afvizao fadis kaj fariis la bildo de Erazia soldato,
kiu ajnis antaeniri, grandega kaj terura, kun la mitralo muanta; kaj li
ajnis salti el la surfaco de la ekrano, tiel ke kelkaj personoj en la
plejantaa vico efektive retiris sin en siajn seojn. Sed sammomente,
venigante profundan suspiron de kvietio el iuj spektantoj, la
malamika guro fariis la vizao de Granda Frato, nigrahara,
nigraliphara, plena de potenco kaj mistera trankvilo, kaj tiel vasta ke i
preska plenigis la ekranon. Neniu adis kion diras Granda Frato. Estis
nur kelkaj kuraigaj vortoj, kiajn oni diras dum la bruego de batalo, ne
unuope distingeblaj sed redonantaj kuraon simple ar ili estas dirataj.
Post tio la vizao de Granda Frato refadis, kaj anstatae aperis, per
dikaj majuskloj, la tri sloganoj de la Partio:
MILITO ESTAS PACO
LIBERECO ESTAS SKLAVECO
SENSCIO ESTAS FORTO
Sed la vizao de Granda Frato ajnis resti sur la ekrano dum pluraj
sekundoj, kvaza la impreso, kiun i faris sur la pupilojn de iu
spektanto, estis tro vivforta por tuj fadi. La malgranda sablohara virino
estis etinta sin antaen trans la dorson de la seo anta si. Kun
tremoplena murmuro, kiu sonis kiel Mia Savanto!, i etendis siajn
brakojn direkte al la ekrano. Post tio, i kais sian vizaon per siaj
manoj. Estis evidente ke i diras preon.
Je tiu momento, la tuta grupo de homoj komencis profunde,
malrapide, ritme anti G-F!G-F! ripetante senese, tre malrapide,
kun longa pazo inter la B kaj la F peza, murmura sono, iel
kurioze sovaa, en kies fono oni kredis adi la batadon de nudaj piedoj.
kaj la pulsadon de tamtamoj. Dum eble e tridek sekundoj ili darigis
tion. i estis refreno, kiun oni ofte adis dum momentoj de superforta
emocio. Parte i estis ia himno al la saeco kaj majesto de Granda
Frato, sed e pli i estis sinhipnotiga ago, intenca dronigo de la konscio
per ritma bruo. La intestoj de Winston ajnis malvarmii. Dum la Du
Minutoj da Malamo li ne povis ne partopreni en la enerala deliro, sed
tiu sub-homa antado de G-F!G-F! iam plenigis lin per terurio.
Kompreneble, li antadis kun la aliaj: estis maleble alie agi. Kai sian
senton, regi sian vizaon, fari kion faras iuj aliaj, tio estis instinkta
reago. Sed estis spaco, eble dusekunda, dum kiu la esprimo en liaj
okuloj eble percepteble perdus lin. Kaj precize je tiu moment,o la
11
grava afero okazis se, efektive, i ja okazis.
Momente li altiris la rigardon de OBrien. OBrien estis stariinta.
Li estis depreninta siajn okulvitrojn, kaj estis uste tiam remetanta ilin
sur sian nazon per sia karakteriza gesto. Sed dum frakcio da sekundo,
iliaj okuloj interrenkontiis, kaj dum la daro de tiu momento, Winston
sciis jes sciis! ke OBrien pensas precize kion li mem pensas.
Nemiskomprenebla mesao estis farita. Estis kvaza la mensoj de
amba personoj ekmalfermiis, kaj la pensoj uis el unu en la alian per
iliaj okuloj. Mi estas kun vi, OBrien ajnis diri al li. Mi scias precize
kion vi sentas. Mi plene konas vian malestimon, vian malamon, vian
nazion. Sed ne timu, mi konsentas kun vi! Kaj post tio, la eklumio
de inteligento estis for, kaj la vizao de OBrien estis egale
nekomprenebla kiel tiu de iu alia.
Jen io, kaj li estis jam malcerta u i okazis. Tiaj incidentoj neniam
havis sekvon. Ilia sola eko estis teni vivanta en li la kredon, a esperon,
ke aliaj personoj krom li estas malamikoj de la Partio. Eble la onidiroj
pri vastaj subteraj konspiroj pravas eble la Frataro vere ekzistas! Estis
neeble, malgra la sennaj arestoj kaj konfesoj kaj ekzekutoj, esti certa
ke la Frataro ne estas nur mito. Kelkajn tagojn li kredis je i, kelkajn ne.
Estis nenia pruvo, nur rapide pasantaj ekvidetoj kiuj povus signi ion
a nenion: eroj de konversacioj parte aditaj, pala skribao sur la muroj
de necesejoj unufoje, e, kiam du nekonatoj renkontis unu la alian,
malgranda mangesteto, kiu aspektis kiel eble rekonosigno. Estis nur
divenado: plej verajne li imagis ion. Li estis reirinta al sia elo, sen
denove rigardi OBrienon. La ideo renovigi ilian momentan
kontaktion apena tras lian menson. Estus nekredeble danere, e se
li scius kiel komenci. Dum sekundo, du sekundoj, ili interanis
neklaran rigardeton, kaj jen la tuto de la historio. Sed e tio estis
memorinda evento, en la losita soleco, en kiu oni devis vivi.
Winston vigligis sin, kaj sidiis pli rekte. Li ellasis rukton. La ino
komencis levii en lia stomako.
Liaj okuloj refokusiis sur la pao. Li trovis ke dum li sidis senpove
meditante, li anka skribadis, kvaza atomate. Kaj ne plu estis la sama
strikta, mallerta skribmaniero kiel antae. Lia plumo glitadis volupte
sur la glata papero, farante apartajn, grandajn, zorge faritajn
majusklojn:
FOR GRANDA FRATO
FOR GRANDA FRATO
FOR GRANDA FRATO
12
FOR GRANDA FRATO
FOR GRANDA FRATO
ripetade, plenigante duonon de pao.
Li ne povis ne senti iometon da paniko. Tio estis absurda, ar skribi
tiujn specifajn vortojn ne estis pli danere, ol en la komenco malfermi
la taglibron; sed dum momento, lin tentis eliri la fuitajn paojn, kaj
tute forlasi la entreprenon.
Tamen li ne faris tion, ar li sciis ke estus senutile. u li skribas
FOR GRANDA FRATO, u li ne skribas in, tute ne gravas. u li
darigos la taglibron, u li ne darigos in, tute ne gravas. La
Penspolico kaptos lin, malgra io. Li estis farinta estus same farinta,
e se li neniam metus plumopinton sur la paperon la esencan
krimon, en kiu estas iuj aliaj krimoj. Pensokrimo, tiel oni nomis in.
Pensokrimo ne estas io por iam kaebla. Oni eble sukcese evitas
provizore, e dum jaroj, sed pli-mapli frue ili neeviteble kaptos onin.
iam okazis dumnokte la arestoj senvarie okazis dumnokte.
Onia subita ekvekio pro skuego, la malmilda skuado de onia ultro, la
lampoj brilegantaj en oniajn okulojn, la ringo de malmolaj vizaoj
irka onia lito. Plejplejege ofte, ne okazis proceso, neniu raporto pri la
aresto. Oni simple ekmalaperis, iam dumnokte. Onia nomo malaperis
el la registroj, iu registro pri io, kion oni iam faris, forviiis, onia
iama ekzisto estis neata kaj sekve forgesita. Oni estis aboliciita, nuligita:
vaporigita, jen la kutima esprimo.
Dum momento lin prenis ia histerio. Li komencis skribi, per hasta
senzorga skribao:
ili pafos min ne gravas ili pafos en la malantaon de mia kolo ne
gravas for la granda frato ili iam pafas en la malantaon de la kolo ne
gravas for la granda frato
Li retiris sin sur sia seo, iomete hontante pri si, kaj demetis la
plumon. La sekvan momenton li violente ektimis. Oni frapas sur la
pordon.
Jam! Li sidis senmove kiel muso, vane esperante ke kiu ajn frapis
foriros post tiu unusola provo. Sed ne, ripetiis la frapado. Plej malbone
estus heziti. Lia koro bategis kvaza tambure, sed lia vizao, pro
longtempa kutimio, verajne estis senesprima. Li stariis kaj peze
movis sin cele la pordon.
13
2
Dum li metis sian manon sur la anson, Winston vidis ke li estis
lasinta la taglibron malferma sur la tablo. FOR LA GRANDA FRATO
estis skribita ie sur i, per literoj preska sue grandaj por esti legataj
trans la ambro. Estis nekredeble stulte fari tion. Sed, li konsciis, e
dum sia paniko li ne volis makuli la kremkoloran paperon per ekfermo,
dum la inko ankora ne sekiis.
Li entiris spiron, kaj malfermis la pordon. Tuj varma ondo da
trankvilio trauis lin. Senkolora, premitaspekta virino, kun bukleta
hararo kaj liniplena vizao, staris ekstere.
Ho, kamarado, i komencis, diri per teda, plendaa-speca voo,
Mi kredis adi vin alveni. u eble vi bonvolus transveni, kaj ekzameni
la lavpelvon en nia kuirejo? i blokiis kaj
Jen S-ino Parsons, la edzino de najbaro sametaa. (S-ino estis
vorto iomete malaprobata de la Partio oni devus nomi iun personon
kamarado sed por kelkaj virinoj oni instinkte uzis in.) i estis
virino irka tridekjaraa, sed i aspektis multe pli aa. Oni preska
kredis vidi polvon en la faldetoj de ia vizao. Winston sekvis in tra la
koridoro. Tiaj diletantaj ripartaskoj estis preska iutaga eno. La
Loejoj de la Venko estis malnova apartamentaro, konstruita en 1930,
a irkau tiam, kaj disfaladis. La gipso konstante okiis de la plafonoj
kaj muroj, la tuboj krevis dum iu severa frosto, la tegmento likis kiam
ajn neis, la hejtadsistemo kutime funkciis nur duonforte, kiam i ne
estis plene malfunkciigita por ekonomio. Riparoj, escepte de tiuj kiujn
oni mem kapablas fari, devis esti aprobitaj de distancaj komitatoj, kiuj
emas prokrasti dum du jaroj e la riparon de rompita fenestroglaco.
Kompreneble nur estas ar Tom ne estas ehejme, diris S-ino
Parsons svage.
La apartamento de la Parsonsoj estis pli granda ol tiu de Winston,
kaj alimaniere morna. io aspektis disbatita, distretita, kvaza la lokon
us vizitis iu granda violenta besto. Ilaroj por ludado hokebastonoj,
boksogantoj, krevinta piedpilko, vitoplena kuloto inversita kuis
disutite sur la planko, kaj sur la tablo estis fatraso de malpuraj teleroj,
kaj ekzercolibroj kies paoj havis falditajn angulojn. Sur la muroj estis
skarlataj standardoj de la Junulara Ligo kaj de la Spionoj, kaj
vivdimensia abildo de Granda Frato. Estis la kutima odoro de boligita
brasiko, trovebla ie en la konstruao, sed in trapenetris e pli la akra
odorao de vito kiu tion oni sciis je la unua areto, kvankam estus
14
malfacile diri kiel oni sciis estis la vito de persono ne nun tie. En alia
ambro, per kombilo kaj peco de necesejpapero iu penis kunludi la
melodion de la militmuziko, kiu ankora sonis el la teleekrano.
La infanoj, diris S-ino parsons, duontime rigardetante la pordon.
Ili ne estis eksterdome hodia. Kaj kompreneble
i kutimis ekesigi siajn frazojn anta ol ni ilin. La lavpelvo de la
kuirejo estis plena preska isrande, per malpurega verdaspekta akvo,
kiu pli ol kutime odorais pro brasiko. Winston klinis sin, kaj
ekzamenis la angulartikon de la tubo. Li malamis uzi siajn manojn, kaj
li malamis klinii, kio iam emis tusadigi lin. S-ino Parsons rigardis
senpove.
Kompreneble se Tom estus ehejme, li reustigus in tuje, i diris.
Li amas ion tian. Li estas lertega per siaj manoj, tia estas Tom.
Parsons estis kundungito kun Winston en la Ministrejo de la Vero.
Li estis iom dika, sed aktiva viro, paralize stulta, maso da idiotecaj
entuziasmioj unu el la plene sendemandaj, sin dediaj laboreguloj
de kiuj, e pli ol de la Penspolico, dependis la stabileco de la Partio.
Tridekkvinjaraa, li estis us kontravole elpelita el la Junulara Ligo, kaj
anta ol progresi en la Junularan Ligon, li estis sukcesinta resti en la
Spionoj jaron pli ol permesis la reguloj.
En la Ministrejo li estis dungita por iu subula posteno, por kio
inteligento ne estis necesa; sed, alianke, li estis elstara persono en la
Komitato de Sportoj, kaj en iuj aliaj komitatoj, kiuj dediis sin al la
organizado de komunumaj ekskursoj, spontaneaj manifestacioj,
kampanjoj por parado, kaj, enerale, iuj volontulaj agadoj. Li kutimis
diri al oni, kun kvieta ero, ke li eestis en la Komunuma Centro iun
vesperon dum la pasintaj kvar jaroj. Superforta odoro de vito, ia
nekonscia atesto pri la viglegeco de lia vivo, sekvis lin kien ajn li iris, kaj
e restis post lia foriro.
u vi havas rablosilon? diris Winston, ngrumante la
boltingon sur la angulartiko.
rablosilon, diris S-ino Parson, tuj fariante senvertebra. Mi
ne scias, certe. Eble la infanoj
Okazis tretado de boto.j kaj nova bruao per la kombilo, dum la
infanoj sturmis en la salonon. S-ino Parsons alportis la rablosilon.
Winston ellasis la akvon, kaj naziante elprenis la amason da homaj
haroj, kiu estis blokinta la tubon. Li purigis siajn ngrojn laeble, per la
malvarma akvo el la krano, kaj reiris en la alian ambron.
Supren la manoj! kriis sovaa voo.
15
Bela, gangsteraspekta, najaraa knabo estis eksaltinta el malanta
la tablo, kaj minacis lin per ludila atomata pistolo, dum lia pli juna
fratino, irka du jarojn pli juna, simile gestis per ero da ligno. Amba
estis vestitaj per la bluaj kulotoj, grizaj emizoj, kaj ruaj koltukoj, kiuj
estis la uniformo de la Spionoj. Winston levis siajn manojn super sian
kapon, sed maltrankvile sentis, pro la malica mieno de la knabo, ke ne
estas tutvere ludado.
Vi estas perdulo! kriis la knabo. Vi estas penskrimulo! vi estas
Erazia spiono! Mi pafos vin, mi vaporigos vin, mi sendos vin en la
salminojn!
Subite amba infanoj saltadis irka lin, kriante Perdulo kaj
Penskrimulo! La knabineto imitadis iun geston de sia frato. Estis iel
iom timige, kiel la ludsaltado de tigridoj kiuj balda, kreskinte, estos
homvorantoj. Estis ia intencita feroceco en la okulo de la knabo, tute
evidenta deziro bati a piedbati Winstonon, kaj konscio ke li estas
preska sue granda por fari tion. Bone ke li ne tenas veran pistolon,
Winston pensis.
La okuloj de S-ino Parsons moviis nervoze de Winston al la
infanoj, kaj retroe. Per la pli bona lumo de la salono, li rimarkis
interesate, ke vere estas polvo en la faldetoj de ia vizao.
Ili ja tiom bruas, i diris. Ili agreniis, ar ili ne povas iri rigardi
la pendumadon, jen la kazo. Mi estas tro okupata por kunpreni ilin,
kaj Tom ne estos reveninta suatempe de la laboro.
Kial ni ne povas rigardi la pendumadon? kriegis la knabo per sia
giganta voo.
Volas vidi pendumadon! Volas vidi pendumadon! antis la
knabineto, ankora irkakurante.
Kelkaj Eraziaj kaptitoj, kulpaj pri militkrimoj, estis pendumotaj en
la Parko tiun vesperon, Winston memoris. Tio okazis proksimume unu
fojon iumonate, kaj estis populara spektaklo. Infanoj iam postulegis
rigardi in. Li adiais al S-ino Parsons kaj komencis pai porden. Sed
anta ol li faris ses paojn en la koridoro, io batis la malantaon de lia
kolo, kazante nekredeblan doloregon. Estis kvaza rue varmega drato
estis puita en lin. Li turnis sin, nur ustatempe por vidi S-inon
Parsonson retrotreni sian lon tra la pordon, dum la knabo enpoigis
katapulton.
Goldstein! kriegis la knabo, dum la pordo fermiis kaj kais lin.
Sed kio plej impresis Winstonon, estis la mieno de senpova timeto sur
la grizeca vizao de la virino.
16
Denove en sia apartamento, li rapide pais preter la teleekranon, kaj
residiis e la tablo, ankora frotante sian kolon. La muziko el la
teleekrano estis esinta. Anstatae, severe abupta voo estis leganta,
kun ia brutala uo, priskribon de la armiloj de la nova Flosanta
Fortikao, kiu us estis ankrita inter Islando kaj la Faroaj Insuloj.
Kun tiuj infanoj, li pensis, tiu mizera virino nepre havas vivon
teruroplenan. Post jaro, du jaroj, ili atentados in nokte kaj tage, por
trovi simptomojn de neortodokseco. Preska iuj infanoj nuntempe
estas aaj. Plej malbone estis, ke per organizoj kiaj la Spionoj, ili estis
sisteme transformataj en neregeblajn sovauletojn, tamen tio tute ne
inklinigis ilin ribeli kontra la Partia disciplino. Tute male, ili adoris la
Partion, kaj ion ligitan al i. La kantojn, la procesiojn, la standardojn,
la maradojn, la militan praktikadon per psedofusiloj, la
slogankriadon, la adoradon al Granda Frato io estis ia glora ludo
por ili. Ilia tuta feroco estis turnita eksteren, kontra la malamikojn de
la tato, kontra fremdulojn, perdulojn, sabotulojn, penskrimulojn.
Estis preska normale ke homoj pli ol tridekjaraaj timis siajn proprajn
infanojn. Kaj por tio estis bona kialo, ar apena pasis semajno dum kiu
La Tempoj ne enhavis alineon kiu priskribis la agon de iu
subaskultanteto infana heroo estis la kutima frazo kiu
subaskultis ian kompromitan komenton, kaj denuncis siajn gepatrojn
al la Penspolico.
La sentao de la katapulta buleto estis forfadinta. Li prenis sian
plumon senentuziasme, demandante al si: u li povos trovi plion
skribindan en la taglibron. Subite li denove komencis pensi pri OBrien.
Anta multaj jaroj kiom? Sendube sep jaroj li sonis ke li
maras tra plene senluma ambro. Kaj iu sidanta anke de li diris, dum
li pasis: Ni renkontios en la loko kie ne estas mallumo. Tio estis dirita
tre kviete, preska hazarde dirao, ne ordono. Li pretermaris sen
pazi. Kurioze estis, ke tiutempe, en la sono, la vortoj ne multe
imponis al li. Nur poste, iom post iom, ili ajne akiris signifon. Li nun
ne povis memori, u li unuafoje vidis OBrienon anta, a post, la
sono; nek li povis memori kiam li unuafoje rekonis ke la voo estis la
voo de OBrien. Sed, iukaze, la identigo ekzistis. Jes, OBrien parolis
al li el la senlumo.
Winston neniam povis esti certa e post la imatena okulekbrilo
estis ankora neeble esti certa u OBrien estas amiko a malamiko.
Kaj vere ne ajnis tre grave. Ekzistis kompreno inter ili, ligo pli grava ol
amo a samideaneco. Ni renkontios en la loko kie ne estas mallumo,
17
li diris. Winston ne sciis la signifon de tiuj vortoj, nur ke iel ili realios.
La voo el la teleekrano pazis. Trumpetosono, klara kaj bela, osis
en la senmovan aeron. La voo darigis rake:
Atentu! Bonvolu atenti! usa informo venis el la Malabara fronto.
Niaj militistoj en Suda Hindio glore venkis. Oni atorizis min diri ke la
evento kiun ni nun raportas, tre verajne grave proksimigos la non de
la milito. Jen la informao:
Malagrabla novao sekvos, pensis Winston. Kaj tiel estis. Post
sangoplena priskribo pri la malekzistigo de Erazia armeo, kun gigantaj
kalkuloj pri mortigitoj kaj kaptitoj, venis la anonco ke, ekde la venonta
semajno, la okoladoporciumo reduktios de tridek gramoj is dudek.
Winston denove ruktis. La ino komencis malfortii, lasante senton
de senesperio. La teleekrano eble por festi la venkon, eble por
dronigi la memoron pri la perdita okolado ekludegis Oceani
1
, por
vi. Oni devis solene stari. Tamen, en sia aktuala pozicio li estis
nevidebla.
Oceani, por vi cedis al malpli peza muziko. Winston pais al la
fenestro, tenante sian dorson turnita al la teleekrano. La tago ankora
estis malvarma kaj klara. Ie tre for, raketbombo eksplodis, farante
obtuzan vibrigantan bruegon. Proksimume dudeko a trideko da ili falis
nuntempe sur Londonon.
Malsupre en la strato, la vento irtigadis la iritan folion tien kaj
reen, kaj la vorto ANGSOCO sporade aperis kaj malaperis. La sanktaj
principoj de Angsoco, Novparolo, Duoblaparolo, la anebleco de la
pasinteco. Li sentis kvaza li vagadas en la arbaroj de la fundo de la
maro, perdiinte en monstra mondo, kie li mem estas la monstro. Li
estis sola. La pasinteco estis morta, la futuro estis neimagebla. Kian
certecon li havis, ke e unusola homo vivanta nun konsentas kun li? Kaj
kiel scii ke la Partia dominado ne daros por iam? Kvaza responde, la
tri sloganoj sur la blanka faco de la Ministrejo de la Vero revenis al li:
MILITO ESTAS PACO
LIBERECO ESTAS SKLAVECO
SENSCIO ESTAS FORTO
Li prenis dudekkvincendan moneron el sia poo. Anka tie, per etaj
klaraj literoj, estis gravuritaj la samaj sloganoj, kaj sur la alia faco de la
1. Per i tio Orwell aludas al la populara Usona patriota kanto Usono, ja por vi, kies
melodio estas anka tiu de la brita nacia himno Reinon savu Di (alternative: La
Reon savu Di. Trad.
18
monero estis la kapo de Granda Frato. E el la monero, la okuloj
persekutis onin. Sur moneroj, sur la potmarkoj, sur la kovriloj de
libroj, sur la standardoj, sur la aoj, kaj sur la kovrao de pako da
cigaredoj ie. iam la okuloj rigardis onin kaj la voo enfaldis onin.
Dum dormo, dum maldormo, dum laboro, dum manado, endome kaj
eksterdome, en la banujo a en la lito ne eblis eskapi. Nenio
apartenis sole al oni mem, escepte de la malmultaj kubaj centimetroj
interne de onia propra kranio.
La suno estis movinta sin, kaj la nekalkuleblaj fenestroj de la
Ministrejo de la Vero, dum la lumo ne plu brilis sur ilin, aspektis tiel
severaj kiel la elrigardejoj de fortikao. Lia koro tremis anta la enorma
piramida formo. i estis tro fortika, i ne estis atakebla. Mil
raketbomboj ne povus disbati in. Denove li demandis sin: por kiu li
skribas la taglibron? Por la estonteco, por la pasinteco por epoko kiu
eble estas malreala? Kaj anta li kuas ne morto, sed malekzistigo. La
taglibro farios cindroj kaj li mem vaporo. Nur la Penspolico legos kion
li skribis, anta ol malekzistigi kaj malmemorigi in. Kiel apelacii al la
estonteco, kiam e ne spureto de vi, e ne anonima vorto skribaita sur
paperpeco, povos resti nedetruite?
La teleekrano sonorigis la dekkvaran horon. Li devos foriri post dek
minutoj. Li devos reeesti en la laborejo je la dekvara kaj tridek.
Kurioze, la sonorado de la horo ajnis rekuraigi lin. Li estis soleca
fantomo proklamanta veron kiun neniu iam ados. Sed se li nure
proklamos in, la iu obskura maniero la daro ne estos rompita. Ne
per sinadigo, sed per malfrenezeco, oni darigas la homan heredaon.
Li reiris al la tablo, entrempis sian plumon, kaj skribis:
Al la estonteco a al la estinteco, al tempo kiam la pensado estas
libera, kiam homoj diferencas inter si kaj ne vivas solaj al tempo kiam
ekzistas la vero kaj kio estas farita ne estas malfarebla: El la tempo de
unuformeco, el la tempo de soleco, el la tempo de Granda Frato, el la
tempo de duoblapenso saluton!
Li jam mortis, li komentis al si. ajnis al li ke nur nun, kiam li
komencis kapabli formuligi siajn pensojn, li faris decidan paon. La
konsekvencoj de iu ago estas inkluzivitaj en la ago mem. Li skribis:
La pensokrimo ne sekvigas morton: la pensokrimo jam estas morto.
Nun, rekoninte sin kiel mortinton, fariis grave resti vivanta kiel
eble plej longe. Du ngroj de lia dekstra mano estis makulitaj per inko.
Precize tia detalo povus perdi. Iu entrudiema zeloto en la Ministrejo
(verajne virino, iu simila al la malgranda sablohara virino, a la
19
malhelhara knabino el la Departemento de Fikcio) eble komencus
demandi al si: kial li skribadis dum la lunintervalo, kial li uzis
malnovmodan plumon, kion li skribadis? kaj poste farus mencieton
en la konvena ejo. Li maris al la banambro, kaj zorge forfrotis la inkon
per la sableca malhelbruna sapo kiu gratas la haton kvaza
sablopapero, kaj tial estis tre utila por tiu celo.
Li remetis la taglibron en la tirkeston. Estis tute senutile pensi pri
kai in, sed almena li povos informii u a ne oni trovis ian
ekziston. Haro metita trans la panaojn estus tro evidenta. Per la
pinto de ngro, li prenis rekoneblan eron da blanka polvo, kaj metis in
sur angulon de la kovrilo, de kiu i neeviteble forskuios, se iu movos la
libron.
20
3
Winston sonadis pri sia patrino.
Verajne li estis, li pensis, eble dek- a dekunujaraa, kiam lia
patrino malaperis. i estis alta, statueca, iom silenta virino, kun
malrapida moviado kaj glore hela hararo. Sian patron li memoris pli
malklare, kiel malhelan kaj maldikan, iam vestitan per bonordaj
malhelaj vestaoj (Winston precipe memoris la tre maldikajn
plandumojn de la uoj de sia patro) kaj uzis okulvitrojn. La du gepatroj
evidente estis malaperigitaj dum unu el la du grandaj Purigoj, dum la
kvindekaj jaroj.
Tiumomente lia patrino sidis en iu loko tre sube de li, kun lia pli
juna fratineto en siaj brakoj. Li tute ne memoris sian fratinon, escepte
kiel etan, feblan bebon, iam silentan, kun grandaj, gvatantaj okuloj.
Amba rigardadis supren al li. Ili iam estis en iu subtera loko la
fundo de puto, ekzemple, a tre profunda tombo sed temis pri loko
kiu, jam multe sub li, mem moviis suben. Ili estis en la efkajuto de
mergianta ipo, suprenrigardante al li tra la malhelianta akvo.
Ankora estis aero en la kajuto, ili ankora povis vidi lin kaj li ilin, sed
tutdume ili descendis, descendis en la verdan akvon, kiu post plia
momento nepre por eterne kaos ilin. Li mem estis ekstere en la lumo
kaj la aero, dum ili estis suataj en la morton, kaj ili estis malsupre ar li
estis supre. Li sciis tion, kaj ili sciis tion, kaj li povis vidi la scion en iliaj
vizaoj. Nek en iliaj vizaoj, nek en iliaj koroj, estis riproo, nur la scio
ke ili devos morti por ke li restu vivanta, kaj ke tio estas parto de la
neevitebla ordo de io.
Li ne povis memori kio okazis, sed li sciis, en sia sono, ke iel la
vivoj de liaj patrino kaj fratino estis oferitaj por lia vivo. Estis unu el tiuj
sonoj kiuj, kvankam ili konservas sian karakterizan sonoscenaron,
estas darigo de onia intelekta vivo, kaj en kiuj oni konsciias pri faktoj
kaj ideoj kiuj ankora ajnas novaj kaj valoroj post la vekio. Kio nun
ekimpresis Winstonon, estis ke la morto de lia patrino, anta preska
tridek jaroj, estis tragika kaj morna, la maniero ne plu ebla. La
tragedio, li perceptis, apartenis al la antikva epoko, al epoko kiam
ankora ekzistis privateco, amo, kaj amikeco, kaj kiam la familianoj
subtenis unu la alian, sen la bezono scii kial. La memoro pri lia patrino
iris lian koron, ar i mortis amante lin, kiam li estis tro juna kaj
egoisma por ami in reciproke, kaj ar iel, li ne memoris kiel, i oferis
sin por koncepto pri lojaleco kiu estis privata kaj neanebla. Tiaoj, li
21
sciis, ne povas okazi nun. Nuntempe estas timo, malamo, kaj doloro,
sed nenia digna emocio, neniaj profundaj a kompleksaj malojoj. ion
i li ajne vidis en la grandaj okuloj de siaj patrino kaj fratino,
rigardantaj lin supren tra la verda akvo, centojn da metroj profundae
kaj ankora sinkante.
Subite li staris sur mallonga resaltema gazono, dum somera
vespero, kiam la malrektaj radioj de la suno orumadis la teron. La
pejzao kiun li rigardis reokazis tiom ofte en liaj sonoj, ke li neniam
estis tute certa u a ne li efektive vidis in en la reala mondo. En siaj
vekaj pensoj li nomis in la Ora Lando. i estis malnova, kuniklo-
mordita patokampo, kun piedirejo vaganta trans in, kaj talpejoj tie kaj
tie. En la malglata heo sur la kontraa anko de la kampo, la branoj
de la ulmoj nun balanciadis tre malrapide pro la venteto, iliaj folioj
dense kiel la hararo de virino apena movietis. Ie proksime, nevideble,
estis klara malrapide uanta rojo, kie leciskoj nais en la lagetoj sub la
salikoj.
La knabino kun la malhela hararo maris cele ilin tra la kampo. Kun
kio ajnis unusola gesto, i detiris siajn vestojn, kaj senestime
apudenetis ilin. ia korpo estis blanka kaj glata, sed i ne vekis
amoremon en li, efektive li apena rigardis in. Kio superis lin,
tiumomente, estis admiro pri la gesto kun kiu i apudenetis siajn
vestojn. Per siaj gracio kaj senzorgemo, i ajnis asimili tutan kulturon,
tutan pensosistemon, kvaza Granda Frato kaj la Partio kaj la
Penspolico estas iuj foreteblaj per sola glora movio de la brako.
Anka tio estis gesto apartenanta al la antikva epoko. Winston vekiis
kun la vorto ekspiro sur siaj lipoj.
La teleekrano sonigis orelonrompantan fajfon, kiu daris samnote
dum tridek sekundoj. Estis nulo sep dekkvin, la ellitio-horo por
laborantoj en ocejoj. Winston perforte tiris sian korpon el la lito
nudan, ar membro de la Ekstera Partio ricevis nur 3000 vesto-
kuponojn iujare, kaj piamo kostis 600 kaj prenis iom ifonan
subemizon, kaj kuloton, kiuj kuis etendite sur seo. La Fizikaj Ektiroj
komencios post tri minutoj. La sekvan momenton lin klinigis violenta
spasmo de tusado, kiu preska iam tras lin balda post la vekio. i
malplenigis liajn pulmojn tiom, ke li povis komenci respiradi nur per
kuio sur la dorso, kaj serio de rapidaj ekspiregoj. Liaj vejnoj estis
velintaj pro la tusegado, kaj la varika ulcero komencis juki.
Grupo tridek-is-kvardekjaraa! kriis penetranta virina voo.
Grupo tridek-is-kvardekjaraa! Prenu lokon, mi petas. Tridek-is-
22
kvardekjaruloj!
Winston ekstaris atente anta la teleekrano, sur kiu jam aperis la
bildo de iom junaspekta virino, maldika sed muskoloplena, vestita per
tuniko kaj gimnastikouoj.
Brakoj eksitaj kaj streitaj! i elvokis. Sekvu mian ritmon. Unu,
du, tri, kvar! Unu, du, tri, kvar! Ek, kamaradoj, vigliu! Unu, du, tri,
kvar! Unu, du, tri, kvar!
La doloro de la tusada spasmo ne plene pelis el la menso de
Winston la impreson faritan de lia sono, kaj la ritmaj movoj de la
ekzerco reokazigis in iomete. Dum li mekanike etis siajn brakojn tien
kaj reen, havante sur la vizao la mienon de serioza u,o kiun oni
opiniis konvena dum la Fizikaj Ektiroj, li penegis retropensi la vojon en
la obskuran periodon de la frua infaneco. Estis eksterordinare malfacile.
Preter la malfruaj kvindekaj jaroj, io fadis. Kiam ne ekzistas eksteraj
registroj kiujn oni povas ekzameni, e la skizo de la propra vivo perdas
sian akrecon. Oni memoras gigantajn eventojn, kiuj tre verajne neniam
okazis; oni memoras la detalojn de incidentoj, sen kapablo kapti ilian
etoson; kaj estas longaj senenhavaj periodoj, el kiuj oni memoras
nenion. io estis malsama tiam. E la nomoj de la landoj, kaj ilia formo
sur la mapo, estis malsamaj. Flugkampo Unu, ekzemple, ne estis tiel
nomata dum tiuj tagoj: i nomiis Anglio a Britio; kvankam Londono
iam nomiis Londono, pri tio li estis preska certa.
Winston ne povis kun certeco memori tempon kiam lia lando ne
militadis, sed estis klare ke estis iom longa intervalo de paco dum lia
infaneco, ar unu el liaj plej fruaj memoroj temis pri aeratako, kiu ajne
plene surprizis iujn tie. Eble tiu estis la tempo kiam la atombombo
falis sur Colchesteron. Li ne memoris la aeratakon mem, sed li ja
memoris la manon de sia patro, kiu tenis lian rme, dum ili rapidis
malsupren, malsupren, malsupren, en iun lokon tre profunde en la
teron, irkaen kaj irkaen la spirala tuparo, kiu sonais sub liaj
piedoj kaj kiu ne tiom lacigis liajn krurojn, ke li komencis ploretadi,
kaj ili devis halti kaj ripozi. Lia patrino, la sia malrapida, revema
maniero, sekvis tre longe malanta ili. i portis lian beban fratinon
a eble i portis nur aron da lankovriloj: li ne estis certa u a ne lia
fratino jam estis naskita. Fine ili trovis sin en bruplena, ege okupata
loko kiu, li komprenis, estis stacio de la subtera fervojo.
Homoj sidadis sur la tuta tonpavimita planko, kaj aliaj homoj,
dense kunpuite, sidis sur metalaj litobenkoj, unu super alia. Winston
kaj liaj patrino kaj patro trovis por si lokon sur la planko, kaj proksime
23
al ili maljunaj viro kaj virino sidis ank-al-anke sur benko. La maljuna
viro surhavis bonan malhelan kompleton, kaj nigran apon el tofo, kiu
estis malantaen puita sur tre blanka hararo: lia vizao estis skarlata,
kaj liaj okuloj estis bluaj kaj plenaj de larmoj. Li odoregis pro ino. i
ajnis eliri lian haton anstata vito, kaj oni povus imagi ke la larmoj
uantaj el liaj okuloj estis nemiksita ino. Sed kvankam iomete ebria,
anka li suferis pro iu malojo, kiu estis atentika kaj netolerebla. La
sia infana maniero Winston komprenis ke io terura, io neniel
pardonebla, kaj neniel riparebla, us okazis. Anka ajnis al li ke li scias
precize kio. Iu amata de la maljunulo malgranda pralino, eble
estis mortigita. Ripete diradis la maljunulo iun ioman minuton:
Ni ne estu dintaj ilin. Mi diris tion, Panjo, u ne? Tio rezultis ar
ni dis ilin. Mi diris tion jam dekomence. Ni ne estu dintaj tiujn
ulojn.
Sed kiujn ulojn ili ne estu dintaj, Winston ne povis nun memori.
Ekde proksimume tiam, militado daris efektive tute
neinterrompite, kvankam, la preciza analizo, ne estis iam la sama
milito. Dum pluraj monatoj en lia infaneco okazis konfuzita batalado
sur la stratoj en Londono mem; kelkajn partojn de tio li tutklare
memoris. Sed trovi la liniojn de la historio de la tuta periodo, povi diri
kiu batalis kontra kiu, je iu specifa momento, estus tute neeble, ar
neniu skribita registro, kaj neniu parolita vorto, iam aludis al alia
alianco ol la nunekzistanta. Nunmomente, ekzemple, en 1984 (se
efektive estas 1984), Oceanio militas kontra Erazio, kaj alianciis kun
Orientazio. En neniu diro, nek publika nek privata, oni iam konfesas ke
la tri potencoj iam estis malsimile grupigitaj. Efektive, kiel Winston
sciis bone, anta nur kvar jaroj Oceanio militadis kontra Orientazio,
kaj alianciis kun Erazio. Sed tio estis nur peco da kaenda scio, kiun li
hazarde havis ar lia memoro ne estis kontentige regata. Ociale la
ano de alianancoj neniam okazis. Oceanio militas kontra Erazio:
konsekvence Oceanio jam de iam militadas kontra Erazio. La
aktuala malamiko iam reprezentas absolutan malbonon, kaj
konsekvence neniu ajn estinta a estonta aliancio kun li estus ebla.
Plej timige, li jam la dekmilan fojon pensis. dum li devigis siajn
ultrojn dolorege retroiri (kun la manoj sur la koksoj, oni giras la
subtalian parton de la korpo; ekzerco kiu, ladire. estas bona por la
dorsomuskoloj) plej timige estis ke eble tio estas tute vera. Se la
Partio povas pui sian manon en la pasintecon kaj diri pri iu a alia
evento ke i neniam okazis u tio, certe, ne estas pli timiga ol nuraj
24
torturo kaj morto?
La Partio diris ke Oceanio neniam estis aliancano kun Erazio. Li,
Winston Smith, sciis ke Oceanio estis aliancano kun Erazio anta e
nur tri jaroj. Sed kie ekzistas tiu scio? Nur en lia propra konscio, kiu
neeviteble balda neniios. Kaj se iuj aliaj akceptas la mensogon
trudatan de la Partio se iuj registroj konsentas pri tiu aserto do la
mensogo farias parto de la historio kaj farias vero. Kiu regas la
estintecon, tekstas slogano de la Partio, tiu regas la estontecon: kiu
regas la estantecon, tiu regas la estintecon. Tamen la estinteco,
kvankam en sia naturo anebla, neniam estis anita. Kio ajn estas vera
nun, jam de iam, kaj is iam, estas vera. Estis tute simple. Oni nur
bezonas senhalte venki la propran memoron. Regi la realon, oni nomis
in: la la Novparolo, duoblapenso.
Staru senstree! akre krietis la instruantino, iomete pli mildavoe.
Winston lasis siajn brakojn apudii al liaj ankoj, kaj malrapide
replenigis siajn pulmojn per aero. Lia menso forglitis en la mondon de
duoblapenso. Scii, sed ne scii; konscii ke oni plene diras la veron, dum
oni tre zorge diras kompleksajn mensogojn; samtempe kredi du
opiniojn sinkontradirajn, sciante ke ili estas sinkontradiraj, tamen
kredante amba; uzi la logikon kontra la logiko; malakcepti la
moralecon dum oni pretendas moralecon; kredi ke la demokratio estas
malebla, kaj anka ke la Partio estas la gardanto de la demokratio;
forgesi tion kion oni devas forgesi, sed poste rememori in je la
momento kiam i estas bezona, kaj tuj reforgesi in: kaj, plej gravege,
uzi la saman procedon por tiu procedo mem. Tio estis la plejkompleta
subtileco: konscie malkonsciii, kaj poste, denove, remalkonsciii pri la
hipnotio kiun oni us faris en si. E por kompreni la vorton
duoblapenso, oni devis uzi duoblapenson.
La instruantino realertigis ilin. Nun ni trovu kiuj el ni povas tui
niajn piedngrojn! i diris entuziasme. Rekte de la koksoj, mi petas,
kamaradoj. Unu-du! Unu-du!
Winston abomenis tiun ekzercon, kiu sendis akrajn dolorojn ekde
liaj kalkanoj is liaj gluteo,j kaj ofte ne okazigis novan tusospasmon.
La duone plaa kvalito foriris el lia meditado. La estinteco, li meditis,
ne nur estis anita; i vere estis detruita. ar kiel oni povas pruvi e la
plej evidentan fakton, kiam ekzistas neniu registro de i, ekster onia
propra memoro? Li strebis memori en kiu jaro li unue adis mencion
pri Granda Frato. Li kredis ke sendube estis iam dum la sesdekaj jaroj,
sed estis maleble esti certa. En la Partihistorioj, kompreneble, Granda
25
Frato rolis kiel la estro kaj gardanto de la Revolucio ekde iaj plej fruaj
tagoj. Liaj kuraaj agoj estis iom post iom retropuitaj en la tempon, is
ili jam etendias en la fabelan mondon de la kvardekaj kaj la tridekaj
jaroj, kiam la kapitalistoj, portante siajn strangajn cilindrajn apelojn,
ankora veturadis tra la stratoj de Londono en grandaj brilantaj
atomobiloj, a perevale tirataj kaleoj kun vitraj ankoj. Ne eblis scii
kiom el tiu legendo estis vera, kaj kiom estis elpensita. Winston ne
povis e memori je kiu dato la Partio mem ekestiis. Li kredis ne esti
adinta la vorton Angsoco anta 1960; sed estis eble ke en sia
Oldparola formo t.e., Angla Socialismo i estis kutima antae.
io fadis en nebulon. Kelkfoje, estis vere, oni povis identigi neneeblan
mensogon. Ne estis vere, ekzemple, kvankam oni iam pretendis tion
en la historilibroj de la Partio, ke la Partio inventis la aviadilojn. Li
memoris aviadilojn ek de sia plej frua infaneco. Sed oni povis pruvi
nenion. Neniam ekzistis pruvatestoj. Nur unufoje dum sia vivo li tenis
en siaj manoj neneeblan dokumentitan pruvon pri la falsado de historia
fakto. Kaj tiuokaze
Smith! kriegis la megera voo el la teleekrano. 6079 Smith W.!
Jes, vi! Fleksu vin pli suben, mi petas. Vi ne vere penas. Pli suben, mi
petas! Nun estas pli bone kamarado. Nun staru senstree, la tuta grupo,
kaj rigardu min.
Subita varmega vito ekkovris la tutan korpon de Winston. Lia
vizao restis tute nekomprenebla. Neniam montru konsternion!
Neniuam montru rankoron! Sola movetio de la okuloj povus perdi
onin. Li staris rigardante, dum la instruantino levis siajn brakojn super
sian kapon kaj oni ne povus diri ke gracie, sed rimarkinde precize kaj
eke eksis sin kaj metis la unuan artikon de siaj ngroj sub siajn
piedngrojn.
Tiel, kamaradoj! Mi volas vidi vin fari la ekzercon tiel. Denove
rigardu min. Mi estas trideknajaraa kaj mi naskis kvar infanojn. Nun,
rigardu. i denove klinis sin. Vi vidas ke miaj genuoj ne estas eksitaj.
Vi iuj povas fari tion, se vi nur volas, i pludiris, dum i rektigis sin.
iu persono ne pli aa ol kvardek kvin jaroj nepre kapablas tui siajn
piedngrojn. Ni ne iuj havas la privilegion batali en la militofronto,
sed ni iuj almena povas resti fortikaj. Memoru niajn knabojn sur la
Malabara fronto! Kaj la velistojn en la Flosantaj Fortikaoj! Nur pensu
pri kion ili devas toleri. Nun provu denove. Estas pli bone, kamarado,
estas nun multe pli bone, i pludiris kuraige, dum Winston, farinte
violentan sinpuon, sukcesis tui siajn piedngrojn kun la genuoj
26
neeksitaj, la unuan fojon dum pluraj jaroj.
27
4
Kun profunda, nekonscia suspiro, kiun ne povis evitigi e la
proksimeco de la teleekrano, kiam la laboro de la tago komenciis,
Winston altiris la parolskribilon, forblovis la polvon de ia buparto, kaj
metis siajn okulvitrojn sur sin. Post tio li malrulis kaj kunvinktis kvar
malgrandajn paperajn cilindrojn, kiuj jam falis el la pnemata tubo sur
la dekstran parton de lia skribotablo.
En la muroj de la elo estis tri aperturoj. Dekstre de la parolskribilo
estis malgranda pnemata tubo por skribitaj mesaoj; maldekstre, estis
pli granda, por urnaloj; kaj en la ankmuro, facile atingebla de la brako
de Winston, estis granda oblonga truo protektatan de dratkrado. Tio i
estis por eleti rubopaperon. Similaj truoj ekzistis miloble kaj
dekmiloble tra la tuta konstruao, ne nur en iu ambro, sed je nelongaj
intervaloj en iu koridoro. Ial oni erce nomis ilin memorotruoj. Kiam
oni sciis ke iu dokumento estas detruota, a e kiam oni vidis eron da
senutila papero ie kuantan, estis atomata ago levi la kovrilon de la
plej proksima memorotruo kaj enfaligi in, post tio i estis forblovita de
uo de varma aero en la enormajn fornojn, kiuj estis kaitaj ie en la
forforejoj de la konstruao.
Winston ekzamenis la kvar paperslipojn kiujn li estis malrulintaj.
iu surhavis mesaon nur unu-du liniojn longan, verkitan per la
mallongiga argono ne vera Novparolo, sed konsistanta plejparte el
Novparolaj vortoj uzata en la Ministrejo por internaj komunikaoj. Ili
diris:
tempo 17.3.84 gf prelego misraportita afriko ustigu
tempo 19.12.83 antadiroj 3 jp 4a kvarono 83 preseraroj ustigu
aktuala eldono
tempo 14.2.84 minibundo miscitita okolado ustigu
tempo 8.12.83 raporto gf tagordono duobleplusmalbona ref
malpersonojn reverku plene sorsub antaarkivigo
Kun neforta sento de kontento, Winston apudenmetis la kvaran
mesaon. i estis detaloplena kaj gravega tasko, kaj estos plej bone
trakti in laste. La aliaj tri estas rutinaoj, kvankam la dua verajne
necesigos iom da teda trasero de listoj de kalkuloj.
Winston ciferumis antaaj numeroj sur la teleekrano, kaj petis la
koncernajn numerojn de La Tempoj, kiuj glitis el la pnemata tubo post
nur kelkaj minutoj da atendado. La mesaoj kiujn li estis ricevinta temis
28
pri artikoloj a novaraportoj, en kiuj oni ial opiniis ke necesas fari
anojn, a, la la ociala frazo, ustigon. Ekzemple, la La Tempoj de
la deksepa de marto, Granda Frato, en sia prelego dum la antaa tago,
antadiris ke la Sudhindia fronto restos kvieta, sed ke Erazia ofensivo
balda komencios en Norda Afriko. Tamen, efektive, la Erazia
efkomandantaro komencis sian ofensivon en Suda Hindio, kaj ne tuis
Nordan Afrikon. Tial, necesis reverki alineon en la prelego de Granda
Frato, tiel ke montrios ke li antadiris la efektivan eventon. Ankae, La
Tempoj de la deknaa de decembro publikigis la ocialajn prognozojn
pri la produktado de diversaj specoj de konsumeblaj varoj dum la kvara
kvarono de 1983, kiu anka estis la sesa kvarono de la Naa Trijara
Plano. La numero hodiaa enhavis raporton pri la efektiva produktado,
per kio montriis ke iu el la prognozoj estis grave erara. La tasko de
Winston estis ustigi la originalajn kalkulojn, tiel ke ili identas kun la
postaj. Rilate al la tra mesao, i temis pri tre simpla eraro ustigebla
per nur kelkaj minutoj da laboro. Anta tre mallonge, en februaro, la
Ministrejo de la Abundo promesis (neaneble certigas diris la
ocialaj vortoj) ke ne okazos reduktio de la okoladoporciumo dum
1984. Efektive, kiel sciis Winston, la okoladoporciumo reduktios de
tridek gramoj is dudek, je la no de la aktuala semajno. Nur necesis
anstataigi la originalan promeson per averto ke, verajne, necesos
redukti la porciumon iam en aprilo.
Tuj post sia pritrakto de iu el tiuj mesaoj, Winston vinktis siajn
parolskribitajn korektojn al la koncerna numero de La Tempoj, kaj puis
ilin en la pnematan tubon. Post tio, per movio kiu estis kiel eble plej
nekonscia, li is la originalan mesaon, kaj iujn notojn kiujn li mem
estis farinta, kaj faligis ilin en la memorotruon por ke la amoj voru
ilin.
Li ne sciis detale kio okazis en la nevidata labirinto, al kiu kondukis
la pnemataj tuboj, sed li ja sciis enerale. Tuj post la kolektado kaj
ordigado de iuj korektoj necesaj por iu specifa numero de La Tempoj,
tiu numero estis represita; la originala ekzemplero estis detruita, kaj oni
enarkivigis la korektitan numeron, por anstatai in. Tiu procedo de
konstanta anado estis aplikata ne nur al urnaloj, sed al libroj,
periodaoj, pametoj, aoj, ugfolioj, lmoj, sonbendoj, ercbildoj,
fotoj al iu speco de literaturo a dokumento kiu povus iel havi ian
politikan a ideologian gravon. Tagon post tago, kaj preska minuton
post minuto, la pasinteco estis isdatigata. Tiel iu antadiro farita de la
Partio estas, per dokumentoj, pruveble usta, kaj neniu novainformeto,
29
nek opiniesprimo, kiu koniktis kun la aktualaj bezonoj, iam estis
permesata resti registrita. La tuta historio estis palimpsesto, pergrate
purigata kaj reskribata precize tiel ofte kiel necesis. Neniukaze estus
eble, post tiu ago, pruvi ke oni falsis in. La plej granda fako de la
Departemento de Arkivoj, multe pli granda ol tiu en kiu laboris
Winston, konsistis nure el personoj kies tasko estis trovi kaj kolektadi
iujn ekzemplerojn de libroj, urnaloj, kaj aliaj dokumentoj, kiuj estis
anstataigitaj kaj do detruendaj. Numero de La Tempoj kiu estis, pro
anioj en la politika aliancio, a pro eraraj antadiroj deklaritaj de
Granda Frato, reverkita dekduon da fotoj, ankora havis en la Arkivoj la
originalan daton, kaj neniu alia ekzemplero ekzistis por kontradiri in.
Libroj, anka, estis reprenitaj kaj reverkitaj fojon post fojo, kaj ili estis
neeviteble reeldonitaj tute sen konfeso ke iu ajn ano estis farita. E la
skribitaj instrukcioj kiujn Winston ricevis, kaj kiujn li senvarie detruigis
tuj post la pritrakto, neniam deklaris a suspektigis ke falsado estas
farenda: iam temis pri fuoj, eraroj, miskompostaoj, a miscitoj, kiujn
necesas ustigi por gardi la veron.
Sed, efektive, li pensis dum li reverkis la kalkulojn de la Ministrejo
de la Abundo, ja ne estis e falsado. Temis nur pri la anstataigo de unu
sensencao per alia. La plejparto de la tekstoj pri kiuj oni traktas, tute
ne rilatas al io ajn en la reala mondo, e ne tia rilato kiu ekzistas en
klara mensogo. La statistikaoj estis egale fantaziaj en sia originala
versio, kiel en la ustigita versio. Tre ofte estis postulate ke oni mem
elpensu ilin. Ekzemple, la antadiro de la Ministrejo de la Abundo
taksis la produktadon de botoj dum la jarkvarono kiel cent-kaj-kvardek-
kvin-milionojn da paroj. Oni deklaris ke la vera produktado estis sesdek
du milionoj. Tamen Winston, reverkante la antadiron, reduktis la
nombron al kvindek sep milionoj, por ke oni povu, kiel kutime,
pretendi ke la kvoto estis superplenumita. iukaze, sesdek du milionoj
ne estis pli proksima al la vero ol kvindek sep milionoj, nek ol cent-kaj-
kvardek-kvin-milionoj. Tre verajne neniom da botoj estis produktitaj.
E pli verajne, neniu sciis kiom estis produktitaj, kaj al neniu gravis.
Oni sciis nur ke dum iu jarkvarono astronomiaj nombroj da botoj estis
produktitaj, surpapere, kvankam eble duono de la loantaro de Oceanio
devis resti nudpieda. Kaj same estis pri iu speco de registrita fakto,
granda a malgranda. io fadis en ombromondon, en kiu, ne, e la
jardato fariis necerta.
Winston ekrigardis trans la koridoron. En la kontraa elo
alianke, malgranda, precizaspekta, malhelmentona viro nomata
30
Tillotson senpaze laboradis, tenante falditan urnalon sur sia genuo,
kaj sian buon tre proksima al la parolilo de la parolskribilo. Li mienis
kiel persono penanta teni sian paroladon sekreta inter li kaj la
teleekrano. Li suprenrigardis, kaj liaj okulvitroj malamikeme ekfulmis
direkte al Winston.
Winston apena konis Tillotsonon, kaj tute ne sciis kian laboron li
faras. Homoj en la Departemento de Arkivoj ne vere diskutis siajn
taskojn. En la longa, senfenestra halo, kun ia duobla vico de eloj kaj
ia senna susurado de folioj kaj zumado de vooj murmurantaj en
parolskribilojn, estis plena dekduo da homoj kies nomojn Winston e
ne sciis, kvankam li iutage vidis ilin hastadi tien kaj reen en la
koridoroj, a gestadi dum la Du Minutoj da Malamo. Li sciis ke en la
elo apud la lia, la malgranda virino kun la sablokolora hararo laboradis
tagon post tago, simple trovante kaj eliminante el la presaaro la
nomojn de personoj kiuj estis vaporigitaj, kaj tial ociale estis neniam
ekzistintaj. Tiu tasko estis iomete konvena, ar ia propra edzo estis
vaporigita anta kelketo da jaroj. Kaj nemultajn elojn for, milda,
seneka, revemulo nomata Ampleforth, kun tre haroplenaj oreloj, kaj
miriga talento prilabori rimojn kaj metrikon, estis okupata per la
produktado de misvortigitaj versioj denitivaj tekstoj, ociale de
poemoj kiuj estis fariintaj ideologie ofendaj, sed ial ajn devis resti en la
antologioj. Kaj io i, kun sia kvindek-umo da laboristoj, estis nur unu
subsekcio, kvaza unusola elo, en la giganta kompleksao nomata la
Departmento de Arkivoj.
Pretere, supre, malsupre, estis aliaj svarmoj da laboristoj okupataj
pri neimageble multaj taskoj. Estis la gigantaj presejoj kun siaj
subredaktoroj, siaj tipograekspertoj, kaj siaj komplike ekipitaj studioj
por falsi fotojn. Estis la teleprogramo-sekcio kun siaj inenieroj, siaj
produktistoj, kaj siaj teamoj de aktoroj speciale elektitaj pro sia lerto
imiti voojn. Estis la armeoj da referenc-laboristoj, kies tasko simple
estis fari listojn de libroj kaj periodaoj kiujn necesas rekolekti. Estis la
vastaj tenejoj kie oni gardas la korektitajn dokumentojn, kaj la kaitaj
fornoj kie la originalaj ekzempleroj estas detruataj. Kaj ie, tute
anomime, estis la direktantaj cerboj kiuj kunordigas la tutan laboron,
kaj deklaras la politikon kiu necesigas ke tiu fragmento de la pasinteco
estu konservata, alia fragmento falsita, kaj ankora alia malekzistigita.
Kaj la Departemento de Arkivoj ja estis mem nur unu brano de la
Ministrejo de la Vero, kies efa tasko ne estis rekonstrui la pasintecon,
sed provizi al la civitanoj de Oceanio urnalojn, lmojn, lernolibrojn,
31
teleekranajn programojn, dramojn, romanojn kun ia konceptebla
speco de informo, instruo, a distro, de statuo is slogano, de lirika
poemo is biologia traktato, kaj de porinfana instrulibro pri literumado
is vortaro de Novparolo. Kaj la Ministrejo devis ne nur provizi la
multaspecajn bezonaojn de la Partio, sed anka ripeti la tutan
procedon je malpli alta nivelo por la tuta proletaro. Estis granda eno
da apartaj departementoj respondecaj pri proletaj literaturo, muziko,
dramo, kaj enerala distrado. Tie produktiis rubnivelaj urnaloj, en kiuj
estis preska nenio pli ol sportoj, krimoj kaj astrologio; sensaciaj
kvincendaj romanetoj; lmoj plenplenaj de amorado; kaj sentimentalaj
kantoj tute komponataj mekanike per speciala speco de kalejdoskopo
nomata versigilo. E estis tuta subsekcio Pornoseko estis ia
Novparola titolo kiu okupis sin per la produktado de la plej malalta
speco de pornograo, dissendata en sigelitaj pakaoj, kaj kiun rajtas
spekti neniu Partiano, escepte de la prilaborantoj de la verko.
Tri mesaoj estis glitintaj el la pnemata tubo, dum Winston
laboris, sed ili estis simplaoj, kaj li nprilaboris ilin anta ol lin
interrompis la Du Minutoj da Malamo. Kiam la Malamo estis nita, li
reiris al sia elo, prenis la Vortaron de Novparolo de la breto,
ankenovis la parolskribilon, purigis siajn okulvitrojn, kaj dediis sin al
la efa tasko de la mateno.
La plej granda plezuro en la vivo de Winston estis lia laboro.
Plejparte i estis tede rutina, sed inkluzivitaj en i estis anka taskoj
tiom malfacilaj kaj detaloplenaj, ke oni povus perdi sin en ili, kiom en la
profundaoj de matematika problemo delikataj falsadoj, por kiuj
gvidas la laboranton nur i ties scio pri la principoj de Angsoco, kaj
kompreno pri kion volas aperigi la Partio. Winston estis tre lerta pri tia
laborado. Kelkfoje e estis kondata al li la ustigo de la efartikoloj de
La Tempoj, kiuj estis verkitaj tute en Novparolo. Li malrulis la mesaon
kiun li pli frue ankenmetis. i diris:
tempo 8.12.83 raporto gf tagordono duobleplusmalbona ref
malpersonojn reverku plene sorsub antaarkivigo
En Oldparolo (t.e. norma Angla lingvo) tio estus tradukebla:
La raporto pri la Tagordono donita de Granda Frato, en La Tempoj de
la 3a de decembro 1982, estas ege malkontentiga kaj mencias
neekzistantajn personojn. Plene reverku in, kaj sendu vian malneton al pli
alta atoritatulo, por kontrolo anta ol enarkivigi in.
Winston tralegis la ofendan artikolon. ajnis ke la Tagordono de
Granda Frato estis plejparte dediita al ladado pri la laboro de
32
organizo nomata FFCC, kiu provizis cigaredojn kaj aliajn komfortilojn
al la velistoj en la Flosantaj Fortikaoj. Certa Kamarado Withers, elstara
ano de la Interna Patio, estis aparte specife menciita, kaj al li estis
donita honoro, la Ordeno de Elstara Merito, Dua Klaso.
Tri monatojn poste, FFCC estis subite nuligita, sen eksplikoj. Oni
povis supozi ke Withers kaj liaj kunuloj nun estas malfavorataj, sed estis
neniu raporto pri la afero en la urnalaro, nek sur la teleekrano. Tio
estis natura, ar estis malkutime fari tribunalan proceson kontra
politikaj ofendintoj, nek e publikan malaprobon. La grandaj Purigoj,
kiuj rilatis al miloj da homoj, kun publikaj tribunalprocesoj kontra
perduloj kaj penskrimuloj, kiuj humile konfesis siajn krimojn kaj poste
estis ekzekutitaj, estis specialaj spektakloj okazantaj ne pli ofte ol
unufoje dum kelkaj jaroj. Pli kutime, personoj kiujn tras la malplezuro
de la Partio simple malaperis, kaj oni neniam denove adis pri ili. Oni
neniam e scietis pri kio fariis el ili. Kelkokaze ili eble e ne estis
mortintaj. Eble tridek personoj persone konataj de Winston, plus liaj
gepatroj, malaperis iam.
Winston frotis sian nazon milde per paperligilo. En la
transkoridora elo Kamarado Tillotson ankora klinis sin super sia
parolskribilo. Li levis la kapon dum momento: denove la malama
ekbrilo de okulvitroj. Winston demandis al si u Kamarado Tillitson
anka prilaboras precize la saman taskon. Estis tute eble. Tiel delikata
tasko neniam estus kondita al nur unusola persono: alianke, doni in
al komitato signifus malkae konfesi ke oni falsas ion.Verajne, is dek
du personoj nun prilaboradas rivalajn versiojn de kion vere diris
Granda Frato. Kaj balda iu mastrocerbulo en la Interna Partio selektos
iun version a alian, reredaktos in, kaj ekkomencos la necesan
kompleksan procedon interreferencadi in, kaj post tio la elektita
mensogo eniros la poriaman registron, kaj farios la vero.
Winston ne sciis kial Withers malfavoriis. Eble pro korupteco a
pro malkompetento. Eble Granda Frato simple mankigis al si tro
popularan subulon. Eble oni suspektis herezajn tendencojn en Withers,
a en iu proksima al li. A eble efektive, plej verajne la evento
okazis simple ar purigoj kaj vaporigoj estas necesa parto de la
mekanismo de regado. La sola vera spuro estis la vortoj ref
malpersonojn, kiuj indikis ke Withers jam estas morta. Oni ne povus
iam tutcerte supozi tion, post la arestio de homoj. Kelkfoje ili estis
liberigitaj, kaj permesitaj resti liberaj dum e unu a du jaroj, anta
ekzekutio. Tre neofte iu persono, kiun oni supozis jam de longe morta,
33
fantome ekreaperis e iu publika procedo, kie li kulpigis centojn da aliaj
personoj per sia atestado, anta ol ekremalaperi, ifoje por iam.
Tamen, Withers jam estis malpersono. Li ne ekzistis: li neniam ekzistis.
Winston decidis ke ne suus simple inversigi la tendencon de la
prelego de Granda Frato. Estus pli bone doni al i temon tute sen rilato
al ia origina temo.
Li povus ani la prelegon en la kutiman kondamnon je perduloj
kaj penskrimuloj, sed tio estus iomete tro travidebla. Kaj inventi venkon
e la fronto, a iun triumfan superproduktadon dum la Naa Trijara
Plano, eble tro komplikigus la registrojn. Bezona estis io pure fantazia.
Subite eniris lian menson, kvaza tutpreta, la bildo de certa Kamarado
Ogilvy, kiu mortis dum batalo, anta nelonge, en heroaj cirkonstancoj.
Kelkfoje Granda Frato dediis sian Tagordonon al memorigo pri iu
humila ordinara Partiano, kies vivon kaj morton li substrekis kiel
ekzemplon sekvindan. Kompreneble Kamarado Ogilvy ne ekzistis, sed
kelkaj presitaj linioj kaj kelkaj falsitaj fotoj balda ekzistigus lin.
Winston pensis dum momento, kaj poste altiris la parolskribilon,
kaj komencis dikti la la familiara stilo de Granda Frato: stilo samtempe
militista kaj pedanta, kaj, pro emo fari demandojn kaj tuj respondi ilin
(Kiujn lecionojn ni lernas per i tiu fakto, kamaradoj? La lecionon
kiu estas anka unu el la fundamentaj principoj de Engsoco ke
ktp., ktp.), facile imitebla.
Kiam trijaraa, Kamarado Ogilvy malakceptis iujn ludilojn.
escepte de tamburo, mitraleto, kaj modelo de helikoptero. Sesjaraa
frua je unu jaro, pro specifa modifo de la reguloj li membriis en la
Spionoj; najaraa, li fariis trupestro. Dekunujaraa, li denuncis sian
onklon al la Penspolico, subaskultinte konversacion, kiu al li ajnis
havi krimulajn tendencojn. Deksepjaraa, li fariis distrikta organizanto
de la Junulara Kontra-Seksa Ligo. Deknajaraa, li planis
mangrenadon, kiun ekutiligis la Ministrejo de la Paco, kaj kiu, je la
unua provo, mortigis tridek unu Eraziajn kaptitojn per unusola
eksplodo. Dudektrijaraa, li peresis batalante. Persekutate de
jetaviadiloj de la malamiko, dum li ugis super la Hinda Oceano kun
gravaj mesaoj, li pezigis sian korpon per sia mitralo, kaj saltis el la
helikoptero en profundan akvon, kun la mesaoj no, diris Granda
Frato, kiun ne eblas kontempli sen senti envion. Granda Frato aldonis
kelkajn komentojn pri la pureco kaj solcelemo de la vivo de Kamarado
Ovilgy. Li estis kontraalkoholisto kaj nefumanto, distris sin per nenio
escepte de horo iutage en gimnastikejo, kaj votis seksabstinon, ar li
34
kredis ke edzio kaj prizorgo je familio estas nekombineblaj kun
sindedio al servo dum dudek kvar horoj iutage. Lia sola
konversacitemo estis la principoj de Engsoco, lia sola vivcelo estis
konkeri la Erazian malamikon kaj malkaigi spionojn, sabotistojn,
penskrimulojn, kaj iajn perdulojn.
Winston debatis en si u doni al Kamarado Ogilvy la Ordenon de
Elstara Merito: ne, li decidis kontra tio, pro la multa interreferencado
kiun i necesigus.
Denove li rigardetis al sia rivalo en la kontraa elo. Iel, en si, li
sentis ke tutcerte Tillotson okupas sin per precize tiu sama tasko. Ne
eblis scii kies laboron oni ne akceptos, sed li sentis profundan
konvinkon ke i estos tiu de li mem. Kamarado Ogilvy, tute neimagita
anta horo, nun estis fakto. Li ekpensis ke estas kurioze, ke oni povas
krei mortintojn, sed ne vivantojn. Kamarado Ogilvy, kiu neniam ekzistis
dum la nuntempo, nun ekzistis dum la pasinta tempo, kaj post la
forgesio de la falsado, li ekzistos tute tiel atentike, kaj la la samaj
pruvoj, kiel Karolo la Granda a Julio Cezaro.
35
5
En la malaltplafona kantino, profunde sub la tersurfaco, la lunvico
malrapide movis sin antaen. La ambro jam estis tre plena, kaj surdige
bruplena. De la krado e la servotablo la vaporo de stufao eluis, kun
maldola metala odoro, kiu ne tute superis la odorojn de ino por la
Venko. e la kontraa anko de la ambro, estis malgranda
drinkvendejo, nura truo en la muro, kie ino aeteblis je dek cendoj por
granda trinko.
uste kiun mi seris, diris voo malanta la dorso de Winston.
Li turnis sin. Estis lia amiko Syme, kiu laboris en la Departemento
de Reserado. Eble amiko ne estis tute usta vorto. Nuntempe oni ne
havis amikojn, oni havis kamaradojn: sed la kunesto kun kelkaj
kamaradoj estis pli plaa ol kun aliaj. Syme estis lologo, specialisto pri
Novparolo. Efektive, li estis unu el la enorma teamo da ekspertoj nun
okupataj per la kompilado de la Dekunua Eldono de la Vortaro de
Novparolo. Li estis malgrandulo, malpli granda ol Winston, kun
malhela hararo, kaj grandaj elstaraj okuloj, samtempe mornaspektaj kaj
mokemaj, kiuj ajnis zorge traseri vian vizaon dum li parolis al vi.
Mi volis demandi al vi, u vi havas kelkajn razklingojn, li diris.
E ne unu! diris Winston, kun ia kulposenta rapido. Mi seris
ie. Ili ne plu ekzistas.
iu konstante petis razklingojn. Efektive, li gardis du neuzitajn
razklingojn, kiujn li volis teni kaitaj. Ili mankegis jam de monatoj. Je
iu momento estis io necesa, kiun la butikoj de la Partio ne kapablis
provizi. Kelkfoje temis pri butonoj, kelkfoje pri lano por ikado,
kelkfoje pri unuroj; nunmomente temis pri razklingoj. Oni povis akiri
ilin, se oni ja sukcesis akiri ilin, nur per pli-malpli kaa serado en la
libera merkato.
Mi uzas la saman klingon jam de ses semajnoj, li pludiris
mensoge.
La vico ekmovietis antaen. Dum ili haltis, li turnis sin, kaj denove
frontis Symen. iu el ili prenis grasmiritan metalan pleton, de stako e
la nao de la servotablo.
u vi iris rigardi la pendumadon de la kaptitoj, hiera? diris
Syme.
Mi tiam laboradis, diris Winston neinteresate. Mi supozas ke mi
vidos in per la lmoj.
Tre malkontentiga anstataao, diris Syme.
36
Liaj mokemaj okuloj traseris la vizaon de Winston. Mi konas
vin, la okuloj kvaza diris, mi travidas vin. Mi tute bone scias kial vi
ne iris rigardi la pendumion de tiuj kaptitoj. Intelektomaniere, Syme
estis venene ortodoksa. Li amis paroli, kun malagrable uoplena
kontentio, pri akakoj je malamikaj vilaoj per helikopteroj, kaj
procezoj, kaj konfesoj de penskrimuloj, la ekzekutoj en la keloj de la
Ministrejo de la Amo. Konversacii kun li grandparte konsistis el peno
formovi lian atenton for de tiaj temoj kaj, se eble, paroligi lin pri la
teknikaj aspektoj de Novparolo, pri kiu li estis kaj atoritata kaj
interesa. Winston ankenturnetis sian kapon, por eviti la ekzamenadon
faratan de tiuj grandaj malhelaj okuloj.
Estis bona pendumado, diris Syme memorante. La mia opinio,
oni deprenas la uon kiam oni kunligas iliajn piedojn. Al mi plaas vidi
ilian piedbatadon. Kaj plejuige estas, je la no, vidi la eletendion de la
lango, tute blua, helblua. Tiu detalo plej logas min.
Sekva, mi petas! kriis la prolo kun la blanka antavesto, kun la
erpilo.
Winston kaj Syme puis siajn pletojn sub la kradon. Sur iun estis
rapide metita la laregula luno metala pladeto da palru-griza
stufao, peco da pano, kubo da fromao, tasego da senlakta Kafo por la
Venko, kaj unu tablojdo de sakarino.
Estas tablo tie, sub tiu teleekrano, diris Syme. Ni prenu inon
dumvoje.
La inon oni donis al ili en sentenilaj ceramikaj tasoj. Ili
serpentumis trans la homoplenan ambron, kaj malpakis siajn pletojn
sur la metalkovrita tablo, de kiu unu angulo estis kovrita de ako da
stufao, aspekta likvao, kiu aspektis kvaza vomao. Winston prenis
sian tason da ino, pazis dummomente por kuraigi sin, kaj glutis la
olegustaon. Elpalpebruminte la larmojn el siaj okuloj, li ektrovis ke li
malsatas. Li komencis gluti kulerojn da stufao, kiu, en sia enerala
pladaao, havis kubojn da spongeca palruao, kiu verajne originis en
ia viando. Neniu el la paro parolis denove, is ili malplenigis siajn
pladetojn. e la tablo maldekstre de Winston, iomete malanta li, iu
paroladis rapide kaj senpaze, raka sonaro preska simila al la muo
de anaso, kiu trapenetris la eneralan bruegon de la ambro.
Kiel progresas la Vortaro? diris Winston, latigante sian voon
por superforti la bruon.
Malrapide, diris Syme. Mi prilaboras la adjektivojn. Estas
interesege.
37
Li regajiis tuj kiam Novparolo estis menciita. Li ankenpuis sian
pladeton, prenis sian pecon da pano per unu delikata mano, kaj sian
fromaon per la alia, kaj klinis sin trans la tablon por povi paroli sen
kriadi.
La Dekunua Eldono estas la denitiva eldono, li diris. Ni
npretigas la lingvon tia kia i estos, kiam neniu parolos alimaniere.
Kiam ni estos nintaj in, homoj kia vi devos tute denove relerni in. Vi
supozas, verajne, ke nia efa tasko estas inventi novajn vortojn. Neniel!
Ni detruas vortojn dekojn da ili, centojn da ili, iutage. Ni isoste
nudigas la lingvon. La Dekunua Eldono ne enhavos e unusolan vorton
kiu arkaikios anta la jaro 2050.
Li malsate mordis sian panon, kaj glutis kelkajn buplenojn, kaj
poste pluparolis kun ia pedanta pasio. Lia maldika malhela vizao
fariis vigla, liaj okuloj perdis sian mokeman esprimon, kaj fariis
preska revemaj.
Estas bele, detrui vortojn. Kompreneble la plej granda superuao
konsistas el verboj kaj adjektivoj, sed eblas eligi anka centojn da
substantivoj. Ne nur la sinonimojn; anka la antonimojn. Jes ja, kiel
eblus pravigi la ekziston de vorto kiu estas nur la malo de iu alia vorto?
Vorto jam entenas sian malon. Ekzemple, pensu pri bona. Se ekzistas
vorto kia bona, kial oni bezonus vorton kia mava? Malbona tutegale
bone suas pli bone, efektive, ar i estas preciza malo, dum la alia
ne estas tia. A, denove, se oni volas pli fortan version de bona, kiel
valoras havi grandan aron da malklaraj senutilaj vortoj kiaj superba kaj
splendida kaj iuj tiaj? Plusbona donas la signifon, a
duobleplusbona se oni volas e pli fortan esprimon. Kompreneble ni
jam uzas tiujn esprimojn, sed en la denitiva versio de Novparolo nenio
alia ekzistos. Fine, la tuta nocio de boneco kaj malboneco estos
esprimebla per nur ses vortoj efektive, ja nur unu vorto. u vi ne
vidas la belecon de tio, Winston? Kompreneble, tion elpensis Granda
Frato, li diris, kvaza post pripenso.
Ia senenhava fervoro dummomente briletis sur la vizao de
Winston. kiam la nomo Granda Frato estis menciita. Tamen Syme tuj
rimarkis certan mankon de entuziasmo.
Vi vere ne sue alte taksas Novparolon, Winston, li diris,
preska malfelie. E kiam vi verkas per i, vi ankora pensas per
Oldparolo. Mi legis kelkajn el la artikoletoj kiujn vi verkas por La
Tempoj fojfoje. Ili estas sue bonaj, sed ili estas nur tradukoj. En via
koro vi preferus konservi Oldparolon, kun ia granda malklareco kaj
38
iaj senutilaj nuancoj. Vi ne aprezas la belon de la detruio de vortoj.
u vi scias ke Novparolo estas la sola lingvo en la mondo kies
vortprovizo malgrandias iujare?
Kompreneble Winston ja sciis tion. Li ridetis, samideane, li esperis,
ar li ne dis sian parolon. Syme demordis plian fragmenton de la
malhelkolora pano, mais in nelonge, kaj darigis:
u vi ne komprenas ke la tuta celo de Novparolo estis mallarigi la
etendion de la pensado? Fine ni tutvere malebligos penskrimadon, ar
ne ekzistos vortoj per kiuj oni povos esprimi in. iu koncepto kiun oni
iam povos bezoni, estos esprimebla per precize unusola vorto, kun
rigide dinita signifo, kaj la nuligo kaj forgesio de iu subsignifo. Jam,
en la Dekunua Eldono, ni preska atingis tiun celon. Sed la procedo
darados longe post la morto de vi kaj mi. iujare malpli kaj ankora
malpli da vortoj, kaj la amplekso de la konscio konstante iomete
mallarios. E nun, kompreneble, ekzistas nenia kialo a pravigo por
penskrimo. Temas nur pri sindisciplino, rego de la realeco. Sed ne, e
tio ne estos bezona. La Revolucio estos kompleta, kiam la lingvo estos
perfekta. Novparolo estas Angsoco, kaj Angsoco estas Novparolo, li
pludiris kun ia mistika kontento. u iam vin tras, Winston, la konscio
ke en la jaro 2050, se ne pli frue, e neniu homo vivos kiu kapablus
kompreni tian konversacion kian ni faras nun?
Escepte komencis Winston dubeme, kaj li ekesis paroli.
Li estis tuj dironta Escepte de la proloj, sed li haltigis sian parolon,
ar li ne estis tute certa ke tiu komento ne estas iel neortodoksa. Tamen
Syme divenis kion li estus dirinta.
La proloj ne estas homoj, li diris facilanime. En 2050, pli frue,
verajne ia vera scio de Oldparolo estos malaperinta. La tuta estinta
literaturo estos jam detruita. acero, ekspiro, Miltono, Birono ili
ekzistos nur en Novparolaj versioj, ne simple anitaj, sed efektive
anitaj en ion tute malan al tio kio ili antae estis. E la literaturo de la
Partio anios. E la sloganoj anios. Kiel povus ekzisti slogano kia
libereco estas sklaveco, kiam e la koncepto pri libereco estas jam
abolicita? La tuta pensklimato estos malsama. Efektive ne ekzistos
pensado, ne kiel ni konceptas tion nun. Ortodokso signifas
nepensadon malbezonon pensi. Ortodokseco estas senkonscieco.
Iun tagon balda, pensis Winston kun plena certeco, Syme estos
vaporigita. Li estas tro inteligenta. Li vidas tro klare, kaj parolas tro
malkae. La Partio malamas tiajn personojn. Iun tagon li malaperos. Tio
estas skribita sur lia vizao.
39
Winston jam nmanis siajn panon kaj fromaon. Li
ankenturnetis sin en sia seo, por trinki sian tasegon da kafo. e la
tablo maldekstre de li, la viro kun la lata voo ankora paroladis
senkompate. Junulino, kiu eble estis lia sekretario, askultadis lin, kaj
ajne fervore konsentis kun io kion li diris. Fojfoje Winstonon atingis
iu komento kia Mi kredas ke vi plene pravas. Mi ege konsentas kun vi,
parolita per juna kaj iom komika ina maniero. Sed la alia voo neniam
esis e momente, e kiam la knabino parolis. Winston rekonis la viron
lavide, kvankam pri li li sciis nur ke li havas iun gravan postenon en la
Departemento de Fikcio. Li estis viro irka tridekjaraa, kun muskola
goro kaj granda moviema buo. Lia kapo estis iomete klinita
malantaen, kaj pro la angulo la kiu li sidis, liaj okulvitroj tras la
lumon, kaj montris al Winston du blankajn diskojn anstata okulojn.
Kio estis iom terura, estis ke el la lavango da sono kiu veriis el lia
buo, estis preska neeble distingi e unusolan vorton. Nur unufoje
Winston perceptis frazon plena kaj na nuligo de Goldsteinismo
eletitan tre rapide kaj, kiel ajnis, kvaza kiel unusolan pecon, uste
kiel solidan linion faritan linotipe. Rilate al la cetero, nu i estis nur
bruo, kvak-kvak-kvakado. Tamen, kvankam oni ne povis efektive adi
kion diras la viro, ne eblis dubi pri ia enerala karaktero. u li
malladas Goldsteinon, kaj postulas pli severan punadon de
penskrimuloj kaj sabotuloj, u li tondradas kontra la faraoj de la
Erazia armeo, u li ladas Grandan Fraton, a la heroojn en la
Malabara fronto ne gravis. Kio ajn, eblis esti certa ke iu vorto de lia
parolo estis pura ortodokseco, pura Engsoco. Dum li rigardis la
senokulan vizaon kun la makzelo movianta rapide supren kaj
malsupren, Winston havis kuriozan senton ke temas ne pri vera homo,
sed pri ia manekeno. Parolis ne la cerbo de la viro, parolis lia laringo.
Kio venis el li konsistis el vortoj, sed i ne estis verdire parolo: i estis
bruo nekonscie farata, kiel la kvakado de anaso.
Syme eksilentis dum momento, kaj per la tenilo de sia kulero li faris
desegnojn en la ako da stufao. La voo venanta de la alia tablo
plukvakadis rapide, facile adebla malgra la irkaanta bruao.
Ekzistas vorto en Novparolo, diris Syme. Mi ne scias u vi konas
in: kvakparoli, kvaki kiel anaso. i estas unu el la interesaj vortoj kiuj
havas du sinkontradirajn signifojn. Kiam temas pri kontraulo, i
estas mallado; kiam temas pri persono kun kiu oni akordas, i estas
lado.
Tute sendube Syme estos vaporigita, denove pensis Winston. Li
40
pensis tion kun iom da malfelio, kvankam li bone sciis ke Syme
maladmiras lin kaj iomete malatas lin, kaj plene kapablas denunci lin
kiel penskrimulon, se li trovus kialon tion fari. Estis en Syme io subtile
malusta. Mankis en li io: diskreto, aparteco, ia savkapabla stulto. Oni
ne povus diri ke li estas neortodoksa. Li rme kredis la principojn de
Angsoco, li adoris Grandan Fraton, li ojis pro venkoj, li malamis
herezulojn, ne nur sincere, sed per ia malkvieta fervoro, akurata
informiteco al kiu ne proksimiis ordinaraj Partianoj. Tamen neklara
etoso de senrepondeco iam estis kroita al li. Li diris aferojn kiujn
estus pli bone ne diri, li legis tro multajn librojn, li frekventis la
Katanarban Kafejon, la favoratan ejon de pentristoj kaj muzikistoj.
Neniu leo, e neniu neskribita leo, malpermesis frekventi la
Katanarban Kafejon, tamen tiu ejo estis iel missorta. La malnovaj,
malagnoskitaj estroj de la Partio kutimis kunveni tie anta ol elpurii.
Goldstein mem, oni diris, kelkfoje videblis tie, anta jaroj kaj jardekoj.
Ne estis malfacile antavidi la faton de Syme. Kaj tamen, estis fakto ke
se Syme ekkonus, e dum nur tri sekundoj, la naturon de la sekretaj
opinioj de Winston, li tuj perdus lin al la Penspolico. Same agus iu
alia, efektive: sed Syme pli certe ol la plej multaj. Fervoro ne suis.
Ortodokso estas senkonscio.
Syme suprenrigardis. Jen venas Parsons, li diris. Io en la tono de
lia voo ajnis kromdiri: tiu stultulao.
Parsons, kunluanto de Winston e la Loejoj de la Venko, ja vere
serpentumis tra la homaro trans la ambron li estis kreme dika,
mezgranda persono kun hela hararo, kaj ransimila vizao.
Tridekkvinjaraa, jam komencis aperi grasruloj e liaj kolo kaj talio, sed
lia movio estis vigla kaj knabeca. Lia tuta aspekto similis al knabeto
multgrandigita, tiom ke, kvankam li surhavis la laregulan kombineon,
estis preska neeble ne koncepti lin kiel vestitan per la blua kuloto,
griza emizo, kaj rua koltuko de la Spionoj. Bildigante lin al si en la
memoro, oni iam vidis bildon de kavethavaj genuoj kaj manikoj
retrorulitaj la la dikaj antabrakoj. Efektive, Parsons ja revestis sin per
kuluto, kiam ajn komunuma ekskurso a iu alia korpa agado donis al li
kialon tion fari. Li salutis ilin per gaja Saluton, saluton! kaj sidiis e
la tablo, arigante intensan odoron de vito. vitoperletoj elstaris sur lia
tuta palrua vizao. Lia kapablo vitadi estis eksterordinara. e la
Komunuma Centro, oni iam sciis ke li ludis tablotenison, pro la
malsekeco de la tenilo de la batilo. Syme estis elpreninta strion de
papero, sur kiu estis longa kolumno da vortoj, kaj li studadis in kun
41
inkkrajono inter la ngroj.
Vidu, li laboradas dum la lunhoro, diris Parsons, atentige
puetante Winstonon. Fervoro, u ne? Kion vi do havas, olduleto? Ion
tro cerbumigan por mi, sendube. Smith, olduleto, mi diros kial mi
persekutas vin: estas pro la kotizo kiun vi forgesis doni al mi.
Kiu kotizo, do? diris Winston, atomate serante monon en sia
poo. irka kvarono de onia salajro estas apartigenda por lavolaj
kotizoj, kiuj estis tiom nombraj ke estis malfacile kontroli iujn.
Por la Semajno da Malamo. Vi scias la de-dom-al-dom-a kaso.
Mi estas la kasisto por nia loejaro. Ni plenforte strebas ni faros
nekredeblan spektakon. Tute vere, ne kulpos mi se la oldaj ambroj de
la Venko ne havos la plej grandan montron de standardoj en la tuta
strato. Du dolarojn vi promesis al mi.
Winston trovis kaj transdonis du itajn kaj malpuregajn
bankbiletojn, kiujn Parsons registris en malgranda notlibro, per la zorga
manskribo de analfabetoj.
Tute aparte, olduleto, li diris. Oni diris al mi ke tiu frioponeta lo
mia pas vin per sia katapulto hiera. Mi severe riprois lin pro tio.
Efektive mi diris al li ke mi forprenos la katapulton se li denove faros
tion.
Mi kredas ke lin iom agrenis ne povi rigardi la ekzekuton, diris
Winston.
Ha, nu mi volas diri, ja indikas indan spiriton, u ne? Petolemaj
friponetoj ili estis, ili amba, sed kiam temas pri fervoro! Ili pensadas
ekskluzive pri la Spionoj, kaj la milito, kompreneble. u vi scias kion
faris mia lineto, la pasintan sabaton, kiam ia trupo ekskursis en la
Berkhamsteda regiono? i instigis du aliajn knabinojn akompani in,
forkairis de la ekskurso, kaj la tutan posttagmezon sekvis nekonatan
viron. Ili proksimsekvis lin dum du horoj, tra la tuta arbaro, kaj poste,
kiam ili atingis Ameramon, ili transdonis lin al la patroloj.
Kial ili faris tion? diris Winston, iom konsternite. Parsons plue
parolis triumfe.
Mia ideto certis ke li estas ia agento de la malamiko eble
perparaute veninta, ekzemple. Sed jen la grava parto, olduleto. Kio, la
via supozo, komence instigis in suspekti lin? i rimarkis ke li surhavas
nekutiman specon de uoj diris ke i neniam antae vidis homon
surhavi tiajn uojn. Do plejverajne li estas fremdulo. Tre lerta
sepjaruleto, u ne?
Kio okazis al la viro? diris Winston.
42
Ha, tion mi ne povas diri, kompreneble. Sed ne plene surprizus
min trovi ke Parsons gestis kvaza celigante fusilon, kaj langeklakis
por imiti eksplodon.
Bone, diris Syme sen multa atento, kaj sen suprenrigardi de sia
paperstrio.
Kompreneble, ni ne rajtas permesi riskojn, konsentis Winston,
dubeme.
Kion mi diras: ni ja militas, diris Parsons.
Kvaza konrmante tion, trumpeta sono el la teleekrano tuj super
iliaj kapoj sonoris. Tamen, ifoje ne por proklami militan venkon, sed
nur por fari anoncon el la Ministrejo de la Abundo.
Kamaradoj! kriis fervora junsona voo. Atentu, kamaradoj! Estas
glora informo por vi! Ni venkis en la batalo produktadi! Nun
kompletigitaj kalkuloj de la produktado de iaj konsumaoj, indikas ke
la vivnivelo altiis ne malpli ol 20%e dum la pasinta jaro. Tra la tuta
Oceanio, imatene, estis neesigeblaj spontanaj demonstracioj, dum
laboristoj maris el la fabrikoj kaj ocejon, kaj paradis tra la stratoj
portante standardojn kiuj esprimas ilian dankon al Granda Frato, pro la
nova, felia vivo kiun donacis al ni lia saa direktado. Jen kelkaj el la
kompletigitaj kalkuloj. Manaoj
La frazo nia nova, felia vivo ripetiis plurfoje. i estis frazo
multe atata de la Ministrejo de la Abundo lastatempe. Parsons, kies
atenton vigligis la tumpetsono, sidis askultante kun ia gapoplena
soleno, ia edita tedio. Li ne povis sekvi la kalkulojn, sed li konsciis ke
ili ial pravigas kontenton. Li estis eltirinta gigantan malpuregan pipon,
jam plenan de duone bruligita tabako. ar la porsemajna tabakporcio
estis nur 100 gramoj, malofte eblis tute plenigi pipon. Winston fumadis
Cigaredon por la Venko, kiun li zorge tenis horizontala. La nova porcio
haveblos nur morga, kaj restis al li nur kvar cigaredoj. Dummomente li
fermis siajn okulojn kontra la pli fora bruo. kaj askultadis la sonaron
uantan el la teleekrano. Anonciis e demonstracioj por danki
Grandan Fraton, pro lia altigo de la porsemajna okoladporcio is
dudek gramoj. Sed nur hiera, li pensis, oni anoncis ke la porsemajna
porcio reduktias al dudek gramoj. u eblas ke oni kredos, post nur
dudek kvar horoj? Jes ja, oni kredas. Parsons kredis facile, kun besta
stulteco. La senokululo e la alia tablo ekkredis fanatike, fervore
dezirante trovi, denunci, kaj vaporigi iun ajn personon kiu pretendus
ke, pasintsemajne, la porcio estis tridek gramoj. Anka Syme per ia
pli kompleksa mensado utiliganta duoblapenson, Syme kredis. u do
43
nur li sola kapablas memori?
La fabelaj statistikaoj plu veriadis el la teleekrano. Kompare kun
la pasinta jaro, estas pli da manaoj, pli da vestaoj, pli da domoj, pli da
mebloj, pli da kuirpotoj, pli da fuelo, pli da ipoj, pli da helikopteroj, pli
da libroj, pli da beboj pli da io, escepte de malsano, krimo, kaj
frenezo. Jaron post jaro, kaj minuton post minuto, iu kaj io rapidege
soras. Same kiel Syme agis pli frue, Winston estis preninta sian kuleron,
kaj ludis per la palkolora saco kiu lante uis sur la tablo, kaj etendis
longan strion da i, por fari desegnon. Li meditis riproe pri la zika
karaktero de la vivo. u iam estis i tiel? u iam la manaoj gustis i
tiel? Li irkarigardis en la kantino. Malaltplafona, homplena ambro,
kies muroj estis malpuraj pro la kontakto kun nenombreblaj korpoj;
misformiintaj metalaj tabloj kaj seoj, tiel proksimigitaj unuj al la aliaj,
ke oni devis sidi kun la kubutoj tuantaj alies kubutojn; eksetitaj
kuleroj, kavhavaj pletoj, krudaj blankaj tasegoj; iu surfaco kovrata de
graso, malpurao en iu fendeto; kaj acideca, kunmetita odoro de
inao kaj kafao kaj metalgusta stufao kaj malpuraj vestaoj. iam ia
protesto en la stomako kaj en la hato, sento ke tromptelita for de oni
estas io, kion oni rajtas havi. Estis vere ke li havis nenian memoron pri
io tre diferenca. En iu tempo kiun li povis klare memori, neniam estis
vere sue por mani, oni neniam havis trumpetojn a subvestojn kiuj
ne estis truplenaj, la meblaro estis iam parte rompita kaj malrma, la
ambroj malsue varmigataj, la subteraj trajnoj plenplenegaj, la domoj
disfalantaj, la pano malhelkolora, la teo malofta, la kafo gustaa, la
cigaredoj nesuaj nenio estis malmultekosta kaj abunda, escepte de
la psedoino. Kaj kvankam, kompreneble, fariis des malpli bone, ju
pli la korpo aiis, u ne montris ke tiu ne estas la natura stato de
aferoj, la fakto ke la koro feblias pro la malkomforto kaj malpuro kaj
malabundo, la sennaj vintroj, la malvarmega akvo, la malglata sapo, la
disfaliantaj cigaredoj, la manaoj kun stranga gusto? Kial oni sentus
ke estas maltolereble, krom se oni havis ian pramemoron ke iam estis
tre diference?
Li reirkarigardis la kantinon. Preska iu estis malbela, kaj estus
ankora malbela e se vestita alimaniere ol per la uniforma blua
kombineo. e la kontraa anko de la ambro, sidante sola e tablo,
malgranda, kurioze skarabosimila viro trinkadis tason da kafo, dum lia
okuleto suspekteme rapide rigardetis iudirekte. Kiel facile estas,
pensis Winston, se oni ne irkarigardas, kredi ke la korpa tipo
prezentata de la Partio kiel idealo altaj muskoloplenaj junuloj, kaj
44
grandmamaj knabinoj, blondharaj, vivoplenaj, sunbruligitaj,
senzorgaj ekzistas kaj e estas la normo. La vero estis, la lia takso,
ke la plejparto de la homoj en Flugkampo Unu estas malgrandaj,
malhelaj, kaj misaspektaj. Estis kurioze, ke tiu skaraba tipo abundis en
la Ministrejoj: malgrandaj malgraciaj viroj, dikiintaj tre frue en sia
vivo, kun kurtaj kruroj, rapida preska kura movio, kaj dikaj
nekompreneblaj vizaoj kun etaj okuloj. Tiu estis la tipo kiu ajne plej
sukcesis, regate de la Partio.
La anonco de la Ministrejo de la Abundo niis per nova
trumpetsonado, kaj cedis al metalsona muziko. Parsons, malklare
entuziasmigite de la bombardantaj kalkuloj, prenis sian pipon el sia
buo.
La Ministrejo de la Abundo certe bone laboris ijare, li diris,
farante scioplenan geston per sia kapo. Aliteme, Smith, olduleto, eble
vi havas kelkajn razklingojn, kiujn vi povus prunti al mi, u?
E ne unu, diris Winston. Mi uzas la saman klingon jam de ses
semajnoj.
Ha, nu mi nur volis demandi al vi, olduleto.
Mi bedaras, diris Winston.
La kvaka voo de la proksima tablo, provizore silentigita dum la
anonco de la Ministrejo, rekomenciis, same late kiel antae. Ial
Winston subite trovis sin pensanta pri S-ino Parsons, kun ia bukleta
hararo kaj la polvo en la faldetoj de ia vizao. Anta la forpaso de du
jaroj, tiuj infanoj denuncos in al la Penspolico. S-ino Parsons estos
vaporigita. Syme estos vaporigita. Winston estos vaporigita. OBrien
estos vaporigita. Alianke, Parsons neniam estos vaporigita. La
senokululo kun la kvaka voo neniam estos vaporigita. La malgrandaj
skasrabsimilaj viroj kiuj kuretas tiel vigle tra la laborintaj koridoroj de
Ministrejoj, anka ili neniam estos vaporigitaj. Kaj la knabino kun
malhela hararo, la knabino el la Departemento de Fikcio anka i
neniam estos vaporigita. ajnis al li ke li instinkte scias kiu transvivos
kaj kiu pereos: kvankam precize kio ebligas transvivi, estis malfacile
diri.
Tiumomente li violente ektiriis el sia revado. La knabino e la
apuda tablo estis parte turninta sian kapon, kaj rigardas lin. La knabino
kun malhela hararo. i rigardas lin deanke, sed kun kurioza intenso.
Tuj kiam i ekvidis lian rigardon, i forturnis sian kapon denove.
vitado komenciis sur la dorsostoj de Winston. Terura sento de
teroro trairis lin. i malaperis preska tuj, sed i lasis post si ian
45
konstantan malkvieton. Kial i gvatas lin? Kial i sekvadas lin? Domae
li ne povis memori u i jam estis e tiu tablo, kiam li alvenis, a u i
venis tien nur poste. Sed nepre hiera, dum la Du Minutoj da Malamo,
i sidis tuj malanta li, kvankam ne estis evidenta kialo por tio. Tre
verajne ia vera celo estis askulti lin, kaj certigi u li krias sue late.
Lia pli frua penso revenis al li: verajne i ne estas, efektive,
membro de la Penspolico, tamen uste la diletanta spiono estas plej
danera. Li ne sciis kiom longe i jam rigardis lin, sed eble e kvin
minutojn, kaj estis eble ke lia mieno ne estis perfekte regita. Estis
danerege lasi siajn pensojn vagi, dum oni estas en publika loko, a
videbla de teleekrano. Plej malgranda spuro povus perdi onin. Nerva
skueto, nekonscia aspekto de angoro, emo murmuradi al si io ajn kiu
kunportis indiketon de nenormaleco, de bezono kai ion. iukaze, havi
nekonvenan esprimon sur la vizao (aspekti nekredema kiam oni
anoncas venkon, ekzemple) mem estis punebla krimo. Oni e donis
nomon al i en Novparolo: vizakrimo, tiel oni nomis in.
La knabino returnis sian dorson al li. Eble efektive i ne sekvas lin,
eble nur koincide i sidis tiel proksime al li dum du sinsekvaj tagoj. Lia
cigaredo ne plu brulis, kaj li zorge metis in sur la randon de la tablo. Li
nfumos in post la laboro, se li povis restigi la tabakon en i. Tre
verajne la persono e la apuda tablo estas spiono de la Penspolico, kaj
tre verajne li estos en la keloj de la Ministrejo de la Amo anta la
forpaso de tri tagoj, sed nepre li ne malparu cigarednaon. Syme jam
faldis sian paperstrion kaj metis in en sian poon. Parsons rekomencis
paroli.
u iam mi diris al vi, olduleto, li diris, mallate ridante irka la
buparto de sia pipo, pri la tempo kiam miaj du uletoj bruligis la jupon
de la maljuna legomistino, ar ili vidis in volvi kolbasojn en ao de
G.F.? Severe bruligis in, mi kredas. Ruzuletoj, u ne? Sed akraj kiel
mustardo! Ili ricevas unuarangan trejnadon en la Spionoj nuntempe
pli bonan ol en mia epoko, e. Kion vi supozas esti la plej nova ekipao
por ili? Oreltrumpetoj por askulti tra serurotruoj! Mia knabineto
portis unu el ili hejmen anta kelkaj noktoj i provis in e la pordo
de nia sidambro, kaj deklaris ke i povas askulti duoble pli ol per sia
orelo apud la truo. Kompreneble, ja estas nur ludilo. Tamen, per i ili
bone instruias, u ne?
Tiumomente la teleekrano ellasis penetran fajfsonon. La signalo
por reiri al laborado. iuj tri viroj ekstariis por partopreni en la
baraktado irka la liftoj, kaj la restanta tabako falis el la cigaredo de
46
Winston.
47
6
Winston skribadis en sia taglibro.
Estis anta tri jaroj. Dum malluma vespero, en sagforma ankstrato,
proksime al unu el la grandaj fervojstacioj. i staris apud pordejo en la
muro, sub stratlampo kiu apena lumigis. i havis junan vizaon, tre dike
farbitan. Efektive la farbo logis min, ia blankeco, kvaza masko, kaj la
brilantaj ruaj lipoj. Partianinoj neniam farbas siajn vizaojn. Neniu alia
estis en la strato, kaj mankis teleekranoj. i diris Du dolarojn. Mi
Dummomente estis tro malfacile darigi. Li fermis siajn okulojn kaj
premis siajn ngrojn kontra ilin, penante elpremi la vidaon kiu
konstante revenis. Li sentis preska nesupereblan tenton krii aron da
vortoj plejlate. A bategadi sian kapon kontra la muron, piedbate
renversi la tablon, kaj etegi la inkujon tra la fenestron fari ian ajn
violentan a bruegan a doloregan agon kiu povus malaperigi la
memoron kiu torturas lin.
Onia plej danera malamiko, li pensadis, estas onia propra
nervosistemo. Je kiu ajn momento la tensio interna povus subite
transformi sin en videblan simptomon. Li pensis pri viro kiun li pasis en
la strato anta kelkaj semajnoj; tre ordinaraspekta viro, Partiano,
tridekkvin- is kvardekjaraa, iom alta kaj nedika, portanta valizeton.
Ilin apartigis nur kelkaj metroj kiam la maldekstra anko de la vizao
de la viro subite tordiis pro ia spasmo. Tio ripetiis uste kiam ili pasis
unu la alian: nur tordeto, tremeto, rapida kiel la klako de obturilo de
fotilo, sed evidente kutimiinta. Li memoris esti pensinta tiutempe:
Tiu povrulo pereos. Kaj kio timigis estis ke tiu ago tre eble estis
nekonscia. La plej granda mortiga danero estis paroli dum la dormo.
Neniel eblis eviti tion, la lia kompreno.
Li profunde spiris kaj plu skribis:
Mi akompanis in tra la pordejon, kaj trans malantaan korton en
kelkuirejon. Estis lito apud la muro, kaj lampo sur la tablo, tre pale
lumante. i
Liaj dentoj agaciis. Li deziris krai. Samtempe kiel pri la virino en
la kelkuirejo, li pensis pri Katharine, lia edzino. Winston estis edzo
iam edziis, certe: verajne plu estis edzo, li ja ne sciis u lia edzino
mortis. Li ajnis denove spiradi la varman sufokan odoron de la
kelkuirejo, odoron kiu konsistis el kombinao de cimoj kaj malpuraj
48
vestoj kaj ae malmultekosta parfuno, tamen malgra tio i estis alloga,
ar neniu Partianino iam uzas parfumon, ne eblus imagi tion. Nur la
proloj uzas parfumon. En lia menso, ari in neeviteble kunmiksiis
kun amoro.
Kiam li akompanis tiun virinon, estis lia unua malobeo en du jaroj,
proksimume. Amori kun putinoj estis malpermesite, kompreneble, sed
oni povis fojfoje kuraigi sin rompi tiun regulon. Estis danere, sed ne
temis pri vivi-a-morti. Trovii kun putino eble sekvigus kvin jarojn en
gulago: nenion pli, se oni ne faris alian malobeon. Kaj estis sue facile,
kondie ke oni sukcesas eviti ocialan rekonon. En la malriaj kvartaloj
svarmis virinoj pretaj vendi sin. Kelkajn oni povus e aeti per botelo da
ino, kiun laordone la proloj ne rajtas trinki. Kae la Partio e emis
kuraigi putinadon, kiel plenumilon por instinktoj kiujn oni ne povas
plene subpremi. Nura diboado ne multe gravis, kondie ke i estas
kaa, kaj senua, kaj in partoprenas nur la virinoj el suba kaj
malestimata klaso. La nepardonebla krimo estis malastado inter
Partianoj. Sed kvankam tio estis krimo kiun neeviteble konfesis
akuzitoj en la grandaj Purigoj estis malfacile imagi ke tia afero vere
okazas.
La celo de la Partio ne estis nur malebligi ke la viroj kaj virinoj
farios lojalaj paroj, kiujn i eble ne povos regi. ia vera, nedeklarita,
celo estis forpreni ian plezuron el seksagado. Ne tiom amo kiom
erotikeco estis la malamiko, interne de geedzeco kiel anka ekster i.
iujn geedziojn inter Partianoj devis aprobi komitato nomumita por
tio, kaj kvankam la principo neniam estis klare deklarita oni iam
rifuzis permeson kiam la koncerna paro iel indikis mutualan zikan
allogon. La sola rekonita celo de geedzeco estis naski infanojn por servi
la Partion. Koiton oni devis rigardi kiel iom nazan agon, simile kiel
klisteron. Anka tion oni neniam klare esprimis pervorte, sed nedirekte
i estis ovita en iun Partianon ekde infaneco. E ekzistis organizoj kiaj
la Junulara Kontra-Seksa Ligo, kiuj propagandis plenan seksabstinon
por amba seksoj. iuj infanoj estu naskigitaj per artefarita gravedigo
(artgravo oni nomis in en Novparolo) kaj prizorgataj en publikaj
institucioj. Tion, kiel konsciis Winston, oni ne plenserioze proponis,
sed iel i konformis al la enerala ideologio de la Partio. La Partio penis
mortigi la seksinstinkton, a, se i ne estas mortigebla, do distordi kaj
igi in. Li ne sciis uste kial estas tiel, sed ajnis nature ke tiel estas.
Kaj koncerne la virinojn, la penoj de la Partio grandaparte sukcesis.
Denove li pensis pri Katharine. Estas almena na, dek preska
49
dek unu jaroj post ilia disiro. Kurioze estis, kiel malofte li pensas pri i.
E plurtagope li kapablis forgesi ke iam li estis edzo. Ili kunestis nur
irka dek kvin monatojn. La Partio ne permesis eksgeedzion, sed i
iom kuraigis ekskunion, kiam ne estis infanoj.
Katharine estis alta, helhara knabino, tre rekta, kun belega movio.
ia vizao estis klara, agleca, vizao kiun oni eble nomus nobla, is
kiam oni rimarkis ke estas preska kiel eble plej malmulte malanta i.
Tre frue dum ia edzineco li decidis kvankam eble nur ar li konis
in pli intime ol la plej mutajn homojn ke i havas la senescepte plej
stultan, vulgaran, senenhavan menson kiun iam li renkontis. En ia
kapo ne ekzistis penso kiu ne estis slogano, kaj ne ekzistis malraciao,
absolute neniu, kiun i ne kapablis akcepti, kiam la Partio donis in al
i. La homa sonstreko li moknomis in en sia propra menso. Tamen li
povus toleri kunloadon kun i se ne nur ne problemus unu afero
sekso.
Tuj kiam li tuis in, i ajnis kuntirii kaj rigidii. irkabraki in
estis kvaza irkabraki artikigitan lignan skulptaon. Kaj strange estis
ke, e dum i premis lin kontra sin, li sentis ke iel i samtempe
forpuas lin kiel eble plej forte. La rigideco de iaj muskoloj sukcesis
doni tiun senton. i kuis kun la okuloj fermitaj, nek rezistante, nek
kunpartoprenante, sed cedante. Estis eksterordinare embarase, kaj, post
kelka tempo, terure. Sed e tiam li povus toleri kunloi kun i, se ili
interkonsentus resti seksabstinaj. Sed, tre kurioze, Katharine rifuzis
tion. Ili devas, la i, produkti infanon, se eble. Do la seksago plu
okazadis, unufoje en iu semajno, tre regule, kiam ne estis maleble. i
e kutimis memorigi lin pri i dum la mateno, ke i estos farenda
tiuvespere, kaj in ili nepre ne forgesu. i uzis du nomojn por i. Unu
estis bebfabriki, kaj la alia estis nia devo por la Partio (jes, i vere
uzis tiun frazon). Tre balda li komencis senti fortan timegon, kiam ajn
alvenis la koncerna tago. Sed bonfortune neniu infano ekaperis, kaj ne
i akceptis ne plu provi, kaj nelonge post tio ili disiris, unu de la alia.
Winston suspiris neadeble. Li denove prenis sian plumon kaj
skribis:
i etis sin sur la liton, kaj tuj, tute sen iaj preparagoj, plejeble krude
kaj naze, suprentiris sian jupon. Mi
Li vidis sin stari tie en la nehela lamplumo, kun la odoro de cimoj
kaj malmultekosta parfumo en sia nazo, kaj en sia koro sento de
malvenko kaj rankoro, kiu e en tiu momento estis kunmiksita kun
pensoj pri la blanka korpo de Katharine, poreterne frostigita de la
50
hipnotiga povo de la Partio. Kial iam devis esti tiel? Kial li ne povus
havi propran inon, anstata tiujn aventuretojn je plurjaraj intervaloj?
Sed vera amaventuro estis preska nekonceptebla evento. La
Partianinoj estis iuj similaj. astado estis tiel profunde rmigita en ili,
kiel lojaleco al la Partio. Per zorga frua kutimigado, per ludoj kaj
malvarmega akvo, per la rubaj kredoj puitaj en ilin en la lernejo kaj en
la Spionoj kaj la Junulara Ligo, per prelegoj, paradoj, kantoj, sloganoj,
kaj militmuziko, la natura sento estis forpelita el ili. Lia rezonado diris
al li ke devas ekzisti esceptoj, sed lia koro ne kredis tion. Ili estis
senescepte nevenkeblaj, uste kiel la Partio intencis. Kaj tio kion li volis,
e pli ol esti amata, estis detrui tiun muron da virto, e se nur unufoje
dum sia tuta vivo. Amoro, sukcese farita, signis ribelon. Seksdeziro
estis penskrimo. E seksveki Katharinen, se li sukcesus fari tion, estus
kiel delogo, malgra ke i estas lia edzino.
Sed la cetero de la rakonto estis skribenda. Li skribis:
Mi plibriligis la lampon. Kiam mi vidis in en la lumo
Post la senlumeco la febla lumo de la paranlampo ajnis brilega.
Unuafoje li povis klare vidi la virinon. Li pais direkte al i, plene de
amordeziro kaj timego. Li isdolore konsciis pri la risko kiun li okazigas
per sia alveno. Estis plene eble ke la patroloj kaptos lin, kiam li eliros:
efektive, ili e eble atendas ekster la pordo nunmomente. Se li foriros
sen e fari tion por kio li venis !
i estis skribenda, i estis konfesenda. Tio kion li subite vidis per la
lamplumo estis ke la virino maljunas. La farbo estis tiom densa sur ia
vizao, ke aspektis ke i eble krevus kvaza kartona masko. Estis
blankaj strioj en ia hararo; sed la vere terura detalo estis ke ia buo
estis iomete malfermiinta, montrante nur kavernan nigrecon. Al i
tute mankis dentoj.
Li skribis haste, per malnetaa skribo:
Kiam mi vidis in en la lumo, i estis tre maljuna virino, almena
kvindekjaraa. Sed mi ne hezitis, mi malgrae agis.
Denove li premis siajn ngrojn kontra siajn okulojn. Fine i estis
skribita, sed nenio grava rezultis. La terapio askis. La uro kriegi
vortojn kiel eble plej late estis same forta kiel antae.
51
7
Se ekzistas espero, skribis Winston, i trovias inter la proloj.
Se ekzistis espero, i devis trovii inter la proloj, ar nur tie, en tiuj
svarmantaj malestimataj homamasoj, 85% de la loantaro de Oceanio,
povus generii la potenco detrui la Partion. La Partio ne estus detruebla
deinterne. iaj malamikoj, se ekzistis malamikoj, neniel kapablis
kunveni a e koni unuj la aliajn. E se la legenda Frataro ekzistis,
kvankam malprobable, i eble ja ekzistis, estis nekoncepteble ke iaj
anoj povus kunveni en pli grandaj grupoj ol po du a po tri. Ribelo
signis okulmieneton, votoneton, plej malverajne maloftan ustreton.
Sed la proloj, se nur ili povus iel konsciii pri sia propra forto, ne
bezonus konspiri. Ili nur bezonus levii kaj skui sin kiel evalo
deskuanta muojn. Se ili tiel decidus, ili povus dispecigi la Partion
morga matene. Nepre pli-malpli frue tiu ideo devos tra ilin?
Tamen !
Li memoris ke unufoje li estis maranta la homplena strato, kiam
kriego de centoj da vooj, virinvooj erupciis el ankstrato, nemulte
malproksime. i estis granda terura krio de kolero kaj malespero,
profunda, lata ho-o-o-o-o! kiu dare sonadis kvaza la reeado de
sonorilo. Lia koro saltis. i komenciis! li pensis. Tumulto! La proloj
nne liberigas sin! Kiam li atingis la lokon, li nur vidis amason da du-
a tricent virinoj kunpremantaj sin irka la standoj de stratbazaro, kun
la vizaoj tiel tragikaj, kiel se ili estus pasaeroj de pereanta ipo
frontantaj la fatalon. Sed je tiu momento la enerala malespero diseriis
por esti amaso da individuaj kvereloj. Evidentiis ke unu el la standoj
estis vendanta stanajn kuirpotojn. Ili estis aaj, malfortikaj aoj, sed
kiuajnspecaj kuirpotoj estis iam malfacile akireblaj. Nun la stoko
neatendite elerpiis. La sukcesintaj virinoj, batataj kaj puataj de la
aliaj, penis foriri kun siaj kuirpotoj, dum dekoj da aliaj bruadis irka la
stando, akuzante la vendiston pri favorismo, kaj pri plia stoko da
kuirpotoj ie kaita. Du dikegaj virinoj, unu el ili kun sia hararo
dispendanta, prenis unusolan kuirpoton, kaj strebis fortiregi in el la
manoj unu de la alia. Dum momento amba tiradis, kaj subite la tenilo
derompiis. Winston rigardadis ilin nazite. Tamen, nur dum
momento, kiom da preska timiga potenco sonis en tiu kriego el nur
kelkcent goroj! Kial ili neniam povis kriegi tiel pri io prikrieginda?
Li skribis:
52
Krom se ili konsciios, ili neniam ribelos, kaj is post ribelo ili ne povos
konsciii.
Tio, li pensis, preska povus esti transskribita el iu el la lernolibroj
de la Partio. La Partio pretendis, kompreneble, ke i liberigis la
sklavigitajn prolojn. Anta la Revolucio, ili estis hide subpremataj de la
kapitalistoj, ili estis malsatigataj kaj vipataj, la virinoj devis labori en la
karbominoj (virinoj ankora laboradas en la karbominoj, efektive), oni
vendis sesjaraajn infanojn al la fabrikoj. Sed samtempe, konforme al la
Principoj de Duoblapenso, la Partio instruadis ke la proloj estas
lanature malpli valoraj, kaj devas esti subpremataj, kiel bestoj, per la
aplikio de kelkaj simplaj reguloj. Verdire, oni tre malmulton sciis pri la
proloj. Ne necesis multon scii. Dum ili plu laboradas kaj naskadas, iliaj
aliaj agadoj estas malgravaj. Lasitaj al si mem, kvaza brutaro liberigita
sur la stepojn de Argentino, ili reprenis al si vivstilon kiu al ili ajnis
natura, ia pramatrico. Ili naskiis, ili plenkreskis en la deuiloj, ili
trapasis efemeran periodon de beleco kaj amoremo, ili geedziis
dudekjaraaj, ili fariis mezaaj je tridek jaroj, ili mortis, plejparte,
sesdekjaraaj. Peza zika laborado, prizorgado de la hejmo kaj la
infanoj, kvereletaoj kun la najbaroj, lmoj, futbalo, biero, kaj, super
io, vetludado, plenigis la horizontojn de iliaj mensoj. Reguligi ilin ne
estis malfacile. Kelkaj agentoj de la Penspolico iam vagadis inter ili,
disadigante falsajn onidirojn, kaj eltrovante kaj neniigante la
nemultajn individuojn kiujn oni taksis kapablaj farii daneraj; sed
neniun provon oni faris instrui al ili la ideologion de la Partio. Ne estis
dezirinde ke la proloj havu fortajn politikajn opiniojn. io necesa por ili
estis primitiva patriotismo, al kiu oni povis apelacii kiam ajn necesis
akceptigi inter ili pli longajn laborperiodojn, a malpli grandajn
porciojn. Kaj e kiam ili malkontentiis, kio kelkfoje okazis, ilia
malkontento kondukis al nenio, ar pro la manko de eneralaj
konceptoj, ili nur povis fokusigi in je malgravaj specifaj plendoj. La pli
grandaj misoj neeviteble preterpasis nerimarkite de ili. La granda
plejmulto de la proloj e ne havis teleekranojn en siaj hejmoj. E la
civila polico nur tre malmulte okupis sin pri ili. Estis abunda krimado
en Londono, tuta mondo-en-la-mondo de rabistoj, banditoj, putinoj,
narkotvendantoj, kaj gangsteroj iuspecaj; sed ar i io okazis inter la
proloj mem, i estis malgrava. iam, rilate al la moralo, ili estis
permesataj observi sian tradicion. La seksa puritanismo de la Partio ne
estis trudata al ili. Malastado estis nepunata, eksgeedzio estis
permesata. Krome, e religia adorado estus permesata, se la proloj iel
53
indikus bezonon a dezirojn al i. Ili ne indis esti supektataj. Kiel diris
Partia slogano: Proloj kaj bestoj estas liberaj.
Winston etendis manon, kaj nesevere gratis sian varikan ulceron.
i rekomencis jukadi. Neeviteble oni iam rerekontis la saman aferon:
la neeblecon scii kia vere estis la vivo anta la Revolucio. Li prenis el la
tirkesto ekzempleron de porinfana historilernolibro, kiun li pruntis de
S-ino Parsons, kaj komenciis kopii teksteron en la taglibron:
En la pratempo, (i diris), anta la glora Revolucio, Londono ne estis
la bela urbo kiun ni hodia konas. i estis senluma, malpura, mizera loko,
kie apena iu ajn havis suon por mani, kaj kie centoj kaj miloj da
malriuloj ne havis botojn sur la piedoj, kaj e ne tegmenton sub kiu dormi.
Infanoj ne pli aaj ol vi mem devis labori dek du horojn iutage, por
kruelaj mastroj kiuj vipis ilin se ili laboris tro malrapide, kaj manigis al ili
nur malfreajn pankrustojn kaj akvon.
Sed malgra tiu terura malrieco, ekzistis nura manpleno da grandaj
belaj domoj en kiuj lois riuloj, kiuj havis po e tridek servistojn por
prizorgi ilin. Oni nomis tiujn riulojn kapitalistoj. Ili estis dikaj, malbelaj
viroj kun aj vizaoj, similaj al tiu en la bildo sur la iapuda pao. Vi
povas vidi ke li estas vestita per longa nigra mantelo, kiun oni nomis frako,
kaj kurioza, brila apelo simila al fornotubo, kiun oni nomis cilindra
apelo. Tio estis la uniformo de la kapitalistoj, kaj neniu alia rajtis surhavi
in. La kapitalistoj posedis ion en la mondo, kaj iu alia estis ilia sklavo.
Ili posedis iujn kampojn, iujn domojn, iujn fabrikojn, kaj la tutan
monon. Se iu malobeis ilin, ili povis eti lin en karceron, a ili povis
forpreni lian dungion kaj mortmalsatigi lin. Kiam ordinara persono
parolis al kapitalisto, li devis humiligi sin, kaj riverenci anta li, depreni
sian apon, kaj nomi lin Moto. La efo de iuj kapitalistoj nomiis la
Reo, kaj
Sed li sciis la ceteron de la katologo. Menciius la episkopoj en siaj
ampleksaj manikoj, la juistoj en siaj ermenaj roboj, la pilorio, la
piedpilorioj, la parado, la skuro, la Bankedo de la Mota Urbestro, kaj
la kutimo kisi piedngron de la Papo. Anka ekzistis io nomata la jus
primae noctis, kiu verajne ne estus menciita en lernolibro por infanoj.
i estis la leo kiu rajtigis iun kapitaliston amori kun kiu ajn virino
laboranta en iu el liaj fabrikoj.
Kiel scii kiom el tio estis mensogoj? Eble estis vere ke la averaa
homo estas pli bonstata ol anta la Revolucio. La sola kontradira
atesto estis la muta protesto en la propraj ostoj, la instinkta sento ke la
kondioj en kiuj oni vivas estas netolereblaj, kaj ke en iu alia epoko ili
54
nepre estis aliaj. Ekpensiis en li ke la vere karakteriza trajto de la
moderna vivo ne estis iaj kruelo kaj malsekuro, sed simple ia
malenhavo, ia morno, ia malviglo. La vivo, se oni irkarigardis,
neniel similis al ne nur la mensogoj kiuj uas el la teleekranoj, sed e ne
al la idealoj kiujn la Partio strebas atingi. Grandaj terenoj de la vivo, e
por Partiano, estis netralaj, nepolitikaj, ili temis pri plenumado de
tedaj taskoj, baraktadi por akiri lokon en la subtera trajno, iki trivitan
trumpeton, almozpeti sakarinan tablojdon, pari la naon de cigaredo.
La idealo establita de la Partio estis io giganta, terura, kaj scintila
mondo de talo kaj betono, de monstraj mainoj kaj teruraj armiloj
nacio de militistoj kaj fanatikuloj, antaenmarantaj en plena unueco,
iuj pensante la samajn pensojn kaj kriante la samajn sloganojn,
konstante laborante, batalante, triumfante, persekutante tricent
milionoj da homoj kun unusola vizao. La realo estis disfalantaj, mornaj
urboj, kie nesue nutrataj homoj sin trenis tien kaj reen en likantaj
uoj, en ikitaj deknaajarcentaj domoj kiuj konstante odoris je brasiko
kaj fuaj necesejoj. Li ajnis vidi vizion de Londono, vasta kaj ruina
urbo, urbo de miliono da rubujoj, kaj intermiksita en i estis bildo de S-
ino Parsons, virino kun liniita vizao kaj bukla hararo, senrezulte
penanta ripari topitan elutubon.
Li etendis manon kaj regratis sian maleolon. Tage kaj nokte la
teleekranoj troplenigis oniajn orelojn per statistikoj, pruvantaj ke la
aktuala popolo havas pli da manaoj, pli da vestaoj, pli bonajn domojn,
pli bonan distrion ke ili vivas pli longe, laboras malpli da horoj,
estas pli grandaj, pli sanaj, pli fortaj, pli feliaj, pli inteligentaj, pli
edukitaj, ol la popolo anta kvindek jaroj. E ne unu vorto de tio estus
iel ajn pruvebla a refutebla. Ekzemple, la Partio pretendis ke aktuale
40% de la plenkreskaj proloj estas malanalfabetaj: anta la Revolucio,
ladire, la nombro estis nur 15%. La Partio pretendis ke la nombro da
mortoj de usnaskitoj estas nun nur 160 en iu milo, sed ke anta la
Revolucio i estis 300 kaj tiel plu. Similis al unusola ekvacio kun du
nesciatoj. Tute eblis ke lavorte io en la historilibroj, e la pretendoj
kiujn oni akceptis sen duboj, estis pure fantazia. Li ja ne plencerte sciis
ke iam vere estis leo kia la jus primae noctis, a ulo kapitalista, a
vestao Cilindra apelo.
io fadis en nebulon. La estinteco estis nuligita, la nuligon oni
forgesis, la mensogo fariis la vero. Nur unufoje dum sia vivo li havis
post la evento: jen la plej grava afero konkretan, nemiskompreneblan
pruvon pri falsado. Li tenis in inter siaj ngroj dum preska tridek
55
sekundoj. En 1973, nepre tiam iukaze, irka la tempo kiam li kaj
Katharine disiris. Sed la vere koncerna dato estis sep a ok jaroj pli frue.
La rakonto efektive komenciis dum la mezaj 60oj, la epoko de la
grandaj Purigoj, dum kiuj la originaj gvidantoj de la Revolucio estis
mortigitaj por iam. En 1970, neniu el ili restis, escepte de Granda
Frato mem. is tiam iuj aliaj estis denuncitaj kiel perduloj kaj
kontrarevoluciuloj. Goldstein estis fuinta, kaj sin kais neniu-sciis-
kie, kaj el la aliaj, kelkaj simple estis malaperintaj, kvankam la plejmulto
estis ekzekutita post spektaklaj publikaj procesoj, dum kiuj ili konfesis
siajn krimojn. Inter la lastaj restintoj estis tri viroj nomitaj Jones,
Aaronson, kaj Rutherford. En 1965, nepre, tiuj tri estis arestitaj. Kiel
ofte okazis, ili malaperis dum unu a pli da jaroj, tiel ke oni ne sciis u
ili vivas a mortis, kaj post tio ili estis subite kondukitaj anta la
publikon, por kulpigi sin la la kutima maniero. Ili konfesis pri
transdono de sekretoj al la malamiko (anka tiuepoke la malamiko estis
Erazio), telo de la mono de la publiko, murdado de diversaj dataj
Partianoj, komplotoj kontra la estreco al kiu rajtas Granda Frato, kiu
estis komenciinta longe anta la ekio de la Revolucio, kaj sabotadaj
agoj kiuj kazis la morton de centmiloj da homoj. Konfesinte pri tiuj
aferoj, ili estis pardonitaj, remembrigitaj en la Partio, kaj ili ricevis
postenojn kiuj estis efektive sinekuroj sed kiuj havis imponajn titolojn.
iuj tri verkis longajn, sinhumiligajn artikolojn en La Tempoj,
analizante la kialojn de sia perdo kaj promesante kompensi.
Iom da tempo post ilia liberio, Winston e vidis iujn tri en la
Katanarba Kafejo. Li memoris la iom teruran fascinon kun kiu li
rigardis ilin el angulo de sia okulo. Ili estis viroj multe pli maljunaj ol li,
restaoj el la antikva mondo, preska la lastaj granduloj restintaj el la
heroa epoko de la Partio. La gloro de la subtera baraktado kaj la
intercivitana milito ankora malklare estis kroita al ili. Li sentis,
kvankam jam tiutempe faktoj kaj datoj fariis nebuletaj, ke li konis iliajn
nomojn jarojn anta ol li konis la nomon Granda Frato. Sed anka ili
estis krimuloj, malamikoj, netuebluloj, destinitaj plencerte al estingio
post unu-du jaroj. Neniu falinta en la manojn de la Penspolico iam ne
eskapis. Ili estis kadavroj atendantaj resendion en la tombon.
Neniu estis e iu el la tabloj plej proksimaj al ili. Ne estis sae e
esti vidata en proksimeco al tiaj personoj. Ili silente sidis anta glasoj de
la ino gustigita per karioloj kiu estis specialao de tiu kafejo. El la trio,
la aspekto de Rutherford plej impresis al Winston. Rutherford estis iam
fama karikaturisto, kies brutalaj ercdesegnaoj helpis amigi la
56
opiniojn de la publiko anta kaj dum la Revolucio. E nun, je longaj
intervaloj, liaj desegnaoj aperis en La Tempoj. Ili estis simple imito de
lia pli frua maniero, kaj kurioze senvivaj kaj nekonvinkaj. iam ili estis
ripeto de la antikvaj temoj apartamentaaroj, infanoj mortantaj pro
malsato, stratbataloj, kapitalistoj en cilindraj apeloj e sur la
barikadoj la kapitalistoj ankora, ajne, insistis pri siaj cilindraj apeloj,
senna, senespera peno reiri al la pasinteco. Li estis monstrulo, kun
longa hararo grasa kaj griza, lia vizao kaveta kaj sulketa, kun dikaj
negraj lipoj. Iam li sendube estis ege forta; nun lia granda korpo estis
malrekta, dekliveta, dikega, disfalanta iudirekte. Estis kvaza li disfalas
anta oniaj okuloj, kiel monto diserianta.
Estis la soleca dekkvina horo. Winston ne povis nun memori kial li
estis en tiu kafejo je tiu tempo. La loko estis preska malplena. Staneca
muziko uetadis el la teleekranoj. La tri viroj sidis en sia angulo,
preska senmove, neniam parolante. Nepetite, la servisto alportis
freajn glasojn da ino. Estis aktabulo sur la tablo apud ili, kun la
ludpecoj en siaj pozicioj, sed ili ne ludis. Kaj subite, dum eble ensume
duono de minuto, io okazis al la teleekranoj. La melodio ludata
aniis, kaj anka la tono de la muziko. Eniris in sed estis
malfacile priskribi kion. Ia kurioza, frakasita, azeneca, moka sono: en
sia menso Winston nomis in ava noto. Kaj poste voo el la teleekrano
kantadis:
Sub la vasta katanarbo
Mi vendis vin, vi vendis min:
Mensogas ili, anka ni
Sub la vasta katanarbo.
La tri viroj neniom moviis. Sed kiam Winston rerigardis la ruinan
vizaon de Rutherford, li vidis ke liaj okuloj estas larmoplenaj. Kaj la
unuan fojon li rimarkis, kun ia interna sinskuo, tamen ne sciante pro
kio li sentis skuon, ke kaj Aaronson kaj Rutherford havas rompitajn
nazojn.
Nelonge poste, iuj tri estis rearestitaj. Lapretende ili
ekpartoprenis freajn konspirojn, jam de la momento de sia liberio.
Dum sia dua proceso ili denove konfesis iujn siajn malnovajn krimojn,
kaj grandan aron da novaj. Ili estis ekzekutitaj, kaj ilia fato estis
registrita en la historioj de la Partio, averte al posteuloj. irka kvin
jarojn poste, en 1973, Winston estis malrulanta aron da dokumentoj
kiuj us falis el la pnemata tubo sur lian skribotablon, kaj li ektrovis
paperfragmenton kiu evidente estis metita inter la aliajn kaj poste estis
57
forgesita. Tuj kiam li platigis in li vidis ian signifon. i estis
duonpao irita el La Tempoj de anta proksimume dek jaroj la supra
duono de la pao, tiel ke i surportis la daton kaj sur i estis foto de
la delegitoj e iu Partia kunveno en Novjorko. Elstaraj en la mezo de la
grupo estis Jones, Aaronson, kaj Rutherford. Ne eblis miskoni ilin, kaj
iukaze, iliaj nomoj estis presitaj sub la foto.
La gravo estis ke dum amba procesoj, iuj tri viroj konfesis ke
dum tiu dato ili estis sur Erazia tereno. Ili estis ugintaj de sekreta
ugkampo en Kanado, al renkontejo ie en Siberio, kaj tie interkonsiliis
kun anoj de la Erazia Stabo de Generaloj, al kiu ili transdonis gravajn
militsekretojn. La dato restis rma en la memoro de Winston ar i,
hazarde, estis la preciza mezo de la somero, sed sendube la tuta rakonto
estis registrita en anka sennombraj aliaj lokoj. Nur unu konkludo estis
ebla: la konfesoj estis mensogoj.
Kompreneble, en si mem tio ne estis novao. E tiutempe Winston
ne imagis ke la homoj nuligitaj en la Purigoj efektive faris la krimojn pri
kiuj oni akuzis ilin. Sed jen konkreta pruvo; i estis fragmento de la
aboliciita estinteco, kvaza fosilia osto kiu trovias en malusta nivelo
kaj detruas geologian teorion. i suus por isatome eksplodigi la
Partion, se iel i estus publikigebla al la mondo, kaj ia signifo konigita.
Li plu laboris. Tuj kiam li vidis kio estas la foto, kaj kion i signifas,
li kovris in per alia paperfolio. Bonfortune, kiam li estis malrulinta in,
i estis inversita la la vidpunkto de la teleekrano.
Li prenis sian notkajeron sur sian genuon, kaj repuis sian seon,
por laeble plej foresti de la teleekrano. Teni sian vizaon senesprima
ne estis malfacile, kaj e la spirado estas regebla, per granda peno: sed
oni ne povas regi la korbatadon, kaj la teleekrano estis tutsue delikata
por adi in. Li lasis pasi, la sia takso, dek minutojn, turmentate
tutdume de timo ke ia akcidento ekzemple, subita ventblovo trans
lian skribtablon perdos lin. Post tio, sen remalkovri in, li faligis la
foton en la memorotruon, kune kun kelkaj aliaj nepluuzeblaj folioj. Post
eble unu minuto i estos discindriinta.
Tio okazis anta dek dek unu jaroj. Hodia, verajne, li gardus
tiun foton. Kurioze, la fakto ke li tenis in per siaj ngroj ajne gravis e
nun, kiam la foto mem, kiel anka la evento kiun i registris, estas nur
memoro. u la kapablo de la Partio regi la pasintecon estas malpli
forta, li demandis al si, ar ne plu ekzistanta atesto iam vere ekzistis?
Sed hodia, se oni supozus ke i iel estus rekreebla el siaj cindroj, la
foto eble e ne estus atesto. Jam kiam li faris sian trovon, Oceanio ne
58
plu militadis kontra Erazio, kaj sendube al la agentoj de Orientazio la
tri mortintoj perdis sian landon. Ekde tiam estis aliaj anoj du, tri,
li ne povis memori kiom. Tre verajne la konfesoj estis reverkitaj kaj
reverkitaj is la originaj faktoj kaj datoj ne plu e iometete gravis. La
estinteco ne nur aniis, i aniis konstante. Kio plej komare
aiktis lin, estis ke li neniam klare komprenis kial oni entreprenis la
gigantan falsadon. La tujaj avantaoj de falsado de la estinteco ests
evidentaj, sed la fundamenta celo estis mistera. Li denove prenis sian
plumon kaj skribis:
Mi komprenas la KIELON: mi ne komprenas la KIALON.
Li demandis al si, kiel li jam antae multfoje demandis al si, u li
mem estas frenezulo. Eble frenezulo estas simple unusola veronscianto.
Iam estis pruvo pri frenezo, kredi ke la tero irkairas la sunon; hodia,
kredi ke la estinteco estas neanebla. Eble nur li sola havis tiun kredon,
kaj se li estis sola, do li estis frenezulo. Sed la penso ke li estas frenezulo
ne multe enis lin: la terurao estis ke eble li eraras.
Li prenis la historilibron por infanoj, kaj rigardis la portreton de
Granda Frato kiu estis ia antabildo. La hipnotigaj okuloj rigardadis en
liajn proprajn. Estis kvaza ia granda forto premis onin io penetris la
kranion, batadis la cerbon, perterure nuligis oniajn kredojn, persvadis
onin, preska, malkredi la ateston de oniaj propraj perceptoj. Iam, la
Partio anoncos ke du plus du estas kvin, kaj oni devos kredi in. Estis
neeviteble ke ili faros tiun pretendon, pli-malpli frue: la logiko de ilia
fundamento postulis in. Ne nur la validon de spertoj, sed e la
ekziston mem de la ekstera realo senparole neis ilia lozoo. La plejefa
herezo estis ordinara racio. Kaj kio plej teruris ne estis ke ili mortigos
vin pro via alikredo, sed ke eble ili pravis. ar, vere, kiel ni scias ke du
plus du estas kvar? A ke la gravita forto realas? Se kaj la estinteco kaj
la ekstera mondo mem ekzistas nur en la menso, kaj se la menso mem
estas regebla, kio sekvas?
Sed ne! Lia kurao ajnis rmii propraage. La vizao de OBrien,
ne alvokite de iu evidenta aludo, osis en lian menson. Li sciis, pli certe
ol antae, ke OBrien estas lia samideano. Li verkas la taglibron por
OBrien skribas por OBrien: i estis kia senna letero kiu neniam
estos legita, sed kiu estis adresita al specifa persono, kaj ricevis sian
koloron per tiu fakto.
La Partio ordonis ke oni forgesu la ateston de la okuloj kaj oreloj.
Tio estis ilia plej grava, plej esenca ordono. Lia koro feblis dum li pensis
pri la enorma potenco starigita kontra li, la facilo per kiu ajna Partia
59
intelektulo superus lin debate, la subtilaj argumentoj kiujn li ne povis
kompreni, neniel povus respondi. Tamen e li estis la vero! Ili
malpravis, li pravis. La evidento, la absurdo, kaj la vero nepre devas esti
defendataj. La vero estas vera, rmu pri tio! La solida mondo ekzistas,
iaj leoj ne anias. tonoj duras, akvo malsekas, objektoj ne
subtenataj falas direkte al la centro de la tero. Kun la sento ke li parolas
al OBrien, kaj anka ke li esprimas gravan aksiomon, li skribis:
La libero estas la libero diri ke du plus du estas kvar. Se tio estas
akceptita, io alia sekvas.
60
8
El ie, funde de koridoro, la odoro de rostianta kafo vera kafo, ne
Kafo por la Venko osis en la straton. Winston senintence pazis.
Dum eble du sekundoj li reestis en la duone forgesita mondo de sia
infaneco. Post tio, pordo bruege fermiis, ajnante fortrani la odoron
tiel abrupte ke i povus esti sono.
Li estis marinta plurajn kilometrojn sur pavimoj, kaj lia varika
ulcero doloradis. Jam la duan fojon en tri semajnoj, li mankis vespere e
la Komunuma Centro: malprudenta ago, ar oni povis esti certa ke la
nombro da oniaj eestoj en la centro estas zorge kontrolata. Principe
Partiano ne havis liberan tempon, kaj estis neniam sola, escepte de dum
en la lito. Estis antasupozite, ke kiam oni ne laboras, manas, a
dormas, oni partoprenas en ia komunuma distro. Fari ion kio supozigus
emon esti sola, e promeni neakompanate, estis iam iomete danere.
Estis vorto por tio en Novparolo: memvivo, kio signis individuismon
kaj nekonformemon. Sed ivespere dum li venis el la Ministrejo, la frea
trankvileco de la aprila aero tentis lin. La ielo aspektis pli varmeblua ol
is tiam tiujare, kaj subite la longa, brua vespero en la Centro, la tedaj,
lacigaj ludoj, la prelegoj, la grincanta kamarademo oleita per ino,
ajnis netolerebla. Impulse li forturnis sin de la bushaltejo, kaj vagis en
la labirinton Londonan, unue suden, poste orienten, poste retroe
norden, perdigante sin inter nekonataj stratoj, kaj apena konsciante
pri kiudirekte li iras.
Se espero ekzistas, li estis skribinta en la taglibro, i troveblas inter
la proloj. Tiuj vortoj ripete revenis en lian menson, deklaro pri mistika
vero kaj palpebla absurdao. Li estis ie en la neklaraj, brunkoloraj
kvartalaoj, norde kaj oriente de kio iam estis la Stacio Sankta Pancras.
Li maris la tonera strato de malgrandaj duetaaj domoj kun
mistraktitaj pordejoj kiuj kondukis rekte al la pavino, kaj kiuj iel kurioze
pensigis pri ratotruoj. En kaj ekster la obskuraj pordejoj, kaj la
mallaraj stratkoridoroj kiuj debranis ambaanke, homoj svarmis
mirige multenombre knabinoj plenbelaj, kun krude rufarbitaj buoj,
kaj junuloj kiuj asas la knabinojn, kaj velintaj pezmarantaj virinoj,
kiuj demonstris kiel aspektos la knabinoj post deko da jaroj, kaj
maljunaj klinitaj uloj, kiuj trenas sin dispiede, kaj kuntrenas senuajn
infanojn kiuj ludas en la akoj, kaj poste diskuras pro koleraj krioj de
iliaj patrinoj. irka kvarono de la fenestroj en la strato estis rompitaj,
61
kaj perligne kovritaj. La plej granda parto de la homoj tute ne atentis
Winstonon; kelkaj okulumis lin pro ia partekaata scivolemo. Du
monstre grandaj virinoj, kun brikruaj antabrakoj krucitaj trans iliajn
irmtukojn, konversaciis ekster pordejo. Winston adis erojn da
parolado, dum li proksimiis.
Jes, mi diras in, jae sendube, mi diras. Sed se vi estus miapozicie,
vi farus samon kion mi faris. Kritiki facilas, mi diras, sed vi ne samhavas
problemojn kiajn mi,
A, diris la alia, uste tiel. uste tiele.
La fortesonaj vooj abrupte esis. La virinoj ekzamenis lin
malamsilente, dum li pasis. Sed ne estis, tutvere, malamo; nur ia
maldo, dummomenta rigidio, kvaza pasas ia nekonata besto. La
blua kombineo de la Partio certe ne estis kutime vidata en tiaj lokoj,
krom se oni specife venis tien. La patroloj eble haltigus onin, se hazarde
ili renkontus onin. Bonvolu lasi min rigardi viajn identigilojn,
kamarado. Kial vi estas i tie? Je kiu horo vi foriris el via laborejo? u vi
kutime maras hejmen iloke? kaj tiel plu, kaj cetere. Ja ne ekzistis
regulo kontra hejmenmarado la nekutima vojo: sed tio suus por
atentigi la Penspolicon pri oni, se i adus pri la ago.
Subite la tuta strato tumultiis. Adiis avertokrioj iuanke. La
homoj kuregis en la pordejojn kvaza kunikloj. Junulino saltis el
pordejo iomete anta Winston, ekkaptis infaneton ludantan en ako,
hastege kovris in per sia irmotuko, kaj retrosaltis, kvaza per unusola
movio. Sammomente viro vestita per koncertineca nigra kompleto, kiu
ekaperis el ankstrateto, kuris direkte al Winston, ekscitite gestante
ielen.
Vaporanto! li kriis. Atentu, moto! Tuj superkape! Kuigu vin,
rapide!
Vaporanto estis kromnomo kiun, ial ajn, la proloj donis al
raketbomboj. Winston tuj etis sin survizaen. La proloj preska iam
pravis, kiam ili faris tian averton. Ili ajnis havi ian instinkton, kiu
antainformis ilin, kelkajn sekundojn anta la alveno de raketo,
kvankam la raketoj supozeble ugis pli rapide ol sono. Winston
kunpremis siajn antabrakojn super sia kapo. Adiis bruego, kiu ajnis
saltigi la pavimon; aro da nepezaoj pluvis sur lian dorson. Stariinte, li
vidis ke lin kovris vitreroj el la plej proksima fenestro.
Li plumaris. La bombo estis nuliginta grupon de domoj, 200
metrojn for anta li. Nigra fumstrio pendis en la ielo, kaj sub i nebulo
de gipsa pulvoro, en kiu homamaso jam formiadis irka la ruinaoj.
62
Estis malgranda gipsa monteto kuanta sur la pavimo anta li, kaj li
povis vidi ke en ia mezo estas hela rua strio. Kiam li atingis in, li
vidis ke i estas homa mano detranita e la pojno. Escepte de la
sanganta nao, la mano estis tiom tute blankigita, ke i similis gipsan
muldaon.
Li piedbatis la aon en la deuilon, kaj post tio, por eviti la
homamason, li turnis sin por lairi dekstran ankstraton. Post du-tri
minutoj li estis for de la regiono detruita de la bombo, kaj la sordida
svarmanta vivantaro de la stratoj plu vivis, kvaza nenio estis okazinta.
Estis preska la dudeka horo, kaj la drinkbutikoj kiujn frekventadis la
proloj (publoj
1
estis ilia kutima nomo por tiuj butikoj) estis plenplenaj
de klientoj. El iliaj malpuraaj svingopordoj, konstante malfermataj kaj
refermataj, elodoris urino, segaeroj, kaj amara biero. En angulo formita
de antaenpuianta domfronto, tri viroj staris tre proksimaj unu al la
alia, la centra viro tenis falditan urnalon, kiun la aliaj du studadis trans
lian ultron. E anta ol esti sue proksima por distingi iliajn mienojn,
Winston povis vidi ilian plenan sindedion, per iu linio de iliaj korpoj.
Evidente ian gravan novaon ili legas. Li estis kelkajn paojn distance de
ili, kiam subite la grupo disiis, kaj du el la viroj violente interdisputis.
Dummomente aspektis ke ili tuj interbatalos.
u vi merde ne povas adi kion mi diras? Mi diras al vi ke neniu
numero nianta per sep tute neniam gajnis jam de dekkvar monatoj!
Jes ja, tamen!
Ne ja! Hejme mi havas la tutan aron, de du plenaj jaroj skribataj
sur peco de papero. Mi kopias ilin horloregule. Kaj mi diras al vi, ke
neniu numero nianta per sep
Jes tamen, sep ja gajnis! Mi povus preska diri al vi la merdan
numeron. Kvar nul sep, tiel niis. Estis en februaro dua semajno de
februaro.
Februaro, je via avinao! Mi havas iujn skribitajn nigrablanke. Kaj
mi diras al vi, ke neniu numero
Ho, esu! diris la tria viro.
Ili diskutis la loterion. Winston rerigardis, irinte tridek metrojn pli.
Ili ankora disputadis, kun vividaj, pasiplenaj vizaoj. La Loterio, kun
sia iusemajna elpago de grandegaj premioj, estis la ununura publika
evento kiun la proloj serioze atentis. Verajne estis pluraj milionoj da
proloj por kiuj la Loterio estis la precipa, se ne la sola, kialo resti
1. Mallongigo de Publikaj domoj, t.e. publikaj drinkejoj. Trad.
63
vivanta. i estis ilia ojigilo, ilia stultigilo, ilia sendolorigilo, ilia
intelekta stimulilo. Koncerne la Loterion, e homoj apena kapablaj legi
kaj skribi ajnis kapablaj fari kompleksegajn kalkulojn, kaj mirige
klarmemori. Ekzistis tuta tribo da homoj kiuj vivtenis sin simple per
vendado de sistemoj, antadiroj, kaj bonfortunigaj amuletoj. Winston
neniel rilatis al la funkciigado de la Loterio, kiun estris la Ministrejo de
la Abundo, sed li konsciis (efektive, iu en la Partio konsciis) ke la
premioj estas plejparte nur imagataj. Nur malgrandajn monsumojn oni
efektive pagis, la gajnintoj de la grandaj premioj estis senekzistaj
personoj. Pro la manko de vera interkomunikado inter unu parto de
Oceanio kaj aliaj partoj, ne estis malfacile arani tion.
Sed se ekzistis espero, i troviis inter la proloj. Necesis rmteni
tiun konvinkion. Vortigite, i sonis akceptinda: nur kiam oni rigardis
la homojn pasantajn sur la pavimo, i fariis nur iluzio. La strato al
kiu li estis turninta sin, iris malsupren la deklivo. Li sentis ke li jam
antae estis en tiu distrikto, kaj ke estas efa vojo ne malproksime. El ie
anta li, adigis bruego de kriantaj vooj. La strato abrupte turniis, kaj
niis e tuparo, kiu kondukis al suba strato, kie kelkaj standistoj
vendis malfreaspektajn legomojn. Tiumomente, Winston memoris kie
li estas. La ankstrato iras al la efstrato, kaj post la sekva turno,
apena kvin minutojn for, estas la fatrasvendejo, kie li aetis la
neenpresitan libron, kiu nun estas lia taglibro. Kaj en skribilbutiko ne
malproksima, li aetis sian plumingon kaj sian botelon da inko.
Li pazis momente e la supro de la tupoj. e la kontraa anko
de la strateto estis maleleganta publeto, kies fenestroj aspektis
obskuretaj, sed efektive nur estis kovritaj de polvo. Tre maljuna viro,
klinia sed aktiva, kun blankaj lipharoj kiuj antastaras kvaza tiuj de
salikoko, perove malfermis la svingopordon kaj eniris. Dum Winston
staris rigardante, li ekpensis ke tiu maljunulo, kiu estas nepre almena
okdekjaraa, jam estis mezaa kiam la Revolucio okazis. Li kaj
manpleno da aliaj similauloj estas la lasta nun ekzistanta ligo kun la
malaperinta mondo de kapitalismo. En la Partio mem restas malmultaj
personoj kies ideoj estis formitaj anta la Revolucio. La malpli juna
generacio estis plejparte ekstermita dum la grandaj Purigoj de la 50oj
kaj 60oj, kaj la nemultaj postvivantoj jam anta longe estis per teruro
devigitaj intelekte cedi. Se ja ekzistas persono ankora vivanta kiu
povus diri la veron pri kondioj en la frua parto de la jarcento, nepre tiu
persono estas prolo. Subite la historilibra teksto, kiun li kopiis en sian
taglibron, revenis en la menson de Winston, kaj freneza impulso
64
ekkaptis lin. Li eniros la publon, li konatios kun tiu maljunulo, kaj li
demandos al li: Parolu pri via vivo dum vi estis knabo. Kia estis la vivo
en tiu epoko? u la vivo estis pli bona ol nun, a malpli bona?
Rapide, por ke li ne havu suan tempon por ektimi, li
malsupreniris la tupojn kaj transiris la mallaran straton. Kompreneble
estis freneze. Kiel kutime, ne ekzistis specifa regulo kontra
konversaciado kun proloj, kaj frekventado de iliaj publoj, sed tiaj agoj
estis multe tro malkutimaj por ne esti rimarkataj. Se la patroloj alvenos,
li eble povos pledi ke lin atakis svenemo, sed estas malverajne ke ili
kredos lin. Li pumalfermis la pordon, kaj hida fromaeca odoro de
amara biero tras lian vizaon. Dum li eniris, la bruo de vooj fadis is
nur duono de sia antaa lateco. Li povis senti ke malanta lia dorso,
iu okulumas lian bluan kombineon. etludado de sagetoj, okazanta e
la alia nao de la ambro, interrompiis dum eble irka tridek
sekundoj. La maljunulo kiun li sekvis, staris e la drinktabulo,
kverelante pri io kun la servisto, kiu estis granda, dika, hoknaza junulo
kun enormaj antabrakoj. Densa grupo da aliaj, irkastarantaj kun
glasoj en la manoj, rigardadis la scenon.
Mi petis vin entile, u ne? diris la maljunulo, rektigante siajn
ultrojn kolerege. u vi vere diras al mi ke vi ne havas pajnttason
1
en la
tuta merda drinkejo?
Kaj kio, je la nomo de l infero, estas pajnto? diris la servisto,
klinante sin antaen kun la ngropintoj sur la tabulo.
Adu lin! Nomas sin drinkejisto kaj ne scias kio estas pajnto! Nu,
pajnto estas duono de kvarto
2
, kaj estas kvar kvartoj en galjono.
Sendube necesos nun instrui al vi la abocon.
Neniam adis pri ili, diris la drinkejisto kurte. Litron kaj
duonlitron nur tiujn ni vendas. Jen la glasoj sur la breto anta vi.
Mi volas pajnton, insistis la viro. Vi povus tutfacile veri pajnton
por mi. Ni ne havis tiujn merdajn litrojn, kiam mi estis junulo.
Kiam vi estis junulo, ni iuj ankora lois en la arbosuproj, diris la
drinkejisto, sardone regardetante la aliajn klientojn.
Adiis ridego, kaj la malkvieto kiun kazis la eniro de Winston
ajnis malaperi. La blankhara vizao de la maljunulo ruiis. Li deturnis
sin, murmurante al si, kaj batiis kontra Winstonon. Winston milde
1. Antadecimala mezuro kutima en la Anglalingvaj landoj. En Britio, unu pajnto =
0,568 litro. Trad.
2. Unu kvarto = 1,137 litroj. Trad.
65
prenis lian brakon.
u vi permesas ke mi proponu al vi trinkon? li diris.
Vi estas entilulo, diris la alia, rerektigante siajn ultrojn. Li ajne
ne rimarkis la bluan kombineon de Winston. Pajnton! li aldonis
agrese al la drinkejisto. Pajnton da ebriao.
La drinkejisto veris du duonlitrojn da malhelbruna biero en dikajn
glasojn kiujn li estis rinsinta en sitelo sub la servotabulo. Biero estis la
nura drinkao aetebla en la publoj de la proloj. La proloj ne rajtis trinki
inon, kvankam, en la praktiko, ili sue facile akiris in. La etsageta
ludo denove plene aktivis, kaj la densa grupo da viroj e la drinktablo
rekomencis diskutadi loteribiletojn. Oni dummomente forgesis la
eeston de Winston. Estis ligna tablo sub la fenestro, kie li kaj la
maljunulo povos konversacii sen riski esti askultataj. Estis terure
danere, sed iukaze ne estis teleekrano en la ambro, pri tio li certigis
sin tuj kiam li envenis.
Li tutfacile povus elveri por mi pajnton, grumblis la maljunulo
dum li komfortigis sin malanta glaso. Duonlitro ne suas. i ne
satigas. Kaj tuta litro estas tro multa. i likigas mian vezikon. Kaj la
prezo troas.
Nepre vi vidis grandajn anojn, de kiam vi estis junulo, diris
Winston iom malcerte.
La rigardo far la palbluaj okuloj de la maljunulo moviis de la
celtabulo de la sagetludo al la servotabulo, kaj de la servotablulo al la
pordo de la Porvira Necesejo, kvaza volante kredigi ke la anoj okazis
en la drinkoambro.
La biero estis pli bona, li ne diris. Kaj malpli kara! Kiam mi
estis junulo, milda biero ebriao, tiel ni nomis in kostis kvar
pencojn por pajnto. Estis anta la milito, kompreneble.
Kiu el la militoj? dirs Winston.
iuj militoj, diris la maljunulo nespecife. Li reprenis sian glason,
kaj liaj ultroj rerektiis. Por ke vi plej bonfartu!
En lia maldika goro la akrapinta adampomo supren-malsupreniris
mirige rapide, kaj la biero malaperis. Winston pais al la servotabulo,
kaj revenis kun du pliaj duonlitroj. ajne la maljunulo forgesis sian
rifuzon trinki tutan litron.
Vi multe pli aas ol mi, diris Winston. Nepre vi estis
plenkreskinta, anta ol mi naskiis. Vi povas memori kia estis la vivo en
la malnovaj tagoj, anta la Revolucio. Homoj miaaaj vere nenion scias
pri tiuj malnovaj epokoj. Ni povas legi pri ili nur en libroj, kaj kion diras
66
la libroj eble ne estas prava. Mi volas adi vian opinion pri tio. La
historilibroj diras ke la vivo anta la Revolucio estis tute malsimila al la
aktuala vivo. Estis grandega subpremado, maljusteco, malrio pli
giganta ol ni povus nun imagi. i tie en Londono, la plejgranda parto de
la popolo neniam havis sue da manao,j ekde sia naskio is sia
morto. Duono de la popolo e ne havis botojn sur siaj piedoj. Ili laboris
dek du horojn iutage, jam najaraaj ili ne plu frekventis lernejon, ili
dormis dekope en unu ambro. Kaj samtempe estis tre malgranda
nombro da personoj, nur kelkmil, oni nomis ilin kapitalistoj kiuj
estis riaj kaj potencaj. Ili posedis ion posedeblan. Ili lois en grandaj
belegaj domoj kun tridek servistoj, ili veturadis en atomobiloj, kaj
kaleoj tirataj de kvar evaloj, ili trinkis ampanon, ili surhavis
cilindrajn apelojn
La maljunulo ekinteresiis.
Cilindraj apeloj! li diris. Kurioze ke vi mencias ilin. uste ili
eniris mian menson hiera, mi ne scias la kialon. Mi simple pensis: mi
jam de jaroj ne vidas cilindran apelon. Kiam mi lastafoje surhavis tian,
estis dum la funebraoj por mia bofratino. Kaj tio okazis nu, mi ne
povus diri la daton, sed nepre anta almena kvindek jaroj.
Kompreneble, mi nur luis in por la evento, komprenu.
Ne vere gravas pri la cilindraj apeloj, diris Winston pacience. Mi
celas diri: tiuj kapitalistoj ili kaj kelkaj juristoj kaj pastroj kc., kiuj
pergajnis sian vivon per ili estis la estroj de la mondo. io ekzistis
specife por ili. Vi la ordinaraj homoj, la laboristoj estis iliaj
sklavoj. Ili povis trakti vin ladezire. Ili povis forsendi vin al Kanado,
kvaza brutojn. Ili povis amori kun viaj linoj lavole. Ili povis ordoni
ke vi estu vipataj, per io nomata skuro. Vi e devis depreni la apon,
kiam vi preterpasis ilin. iu kapitalisto estis akompanata de grupo da
lakeoj kiuj
La maljunulo reinteresiis.
Lakeoj! li diris. Jen vorto kiun delonge mi ne adas. Lakeoj! Tio
vere malantaenigas mian memoron, ja. Mi memoras, ho, anta
multego da jaroj kelkfoje mi iris al Hide
1
Park dum dimana
posttagmezo por adi la paroladantojn. Savarmeo, Romkatolikoj, Judoj,
Hindianoj iaj personoj. Kaj unu viro nu, mi ne povas memori lian
nomon, sed tre impana paroladisto li estis. Li vere kondamnis ilin!
1. Parko en Londono, kie iu rajtas libere paroladi anta la publiko, pri iu ajn temo.
Trad.
67
Lakeoj! li diris, lakeoj de la buraro! Helpantoj de la reganta klaso!
Parazitoj jen alia. Kaj hienoj li certe nomis ilin hienoj.
Kompreneble li parolis pri la Laborista Partio, komprenu.
Winston sentis ke ili ne parolas pri la sama afero.
Kion mi vere volis scii estas: li diris, u vi vere opinias ke vi
estas pli libera nun, ol en tiu malnova epoko? u oni traktas vin pli kiel
homon? En la malnova epoko, la riuloj, la superuloj
La ambro de Lordoj
1
, interrompis la maljunulo, memoroplene.
La ambro de Lordoj, jes. Kion mi demandas estas: u tiuj homoj
povis trakti vin kiel malsuperulojn, nur ar ili estis riaj, kaj vi estis
malriaj. u, ekzemple, estas fakto ke vi devis nomi ilin Moto, kaj
depreni vian apon, kiam vi pasis ilin.
La maljunulo ajnis profunde pensadi. Li trinkis eble kvaronon da
sia biero, anta ol respondi.
Jes, li diris. Ili atis ke oni tuu sian apon, honore al ili. Tio
kvaza montris respekton. Mi mem ne samopiniis pri tio, sed sue
ofte mi faris. Devis, eble necesas diri.
Kaj u estis kutime mi nur citas kion mi legis en historilibroj
u kutime tiuj homoj kaj iliaj servistoj forpuis vin de la pavimo, en la
deuilon?
Unufoje, iu el ili puis min, diris la maljunulo. Mi memoras
kvaza okazis hiera. Estis la Nokto de la Boatkonkuro oni ege
tumultis je la Nokto de la Boatkonkuro kaj mi batias kontra
junulon en la Avenuo Shaftesbury. Vera altsociulo li estis formala
emizo, cilindra apelo, nigra mantelo. Li iom zigzagadis trans la
pavimon, kaj mi batias kontra lin preska akcidente. Li diras: Kial vi
ne atentas kien vi paas? Mi diras: u v kredas ke vi aetis la merdan
pavimon? Li diras: mi detordos vian merdan kapon se vi insultaos
min. Mi diras: Vi ebrias. Mi arestigos vin post momento, mi diras. Kaj
kredu min, li metas sian manon sur mian bruston, kaj ovas min tiom
forte, ke mi preska falas sub la radojn de buso. Nu, mi estis juna
tiutempe, kaj mi intencis bategi lin, sed
Sento de senpoveco kaptis Winstonon. La memorado de la
maljunulo estis nur rubejo da detaloj. Eblus pridemandi lin dum la tuta
tago, sen akiri veran informon. Eblas ke la Partihistorioj ja veras iomete:
1. La supra ambro en la Brita parlamento; anta la jaro 2001, rajtis vodoni en tiu
ambro iuj nobeloj Britaj. Tiu ambro rajtis kritiki leojn faritajn en la elektita
malsupra ambro. Trad.
68
ili eble e plene veras. Li faris lastan provon.
Eble mi ne parolis tute klare, li diris. Kion mi volas diri estas: Vi
jam vivis dum tre longa tempo; vi vivis duonon de via vivo anta la
Revolucio. Ekzemple, en 1925, vi jam estis plenkreskulo. u vi dirus ke,
la via nuna memoro, la vivo en 1925 estis pli bona ol nun, a malpli
bona? Se vi povus elekti, u vi preferus vivi tiam a nun?
La maljunulo rigardis mediteme la saget-celtabulon. Li eltrinkis
sian bieron, malpli rapide ol antae. Kiam li parolis, estis kun tolerema
lozoema tono, kvaza la biero mildigis lin.
Mi scias kion vi supozas ke mi diros, li diris. Vi supozas ke mi
dirus ke mi preferus denove esti juna. La plej multaj personoj dirus ke
ili preferus esti junaj, se vi demandus al ili. Oni havas bonan sanon kaj
forton kiam oni junas. Kiam oni atingas mian aon, oni neniam bone
fartas. Min suferigas ege miaj piedoj, kaj mia veziko estas aa. Ses-
sepfoje iunokte i ellitigas min. Alianke, estas granda avantao, kiam
oni estas maljunulo. Oni ne havas la samajn problemojn. Oni ne rilatas
kun la inoj, kaj tio estas bonega afero. Mi ne amoras kun virino jam de
preska tridek jaroj, se vi bonvolos kredi min. Nek deziris, efektive.
Winston retroklinis sin kontra la muron. Ne utilus plu demandi.
Li estis aetonta pli da biero, kiam la maljunulo subite stariis kaj
paetis rapide en la odoraantan urinejon e la anko de la ambro. La
ekstra duonlitro jam aiktis lin. Winston sidis dum unu a du minutoj,
rigardante sian malplenan glason, kaj li apena rimarkis, kiam liaj
piedoj reportis lin en la straton. Post malpli ol dudek jaroj, li pensis, la
giganta sed simpla demando: u la vivo estis pli bona anta la
Revolucio ol nun? jam neniam denove estos respondebla. Sed,
praktike, i jam nun estas nerespondebla, ar e la malmultaj disaj
postvivintoj el la antikva mondo ne kapablas kompari unu epokon kun
alia. Ili memoras milionon da senutilaoj, kverelon kun kunlaboranto,
seron al perdita pumpilo por biciklo, la esprimon sur la vizao de
anta longe mortinta fratino, la kirliadon de la polvo dum ventoplena
mateno anta sepdek jaroj: sed iuj gravaj faktoj estas ekster ilia
vidpovo. Ili estas kia formiko, kapabla vidi malgrandaojn, sed nenion
grandan. Kaj post la eso de la memoro, kaj post la falsado de la
registroj post tio, la pretendo de la Partio ke i plibonigis la
kondiojn de la homa vivo estos akceptenda, ar ne plu ekzistos, kaj
neniam povos denove ekzisti, ia normo al kiu i estos komparebla.
Tiumomente, lia penstemo ekesis. Li haltis kaj suprenrigardis. Li
estis en mallara strato, kun kelkaj senlumaj butiketoj inter loejoj. Tuj
69
super lia kapo pendis tri rustiintaj metalaj pilketoj, kiuj laaspekte iam
estis orkovritaj. Li kredis iel koni la lokon. Kompreneble! Li staras
ekster la fatrasbutiko kie li aetis la taglibron.
Ektimo trairis lin. La iama aeto de la libro estis sue riskoplena
ago, kaj li uris al si neniam reproksimii al tiu loko. Tamen, tuj kiam li
permesis al la pensoj vagadi, liaj piedoj reportis lin i tien propravole.
Sed precize kontra tiaj sinmortigaj impulsoj li esperis gardi sin, per
skribado en la taglibro. Samtempe li rimarkis ke kvankam estas preska
la dudekunua horo, la butiko ankora estas nefermita. Sentante ke li
estos malpli elstara ene, ol restante sur la pavimo, li tramaris la
pordejon. Demandite, li povus kredigeble diri ke li seras aeti
razklingojn.
La posedanto us lumigis pendandan olelampon, kiu faris malpuran
sed amikan odoron. Li estis viro eble sesdekjaraa, febla kaj klina, kun
longa, amikaspekta nazo, kaj mildaj okuloj misaspektigataj de dikaj
okulvitroj. Lia hararo estis preska blanka, sed liaj brovoj estis dikaj kaj
ankora nigraj. Liaj okulvitroj, liaj mildaj, malkvietaj movioj, kaj la
fakto ke li surhavas malnovan jakon el nigra veluro, donis al li
malklaran intelektulan aspekton, kvaza li estis ia literaturisto, a eble
muzikisto. Lia voo estis softa, kvaza fadema, kaj lia akento estis
malpli aa ol tiu de la plej multaj proloj.
Mi rekonis vin sur la pavimo, li diris tuj. Vi estas la sinjoro kiu
aetis la memoralbumon por junulino. Tio estis tre bela paperspeco, jes
vere. Kremlamena, tiel oni nomis in. Oni ne fabrikas tian paperon jam
de nu, verajne kvindek jaroj. Li intense rigardis Winstonon trans la
supron de siaj okulvitroj. u mi povas fari ion specifan por vi? A u vi
nur deziras irkarigardi?
Mi estis preterpasanta, diris Winston sendetale. Mi nur emis
enveni. Mi nenion specifan seras.
Estas bone, diris la alia, ar mi supozas ke mi ne povus kontentigi
vin. Li faris pardonpetan geston per sia molpolma mano. Vi vidas kiel
estas; malplena butiko, preska. Private, inter ni: la komercado pri
antikvaoj estas preska nita. Oni ne plu deziras ilin, kaj anka mankas
stoko. Mebloj, ceramkaoj, vitro, io iom post iom disrompiis. Kaj
kompreneble oni plejparte jam fandis la metalaojn. Jam de jaroj mi ne
vidas latunan kandelingon.
La malgranda interno de la butiko estis efektive malkomfortige
plena, sed estis en i preska nenio e valoreta. La kvanto da libera
spaco sur la planko estis tre limigita, ar ie apud la muroj estis stakoj
70
da nenombreblaj polvkovritaj bildokadroj. En la fenestro estis pletoj da
boltoj kaj boltingoj, trivitaj iziloj, potraniloj kun rompitaj klingoj,
rustetaj brakhorlooj kiuj ne e ajnigis funkcii, kaj diversaj aliaj
fatrasaoj. Nur sur malgranda tablo en angulo estis aro da diversaoj
lakitaj artabakujoj, agataj brooj, kaj tiaoj inter kiuj laaspekte eble
estus io interesa. Dum Winston vagis cele la tablon, lia vido ektras
rondan glataon kiu brilis softe en la lamplumo, kaj li prenis in.
i estis peza vitrao, kurba unuanke, kaj plata alianke, tiel ke i
estis preska hemisfero. Estis kurioza softeco, kvaza de pluvakvo, en
kaj la koloro kaj la teksturo de la vitro. En ia koro, kun aspekto
pligrandigita de la kurba surfaco, estis stranga, palrua, kompleksa
objekt,o kiu memorigis pri rozo a maranemono.
Kio i estas? diris Winston, fascinate.
Jen koralo, tio, diris la maljunulo. Sendube el la Hindia Oceano.
Oni iam iel envitrigis in. Tio estis farita anta ne malpli ol cent jaroj.
Pli ol cent, laaspekte.
i estas bela, diris Winston.
i ja estas bela, diris la alia, apreze. Sed ne multaj personoj dirus
tion nuntempe. Li tusis. Nu, se eventuale vi dezirus aeti in, vi devus
pagi kvar dolarojn. Mi povas memori tempon kiam io tia kostus ok
pundojn, kaj ok pundoj estis nu, mi ne povas facile kalkuli tion, sed
temis pri multa mono. Sed kiu interesias pri atentaj antikvaoj
nuntempe, e kvankam plu restas nur malmultaj?
Winston tuj pagis la kvar dolarojn, kaj metis la dezirataon en sian
poon. Kio allogis lin pri i, ne estis tiom ia belo, kiom la karaktero
kiun i ajnis havi, ke i apartenis al epoko tre malsimila al la nuna. La
softa, pluvakveca vitro estis malsimila al iu vitro kiun iam li vidis. La
objekto estis duoble alloga pro sia ajna senutileco, kvankam li povis
diveni ke iam oni intencis ke i estu pezilo por kunteni paperfoliojn. i
multe pezis en lia poo, sed bonance i ne videble veligis in. Estus
kurioze, e kompromite, ke Partiano havas ion tian. io malnova, kaj,
efektive, io bela, iam estis pridubiga. Ricevinte la kvar dolarojn, la
maljunulo fariis videble pli gaja. Winston ekkonsciis ke li estus
akceptinta tri, a e nur du dolarojn.
Estas alia ambro en la supra etao, kiun eble vi dezirus rigardi, li
diris. Ne estas multo. Nur kelkaj eretoj. Ni bezonos lampon, se ni iros
supren.
Li lumigis alian lampon, kaj, kun dorso klineta, gvidis malrapide
supren la la kruta kaj trivita tuparo, kaj lalonge de malgranda
71
koridoro, en ambron el kiu videblis ne la strato, sed tonere pavimita
korto, kaj arego da kamensuproj. Winston rimarkis ke la mebloj restis
aranitaj kvaza temus pri loambro. Estis tapia strio sur la planko,
unu-du bildoj sur la muroj, kaj profunda fotelo el latoj apud la kameno.
Malnovmoda vitra horloo, kun dekdu-hora faco, tiktakis sur la
kamenobreto. Sub la fenestro, okupante preska kvaronon de la
ambro, estis enorma lito sur kiu ankora estis matraco.
Ni lois i tie, is kiam mortis mia edzino, diris la maljunulo,
pardonpetemete. Mi vendas la meblojn, iom post iom. Nu, jen bela
mahagona lito, a i estus bela, se eblus elpeli la cimojn. Sed verajne vi
trovus in iom tro granda.
Li alte tenis la lampon, por lumigi la tutan ambron, kaj en la
varma nebrila lumo la loko aspektis kurioze agrabla. Penso trafulmis la
menson de Winston, ke verajne estus tre facile lui la ambron, pagante
nur kelkajn dolarojn iusemajne, se li adacus riski tion. i estis
sovaa, malebla nocio, formetenda tuj kiam pensita; sed la ambro
vekis en li ian nostalgion, ian pramemoron. ajnis al li, ke li scias
precize kiel oni sentas sidante en i tia ambro, en fotelo apud nekaita
fajro, kun oniaj piedoj e la fendro, kaj kaldroneto sur la kuirplato; tute
sole, tute sekure, dum neniu observas onin, nenies voo persekutas
onin, estas neniu sono escepte de la kantado de la kaldroneto, kaj la
amikema tiktakado de la horloo.
Ne estas teleekrano i tie! li ne povis ne murmuri.
A, diris la maljunulo, mi neniam posedis ion tian. Tro multe
kostas. Kaj ajne neniam mi sentis ian mankon, ial. Nu, jen agrabla
klaphava tablo en tiu angulo. Kvankam, kompreneble ,necesus surmeti
novajn arnirojn, se oni volus uzi la klapojn.
Estis malgranda librobretaro en la alia angulo, kaj Winston jam
estis altirita al i. i enhavis nur rubon. La elsero kaj detruado de
libroj estis farita same zorge en la prolaj kvarteloj kiel en iu alia. Estis
tre malverajne ke ekzistas ie en Oceanio ekzemplero de libro presita pli
frue ol 1960. La maljunulo, ankora portante la lampon, staris anta
bildo en palisandra kadro, kiu pendas alianke de la kameno, kontra la
lito.
Nu, se eventuale vin iel interesus malnovaj bildoj li komencis
delikate.
Winston transpais por ekzameni la bildon. i estis tala gravurao
pri ovala konstruao kun rektangulaj fenestroj, kaj anta la konstruao
estis tureto. Balustrado irkais la konstruaon, kaj malantae estis io
72
aspektanta statuo. Winston rigardadis in dum pluraj momentoj. i
ajnis iomete familiara, kvankam li ne memoris la statuon.
La breto estas ksita al la muro, diris la maljunulo, sed mi
verajne povus malrabi in por vi.
Mi konas tiun konstruaon, ne diris Winston. i estas ruino,
nuntempe. i estas en la mezo de la strato ekster la Palaco de Justeco.
Prave. Ekster la Tribunalejo. i estis bombita en ho, anta
multaj jaroj. Iam i estis preejo, Sankta Klemento Danoj estis ia
nomo. Li ridetis pardonpeteme, kvaza konsciante ke li diras ion
iomete absurdan, kaj pludiris: Oranoj, Citronoj, el Klement sonoras!
Kion vi diras? diris Winston.
Ho Oranoj, Citronoj, el Klemento sonoras. Tio estis rimao,
kiun mi konis kiam mi estis knabeto. Mi ne memoras la sekvajn vortojn,
sed mi ja scias ke iaj lastaj vortoj estis Venas kandelo por allite vin
gvidi. Venas hakilo por forhaki la kapon. Temis pri ia danco. La
dancantoj etendas siajn brakojn kaj oni subpaas, kaj kiam ili atingas la
vortojn Venas hakilo por forhaki la kapon. ili subenigas la brakojn kaj
kaptas onin. La kanto konsistis nur el la nomoj de preejoj. iuj
preejoj de Londono estis en i tio estas, iuj gravaj preejoj.
Winston demandetis al si, al kiu jarcento apartenis la preejo. iam
estis malfacile taksi la aon de konstruao en Londono. ion gravan kaj
imponan, se relative novaspektan, oni atomate pretendis kiel post-
Revolucian konstruaon; kaj io evidente malpli nova estis atribuita al iu
neklara periodo nomita la Mezepoko. La jarcentoj da kapitalismo, la
onia pretendo, produktis nenion valoran. Oni ne povus lerni pli da
historio per la arkitekturo ol per libroj. Statuoj, surizaoj, memorigaj
tonoj, la nomoj de stratoj io kio povus lumigi la pasintecon estis
sisteme anita.
Mi tute ne sciis ke i estis preejo, li diris.
Restas multe da ili, efektive, diris la maljunulo, kvankam oni
utiligas ilin alicele. A, kiel tekstis tiu rimao? Ha, mi memoras!
Oranoj, Citronoj, el Klemento sonoras,
Vi uldas penceron el Marteno sonoras
nu, mi ne memoras plion. Pencero, tio estis malgranda kupra
monero, i aspektis iom kiel cendo.
Kie estis Marteno? diris Winston.
Sankta Marteno? i ankora ekzistas. i estas en la Placo de la
Venko, apud la bildgalerio. Konstruao kun trianguleca verando, kaj
kolonoj anta si, kaj granda tuparo.
73
Winston bone konis tiun lokon. i estis muzeo uzata por
propagandaj ekspozicioj diversspecaj laskalaj modeloj de
raketbomboj kaj Flosantaj Fortikaoj, vaksaj reproduktoj de agoj de la
malamiko, k.s.
Sankta Marteno-en-la-Kamparo, i estis nomata, klarigis la
maljunulo, kvankam mi ne memoras kampojn ie en tiu regiono.
Winston ne aetis la bildon. i estus e malpli konvena posedao ol
la vitra paperpezilo, kaj ne eblus porti in hejmen, krom se i estus
prenita el sia kadro. Sed li plurestis dum kelkaj minutoj, parolante al la
maljunulo, kies nomo, li trovis, ne estis Weeks kiel oni eble supozus
la la izao super la butikofronto sed Charrington. S-ro
Charrington, montriis, estis vidvo sesdektrijaraa, kaj lois i tiun
butikon jam de tridek jaroj. Dum tiu tuta periodo, li intencis ani la
nomon super la fenestro, sed li neniam efektive faris tion. Tutdum ili
konversaciadis, la duone memorita rimao ripetadis sin en la kapo de
Winston. Oranoj, Citronoj, el Klemento sonoras, Donu pencerojn el
Marteno sonoras! Kurioze estis, ke kiam oni ripetis tion al si, oni iluzie
kvazaadis sonorilojn, la sonorilojn de perdita Londono, kiu plu
ekzistas ie, maskite kaj forgesite. El unu fantoma turo post alia, li ajnis
adi ilin sonoradi. Tamen, la lia memoro li neniam en la reala vivo
adis sonorilojn de preejo.
Li forlasis S-ron Charringtonon, kaj malsupreniris la tupojn sola,
por ke la maljunulo ne vidu ke li kontrolas la straton, anta ol pai el la
pordejo. Li jam decidis ke post konvena intervalo eble monato li
akceptos la riskon denove viziti la butikon. Eble ne estus pli danere ol
manki dum vespero e la Centro. La vera malsaao estis lia jama
reveno i tien, aetinte la taglibron kaj ne sciante u la butikposedanto
estas dinda. Tamen !
Jes, li denove pensis, li revenos. Li aetos pliajn pecojn de bela
rubo. Li aetos la gravuraon pri Sankta Klemento Danes, prenos in el
ia kadro, kaj portos in hejmen kaitan sub la jako de lia kombineo. Li
tiros la ceterajn vortojn de tiu poemo el la memoro de S-ro
Charrington. E la freneza projekto lui la supretaan ambron trafulmis
lian menson denove. Dum eble kvin sekundoj, ekscito senzorgigis lin,
kaj li pais sur la pavimon tute sen antae kontroli tra la fenestro. Li e
komencis mallate kanti al si la elpensita melodio
Oranoj, Citronoj, el Klemento sonoras,
Vi uldas pencerojn el Marteno sonoras
Subite lia koro kvaza glaciiis, kaj liaj intestoj akviis. Figuro en
74
blua kombineo venis la la pavimo, e ne dek metrojn for. Estis la
knabino el la Departemento de Fikcio, la knabino kun malhela hararo.
La lumo jam fadis, sed ne estis malfacile rekoni in. i rekte rigardis
lian vizaon, kaj poste plumaris rapide, kvaza ne vidinte lin.
Dum kelkaj sekundoj Winston estis tro paralizita por sin movi. Post
tio li turnis sin dekstren, kaj formaris peze, dummomente ne
rimarkante ke li maras erardirekten. iukaze, unu necertao estis
solvita. Ne plu eblis dubi u la knabino spione sekvas lin. Nepre i
sekvis lin i tien, ar ne estis kredeble ke tuthazarde i koincide
promenis, dum la sama vespero, la la sama obskura malefa strateto,
kilometrojn for de la kvartaloj kie loas Partianoj. u efektive i estas
agento de la Penspolico, a nur diletanta spiono instigita de zeloteco, ja
ne gravis. Sue estis ke i observadas lin. Verajne i anka vidis lin
eniri la publon.
Estis pene mari. La vitra pezao en lia poo batis lian femuron
iupae, kaj li preska emis elpreni kaj foreti in. Plej malagrabla estis
la doloro en lia ventro. Dum kelkaj minutoj li sentis ke li mortos se li ne
balda atingos necesejon. Sed ne estas publikaj necesejoj en i tia
kvartalo. Sed la spasmo malaperis, postlasante obtuzan doloradon.
La strato estis sakstrato. Winston haltis, staris dum pluraj sekundoj
demandante al si neklare kion fari, poste turnis sin kaj komencis
retroiri la sia usa vojo. Turnante sin, li ekpensis ke la knabino lin pasis
anta nur tri minutoj, kaj ke kurinte li verajne povos atingi in. Li
povus sekvi in, is ili estos en iu kvieta loko, kaj tie frakasi ian kranion
per pavimotono. La vitrao en lia poo estus sue peza por tio. Sed li
tuj formetis la planon, ar e la penso fari ian ajn korpan klopodon estis
netolerebla. Li ne povus kuri, li ne povus frakasi. Krome, i estas juna
kaj forta kaj defendus sin. Li anka pensis ke li povus hasti al la
Komunuma Centro, kaj resti tie is i estos fermita, por tiel establi
partalibion por la vespero. Sed anka tio estis malebla. Mortiga laco
estis kaptinta lin. Li nur volis laeble plej rapide reiri hejmen, kaj post
tio sidii, kaj resti kvieta.
Jam pasis la dudekdua horo, kiam li reatingis la apartamenton. La
lumojn oni malaltos en la centralo je la dudektria. Li eniris la kuirejon,
kaj glutis preska tetason da ino por la Venko. Post tio li iris al la
tablo en la alkovo, sidiis, kaj reprenis la taglibron el la tirkesto. Sed li
ne tuj malfermis in. El la teleekrano latuneca, ina voo kriaadis
patriotan kanton. Li sidis, intense rigardante la marmoraspektan
kovrilon de la libro, sensukcese penante pui la voon el sia konscio.
75
Oni arestadis dum la nokto, iam nur dum la nokto. La usta ago
estis mortigi sin, anta ol esti kaptita. Sendube multaj personoj faris
tion. Multaj el la malaperoj efektive estis sinmortigoj. Sed necesis havi
senesperan kuraon, por mortigi sin en mondo kie armiloj, a kia ajn
rapidaga kaj nepre sukcesa veneno, estis tute nehaveblaj. Li pensis, iom
mirigite, pri la biologia senutileco de doloro kaj timo, la perdo farata
de la korpo, kiu iam farias senkapabla agi precize dum la momento
kiam speciala peno necesas. Li povus esti silentiginta la knabinon, se li
nur agus sue rapide: sed precize pro la grando de la danero, li perdis
sian kapablon agi. Tras lin la penso ke dum krizaj momentoj, oni
neniam batalas kontra ekstera malamiko, sed iam nur kontra la
propra korpo. E nun, malgra la ino, la obtuza doloro en lia ventro
malebligis konsekutivan pensadon. Kaj estas same, li ekkonsciis, en iuj
ajne heroaj a tragikaj situacioj. Sur la batalkampo, en la
torturambro, sur subakvianta ipo, la celoj por kiuj oni batalas iam
forgesias, ar la korpo ekvelas is plenigi la universon, kaj e kiam oni
ne estas paralizita de timo a dolorkriado, la vivo estas momenton-
post-momenta baraktado kontra malsato, a malvarmo, a
maldormeblo, kontra maldola stomako, a doloranta dento.
Li malfermis la taglibron. Gravis skribi ion. La virino sur la
teleekrano jam komencis novan kanton. ia voo kvaza restis en lia
cerbo kiel frakasitaj vitreroj. Li penis pensi pri OBrien, por kiu, a al
kiu, la taglibro estas skribata, sed anstatae li komencis pensi pri io
okazonta post kiam la Penspolico forportos lin. Ne gravus se ili tuj
mortigus. Esti mortigita, tion oni anticipis. Sed anta ol morti (neniu
parolis pri tiaj aferoj, tamen iu sciis pri ili) la konfesrutino estos
farenda: karado sur la planko, kaj kriegado postulanta kompaton, la
bruo dum ostoj frakasias, la dentoj disigataj, kaj sangaj harplektaoj.
Kial necesis travivi tion, ar la no neniam varias? Kial ne eblis
eltrani kelkajn tagojn a semajnojn el la vivo? Neniu sukcesas eviti
trovion, kaj neniu evitas konfesadon. Tuj kiam oni cedis al penskrimo,
estis tute certe ke je certa dato oni jam estos morta. Do kial tiu hororo,
kiu nenion anas, devas resti ksita en la venonteco?
Li penis, iomete pli sukcese ol antae, venigi al si memorbildon pri
OBrien. Ni renkontios en la loko kie ne estas mallumo, OBrien diris
al li. Li sciis la signifon de tio, a kredis scii in. La loko kie ne estas
mallumo estas la imagata estonteco, kiun oni neniam vidos, sed en kiu,
per antascio, oni povas mistike partopreni. Sed dum la voo el la
teleekrano okupadis liajn orelojn, li ne povis plusekvi la pensdirekton.
76
Li metis cigaredon en sian buon. Duono de la tabako tuj falis sur lian
langon, amara pulvoro kiun estis malfacile elkrai. La vizao de Granda
Frato nais en lian menson, anstataante la vizaon de OBrien. Same
kiel anta kelkaj tagoj, li glitigis moneron el sia poo, kaj rigardis in. La
vizao suprenrigardis al li, peza, trankvila, protekta: sed kia rideto estis
kaita sub la malhelaj lipharoj? Kvaza plumba mortsonoro revenis al li
la vortoj:
MILITO ESTAS PACO
LIBERECO ESTAS SKLAVECO
SENSCIO ESTAS FORTO
77
PARTO DU
1
Estis la mezo de la mateno, kaj Winston estis elirinta el la laborelo,
por iri al la necesejo.
Sola guro venis direkte al li, de la alia nao de la longa, brile
lumigata koridoro. Kvar tagoj jam pasis post la vespero kiam li
renkontis in ekster la fatrasbutiko. Dum i proksimiis, li vidis ke ia
dekstra brako estas en skarpo, ne rimarkebla je distanco, ar i estis
samkolora kiel ia kombineo. Verajne i premvundis sian manon, dum
i turnsvingis unu el la grandaj kalejdoskopoj, sur kiuj la intrigoj de
romanoj estis malnetigataj. Tio estis ofta akcidento en la
Departemento de Fikcio.
Ili estis apartaj je irka kvar metroj, kiam la knabino stumblis kaj
falis preska plata sur sian vizaon. Rezultis el i akra dolorkrio.
Sendube i falis uste sur la damaitan brakon. Winston ekhaltis. La
knabino estis levinta sin surgenuen. ia vizao fariis lakte avkolora,
kontraste al kiu ia buo aspektis ankora pli rua. iaj okuloj kse
rigardis lin, kun alloga esprimo kiu aspektis timo pli ol doloro.
Kurioza emocio moviis en la koro de Winston. Anta li estas
malamiko kiu celas mortigi lin: anta li, anka, estas homo, doloroplena
kaj eble kun rompita osto. Jam li instinkte komencis pai antaen, por
helpi in. Dum la momento kiam li vidis in fali sur la bandaitan
brakon, li kvazasentis la doloron en sia propra korpo.
u vi estas vundita? li diris.
Ne gravas. Mia brako. i fartos bone post sekundo.
i parolis kvaza la koro irtas. i certe paliis.
u vi nenion rompis?
Ne, estas bone. Doloris dum momento, nenio plia.
i etendis sian liberan manon al li, kaj li helpis in starii. i jam
reakiris iom de sia koloro, kaj aspektis multe pli bonfarta.
Estas nenio, i ripetis kurte. Mi nur batetis mian pojnon.
Dankon, kamarado!
Kaj dirinte tion, i plu maris la sia antaa direkto, vigle, kvaza
efektive nenio atentinda okazis. La tuta incidento ja ne postulis pli ol
duonon de minuto. Ne permesi ke la sentoj aperu sur la vzao, tio estis
78
kutimo kiu fariis preska instinkta, kaj iukaze, ili staris rekte anta
teleekrano, kiam la evento okazis. Tamen estis tre malfacile ne montri
momentan surprizon, ar en la du-tri sekundoj dum li helpis in starii,
la knabino puis ion en lian manon. Nenia dubo eblis, i intence faris
tion. i estis malgranda kaj plata. Dum li trairis la pordon de la
necesejo, li transmetis in en sian poon, kaj palpis in per la pintoj de
siaj ngroj. i estis peco de papero, faldita kvadrate.
Dum li staris e la urinujo, li sukcesis, per iom pli da manipulado
per siaj ngroj, malfaldi in. Dum momento li sentis tenton preni in
en unu el la eloj, kaj legi in tuj. Sed tio estus tre malsaa ago, tion li
bone sciis. En neniu alia loko oni povus esti pli certa ke la teleekranoj
observadas konstante.
Li reiris al sia laborloko, sidiis, etis la pecon de papero senzorge
inter la aliajn foliojn sur la skribotablo, surmetis siajn okulvitrojn, kaj
tiris la parolskribilon al si. Kvin minutojn, li diris al si, minimume
kvin minutojn! Lia koro bategis en lia brusto, timige brue. Bonfortune,
la tasko kiun li prilaboras estis nur rutinao, ustigo de longa listo de
ciferoj, ne bezonanta grandan atenton.
Negrave kio estis skribita sur la papero, sendube i signis ion
politikan. La lia opinio, ekzistas du eblecoj. Unu, la nepre plej
verajna, estis ke la knabino estas agento de la Penspolico, konforme al
lia timo. Li ne sciis kial la Penspolico decidus liveri siajn komunikojn
tiamaniere, sed eble ili havis propran motivon. La skribo sur la papero
eble estus minaco, alvoko, ordono sinmortigi, iuspeca kaptilo. Sed
ekzistis dua, pli malverajna ebleco, kiu insiste trudis sin en lian
menson, kvankam li vane penis subpremi in. Tiu ebleco estis ke la
komuniko tute ne venis de la Penspolico, sed de ia subtera organizo.
Eble la Frataro vere ekzistas, malgra io! Eble la knabino estas
membro de i! Sendube tiu ideo estis absurda, sed i saltis en lian
menson, tuj kiam li sentis la pecon de papero en la mano. Nur kelkajn
minutojn poste. la alia, pli verajna klarigo tras lin. Kaj e nun,
kvankam lia intelekto diris al li ke la komuniko verajne alvenigos
morton tamen, tion li ne kredis, kaj la kontraracia espero persistis,
kaj lia koro bategis, kaj nur malfacile li sentremigis sian voon, dum li
murmuris siajn ciferojn en la parolskribilon.
Li faris rulaon el la nita laborao, kaj glitigis in en la pnematan
tubon. Ok minutoj jam pasis. Li reustigis la okulvitrojn sur sia nazo,
suspiris, kaj altiris la sekvan prilaborotan foliaron, kun la peco de
papero sur i. Li platigis in. Sur i estis skribite, per granda
79
maleleganta manskribo:
Mi amas vin.
Dum pluraj sekundoj, li estis tro surprizita por e eti la daneraon
en la memortruon. Kiam li ja faris tion, kvankam li tute bone sciis kiom
danere estas montri tro da interesio, li ne povis malhelpi sin relegi
in unufoje pli, nur por certigi ke la vortoj vere ekzistas.
Dum la cetero de la mateno, estis tre malfacile labori. Kio estis e
pli malbona ol la devo fokusigi sian menson sur serion de trivialaj
taskoj, estis la bezono kai kontra la teleekrano sian agition. Li sentis
kvaza fajro brulas en la ventro. Luno en la varmega, plenega, bruega
kantino estis turmenta. Li esperis esti sola dum kelka tempo dum la
lunhoro, sed ia misfato devigis la imbecilan Parsonson lokigi sin apud
li. La odoro de la vito de Parsons preska superis la stanecan odoron
de la stufao, kaj Parsons senpaze parolis konstante pri la preparoj por
la Semajno da Malamo. Li specife entuziasmis pri papermaaa modelo
de la kapo de Granda Frato, du metrojn lara, kiun la Spiontrupo de lia
lino faras por tiu evento. Plej irite estis ke, en la bruego de la vooj,
Winston apena povis adi kion diras Parsons, kaj konstante devis peti
ke li ripetu iun stultan rimarkon. Nur unufoje li ekvidetis la knabinon,
kiu estis e tablo e la fora nao de la ambro. i ajne ne vidis lin, kaj
li ne rerigardis tiudirekte.
La posttagmezo estis pli tolerebla. Tuj post la luno, alvenis
delikata, malfacila labortasko, kiu laborigos lin dum pluraj horoj, kaj
necesigos ke li prokrastu ion alian. i konsistis el falsigado de serio de
produktadoraportoj el anta du jaroj, tiel ke i senkreditigos elstaran
membron de la Interna Partio, kiu nun estas suspektata. Pri tia laboro
Winston estis tre kompetenta, kaj dum pli ol du horoj li sukcesis tute
malalti la knabinon en sia menso. Sed revenis memoro pri ia vizao,
kaj kun i venis ardanta, nerezistebla deziro esti sola. Anta ol esti sola,
estos neeble trapensadi i tiun novan eventon. La inokto estos unu el
liaj noktoj e la Komunuma Centro. Li glutegis plian sengustan manon
en la kantino, hastis al la Centro, partoprenis en la solena absurdeco de
diskutogrupo, partoprenis en du ludoj de tabloteniso, glutis plurajn
glasojn da ino, kaj sidis duonon de horo dum prelego titolita Engsoco
rilate al la akludo. Lia animo baraktis pro tedio, sed, malkutime, li
tute ne emis manki en la vespero e la Centro. Kiam li vidis la vortojn
mi amas vin, la deziro pluvivi fortiis en li, kaj subite, provi risketojn
ajnis stulte. Nur je la dudektria horo, kiam li estis enhejme kaj enlite
en la mallumo, kie oni estas sekura e kontra la teleekrano, kondie ke
80
oni silentas li povis pensi seninterrompe.
Fizika problemo estis solvenda: kiel kontakti la knabinon, kaj arani
renkontion? Li ne plu konsideris la eblecon ke i faras planon kapti lin.
Li sciis ke tiel ne estas, pro ia nemisrekonebla agitio. dum i
transdonis al li la noton. Evidente i estis plena de terurio, kiel ja
konvenis. Nek la ideo rifuzi ian sinproponon e pensiis en li. Anta
nur kvin nokto,j li pripensis frakasi ian kranion per pavimotono, sed
tio ne gravis. Li pensis pri ia nuda, juna korpo, kia li vidis in en sia
sono. Li estis konceptinta in stultulo, kia iuj aliaj, kun la kapo
plenigita per mensogoj kaj malamo, la ventro plena de glacio. Ia febro
kaptis lin, kiam li pensis ke eble li perdos in, ke la blanka juna korpo
eble forglitos de li! Tio, kion li pleje timis, estis ke i simple alidecidos,
se li ne rapide kontaktos in. Sed la zika malfacilo renkontii estis
enorma. Estis kvaza oni pluprovas akludi, kiam jam okazis matio.
Kien ajn oni turnis sin, la teleekrano rigardis onin. Efektive, iuj eblaj
metodoj komuniki kun i jam trairis lian menson, dum kvin minutoj
post legi la noton; sed nun, kiam estis tempo por pensado, li
reekzamenis ilin unu post la alia, kvaza metante vicon de instrumentoj
sur tablon.
Evidente, la speco de renkontio kiu okazis imatene ne estus
ripetebla. Se i laborus en la Departemento de Registroj, eble estus
relative simple, sed li nur tre malklare konceptis pri kie en la konstruao
trovias la Departemento de Fikcio, kaj li havis nenian pretekston por
iri tien. Se li scius kie i loas, kaj je kiu horo i foriras el la laborejo, li
povus elpensi metodon renkonti in ie, dum ia iro hejmen; sed estis
malsekure provi sekvi in al ia hejmo, ar tio signifus restadi ekster la
Ministrejo, kion oni neevideble rimarkus. Kaj estis neniel konsilinde,
sendi leteron per la poto. La rutino kiu e ne estis sekreta, oni
malfermis iujn leterojn dum la potliverado. Efetkive, malmultaj
homoj verkis leterojn. Por la mesaoj kiuj fojfoje necesis esti senditaj,
ekzistis presitaj potkartoj, kun longaj listoj de frazoj, kaj oni elstrekas
la nedeziratajn frazojn. iukaze, li e ne sciis la nomon de la knabino,
do tute ne ian adreson. Fine li decidis ke la plej sekura loko estas la
kantino. Se li povus renkonti in sola, e tablo ie en la mezo de la
ambro, ne tro proksime al la teleekranoj, kaj kun sua bruado de
konversacioj irkae se tiuj kondioj darus dum, eble, tridek
sekundoj, eble eblus interani kelkajn vortojn.
Dum la sekva semajno, la vivo estis kia agitioplena sono. La
sekvan tagon i aperis en la kantino nur kiam li komencis foriri el i, ar
81
jam sonis la fajfado. Verajne i devis labori en alia skipo. La postsekvan
tagon, i estis en la kantino je la kutima horo, sed kun tri aliaj knabinoj,
kaj tuj sub teleekrano. Post tio, dum tri timoplenaj tagoj i tute ne
aperis. Liaj tutaj menso kaj korpo sentiis aiktataj de netolerebla
trosentokapablo, ia diafaneco, kiu faris agonion el iu movio, iu sono,
iu kontakto, iu vorto kiun li devis diri a adi. E dum la dormo, li ne
povis plene eskapi de ia bildo. Li ne tuis la taglibron dum tiuj tagoj. La
sola senstrea periodo estis dum lia laboro, kiam li kelkfoje povis
forgesi sin e dekminute. Li neniel povis koncepti kio okazis al i.
Nenian enketon li povus fari. Eble i estis vaporigita, eble i mortigis
in, eble oni translokigis in al la alia nao de Oceanio; plej timige, kaj
plej verajne, i simple alipensis, kaj decidis eviti lin.
La sekvan tagon i reaperis. ia brako ne plu estis en skarpo, kaj i
havis nelaran bandaon irka la pojno. La senstreio kiun kazis
vidi in, estis tiom granda ke li ne povis malhelpi sin rigardadi in rekte
dum pluraj sekundoj. La postan tagon, li preska sukcesis paroli al i.
Kiam li venis en la kantinon, i sidadis e tablo sue for de la muro, kaj
i estis tute sola. Estis frue, kaj la ambro ne estis tre plena. La vico
helikis antaen, is Winston estis preska e la servobreto, kaj estis
atendigata dum du minutoj, ar iu anta li plendadis pri ne esti
ricevinta sian sakarintablojdon. Sed la knabino estis ankora sola, dum
Winston prenis sian pleton kaj komencis pai cele ian tablon. Li maris
senzorge iadirekten, liaj okuloj kvaza seradis lokon e iu tablo preter
i. i estis eble tri metrojn for de li. Post du sekundoj li atingos in.
Subite, voo vokis el malanta li: Smith! Li ajnigis ne adi. Smith!
ripetis la voo, pli late. Estis senutile. Li turnis sin. Blondhara,
stultavizaa junulo nomita Wilsher, kiun li apena konis, ridetante
invitis lin al vaka loko e sia tablo. Estus danere rifuzi. Alvokite, li ne
povus iri sidi e tablo kun sola knabino. Estus tro malkae. Li sidiis,
farante amikeman rideton. La malsaa blonda vizao felie rigardis lin.
Winston halucinis ke li batovas pioon rekte en in. La tablo de la
knabino pleniis post nur kelkaj minutoj.
Sed nepre i vidis lin maranta ien, kaj eble i akceptos tiun
sugeston. La sekvan tagon li zorgis alveni frue. Ja vere, i estas e tablo
en proksimume la sama loko, kaj denove i estas sola. La persono tuj
anta li en la vico estis malgranda, hastemova, skarabeca viro, kun plata
vizao, kaj malgrandaj, suspektemaj okuloj. Kiam Winston turnis sin de
la servobreto kun sia pleto, li vidis ke la malgranda viro paas rekte, cele
la tablon de la knabino. Lia espero fadis. Estis vaka loko e pretera
82
tablo, sed iel la aspekto de la malgranda viro kredigis ke li sue zorgos
pri sia propra komforto, por elekti la plej vakan tablon. Kun glacio e la
koro Winston sekvis. Estus senutile, se li povus esti sola kun la knabino.
Tiumomente, sonegis giganta krao. La malgranda viro kuis etendite
sur siajn kvar membrojn, lia pleto forugis, du riveretoj da supo kaj
kafo uis trans la plankon. Li komencis restarii, malame rigardante
Winstonon, kiun li evidente suspektas esti stumbliginta lin. Sed rezultis
bone. Post kvin sekundoj, kun tondranta koro, Winston sidis e la tablo
de la knabino.
Li ne rigardis in. Li malpakis sian pleton, kaj tuj komencis mani.
Estis gravege paroli tuje, anta ol venos alia persono, sed nun terura
timo kaptis lin. Semajno jam pasis post kiam i unue proksimiis al li. i
eble alidecidis, sendube i alidecidis! Estis maleble ke i tiu afero nios
sukcese; tiaoj ne okazas en la reala vivo. Povas esti ke li tute tro hezitus
paroli, se je tiu momento li ne estus vidinta Ampleforthon, la poeton
kun harplenaj oreloj, vagadi malrme irka la ambro kun pleto,
serante sidlokon. La sia necerta maniero, Ampleforth trovis
Winstonon alloga, kaj sendube li sidios e lia tablo se li vidos lin.
Restis eble unu minuto dum kiu eblos agi. Kaj Winston kaj la knabino
senpaze manadis stufaon. La ao kiun ili manas estas ia maldensa
stufao, efektive supo, el fazeoloj. Per nelata murmurado, Winston
komencis paroli. Neniu el ili suprenrigardis; senpaze ili kulerumis la
akvecaon en siajn buojn, kaj inter kuleroplenoj ili interanis la
malmultajn necesajn vortojn, per nelataj senesprimaj tonoj.
Je kioma horo vi foriros de la laboro?
Dekok-trideka.
Kie ni povos renkontii?
Placo de la Venko, proksime al la monumento.
i estas plena de teleekranoj.
Ne gravos, se estos multaj homoj.
u mi signalu?
Ne. Ne proksimiu al mi, anta ol vidi min inter multaj homoj. Kaj
ne rigardu min. Nur restu ie proksime al mi.
Je kioma horo?
Deknaa.
Konsentite.
Ampleforth ne vidis Winstonon, kaj sidiis e alia tablo. Ili ne
interparolis denove, kaj, kiom eblis por du personoj sidantaj unu
kontra la alia e unusama tablo, ili ne interrigardis. La knabino rapide
83
nis sian lunon. kaj foriris, dum Winston restis por fumi cigaredon.
Winston estis en la Placo de la Venko anta la interkonsentita horo.
Li vagis irka la enorma kanelumita kolono, e kies supro statuo de
Granda Frato rigardis suden, kie li venkis la aviadilojn de Erazio (anta
kelkaj jaroj: de Orientazio) en la Batalo de Flugkampo Unu. En la strato
anta i estis statuo de viro sur evalo, ladire i reprezentis Oliver
Cromwellon
1
. Je kvin minutoj post la horo, la knabino ankora ne
aperis. Denove la terura timo kaptis Winstonon. i ne venos, i
alidecidis! Li promenis nerapide al la norda anko de la placo, kaj
ricevis ian palkoloran plezuron, kiam li identigis la Preejon de Sankta
Marteno, kies sonoriloj, kiam i ankora havis sonorilojn, sonigis
Donu pencerojn. Tiam li ekvidis la knabinon starantan e la
fundamento de la monumento, legantan, a ajnigantan legi, aon kiu
spiralis supren sur la kolumno. Ne estis sekure proksimii al i, anta ol
pli da homoj algrupios. Teleekranoj estis ie irka la fundamento. Sed
je tiu momento adiis bruega kriado kaj la zumado de pezaj veturiloj
el ie maldekstre. Subite, iuj ajnis kuradi trans la placon. La knabino
vigle kuris irka la leonojn e la fundamento de la monumento, kaj
partoprenis en la kuranta grupo. Winston sekvis. Dum li kuris, li
konkludis per kelkaj kriitaj rimarkoj ke aro de Eraziaj kaptitoj
preterpasas.
Jam densa amaso da homoj blokis la sudan ankon de la placo.
Winston, dum normalaj tempoj tia persono kia altirias al ia
baraktado, puegis, bategis, ovis sin antaen en la amason. Balda li
estis nur braklongon for de la knabino, sed la vojon blokis enorma
prolo, kaj lia preska egale enorma kompanino, supozeble lia edzino,
kiuj aspektis nepenetrebla muro da karno. Winston ankenovis sin, kaj
per violenta sineto sukcesis pui sian ultron inter ilin. Dummomente
sentiis kvaza liaj intestoj estas dispremataj inter la du muskoloplenaj
koksoj, sed post tio li trarompis sian vojon, iom vitante. Li estis apud la
knabino. Ili estis ultro-apud-sultre, kaj amba rigardadis kse antaen.
Longa vico de kamionoj, en kiuj estis gardistoj kun ligne rmaj
vizaoj, armitaj per mitraletoj, starantaj rekte en iu angulo, malrapide
pasis la la strato. En la kamionoj, malgrandaj avuloj en ifonetaj
preskaverdaj uniformoj karadis, dense kunpuite. Iliaj malfeliaj
Mongolaj vizaoj rigardadis trans la ankojn de la kamionoj, tute
1. Oliver Cromwell (1599-1660) estis efo dum revolucio en Britio, kiu establis
nelongedaran respublikon (1649-1660). Trad.
84
neinteresate. Fojfoje, kiam kamiono ekskuetiis, sonis la tintado de
metalo: la kruroj de iuj kaptitoj estis ligitaj per metalaj enoj. Kamiono
post kamiono da senojaj vizaoj pasis. Winston sciis pri ilia pasado,
sed li vidis ilin nur intermite. La ultro de la knabino, kaj ia brako is la
kubuto, premis kontra liajn. ia vango estis preska sue proksima
por ebligi ke li sentu ian varmon. i tuj ekestris la situacion, same kiel
en la kantino. i komencis paroli per la sama senesprima tono kiel
antae, kun preska senmovaj lipoj, nura murmurado facile dronigata
de la bruo de vooj kaj la muado de la kamionoj.
u vi adas min?
Jes.
u vi povos esti libera dimanon posttagmeze?
Jes.
Do askultu atente. Vi devos memori. Iru al la Stacio de
Paddington
Kun ia militista precizemo kiu mirigis lin, i skizis la vojon kiun li
iru. Duonhoran veturon per la fervojo; turnu vin maldekstren ekster la
stacio; du kilometrojn la la vojo; barilpordo kies plejsupra relo
mankas; pado trans kampon; herbokovrita vojeto; padeto inter arbustoj;
morta arbo sur kiu estas musko. Estis kvaza troviis mapo en ia kapo.
u vi povos memori ion? i murmuris ne.
Jes.
Turnu vin maldekstren, poste dekstren, laste denove maldekstren.
Kaj mankas relo e la plejsupro de la barilpordo.
Jes. Je kioma horo?
irka la dekkvina. Eble vi devos atendi. Mi iros tien la alia vojo.
u vi certas ke vi ion memoras?
Jes.
Do foriru de mi laeble plej tuj.
i ne bezonis diri tion al li. Sed dummomente ili ne povis liberigi
sin el la homamaso. La kamionoj ankora vice pasadis, la homoj
ankora nekontentigeble gapadis. Komence adiis kelkaj krioj kaj
iom da siblado, sed nur de Partianoj en la homamaso, kaj la sono balda
esis. La efa emocio estis simpla scivolemo. Fremduloj, u el Erazio,
u el Orientazio, estis kvaza strangaj bestoj. Oni tutvere neniam vidis
ilin krom kiel kaptitojn, kaj e kiel kaptitojn oni videtis ilin nur
momente. Nek oni sciiis pri kio poste okazis al ili, krom ke kelkaj estis
pendumitaj ar ili estis militkrimuloj: la aliaj simple malaperis,
supozeble en gulagojn. La rondaj Mongolaj vizaoj cedis al vizaoj pli
85
Eroptipaj, malpuraj, barbhavaj, lacegaj. Super harkovritaj vangostoj,
okuloj rigardis la okulojn de Winston, kelkfoje kun stranga intenso, kaj
ekforrigardis. La kamionvico niis. En la lasta kamiono li povis vidi
maljunan viron, kies vizao estis amaso da griziintaj haroj, starantan
rekte kun la pojnoj krucitaj anta si, kvaza li kutimis ke ili estas
kunligitaj. Preska alvenis la momento por la apartio de Winston kaj la
knabino. Sed lastamomente, dum la homamaso ankora irkais ilin,
ia mano palpe seris lian, kaj nelonge premis in.
La manpremo apena daris dek sekundojn, tamen ajnis al li ke
iliaj manoj kunpremiis dum longa tempo. Sue da tempo por ke li
ekkonu iun detalon de ia mano. Li esploris la longajn ngrojn, la
belformajn ungojn, la labordurigitan polmon kun sia vico de kaloj, la
glatan karnon sub la pojno. Nure sentinte in, li rekonus in pervide.
Sammomente, li konsciiis ke li e ne scias kiakoloraj estas la okuloj de
la knabino. Ili versajne estas brunaj, sed kelkfoje homoj kun malhela
hararo havas bluajn okulojn. Turni sian kapon kaj rigardi in estus
neakcepteble malsaa ago. Kun la manoj kunmetitaj, nevideble inter la
apudpremantaj korpoj, ili rigardadis rme antaen, kaj anstata la
okuloj de la knabino, la okuloj de la maljuna kaptito rigardis Winstonon
maloje el nestoj da haroj.
86
2
Winston iris la la pado tra intermitaj lumo kaj ombro, paante en
lageton da oro kie ajn la branoj apartiis. Sub la arboj maldekstre de li,
la tero estis nebulo da sciloj. La aero ajnis kisi lian haton. Estis la dua
de majo. El ie pli profunde en la koro de la arbaro sonis la kverado de
turtoj.
Li iomete fruis. La veturo ne okazigis malfacilaojn, kaj la knabino
estis tiel evidente sperta, ke li timis malpli ol li normale timus. Verajne
eblas di ke i trovos sekuran lokon. enerale ne eblis supozi ke estas
pli sekure en la kamparo ol en Londono. Kompreneble ne estis
teleekranoj, sed estis iama danero ke kaitaj mikrofonoj transsendas
onian voon, kaj tiel oni konias; krome, ne estis facile veturi sola sen
altiri atenton. Por distancoj malpli longaj ol 100 kilometroj ne necesis
validigi la pasporton, sed kelkfoje estis patroloj kontrolantaj la
fervojostaciojn, kiuj ekzamenas la paperojn de iu Partiano tie trovita,
kaj faras maloportunajn demandojn. Tamen, neniuj patroloj aperis, kaj
survoje de la stacio li certigis, per zorgoplenaj retrorigardoj, ke oni ne
sekvas lin. La trajno estis plena de proloj, ferihumoraj pro la somereca
vetero. La lignabenka vagono en kiu li veturis estis plenplena de
unusola enorma familio, kiu ampleksis de sendenta prapraavino is
monataa bebo, foriranta por pasigi la posttagmezon kun booj en la
kamparo, kaj, kiel ili senene klarigis al Winston, por akiri iom da
nigramerkata butero.
La vojo plilariis, kaj post minuto li atingis la padon pri kiu i
parolis al li, nura brutpado kiu trairis inter la arbustoj. Li ne surhavis
brakhorloon, sed ankora ne povas esti la dekkvina horo. La sciloj
estis tiom densaj subpiede, ke estis neeble ne surtreti ilin. Li klinis sin,
kaj komencis pluki kelkajn, parte por distri sin, sed anka pro neklara
ideo ke al li plaos havi bukedon da oroj, donotaj al la knabino kiam ili
renkontios. Li kolektis grandan bukedon, kaj aradis ilian mildan
nazetan odoron, kiam sono malanta li glaciigis lin, la nemisrekonebla
krepito farata de piedo sur branetoj. Li daris plukadi scilojn. Tia estis
la plej bona ago. Eble estas la knabino, a eble li efektive ja estis sekvata.
Turni sin por rigardi indikus kulposenton. Li plukis plian kaj plian.
Mano leere tuis lian sultron.
Li suprenrigardis. Jen la knabino. i kapneis, evidente por averti ke
li silentu, poste apartigis la arbustojn, kaj rapide gvidis la la mallara
87
pado en la arbaron. Evidente i jam antae iris tiun vojon, ar i evitis la
marajn loketojn, kvaza kutimiinte al ili. Winston sekvis, ankora
rme tenante sian bukedon da oroj. Lia unua sento estis senstreio,
sed dum li rigardis la fortan maldikan korpon kiu sin movas anta li,
kun la sklarlata balteo, kiu estis precize sue streita por bele montri
la kurbion de iaj koksoj, la sento pri lia propra malsupereco pezis sur
lin. E nun ajnis tre verajne ke, turninte sin por rigardi lin, i tamen
fortiros sin. La doleco de la aero, kaj la verdeco de la folioj,
senkuraigis lin. Jam dum lia marado el la stacio, la maja sunbrilo
instigis lin senti sin malpura kaj etiola, internvivanto, kun la fulga polvo
de Londono en la poroj de la hato. Li ekpensis, ke is nun verajne i
neniam vidis lin en la plena taglumo. Ili atingis la falintan arbon, pri kiu
i estis parolinta. La knabino transsaltetis, kaj trudapartigis la
arbustojn, en kiuj ne videblis trairejo. Sekvinte in, Winston trovis ke ili
estas en natura libera loko, eta herba teraltao irkaata de altaj arbidoj,
kiuj plene enfermis in. La knabino haltis kaj turnis sin.
Ni alvenis, i diris.
Li frontis in je distanco de pluraj paoj. Ankora li ne kurais movi
sin pli proksimen.
Mi ne volis paroli sur la vojeto, i pludiris, ar eventuale povus
esti kaita mikrofono tie. Mi supozas ke ne, sed eblas. iam eblas ke ili
rekonus la voon. Ni estas sekuraj i tie.
Li ankora ne kurais proksimii al i. Ni estas sekuraj i tie? li
ripetis stulte.
Jes. Rigardu la arbojn. Ili estis malaltaj fraksenoj. Iam ili estis
forhakitaj, sed ili rekreskis por formi arbaron de stangoj, el kiuj neniu
estis pli dika ol pojno. Estas nenio sue granda por kai mikrofonon.
Krome, mi jam antae estis i tie.
Ili nur simple konversaciadis. Li sukcesis pliproksimii al i nun. i
staris anta li tre rekte, sur la vizao estis rideto kiu aspektis iom
ironiema, kvaza i demandas al si kial li tiom malrapide agas. La sciloj
estis kaskadintaj surteren. Lasaspekte ili propravole falis. Li prenis
ian manon.
u vi kredus, li diris, ke is i tiu momento, mi e ne sciis
kiakoloraj estas viaj okuloj? Brunaj, li konstatis, iom malhele brunaj,
kun malhelaj okulharoj. Nun, vidinte kia mi vere aspektas, u vi
ankora toleras rigardi min?
Jes, facile.
Mi estas trideknajaraa. Mi havas edzinon, kiun mi ne povas
88
mankigi. Mi havas varikajn vejnojn. Mi havas kvin falsajn dentojn.
Neniom gravas al mi, diris la knabino.
La sekvan momenton, malfacilus konstati kiu iniciatis, i estis en
liaj brakoj. Komence li nure sentis malkredemon. La juna korpo estis
premita kontra lia, la amaso da malhelaj haroj estas kontra lia vizao,
kaj jes! efektive i suprenturnis sian vizaon, kaj li kisis la laran ruan
buon. i metis siajn brakojn irka lian kolon, i nomas lin karulo,
plejatulo, amato. Li tiris in sur la teron, i neniel rezistis, li povus agi
kun i ladezire. Sed envere li havis nenian zikan senton, escepte tiun
de kontakto. Li sentis nur nekredemon kaj eron. Al li plais ke la
evento okazas, sed li havis nenian korpan deziron. Estis tro frue, iaj
juno kaj belo timigis lin, li tro kutimiis vivi sen virinoj li ne sciis la
kialon. La knabino rektigis sin kaj plukis scilon el sia hararo. i sidis
premante sin al li, metinte sian brakon irka lian talion.
Ne gravas, karulo. Ne necesas rapidi. Ni havas la tutan
posttagmezon. u ne bonega kaejo? Mi trovis in iam, kiam mi
perdiis dum komunuma ekskurso. Se iu venus, eblus adi lin jam cent
metrojn for.
Kiel vi nomias? diris Winston.
Julia. Mi scias vian nomon. Winston Winston Smith.
Kiel vi eltrovis tion?
Verajne mi estas pli lerta pri eltrovoj ol vi, karulo. Diru, kion vi
pensis pri mi, anta tiu tago kiam mi donis al vi la noton?
Li sentis nenian tenton mensogi al i. E estis ia amofero, komence
konfesi la plejon.
Mi abomenis vidi vin, li diris. Mi volis seksperforti vin kaj poste
murdi vin. Anta du semajnoj, mi serioze konsideris frakasi vian kapon
per pavimotonero. Se vere vi volas tion scii, mi imagis ke vi iel rilatas
al la Penspolico.
La knabino ridis oje, evidente i opiniis tion tributo al ia bonega
sinmaskado.
Ne la Penspolico! Vi ne tutvere kredis tion?
Nu, eble ne precize tion. Sed la via enerala aspekto nur ar vi
estas juna kaj frea kaj bonsana, komprenu mi kredis ke verajne
Vi kredis min bona Partianino. Pura vorte kaj age. Standardoj,
procesioj, sloganoj, ludoj, komunumaj ekskursoj, io tia. Kaj vi kredis ke
se mi e trovus kvaronon de oportuno, mi denuncus vin kiel
penskrimulon, kaj instigus vian mortigon.
Jes, iom tiel. Tre multaj junulinoj estas tiaj, komprenu.
89
Tion kazas i merdao, i diris, forirante la skarlatan balteon de
la Junulara Kontra-Seksa Ligo, kaj etante in sur branon. Post tio,
kvaza tuante sian talion i ekmemoris ion, i palpis en la poo de sia
kombineo, kaj aperigis malgrandan slabon da okolado. i rompis in
en du egalajn partojn, kaj donis unu pecon al Winston. E anta ol
preni in, li sciis per ia odoro ke i estas tre nekutima okolado. i
estis malhela kaj brila, kaj estis volvita per metalfolio. Kutime okolado
estis malhelbruna diseriemao, kiu gustis, la plej proksimuma
analogio, kiel la fumo de rubofajro. Sed iam antae li gustumis
okoladon similan al la peco kiun i donis al li. Kiam li unue ekaris
ian odoron, vigliis en li ia memoro, kiun li ne povis precize identigi,
sed kiu estis potenca kaj ena.
Kie vi akiris i tion? li diris.
Nigra merkato, i diris senzorge. Efektive, mi ja estas tia knabino,
laaspekte. Mi lertas pri ludoj. Mi estis trupestro en la Spionoj. Mi
volontulas tri vesperojn iusemajne por la Junulara Kontra-Seksa Ligo.
Horojn post horoj, mi gluadis iliajn merdaojn tra la tuta Londono. Mi
iam portas unu naon de standardo en la procesioj. Mi iam aspektas
gaja, kaj mi neniam malvolontas pri io ajn. iam kriu kun la homamaso,
jen kion mi diras. Nur tiel estas sekure.
La unua fragmento de okolado degelis sur la lango de Winston. La
gusto estis plezurega. Sed ankora restis tiu memoro movianta irka
la randoj de lia konscio, io forte sentata, sed sen klara formo, kvaza
objekto vidata per la angulo de la okulo. Li forpuis in, konsciante nur
ke temas pri memoro pri ago kiun li volonte malfarus, sed ne estas eble.
Vi estas tre juna, li diris. Vi estas dek a dek kvin jarojn pli juna
ol mi. Kio pri viro kia mi povus allogi vin?
Io pri via vizao. Mi decidis riski. Mi lertas pri rekono je homoj
kiuj ne kongruas. Tuj kiam mi vidis vin, mi sciis ke vi kontraas ilin.
Ili, montriis, signifas la Partion, kaj precipe la Internan Partion,
pri kiu i parolis kun klara mokoplena malamo kiu malkvietigis
Winstonon, kvankam li sciis ke ili estas sekuraj i tie, se ie efektive estas
sekure. Kio plej mirigis lin estis la krudeco de ia parolo. Partianoj ne
sakradu, kaj Winston mem tre malofte sakris, almena ne pervoe.
Tamen Julia ajne ne kapablis mencii la Partion, precipe la Internan
Partion, sen uzi tiajn vortojn, kiajn oni vidas perkrete skribaitajn en
malsekaj mallaraj stratetoj. Li ne malatis tion. Tio estis nur unu
simptomo de ia ribelo kontra la Partio kaj io karakterizanta in, kaj
iel i ajnis natura kaj sana, kiel la ternado de evalo kiu aras
90
malbonan fojnon. Ili estis foririntaj el la libera loko, kaj vagadis denove
tra la dise ombra loko, kun la brakoj unu irka la alia talio, ie kie estis
sue lare por mari duope. Li rimarkis kiom pli mola sentias ia talio
nun, post la forpreno de la balteo. Ili ne parolis pli late ol ustre.
Ekster la libera spaco, diris Julia, estas preferinde mari senbrue. Balda
ili atingis la randon de la arbareto. i haltigis lin.
Ne iru en la senarbejon. Eble observas iu. Ni estos sekuraj, se ni
restos malanta la branoj.
Ili staris en la ombro de avelarboj La sunlumo, ltrate tra
nenombreblaj folioj, ankora estis varmega sur iliaj vizaoj. Winston
rigardis la preteran kampon, kaj lin tras kurioza, nerapida oko pro
rekono. Li konis in lavide. Malnova, multemordita patejo, kun pado
vaganta trans in kaj talpejo tie kaj tie. En la malglata heo sur la
kontraa anko, la branoj de la ulmoj balanciis preska
nepercepteble en la vento, kaj iliaj folioj movietis en densaj amasoj,
kvaza la hararo de virino. Nepre ie proksime, sed ekster la vidatingo,
estas rivereto kun verdaj lagetoj kie laciskoj naas.
u ne estas rivereto ie proksime? li ustris.
Vi pravas, ja estas rivereto. Efektive, i estas e la rando de la sekva
kampo. Estas oj en i, grandegaj oj. Oni povas rigardi, dum ili
kuas en la lagetoj sub la salikoj, skuante la vostojn.
Estas la Ora Lando preskae, li murmuris.
La Ora Lando?
Estas vere nenio. Pejzao kiun mi kelkfoje vidis en sonoj.
Rigardu! ustris Julia.
Turdo estis uginta al brano apena kvin metrojn for de ili,
preska je la sama nivelo kiel iliaj vizaoj. i estis en la sunlumo, ili
estis en la ombro. i etendis siajn ugilojn, remetis ilin atenteme en la
ustan lokon, klinis la kapon dum momento, kvaza iel riverencante al
la suno, kaj eksonigis torenton da kantado. En la posttagmeza silento, la
amplekso da sono estis miriga. Winston kaj Julia kroiis unu al la alia,
fascinate. La muziko daradis, minuton post minuto, kun miriga
variado, tute neniam ripetante sin, preska kvaza la birdo intence
demonstras sian lertecon. Kelkfoje i esis dum kelkaj sekundoj, etendis
kaj remaletendis la ugilojn, veligis sian makuloplenan bruston, kaj
denove ekkantis. Winston rigardis in kun ia neklara adoro. Por kiu,
por kio kantas tiu birdo? Neniu kunulo, neniu rivalo rigardas in. Pro
kio i sidas e la rando de la soleca arbaro, kaj veras sian muzikon en la
nenion? Li demandis al si u tamen ja estas mikrofono kaite ie
91
proksime. Li kaj Julia parolis nur per nelata ustrado, sed i adigus la
turton. Eble e la alia nao de la instrumento, iu malgranda,
skarabsimila viro askultas intense askultadas tion. Sed iom post
iom, la inundo da muziko forpelis ian supozadon el lia menso. Estis
kvaza ia likvo veriis sur lin, kaj kunmiksiis kun la sunlumo ltrata
tra la folioj. Li esis pensadi, kaj nur sentis. La talio de la knabino en la
kurbo de lia brako estis mola kaj varma. Li turne tiris in, tiel ke ili estis
brusto-kontra-bruste; ia korpo kvaza fandiis en lian. Negrave kien
li movis siajn manoj, estis cede kiel akvo. Iliaj buoj kunkroiis; estis
tute malsimile al la malmolaj kisoj kiujn ili antae interanis.
Reapartiginte siajn vizaojn, ili amba profunde suspiris. La birdo
ektimis kaj forugis, bruigante siajn ugilojn.
Winston metis siajn lipojn sur ian orelon. Nun, li ustris.
Ne i tie, i ustre respondis. Revenu al la kaejo. Tie estas pli
sekure.
Rapide, kun fojfoja kraketado de branetoj, ili reserpentumis al la
libera loko. Kiam ili denove estis en la cirklo de arbidoj, i turnis sin, kaj
frontis lin. Ili amba rapide spiradis, sed la rideto reaperis irka la
anguloj de ia buo. i staris rigardante lin dum momento, poste
ngrumis la zipon de sia kombineo. Kaj, jes! estis preska kiel en lia
sono. Preska tiel rapide kiel li estis imaginta, i foriris siajn vestojn,
kaj kiam i foretis ilin, estis per tiu sama grandioza gesto, per kiu plena
civilizacio ajnis neniii. ia korpo scintilis blanke en la sunlumo. Sed
dum momento li ne rigardis ian korpon; liajn okulojn ankris la efelida
vizao, kun sia neklara, adaca rideto. Li surgenuiis anta i, kaj prenis
iajn manojn per siaj.
u vi jam antae faris i tion?
Kompreneble. Centojn da fojoj nu, dudekojn da fojoj, certe.
Kun Partianoj?
Jes, iam kun Partianoj.
Kun membroj de la Interna Partio?
Ne kun tiuj porkaoj, ne. Sed multaj el ili akceptus, se ili havus e
oportuneton. Ili ne estas tiel prudemaj kiel ili ajnigas.
Lia koro saltis. Dudekojn da fojoj i amoris: li volegis ke estu
centojn da fojoj milojn. io, kio e sugestetis koruptecon, iam
plenigis lin per sovaa espero. Kiu scias, eble la Partio estas putrinta
sub sia surfaco, ia kultado al severeco kaj abstino estas nur trompo
kaanta pekadon. Se li povus infekti ilin iujn per lepro a siliso, kiom
volonte li farus tion! ion kio putrigas, febligas, subfosas! Li
92
malsuprentiris in, tiel ke ili surgenuis viza-al-vizae.
Askultu. Ju pli da viroj vi amoris, des pli mi amas vin.u vi
komprenas tion?
Jes, perfekte.
Mi abomenas purecon, mi abomenas bonecon! Mi volas ke nenie
plu ekzistu virto. Mi volas ke iu estu isoste korupta.
Nu, do, nepre mi tagas por vi, karulo. Mi estas isoste korupta.
u al vi plaas fari i tion? Mi volas diri, ne nur kun mi: fari i
agon mem?
Mi adoras in.
Tion, pli ol ion alian, li volis adi. Ne nur la amo al unu persono,
sed la besta instinkto, simpla senmanka deziro: tiu estas la forto kiu
dispecigos la Partion. Li premis in sur la herbon, inter la falintaj sciloj.
ifoje estis nenia malfacilo. Post kelka tempo la leviado kaj
malleviado de iliaj brustoj malrapidiis, kaj atingis normalan ritmon,
kaj en ia agrabla senpovo ili falis aparten. La suno ajnis esti
plivarmiinta. Ili amba dormemis. Li etendis manon por preni la
demetitajn kombineojn, kaj tiris ilin parte sur in. Preska tuj ili
endormiis, kaj dormis dum irka duono de horo.
Winston la unua vekiis. Li sidiis kaj rigardis la efelidan vizaon,
ankora pace dormantan, kusenatan per la polmo de ia mano. Escepte
de ia buo, oni ne povus diri ke i estas bela. Estis unu-du linioj irka
la okuloj, se oni atente ekzamenis ilin. La nelonga malhela hararo estis
eksterordinare dika kaj mola. Li ekpensis ke li ankora ne scias ian
familian nomon, nek kie i loas.
La juna, forta korpo, nun senpova dum dormado, vekis en li
kompatan, protektan senton. Sed la senmensa tenero kiun li sentis sub
la avelarbusto, dum la turto ankora kantadis, ne plene revenis. Li
detiris la kombineojn, kaj studis ian glatan blankan ankon. En la
malnova epoko, li pensis, viro rigardis la korpon de knabino, kaj vidis
ke i estas dezirinda, kaj jen la no de la rakonto. Sed ne eblis pure ami
a pure amordeziri nuntempe. Neniu emocio estis pura, ar io estis
kunmiksita kun timo kaj malamo. Ilia irkapremo estis batalo, ilia
orgasmo estis venko. i estis bato kontra la Partion. i estis politika
ago.
93
3
Ni povos reveni i tien unufoje, diris Julia. Kutime estas
sendanere uzi kaejon dufoje. Sed ne is post unu-du monatoj,
kompreneble.
Tuj kiam i vekiis, sia konduto aniis. i fariis vigla kaj
praktika, surmetis siajn vestojn, ligis la sklarlatan balteon irka sian
talion, kaj komencis arani la detalojn de la retroiro hejmen. ajnis
nature, lasi ke i faru tion. i evidente posedis praktikan ruzemon kiu
mankis al Winston, kaj i anka ajnis posedi kompletan scion pri la
pejzao irka Londono, enmemorigitan per nenombreblaj komunumaj
ekskursoj. La itinero kiun i asignis al li estis tute malsimila al tiu la
kiu li venis, kaj ellasos lin e alia fervojostacio. Neniam reiru hejmen
la la sama itinero, la kiu vi venis, i diris, kvaza deklarante gravan
eneralan principon. i la unua foriros, kaj Winston atendu dum duono
de horo, anta ol sekvi in.
i nomumis lokon kie ili povos postlabore renkontii, post kvar
vesperoj. i estis strato en unu el la malriaj kvartaloj, kie estis
eksterdoma bazaro, kiu estis kutime hom- kaj bruplena. i vagados
inter la standoj, ajnigante seri unurojn, a kudrofadenon. Se i
decidos ke estas sekure, i mungos kiam li proksimios; se ne, do li
preterpau sen rekoni in. Sed se estos bonfortune, en la mezo de
homamaso, estos sendanere konversaciadi dum kvarono de horo, a
arani alian renkontion.
Kaj nun mi devas foriri, i diris, tuj kiam li enmemorigis la
instrukciojn. Mi devos reesti je la deknaa tridek. Mi devos dedii du
horojn al la Junulara Kontra-Seksa Ligo, disdonante faldfoliojn, a iel.
Merde, u ne? Brosu min, bonvolu. u estas tigoj en mia hararo? u vi
certas? Do is, amato, is!
i etis sin en liajn brakojn, kisis lin preska violente, kaj post
momento puis sin tra la arbidojn, kaj malaperis en la arbaron, farante
tre malmultan bruon. E nun li ankora ne sciiis pri ia familia nomo,
nek ia adreso. Tamen, ja ne gravis, ar estis nekredeble ke iam ili povos
renkontii endome, a interani ian ajn skribitan komunikaon.
Efektive, ili neniam reiris al la libera spaco en la arbaro. Dum la
monato majo, nur unu fojon pli ili sukcesis amori. Tio okazis en alia
kaejo konata de Julia, la sonorilejo de ruino preeja en preskadizertita
kamparo kien atombombo falis anta tridek jaroj. i estis bona kaejo,
94
kiam oni atingis in, sed atingi in estis tre danere. Cetere ili povis
renkontii nur en la stratoj, iun vesperon en alia loko, kaj neniam por
pli ol duono de horo. En la strato, kutime eblis pli-malpli konversacii.
Dum ili promenis la la homoplenaj pavimaoj, ne tute duope, kaj
neniam rigardante unu la alian, ili estigis kuriozan intermitan
interparoladon kiu ekagris kaj ekesis kiel la lumoj el lumturo,
eksilentigitan pro la proksimio de Partia uniformo, a la promsimeco
de teleekrano, rekomencitan minutojn poste, en la mezo de frazo, poste
abrupte haltigitan kiam ili apartiis e la interkonsentita loko, poste
darigitan preska sen salutoj la sekvan tagon. Julia evidente estis tre
sperta pri tia konversaciado, kiun i nomis felietona interparolado. i
estis anka mirinde lerta pri parolado sen lipmovio. Nur unufoje en
preska monato da iunoktaj renkontioj, ili sukcesis interani kison.
Ili silente paadis la ankstrato (Julia neniam parolis kiam ili estis for
de la efstratoj), kiam okazis surdiga bruego, la tero saltis, kaj la aero
senlumiis, kaj Winston trovis sin kuanta sur sia anko, kontuzita kaj
terurita. Raketbombo evidente estis falinta tre proksimen. Subite li
ekkonsciis pri la vizao de Julia, kelkajn centimetrojn de lia propra
vizao, morte blanka, krete blanka. E iaj lipoj estis blankaj. i mortis!
Li premis in al si, kaj trovis ke li kisas vivantan varman vizaon. Sed ia
pulvorao blokis liajn lipojn. Amba iliaj vizaoj estis dike kovritaj de
gipso.
Okazis vesperoj kiam ili atingis sian renkontiejon, sed devis
preterpasi unu la alian, sen signo de rekono, ar patrolo us venis irka
la angulon, a helikoptero vebis superkape. E se estus malpli danere,
estus tamen malfacile trovi suan tempon por renkontii. La
laborsemajno de Winston daris sesdek horojn. Tiu de Julia daris e
pli longe, kaj iliaj liberaj tagoj variis la la premo de laboro, kaj ne ofte
koincidis. Julia, iukaze, malofte havis tute liberan vesperon. i pasigis
mirinde grandan kvanton da tempo, eestante prelegojn, kaj
partoprenante en demonstracioj, distribuante literaturon por la
Junulara Kontra-Seksa Ligo, preparante standardojn por la Semajno da
Malamo, kolektante monon por la parado-kampanjo, kaj tiaj agoj. Tiel
oni gajnas, i diris, i estas kamuo. Se oni obeas la malgrandajn
regulojn, oni povas malobei la grandajn. i e instigis Winstonon dedii
e plian el siaj vespero,j per sinanonco por la parttempa municilaboro,
kiun volontule faras zelotaj Partianoj. Do unu vesperon iusemajne,
Winston pasigis kvar horojn da paraliza tedio, kunrabante pecetojn
de metalo, kiuj verajne estis partoj de bombofuzeoj, en ventoplena,
95
malbone iluminata laborambro, kie la batado de marteloj kunmiksiis
enuige kun la muziko el la teleekranoj.
Kiam ili renkontiis en la turo de la preejo, la pazoj en iliaj
fragmentaj konversacioj estis plenigitaj. Estis varmega posttagmezo. La
aero en la malgranda kvadrata ambro super la sonoriloj estis varmega
kaj stagna, kaj nazege odoris pro kolomba feko. Ili sidis parolante dum
horoj, sur la polvokovrita, tigkovrita planko, dum unu a alia el ili
fojfoje stariis, por rigardeti tra la sagtruoj, por certigi ke neniu venas.
Julia estis dudeksesjaraa.i lois en gastejo kun tridek aliaj
knabinoj (iam en la fetoro de virinoj! Mi malamegas virinojn! i diris
parenteze), kaj i prilaboris, kiel li divenis, la romanverkajn mainojn en
la Departemento de Fikcio. i uis sian laboron, kiu konsistis efe el
funkciigado kaj riparado de potenca sed nedebla elektra motoro. i
estis nelerta, sed i amis uzi siajn manojn kaj sentis familiarecon kun
mainoj. i povis priparoli la tutan procedon verki romanon, komence
per la enerala ordono farita de la Komitato por Planado, is la lasta
revizio farita de la Reverka Teamo. ed in ne interesis la na
produktao. i ne multe amas legi, i diris. Libroj estas nur varo
produktenda, same kiel kontao a unuroj.
ia memoro ne etendiis is anta la fruaj sesdekaj jaroj, kaj la
nura persono kiun i iam konis, kiu ofte parolis pri la tagoj anta la
Revolucio, estis avo kiu malaperis kiam i estis okjaraa. En la lernejo i
estis la kapitano de la hoketeamo, kaj gajnis la trofeon por gimnastiko
dum du sinsekvaj jaroj. i estis trupestro en la Spionoj, kaj
branosekretario en la Junulara Ligo, anta ol anii en la Junulara
Kontra-Seksa Ligo. i iam ricevis raportojn pri bona karaktero. i e
estis selektita por labori en Pornoseko (neeraripova signo de bona
reputacio), la subsekcio de la Departemento de Fikcio kiu produktadis
malmultekostan pornograon distribuotan inter la proloj. i estis
moknomata Fekdomo, de la homoj laborantaj en i, i komentis. Tie i
restis dum jaro, helpante produkti libretojn en fermitaj pakaoj, kun
titoloj kiaj Gluteonbataj rakontoj a Unu nokto en lernejo por knabinoj,
kiujn kaeme aetos proletaj junuloj, kiuj erare supozas ke ili aetas
kontraleaon.
Kiaj estas tiuj libroj? diris Winston scivoleme.
Ho, terura rubo. Ili estas vere tedaj. Ili havas nur ses intrigojn, sed
ili intermiksias iom. Kompreneble mi ne pritraktis la kalejdoskopojn.
Mi neniam estis en la Reverka Teamo. Mi ne estas literaturema,
karulo e ne sue por tio.
96
Li informiis, mirigate, ke iuj laborantoj en Pornoseko, escepte de
la departementestroj, estas knabinoj. La teorio estis ke viroj, kies
seksinstinktoj estas malpli facile regeblaj ol tiuj de virinoj, estas pli
minacataj de koruptio pro la aoj, pri kiuj ili okupas sin.
Ili e ne volas ke edzinoj estu tie, i pludiris. Ili supozas ke
knabinoj estas iam tre puraj. Nu, tamen, jen knabino kiu ne estas tia.
i unue amoris kiam i estis deksesjaraa, kun sesdekjaraa
Partiano, kiu poste mortigis sin por eviti arestion. Kaj ja tio estis
bona, diris Julia, ar alie ili akirus mian nomon el li, kiam li konfesis.
De tiam estas diversaj aliaj. La vivo kia i konceptis in estis tre simpla.
Oni volas ui la vivon; ili, t.e. la Partio, volas malebligi tion; oni
malobeas la regulojn laeble. i ajne opiniis ke estas egale nature ke
ili volas forpreni de oni oniajn plezurojn, kiel ke oni volas ne esti
kaptita. i malamis la Partion, kaj diris tion per krudegaj vortoj, sed i
ne enerale kritikis in. Escepte de kiam i tuis ian propran vivon,
tute ne interesis in la Partiaj doktrinoj. Li rimarkis ke i neniam uzas
Novparolajn vortojn, escepte de tiuj, kiuj jam fariis iutagaoj. i
neniam adis pri la Frataro, kaj rifuzas kredi ke i ekzistas. ia
organizita ribelo kontra la Partio, kio tutcerte askus, ajnis al i esti
stulta. Lerteco ebligis malobei la regulojn kaj tamen resti vivanta. Li
demandis al si malklare, kiom da aliaj similaj jungeneraciaj homoj
similas al i, homoj kreskintaj en la mondo de la Revolucio, kiuj konas
nenion alian, kiuj akceptas la Partion kiel neaneblaon, same kiel la
ielon, kaj ne ribelas kontra ia atoritato, sed simple evitas in, same
kiel kuniklo evitas hundon.
Ili ne diskutis eblon geedzii. Tio estis tro malpraktika por meriti
pripenson. Neniu imagebla komitato aprobus tian geedzion, e se
Katharine, la edzino de Winston, iel estus forigebla. i estis senespera,
e kiel revo.
Kia i estis, via edzino? diris Julia.
i estis u vi konas la Novparolan vorton bonpensplena?
Kompreneble tio signifas ortodoksa, nekapabla havi malbonan
penson?
Ne, mi ne konis tiun vorton, sed mi certe konas tian specon de
persono.
Li komencis rakonti al i la historion de sia vivo kiel edzo, sed,
kurioze, i ajne jam konis la esencajn partojn de i. i priparolis al li,
preska kvaza vidinte a sentinte, la rigidion de la korpo de
Katharine, tuj kiam li tuis in, la manieron per kiu i ankora ajnis
97
forpui lin plenforte, e kiam iaj brakoj estis strikte premitaj irka lin.
Kun Julia li sentis nenian malfacilon diskuti tiajn aferojn: Katharine,
iukaze, jam anta longe esis esti doloriga memorao, kaj fariis nur
malbongustao.
Tamen mi povus toleri in, se ne okazus unu afero, li diris. Li
rakontis al i pri la malerotika ceremonieto, kiun Katharine trudis al li
dum la sama nokto iun semajnon. i abomenis in, sed nenio povus
devigi in ne fari in. i kutimis nomi in sed vi neniam divenus.
Nia devo por la Partio, diris Julia tuj.
Kiel vi sciis tion?
Anka mi studis en lernejo, karulo. Seksprelegoj unufoje en iu
monato, por la superdeksesjaruloj. Kaj en la Junulara Movado. Ili
encerbigas in multejarlonge. Sed kompreneble, ne estas antascieble;
la homoj estas tiom hipokritaj.
i komencis plidetale paroli pri la temo. Kiam temis pri Julia, io
revenigis in al ia propra seksemo. Tuj kiam tio estis iel aludita, i
kapablis tre akute diagnozi. Malkiel Winston, i komprenis la internan
ideon de la sekspuritanismo de la Partio. Ne nur ke la seksinstinkto
kreas propran mondon ekster la regpovo de la Partio, kaj tial, kiel eble
plej detruendan. Pli grave estas, ke mankigo de seksspertoj instigas
histerion, kio estas dezirata, ar i estas transformebla en militamon,
kaj en adoradon al estro. Tiel i esprimis in:
Kiam oni amoras, oni eluzas energion, kaj poste oni felias, kaj oni
fervorias pri nenio. Ili ne povas toleri tian senton. Ili volas ke oni estu
konstante energiplenega. La tutaj paradado, kaj kriado, kaj
standardirtigado, estas nur putrinta sekso. Se oni estas interne felia,
kial oni ekscitius pri Granda Frato, kaj la Tri-Jaraj Planoj, kaj la Du
Minutoj da Malamo, kaj la tuta cetera merdegao?
Ja estas vere, li pensis. Estis rekta intima ligo inter asto kaj
politika ortodokseco. Kiel eblus sue ardigi la timon, la malamon, kaj
la frenezan kredemon, kiujn la Partio bezonas en siaj membroj, se i ne
subpremus potencan instinkton, kaj uzus in kiel motoron? La
seksimpulso estis danera por la Partio, kaj la Partio utiligis in. Ili
same ruzis pri la gepatrema instinkto. Ne eblus tute abolicii la familion,
kaj, efektive, la homoj estis urataj ami siajn infanojn, preska la la
malnova maniero. La infanoj, alianke, estis sisteme instigataj kontrai
siajn gepatrojn, kaj estis instruataj spionadi ilin, kaj raporti iliajn
deviojn. La familio, la la efekto de tio, fariis brano de la Penspolico.
i estis metodo per kiu iu persono estas irkaata tage kaj nokte de
98
informantoj kiuj intime konas lin.
Abrupte lia menso reiris al Katharine. Katherine sendube denuncus
lin al la Penspolico, se i, bonance, ne estus tro stulta por detekti la
malortodoksecon de liaj opinioj. Sed kio vere memorigis lin pri i
imomente estis la sufoka varmego de la posttagmezo, kiu aperigis
viton el lia frunto. Li komencis rakonti al Julia ion okazintan, a, pli
ekzakte, neokazintan, dum alia trovarmega somera posttagmezo anta
dek unu jaroj.
Okazis tri a kvar monatojn post ilia geedzio. Ili perdis la vojon
dum komunuma ekskurso ie en Kent
1
. Ili postrestis la aliajn nur per
kelkaj minutoj, sed ili erare turnis sin, kaj balda trovis sin haltigitaj de
la rando de malnova kretmino. i estis dek-dudek metrojn profunda,
kun rokegoj e la fundo. Neniu eestis por ke ili demandu pri la usta
vojo. Tuj kiam i ekkonsciis ke ili perdiis, Katherine fariis tre
maltrankvila. Esti for de la bruema amaso da ekskursantoj, e dum
momento, sentigis al i ke i misagas. i volis hasti retroen la la vojo
sur kiu ili venis, kaj komenci seri alidirekte. Sed je tiu momento,
Winston rimarkis kelkajn orojn kreskantajn en la krevoj de la klifo sub
ili. Unu orspeco estis dukolora, fuksina kaj brikrua, amba koloroj
kreskis sur unusola radiko. Li neniam antae vidis tiaon, kaj li vokis al
Katharine, ke i venu rigardi in.
Rigardu, Katharine! Rigardu tiujn orojn. Tiun grupon preska e
la fundo. u vi vidas ke ili havas du apartajn kolorojn?
i jam estis turninta sin por foriri, sed i malgra tio iom malkviete
revenis dum momento. i e klinis sin trans la randon de la klifo, por
vidi al kio li gestas. Li staris iomete malanta i, kaj li metis manon sur
ian talion, por malanceli in. Je tiu momento, li ekpensis ke ili estas
tute solaj. Estis neniu homo proksima, neniu folio moviis, e neniu
birdo estis veka. En i tia loko, apena estis danero ke estas kaita
mikrofono, kaj e se estus mikrofono, i kaptus nur sonojn. Estis la plej
varmega, plej dormiga horo de la posttagmezo. La suno brulige tras
ilin, vito tiklis lian vizaon. Kaj li ekpensis
Kial vi ne regalis in per forta puo? diris Julia. Tion mi farus.
Jes, kara, tion vi farus. Mi farus, se mi estus tiam persono kia mi
nun estas. A eble mi mi ne certas.
u vi bedaras ke vi ne puis in?
Jes. ion konsiderante, mi bedaras tion.
1. Distrikto en Anglio, e la sudorienta ekstremo de la insulo. Trad.
99
Ili sids ank-al-anke sur la polvokovrita planko. Li tiris in pli
proksimen al si. ia kapo apogiis per lia ultro, la plaa odoro de ia
hararo konkeris la kolombofekon. i estas tre juna, li pensis, i
ankora anticipas ricevi ion el la vivo, i ne komprenas ke pui enan
personon trans klifon, solvas nenion.
Verdire, ovi in anus nenion.
Do kial vi bedaras ne esti puinta in.
Nur ar mi preferas pozitivon anstata negativon. En la ludo kiun
ni ludas, ni ne povas sukcesi. Kelkaj specoj de malgajno estas pli bonaj
ol aliaj, jen kiel estas.
Li sentis iajn ultrojn movieti neante. i iam kontradiris lin,
kiam li diris ion tian. i rifuzis akcepti kiel naturan leon, ke la
individuo estas iam venkata. Parte i komprenis ke i mem estas
destinita venkii, ke pli-malpli frue la Penspolico kaptos in, kaj
mortigos in, sed alia parto de ia menso kredis ke iel eblas konstrui
sekretan mondon, en kiu oni povas vivi lavole. Oni bezonas nur
bonfortunon, lerton, kaj adacon. i ne komprenis ke tute ne ne
ekzistas felio, ke la sola venko venos nur en la tre fora estonteco, longe
post onia morto, ke jam de la momento kiam oni proklamas militon
kontra la Partio, estas pli bone opinii sin kadavro.
Ni estas la mortuloj, li diris.
Ni ankora ne mortis, diris Julia konkreteme.
Korpe, ne. Post ses monatoj, jaro kvin jaroj, kredeble. Mi timas
la morton. Vi estas juna, do verajne vi timas in pli ol mi. Evidente ni
forpuos in laeble plej longe. Sed malmulte gravas. Dum homoj
restas homoj, la morto kaj la vivo estas unusola afero.
Absurdao! Kun kiu vi preverus amori, mi a skeleto? u vi ne uas
la vivadon? u ne plaas al vi la sento: Jen mi, jen mia mano, jen mia
kruro, mi estas reala, mi estas solida, mi vivas! u tio ne plaas al vi?
i torde tiris sin por fronti lin, kaj premis sian bruston kontra lin.
Li povis senti iajn mamojn, maturajn tamen rmajn, tra ia kombineo.
ia korpo ajnis veri iom da siaj juno kaj viglo en lian.
Jes, tio plaas al mi, li diris.
Do esu paroli pri la morto. Kaj nun askultu, karulo, ni devas
arani pri nia posta renkontio. Estos bone ke ni reiru al la loko en la
arbaro. Ni bone ripozigis in. Sed vi devos iri tien la alia vojo, ifoje.
Mi jam planis iujn detalojn. Veturu per la trajno sed, jen, mi
desegnos la vojon por vi.
Kaj la sia praktika maniero, i kunpuis malgrandan kvadraton da
100
polvo, kaj per tigo el kolombonesto i komencis desegni mapon sur la
planko.
101
4
Winston irkarigardis en la maleleganta ambreto, super la butiko
de S-ro Charrington. Apud la fenestro, la enorma lito estis pretigita,
per ifaj lankovriloj kaj nekovrita cilindra kuseno. La malnovmoda
horloo kun la dekdu-hora faco tiktakadis sur la kamenbreto. En la
angulo, sur la klaphava tablo, la vitra paperpezilo, kiun li aetis dum sia
antaa vizito, scintilis softe el la duonsenlumo.
Super la kaminejo estis ita stana oleforno, kuirpoto, kaj du tasoj,
provizitaj de S-ro Charrington. Winston bruligis la amingon, kaj
surmetis poton da akvo por boligi in. Li estis kunportinta koverton da
Kafo por la Venko, kaj kelkajn sakarintablojdojn. La horloindikiloj
diris deksep-dudek: efektive estis dekna-dudek. i venos je la dekna-
trideka.
Malsae, malsae, ripetadis lia koro al li: konscia, nebezona,
sinmortiga malsao. El iuj krimoj kiujn Partiano povus okazigi, estis
plej neeble kai i tiun. Efektive, la ideo unue osis en lian kapon en la
formo de vizio, de la vitra paperpezilo reektata de la surfaco de la
klaphava tablo. Kiel li antavidis, S-ro Charrington tute ne obetis
ludoni la ambron. Li evidente ojis pro la kelkaj dolaroj, kiujn tio
venigos al li. Nek li aspektis okita, nek ofende komprenema, kiam
klariis ke Winston deziras la ambron cele al amorado. Anstatae, li
rigardis la mezdistancon, kaj parolis per eneralaj komentoj, kun tiel
delikata mieno, ke li impresis kvaza parte nevidebliinte. Privateco, li
diris, estas tre valora. iu deziras lokon kie li povas kelkfoje esti sola.
Kaj kiam iu havas tian lokon, ja estas simpla entileco ke kiu ajn alia
scias pri i silentu pri sia scio. Li anka, ajnante preska fadi el
ekzisto, pludiris ke estas du enirejoj por la domo, unu el ili estas e la
malantaa korto, kaj kondukas el mallara vojeto.
Sub la fenestro iu kantadis. Winston elrigardetis, sekure protektate
de la muslina kurteno. La junia suno ankora estis alte en la ielo, kaj
en la suba sunlumplena korto, enorma virino, solida kiel Normana
1
kolono, kun fortaj ruaj antabrakoj kaj saktofa antavesto, movadis
sin tien kaj reen inter lavkuvo kaj sekignuro, alligante aron da
kvadrataj blankaoj, kiujn Winston rekonis esti vindotukoj por bebo.
Kiam ajn ia buo ne estis korkita per vestopiniloj, i kantis per
1. La francdevena arkitektura stilo, familiara e imponaj konstruaoj, ekz. katedraloj.
102
potenca kontralta voo:
Nur senespera dezirao.
Forglitema kiel tag aprila,
Kun ekvido, ekdiro, rev-inspiro,
Kunforiris koro mia!
La kanto jam hantadis Londonon de multaj usaj semajnoj. i estis
unu el sennombraj similaj kantoj, eldonitaj de subsekcio de la
Departemento de Muziko, por la proloj. La vortoj de tiuj kantoj estis
verkitaj, tute sen prilaborado fare de homoj, per maino nomata
versigilo. Sed la virino kantis tiel melodie, ke la absurda rubo preska
fariis plaa sono. Li povis adi la virinon kanti, kaj la oviadon de iaj
uoj sur la pavimblokoj, kaj la kriojn de la infanoj en la strato, kaj el ie
tre for malfortan bruon de la trako, tamen la ambro ajnis kurioze
silenta, pro la manko de teleekrano.
Malsae, malsae, malsae! li pensis denove. Estis malkredeble ke
ili povus frekventi i tiun lokon dum pli ol kelkaj semajnoj, sen esti
kaptitaj. Sed la tento havi kaejon kiu vere apartenas al ili, endome kaj
proksime, estis tro granda por ili amba. Dum longa periodo post ilia
vizito al la sonorilturo de la preejo, estis neeble arani renkontiojn.
La laborhoroj estis draste plimultigitaj, prepare por la Semajno da
Malamo. Tiu estos post pli ol monato, sed la enormaj kompleksaj
preparoj necesaj postulis ekstran laboron de iuj personoj. Fine ili
amba sukcesis akiri liberan posttagmezon dum unusama tago. Ili
interakordis reiri al la libera spaco en la arbaro. La antaan vesperon ili
renkontiis nelonge en la strato. Kiel kutime, Winston apena rigardis
Julian dum ili proksimiis unu al la alia en la homamaso, sed per la
kurta rigardeto kiun li faris direkte al i, ajnis al li ke i estas pli pala ol
kutime.
Ne eblos, i murmuris, tuj kiam i decidis ke estas sekure paroli.
Morga, mi volas diri.
Kion?
Morga posttagmeze. Mi ne povos veni.
Kial?
Ho, la kutima kialo. i komenciis frue ifoje.
Dummomente li estis violente kolera. Dum la monato de lia
konatio kun i, la naturo de lia deziro al i aniis. Komence estis
malmulta vera sentemo. Ilia unua amoro estis nur ago estigita de la
volo. Sed post la dua fojo, estis malsame. La odoro de ia hararo, la
gusto de ia buo, la sento de ia hato, ajnis internii en lin, a en la
103
irkaantan aeron. i fariis korpa necesao, io kion li ne nur volas sed
al kio, la lia sento, li rajtas. Kiam i diris ke i ne povos veni, lin tras
penso ke i maldelas al li. Sed uste tiumomente, la homamaso kunen
premis ilin, kaj iliaj manoj akcidente renkontiis. i rapide premetis la
pintojn de liaj ngroj, ago kiu ajnis alvoki ne deziron sed amon. Tras
lin la ideo ke kiam oni loas kun virino, tiu esperperdo sendube estas
normala ripetianta evento; kaj profunda tenero, kian li ne antae
sentis pri i, subite ekkaptis lin. Li deziregis ke ili estu geedzoj jam de
dek jaroj. Li deziregis esti maranta tra la stratoj kun i, tute same kiel
nun, sed malkae kaj sentime, diskutante trivialaojn, kaj aetante
diversajn erojn por la loejo. Li pleje deziris ke ili povu posedi lokon kie
ili povos esti solaj, unu kun la alia, sen senti devon amori kiam ajn ili
renkontias. Efektive ne je precize tiu momento, sed iam dum la sekva
tago, tras lin la ideo lui la ambron de S-ro Charrington. Kiam li
proponis tion al Julia, i akceptis neanticipite rapide. Ili amba sciis ke
estas pura frenezeco. Estis kvaza ili intence paas pli proksimen al la
tombo. Dum li sidis atendante sur la rando de la lito, li denove pensis
pri la keloj de la Ministrejo de la Amo. Estis kurioze kiel tiu
antadestinita teruro en- kaj el-iris onian konscion. Jen i, ksita en la
estonteco, venonta tuj anta la morto same certe kiel 99 venas tuj anta
100. Oni ne povas eviti in, sed eble oni povas prokrasti in: tamen,
anstatae, fojfoje, per konscia, intenca ago, oni elektas malgrandigi la
intervalon anta ia okazo.
Tiumomente estis rapida paado sur la tuparo. Julia ekkuris en la
ambron. i portis sakon da instrumentoj, el kruda bruna kanvaso, kian
li kelkfoje vidis in porti tien kaj reen en la Ministrejo. Li antaenpais
por preni in inter siajn brakojn, sed i liberigis sin iom rapide, parte
ar i ankora tenis la sakon da instrumentoj.
Atendu momenteton, i diris. Lasu min montri al vi kion mi
alportis. u vi kunportis iom da tiu aa Kafo por la Venko? Mi supozis
ke tiel estos. Foretu in, ar ni ne bezonos in. Rigardu
i surgenuiis, ekmalfermis la sakon, kaj elfalis kelkaj rablosiloj
kaj malrabilo, kiuj estis plenigintaj ian supran parton. Sube estis
kvanto da bonordaj paperpaketoj. La unua paketo kiun i transdonis al
Winston sentiis strangam tamen iel familiara. i estis plena de ia peza,
sableca ao kiu cedis al onia tuo.
u ja sukero? li diris.
Vera sukero. Ne sakarino, sukero. Kaj jen panbulko, vera blanka
pano, ne nia panaao kaj malgranda poto da kontao. Kaj jen
104
ladskatolo da lakto sed rigardu! Pri i tio mi vere eras. Mi devis
volvi iom da sako irka in, ar
Sed i ne bezonis diri al li kial i irkavolvis in. La odoro jam
plenigis la ambron, ria, varmega odoro, kiu similis al io veninta el lia
frua infaneco, sed kiun oni efektive renkontas fojfoje, bloviantan en
koridoro anta ol pordo brufermias, a disvastigantan sin mistere en
homplena strato, aratan nur momente kaj poste malaperantan.
Kafo, li murmuris, vera kafo.
Kafo de la Interna Partio. Mi havas plenan kilogramon, i tie.
Kiel vi ruzis akiri ion ci?
i io estas de la Interna Partio. Nenion malhavas tiuj porkaoj,
nenion. Sed kompreneble manoservistoj kaj aliaj helpistoj kaj homoj
telas, kaj rigardu, mi havas paketon da teo anka.
Winston jam ekkaris apud i. Li ire malfermis angulon de la
paketo.
Vera teo. Ne rubusfolioj.
Estas multa teo, lastatempe. Ili kaptis Hindion, a ion, i diris
sendetale. Sed askultu karulo. Mi volas ke vi turnu vian dorson al mi
dum tri minutoj. Iru sidi sur la alia anko de la lito. Ne tro proksimiu
al la fenestro. Kaj ne turnu vin anta ol mi permesos.
Winston rigardadis senpripense tra la muslinan kurtenon. Sube, en
la korto, la rubraka virino ankora maradis tien kaj reen inter la
lavkuvo kaj la sekigonuro. i prenis du pliajn pinilojn el sia buo kaj
kantis profundasente:
Ladire la tempo kuracas,
Ladire forgeso do venos; nu
Ankora ridetoj kaj larmoj tra l jaroj,
Ja tordas la kornurojn plu!
i parkeris la tutan rimaaron, ajne. ia voo osis supren kun la
dola someraero, tre melodie, plene de ia felia melankolio. Oni sentis
ke i estus tute kontenta, se la junia vespero estus senna, kaj la kvanto
da vestoj neelerpebla, resti tie dum mil jaroj, pendigante vindotukojn
kaj kantante rimaojn. Li ekpensis ke estas kurioze ke li neniam adis
Partianon kanti sola kaj spontane. E ajnus iomete neordotokse,
danere ekscentre, same kiel paroladi al si mem. Eble nur kiam oni
estas proksime al mortmalsato, oni povas senkaze kantadi.
Vi rajtas turni vin nun, diris Julia.
Li turnis sin, kaj dum sekundo li preska ne rekonis in. Efektive, li
anticipis vidi in nuda. Sed i ne estis nuda. La transformio okazinta
105
estis multe pli surpriza. i estis kolorinta la vizaon.
Sendube i estis kae enirinta iun butikon en la prola kvartalo, kaj
aetis por si kompleton da minkaoj. iaj lipoj estis dense ruigitaj, iaj
vangoj ruetigitaj, ia nazo pudrita: e estis iometo sub la okuloj por
plibriligi ilin. Ne estis tre lerte farite, sed la spertoj de Winston ne
instruis al li altan normon. Li neniam antae vidis nek imagis
Partianinon kun minko sur la vizao. La plibonigo de ia aspekto estis
miriga. Per nur kelkaj koloraetoj ustaloke metitaj, i fariis ne nur
multe pli bela, sed, plej grave, pli ineca. iaj mallonga hararo kaj
knabeca kombineo nur intensigis la efekton. Dum li prenis in inter
siajn brakojn ondo da sintezaj violetoj inundis lian nazon. Li memoris la
duonmallumon de kela kuirejo, kaj la kavernan buon de virino. Estis la
sama parfumo kiun uzis i; sed tiumomente ajnis ne esti grave.
u anka parfumo? li diris.
Jes, karulo, anka parfumo. Kaj u vi scias kion mi sekve faros? Mi
akiros veran virinan robon el ie, kaj surhavos in anstata i merdan
pantalonon. Mi surhavos silkajn trumpojn, kaj altakalkanumajn uojn!
En i tiu ambro mi estos virino, ne Partia kamarado.
Ili deetis siajn vestojn, kaj engrimpis la gigantan mahagonan liton.
Nun la unuan fojon li plene nudigis sin anta i. is nun li multe tro
hontis pro sia pala kaj magra korpo, kun la varikaj vejnoj elstaraj sur liaj
suroj, kaj la miskolorao sur lia maleolo. Mankis tolao, sed la
lankovrilo, sur kiu ili kuis, estis multuzita kaj glata, kaj la dimensio kaj
resaltemeco de la lito mirigis ilin amba. Sendube i plenas per cimoj,
sed u ja gravas? diris Julia. Oni neniam vidis dupersonan liton
nuntempe, escepte de en la hejmoj de la proloj. Winston kelkfoje
dormis en tia dum sia infaneco: Julia neniam antae estis en tia lito, la
ia memoro.
Balda ili ekdormis dum kelka tempo. Kiam Winston vekiis, la
indikiloj de la horloo indikis preska la naan horon. Li ne movis sin,
ar Julia dormis kun la kapo en la angulo de lia brako. La plejparto de
ia minko estis transirinta al lia propra vizao a la kuseno, sed pala
rua koloro ankora beligis ian vangoston. Flava radio de la
malsupreniranta suno tras la ekstremon de la lito, kaj lumigis la
kamenon, kie la akvo en la poto rapide boladis. Sube en la korto, la
virino ne plu kantis, sed la mallataj krioj de infanoj enosis el la strato.
Li demandis al s,i neklare, u dum la nuligita pasinteco estis normala
sperto kui en i tia lito, en la malvarmeto de somera vespero
senvestaj viro kaj virino, amorante kiam ajn ili volas, parolante pri kion
106
ajn ili volas, ne sentante devon ellitii, nur kuante kaj askultante la
pacajn sonojn eleksterajn. Nepre neniam estis epoko kiam tio estis
normala, u?
Julia vekiis, frotis siajn okulojn, kaj levis sin surkubuten por
rigardi la olefornon.
Duono de la akvo forbolis, i diris. Mi levios kaj preparos kafon
post momento. Restas al ni horo. Je kioma horo oni malaltas la
lumilojn e via apartamentaro?
La dudektria tridek.
Je la dudektria en la gastejo. Sed necesas eesti pli frue, ar Hej!
For, brutao!
i ekturnis sin en la lito, kaptis uon de la planko, kaj etis in en la
angulon per knabeca brakekso, precize kiel li vidis in eti la vortaron
kontra Goldsteinon, tiun matenon dum la Du Minutoj da Malamo.
Kio estis? li diris surprizite.
Rato. Mi vidis in pui sian nazaon el la panelao. Estas truo tie.
Mi forte timigis in, iukaze.
Ratoj! murmuris Winston. En i tiu ambro!
Ili estas ie, diris Julia, sen interesio, dum i rekuiis. Ni e
havas ilin en la kuirambro de la gastejo. Kelkaj partoj de Londono
svarmplenas de ili. u vi scias ke ili atakas infanojn? Jes ja. En kelkaj el
tiuj stratoj, virino ne kuraas lasi bebon sola dum du minutoj. La
grandaj gigantaj ratoj faras tion. Kaj plej ae estas ke la brutoj iam
Ne darigu! diris Winston, kun la okuloj rme fermitaj.
Karulego! Vi tute paliis. Kio enas? u malsanigas vin adi pri
ili?
El iuj aaoj en la mondo rato!
i premis sin kontra lin, kaj volvis siajn membrojn irka lin,
kvaza penante rekuraigi lin per la varmo de sia korpo. Li ne tuj
remalfermis siajn okulojn. Dum pluraj momentoj li sentis denove esti
en komaro kiu revenis al li fojfoje dum lia tuta vivo. i iam estis pli-
mapli sama. Li staras anta muro da mallumo, kaj alianke de i estas
io netolerebla, io tro aa por esti frontata. En la sono lia plej profunda
sento estis de sintrompo, ar li efektive ja sciis kio estas malanta la
muro da mallumo. Per mortiga strebo, kvaza elirante pecon el la
propra cerbo, li e povus tiri la aon en la lumon. Li iam vekiis sen
trovi kio i estas, sed iel i estis ligita al io kion diradis Julia, kiam li
haltigis ian paroladon.
Mi bedaras, li diris, estas nenio. Nur estas ke mi malatas
107
ratojn.
Ne genu vin, karulo, ni ne lasos la brutaojn eniri i tien. Mi
plenigos la truon per saktofo anta ol ni foriros. Kaj kiam ni revenos i
tien, mi kunportos gipson kaj topos in uste.
Jam la nigra panikmomento estis duone forgesita. Sentante iom da
honto pri si, li sidiis kontra la murankan breton de la lito. Julia
ellitiis, surtiris sian kombineon, kaj preparis la kafon. La odoro
levianta el la kuirpoto estis tiom forta kaj ekscita, ke ili fermis la
fenestron, por ke neniu ekstera rimarku in, kaj fariu scivolema. Kio
estis e pli bona ol la gusto de la kafo, estis la silka kvalito donita al i
de la sukero, ao pri kiu Winston estis preska forgesinta, post jaroj da
sakarino. Kun unu mano en la poo, kaj peco da pano kun kontao en
la alia, Julia vagis irkae en la ambro, rigardante neinteresate la
librorankon, atentigante pri la plej bona metodo ripari la klaphavan
tablon, faligante sin en la itan fotelon por trovi u i estas komforta,
kaj ekzamenante la absurdan dekduhoran horloon kun ia tolerema
amuzio. i portis la vitran paperpezilon al la lito, por ke li povu rigardi
in en pli bona lumo. Li prenis in el ia mano, fascinate, kiel iam, de
la mola, pluvakva aspekto de la vitro.
Kio i estas, la via supozo? diris Julia.
Mi kredas ke i estas nenio mi volas diri, mi kredas ke oni
neniam utiligadis in. uste tio plaas al mi. i estas ereto da historio
kiun ili forgesis ani. i estas mesao el anta cent jaroj, se nur oni
povoscius legi in.
Kaj la bildo tie i kapgestis al la gravurao sur la kontraa
muro u tio aas cent jarojn?
Pli. Ducent, verajne. Ne eblas scii. Ne eblas trovi la aon de io ajn,
nuntempe.
i transpais por ekzameni in. i tie tiu besto elpuis sian
nazon, i diris, piedbatante la panelaon tuj sub la bildo. Kio estas tiu
loko? Mi jam vidis in ie.
i estas preejo, pli uste, estis. ia nomo estis Sankta Klemento
Danes. La rimfragmento, kiun S-ro Charrington instruis al li,
rememorigis sin en lia kapo, kaj li pludiris iom nostalgie:
Oranoj, Citronoj, el Klemento sonoras,
Mirige al li, i sekvigis la verson:
108
Vi uldas pencerojn el Marteno sonoras
Kiam vi pagos? el Bejlio
1
sonoras
Mi ne memoras la sekvajn versojn. Negrave; mi memoras ke la
nao tekstas: Venas kandelo por allite vin gvidi. Venas hakilo por
forhaki la kapon.
Estis kvaza la du partoj de kromsubskribo. Sed nepre alia verso
devas sekvi el Bejlio sonoras. Eble i estus elfosebla el la memoro de S-
ro Charrington, se li estus konvene instigita.
Kiu instruis al vi tion? li diris.
Mia avo. Li ofte diris gin al mi, kiam mi estis knabineto. Li estis
vaporigita kiam mi estis okjaraa nu, iukaze, li malaperis. Mi ne
scias kio estis citrono, i pludiris aliteme. Mi ja vidis oranojn. Ili estas
rondaj avaj frukto,j kun dika elo.
Mi memoras citronojn, diris Winston. Ili estis tre kutimaj dum la
kvindekaj jaroj. Ili estis tiom maldola,j ke agacis la dentojn kiam oni e
nur aris ilin.
Mi certas ke estas cimoj malanta tiu bildo, diris Julia. Mi
deprenos in kaj bone lavos in, iam. Mi supozas ke ni tre balda devos
foriri. Mi devos komenci forlavi i tiun koloraon. Kiom tede! Mi
delavos la lipkoloraon de via vizao, poste.
Winston dum pluraj pliaj minutoj ne ellitiis. La ambro komencis
senlumii. Li turnis sin cele la lumon, kaj kuis rigardante la vitran
paperpezilon. ia plej neelerpebla kvalito ne estis la korala fragmento.
sed la interno de la vitro mem. i havis tioman profundon, tamen i
estis preska travidebla kiel la aero. Estis kvaza la surfaco de la vitro
estas la ielvolbo, irkaanta mondeton kun tuta atmosfero. Li havis
senton ke li povus eniri in, ke efektive li ja estas interne de i, kune
kun la mahagona lito kaj la klaphava tablo, kaj la horloo kaj la tala
gravurao kaj la paperpezilo mem. La paperpezilo estas la ambro en
kiu li trovias, kaj la koralo estas la vivo kaj de Julia kaj de li mem,
ksitaj en ia eterneco e la koro de la kristalo.
1. Tribunalejo en Londono.
109
5
Syme malaperis. Mateno venis kiam li mankis en la laborejo: kelkaj
senpripensemuloj komentis pri lia foresto. La sekvan tagon neniu
menciis lin. La trian tagon, Winston eniris la vestiblon de la
Departemento de Registro, por rigardi la atabulon. Unu el la
informiloj surhavis presitan liston de la membroj de la akkomitato, de
kiu Syme estis membro. i aspektis preska precize kiel antae
nenio estis elstrekita sed la listo estis je unu nomo malpli longa.
Suis. Syme esis ekzisti: li neniam ekzistis.
La vetero estis bakforne varmega. En la laberinteca Ministrejo, la
senfenestraj klimatizataj ambroj restis normaltemperaturaj, sed
ekstere la pavimaoj bruligis oniajn piedojn, kaj la fetoro de la subtera
fervojo dum la pinthoroj estis abomenenda. La preparado por la
Semajno da Malamo estis plenvigla, kaj la staboj de iuj Ministrejoj
laboradis kromhorojn. Procesioj, kunvenoj, militoparadoj, prelegoj,
vaksguroj, lmmontradoj, teleekranaj programoj, iuj devis esti
organizataj; budoj estis starigendaj, guraoj konstruendaj, sloganoj
elpensendaj, kantoj verkendaj, onidiroj disvastigendaj, fotoj falsendaj.
La sekcio en kiu laboris Julia, en la Departemento de Fikcio, devis esi
produktadi romanojn, kaj rapide produktadi serion da pametoj pri
agoj de la malamiko. Winston, aldone al sia kutima laboro, pasigis
longajn periodojn iutage traserante arkivojn de La Tempoj, kaj
anante kaj plilarigante informerojn kiuj estos cititaj en prelegoj.
Malfrue en la noktoj, kiam amasoj da tumultemaj proloj travagadis la
stratojn, la urbo havis kurioze febrecan karakteron. La raketbomboj
kraadis multe pli ofte ol antae, kaj kelkfoje, tre for, estis enormaj
eksplodoj, kies kazon neniu povis klarigi, kaj pri kiuj estis iaj onidiroj.
La nova melodio. kiu estos la karakteriza kanto de la Semajno de la
Malamo. (La malamkanto oni nomis in) jam estis verkita, kaj estis
senese propagandata sur la teleekranoj. i havis sovaan bojan ritmon,
kiun oni ne povus uste nomi muzika, sed kiu similis al la batsonado de
tamburoj. Elkriegate de centoj da vooj, akompanate de la militmarada
sono de piedoj, i estis timegiga. La proloj ekatis in, kaj en la
meznoktaj stratoj i konkuris kun la ankora populara Nur senespera
dezirao. La infanoj de la Geparsonsoj ludis in dum iuj horoj de la
nokto kaj la tago, netolereble, per kombilo kaj peco da necesejpapero.
La vesperoj de Winston estis ankora pli plenaj ol iam antae. Teamoj
da volontuloj, organizitaj de Parsons, preparadis la straton por la
110
Semajno da Malamo, kudrante standardojn, pentrante aojn,
starigante agingojn sur la tegmentoj, kaj daneroplene streante
dratojn trans la straton por la surmetio de paperaj rubandoj. Parsons
fanfaronis ke la Apartamentoj de la Venko mem estos ornamita per
kvarcent metroj da stamino. Li trovis sin en sia plejamata medio, kaj
estis feliega. La varmego kaj la permana laborado e regalis lin per
kialo por denove vesti sin per kuloto kaj senkravata emizo, dum la
vesperoj. Li estis ie iam, puante, tirante, segante, martelante,
improvizante, instigante iujn per kamarada admonado, kaj eligante el
iu faltao de sia korpo akran vitodoron, kiu ajnis neelerpebla.
Nova aego subite ekaperis tra la tuta Londono. i surhavis
nenian tekston, kaj simple montris monstran guron de Erazia
soldato, tri-kvar metrojn alta, antaenpaanta kun senesprima Mongola
vizao, kaj enormaj botoj, de sia kokso celigante mitralon. Negrave el
kiu angulo oni rigardis la aegon, la aperturo de la palo, pligrandigita
per la perspektivo, ajnis rekte celi la rigardanton. La bildo estis gluita
sur iun liberan spacon sur iu muro, e pli multnombre ol la portretoj
pri Granda Frato. La proloj, kutime apatiaj pri la milito, estis puataj en
unun el iliaj periodaj patriotismegoj. Kvaza por agordi kun la enerala
humoro, la raketbomboj mortigadis pli grandajn kvantojn da homoj ol
kutime. Unu falis sur homplenan kinejon en Stepney, entombigante
plurcent viktimojn per la rubo. La tuta loantaro de la distrikto eliris
por longa funebra parado, kiu daris plurhore kaj estis efektive kunveno
por esprimi indignigon. Alia bombo falis sur pecon da neokupata tero,
kiun oni utiligis kiel ludkampon, kaj plurdek infanoj estis diserigitaj de
la eksplodo. Okazis pliaj koleraj demonstracioj, oni bruligis guraon
pri Goldstein, oni deiris centojn da ekzempleroj de la ao montranta
la Erazian soldaton, kaj etis ilin en la amojn, kaj nombro da butikoj
estis prirabita dum la tumulto; poste, onidiro disugis ke spionoj
direktas la raketbombojn per radioondoj, kaj la domo de maljuna paro,
kiun oni suspektis fremdagenta, estis incendiita, kaj la paro pereis pro
sufokio.
En la ambro super la butiko de S-ro Charrington, kiam ili povis
atingi in, Julia kaj Winston kuis ank-al-anke sur senkovra lito sub
la malfermita fenestro, nudaj por senvarmegigi sin. La rato neniam
revenis, sed la cimoj multobliis ae en la varmego. ajnis ne esti grave.
u malpura, u pura, la ambro estis paradiza. Tuj post sia alveno, ili
utis ion per pipro aetita sur la nigra merkato, detiris siajn vestojn,
kaj amoris per vitantaj korpoj, endormiis, kaj vekiis, kaj trovis ke la
111
cimoj estis amasiintaj kaj preparantaj sin por reataki.
Kvar-, kvin-, ses-foje ili renkontiis dum la monato junio. Winston
esigis sian kutimon drinki inon dum iuj horoj. ajne li ne plu
bezonis in. Li plidikiis, lia varika ulvero fadis, lasante nur brunan
makulon sur la hato super lia maleolo, liaj matenaj tuskonvulsioj esis.
La vivprocedo esis esti netolerebla, li ne plu sentis impulson mieni al
la teleekrano, a krii damnojn plenvoe. Nun, kiam ili havis sekuran
kaejon, preska hejmon, e ne ajnis peza aro ke ili povas renkontii
nur neofte, kaj nur dum kelkaj horoj iufoje. Kio gravis estis ke la
ambro super la fatrasbutiko ekzistas. Scii ke i trovias tie,
neprofanite, preska egalis al esti en i. La ambro estis mondo, nio el
la pasinteco, kie ekstermiintaj bestoj povas maradi. S-ro Charrington,
la penso de Winston, estis alia ekstermiinta besto. Li kutime haltis
por konversacii kun S-ro Charringtom dum kelkaj momentoj, anta ol
supreniri. ajnis ke la maljunulo malofte a neniam eliris, kaj, alianke,
havis preska neniujn klientojn. Li preska fantome ekzistis inter la eta
senluma butiko, kaj la ankora pli eta malantaa kuirejo, kie li
preparadis siajn manojn kaj kiu enhavis, i.a., nekredeble antikvan
gramofonon kun enorma korno. Li ajnis oji pro oportuno paroli.
irkavagante inter siaj senvaloraj stokaoj, kun siaj longa nazo kaj
dikaj okulvitroj, kaj siaj kliniintaj ultroj en la velura jako, li iam
kvaza aspektis pli kiel kolektisto, ol kiel komercisto. Kun ia fadinta
entuziasmo, li ngrumadis iun a alian ruberon ceramikan
boteltopilon, farbitan klapon de rompita artabakujo, psedo-oran
medalionon, en kiu estis haro de bebo antalonge mortinta neniam
petante ke Winston aetu in, nur ke li admiru in. Kiam oni parolis
kun li, estis kiel askulti la tintadon de eluzita muzikoskatolo. Li tiris el
la anguloj de sia memoro kelkajn pliajn framentojn de forgesitaj rimaoj.
Unu temis pri kvar-kaj-dudek merloj, alia pri bovino kun ita korno,
kaj alia pri la morto de kompatinda Virrubekolo. Mi nur ekpensis ke
eble interesus vin, li kutimis diri, kun sinmallada kurta rido. kiam ajn
li adigis novan fragmenton.
Ili amba sciis verdire, neniam mankis en iliaj mensoj ke kio
okazas nun ne povos longe dari. Kelkfoje la fakto ke la morto balda
venos, ajnis egale palpebla kiel la lito sur kiu ili kuas, kaj ili krois sin
unu al la alia, kun ia senespera voluptemo, kiel kondamnito teneganta
sian lastan plezuraeton, kiam la horloo post malpli ol kvin minutoj
sonorigos. Sed anka alifoje ilin posedis iluzio, ne nur de sekureco, sed
anka de iameco. Dum ili vere estos en i tiu ambro, ili amba sentis,
112
nenia damao povos tra ilin. Atingi la ambron estis malfacile kaj
danere, sed la ambro mem estis sekura rifuejo. Estis kiel kiam
Winston rigardis en la koron de la paperpezilo, sentante ke eblus eniri
tiun vitran mondon, kaj ke kiam li estus en i, la tempo estus haltigebla.
Ofte ili fordonis sin al revoj pri eskapo. Ilia bonfortuno daros senne,
kaj ili plu intrigados, same kiel nun, dum la cetero de siaj naturaj vivoj.
A Katharine mortos, kaj per subtilaj manovradoj Winston kaj Julia
sukcesos geedzii. A ili kune mortigos sin. A ili malaperos,
nerekoneble anos sin, lernos paroli kiel proloj, trovos laboron en
fabriko, kaj elvivos siajn vivojn netrovite, en malefa strato. Estis tute
absurde, ili amba sciis tion. Envere, ne eblis eskapi. E la solan
fareblan planon, sinmortigon, ili neniel intencis plenumi. Malgra io
dari tagon post tago, kaj semajnon post semajno, longigante
estantecon al kiu mankas estonteco, ajnis nekonkerebla instinkto, same
kiel oniaj pulmoj iam spiras, dum restas aero spirebla.
Kelkfoje, anka, ili diskutis aktivan ribeladon kontra la Partio, sed
kun nenia koncepto pri kiel fari la unuan paon. E se la fabela Frataro
estas realao, restas la malfacilo trovi eniron en in. Li rakontis al i pri
la stranga intimeco kiu ekzistas, a ajne ekzistas, inter li mem kaj
OBrien, kaj pri la impulso kiun li kelkfoje sentas, simple mari anta
OBrienon, anonci sin malamiko de la Partio, kaj postuli ke li helpu. Tre
kurioze, tio ne ajnis al i neeble malprudenta ago. i kutimiis taksi
homojn la la vizaoj, kaj al i ajnis nature ke Winston kredas
OBrienon dinda, surbaze de unusola okulekbrilo. Krome, i opiniis ke
estas evidente ke iu, a preska iu, sekrete malamas la Partion, kaj
malobeus la regulojn se li kredus tion sendanera. Sed i rifuzis kredi
ke disvastigita organizita opozicio ekzistas, a povus ekzisti. La
rakontoj pri Goldstein, kaj lia subtera armeo, i diris, estas nur
absurdaaro inventita de la Partio por propraj celoj, kaj kiun oni estas
devigata ajnige kredi. Nekalkuleble ofte i kriis plenvoe, postulante la
ekzekution de personoj kies nomojn i neniam adis, kaj pri kies
supozataj krimoj i neniom kredis. Kiam publikaj procesoj okazis, i
partoprenis en la delegacioj de la Junulara Ligo kiuj irkais la
tribunalejojn de la mateno is la nokto, antante je regulaj intervaloj
Morton al la Perduloj!. Dum la Du Minutoj da Malamo, i iam
superis iujn aliajn personojn per kriataj insultoj kontra Goldstein.
Tamen i nur tre malklare konceptis kiu estas Goldstein, kaj kiajn
doktrinojn li laraporte reprezentis. i plenkreskiis post la Revolucio,
kaj estis tro juna por memori la ideologiajn batalojn de la kvindekaj kaj
113
sesdekaj jaroj. i tute ne kapablis imagi ke povus ekzisti sendependa
politika movado: kaj malgra io, la Partio ja estas nekonkerebla. i
iam ekzistos, kaj i iam estos sama. Oni povas ribeli kontra i nur
per sekreta malobeado a, plejekstreme, per izolaj violentaj agoj, kiaj
estas mortigo a eksplodigo.
Kelkrilate i estis multe pli akremensa ol Winston, kaj multe malpli
inuebla per la Partia propagandado. Unufoje, kiam li hazarde, rilate al
iu temo, menciis la militon kontra Erazio, i okmirigis lin per simpla
komento ke, la ia opinio, la milito ne okazas. La raketbombojn, kiuj
falas iutage sur Londonon, verajne faligas la Registaro de Oceanio
mem, nur por plutimigadi la popolon. Tia koncepto tute vere neniam
estis pensita de lia menso. i anka iom kazis envion en li, per informo
ke dum la Du Minutoj da Malamo. i trovis grandan malfacilon ne
ekridi late. Sed i dubis la instruojn de la Partio, nur kiam ili iel tuis
ian propran vivon. Ofte i pretis akcepti la ocialan mitologion, simple
ar la distingo inter vero kaj malvero al i ne ajnis grava. i kredis,
ekzemple, ar tiel oni instruis al i en la lernejo, ke la Partio inventis
aviadilojn. (Dum la propraj lernojaroj, memoris Winston, dum la lasta
parto de la kvindekaj jaroj, la Partio pretendis esti inventinta nur la
helikopteron; dekdu jarojn poste, dum Julia studis en lernejo, i jam
pretendis la aviadilon; post plia generacio, i verajne pretendos esti
inventinta la vapormotoron.) Kaj kiam li diris al i ke aviadiloj ekzistis
anta ol li naskiis, kaj longe anta la Revolucio, tiu fakto tute
malinteresis in. Ja vere, kiel gravas kiu inventis aviadilojn? Iom pli
okis lin, kiam li trovis, per iu hazarda komento, ke i ne memoris ke
Oceanio, anta kvar jaroj, militis kontra Orientazio, kaj estis aliancano
de Erazio. Nu jes, i kredis ke la tuta milito estas malrealao: sed ajne
i e ne rimarkis ke la nomo de la malamiko aniis. Mi supozis ke ni
iam militadis kontra Erazio, i komentis seninteresie. Tio iomete
timigis lin. La inventio de aviadiloj okazis longe anta ia naskio, sed
la inversigo de la milito okazis anta nur kvar jaroj, longe post ia
adoltio. Li arde diskutis kun i pri la afero, dum eble kvarono da horo.
Fine li sukcesis retromemorigi in, is i efektive neklare memoris ke
iam Orientazio, ne Erazio, estis la malamiko. Sed la aferon i ankora
opiniis malgrava. Kiel gravas? i diris senpacience. Estas iam nur
unu merda milito post alia, kaj oni scias ke la Informoj estas iam nur
mensogaoj.
Kelkfoje li parolis al i pri la Departemento de Registroj, kaj la
adacaj falsadoj kiujn li faras tie. Tiaoj ajne ne hororigis in. i ne
114
sentis abismon malfermii sub iaj piedoj, pro konsciio ke mensogoj
farias veraoj. Li rakontis al i pri Jones, Aaronson, kaj Rutherford, kaj
la epokfara paperpeco kiun li iam tenis inter siaj ngroj. i ne multe
impresis in. Unue, verdire, i malsukcesis kompreni la celon de lia
rakonto.
u ili estis viaj amikoj? i diris.
Ne, mi neniam konis ilin. Ili estis anoj de la Interna Partio. Krome,
ili estis multe pli maljunaj ol mi. Ili apartenis al la malnova epoko, anta
la Revolucio. Mi apena konis ilin pervide.
Do kial enis vin? Homoj estas mortigataj konstante, u ne?
Li penis komprenigi in. i tio estis gravega kazo. Ne temis nur pri
la fakto ke iu estis mortigita. u vi komprenas ke la pasinteco, ekde
hiera, efektive estas aboliciita? Se i pluekzistas ie, i estas en nur
kelkaj solidaj objektoj, al kiuj vortoj ne estas ligitaj, kia tiu vitrao tie. Ni
jam scias preska lavorte nenion pri la Revolucio kaj la jaroj anta la
Revolucio. iu registro estas destruita a falsita, iu libro estas
reverkita, iu bildo estas repentrita, iu statuo kaj strato kaj konstruao
estas renomita, iu dato estas anita. Kaj tiu procedo daras tagon
post tago, kaj minuton post minuto. La historio ekesis. Nenio ekzistas
ekster senna estanteco, en kiu la Partio iam pravas. Mi scias,
kompreneble, ke la pasinteco estas falsita, sed neniam mi kapablus
pruvi tion, e kvankam mi mem falsis in. Post la falsado, neniam restas
pruvo. La sola pruvo estas en mia propra menso, kaj mi ne plencerte
scias ke iu alia homo anka same memoras. Nur dum tiu unusola
evento, en mia tuta vivo, mi posedis veran konkretan postan pruvon
jarojn poste.
Kiel kiel valoris tio?
Neniom valoris, ar mi foretis in post kelkaj minutoj. Sed se
samo okazus nun, mi konservus in.
Nu, mi ne! diris Julia. Mi volonte akceptas riskojn, sed nur por io
valora, ne por eroj da malnova urnalo. Kion vi povus fari per i, e se vi
ja estus konservinta in?
Ne multon, eble. Sed i estis pruvo. i eble estigus kelkajn dubojn
tie kaj tie, se ni supozus ke eble mi kuraus montri in al iu. Mi ne
supozas ke ni povos ani la situacion dum nia propra vivo. Sed oni
povas imagi malgrandajn arojn da rezistantoj estiontaj tie kaj tie
malgrandajn grupetojn da homoj kiuj kungrupios, kaj iom post iom
kreskos, kaj e postlasos kelkajn registrojn, tiel ke la sekvaj generacioj
povos darigi post nia eso.
115
Ne interesas min la sekva generacio, karulo. Min interesas ni.
Vi ribelas nur malsupre de la talio, li diris al i.
i opiniis tion belege sprita, kaj plenoje etis siajn brakojn irka
lin.
Pri la subtilaoj de la Partia doktrino, i neniom interesiis. Kiam
ajn li komencis paroli pri la principoj de Engsoco, duoblapenso, la
anebleco de la estinteco, kaj la neado pri la objektiva realeco, kaj uzi
Novparolajn vortojn, i tediis kaj konfuziis, kaj diris ke i neniam
atentas tiaon. Oni jam scias ke temas pri absurdaoj, do kial agrenii
pro i? i scias kiam hurai kaj kiam malhurai, kaj nur tion oni bezonas.
Se li persiste parolis pri tiaj temoj, i konsterne emis ekdormi. i estis
unu el la speco de homoj, kiuj kapablas endormii je kiu ajn horo, kaj
en kiu ajn pozicio. Parolante al i, li ekkomprenis kiel facile estas
aspekti ortodoksa, kvankam neniom komprenante la signifon de
ortodokseco. Verdire, la mondkoncepto de la Partio trudis sin plej
sukcese al homoj nekapablaj kompreni in. Eblis devigi ilin akcepti la
plej evidentajn malrealaojn, ar ili neniam plene komprenis la
enormecon de tio, kion oni postulas de ili, kaj ili ne sue interesiis pri
publikaj eventoj por rimarki kio okazas. Per manko de komprenado ili
restis malfrenezaj. Ili simple englutis ion, kaj tio, kion ili glutis, ne
damais ilin, ar i postlasis nenion, same kiel tritika grajno trairas
nedigestite la korpon de birdo.
7
Fine okazis. La anticipita mesao venis. Dum la tuta vivo, tiel ajnis
al li, li atendadis ke tio okazu.
Dum li maris la la longa koridoro en la Ministrejo, kaj estis
preska e la loko kie Julia kae metis la noton en lian manon, li
konsciiis ke iu pli granda ol li mem maras tuj malanta li. La persono,
kiu ajn estis, tusetis, evidente kiel preludo por parolo. Winston ekhaltis
kaj turnis sin. Estis OBrien.
Fine ili estis viza-al-vizae, kaj ajnis ke lia nura impulso estis
forkuri. Lia koro bategis violente. Li tute ne kapablus paroli. Tamen,
OBrien pluiris antaen, la sia jama moviado, kaj metis amikan
manon momente sur brakon de Winston, tiel ke la paro maradis ank-
116
al-anke. Li komencis paroli kun la kurioza solena entileco kiu
diferencigis lin de la plejparto de la membroj de la Interna Partio.
Mi esperis ke estos oportuno paroli kun vi, li diris. Mi legis unu
el viaj Novparolaj artikoloj en La Tempoj, anta kelkaj tagoj. Vi havas
kleran interesion pri Novparolo, u ne?
Winston jam reakiris parton da sia memrego. Apena kleran, li
diris. Mi estas nur diletanto. i ne estas mia fako. Mi neniam rilatis al
la efektiva konstruado de la lingvo.
Sed vi verkis in tre elegante, diris OBrien. Ne nur mi opinias
tiel. Mi konversaciis anta nelonge kun amiko via, kiu nepre estas
eksperto. Dummomente lia nomo ne eniras mian memoron.
Denove la koro de Winston moviis dolorige. Estis nekredeble ke
povus temi pri iu alia ol Syme. Sed Syme ne nur estis morta, li estis
nuligita, malpersono. ia identigebla aludo al li estus mortige danera.
La komento de OBrien evidente estis intencita kiel signalo, kodvorto.
Per sia partoprenigo en malgranda penskrima ago, li faris kunkrimulojn
el ili amba. Ili plu paadis nerapide la la koridoro, sed nun OBrien
haltis. Kun la kurioza, senpanikiga amikeco, kiun li iam sukcesis doni
al la gesto, li reustigis siajn okulvitrojn sur sia nazo. Post tio li pludiris:
Kion mi vere intencis diris, estas ke mi rimarkis ke en via artikolo
vi uzis du vortojn kiuj jam arkaikiis. Sed ili nur fariis tiaj tre
lastatempe. u vi vidis la dekan eldonon de la Vortaro de Novparolo?
Ne, diris Winston. Mi kredis in ankora neeldonita. Ni ankora
uzas la naan en la Departmento de Registroj.
La deka eldono devos, laplane, aperi post pluraj monatoj, mi
kredas. Sed kelkaj fruekzempleroj estas disdonitaj. Mi mem havas
ekzempleron. Eble vin interesus rigardi in, u?
Tre multe, diris Winston, tuj komprenante kien la parolo de
OBrien celas.
Kelkaj el la novaj enhavaoj estas tre ingeniaj. La redukto de la
nombro da verboj jen la punkto kiu plej interesos vin, mi kredas. Mi
pensu, u mi sendu mesaiston kun la vortaro? Sed mi timas ke mi
senvarie iam forgesas tiaojn. Eble vi povus preni in e mia
apartamento, je tempo oportuna por vi? Atendu. Mi donu al vi mian
adreson.
Ili staris anta teleekrano. Iom senpense, OBrien palpis du el siaj
pooj, kaj poste elprenis malgrandan ledkovritan notlibron, kaj oran
inkkrajonon. Tuj sub la teleekrano, en tia pozicio ke iu rigardanto e la
alia nao de la aparato povus legi kion li skribas, li skribais adreson,
117
eliris la paon kaj donis in al Winston. Mi kutime estas ehejme dum
la vesperoj, li diris. Se ne, mia servisto donos al vi la vortaron.
Li foriris, lasante Winstonon tenanta la paperpecon, kiun ne
necesis kai, ifoje. Malgra tio, li zorge parkerigis la skribaon sur i,
kaj kelkajn horojn poste li faligis in en la memorotruon, kune kun
amaso da aliaj folioj. Ili estis konversaciintaj dum maksimume du
minutoj. La epizodo povus havi nur unu signifon. i estis ruze aranita,
por sciigi al Winston la adreson de OBrien. Tio estis necesa, ar sen
rekta demando, neniam eblis trovi kie loas iu ajn. Neniaj adreslistoj
ekzistis. Se iam vi volos viziti min, jen kie vi povos trovi min, jen kion
diris al li OBrien. Eble e estos mesao kaita ie en la vortaro. Sed
iukaze, unu afero estis certa. La konspiro pri kiu li revis ja ekzistas, kaj
li atingis ian eksteran randon.
Li sciis ke pli-malpli frue li obeos la alvokon de OBrien. Eble
morga, eble nur post longe li ne certis. Kio okazas estis nur la
disvolvio de procedo komenciinta anta jaroj. La unua pao estis
sekreta, neintencita penso; la dua estis malfermi la taglibron. Li
transiris de pensoj al vortoj, kaj nun de vortoj al ago. La lasta pao estas
io okazonta en la Ministrejo de la Amo. Li akceptis in. La no trovias
jam en la komenco. Sed estis timige: a, pli precize, i estis kvaza
antagusto de la morto, kvaza li estas iomete malpli viva. E dum li
parolis kun OBrien, kiam la signifo de la vortoj enpenetris lin,
malvarma skusento ekregis lian korpon. Li sentis kvaza marante en la
malseketon de tombo, kaj ne estis multe pli bone, ar li iam sciis ke la
tombro jam deantae pretas kaj atendas lin
Winston vekiis kun la okuloj plenaj de larmoj. Julia ruliis
dormeme kontra lin, murmurante ion, kio eble deifrius kiel Kio
estas? Mi sonis li komencis, kaj ekhaltis. Estis tro komplekse por
envortigo. Ekzistis la sono mem, kaj ekzistis memoro ligita al i, kiu
renais en lian menson kelkajn sekundojn post la vekio. Li kuis
surdorse, kun la okuloj fermitaj, ankora trempita en la etoso de la
sono. i estis vasta, lumoplena sono, en kiu lia tuta vivo ajnis
etendii anta li kvaza pejzao, dum somera vespero post pluvo. io
okazis interne de la vitra paperpezilo, sed la surfaco de la vitro estis la
118
ielkupolo, kaj interne de la kupolo io estis iluminata de klara milda
lumo, per kiu oni povas vidi senlime distancen. La sono anka
ampleksis efektive, iusence konsistis el geston faritan per la brako
de lia patrino, kaj denove farita post tridek jaroj, de la juda virino kiun li
vidis sur la informlmo, dum i penis irmi la knabeton kontra la
kugloj, anta ol la helikoptero per eksplodo dispecigis ilin.
u vi scias, li diris, ke is la nuna momento mi kredis ke mi
murdis mian patrinon?
Kial vi murdis in? diris Julia, preska endorme.
Mi ne murdis in, ne korpe. En la sono li memoris sian lastan
ekvidon de la patrino; kaj kelkajn momentojn post lia vekio,
rememoriis la grupo da malgrandaj eventoj kiuj irkais in. Temis pri
memoro kiun li evidente intence forpuis el sia konscio dum multaj
jaroj. Li ne certis pri la dato, sed li nepre ne estis malpli ol dekjaraa,
eble dekdujaraa, kiam i okazis. Lia patro jam anta iom da tempo
malaperis, kiom pli frue, li ne povis memori.
Li pli bone memoris la bruplenajn malkvietajn cirkonstancojn de la
epoko: la periodaj panikoj pri aeratakoj, kaj la sinirmado en la stacioj
de la subtera fervojo, la amasoj da rubo ie, la nekompreneblaj
proklamoj ae starigitaj e la stratanguloj, la bandoj da junuloj vestitaj
per identaj unukoloraj emizoj, la enormaj vicoj ekster la bakejoj, la
intermita mitralado distanca kaj efe, la fakto ke neniam haveblis
sue da manaoj. Li memoris longajn posttagmezojn pasigitajn kun
aliaj knaboj per serado e rubujoj kaj rubamasoj, dum ili elprenis la
ripojn de brasikfolioj, terpomelerojn, e kelkfoje pecetojn da malfreaj
pankrustoj, de kiuj ili zorgoplene deskrapis la cindrojn; kaj anka dum
ili atendadis la preterpason de kamionoj, kiuj veturadis la certa itinero
kaj kiuj, oni sciis, portis brutnutraojn, kaj kiuj, kiam ili anceliis pro la
malbonaj vojikaoj, kelkfoje eletis kelkajn fragmentojn da olebulkao.
Kiam lia patro malaperis, lia patrino ne montris surprizion a
violentan malojon, sed subita ano tras in. i ajnis ekii tute
senspirita. Estis evidente e al Winston ke i atendas ion kiu, kiel i
sciis, neeviteble okazos. i faris ion bezonatan kuiradis, lavadis,
ikadis, ordigadis la liton, balaadis la plankon, senpolvigadis la
kamenbreton iam tre malrapide, kaj kun kurioza manko de
superua movio, kvaza desegnao farita de artisto movias per si
mem. ia granda gracia korpo ajnis nature refali en senmovecon. Dum
horoplenaj periodoj i sidadis preska senmove sur la lito, vartante lian
pli junan fratinon, kiu estis eta, malsanema, tre silenta infano nur du-
119
a trijaraa, kun vizao simiaspektigita de maldikeco. Nur neofte i
prenis Winstonon en siajn brakojn, kaj premis lin kontra sin dum
longa tempo, tute sen diri ion ajn. Li konsciis, malgra siaj juneco kaj
egoismo, ke iel tio estis kunligita kun la neniam menciita evento
okazonta.
Li memoris la ambron en kiu ili lois, ambro senluma, sen
eleksteraj odoroj, kiu ajnis duone plenigita per lito kun blanka kovrilo.
Estis gasamingo anta la kameno, kaj breto sur kiu manaoj estis
gardataj, kaj sur la libera planko ekstere estis bruna ceramika lavujo
uzata de pluraj apartamentoj. Li memoris la statuecan korpon de sia
patrino klinitan super la gasamingo por kirli ion en kuirpoto. Pleje li
memoris sian konstantan malsaton, kaj la ferocajn sordidajn batalojn je
la manotempoj. Li ripete kaj konstante agrenis sian patrinon per
demandoj pri kial ne estas pli da manao, li kriadis fortege al i (li e
memoris la tonojn de sia voo, kiu komencis sporade maturii kaj
kelkfoje muis strange), a li provis ploraeman patosan tonon, penante
havigi al si pli ol sian porcion. i akceptis ke estas normale ke li, la
knabo, havu la plej grandan porcion; sed negrave kiom i donis al li,
neeviteble li postulis pli. Je iu mano i petegis ke li ne estu egoisma,
kaj ke li memoru ke lia fratineto estas malsana, kaj anka bezonas
manaojn, sed ne utilis. Li furioze kriis kiam i esis erpi, li penis
perforte preni de iaj manoj la kuirpoton kaj kuleron, li prenadis pecojn
el la telero de sia fratino. Li sciis ke li malsatigas la aliajn du, sed li ne
povis malhelpi sin; li e sentis ke li rajtas fari tion. La viglega malsano
en lia stomako ajnis pravigi lin. Inter la manoj, se lia patrino ne
gardis, li konstante telis partojn de la mizera stoketo da manaoj sur
la breto.
Unu tagon oni distribuis okoladporciojn. Estis nenia tia distribuo
dum la pasintaj semajnoj a monatoj. Li tute klare memoris tiun
valoregan ereton da okolado. i estis du-unca
1
peco (oni ankora
mezuris per uncoj dum tiu epoko) dividenda inter la tri personoj. Estis
evidente ke decus dividi in en tri egalajn partojn. Subite, kvaza
askultante alian personon, Winston adis sin postuli per lata mua
voo ke al li estu donita la tuta peco. Lia patrino ordonis ke li ne estu
avida. Sekvis longa, ripetoplena kverelo kiu irkairis sin senne, kun
krioj, ploraado, larmoj, avertoj, marandado. Lia fratineto, kroanta
sin al sia patrino per amba manoj, precize kiel simieto, sidis rigardante
1. Proks. 60 gramoj.
120
lin transultre per grandaj, mornaj okuloj. Fine lia patrino derompis tri
kvaronojn de la okolado kaj donis tion al Winston, kaj donis la alian
kvaronon al lia fratino. La knabineto prenis in kaj rigardis in
neentuziasme, eble ne sciante kio i estas. Winston staris rigardante in
dum momento. Poste, per subita rapida salto li ekprenis la okoladeron
el la mano de sia fratino kaj kuris porden.
Winston, Winston! lia patrino kriis al li, Revenu! Redonu al via
fratino ian okoladon!
Li haltis, sed ne revenis. La angoraj okuloj de lia patrino kse
rigardadis lian vizaon. E nun, pensante pri la afero, li ne sciis kio estis
tuj okazonta. Lia fratino, konsciante ke io estis telita for de i,
komencis feble krii. Lia patrino irkabrakis la infanon kaj premis ian
vizaon kontra sian bruston. Iel tiu gesto informis lin ke lia fratino
mortas. Li turnis sin kaj kuris malsupren la la tuparo, kun la okolado
molianta en la mano.
Li neniam revidis sian patrinon. Vorinte la okoladon li iomete
hontis pri si kaj restis en la stratoj dum pluraj horoj, is malsato pelis
lin hejmen. Kiam li revenis, lia patrino jam estis malaperinta. Tio jam
komencis farii normala tiutempe. Nenio mankis en la ambro, escepte
de liaj patrino kaj fratino. Ili ne estis forprenintaj vestojn, e ne la dikan
mantelon de lia patrino. Ankora nun li ne plencerte scias ke lia patrino
mortis. Estas tute eble ke i nur estis sendita al gulago. Kaj rilate al lia
fratino, eble oni forprenis in, same kiel Winstonon mem, al unu el la
kolonioj por senhejmaj infanoj (oni nomis ilin Centroj por
Reutiligado) kiuj ekestiis rezulte de la intercivitana milito, a eble i
estis sendita al la gulago kun lia patrino, a simple lasita ie por ke i
mortu.
La sono ankora estis klarega en lia menso, precipe la irkaanta
protekta gesto de la brako, kiu ajnis ampleksi ian tutan signifon. Lia
menso turnis sin al alia sono de anta du monatoj. Ekzakte kiel lia
patrino sidis sur la blanke kovrita litao, kun la infano kroiinta al i,
same i sidis en la subakviinta ipo, longe sub li, konstante pli
profunde dronante, tamen ankora suprenrigardante al li tra la
malhelianta akvo.
Li rakontis al Julia pri la malapero de lia patrino. Sen malfermi siajn
okulojn i ruliis kaj plikomfortigis sian pozicion.
Verajne vi estis auleto dum tiuj tagoj, i diris malklare. iuj
infanoj estas auletoj.
Jes. Sed la vera celo de la rakonto
121
Per ia spirado evidentiis ke i denove endormias. Li volonte plu
parolus pri sia patrino. Li ne supozis, la sia memoro pri i, ke i estis
nekutima virino, i estis nepre ne inteligentulino; tamen i posedis ian
noblecon, ian purecon, simple ar la normoj kiujn i obeis estis privataj
normoj. i havis proprajn sentojn, kiujn ekstera instanco ne povus
ani. Neniel i ekpensus ke ago seneka estas tial sensignifa. Kiam oni
amas personon, oni amas lin, kaj kiam nenio plia restas donebla, oni
tamen donas al li amon. Kiam la lastaj eroj de la okolado estis for, lia
patrino tenis la infanon en siaj brakoj. La ago estis senutila, i anis
nenion, i ne evitigis la morton de la infano nek ian propran morton;
sed ajnis nature al i, agi tiel. La fuinta virino en la boato anka kovris
la knabeton per sia brako, kio ne defendis lin pli bone ol paperfolio,
kontra la kugloj. La ega ago de la Partio estis ia konvinkigo ke nuraj
impulsoj, nuraj sentoj, estas senvaloraj, dum samtempe i fortelis ian
regon je la materia mondo. Kiam oni estis kaptita de la Partio, tute vere
ne gravis kion oni sentis a ne sentis, faris a ne faris. Negrave kio
okazis, oni malaperas, kaj nek oni nek oniaj agoj estas denove
memorataj. Oni estas forprenita tute plene el la historio. Tamen, al la
homoj anta nur du generacioj, tio ne ajnus gravega, ar ili ne strebis
ani la historion. Ilin regis privata lojaleco kiun ili ne dubis. Kio gravis
estis individuaj rilatoj, kaj plene senhelpa gesto, irkapremo, larmo,
vorto parolita al mortanto, povus havi propran valoron. La proloj, li
subite ekpensis, restas tiaj. Ili ne estas lojalaj al partio a lando a ideo,
ili estas lojalaj unu al la alia. La unuan fojon en sia vivo li ne malestimis
la prolojn nek imagis ilin senaga forto kiu iam ekviglios kaj revivigos la
mondon. La proloj restis homaj. Ili ne malmoliis interne. Ili konservas
la primitivajn emociojn kiujn li mem devis reakiri per konscia strebado.
Kaj pensante tion li ekmemoris, sen klara kialo, ke anta kelkaj
semajnoj li vidis detranitan manon kuantan sur la pavimo kaj li
piedbatis in en la deuilon kvaza brasiktigon.
La proloj estas homoj, li diris pervoe. Ni ne estas homoj.
Kial ne? diris Julia, kiu revekiis.
Li pensis dum kelkaj momentoj. u vi iam ekpensis, li diris, ke
plej bone por ni estus simple mari el i tie anta ol estos tro malfrue,
kaj neniam denove renkonti unu la alian?
Jes, karulo, mi pensis tion, plurfoje. Malgrae, mi ne agos tiel.
Ni estis bonfortunaj, li diris, sed tio ne povos longe dari. Vi
estas juna. Vi aspektas normala kaj senkulpa. Se vi evitos homojn
similajn al mi, vi eble povos vivi ankora kvindek jarojn.
122
Ne. Mi trapensis ion. Kion vi faros, tion mi faros. Kaj ne estu tro
senespera. Mi estas relative sukcesa kiam temas pri transvivado.
Ni eble kunestos dum ses monatoj pli jaro ne eblas scii. Fine
ni neeviteble apartios. u vi konscias kiom nekompreneble solecaj ni
estos? Kiam ili estos kaptintaj nin, nenion, plentute nenion, unu el ni
povos fari por la alia. Se mi konfesos, ili mortpafos vin, kaj se mi rifuzos
konfesi, malgra tio ili mortpafos vin. Nenio farita a dirita de mi, a
nedirita de mi, prokrastigos vian morton je e kvin minutoj. Neniu el ni
e scios u la alia plu vivas, a jam mortis. Sole gravas ke ni ne perdu
unu la alia, kvankam e tio estos tute seneka.
Se vi parolas pri konfesado, i diris, nepre ni faros tion. iuj iam
konfesas. Ne eblas eviti tion. Ili torturas.
Mi ne parolas pri konfeso. Konfeso ne estas perdo. Ne gravas
kion oni diras a faras: nur gravas la sentoj. Se ili povus devigi min ne
plu ami vin tio estus vera perdo.
i pripensis tion. Ili ne povus fari tion, i ne diris. Nur tion ili
ne kapablas fari. Ili povas devigi ke oni diru ion ajn ion ajn sed ili
ne povas devigi ke oni kredu in. Ili ne povas eniri onin.
Ne, li diris, iomete pli espere, ne; estas tute vere.Ili ne povas eniri
onin. Se oni povas senti ke valoras resti homa, e kiam tio ne povas havi
ian ajn rezulton, oni venkis ilin.
Li pensis pri la teleekrano, kun ia neniamdormanta orelo. Ili povas
spioni nokte kaj tage, sed se oni restas senpanika, oni povas malgra tio
trompi ilin. Malgra sia lertego, ili neniam sukcesis trovi kion alia
homo pensas. Eble tio estas malpli vera, kiam oni efektive estas en iliaj
manoj. Oni ne scias kio okazas interne de la Ministrejo de la Amo, sed
eblas diveni: torturoj, drogoj, delikataj instrumentoj, kiuj registras
oniajn nervreagojn, iom-post-ioma malkaigo pere de sendormigado
kaj soligado kaj senesa demandado. Faktoj, certe, ne estas sukcese
kaeblaj. Ili povas trovi ilin per demandado, ili povas enlumigi ilin per
torturado. Sed se onia celo ne estas resti vivanta, sed resti homa, kiel
nne gravas? Ili ne povas ani oniajn sentojn: efektive, oni ne povas
mem ani ilin, e se oni volas. Ili povus enlumigi plej detale ion kion
oni faris a diris a pensis; sed la interna koro, kies agado estas mistera
e por oni mem, restas nevenkebla.
Ili faris la agon, ili nne faris la agon!
123
La ambro en kiu ili staris estis longa kaj softe lumigata. La
teleekrano estis mallatigita is milda murmurado; la ria koloro de la
malhelblua tapio faris la impreson ke oni tretadas sur veluro. e
ekstremo de la ambro, OBrien sidis e tablo sub verde kovrita lampo,
kun amaso da folioj ambaanke de si. Li e ne suprenrigardetis, kiam
la servisto gvidis al li Julian kaj Winstonon.
La koro de Winston bategadis tiel forte, ke li dubis u li povos
paroli. Ili faris la agon, ili nne faris la agon; nur tion li povis pensi.
Veni i tien, en si mem, estis malsaa ago, kaj estis malsaege veni kune;
kvankam estis vere ke ili venis la malsamaj vojoj, kaj renkontiis nur
anta la pordo de OBrien. Sed necesis iom da adaco por e mari en
tian lokon. Nur maloftege oni vidis la internon de la loejoj de la
Interna Partio, a e penetris la kvartalon kie ili loas. La tuta etoso de
la giganta apartamentaro, la rio kaj vasto de io, la nekutimaj odoroj
de bonaj manaoj kaj bona tabako, la silentaj kaj nekredeble rapidaj
liftoj, kiuj glitis supren kaj malsupren, la blankjakaj servistoj rapidantaj
tien kaj reen io estis timiga. Kvankam li havis bonan pretekston por
veni i tien, lin hantis iupae timo ke nigre uniformita gardisto
ekaperos de irka angulo, postulos liajn identigilojn, kaj ordonos ke li
foriru. Tamen la servisto de OBrien enlasis ilin amba, tute sen hezito.
Li estis negranda nigrehara viro en blanka jako, kun diamantoforma,
plene senesprima vizao, kiu povus esti de ino. La koridoro la kiu li
kondukis ilin estis moltapiita, kun kremkolore tegitaj muroj kaj blankaj
paneloj, io estis purega. Anka tio timigis. Winston ne povis memori
iam esti vidinta koridoron kies muroj ne estis malpuraaj pro
kunkontaktado kun homaj korpoj.
OBrien tenis paperfolieton inter siaj ngroj kaj laaspekte studadis
in intense. Lia malmilda vizao, klinita tiel ke oni povis vidi la linion
de la nazo, aspektis kaj timiga kaj inteligenta. Dum eble dudek sekundoj
li sidis senmove. Post tio li altiris la parolskribilon al si, kaj eldiris
mesaon per la hibrida argono de la Ministrejoj.
Punktoj unu komo kvin komo sep aprobitaj plene halto sugeston
enhavata ero ses duobleplus ridindan preska krimpenson nuligu halto
malpluagu konstrue antae akiri plusplenajn taksojn mainkostajn
halto mesano.
Li nerapide leviis el sia seo kaj venis direkte al ili trans la
sensonan tapion. Iom el la ociala etoso ajne forfalis de li kun la
Novparolaj vortoj, sed lia mieno estis malpli afabla ol kutime, kvaza al
li ne plaas esti enata. La teroron jam sentatan de Winston subite
124
trapas ordinara embaraso. ajnis al li ke tute eble li nur faris stultan
eraron. ar kian pruvon li havis efektive ke OBrien estas ia politika
kunkonspiranto? Nur ekbrilon de la okuloj, kaj unusolan neklaran
komenton. Li e ne povus pardonigi sin per pretendo ke li venis
pruntepreni la vortaron, ar tiuokaze la eesto de Julia estus
maleksplikebla. Dum OBrien pasis la teleekranon, ekpenso ajne tras
lin. Li haltis, turnis sin kaj premis altilon sur la muro. Adiis abrupta
klako. La voo ekesis.
Julia ellasis malgrandan sonon, ian surprizkrieton. E meze de sia
paniko, Winston estis tro surprizita por povi silenti.
Vi povas malalti in! li diris.
Jes, diris OBrien, ni povas malalti in. Ni havas tiun
privilegion.
Li estis tuj anta ili, nun. Lia solida formo turis super ili, kaj la
esprimo sur lia vizao ankora estis nedeifrebla. Li atendadis, iom
severe, por ke Winston parolu, sed pri kio? E nun estis plene
koncepteble ke li estas nur multe okupata viro, kiu demandas al si iritite
kial oni interrompis lin. Neniu parolis. Post la eksilentio de la
teleekrano, la ambro ajnis morte silenta. La sekundoj pretermaradis,
enormaj. Malfacile Winston plu ksadis siajn okulojn sur tiujn de
OBrien. Subite la severa vizao aperigis tion kio povus esti la
komnenco de rideto. Per sia karakteriza gesto OBrien reustigis siajn
okulvitrojn sur sia nazo.
u mi diru, a u vi? li diris.
Mi diros, respondis Winston tuj. Tiu aparato vere estas
malaltita?
Jes, io estas malaltita. Ni estas solaj.
Ni venis i tien ar
Li pazis, la unuan fojon komprenante la svagecon de liaj propraj
motivoj. ar li ne efektive sciis kian helpon anticipi de OBrien, ne estis
facile diri kial li venis i tien. Li plu parolis, konsciante ke tio, kion li
diras, neeviteble sonas kaj febla kaj aroganta.
Ni kredas ke ekzistas ia konspirado, ia sekreta organizo laboranta
kontra la Partio, kaj ke vi partoprenas en i. Ni volas membrii en i,
kaj labori por i. Ni estas malamikoj de la Partio. Ni malkredas la
principojn de Angsoco. Ni estas penskrimuloj. Ni anka estas
adultantoj. Mi diras i tion al vi, ar ni volas peti vian kompaton. Se vi
volas ke ni kulpigu nin per iu alia maniero, ni pretas.
Li esis, kaj rigardetis trans sian ultron, sentante ke la pordo
125
malfermiis. Vere, la negranda avvizaa servisto estis enveninta, sen
frapi sur la pordon. Winston vidis ke li portas pleton, sur kiu estas
karafo kaj glasoj.
Martino estas el nia grupo, diris OBrien senemocie. Alportu la
trinkaojn i tien, Martino. Metu ili sur la rondan tablon. u estas sue
de seoj? Do ni sidiu, kaj parolu komforte. Altiru seon por vi mem,
Martino. Ni serioze interparolos. Vi rajtas esi agi kiel servisto, dum la
sekvaj dek minutoj.
La negrandulo sidiis tute komforta, tamen ankora kun servisteca
mieno, la mieno de valeto uanta privilegion. Winston rigardis lin el
okulangulo. Ekeniris lian menson ke la tuta vivo de tiu viro konsistas el
rolado, kaj ke li sentas ke estas danere forlasi sian rolpersonecon e
dummomente. OBrien prenis la karafon per ia kolo, kaj plenigis la
glasojn per malhelrua likvo. Tio memorigis iom neklare al Winston
ion viditan anta longe sur muro a reklampanelo vastan botelon
konsistantan el elektraj lampetoj, kiu ajnas supreniradi kaj
malsupreniradi kaj veri sian enhavon en glason. Vidate desupre la likvo
aspektis preska nigra, sed en la karafo i scintilis kiel rubeno. i havis
amar-dolan odoron. Li vidis Julian prei sian glason kaj ari in, klare
kurioza.
Oni nomas in vino, diris OBrien iomete ridetante. Sendube vi
legis pri i en libroj. Malmulte da i atingas la Eksteran Partion, mi
timas. Lia vizao denove serioziis, kaj li levis sian glason: Mi kredas
ke konvenas komenci per tosto. Al nia Gvidanto: al Emmanuel
Goldstein.
Winston iom fervore prenis sian glason. Vino estis io pri kiu li legis
kaj revis. Simile al la vitra paperpezilo, a la duone memorataj rimaoj
de S-ro Charrington, i apartenis al la malaperinta romantika estinteco,
la antikva epoko, kiel li emis nomi in en siaj sekretaj pensoj. Ial li iam
supozis ke vino havas intense dolan guston, similan al tiu de rubusa
kontao, kaj tujan ebriigan ekon. Efektive, kiam li gustumis in, la
trinkao estis tre seniluziiga. La vero estis ke post jaroj da inodrinkado,
li apena sentis ian guston. Li remetis la malplenigitan glason.
u vere ekzistas tiu homo Goldstein? li diris.
Jes, li vere ekzistas, kaj li vivas. Mi ne scias kie.
Kaj la konspirado la organizo? u i estas reala? i ne estas
simple elpensao de la Penspolico?
Ne, i estas reala. Ni nomas in La Frataro. Vi neniam scios multe
pli pri la Frataro, ol ke i ekzistas, kaj ke vi apartenas al i. Mi revenos
126
al tiu temo post nelonge. Li rigardis sian brakhorloon. Estas malsae,
e por membroj de la Interna Partio, lasi la teleekranon malaltita dum
pli ol duonhoro. Vi devus ne esti venintaj kune, kaj vi devos aparte
foriri. Vi, kamarado li klinis sian kapon al Julia foriros la unua.
Ni disponas proksimume dudek minutojn. Komprenu ke mi devas
komenci per certaj demandoj al vi. enerale, kion vi pretas fari?
ion kion ni kapablas, diris Winston.
OBrien estis turninta sin iomete en sia seo, tiel ke li rigardis rekte
al Winston. Li preska ignoris Julian, ajne li antasupozis ke Winston
rajtas paroli por i. Dum momento la palpebroj malleviis sur liajn
okulojn. Li komencis demandadi per nelata, senesprima voo, kvaza
temus pri rutinao, ia kateismo, por kiu li jam sciis la plej multajn
respondojn.
Vi pretas oferi viajn vivojn?
Jes.
Vi pretas murdi?
Jes.
Fari sabotadon kiu eble kazos la morton de centoj da
senkulpuloj?
Jes.
Perdi vian landon al fremdaj potencoj?
Jes.
Vi pretas trompi, falsi, antai, korupti la mensojn de infanoj,
distribuadi manikazajn drogojn, kuraigi putinadon, disvastigi
venereajn malsanojn fari kion ajn por kazi malkuraion, kaj
malfortigi la potencon de la Partio?
Jes.
Se ekzemple, iel servus nin ke vi etu sulfuracidon en la vizaon de
infano u vi pretas fari tion?
Jes.
Vi pretas perdi vian identecon, kaj vivi la ceteron de via vivo kiel
kelnero a stivisto?
Jes.
Vi pretas mortigi vin, se kaj kiam ni ordonos ke vi faru tion?
Jes.
Vi pretas, vi amba pretas, apartii kaj neniam revidi unu la
alian?
Ne! interrompis Julia.
ajnis al Winston ke pasis longa tempo anta ol li respondis. Dum
127
momento, al li ajne e mankis la kapablo paroli. Lia lango funkciis
sensone, formante la komencajn silabojn unue de unu vorto, poste de
alia, ree kaj ree kaj ree. is diri in, li ne sciis kiun vorton li diros. Ne,
li ne diris.
Estas bone ke vi informis min, diris OBrien. Necesas ke ni sciu
ion.
Li turnis sin direkte al Julia, kaj pludiris per voo en kiu estis iom
pli da esprimo:
u vi komprenas ke e se li transvivos, eble li estos malsama? Ni
eble devos doni al li novan identon. Lia vizao, lia moviado, la formo
de liaj manoj, la koloro de lia hararo e lia voo estus diferenca. Kaj
vi mem eble farius alia persono. Niaj kirurgoj kapablas ani homojn
tiel ke ili ne plu rekoneblas. Kelkfoje necesas. Kelkfoje ni e fortranas
membron.
Winston ne povis ne rigardeti anken al la Mongola vizao de
Martino. Neniuj cikatroj estis videblaj. Julia fariis pli pala, tiel ke iaj
efelidoj videblis, sed i frontis OBrienon kurae. i murmuris ion, kio
ajnis esti jesa.
Bone. Do tio estas decidita.
Estis arenta cigaredujo sur la tablo. Kun iom senpripensa mieno,
OBrien puis ilin direkte al la aliaj, mem prenis cigaredon, poste
stariis, kaj komencis paadi tien kaj reen, kvaza li pli bone pensas
kiam starante. Ili estis tre bonaj cigaredoj, tre dikaj, kaj bone pakitaj,
kun nefamiliara silkeco en la papero. OBrien denove rigardis sian
brakhorloon.
Plej bone estos ke vi reiru al via Proviantejo, Martino, li diris. Mi
realtos post kvarono da horo. Atente rigardu la vizaojn de i tiuj
kamaradoj, anta ol foriri. Vi revidos ilin. Mi mem, eble ne.
Ekzakte kiel e la antaa pordo, la malhelaj okuloj de la negranda
viro trarigardis iliajn vizaojn. Nenia spuro de amikeco montriis en lia
maniero. Li parkerigis ilian aspekton, sed li sentis nenian interesion
pri ili, a tiel ajnis. Winston ekspensis ke sintezita vizao eble ne
kapablas ani sian mienon. Sen paroli a iel ajn adiai, Martino eliris,
fermante la pordon silente post si. OBrien paadis tien kaj reen, kun
unu mano en poo de sia nigra kombineo, en la alia estis lia cigaredo.
Komprenu, li diris, ke vi iam batalados en mallumo. Vi iam
estos en mallumo. Vi ricevos ordonojn, kaj vi obeos ilin sen scii la
kialon. Poste mi sendos al vi libron, per kiu vi informios pri la vera
naturo de la socio en kiu ni vivas. Leginte la libron, vi estos plenaj
128
membroj de la Frataro. Sed inter la eneralaj celoj por kiuj ni batalas kaj
la tujaj taskoj, vi neniam scios ion ajn. Mi povas diri al vi ke la Frataro
ekzistas, sed mi ne povas diri al vi u en i estas cent membroj, a dek
milionoj. Per via propra scio, vi neniam povos diri ke en i estas e dek
du. Vi havos tri a kvar kontaktojn, kiuj anstataios post sia malapero.
ar i tiu estas via unua kontakto, i daros. Kiam vi ricevos ordonojn,
ili venos de mi. Se necesos ke ni komuniku kun vi, estos per Martino.
Kiam ne vi estos kaptitaj, vi konfesos. Tio estas neevitebla. Sed vi
povos konfesi malmultegon, apena pli ol viajn proprajn agojn. Vi ne
povos perdi pli ol manplenon da malgravuloj. Verajne vi e ne
perdos min. Mi mem eble estos jam mortinta, a mi estos jam
fariinta alia persono, kun alia vizao.
Li moviadis tien kaj reen sur la mola tapio. Malgra la granda
amplekso de lia korpo, estis rimarkinda gracio en lia moviado. i
montriis e en la gesto per kiu li etis manon en sian poon, a
manipulis cigaredon. E pli ol forton, lia impreso konigis kondon kaj
komprenon kun nuanco de ironio. Negrave kiom serioza li estis, en li
estis neniom de la unupenseco kiu apartenas al fanatikulo. Kiam li
parolis pri murdo, sinmortigo, venerea malsano, detranitaj membroj,
kaj anitaj vizaoj, estis kun neklara babila kvalito. Estas neeviteble,
lia voo ajne diris; jen kion ni nepre devas fari, senhezite. Sed i tio ne
estas tio kion ni farados, kiam la vivo denove estos vivinda. Ondo da
admiro, preska da adoro, uis el Winston cele OBrienon. Dum
momento li forgesis la ombran guron Goldstein. Kiam oni rigardis la
potencajn ultrojn de OBrien kaj lian malmolaspektan vizaon, tiel
malbelan tamen tiel civilizitan, estis neeble kredi ke li estas konkerebla.
Ne ekzistis ruzo kiu povus trompi lin, neniu danero kiun li ne povus
antavidi. E Julia aspektis impresita. i lasis sian cigaredon estingii,
kaj askultadis intense. OBrien parolis plu:
Vi ja adis onidirojn pri la ekzisto de la Frataro. Sendube vi faris
bildon por vi mem pri i. Vi imagis, verajne, gradegan subteran
movadon de konspirantoj, kunvenantaj sekrete en keloj, skribetantaj
mesaojn sur murojn, rekonantaj unu la alian per kodvortoj a per
specialaj mangestoj. Nenio tia ekzistas. La membroj de la Frataro havas
tute neniun metodon rekoni unu la alian, kaj estas maleble ke unu
membro sciius pri la idento de pli ol kelketo da aliaj. Goldstein mem,
se li falus en la manojn de la Penspolico, ne povus doni al ili kompletan
liston de membroj, nek ian informon kiu gvidus ilin al plena listo. Tia
listo ne ekzistas. La Frataro ne estas nuligebla, ar i ne estas organizo,
129
la la kutima senco de tiu vorto. Nenio kunligas in, escepte de
nedetruebla ideo. Vi neniam havos ion kapablan subteni vin, escepte de
la ideo. Vi ne ricevos kamaradecon, nek kuraigon. Kiam vi estos ne
kaptitaj, vi ricevos nenian helpon. Ni neniam helpas niajn membrojn.
Pleje, kiam estas absolute necese ke iu silentu, ni kelkfoje sukcesas kae
meti razklingon en la elon de kaptito. Vi devos kutimii al vivado sen
rezultoj kaj sen espero. Vi laboros dum kelka tempo, kaj post tio vi
mortos. Nur tiujn rezultojn vi iam vidos. Tute ne ekzistas ebleco ke
perceptebla ano okazos dum ni vivos. Ni estas la mortuloj. Nia sola
vera vivo estos en la estonteco. Ni partoprenos en i kiel manplenoj da
polvo kaj eretoj da osto. Sed kiom for estos tiu estonteco, ne eblas scii.
Eble mil jaroj. Nuntempe nenio eblas, escepte de iom-post-ioma
plivastigo de malfrenezo. Ni ne povas agi grupe. Ni povas disvastigi
nian scion nur kiel individuoj al individuoj, generacon post generacio.
Fronte al la Penspolico, ne ekzistas alia metodo.
Li ekesis paroli, kaj triafoje rigardis sian brakhorloon.
Preska venis la momento por via foriro, kamarado, li diris al
Julia. Atendu. La karafo ankora estas duone plena.
Li plenigis la glasojn, kaj levis sian propran glason per ia tigo.
Kian toston ifoje? li diris, ankora kun sama malklara ironieco.
Al la konfuzio de la Penspolico? Al la morto de Granda Frato? Al la
homaro? Al la estonteco?
Al la estinteco, diris Winston.
La estinteco ja estas pli grava, konsentis OBrien tre serioze.
Ili malplenigis siajn glasojn, kaj post momento Julia stariis por
foriri. OBrien prenis malgrandan skatolon de la supro de ranko, kaj
transdonis al i platan blankan tablojdon, kiun li ordonis meti sur la
langon. Estas grave, li diris, ne eliri odorante pro vino: la liftoservistoj
estas tre perceptemaj. Tuj kiam la pordo fermiis post i, li ajnis
forgesi ian ekziston. Li denove pais unu-du-foje, kaj ekhaltis.
Detaloj estas decidendaj, li diris. Mi supozas ke vi havas ian
kaejon?
Winston klarigis pri la ambro super la butiko de S-ro Charrington.
Tio suos provizore. Poste ni aranos ion alian por vi. Estas grave
ofte ani onian kaejon. Intertempe mi sendos al vi ekempleron de la
libro e OBrien, rimarkis Winston, ajnis prononci la vortojn
kvaza kursivigitajn la libron de Goldstein, komprenu, tuj kiam
eble. Eble pasos pluraj tagoj, anta ol mi povos akiri ekzempleron. Ne
multaj ekzistas, kiel vi povas imagi. La Penspolico elspuras kaj detruas
130
ilin, preska tiel rapide kiel ni produktas ilin. Malmulte gravas. La libro
ne estas detruebla. Se la lasta ekzemplero perdius, ni povus reprodukti
in preska lavorte. u vi kunportas tekon al via laboro? li pludiris.
Kutime, jes.
Kia i estas?
Nigra, tre maleleganta. Kun du rimenoj.
Nigra, du rimenoj, tre maleleganta bone. Unu tagon, relative
nelonge post nun mi ne povas precizigi la daton unu el la mesaoj
inter viaj laboraoj por la mateno enhavos miskompostitan vorton, kaj
vi devos peti ripetitan sendon. La sekvan tagon vi iros al via laboro sen
via teko. Iam dum la tago, viro tuos vian brakon kaj diros Mi kredas ke
vi faligis vian tekon. La teko kiun li donos al vi enhavos ekzempleron de
la libro de Goldstein. Vi redonos in is dek kvar tagoj.
Ili silentis dum momento.
Restas kelkaj minutoj, anta ol vi devos foriri, diris OBrien. Ni
rerenkontios se efektive ni rerenkontios
Winston suprenrigardis al li. En la loko kie ne estas mallumo? li
diris heziteme.
OBrien kapjesis sen videbla surprizio. En la loko kie ne estas
mallumo, li diris, kvaza rekonante la aludon. Kaj intertempe, u vi
deziras diri ion, anta ol foriri? Ian mesaon? Ian demandon?
Winston pensis. Ne ajnis resti plia demando kiun li volas demandi:
des malpli li sentis impulson deklami solensonajn eneralaojn.
Anstata io rekte ligita al OBrien a la Frataro, eniris lian menson ia
kunmetita bildo pri la senluma litambro, kie lia patrino lois dum siaj
lastaj tagoj, kaj la ambreto super la butiko de S-ro Charringon, kaj la
vitra paperpezilo, kaj la tala gravurao en sia rozligna kadro. Preska
senelekte li diris:
u hazarde vi iam adis malnovan rimaon, kies unuaj vortoj estas
Oranoj, Citronoj, el Klemento sonoras?
Denove OBrien kapjesis. Kun ia solena entileco li kompletigis la
strofon:
Oranoj, Citronoj, el Klemento sonoras,
Vi uldas pencerojn el Marteno sonoras,
Kiam vi pagos? el Bejlio sonoras,
Kiam mi rios, sonoras ordio.
Vi konas la lastan linion! diris Winston.
Jes, mi konas la lastan linion. Kaj nun, mi timas, estas la momento
por via foriro. Sed atendu. Lasu min doni al vi tablojdon.
131
Dum Winston stariis, OBrien etendis manon. Lia forta premo
dolorigis la ostojn en la polmo de Winston. e la pordo Winston
retrorigardis, sed ajne OBrien jam formetas lin el sia menso. Li
atendas kun mano sur la altilo de la teleekrano. Preter li, vidis
Winston, estas la skribotablo kun sia verde irmita lampo, kaj la
parolskribilo, kaj la drataj korboj plenplenaj de folioj. La incidento jam
niis. Anta la plupaso de tridek sekundoj, li ekpensis, OBrien denove
faros sian interrompitan kaj gravan laboron por la Partio.
Winston estis gelatena pro laco. Gelatena, jen la usta vorto. i
spontane eniris lian kapon. Lia korpo ajnis havi ne nur la feblecon de
gelatenao, sed anka ian preskatravideblan kvaliton. Li sentis ke se li
supren tenus manon, li povus vidi la lumon tra i. La tutaj sango kaj
limfo estis eluigitaj el li de enorma orgio da laborado, tiel ke restis nur
febla strukturo de nervoj, ostoj, kaj hato. iuj sentoj ajnis
pligrandigitaj. Lia kombineo frotis liajn ultrojn, la pavimo tiklis liajn
piedojn, e malfermado kaj fermado de mano estis tasko kiu krakigis
liajn artikojn.
Li laboris pli ol nadek horojn en kvin tagoj. Same iu alia en la
Ministrejo. Nun io estis farita, kaj li vere havis nenion plian farendan,
tute nenian Partilaboron, is la mateno morga. Li povos elspezi ses
horojn en la kaejo, kaj na horojn pli en sia propra lito. Nerapide, en
milda posttagmeza sunbrilo, li maris la maleleganta strato, direkte al
la butiko de S-ro Charrington, atente observante por vidi patrolojn, sed
kontraracie konvinkite ke ne estas danero ke iu malhelpos lin. La
peza teko kiun li portas frapis lian genuon je iu pao, sendante piketan
senton tra la haton de lia kruro. En i estis la libro, kiun li posedis jam
de ses tagoj kaj tamen ankora ne malfermis, e ne rigardis.
La sesan tagon de la Semajno da Malamo, post la paradoj, la
prelegoj, la kriado, la kantado, la standardoj, la aoj, la vaksguroj, la
muado de tamburoj kaj la kriado de trumpetoj, la pezega marsono
de piedoj, la grincado de la rulbendoj de la tankoj, la bruego de
amasigitaj aviadiloj, la sonegado de paloj post ses tagoj da tio, kiam
la granda orgasmo proksimiis al sia klimakso, kaj la enerala malamo
kontra Erazio bolegis is tia deliro, ke se la homamaso povus atingi la
2000 Eraziajn militkrimulojn kiuj estos publike pendumitaj dum la
132
lasta tago de la festo, ili senmanke disirus ilin je precize tiu
momento, estis anoncite ke efektive Oceanio ne militas kontra
Erazio. Oceanio militas kontra Orientazio. Erazio estas aliancano.
Kompreneble mankis ia agnosko ke ano okazis. Nur dissciiis,
ekstremsubite kaj ie samtempe, ke Orientazio estas la malamiko, ne
Erazio. Winston estis partoprenanta en demonstracio, en iu el la
centraj placoj de Londono, dum la momento kiam tio okazis. Estis
nokte, kaj la blankaj vizaoj kaj la skarlataj standardoj estis sensacie
lumigataj. La placo estis plenplenega de plurmil homoj, inkluzive de
grupo da irka mil lernejinfanoj vestitaj per la uniformo de la Spionoj.
Sur sklarlate drapirita podio oratoro de la Interna Partio, negranda
nedika viro kun neproporcie longaj brakoj kaj granda kalva kranio,
super kiu kelkaj maldikaj haroj rampetis, paroladegis al la homamaso.
Malgranda Rumpelstilcskina
1
guro, tordite de malamego, li tenegis la
kolon de la mikrofono per unu mano dum la alia, enorma e la nao de
osteca brako, minace ungadis la aeron super lia kapo. Lia voo, al kiu la
plilatigiloj donis metalan sonon, kriegis sennan katalogon da agoj,
masakroj, elpeloj, amasteladoj, seksperfortadoj, torturado je kaptitoj,
bombado je civitanoj, mensogoplena propagandado, maljustaj agresoj,
rompitaj traktatoj. Estis preska neeble askulti lin sen unue konvinkii
kaj poste furiozii. Je intervaloj de kelkaj momento,j la furiozo de la
homamaso bolegis, kaj la voo de la preleganto dronis sub sovaa
bruteca muado, kiu leviis neregeble el miloj da goroj. La plejplej
sovaaj krioj venis de la lernejinfanoj. La prelego jam daris eble dudek
minutojn, kiam mesaisto rapidis sur la podion kaj paperfolieto estis
puita en la manon de la preleganto. Li malrulis kaj legis in, sen pazi
dum sia parolado. Nenio aniis en lia voo a lia mieno, nek en la
enhavo de tio kion li diris, sed subite la nomoj estis aliaj. Sen parolitaj
vortoj, ondo da kompreno trauis la homamason. Oceanio militas
kontra Orientazio! La sekvan minuton estiis giganta malkvieto. La
standardoj kaj aoj per kiuj la placo estis ornamita iuj eraris! Plena
duono da ili surhavis malustajn vizaojn! La agentoj de Goldstein estis
agintaj! Okazis tumultoplena interludo dum aoj estis forirataj elsur
la muroj, standardoj estis disirataj kaj subpiede surtretataj. La Spionoj
nekredeble vigle agis, rampante trans la tegmentojn kaj detranante la
rubandojn kiuj irtadis de la kamentuboj. Sed post du a tri minutoj, la
1. Rumpelstilckino estis fea malgranda virrolanto, tre malbela, en fabelo porinfana.
Trad.
133
kaoso jam estis niinta. La oratoro, ankora tenegante la kolon de la
mikrofono, kun siaj ultroj antaen klinitaj, kun sia libera mano
unganta la aeron, senpaze estis dariganta sian paroladon. Post unu
plia minuto, la sovaaj furiozegaj krioj denove agradis el la homamaso.
La Malamo daris ekzakte kiel antae, estis aniinta nur la celo.
Kio impresis Winstonon, kiam li rekonsideradis, estis ke la
parolanto transiris de unu vidpunkto al la alia efektive en la mezo de
frazo, ne nur sen pazo, sed e sen interrompi la sintakson. Sed dum la
momento mem, lin okupis aliaj aferoj. Dum la momento da senordo,
dum la aoj estis deirataj, viro kies vizaon li ne vidis frapetis lian
ultron kaj diris, Pardonu, mi kredas ke vi faligis vian tekon. Li prenis
la tekon senatente, sen paroli. Li sciis ke pasos tagoj is li havos
oportunon rigardi ian enhavon. Tuj kiam la demonstrato estis nita, li
iris rekte al la Ministrejo de la Vero, kvankam jam estis preska la
dudektria horo. La tuta stabo de la Ministrejo same agis. La ordonoj
jam uantaj el la teleekrano, revokante ilin al iliaj postenoj, estis apena
necesaj.
Oceanio militas kontra Orientazio: Oceanio de iam militas
kontra Orientazio. Granda parto de la politika literaturo de kvin jaroj
nun estas plene malaktuala. iaj raportoj kaj registraoj, urnaloj, libroj,
pametoj, lmoj, lmsonbendoj, fotoj iuj estas fulmrapide
korektendaj. Kvankam ordono neniam estis iam diskonigita, oni sciis ke
la efoj de la Departemento intencas ke post unu semajno ne plu
ekzistu ie ajn ia ajn mencio pri la milito kontra Erazio; nek pri la
alianco kun Orientazio. La laboro estis enorma, despli ar la necesaj
procedoj ne estis nomeblaj per siaj veraj nomoj. iuj en la
Departemento de Registroj laboris dek ok horojn en la dudek kvar, kun
du trihoraj periodetoj da dormo. Matracoj estis alportitaj el la keloj kaj
sternitaj en iuj koridoroj: manoj konsistis el sandvioj kaj Kafo por la
Venko, distribuate sur radtabloj de servistoj el la kantino. iufoje kiam
Winston pazis por unu el siaj dormoperiodetoj, li penis lasi sian
labortablon malplena de laboraoj; kaj iufoje kiam li rerampis
dormemokule kaj doloroplene, li trovis ke nova pluvao da
papercilindroj kovris lian tablon kvaza nedrivao, duone kovrante la
parolskribilon kaj superuante sur la plankon tiel ke la unua tasko
iam estis stakigi ilin en sue ordan stakon, por lasi al li spacon por
laboro. Kio estis plej malbona estis ke la laboro estis neniel mekanika.
Ofte suis nur anstataigi unu nomon per alia, sed ia detala raporto
pri eventoj postulis zorgon kaj imagemon. E la geograa scio necesa
134
por transmeti la militon el unu parto de la mondo al alia estis tre
granda.
Jam la trian tagon, liaj okuloj doloradis netolereble, kaj liaj
okulvitroj bezonis esti viataj je nur kelkminutaj intervaloj. Estis kvaza
oni baraktas kontra ia premega zika tasko, io kion oni rajtas rifuzi,
kaj kion oni tamen neroze fervoras plenumi. Dum la malmultaj
momentoj kiam li havis suan tempon por memori, lin tute ne enis
ke iu vorto murmurata de li en la parolskribilon, iu streko de lia
inkkrajono, estas konscia mensogao. Li fervoris tiom, kiom iu alia en
la Departemento, ke la falsado estu perfekta. La matenon de la sesa tago
la aluo de cilindroj malrapidiis. Dum e duona horo nenio venis el la
tubo; sekvis unu plia cilindro; sekvis nenio. ie, proksimume
samtempe, la laboro fariadis malpli ura. Profunda kaj kvaza sekreta
suspiro trairis la Departementon. Grandioza ago, kiu devos esti neniam
menciita, estis plenumita. Nun estis maleble ke iu ajn homo povus
pruvi per dokumentao ke iam okazis milito kontra Erazio. Je la
dekducenta horo estis senanticipe anoncite ke iuj laboristoj en la
Ministrejo estas liberaj is la mateno morga. Winston, ankora
portante la tekon en kiu estis la libro, kiu estis restinta inter liaj piedoj
dum li laboris kaj sub lia korpo dum li dormis, hejmeniris, razis sin, kaj
preska ekdormis en sia bano, kvankam la akvo estis apena varmeta.
Kun ia volupta krakado en la artikoj, li grimpis la tuparon super la
butiko de S-ro Charrington. Li estis laca, sed li ne dormis pli. Li
malfermis la fenestron, amigis la malpuran oleforneton, kaj surmetis
kaldroneton da akvo por kafo. Julia venos balda: intertempe estas la
libro. Li sidiis en la malrma fotelo kaj malligis la rimenojn de la teko.
Peza nigra volumo, diletante bindita, sen nomo kaj sen titolo sur la
kovrilo. La presliteroj anka aspektis iomete neregulaj. La randoj de la
paoj estis itaj kaj fragmentiis facile, kvaza la libro jam trairis
multajn manojn. La teksto sur la titolpao legiis:
LA TEORIO KAJ PRAKTIKADO DE
OLIGARTKIA KOLEKTIVISMO
de
Emmanuel Goldstein
Winston komencis legi:
apitro I
135
Senscio estas forto
Tra la tuta registrita tempo, kaj verajne de la no de la Neolitika
Epoko, ekzistas tri specoj de homoj en la mondo: la Altaj, la Mezaj, kaj
la Malaltaj. Ili estas subdividitaj multmaniere, ili havis sennombran
kvanton da nomoj, kaj iliaj relativaj ampleksoj, kiel anka iliaj
interrilatoj, varias de epoko al epoko: sed la esenca strukturo de la socio
neniam aniis. E post enormaj kaosoj kaj ajne neinversigeblaj
anoj, unu sola strukturo iam reviviis, same kiel giroskopo iam
revenas al ekvilibro, negrave kiom foren i estas puita la unu a alia
direkto.
La celoj de i tiuj grupoj estas plene nekunagordigeblaj.

Winston esis legadi, efe por aprezi la fakton ke li ja legis,

komforte kaj sekure. Li estis sola: neniu teleekrano, neniu orelo e la
losiltruo, neniu nervoza impulso transrigardeti sian ultron a kovri la
paon per sia mano. La dola somera aero ludis e lia vango. El ie tre
for alosis apena adebla kriado de infanoj: en la ambro mem estis
neniu sono escepte de la insekta voo de la horloo. Li komfortigis sin
en la profundo de la fotelo kaj apogis siajn piedojn sur la fendro. Estis
paradize, estis eterne. Subite, kiel oni kelkfoje faras pri libro pri kiu oni
scias ke oni nne legos kaj relegos iun vorton, li malfermis in e alia
pao kaj trovis sin e apitro III. Li plu legis:
apitro III
Milito estas paco
La dispartigo de la mondo en tri grandajn supertatojn estis evento
kiu povis esti kaj efektive ja estis antavidita anta la mezo de la dudeka
jarcento. Pro la ensorbio de Erope fare de Rusio kaj de la Brita
Imperio fare de Usono, du el la tri ekzistantaj potencoj, Erazio kaj
Oceanio, jam en la praktiko ekzistis. La tria, Orientazio, aperis kiel
sendependa unuao nur post plia jardeko da konfuzita batalado. La
limoj inter la tri supertatoj estas kelkloke arbitraj, kaj en aliaj lokoj ili
uktuas la la militeventoj, sed enerale ili sekvas geograajn liniojn.
Erazio konsistas el la tuta norda parto de la Eropa kaj Azia tereno, de
Portugalio al la Markolo Beringa. Oceanio konsistas el la Amerikoj, la
Atlantikaj insuloj inkluzive de la Britaj Insuloj, Astralazio, kaj la suda
parto de Afriko. Orientazio, malpli granda ol la aliaj kaj kun malpli
136
dinita okcidenta limo, konsistas el inio kaj la landoj sude de tiu, la
Japanaj insuloj kaj granda sed uktuanta parto de Manurio, Mongolio,
kaj Tibeto.
Kombinite unuforme a alie, tiuj tri supertatoj estas por iam
militantaj inter si, kaj tiel estas jam de dudek kvin jaroj. La militado,
tamen, ne plu estas la senespera, nuliga baraktado kia i estis en la fruaj
jardekoj de la dudeka jarcento. i estas militado kun limigitaj celoj inter
batalantoj kiuj ne kapablas detrui unu la alian, havas nenian materian
kazon por sia batalado, kaj ne estas dividitaj per vere ideologia
diferenco. Tio ne signifas ke a la milita konduto, a la reganta
vidpunkto pri i, fariis malpli sangonsoifa a pli entila. Male,
milithisterio estas senesa kaj universala en iuj landoj, kaj tiaj agoj kiaj
seksperfortado, amastelado, mortigado de infanoj, sklavigo de tutaj
popoloj, kaj venagado kontra kaptitoj, konsistanta e el boligado kaj
enterigado dum ili vivas, estas opiniataj normalaj, kaj, kiam ilin faras
onia propra lando kaj ne la malamiko, ladindaj. Sed zike la militado
ampleksas tre malgrandajn nombrojn da homoj, plejparte
multtrejnitajn specialistojn, kaj estigas relative malmulte da viktimoj.
La batalado, kiam i ja estias, okazas e la svagaj landlimoj kies
pozicion povas nur malklare diveni la averaa homo, a irka la
Flosantaj Fortikaoj kiuj gardas strategie gravajn lokojn sur la marvojoj.
En la centroj de la civilizacio la milito signifas nenion pli ol senesan
malmulton de konsumeblaj varoj, kaj sporadan kraon de raketbombo
kiu pleje kazas kelkdek mortojn. Efektive la militado anis sian
karakteron. Pli precize, la kialoj pro kiuj oni faras militadon anis sian
ordon de graveco. Motivoj kiuj jam ekzistis iomete en la grandaj militoj
de la frua dudeka jarcento nun fariis efaj kaj estas konscie rekonataj
kaj plenumataj.
Por kompreni la naturon de la aktuala milito ar malgra la
regrupiado kiu okazas je kelkjaraj intervaloj, iam temas pri unusama
milito oni devas unue kompreni ke i malpovas farii nita. Neniu el
la tri supertatoj povus esti denitive konkerita e de kombinao de la
aliaj du. Ili estas tro egale fortaj, kaj iliaj naturaj defendaoj estas tro
fortikaj. Erazion protektas iaj vastaj terspacoj. Oceanion la laro de la
Atlantiko kaj la Paciko. Orientazion la fekundo kaj laboremo de iaj
loantoj. Due, ne plu ekzistas, materie, io pribatalinda. Post la establio
de memsuaj ekonomioj, en kiuj la produktado kaj la konsumado
kongruas unu kun la alia, la penado akiri merkatojn, kio estis efcelo de
antaaj militoj, niis; kaj la konkuro por akiri bazajn materialojn ne
137
plu estas afero de vivo kaj morto. iuokaze, iu el la tri supertatoj estas
tiel vasta, ke i povas akiri preska iujn bezonatajn materialojn inter
siaj propraj landlimoj. Rilate al militado pro rekte ekonomia celo: temas
pri milito por laborantaro. Inter la landlimoj de la supertatoj, kaj ne
dare posedata de iu el ili, kuas proksimuma kvarlaterao kun anguloj
e Tanero, Brazavilo, Darvino, kaj Hongkong. En i estas proks.
kvinono de la loantaro de la mondo. Por posedi tiujn dense loatajn
regionojn, kaj la nordan glaciaron, la tri potencoj konstante baraktadas.
Praktike, neniu potenco sola iam regas la tutan pridisputatan regionon.
Partoj de i konstante iras el unu paro da manoj en alian, kaj oportunoj
ekkapti tiun a alian fragmenton per subita perdago diktas la sennajn
aniojn de aliancoj.
iuj pridisputataj teritorioj enhavas valorajn mineralojn, kaj kelkaj
el ili disponigas gravaj vegetaajn produktojn; ekz. kaukon, kiun en pli
malvarmaj klimatoj necesas sintezi per relative multekostaj metodoj.
Sed plejgrave, ili enhavas senfundan rezervon da malmulte kosta
laborantaro. Tiu potenco kiu regas ekvatoran Afrikon, a la landojn de
la Mezoriento, a Sudhindion, a la Indonezian Insularon, disponas
anka pri la korpoj de dudekoj a centoj da milionoj da
malmultepagataj kaj fortelaborantaj servutuloj. La loantoj de tiuj
regionoj, pli-malpli malkae sklavigitaj, dare transiras de unu
konkerinto al alia konikerinto, kaj estas eluzataj kvaza tiom da karbo
a petrolo en la konkuro produkti pli da armiloj, por kapti pli da
teritorio, por regi pli da laborantoj, por produkti pli da armiloj, por
kapti pli da teritorio, por regi pli da laborantoj ktp. senne. Oni notu ke
la batalado neniam movias preter la limojn de la pridisputataj
regionoj. La landlimoj de Erazio uas tien kaj reen inter la baseno de
Kongo kaj la norda bordo de Mediteraneo; la insulojn de Hinda Oceano
konstante kaptas kaj rekaptas Oceanio a Orientazio; en Mongolio la
dividlinio inter Erazio kaj Orientazio estas neniam stabila; irka la
Poluso iuj tri potencoj pretendas enormajn teritoriojn kiuj efektive
estas plejparte neloataj kaj neesploritaj: sed la ekvilibro de potenco
iam restas proksimume senancela, kaj la teritorio kiu konsistas la
efteron de iu supertato iam restas neminacita. Krome, la laboro de
la ekspluataj popoloj irka la Ekvatoro ne estas vere necesa por la
ekonomio de la mondo. Ili aldonas neniom al la rio de la mondo, ar
io kion ili produktas estas uzata por militaj celoj, kaj la celo de
militado estas iam esti pli bone preparita por fari novan militon. Per
sia laborado la sklavaj popoloj permesas ke la tempoj de senesa
138
militado rapidiu. Sed se ili ne ekzistus, la strukturo de la monda socio,
kaj la procedoj per kiuj i konservas sin, ne estus esence malsama.
La efa celo de la moderna militado (konforme al la principoj de
duoblapenso, tiun celon samtempe agnoskas kaj malagnoskas la
direktantaj cerboj de la Interna Partio) estas eluzi la produktaojn de la
maino sen plialtigi la eneralan vivnivelon. Ekde la no de la deknaa
jarcento, ekzistas latenta problemo en la industriigita socio, pri kion
fari per la surpluso da konsumvaroj. Nuntempe, kiam malmultaj homoj
e havas suon por mani, tiu problemo evidente ne uras, kaj povas
esti ke i ne farius ura, e se neniuj artefaritaj procedoj de detruado
ekadis. La hodiaa mondo estas nuda malsata ita loko kompare kun
la mondo ekzistinta anta 1914; des pli se komparate kun la imagata
futuro kiun antavidis la popolo de tiu periodo. En la frua dudeka
jarcento, la antavido al estonta socio nekredeble ria, ripozoplena,
orda, kaj multeka scintilanta kontrasepsa mondo el vitro kaj talo
kaj nee blanka betono estis parto de la konscio de preska iu
malanalfabetulo. La scienco kaj la teknologio evoluadis nekredeble
rapide, kaj ajnis nature supozi ke ili por iam evoluados. Tio ne okazis,
parte pro la malriigo kazita de longa serio da militoj kaj revolucioj,
parte ar la scienca kaj teknologia progreso dependas de empiria
pensado, kiu ne povas transvivi en plene organizita socio. Vidate kiel
unuao, la mondo estas pli primitiva hodia ol anta kvindek jaroj.
Certaj subevoluintaj regionoj ja progresis, kaj diversaj instrumentoj,
iam iel konektitaj kun militado kaj polica spionado, estiis, sed
eksperimentado kaj inventado plejparte esis, kaj la ruinaoj kazitaj de
la atoma milito en la milnacentkvindekoj estas neniam plene riparitaj.
Tamen la daneroj kiuj ekzistas nature en la maino ankora restas. De
la momento kiam la maino unue aperis, fariis klare al iuj pensemuloj
ke la bezono je homa laboregado, kaj tial grandkvante la bezono je
malegaleco de homoj, malaperis. Se oni utiligus la mainon intence por
tiu celo, la malsato, la trolaboregado, la malpuro, la analfabeteco, kaj la
malsanaro povus nulii dum la paso de nur kelkaj generacioj. Kaj
efektive, sen utilii por ia celo tia, sed kvaza atomate per la
produktado de rio kiu kelkfoje neeviteble distribuiis la maino ja
multe altigis la vivnivelon de la averaa homo dum proksimume
kvindekjara periodo je la no de la deknaa kaj la komenco de la
dudeka jarcentoj.
Sed anka estis klare ke enerala pligrandio de la rio minacas
okazigi la detruon efektive, kelksence mem estas la detruo de la
139
hierarkia socio. En mondo en kiu iuj laboras nelongajn horperiodojn,
havas sue por mani, loas en domo kie estas banambro kaj fridujo,
kaj posedas atomobilon a e aviadilon, la plej videbla kaj eble e plej
grava formo de malegaleco jam estus malaperinta. Jam fariinte
enerala, la rio ne distingus. Estis eble, sendube, imagi socion en kiu la
rio, kio signifas personajn posedaojn kaj lukson, estus egale
distribuita, dum la regpovo restus en la manoj de malgranda privilegia
kasto. Sed en la praktiko tia socio ne restus longe stabila. ar se la
liberan tempon kaj la sekurecon uus iuj homoj egale, la granda amaso
da homoj kiuj normale estas stultigitaj de malrio farius malanalfabeta
kaj komencus pensi por si mem; kaj farinte tion, ili pli-malpli frue
konsciius ke la privilegia minoritato ne plu havas funkcion, kaj ili
forbalaus in. Por ekzisti longatempe, hierarkia socio eblus nur surbaze
de malrio kaj senscio. Reiri al la agrikultura pasinteco, kiel revis kelkaj
pensuloj irka la komenco de la dudeka jarcento, ne estis praktika
solvo. i koniktis kun la tendenco celanta mekanizadon, kiu jam
fariis preska insinkta tra preska la tuta mondo; kaj krome, iu lando
kiu restus industrie malavangarda estus milite senhelpa kaj neeviteble
estus dominata, rekte a nerekte, de siaj pli progresintaj rivaloj.
Nek estis kontentiga solvo, ke oni darigadus la malriecon de la
homamasoj per limigo de la produktado de varoj. Tio okazis grandparte
dum la na fazo de la kapitalismo, proksimume inter 1920 kaj 1940.
Oni permesis ke la ekonomio de multaj landoj stagniu, multaj agroj ne
plu estis kultivataj, oni ne pliigis la kvanton da kapital-ekipaoj, oni
malebligis la laboradon de grandaj amasoj de la popolo kaj ebligis
duonvivadon por ili per tata lantropio. Sed anka tio sekvigis
malforton militistan, kaj ar la mankoj kiujn i devigis estis evidente
nenecesaj, i neevitebligis opozicion. La problemo estis: kiel darigi la
ruliadon de la radoj de la industrio sen pligrandi la realan rion de la
mondo. Varoj estas produktendaj, sed necesas ke ili ne estu distribuataj.
Kaj en la praktiko la sola metodo efektivigi tion estis per senesa
militado.
La esenco de militado estas detruado, ne nepre la detruado de
homoj, sed de la produktoj de la homa laborado. La militado estas
metodo disfrakasi, a vaporigi en la stratosferon, a subakvigi en la
profundon de la maro, materialojn kiuj alie estus utiligeblaj por tro
komfortigi la homamasojn, kaj sekve, dum la paso de la tempo,
trointeligentigi ilin. E kiam la militiloj ne estas efektive detruataj, ilia
fabrikio restas oportuna metodo uzadi laboradon sen produkti ion
140
konsumeblan. Flosanta Fortikao, ekzemple, necesigis laboron kiu
povus konstrui plurcent kargoipojn. Finne i estas detruita ar
eksmoda, sen iam venigi al iu ajn materialan valoron, kaj per pli da
enorma laborado nova Flosanta Fortikao estas konstruata. Principe, la
subteno de la militado estas iam planita tiel ke i konsumas iun
ekscesaon kiu povus ekzisti post la plenumio de la plej elementaj
bezonoj de la loantaro. En la praktiko oni iam nesue antataksas la
bezonojn de la popolo, kaj rezulte estas konstanta nesuo de la
vivnecesaoj, sed oni opinias tion avantao. Oni intence planas ke e la
favorataj grupoj restu proksime al mankhavo, ar enerala mankostato
pligrandigas la gravecon de malgrandaj privilegioj kaj tiel pligrandigas
la distingojn inter la grupoj. La la normoj de la frua dudeka jarcento,
e membro de la Interna Partio vivas preska mankhavan, laboroplenan
specon de vivo. Tamen, la malmultaj luksaoj kiujn li ja ricevas: lia
granda bone meblita aprtamento, la pli fajna karaktero de liaj vestaoj,
la pli bona kvalito de liaj manaoj kaj trinkaoj kaj tabako, liaj du a tri
servistoj, lia privata atomobilo a helikoptero metas lin en alian
mondon ol tiu de membro de la Ekstera Partio, kaj la membroj de la
Ekstera Partio havas similan avantaon kompare kun la subpremataj
amasoj kiujn ni nomas la proloj. La etoso de la socio estas tiu de
sieata civito, kie posedi pecon da evalviandao distingas inter rio kaj
malrio. Kaj samtempe, la konscio ke oni militadas, kaj tial ekzistas
danero, ajnigas ke transdoni la tutan potencon al malgranda kasto
estas natura, neevitebla kondio por transvivi.
Kiel oni vidas, la militado efektivigas la necesan detruadon, sed
efektivigas in la psikologie akceptebla maniero. Principe, estus tute
simple malpari la superuan laboron de la mondo per la konstruado
de temploj kaj piramidoj, per fosado de truoj kaj ilia replenigado, a e
per produktado de vastaj kvantoj da varoj kaj poste ilia bruligado. Sed
tio provizus nur la ekonomian kaj ne la emocian bazon por hierarkia
socio. Kio gravas irilate ne estas la sentoj de la homamasoj, kies
vidpunkto estas malgrava, kondie ke ili plu regule laboradas, sed la
sentoj de la Partio mem. E la plej humila Partiano devas esti
kompetenta, laborema, e (mallare) inteligenta, sed anka necesas ke
li estu kredema kaj senscia fanatikulo kies efaj humoroj estas timo,
malamo, adorado, kaj orgieca triumfo. Alivorte, necesas ke li havu
menson konvenan por stato de militado. Ne gravas u la militado
efektive okazas, kaj, ar neniu denitiva venko eblas, ne gravas u la
militado progresas bone a malbone. Necesas nur ke ekzistu stato de
141
militado. La dispartigo de la inteligento, kiun la Partio postulas de siaj
membroj, kaj kiu estas pli facile efektivigata en milita medio, estas nun
preska universala, sed ju pli alten en la hierarkio oni iras, des pli
intensa i farias. uste en la Interna Partio la milithisterio kaj malamo
je la malamiko estas plej fortaj. Kiel administraciisto, ofte necesas ke
membro de la Interna Partio sciu ke tiu a alia ero da militinformo
estas malvera, kaj li ofte konscias ke la tuta milito estas falsa kaj a ne
okazas, a efektivias por celoj tute malaj al la deklaritaj celoj: sed tia
scio estas facile netraligata per la tekniko de duoblapenso. Intertempe,
neniu membro de la Interna Partio lasas ancelii e dum momento
sian mistikan kredon ke la milito vere estas reala, kaj ke i nepre nios
per venko, kun Oceanio sendispute rekonata kiel la mastro de la tuta
mondo.
iuj membroj de la Interna Partio dogmeme kredas tiun estontan
venkon. i estos efektivigebla a per iom-post-ioma akirado de pli kaj
pli da teritorio, tiel ke la potenco farias plejsupera, a per la eltrovo de
ia nova kaj nekontraebla armilo. La serado je novaj armiloj daras
senese, kaj estas unu el la tre malmultaj restantaj agadoj en kiuj la
inventema a imagema menso povas trovi lokon. En Oceanio
nuntempe, la Scienco, la la malnova signifo, preska esis ekzisti. En la
Novparolo ne ekzistas vorto por Scienco. La empiria pensmetodo, sur
kiu la tuta scienca sukceso de la pasinteco estis bazita, estas kontraa al
la plej fundamentaj principoj de Engsoco. Kaj e la teknologia progreso
okazas nur kiam iaj produktoj estas iel utilaj por malpliigi la liberecon
de la homoj. Rilate al iuj utilaj artoj, la mondo a stagnas a
malprogresas. La kampoj estas kultivataj per evaltirataj plugiloj, dum
la librojn verkas mainoj. Sed rilate al absolute gravaj aferoj tio estas,
en la praktiko, la militado kaj policspionado la empiria vidpunkto
estas ankora kuraigata, a almena tolerata. La du celoj de la Partio
estas konkeri la tutan surfacon de la tero kaj estingi unufoje por iam la
eblon sendepende pensi. Tial ekzistas du grandaj problemoj kiujn la
Partio strebas solvi. Unu estis trovi, kontra lia volo, kion pensas alia
homo; kaj la alia estas kiel mortigi plurcent milionojn da homoj dum
nur kelkaj sekundoj sen ke ili estus antae avertitaj. Se scienca
reserado plu ekzistas, jen ia temo. La aktuala sciencisto estas a
mikso de psikologo kaj inkvizitoro, kiu studas plej reale isfunde la
signifojn de vizamienoj, gestoj, kaj votonoj, kaj provas la veron
produktantaj efektoj de drogoj, okterapio, hipnoto, kaj zika torturo;
a li estas kemiisto, zikisto, a biologo kiun interesas nur tiuj partoj de
142
lia speciala fako kiuj koncernas la mortigadon. En la vastaj laboratorioj
de la Ministrejo de la Paco, kaj en la eksperimentostacioj kaitaj en la
Brazilaj arbaroj, a en la Astralia dezerto, la teamoj de ekspertoj
nelacigeble laboradas. Kelkaj sin okupas simple per planado de la
logistikoj de estontaj militoj; aliaj elpensas iam pli grandajn
raketbombojn; iam pli potencajn eksplodilojn, kaj iam pli
nepenetreblajn protektokovraojn; aliaj seras novajn kaj pli mortigajn
gasojn, a solveblajn venenojn kapablajn produktii tiomkvante ke ili
povas detrui la vegetaaron de tutaj kontinentoj, a specojn de
malsanoermoj imunaj kontra iaj eblaj antibiotikaoj; aliaj strebas
produkti veturilon kiu povos bori vojon sub la tero kvaza submara
ipo sub la akvo, a aviadilon tiel sendependan de sia bazo kiel velipo;
aliaj esploras e malpli verajnajn eblojn, ekzemple fokusi la sunradiojn
tra lensoj pendigitaj milojn da kilometroj for en la spaco, a produkti
artefaritajn tertremojn kaj cunamojn per utiligado de la varmego de la
centro de la tero.
Sed neniu el tiuj projektoj iam ajn e proksimias al efektivio, kaj
neniu el la tri supertatoj iam grave antaeniras pli ol la aliaj. Pli
rimarkinde estas ke iuj tri posedas atombombojn, kiuj estas armilo
multe pli potenca ol kiu ajn trovebla per la aktuala reserado. Kvankam
la Partio, la sia kutimo, pretendas mem esti inventinta in,
atombomboj unue aperis jam en la milnacenkvardekaj jaroj, kaj estis
uzitaj grandskale proksimume dek jarojn poste. Tiam plurcent bomboj
estis faligitaj sur industricentrojn, precipe en Eropa Rusio, Okcidenta
Eropo, kaj Norda Ameriko. La efekto konvinkis la regantajn grupojn
en iuj landoj ke kelkaj pliaj atombomboj okazigus la non de la
organizita socio, kaj tiel la non de ilia propra regado. Post tiam,
kvankam oni neniam faris formalan interkonsenton nek e sugestis
tion, neniuj bomboj pli estis faligitaj. iuj tri potencoj nur plu
produktadas atombombojn kaj konservas ilin por decida oportuno kiu,
la la kredo de iuj, venos pli-malpli frue. Kaj intertempe la arto militi
restas preska senana de tridek a kvardek jaroj. Helikopteroj estas
pli uzataj ol antae, bombaviadilojn anstataas sinpelantaj projektiloj,
kaj la fragila movebla batalipo anstataiis per la preska
nesubakvigebla Flosanta Fortikao; sed alie estis malmulta evoluo. La
tanko, la submara ipo, la torpedo, la mitralo, e la mitraleto kaj la
grenado estas plu uzataj. Kaj malgra la sennaj buadoj raportataj de
la urnaloj kaj per la teleekranoj, la senesperaj bataloj de pli fruaj
militoj, kiam centmiloj a e milionoj da homoj estis mortigitaj dum
143
nur manpleno da semajnoj, neniam ripetiis.
Neniu el la tri supertatoj e provas manovron kiu riskas seriozan
malvenkon. Kiam granda operacio estas entreprenata, kutime temas pri
surprizatako kontra aliancano. La strategio uzata de iuj tri potencoj,
a kiun ili al si mem kredigas esti uzata, estas sama. La plano estas, per
kombinao de batalado, marandado, kaj ustatempaj perdaj agoj, akiri
ringon de bazoj tute irkaantan unu el la rivalaj tatoj, kaj poste
subskribi packontrakton kun tiu rivalo kaj resti pacema dum tiom da
jaroj ke ia suspekto ekdormos. Dum tiu periodo raketoj aritaj per
atombomboj estas pretigeblaj e iuj strategiaj lokoj; ne ili iuj estos
samtempe elsenditaj, kun efektoj tiel detruaj ke ia kontrabatalo estos
neebla. Tiam estos la usta tempo por subskribi amikectraktaton kun la
restanta mondpotenco, prepare por plia atako. Apena necesas diri ke
tiu plano estas nur revo, neniel realigebla. Krome, neniom da batalado
okazas iam ajn, escepte de en la pridisputataj regionoj irka la
Ekvatoro kaj la Poluso: oni neniam entreprenas invadi la teritorion de
malamiko. Tio klarigas la fakton ke en kelkaj lokoj la limoj inter la
supertatoj estas arbitraj. Ekzemple, Erazio povus facile konkeri la
Britajn Insulojn, kiuj geograe estas parto de Eropo; a, alianke,
estus eble ke Oceanio povus pui sian limon is la Rejno a e la
Vistulo. Sed tio malrespektus la principon, akceptatan de iuj partioj
kvankam neniam formale, de kultura integreco. Se Oceanio konkerus la
regionojn iam konatajn kiel Francio kaj Germanio, necesus a ekstermi
la loantojn, zike tre malfacila tasko, a asmili proksimume cent
milionojn da loantoj kiuj, rilate al teknologia evoluo, estas
proksimume samnivelaj kiel Oceanio. La problemo samas por iuj tri
supertatoj. Estas absolute necese por ilia strukturo, ke estu nenia
kontakto kun alilanduloj, escepte de, tre limigite, militkaptitoj kaj
negraj sklavoj. E la ociala aliancano de la nuna momento estas iam
rigardata suspektoplene. Escepte de militkaptitoj, la averaa civitano de
Oceanio neniam vidas civitanon de a Erazio a Orientazio, kaj estas
al li malpermesate povoscii fremdajn lingvojn. Se kontakto kun
fremduloj estus permesata, li ektrovus ke ili estas uloj similaj al li mem,
kaj ke la plejparto de tio kio estis dirita al li estas mensogoj. La sigelita
mondo en kiu li loas estus rompita, kaj la timo, malamo, kaj
sinpravigo, de kiuj dependas lia emocia stato, povus forvaporii. Tial
estas komprenate iuanke ke negrave kiom ofte Persio, Egiptio, a
Javo, a Cejlono, refarios posedaoj de aliaj manoj, neniam io krom
bomboj transiru la efajn landlimojn.
144
Sub tio kuas fakto neniam voigata, sed silente komprenata kaj
utiligata: nome, ke la vivkondioj en iuj tri supertatoj estas efektive
tre similaj. En Oceanio oni nomas la aktualan lozoon Engsoco, en
Erazio oni nomas in Novbolevismo, kaj en Orientazio oni uzas
inan nomon kutime tradukatan Mortonadoro, sed eble pli uste
tradukata Memon-nuligo. Al la Oceaniano ne estas permesate scii ion
ajn el la kredoj de la aliaj du lozooj, sed li estas instruata malestimi
ilin kiel barbarajn atencojn kontra la moraleco kaj la prudento.
Efektive, la tri lozooj estas apena distingeblaj, kaj la sociaj sistemoj
kiujn ili subtenas estas tute ne distingeblaj. ie estas sama piramida
strukturo, sama adorado je duondia estro, sama ekonomio ekzistanta
apud kaj por senesa militado. Estas klare ke la tri supertatoj ne nur ne
povas konkuri unu la alian, sed estus neniel avantae por ili fari tion.
Tute male, dum ili interkoniktadas, ili subtenas unu la alian, samkiel
tri maizspikoj. Kaj, kiel kutime, la regantaroj de iuj tri potencoj
samtempe konscias kaj ne konscias kion ili faras. Iliaj vivoj estas
dediataj al mondkonkero, sed ili anka scias ke necesas ke la milito
daru por iam kaj sen venko. Intertempe la fakto ke konkero ne eblas
ebligas la neadon al la realo, kio estas la speciala karaktero de Engsoco
kaj iaj rivalaj penssistemoj. i tie necesas ripeti tion kio jam estis
dirita: ke fariinte dara, la militado fundamente anis sian
karakteron.
Dum antaaj epokoj, milito, preska ladine, estis io kio pli-
malpli frue niis, kutime per neneebla venko a malvenko. Anka
dum la pasinteco, la milito estis unu el la efaj instrumentoj per kiuj la
homaj socioj estis dare kontaktigataj kun la zika realo. iuj regantoj
en iuj epokoj penis trudi falsan komprenon pri la mondo al siaj
sekvantoj, sed ili ne povis toleri ian iluzion kiu malfaciligus militadan
ekecon. Dum malvenko signis perdi sendependecon, a alian
rezulton kutime opiniatan nedezirinda, la defendoj kontra venkio
devis esti seriozaj. Fizikaj faktoj ne estis ignoreblaj. En lozoo, a
religio, a etiko, a politiko, povas esti ke du plus du egalas al kvin, sed
kiam oni planas palon a aviadilon ili devas egali al kvar. Senekaj
naciaj iam estis pli-malpli frue konkeritaj. Krome, por esti eka
necesis povi lerni de la pasinteco, kio signis posedi plejparte ustan
scion pri kio okazis dum la pasinteco. La urnaloj kaj historilibroj estis,
kompreneble, iam unuvidaj kaj tendencaj, sed falsado tia kia okazas
nuntempe estus neebla. La militado estis dinda protekto por
malfrenezo, kaj koncerne la regantajn klasojn, i estis verajne la plej
145
grava protekto. Kiam militoj povas sukcesi a malsukcesi, neniu reganta
klaso povus esti plene senrespondeca. Sed kiam la militato farias vere
senna, i anka esas esti danera. La teknika progreso povas esi kaj
la plej palpeblaj faktoj povas esti neataj a ignorataj. Kiel ni vidis,
reseradoj kiujn oni povus nomi sciencaj plu ekzistas cele al militado,
sed ili estas esence speco de revado, kaj ilia malsukceso doni rezultojn
estas negrava. Nenio estas kompetenta en Oceanio escepte de la
Penspolico. ar iu el la tri supertatoj estas nekonkerebla, iu el ili en
la praktiko estas aparta universo en kiu preska ia misformita pensado
estas sekure efektivigata. La realeco nur sentigas sian premon per la
iutagaj bezonaoj la bezono mani kaj trinki, esti irmata kaj
vestata, eviti engluton de veneno a paadon el altegetaaj fenestroj,
k.s. Inter la vivo kaj la morto, kaj inter korpa plezuro kaj korpa doloro,
ankora ekzistas distingo, sed nenio plia. Detranite for de kontakto
kun la ekstera mondo, kaj kun la pasinteco, la civitano de Oceanio estas
kiel homo en la interstela spaco, kiu tute ne povas scii kiu direkto iras
supren kaj kiu malsupren. La regantoj de tia tato estas absolutaj,
malsimile al la Faraonoj a la Cezaroj. Por ili estas necese malebligi
tiomgrandan mortadon de la civitanoj pro malsato kiom estus ena, kaj
anka necesas ke ili restu sur la sama malalta nivelo de militada tekniko
kiel iliaj rivaloj; sed atinginte tiun minimumon, ili povas tordi la realon
la kiu ajn dezirata formo.
La milito, sekve, se ni taksas in la la normoj de antaaj militoj,
estas nur falsao. i similas al la bataloj inter certaj patobestoj kies
kornoj estas je tia angulo ke ili ne kapablas vundi unu la alian. Sed
kvankam i estas malreala, i ne estas sensignifa. i neniigas la
superuon de konsumvaroj, kaj i helpas konservi la specialan mensan
etoson bezonatan de hierarkia socio. La milito, kiel estas kompreneble,
estas nuntempe nur interna afero. Dum la pasinteco, la regantaj grupoj
de iuj landoj, kvankam ili eble rekonis sian komunan intereson kaj tial
limigis la militodetruadon, vere batalis unu kontra alia, kaj la venkinto
iam disrabis la venkiton. En nia propra epoko ili tute ne batalas inter
si. La militon iu reganta grupo okazigas kontra siaj propraj regatoj,
kaj la celo de la milito ne estas konkeri a nekonkerigi teritorion, sed
restigi senana la strukturon de la socio. La vorto milito mem, sekve,
fariis miskompreniga. Verajne estus uste diri ke fariinte senna la
militado esis ekzisti. La speciala premo kiun i havis sur homojn inter
la Neolitika Epoko kaj la frua dudeka jarcento malaperis kaj anstataiis
per io tute diferenca. La efekto estus pli-malpli sama se la tri
146
supertatoj, anstata militi unu kontra alia, akceptus vivi en senesa
paco, iu izolita en siaj propraj landlimoj. ar tiuokaze iu ankora
estus memsua universo, por iam libera de la sobriga inuo de
ekstera danero. Paco kiu estus vere senna estus sama kiel senna
milito. Tio kvankam la grandega plejparto de Partianoj komprenas
in nur malpli profunde estas la interna senco de la Partia slogano:
Milito estas Paco.
Winston esis legi dum momento. Ie tre for raketbombo tondris.
La paradiza sento ke li estas sola kun la malpermesita libro, en ambro
sen teleekrano, ankora daris. Soleco kaj seklureco estis korpaj sentoj,
iel miksitaj kun la laco de lia korpo, la moleco de la seo, la tuo de la
febla venteto el la fenestro kiu tras lian vangon. La libro fascinis lin,
a, pli uste, i repacigis lin. Unusence, i diris al li nenion novan, sed
parte tial i estis alloga. i diris kion li dirus, se li kapablus ordigi siajn
senorganizajn pensojn. i estis produktao de menso simila al lia, sed
enorme pli forta, pli sistema, malpli timoplena. La plej bonaj libroj, li
perceptis, estas tiuj kiuj diras al vi tion kion vi jam scias. Li estis us
reirinta al apitro I kiam li adis la paojn de Julia sur la tuparo kaj
ekstaris el sia seo por renkonti in. i faligis sian brunan
instrumentosakon sur la plankon kaj etis sin en liajn brakojn. Jam de
pli ol semajno ili ne vidis unu la alian.
Mi havas la libron, li diris dum ili disapartigis sin.
Ho, vi havas in? Bone, i diris sen multa interesio, kaj preska
tuj surgenuiis apud la oleforno por prepari kafon.
Ili ne parolis denove pri la temo is kiam ili jam estis en la lito
duonan horon. La vespero estis uste sue malvarmeta por agrabligi la
surtiron de la kovrao. El sube venis la familiara sono de kantado kaj de
la skrapado de botoj sur la pavimtonoj. La forta rubraka virino kiun
Winston vidis tie dum sia unua vizito estis preska meblo en la korto.
ajne ne ekzistis horo da taglumo dum kiu i ne maradis tien kaj reen
inter la lavkuvo kaj la sekigonuro, alterne plenigante la buon per
vestopiniloj kaj ekkantante plenforte. Julia jam komfortigis sin sur sia
anko kaj aspektis jam esti tuj dormonta. Li etendis manon por la libro,
kiu kuis sur la planko, kaj sidiis kontra la litobreto.
Ni devas legi in, li diris. Vi anka. iuj membroj de la Frataro
devas legi in.
Vi legu in, i diris, kun la okuloj fermitaj. Latlegu in. Estas
147
plej bone tiel. Tiel vi povos ekspliki in al mi, dum vi legos.
La indikiloj de la horloo montris al ses, t.e. dekok. Restis tri-kvar
horoj por ili. Li apogis la libron per siaj genuoj kaj komencis legi:
148
apitro I
Senscio estas forto
Tra la tuta registrita tempo, kaj verajne de la no de la Neolitika
Epoko, ekzistas tri specoj de homoj en la mondo: la Altaj, la Mezaj, kaj
la Malaltaj. Ili estas subdividitaj multmaniere, ili havis sennombran
kvanton da nomoj, kaj iliaj relativaj ampleksoj, kiel anka iliaj
interrilatoj, varias de epoko al epoko: sed la esenca strukturo de la socio
neniam aniis. E post enormaj kaosoj kaj ajne neinversigeblaj
anoj, unu sola strukturo iam reviviis, same kiel giroskopo iam
revenas al ekvilibro, negrave kiom foren i estas puita la unu a alia
direkto.
Julia, u vi estas veka? diris Winston.
Jes, karulo, mi askultas. Plulegu. Estas mirinde.
La celoj de i tiuj grupoj estas plene nekunagordigeblaj. La celo de
la Alta estas resti kie i estas. La celo de la Meza estas interani sian
pozicion kun la Alta. La celo de la Malalta, kiam i havas celon ar
iame karakterizas la Malaltulojn ke ili estas tiom premataj de
laboregado ke ili apena pli ol intermite konscias pri io ekster la iutaga
vivo estas abolicii iujn distingojn kaj krei socion en kiu iuj homoj
estas egalaj. Tiel, tra la tuta historio okazas baraktado kiu estas
senana rilate al sia efa karaktero, kaj kiu reokazas iam denove. Dum
longaj periodoj ajnas ke la Alta estas sekure plenpotenca, sed pli-
malpli frue iam venas momento kiam ili a perdas sian sindon a
sian kapablon eke regi, a amba. Tiam ilin faligas la Meza, kiu
aliancigas la Malaltan pretekstante al ili ke ili batalas por libereco kaj
justeco. Tuj kiam ili atingas sian celon, la Meza reetas la Malaltan en
ian antaan servutulan pozicion, kaj mem farias la Alta. Balda nova
Meza grupo apartias de unu el la aliaj grupoj, a de amba, kaj la
baraktado rekomencias. El la tri grupoj, nur la Malalta neniam e
provizore atingas sian celon. Estus troige se oni dirus ke dum la tuta
historio tute ne estis materia progreso. E nuntempe, dum periodo de
malprogreso, la averaa homo estas korpe pli bonstanta ol anta kelkaj
jarcentoj. Sed neniu progreso rilate al rio, neniu mildio de la moroj,
neniu reformo a revolucio iam pliproksimigis je e unu milimetro la
egalecon de la homaro. La la vidpunkto de la Malalta, neniu historia
149
ano iam signis pli ol anon de la nomo de la mastroj.
En la malfrua parto de la deknaa jarcento la reokazado de i tiu
fenomeno fariis evidenta al multaj observantoj. Ekaperis skoloj de
pensuloj kiuj interpretis la historion kiel ciklan procedon kaj pretendis
montri ke malegaleco estas neanebla leo de la homa vivo. Tiu
doktrino, kompreneble, iam havis kredantojn, sed en la maniero per
kiu oni nun aperigis in estis grava ano. Antae, la bezono je
hierarkia formo de la socio estis doktrino precipe de la Alta. in
predikis reoj kaj aristokratoj kaj la pastroj, juristoj, kaj aliaj kiuj estis
parazitoj de tiuj, kaj kutime oni mildigis in per promesoj pri
kompensoj en la imagata posttomba mondo. La Meza, dum i strebis
potencii, iam utiligadis tiajn terminojn kiaj libereco, justeco, kaj
frateco. Nun, tamen, la koncepton pri la interhoma frateco komencis
atenci personoj kiuj ankora ne estis regantoj sed nur esperis ekregi
post nelonge. Antae, la Meza revoluciadis sub la standardo de egaleco,
kaj poste establis novan tiranion tuj kiam la malnova estis nuligita. La
novaj Mezaj grupoj, en la praktiko, jam antaanoncis sian tiranion. La
Socialismo, teorio aperinta en la frua parto de la deknaa jarcento, kaj
kiu estis la lasta ero en pensoeno kiu etendiis malantaen is la
sklavribeloj antikvaj, ankora estis infektita de la Utopiismo de antaaj
epokoj. Sed en iu varianto de Socialismo kiu aperis ekde irka 1900,
la celo establi liberecon kaj egalecon konstante estis pli malkae
forlasita. La novaj movadoj aperintaj en la mezaj jaroj de la jarcento,
Engsoco en Oceanio, Novbolevismo en Erazio, Mortonadoro, kiel oni
kutime nomas in, en Orientazio, havis konscian celon darigi
malliberecon kaj malegalecon. Tiuj novaj movadoj, kompreneble,
originis en la malnovaj kaj kutimis konservi iliajn nomojn kaj pretendis
akcepti ilian ideologion. Sed la celo de ili iuj estis haltigi la progreson
kaj glaciigi la historion je elektita momento. La familiara balancio de la
pendolo devus unu fojon pli okazi, kaj tiam ekhalti. Kiel kutime, la
Altan devos forigi la Meza, kiu tiam farios la Alta; sed ifoje, per
konscia strategio, la Alta kapablos por iam gardi sian pozicion.
La novaj doktrinoj aperis parte pro la akumulio de scio pri la
historio, kaj la kresko de sento pri historio, kiu apena ekzistis anta la
deknaa jarcento. La cikla movio de la historio estis nun komprenebla,
a tiel ajnis; kaj se i estas komprenebla, sekve i estas anebla. Sed la
efa subkuanta kazo estis ke, jam en la komenco de la dudeka
jarcento, la egaleco de homoj fariis teknike ebla. Ankora restis vere
ke la homoj ne estas egalaj rilate al siaj naturaj talentoj, kaj ke funkcioj
150
devis esti specialigataj la manieroj kiuj favoras kelkajn individuojn
kontra aliaj; sed ne plu ekzistis vera bezono je klasdistingoj a je
grandaj diferencoj de rieco. Malegaleco estis la prezo de civilizio.
Tamen, kiam evoluis mainproduktato, la afero aniis. E kvankam
ankora necesis ke homoj faru diversajn specojn de laboro, ne plu
necesis ke ili vivu la diversaj sociaj a ekonomiaj niveloj. Tial, la la
vidpunkto de la grupoj kiuj estis tuj ekprenontaj potencon, la homa
egaleco ne plu estas alstrebenda celo, sed danero evitenda. En pli
primitivaj epokoj, kiam justa kaj paca socio estis efektive malebla, estis
relative facile kredi in. La koncepto pri tera paradizo, en kiu oni
kunvivos sen laboregado, hantis la homan imagon dum miloj da jaroj.
Kaj tia koncepto sukcesis iom regi e en grupoj kiuj efektive protis per
iu historia ano. La heredintoj de la Franca, Angla, kaj Usona
revolucioj parte kredis siajn proprajn frazojn pri la rajtoj de la homo,
libera parolado, egaleco anta la leo, k.s., kaj e permesis sian
konduton esti iom inuata de ili. Sed jam en la kvara jardeko de la
dudeka jarcento iuj euoj de la politika pensado estis atoritatismaj.
La tera paradizo perdis kredeblecon precize en la momento kiam i
fariis realigebla. iu nova politika teorio, negrave kiun nomon i donis
al si, rekondukis al hierarkio kaj perforta ordigado. Kaj en la enerala
rigidio de vidpunkto kiu komenciis irka 1930, agadoj kiuj estis jam
delonge nuligitaj, kelkokaze jam de centoj da jaroj enkarcerigo sen
juo, utiligado de sklavigitaj militkaptitoj, publikaj ekzekutoj, torturado
por devigi konfesojn, uzadon de ostaoj, kaj elpelo de tutaj popoloj
ne nur rekutimiis, sed estis tolerataj kaj e defendataj de personoj kiuj
opiniis sin edukitaj kaj progresemaj. Nur post jardeko da naciaj militoj,
internaj militoj, revolucioj, kaj kontrarevolucioj, Engsoco kaj iaj
rivaloj enlumiis kiel plene ellaboritaj politikaj teorioj. Sed ili estis
anticipitaj en la diversaj sistemoj, kutime nomataj totalismaj, kiuj aperis
pli frue en la jarcento, kaj la enerala aspekto de la mondo kiu rezultos
el la aktuala kaoso jam delonge estis evidenta. Anka estis egale
evidente kiaj personoj regos tiun mondon. La nova aristokrataro
konsistis plejparte el burokratoj, sciencistoj, teknikistoj, organizantoj de
sindikatoj, ekspertoj pri publikigado, sociologoj, instruistoj, urnalistoj,
kaj profesiaj politikistoj. Tiuj personoj, kies originoj troviis en la
salajrata meza klaso kaj la supraj niveloj de la laborista klaso, estis
formitaj kaj kunigitaj de la malfekunda mondo de monopolaj industrioj
kaj centrigita regado. Kompare kun la respektivaj ocistoj en la pasintaj
epokoj, ili estis malpli avaraj, malpli tentataj de lukso, pli volantaj
151
maldiluitan potencon, kaj, plejefe, pli konsciaj pri kion ili faras kaj pli
fervoraj subpremi opozicion. i lasta diferenco estis gravega. Kompare
kun la nun ekzistantaj, iuj tiranioj en la pasinteco estis nur
duonfervoraj kaj senekaj. La regantajn grupojn iam infektis almena
iomete liberalaj ideoj, kaj ne enis ilin ke ili lasas nesolvitajn erojn ie,
ilin kontentigis atenti nur evidentajn agojn kaj havi nenian intereson pri
kion pensas la regatoj. E la Katolika Eklezio de la Mezepoko estis pli
tolerema la nuntempaj normoj. Parto de la kazo de tio estis ke dum la
pasinteco neniu regantaro kapablis konstante kontroli siajn civitanojn.
La inventio de presado, tamen, plifaciligis manipuladon de la opinioj
de la publiko, kaj la lmo kaj la radio progresigis tiun agadon. Pro la
eltrovio de televizio, kaj la teknika kapablo kiu ebligis ricevi kaj
dissendi samtempe per unusama instrumento, privata vivado atingis
sian non. iu civitano, almena iu civitano sue grava por meriti
observadon, povus esti tenata dudek kvar horojn iutage sub la okuloj
de la polico kaj en la sonado de ociala propagando, kaj iuj aliaj
komunikiloj ne ekzistus. La eblo devigi ne nur plenan obeon al la volo
de la tato, sed anka plenan unuformecon de opinioj pri iuj temoj,
nun unuafoje ekzistis.
Post la revolucia periodo de la kvindekoj kaj sesdekoj, la socio
regrupigis sin, kiel iam, en Altan, Mezan, kaj Malaltan. Sed la nova
Alta grupo, malsimile al siaj antauloj, ne agis per instinktoj sed sciis
kio estas necesa por protekti sian pozicion. De longe estis komprenate
ke la sola sekura bazo por oligarkio estas kolektivismo. Rio kaj
privilegio estas plej facile defendataj kiam ili estas kune posedataj. La
tiel nomita aboliciio de privataj posedaoj, kiu okazis dum la mezaj
jaroj de la jarcento, signis en la praktiko la kungrupion de posedaoj
en multe malpli da manoj ol antae: kun i tiu diferenco, ke la novaj
posedantoj estas grupo anstata amaso da individuoj. Individue, neniu
Partiano posedas ion ajn, escepte de malgravaj personaoj. Grupe la
Partio posedas ion en Oceanio, ar i regas ion, kaj disponas pri la
produktaoj la sia bontrovo. Dum la jaroj post la Revolucio i povis
pai en tiun regan pozicion preska sen opozicio, ar la tuta procedo
estis pretendata esti kolektivigado. Oni iam supozis ke se la kapitalista
klaso perdos siajn posedaojn, Socialismo neeviteble sekvos: kaj ekzistis
nenia dubo ke la kapitalistoj perdis siajn posedaojn. Fabrikoj, minoj,
tero, domoj, transporto io estis forprenita for de ili: kaj ar tiuj
aferoj ne plu estis private posedataj, sekve ili sendube estas posedataj de
la publiko. Engsoco, kiu kreskis el la pli frua Socialista movado kaj
152
heredis ian frazeologion, efektive plenumis la eftemon de la Socialista
programo; kun la rezulto, antavidita kaj intencita, ke ekonomia
malegaleco fariis permanenta.
Sed la problemoj eternigi hierarkian socion havas pli profundajn
radikojn. Ekzistas nur kvar manieroj la kiuj reganta grupo povas perdi
sian potencon. A i estas konkerita de eksteruloj, a i regas tiom
malkompetente ke la amasoj incitias ribeli, a i permesas la
ekekzistion de forta kaj malkontenta Meza grupo, a i perdas sian
propran sindon kaj deziron regi. Tiuj kazoj ne agas unuope, kaj
kutime iuj kvar kunekzistas iugrade. Reganta klaso kiu povus gardi sin
kontra ili iuj restus reganta permanente. Finne la decida faktoro
estas la mensa vidpunkto de la reganta klaso mem.
Post la mezo de la nuna jarcento, la unua danero efektive
malaperis. iu el la tri potencoj kiuj nun dividas la mondon estas en la
praktiko nekonkerebla, kaj povus farii konkerebla nur per malrapidaj
demograaj anoj kiujn registaro kun vastaj povoj kapablas facile eviti.
La dua danero anka estas nur teoria. La amasoj neniam ribelas
propraage, kaj ili neniam ribelas nur pro subpremio. Vere, dum oni ne
lasas ke ili havu la eblon kompari, ili e neniam konsciias ke ili estas
subpremataj. La ripetataj ekonomiaj krizoj de pasintaj epokoj estis tute
nenecesaj kaj oni nun ne permesas ilian okazion, sed aliaj kaj egale
grandaj krizoj povas okazi kaj efektive okazas, sed sen politikaj rezultoj,
ar ekzistas neniu metodo per kiu eblas voigi malkontenton. Koncerne
la problemon de troproduktado, kiu estas latenta en nia socio ekde la
evoluio de mainteknikologio, i estas solvita per la rimedo de senna
militado (vidu apitron III), kiu anka estas utila por sue vigligi la
entuziasmon de la publiko. La la vidpunkto de niaj aktualaj regantoj,
do, la solaj veraj daneroj estas la apartio de nova grupo de kapablaj,
nesue okupataj, potencavidaj homoj, kaj la kresko de liberalismo kaj
skeptikismo en la propra anaro. Tio signifas ke la problemo estas eduka.
La problemo estas dare formi la konscion kaj de la direktanta grupo
kaj de la pli granda ekzekutiva grupo kiu kuas tuj malsuper i. La
konscion de la amasoj nur necesas inui negative.
La tiu fono, oni povus dedukti, se oni ne jam scius, la eneralan
strukturon de la Oceania socio. e la apekso de la piramido staras
Granda Frato. Granda Frato estas neeraripova kaj plenpotenca. Oni
proklamas ke iu sukceso, iu atingo, iu venko, iu scienca trovao, iu
scio, iu sao, iu felio, iu virto, rezultas rekte el liaj estrado kaj
153
inspirado. Neniu iam vidis Grandan Fraton. Li estas vizao sur la
aegoj, voo sur la teleekrano. Ni povas esti sue certaj ke li neniam
mortos, kaj jam ekzistas multa necerto pri kiam li naskiis. Granda
Frato estas la masko per kiu la Partio elektas montri sin al la mondo.
Lia funkcio estas agi kiel fokuso por amo, timo, kaj respektego, emocioj
kiujn oni multe pli facile sentas pri individuo ol pri organizo. Sub
Granda Frato estas la Interna Partio. ia amplekso estas limigita al ses
milionoj, t.e. iomete malpli ol 2% de la loantaro de Oceanio. Sub la
Interna Partio estas la Ekstera Partio, kiu, se oni povas priskribi la
Internan Partion kiel la cerbon de la tato, estas pravigeble similigata al
la manoj. Sub tio estas la silentaj amasoj, kiujn ni kutimas nomi la
proloj, ampleksantaj . 85% de la loantaro. La la terminoj en nia pli
frua klasigado, la proloj estas la Malalta: ar la sklavaj popoloj de la
ekvatoraj landoj, kiuj transiras konstante de unu konkerinto al alia
konkerinto, ne estas permanenta a necesa parto de la strukturo.
Principe, membreco en tiuj tri grupoj ne estas heredebla. La infano
de gepatroj Internpartiaj ne estas, lateorie, denaske en la Interna
Partio. Anio en iu el la du branoj de la Partio estas per ekzameno,
kiun oni trasuferas kiam deksesjaraa. Nek estas rasdiskriminacio, nek
atentinta dominado de unu regiono fare de alia. Judoj, Negroj,
Sudamerikanoj pure Indiandevenaj, troveblas en la plejaltaj rangoj de la
Partio, kaj la administrantoj de iu regiono iam konsistas el loantoj
de tiu regiono. En neniu parto de Oceanio la loantoj sentas ke ili estas
loantoj de kolonio regata de fora efurbo. Oceanio ne havas efurbon,
kaj ia latitola efo estas persono kies lokon neniu konas. Escepte de
ke la Angla estas ia efa interlingvo kaj Novparolo ia ociala lingvo,
i estas neniel centrigita. iajn regantojn ne kunligas sangoparenceco,
sed akcepto de komuna doktrino. Estas vere ke nia socio enhavas
nivelojn, tre rigidajn nivelojn, la kio unuavide aspektas hereda sistemo.
Estas multe malpli da transiro inter la diversaj grupoj ol dum la
kapitalismo a e dum la antaindustria epoko. Inter la du branoj de la
Partio ja estas malgranda kvanto da interano, sed nur tiom kiom
certigas ke febluloj estas ekskluditaj el la Interna Partio kaj ke ambiciaj
membroj de la Ekstera Partio estas sendanerigataj per permeso ke ili
plialtniveliu. Proletoj, en la praktiko, ne estas permesataj alteniri en la
Partion. La plej talentaj el ili, kiuj povus eble farii la nukleo de
malkontento, estas simple trovataj de la Penspolico kaj eksterminataj.
Sed tiu sistemo ne estas nepre permanenta, nek i estas principa. La
Partio ne estas klaso la la malnova senco. i ne celas sendevie
154
transdoni la potencon al siaj propraj infanoj; kaj se ekzistus neniu alia
maniero restigi la plej kapablajn personojn e la supro, i plene
akceptus rekrutigi tute novan generacion el la proletaro. Dum la decidaj
jaroj, la fakto ke la Partio ne estas hereda grupo multe gravis por nuligi
opozicion. La malnova speco de Socialisto, kiu estis trejnita
kontrabatali ion nomatan klasprivilegio, supozis ke tio kio ne estas
hereda ne povas esti permanenta. Li ne komprenis ke la daro de
oligarkio ne bezonas esti zika, nek li pazis por konsideri ke heredaj
aristokratioj iam estis mallongedaraj, dum adoptemaj organizoj, kia
la Katolika Eklezio, kelkfoje daris centojn a milojn da jaroj. La esenco
de oligarkia regado ne estas heredigo fare de patro al lo, sed la daro
de certa mondkoncepto kaj certa vivmaniero, truditaj de la mortintoj al
la vivantoj. Reganta grupo restas reganta grupo kiam i povas nomumi
siajn posteulojn. La Partio ne okupas sin per darigado de sia sango sed
kun sindarigado. Ne gravas kiu havas potencon, kondie ke la
hierarkia strukturo iam restas neanita.
iuj kredoj, kutimoj, gustoj, emocioj, mensaj vidpunktoj, kiuj
karakterizas nian epokon estas efektive formulitaj por subteni la
mistikon de la Partio kaj malebligi ke oni perceptos la veran naturon de
la nuntempa socio. Fizika ribelo, a ia preparo celanta ribelon,
nuntempe estas malebla. De la proletaro nenio estas timinda. Lasitaj al
si mem, ili daros de generacio al generacio kaj de jarcento al jarcento,
laborante, naskante, kaj mortante, ne nur tute sen impulso ribeli, sed
sen kapablo kompreni ke la mondo povus esti alia ol nun. Ili povus
farii daneraj nur se la progreso de la industritekniko necesigus pli
profunde eduki ilin; sed, ar la milita kaj komerca rivaladoj ne plu
gravas, la nivelo de la edukio de la publiko efektive malaltias. Oni
tute indiferentas pri tio, kion opinias, a ne opinias, la amasoj. Oni
povas lasi intelektan liberecon al ili, ar ili ja ne havas intelekton. En
Partiano, alianke, e ne la plej eta opinidevio pri la plej malgrava temo
estas tolerebla.
Partiano vivas de naskio is morto sub la okuloj de la Penspolico.
E kiam li estas sola, li neniam povas esti certa ke li estas sola. Kie ajn li
estas, u dormante, u vekiinte, u laborante, u ripozante, en sia
bankuvo a en sia lito, li povas esti senaverte kontrolata sen scii ke li
estas kontrolata. Nenio farata de li estas indiferenta. Liaj amikecoj, liaj
rilatoj, lia konduto rilate al siaj edzino kaj infanoj, la mieno sur lia
vizao kiam li estas sola, la vortoj kiujn li murmuras dum dormo, e la
karakterizaj movioj de lia korpo, estas iuj detale observataj. Ne nur
155
iu vera misago, sed ia ekscentreco, negrave kiom eta, iu ano de
kutimoj, iu nervoza ageto kiu povus eble esti simptomo de interna
necerto, estas neeviteble detektata. Li havas tute nenian liberon elekti
pri io ajn. Alianke, liajn agojn ne direktas leoj a ia klare esprimita
kondutoformulo. En Oceanio ne ekzistas leoj. La pensoj kaj agoj kiuj,
detektite, sekvigas neeviteblan morton, ne estas formale malpermesitaj,
kaj la sennaj purigoj, arestoj, torturoj, enkarcerigoj, kaj vaporigoj, ne
estas farataj pune pro krimoj efektive faritaj, sed estas nur la nuligo de
personoj kiuj eble iam estontece faros krimon. Partiano devas nepre
havi ne nur la ustajn opiniojn, sed la ustajn instinktojn. Multaj el la
kredoj kaj vidpunktoj kiujn oni postulas de li estas neniam klare
deklaritaj, kaj ne eblus deklari ilin sen malkai la kontradirojn kiuj
ekzistas en la fundamento de Engsoco. Se li estas persono nature
ortodoksa (en Novparolo: bonpensanto), li iucirkonstance scias, sen
pripensi, kio estas la vera kredo a la dezirata emocio. Sed iukaze,
detalega mensa trejnado, kiun oni ricevas dum la infaneco kaj kiu
grupigas irka si la Novparolajn vortojn krimhalto, nigroblanko, kaj
duoblapenso, malvoligas lin kaj malkapabligas lin tro profunde pensi
pri iu ajn temo. Partiano devas havi neniujn privatajn emociojn kaj
neniujn esojn de entuziasmo. Li devas vivi kun senpaza fervorego de
malamo kontra fremdaj malamikoj kaj internaj preduloj, triumfado
pro venkoj, kaj sinsubmeto al la potenco kaj sao de la Partio. La
malkontentoj produktataj de lia senenhava, senkontentia vivo estas
intence eksterenigataj kaj diluataj per tiaj rimedoj kia la Du Minutoj da
Malamo; kaj la konjektadon kiu povus eble okazigi skeptikan a ribelan
vidpunkton antamortigas lia frue akirita interna disciplino. La unua
kaj plejsimpla etapo en la disciplino, kiu estas instruebla e al junaj
infanoj, nomias, en Novparolo, krimhalto. Krimhalto signifas la
kapablon ekhalti, kvaza instinkte, e la sojlo de kiu ajn danera penso.
i inkluzivas la kapablon ne kompreni analogiojn, ne percepti logikajn
erarojn, miskompreni e la plej simplajn argumentojn se ili estas
malamikaj al Engsoco, kaj enui a senti nazon pro kia ajn pensdirekto
kiu kondukus herezen. Krimhalto, mallonge, signifas sinprotektan
stultecon. Sed ne suas stulteco. Male, ortodokseco plenasence
postulas region de oniaj mensaj procedoj tiel kompletan kiel tiu de la
korpo de sintordisto. La Oceania socio bazias, funde, sur la kredo ke
Granda Frato estas iompotenca kaj ke la Partio estas neeraripova. Sed
ar efektive Granda Frato ne estas iompotenca kaj la Partio ne estas
neeraripova, necesas ke estu senlaca, momenton-al-momenta
156
eksebleco rilate al faktoj. La losilvorto pri tio estas nigroblanko. Kiel
tiom da Novparolaj vortoj, tiu vorto havas du sinkontradirajn
signifojn. Uzate pri malamiko, i signifas la kutimon impertinente
pretendi ke nigro estas blanko, kontrae al la evidentaj faktoj. Uzate pri
Partiano, i signifas lojalan preton diri ke nigro estas blanko kiam tion
postulas la Partia disciplino. Sed i anka signifas la kapablon kredi ke
nigro estas blanko, kaj, e pli, scii ke nigro estas blanko, kaj forgesi ke
oni iam kredis la malon. Tio postulas daran anadon de la pasinteco,
ebligatan de la pensosistemo kiu efektive inkluzivas la aliajn, kaj kiu en
la Novparolo nomias duoblapenso.
La anado de la pasinteco necesas pro du kialoj, el kiuj unu estas
sekundara kaj, pli-malpli, antaprotekta. La sekundara kialo estas ke la
Partiano, kiel la proleto, toleras la aktualajn kondiojn parte ar li havas
nenion kun kiu li povas kompari ilin. Li devas esti detranita for de la
pasinteco, same kiel li devas esti detranita for de fremdaj landoj,
precize ar necesas ke li kredu sin pli bonstata ol la prapatroj, kaj ke la
averaa nivelo de materiala komforto konstante altias. Sed multe pli
grava kialo por la reustigo de la pasinteco estas la bezono gardi la
neeraripovon de la Partio. Ne nur ke prelegoj, statistikoj, kaj registroj
iuspecaj devas esti konstante isdatigataj por montri ke la antadiroj
de la Partio estis senescepte ustaj. Anka ar neniu ano en la
doktrino a politika alianco estas agnoskebla. ar ani onian opinion,
a e onian politikon, signifas konfesi malforton. Se, ekzemple, Erazio
a Orientazio (kiu ajn aktuale estas) estas la malamiko nuntempe, sekve
tiu lando devas esti de iam la malamiko. Kaj se la faktoj diras ion alian,
do la faktoj devas esti anitaj. Tial la historio estas konstante
reverkata. Tiu tagon-post-taga falsado de la pasinteco, farata de la
Ministrejo de la Vero, estas egale necesa por la stabileco de la reimo
kiel la subpremado kaj spionado farataj de la Ministrejo de la Amo.
La anebleco de la pasinteco estas la centra kredo de Engsoco. La
pasintaj eventoj, oni argumentas, havas nenian objektivan ekziston, ili
plu ekzistas nur en skribitaj registroj kaj en la memoro de homoj. La
pasinteco estas kion ajn kune diras la registroj kaj la memoroj. Kaj ar
la Partio plene regas iujn registrojn kaj egale plene regas la mensojn de
siaj membroj, estas evidente ke la pasinteco estas kion ajn la Partio
decidas. Anka evidentas ke kvankam la pasinteco estas anebla, i
neniam estas anita rilate al iu ajn specifa afero. ar kiam i estas
rekreita en kiu ajn formo necesas en la nuna momento, tiam tiu nova
157
versio ja estas la pasinteco, kaj sekve neniu diferenca pasinteco povus
esti ekzistinta. Tio validas e kiam, kiel ofte okazas, la sama evento
estas nerekoneble anenda plurfoje dum unusama jaro. iam la Partio
posedas la absolutan veron, kaj evidente la absoluto neniam povas
diferenci de tio kio i nun estas. Estas klare ke regi la pasintecon
dependas plejfundamente de la trejnado de la memoro. Certigi ke iuj
skribitaj registroj akordas kun la aktuala ortodokso estas nur mekanika
ago. Sed anka necesas memori ke la eventoj okazis la la dezirata
formo. Kaj se necesas rearani oniajn memorojn a falsi skribitajn
registrojn, do necesas forgesi ke oni faris tion. La metodo fari tion estas
lernebla same kiel iu alia menstekniko. in lernas la plejparto de la
Partianoj, kaj certe iuj kiuj estas same inteligentaj kiel ortodoksaj. En
la Oldparolo oni nomis tion, tute malkae, realonrego. En la
Novparolo i nomias duoblapenso, kvankam duoblapenso inkluzivas
anka multon pli.
Duoblapenso signifas la kapablon havi du sinkontraantajn kredojn
en la menso samtempe, kaj akcepti ilin amba. La Partia intelektulo
scias la kiu direkto ani siajn memorojn; konsekvence, li scias ke li
manipulas la realon; sed per utiligado de duoblapenso li anka pruvas al
si ke la realo ne estas anita. La procedo devas esti konscia, alie i ne
estus sue precize efektivigata, sed i anka devas esti nekonscia, alie
i kunportus senton de falsado kaj tial de kulpo. Duoblapenso kuas e
la koro mem de Engsoco, ar la esenca ago de la Partio estas uzi
konscian trompadon dum i konservas rman celadon kiu necesigas
honeston. Intence diri mensogojn kaj samtempe tute plene kredi ilin,
forgesi iun neoportunan fakton, kaj poste, kiam i refarias bezonata,
retiri in el la forgeso dum precize la daro de tiu bezono, nei la
ekziston de la objektiva realo kaj tutdume atenti la realon kiun oni
neas io i estas nepre necesa. E kiam oni uzas la vorton
duoblapenso necesas uzi duoblapenson. ar uzante la vorton oni
konfesas ke oni falsas la realon; per nova duoblapensago oni nuligas
tiun scion; kaj tiel plu senne, kun la mensogo iam unu salteton anta
la vero. Finne per la duoblapenso la Partio sukcesis kaj eble, ar ni
ne povas scii, plu sukcesos dum miloj da jaroj haltigi la uon de la
historio.
iuj estintaj oligarkioj perdis sian potencon a pro rigidio a pro
molio. A ili fariis stultaj kaj arogantaj, malsukcesis adapti sin al
aniintaj cirkonstancoj, kaj estis konkeritaj; a ili fariis liberalaj kaj
senkuraaj, cedis kiam ili devus perforti, kaj anka estis konkeritaj. Ili
158
estis konkeritaj, do, a pro konscio a pro nekonscio. La granda ago de
la Partio estis produkti pensosistemon en kiu amba statoj povas
samtempe ekzisti. Kaj sur neniu alia intelekta fundamento povus la
regado fare de la Partio farii permanenta. Por regi, kaj iam regi, oni
devas elartikigi la senton de realo. ar la sekreto de regado estas la
kombinado de kredo pri la propra neeraripovo kun la kapablo lerni per
faritaj eraroj.
Apena necesas diri ke la plej subtilaj praktikantoj de la
duoblapenso estas la inventintoj de la duoblapenso, kiuj scias ke i estas
vasta sistemo de menstrompado. En nia socio, tiuj kiuj plej bone scias
kio okazas estas samtempe tiuj kiuj plej erare vidas la veran mondon.
enerale, ju pli granda la kompreno, des pli granda la iluziio; ju pli
inteligenta, des malpli malfreneza. Unu klara ilustrao pri tio estas la
fakto ke la milithisterio pliintensias dum oni alteniras en la socia
rangaro. La personoj kies vidpunkto pri la milito estas plej preskaracia
estas la subpremataj popoloj de la pridisputataj teritorioj. Por tiuj
homoj la milito estas simple senna katastrofo kiu ondas tien kaj reen
super iliaj korpoj kvaza cunamo. Kiu partio venkas, estas tute
indiferente por ili. Ili konscias ke ano de regantoj signifas nur ke ili
same laboros kiel antae, por novaj mastroj kiuj traktas ilin same kiel la
malnovaj. La iomete pli favorataj laboristoj kiujn ni nomas la proloj
estas nur intermite konsciaj pri la milito. Kiam necesas ili povas esti
instigataj al freneza fervoro de timo kaj malamo, sed lasitaj al si mem ili
kapablas longperiode forgesi ke la milito okazas. Nur en la rangoj de la
Partio, kaj efe en la Interna Partio, trovias la vera militentuziasmo.
Mondkonkeron kredas plej rme la personoj kiuj scias ke i estas
malebla. Tiu kurioza kunligo de kontraoj scio kun nescio, cinikismo
kun fanatikismo estas unu el la efaj distingaj signoj de la Oceania
socio. La ociala ideologio abunde enhavas kontraojn e kiam ne
ekzistas praktika kialo por tio. Sekve, la Partio malakceptas kaj
kulpigas iun principon kiun origine subtenis la Socialista movado, kaj
i volas fari tion en la nomo de Socialismo. i predikas malestimon pri
la laborista klaso, kian oni ne povas trovi jam de jarcentoj, kaj i
vestigas siajn membrojn per uniformo kiu iam estis proprao de la
manlaboristoj kaj estis adoptita pro tio. i sisteme subfosas la
solidarecon de la familio, kaj nomas sian estron per nomo kiu estas
rekta veksignalo por la sentimento de familia lojaleco. E la nomoj de la
kvar Ministrejoj per kiuj ni estas regataj montras ian impudencon per
sia intenca inversigo de la faktoj. La Ministrejo de la Paco okupas sin
159
per milito, la Ministrejo de la Vero per mensogoj, la Ministrejo de la
Amo per torturado, kaj la Ministrejo de la Abundo per malsatigado.
Tiuj kontradiroj ne estas akcidentaj, nek ili rezultas el ordinara
hipokriteco; ili estas intencaj aplikoj de duoblapenso. ar nur per
kunakordigo de kontradiroj povas la regpotenco esti senne gardata.
La neniu alia maniero eblus rompi la antikvan ciklon. Por malokazigi
la egalecon de homoj por iam por ke la Alta, kiel ni nomis ilin,
gardu sian pozicion permanente la efa mensa stato devas esti
moderigata frenezo.
Sed restas unu demando kiun is nun ni preska ignoris. Nome:
kial malebligi la egalecon de homoj? Se ni supozas ke la mekaniko de la
procedo estas uste priskribita, kiun motivon havas tiu giganta, precize
planita peno glaciigi la historion je specifa momento?
i tie ni atingas la centran sekreton. Kiel ni vidis, la mistiko de la
Partio, kaj super io de la Interna Partio, dependas de duoblapenso. Sed
pli profunde ol tio kuas la origina motivo, la neniam dubata instinkto
kiu unue instigis la alprenon de potenco kaj ekzistigis la duoblapenson,
la Penspolicon, la senesan militadon, kaj iujn aliajn necesajn ilojn. Tiu
motivo efektive konsistas
Winston konsciiis pri silento, samkiel oni konsciias pri nova
sono. ajnis al li ke Julia jam de multa tempo estas tre kvieta. i kuas
sur sia anko, nuda supre de la talio, kun la vango apogata de mano kaj
unu malhela harfasketo falinta trans iajn okulojn. ia brusto levias kaj
mallevias nerapide kaj regule.
Julia.
Neniu respondo.
Julia, u vi estas veka?
Neniu respondo. i dormas. Li fermis la libron, metis in zorge sur
la plankon, kuiis, kaj tiris la kovrotukon super kaj sin kaj in.
Li ankora, li pensis, ne lernis la efsekreton. Li komprenas la
kielon; li ne komprenas la kialon. apitro I, samkiel apitro III, efektive
ne diris al li ion ne jam sciatan de li; i nur sisteme prezentis scion kiun
li jam havis. Sed leginte in li sciis pli bone ol antae ke li ne frenezas.
Esti en minoritato, e minoritato konsistanta el nur unu, ne signifas
frenezon. Ekzistas vero kaj ekzistas malvero, kaj se oni kroias al la
vero e kontra la tuta mondo, oni ne frenezas. Flava radio el la
malsupreniranta suno oblikve venis tra la fenestro kaj falis trans la
kusenon. Li fermis siajn okulojn. La sunbrilo sur lia vizao kaj la
160
tusento de la glata korpo de la knabino donis al li fortan, dormeman,
sekurecan senton. Li estas sekura, io estas en ordo. Li endormiis
murmurante Malfrenezo ne estas statistikao, sentante ke tiu komento
enhavas profundan saon. Kiam li vekiis, li sentis ke li longe dormis,
sed rigardeto al la malnovmoda horloo informis lin ke estas nur la
dudeka kaj tridek. Li kuis dormetante dum kelka tempo; post tio la
kutima profundapulma kantado eksonis el la suba korto:
Nur senespera dezirao.
Forglitema kiel tag aprila,
Kun ekvido, ekdiro, revinspiro,
Kunforiris koro mia!
Tiu rimaa kanto ajne konservis sian popularecon. Oni adadis in
ie. i transvivis la Malamokanton. Julia vekiis pro la sono,
malkuntiris sin lukse, kaj ellitiis.
Mi malsatas, i diris. Ni pretigu pli da kafo. Damne! La forno
estingiis kaj la akvo malvarmas. i prenis la fornon kaj skuis in.
Mankas oleo en i.
Ni povos akiri iom de olda Charrington, supozeble.
Kurioze; mi certis ke i estas plena. Mi surmetos vestojn, i
pludiris. ajnas ke pli malvarmiis.
Winston ankau ellitiis kaj vestis sin. La senlaca voo ankora
kantadis:
Ladire la tempo kuracas,
Ladire forgeso do venos; nu
Ankora ridetoj kaj larmoj tra l jaroj,
Ja tordas la kornurojn plu!
Dum li ligis la zonon de sia kombineo li pais al la fenestro.
Sendube la suno jam malsupreniris malanta la domojn; la suno ne plu
brilas en la korton. La pavimtonoj estis malsekaj, kvaza us lavitaj, kaj
li sentis ke anka la ielo estis lavita, ar tiom frea kaj pala estis la bluo
inter la kamentuboapeloj. Senlace la virino maris tien kaj reen,
korkante kaj malkorkante sin, kantante kaj eksilentante, pendigante pli
da vindaoj, kaj ankora pli, kaj e ankora pli. Li demandis al si u i
perlaboras la vivon per lavado de vestoj, a nur estas la sklavo de dudek
a tridek genepoj. Julia transvenis apud lin; kune ili rigardis kvaza
fascinate de la fortika guro suba. Dum li rigardis la virinon en ia
karakteriza pozo, kun siaj dikaj brakoj etenditaj al la nuro, kaj siaj
fortaj evalinecaj gluteoj emfazitaj, li la unuan fojon ekpensis ke i estas
bela. Anta tiam li neniam supozis ke la korpo de kvindekjaraa virino,
161
monstrigita pro multa naskado, poste malmoligita, malglatigita de
laborado is i estis malglata kiel tromatura napo, povus esti bela. Sed
tiel estas, kaj, li pensis, kial ja ne? La solida senkontura korpo, kvaza
granita bloko, kaj la raspa rua hato, same rilatis al la korpo de
knabino kiel la rozbero al rozo. Kial la frukto estu malpli valora ol la
oro?
i estas bela, li murmuris.
iaj koksoj nepre estas metron laraj, tamen, diris Julia.
Jen ia speco de belo, diris Winston.
Li tenis la suplan talion, kiun facile irkais lia brako. De la kokso
is la genuo ia anko estis apud lia. El iliaj korpoj neniam venos
infano. Nur tion ili ne povis fari. Nur perparole, intermense, ili povos
transdoni la sekreton. La virino suba ne havis menson, i havis nur
fortajn brakojn, varman koron, kaj fekundan ventron. Li demandis al si
kiom da infanoj i naskis. Verajne almena dek kvin. i spertis sian
efemeran oradon, jaron, eble, da sovaroza belo, kaj poste i subite
ekvelis kvaza fekundigita frukto kaj fariis malmola kaj rua kaj
malglata, kaj post tio ia vivo konsistis el vestolavado, frotlavado,
fadenikado, kuirado, balaado, polurado, ikado, frotlavado,
vestolavado, unue por infanoj, poste por genepoj, dum tri senpazaj
jaroj. Kaj post io i i ankora kantadas. La mistika respektego kiun li
sentis pri i estis iel miksita kun la aspekto de la pala, sennuba ielo,
etendianta malanta la kamentuboapeloj en sennan distancon. Estis
kurioze, pensi ke la ielo estas sama por iuj, en Erazio a Orientazio
same kiel i tie. Kaj la homoj sub la ielo anka estis treege similaj
ie, en la tuta mondo, centoj da miloj da milionoj da homoj tute similaj
al i tiu, homoj kiuj ne sciis pri la ekzisto de la aliaj homoj, apartigitaj
de muroj da malamo kaj mensogoj, tamen preska precize samaj
homoj kiuj neniam lernis pensi sed kiuj stokas en siaj koroj kaj ventroj
kaj muskoloj la potencon kiu unu tagon renversos la mondon. Se
ekzistas espero, i trovias inter la proloj! Sen esti isne leginta la
libron, li sciis ke tio devas esti la lasta mesao de Goldstein.La
estonteco apartenas al la proloj. Kaj u li povas esti certa ke kiam venos
ilia vico, la mondo konstruota de ili ne estos egale fremda por li,
Winston Smith, kiel la mondo de la Partio? Jes, ar almena i estos
malfreneza mondo. Kie estas egaleco, tie povas esti malfrenezo. Pli-
malpli frue tio okazos, forto farios konscio. La proloj estas senmortaj,
ne eblas dubi tion kiam oni rigardas tiun bravan personon en la korto.
Fine ilia vekio okazos. Kaj is tio okazos, kvankam eble estos mil jaroj,
162
ili restos vivantaj malgra io, kvaza birdoj, pasigante de korpo al
korpo la vivkvaliton kiun ne havas la Partio kaj kiun i ne povas nuligi.
u vi memoras, li diris, la turdon kiu kantis al ni, tiun unuan
tagon, e la rando de la arbareto?
Li ne kantis al ni, diris Julia. Li kantis por plai sin. E ne tion. Li
nur kantis.
La birdoj kantas, la proloj kantas. La Partio ne kantas. ie en la
mondo, en Londono kaj Novjorko, en Afriko kaj Brazilo, kaj en la
misteraj, malpermesitaj landoj preter la limoj, en la stratoj de Parizo kaj
Berlino, en la vilaoj de la senna Rusa stepo, en la bazaroj de inio kaj
Japanio ie staras la sama solida nekonkerebla guro, monstrigita de
laborado kaj naskado, laboreganta de naskio is morto sed ankora
kantanta. El tiuj fortikaj lumboj raso de konsciuloj nepre venos. Vi estas
la mortuloj, ilia estas la estonteco. Sed vi povos partopreni en tiu
estonteco se vi pluvivigos la menson kiel ili pluvivigas la korpon, kaj
transdonadas la scion ke du plus du egalas al kvar.
Ni estas la mortuloj, li diris.
Ni estas la mortuloj, eis Julia lojale.
Vi estas la mortuloj, diris fera voo malanta ili.
Ili eksaltis aparten. La intestoj de Winston ajnis glaciii. Li povis
vidi la blankon kiu tute irkaas la iridojn de la okuloj de Julia. ia
vizao estis lakte aviinta. La streko da ruego kiu ankora estis sur
iu vangosto staris akre, preska kvaza nekonektite al la suba hato.
Vi estas la mortuloj, ripetis la fera voo.
i estis malanta la bildo, spiris Julia.
i estis malanta la bildo, diris la voo. Restu precize kie vi estas.
Neniom moviu anta ol ordono estos donita.
Komenciis, nne komenciis! Ili povis fari nenion escepte de
stari rigardante en la okulojn unu de la alia. Fui por savi la vivon, eliri
el la domo anta ol estos tro malfrue neniu tia penso pensiis en ili.
Estus nekoncepteble, malobei la feran voon el la muro. Estis krako
kvaza hoko estis turnita, kaj krao de rompianta vitro. La bildo estis
falinta sur la plankon, malkovrante la teleekranon malanta si.
Nun ili povas vidi nin, diris Julia.
Nun ni povas vidi vin, diris la voo. Staru en la mezo de la
ambro. Staru dors-al-dorse. Kunmetu viajn manojn malanta viaj
kapoj. Ne tuu unu la alian.
Ili ne tuis unu la alian, sed ajnis al li ke li povas senti la tremadon
de la korpo de Julia. A eble nur estis la tremado de lia propra korpo. Li
163
ja sukcesis esigi la kunklakadon de liaj dentoj, sed liaj genuoj ne estis
regeblaj. Sonis la paegado de botoj sube, interne de kaj ekster la domo.
La korto ajnis plena de homoj. Io estis trenata trans la tonojn. La
kantado de la virino ekesis abrupte. Adiis longa, rulianta sonaro,
kvaza la lavkuvo estis etita trans la korton, kaj sekvis konfuzita sonaro
de koleraj krioj, niinta per kriego pro doloro.
La domo estas irkaata, diris Winston.
La domo estas irkaata, diris la voo.
Li adis Julian kunpui la dentojn. Mi supozas ke ni devus adiai,
i diris.
Vi devus adiai, diris la voo. Kaj post tio tute alia voo, maldika,
kultivita voo kiun, la la sento de Winston, li adis iam antae,
komenciis: Kaj krome, dum ni parolas pri tio, Venas kandelo por
allite vin gvidi. Venas hakilo por forhaki la kapon.!
Io krais sur la liton malanta la dorso de Winston. La supro de
eskalo estis etita tra la fenestron kaj rompis la kadron. Iu grimpadis tra
la fenestron. Okazis kurado de botoj sur la tuparo. La ambro pleniis
de solidaj viroj en nigraj uniformoj, kun ferkovritaj botoj sur la piedoj
kaj batiloj en la manoj.
Winston ne plu tremadis. E liaj okuloj apena moviis. Nur unu
afero gravis; resti senmova, resti senmova, ne donu al ili kialon vin bati!
Viro kun glata vizao de boksisto, en kiu la buo estis nur fendeto,
haltis kontra li balancante sian bastonon mediteme inter siaj dikngro
kaj montrongro. Winston renkontis liajn okulojn. La sento de nudeco,
kun la manoj malanta la kapo kaj la vizao kaj korpo tute
neprotektataj, estis preska netolerebla. La viro elpuis la pinton de
blanka lango, lekis la lokon kie devus esti liaj lipoj, kaj poste
preterpais. Sekvis nova krao. Iu estis preninta la vitran paperpremilon
de la tablo kaj disfrakasis in sur la kamentono.
La fragmento de koralo, eta ifao palrua simila al sukera
rozburoneto de kuko, ruligis trans la maton. Kiel malgranda, pensis
Winston, kiel malgranda i iam estis! Sekvis enspirego kaj batsono
malanta li, kaj li ricevis violentan piedbaton sur la maleolo kio preska
faligis lin. Unu el la viroj estis pueginta sian pugnon en la sunplekson
de Julia, tiel faldante in kvaza poliniilon. i baraktadis sur la planko,
strebegante spiri. Winston ne adacis turni sian kapon e milimetron,
sed kelkfoje ia livida anhelanta vizao venis en lian vidangulon. E en
teroro estis kvaza li povas senti ian doloron en sia propra korpo, la
mortigan doloron kiu tamen estas malpli ura ol ia baraktado reakiri
164
sian spirpovon. Li sciis kia estas tio; la terura, agoniiga doloro kiu restas
konstante sed ankora ne estas plene suferebla ar anta io necesas
povi spiri. Post tio du el la viroj levis in per la genuoj kaj ultroj, kaj
portis in el la ambro kvaza sakon. Winston ekvidetis ian vizaon,
renversitan, avan kaj torditan, kun la okuloj fermitaj, kaj ankora kun
la strio da rueto sur iu vango; kaj li ne revidis in.
Li staris senmove kvaza morte. Ankora neniu estis batinta lin.
Pensoj kiuj venis propravole, sed kiuj ajnis tute seninteresaj, komencis
traugi lian menson. Li demandis al si u ili kaptis S-ron
Charringtonon. Li demandis al si kion ili estis farintaj al la virino en la
korto. Li rimarkis ke li volegas urini, kaj sentis feblan surprizon, ar li
jam urinis anta nur du-tri horoj. Li rimarkis ke la horloo sur la
kamenbreto indikas na, kio signifas dudek unu. Sed la lumo ajnis tro
forta. u la lumo ne estus fadanta je la dudekunua horo en agusta
vespero? Li demandis al si u efektive kaj li kaj Julia miskomprenis la
tempon estis dormintaj dum plena horlo-cirklo, kaj kredis ke estas
la dudektria, kiam efektive estas nul-ok-tridek la sekvan matenon. Sed li
ne darigis la penson. i ne interesis.
Sekvis alia, malpli peza pao en la koridoro. S-ro Charrington
eniris la ambron. La mieno de la nigre uniformitaj viroj subite
ekfebletiis. Io estis anka aniinta en la aspekto de S-ro
Charrington. Lia vido tras la fragmentojn de la vitra paperpezilo.
Prenu tiujn pecojn, li diris severe.
Viro klinis sin por obei. La londonkvartala akento estis
malaperinta. Winston subite rekonis kies voon li adis anta kelkaj
momentoj per la teleekrano. S-ro Charrington ankora surhavis sian
malnovan veluran jakon, sed lia hararo, kiu antae estis preska blanka,
estis fariinta nigra. Anka li ne surhavis siajn okulvitrojn. Li unufoje
ekrigardetis Winstonon penetre, kvaza por certigi lian identecon, kaj
poste ne plu atentis lin. Li estis ankora rekonebla, sed li ne plu estis la
sama persono. Lia korpo estis rektiinta, kaj ajnis esti pligrandiinta.
Lian vizaon estis tranta nur anetoj, kiuj tamen efektigis plenan
transformon. La nigraj okulobrovoj estis malpli arbustaj, la faldetoj estis
malaperintaj, la tuta formo de la vizao ajnis esti aliiinta; e la nazo
aspektis malpli longa. Nun i estis la atentoplena, malvarma vizao de
viro . tridekkvinjaraa. Winston ekpensis ke nun, la unuan fojon en sia
vivo, li konscias rigardi membron de la Penspolico.
165
PARTO TRI
Li ne sciis kie li estas. Verajne li estas en la Ministrejo de la Amo,
sed ne estis eble certii pri tio. Li estis en altplafona senfenestra elo
kun muroj el scintilante blanka porcelano. Kaitaj lampoj inundis in
per malvarma lumo, kaj adiis nelata konstanta zumado kiu, la lia
supozo, iel rilatas al la provizado de aero. Benko, a breto, nur sue
lara por sursido, lairis la cirkonferencon de la ambro; interrompis
in nur la pordo kaj, e la ekstremo kontra la pordo, necesujo sen
ligna sursidilo. Estis kvar teleekranoj, po unu en iu muro.
Estis neakra dolorado en lia ventro. i estis tie de kiam ili puis lin
en la fermitan veturilon kaj forkondukis lin. Sed li estis anka malsata,
per ronema, nesana speco de malsato. Eble jam de dudek kvar horoj li
ne manIs, eble tridek ses. Li ankora ne sciis, verajne neniam scios,
u ili arestis lin dum la mateno a la vespero. Ekde lia arestio oni ne
donis al li manaon.
Li sidis kiel eble plej senmove sur la mallara benko, kun la manoj
krucitaj sur la genuo. Li jam lernis sidadi senmove. Se oni neatendite
moviis, ili krie riprois per la teleekrano. Sed la dezirego mani
pligrandiis en li. Li kredetis ke estas kelkaj paneroj en la poo de la
kombineo. E eblis tion li pensis, ar fojfoje io ajnis tikli lian
kruron ke eble estas relative granda krustopeco tie. Fine la tento
trovi u tio veras superis lian timon; li puis manon en sian poon.
Smith! kriis voo el la teleekrano. 6079 Smith W.! Manojn el la
pooj, en la eloj!
Denove li sidis senmove, kun la manoj krucitaj sur la genuo. Anta
ol esti portita i tien li estis prenita al alia loko, kiu sendube estis
ordinara karcero, a provizora kaptitejo uzata de la patroloj. Li ne sciis
kiom longe li estis tie; plurajn horojn, nepre; sen horlooj kaj sen
taglumo, estis malfacile konjekti la tempopason. i estis bruoplena
odoraa loko. Ili metis lin en elon similan al tiu en kiu li nun estas,
sed e malpuraa kaj konstante plenega per dek a dek kvin homoj.
Plejparte ili estis ordinaraj krimuloj, sed anka inter ili estis kelkaj
politikaj kaptitoj. Li sidis silente kontra la muro, ovetate de malpuraj
korpoj, tro okupate de timo kaj la doloro en la ventro por serioze atenti
la irkaaojn, tamen ankora rimarkante la mirigan diferencon en la
konduto inter la Partianoj kaj la aliaj. La Partikaptitoj estis senescepte
silentaj kaj timegoplenaj, sed ajnis ke al la ordinaraj krimuloj neniu
166
gravis. Ili kriadis insultojn al la gardistoj, batalis feroce kiam iliaj
posedaoj estis forprenitaj, skribadis obscenajn vortojn sur la planko,
manis kae kunportitajn aojn. kiun ili produktis el misteraj kaejoj en
siaj vestoj, kaj e superkriis la teleekranon kiam i penis restarigi
bonordon. Alianke, kelkaj el ili ajnis afable rilati kun la gardistoj,
vokis ilin per kromnomoj, kaj penis kaoli el ili cigaredojn tra la
spiontruo en la pordo. Anka la gardistoj traktis la ordinarajn
krimulojn iom tolereme, e kiam necesis perforte manipuli ilin. Estis
multa parolado pri la gulagoj, al kiuj anticipis sendii la plejparto de la
enkarcerigitoj. Estas sue bone en la gulagoj, li informiis, se oni
scias kiujn personojn kontakti, kaj kiel manipuli la sistemon. Estas
subaeto, favoradismo, kaj krimado iuspeca, estas samseksamorado kaj
putinado, e estas kontralea alkoholao distilata el terpomoj. La
gravajn postenojn ricevas nur la ordinaraj krimuloj, precipe la
gangsteroj kaj la murdistoj, kiuj konsistigas ian aristokrataron. iujn
laborojn faras la politikuloj.
Estis konstanta venado-kaj-forirado de enkarcerigitoj iuspecaj:
drogvendistoj, telistoj, banditoj, nigramerkatistoj, ebriuloj, putinoj.
Kelkaj el la ebriuloj estis tiom violentaj, ke la aliaj karceranoj devis
unuii por subpremi ilin. Enorma vrakeca virino, eble sesdekjaraa, kun
gigantaj falantaj mamoj, kaj dikaj nuregoj da haroj kiuj senordiis dum
ia baraktado, estis enportita, piedbatante kaj kriegante, de kvar
gardistoj, kiuj tenis in, iu e unu angulo. Ili deiris la botojn per kiuj i
penadis piedbati ilin, kaj faligis in sur la genuojn de Winston, preska
rompante liajn liajn femurostojn. La virino tiris sin rekten kaj sekvis
ilian eliron per krio: F__aj bastardoj! Poste, rimarkinte ke i sidas sur
io neebena, i glitis de la genuoj de Winston sur la benkon.
Pardonon, karuljo, i diris. Mi ne sidus sur vi, sed la bugruloj
metis min tien. Ili n scia konduti kun virino, u ne? i pazis, frapetis
sian bruston, kaj ruktis. Pardonon, i diris, Mankora ne reustii.
i klinis sin antaen kaj vomegis sur la plankon.
Pli bona, i diris, malklinante sin kun fermitaj okuloj. Neniam
subpremu in, tion mi dira. Eligu in dum i frea sur la stomako,
tiel.
i revigliis, turnis sin por denove rigardi Winstonon, kaj ajnis tuj
ekati lin. i metis grandegan brakon irka lian ultron, kaj tiris lin al
si, elspirante bieron kaj vomon en lian vizaon.
Kiel vi nomia, karuljo? i diris.
Smith, diris Winston.
167
Smith? diris la virino. Kurioe. Mi nomia anka Smith. Mi
povestu via patrino!
i ja povus, pensis Winston, esti lia patrino. i estas proksimume
ustaa kaj uste forta, kaj verajne homoj anias iom pro dudek jaroj
en gulago.
Neniu alia parolis al li. Surprize estis, kiom la ordinaraj krimuloj
ignoris la Partienkarcerulojn. La politoj, tiel ili nomis ilin kun ia
seninteresa malestimo. La Partiaj karceruloj ajnis timegi paroli al iu
ajn, kaj plejefe paroli unu al la alia. Nur unufoje, kiam du Partianoj,
amba estis virinoj, estis kunpremitaj sur la benko, li subadis en la
bruego de vooj kelkajn rapide ustritajn vortojn; kaj precipe mencion
pri io nomata ambro unu-nul-unu, kion li ne komprenis.
Eble anta du a tri horoj ili portis lin i tien. La akra doloro en la
ventro neniam malaperis, sed kelkfoje i plimildiis kaj kelkfoje
malplimildiis, kaj liaj pensoj konsekvence plivastiis a malvastiis.
Kiam i malplimildiis li pensis nur pri la doloro mem, kaj pri sia
deziro havi manaon. Kiam i plimildiis, paniko ekkaptis lin. Okazis
momentoj dum kiuj li antavidis tion kio okazos al li tiel vivklare ke lia
koro galopis kaj lia spirado esis. Li sentis la frakasbatadon faratan per
bastonegoj sur liajn kubutojn, kaj per ferkovritaj botoj sur liajn tibiojn;
li vidis sin humiloplene karanta sur la planko, krie petegante
kompaton, tra rompitaj dentoj. Li apena pensis pri Julia. Li ne povis
koncentri sian menson sur i. Li amis in kaj ne perdos in; sed tio
estis nur fakto, sciata samkiel li scias la regulojn de aritmetiko. Li ne plu
sentis amon al i, kaj li apena e demandis al si pri kio okazas al i. Li
pensis pli ofte pri OBrien, kun intermita espereto. OBrien eble scias ke
li estis arestita. La Frataro, li estis dirinta, neniam provas savi siajn
membrojn. Sed ja estas la razklingo; ili sendos la razklingon, se ili
povos. Estus eble nur kvin sekundoj anta ol la gardisto sukcesos kuri
en la elon. La klingo mordos lin per ia bruliganta malvarmo, kaj e la
ngroj tenantaj in estos isoste tranitaj. io rekondukis al lia malsana
korpo, kiu treme fortiris sin de la plej malgranda doloro. Li ne estis
certa ke li ja uzus la razklingon, e se venus oportuno. Estas pli nature
ekzisti de momento al momento, akceptante dek minutojn pli da vivo,
e kvankam estante certa ke estos torturo e la no.
Kelkfoje li penis kalkuli la nombron da porcelanaj brikoj en la
muroj de la elo. Tio devus esti facila, sed li iam miskalkulis ie a tie.
Pli ofte li demandis al si kie li estas, kaj kioma horo estas. Unu
momenton li estis certa ke estas la mezo de la taglumo ekstere, kaj la
168
sekvan momenton li estis egale certa ke estas plene senlume tie. En i
tiu loko, li sciis instinkte, la lumoj neniam estingios. i estis la loko
sen mallumo: li nun komprenis kial OBrien ajnis rekoni la aludon. En
la Ministrejo de la Amo ne estis fenestroj. Lia elo estis eble en la koro
de la konstruao, a e ia ekstera muro; i estis eble dek etaojn sub la
tero, a tridek super i. Li movis sin enmense de loko al loko, kaj penis
determini per sia korposento u li trovias alte en la aero a profunde
en la tero.
Sonis marantaj botoj ekstere. La tala pordo malfermiis brue.
Juna ociro, bonorda nigre uniformita guro, kiu ajnis plene
scintilanta pro polurita ledo, kaj kies pala rektaspekta vizao similis al
vaksa masko, pais impone tra la pordejon. Li gestis al la eksteraj
gardistoj enkonduki la kaptiton kiun ili gvidas. La poeto Ampleforth
malcerte paais en la elon. La pordo brue refermiis.
Ampleforto moviis unu-dufoje malcerte de anko al anko,
kvaza ial supozante ke ekzistas alia pordo tra kiu li povos eliri, kaj
poste komencis pai tien kaj reen tra la elo. Li ankora ne rimarkis ke
Winston eestas. Liaj konfuzoplenaj okuloj rme rigardis la muron .
metron super la nivelo de la kapo de Winston. Li estis senua; grandaj,
malpuraj piedngroj puis sin tra la truoj en liaj trumpetoj. Li anka
estis plurajn tagojn for de sinrazo. Malglata barbo kovris lian vizaon
is la vangostoj, donante al li aspekton de brutulo, kio kontrastis
kurioze kun lia granda malforta korpo kaj liaj nervozaj movioj.
Winston vigligis sin iomete el sia letargio. Li nepre parolu al
Ampleforth, kaj risku ke krio venos el la teleekrano. E eblis konjekti ke
Ampleworth estas la portanto de la razklingo.
Ampleworth, li diris.
Mankis krio el la teleekrano. Ampleworth pazis, iomete surprizite.
Liaj okuloj malrapide fokusigis sin je Winston.
Ha, Smith! li diris. Anka vi!
Pro kio vi estas i tie?
Efektive Li sidiis malkomforte sur la benko kontra Winston.
Ekzistas nur unu krimo, u ne? li diris.
Kaj u vi faris in?
ajnas ke jes.
Li metis manon sur sian frunton, kaj premis siajn tempiojn dum
momento, kvaza penante memori ion.
i tiaj aferoj okazas, li komencis malklare. Mi sukcesis memori
unu ekzemplon eblan ekzemplon. Temis pri misago, sendube. Ni
169
preparadis denitivan eldonon de la poemoj de Kipling. Mi lasis la
vorton God [Dio] e la no de linio. Mi ne povis ne fari tion! li
pludiris preska indigne, Ne estis eble ani la linion. La rimendao
estis rod. u vi scias ke ekzistas nur dek du rimaoj por rod en la
tuta lingvo? Dum tagoj mi cerbumadis. Ne ekzistis alia rimao.
La esprimo sur lia vizao aniis. La agreno foriris el i, kaj dum
momento li aspektis preska plaita. Ia intelekta varmo, la ojo de
pedanto kiu trovis iun senutilan fakton, brilis tra la malpuro kaj la
senorda hararo.
u iam vi rimarkis, li diris, ke la tuta historio de la Anglalingva
poezio estas determinita de la fakto ke mankas rimoj en la Angla
lingvo?
Ne, tiu specifa penso neniam ekestiis en la menso de Winston.
Nek, en la aktuala cirkonstanco, i ajnis al li tre grava a interesa.
u vi scias kioma horo estas? li diris.
Ampleworth denove aspektis surprizita. Mi apena pensis pri tio.
Ili arestis min anta eble du tagoj eble tri. Liaj okuloj irtadis
irka la muroj, kvaza li duone anticipis trovi fenestron ie. Ne estas
diferenco inter nokto kaj tago en i tiu loko. Mi ne scias kiel oni povus
kalkuli la tempon.
Ili parolis malvigle dum kelkaj minutoj, kaj tiam, sen evidenta kialo,
krio el la teleekrano ordonis ke ili silentu. Winston sidis senmove, kun
la manoj krucitaj. Ampleforth, tro granda por sidi komforte sur la
mallara benko, baraktetis de anko al anko, kunmetante siajn
maldikajn manojn unue irka unu genuon, poste irka la alian. La
teleekrano kriis al li ke li kvietiu. La tempo pasis. Post dudek minutoj,
horo estis malfacile scii. Denove estis la sono de botoj ekstere. La
intestoj de Winston kuntiriis. Balda, tre balda, eble post kvin
minutoj, eble jam nun, la almarado de botoj signifos ke nun venis lia
vico.
La pordo malfermiis. La malvarmvizaa ociro pais en la elon.
Per mallonga mangesto li indikis Ampleforthon.
ambro 101, li diris
Ampleforth elmaris mallerte inter la gardistoj, lia vizao estis
neklare perturbita, sed senkomprena.
Kio ajnis longa tempo pasis. La doloro en la ventro de Winston
revigliis. Lia menso sagis ripete irkaen la unusola trako, kvaza
pilko falanta konstante en la saman serion de fendetoj. Li havis nur ses
pensojn. La doloro en la ventro; peco da pano; la sango kaj la kriado;
170
OBrien; Julia; la razklingo. Spasmis denove en liaj intestoj, la pezaj
botoj proksimias. Dum la pordo malfermiis, la ondo da aero kreita de
i enportis fortan odoron de malvarma vito. Parsons maris en la
elon. Li surhavis kakian kuloton kaj sportemizon.
ifoje Winston surpriziis tiom, ke li parolis senpense.
Vi i tie!
Parston etis al Winston rigardeton, en kiu estis nek interesio nek
surprizo, sed nur mizero. Li komencis maradi tien kaj reen, malglate,
evidente nekapabla teni sin kvieta. iufoje kiam li rektigis siajn dikajn
genuoj, estis evidente ke ili tremas. Liaj okuloj havis plenapertan,
intensan rigardon, kvaza li ne povas deteni sin de rigarado al io en la
mezdistanco.
Pro kio vi estas enkarcere? diris Winston.
Penskrimo! diris Parsons, preska plore. La tono de lia voo
samtempe kredigis plenan konfeson pri sia kulpo, kaj ian nekredeblan
terurion ke tia vorto estas aplikebla al li. Li pazis kontra Winston,
kaj komencis fervore apelacii al li: Vi ne kredas ke ili pafos min, u,
kamaradjo? Ili ne pafas onin, se oni nenion efektive faris nur
pensojn, kiujn oni ne povas malhelpi, u? Mi scias ke ili juste askultas
onin. Ho, mi das ilin tiurilate! Ili konas mian historion, u ne? Vi scias
kia persono mi estis. Ne malbona persono, miaspece. Ne cerboplena,
sed fervora. Mi penis fari mian plejmulton por la Partio, u ne? Mi
ricevos nur kvin jaron da puno, u ne? A e dek jarojn? Persono kia mi
povus farii tre utila en gulago. Ili ne pafus min nur ar mi unufoje
eraris.
u vi kulpas? diris Winston.
Kompreneble mi kulpas! kriis Parsons, farante servutan
rigardeton al la teleekrano. Vi ne kredas ke la Partio arestus
senkulpulon, u? Lia raneca vizao fariis pli trankvila, kaj e alprenis
mienon iomete piaspektan. La Penskrimo estas terura afero,
kamaradjo, li diris sentence. i estas insida. i povas kapti onin sen
onia konscio. u vi scias kiel i kaptis min? Dum mia dormo! Jes, vere.
Jen mi, laboregante, penante fari mian taskon tute ne sciante ke estas
apensoj en mia menso. Kaj subite mi komencis paroli dum mia dormo.
u vi scias kion ili adis min diri?
Li malaltigis sian voon, kvaza persono devigata, pro malsano,
paroli e.
For Granda Frato! Jes, mi diris tion! Diris in ripete, ajnas. Inter
vi kaj mi, kamaradjo, mi agnoskas ke mi ojas ke ili atingis min, anta
171
ol i pligraviis. u vi scias kion mi diros al ili, kiam mi estos anta la
tribunalo? Dankon, mi diros, dankon, ar vi savis min anta ol estis tro
malfrue.
Kiu denuncis vin? diris Winston.
Mia lineto, diris Parsons, kun ia malgaja ero. i askultis e la
losiltruo. Adis kion mi diras, kaj kuris al la patroloj tuj la sekvan
tagon. Tre lerta ago, por sepjaruleto, u ne? Mi ne riproas in pro tio.
Efektive, mi eras pro i. Estas indiko ke mi ustaspirite edukis in,
vere.
Li faris kelkajn pliajn sinektiretojn tien kaj reen, plurfoje,
deziroplene rigardante la necesujon. Post tio li subite depuis sian
kuloton.
Pardonu min, kamaradjo, li diris. Mi ne povas deteni min. Estas
pro la atendado.
Li puis sian gradan postaon en la necesujon. Winston kovris sian
vizaon per siaj manoj.
Smith! kriis la voo el la teleekrano. 6079 Smith W! Malkovru
vian vizaon. Ne kovru la vizaon en la eloj.
Winston malkovris sian vizaon. Parsons utiligis la necesujon, late
kaj abunde. Post tio montriis ke la topilo estas difekta, kaj la elo
fetoris nazege dum la sekvaj horoj.
Parsons estis forkondukita. Aliaj karceranoj venis kaj foriris,
mistere. Unu, virino, estis destinita al ambro 101, kaj, rimarkis
Winston, i ajnis rumpi kaj alikolorii adante tiujn vortojn. Venis
horo kiam, se li estis portita i tien dum la mateno, do nun estis la
posttagmezo; a se estis dum la posttagmezo, do nun estis la
noktomezo. Estis ses karceranoj en la elo, viroj kaj virinoj. iuj sidis
tre kviete. Kontra Winston sidis viro kun senmentona, dentoplena
vizao, ekzakte simila al tiu de iu granda sendanera ronbesto. Liaj
dikaj makulitaj vangoj estis tiel poformaj e sia malsupro, ke estis
malfacile ne kredi ke li estis stakinta etajn stokojn da manaoj en ili.
Liaj palgrizaj okuloj irtis time de vizao al vizao kaj forturnis sin
rapide kiam li atentigis ies okulon.
La pordo malfermiis, kaj plia karcerulo estis enportita, kies
aspekto dummomente estigis malvarman senton en Winston. Li estis
ordinara, malafablaspekta viro kiu eble estis ineniero a ia teknikisto.
Sed kio tremigis estis la magreco de lia vizao. i estis kvaza kranio.
Pro sia maldikeco la vizao kaj okuloj aspektis neproporcie grandaj, kaj
la okuloj ajnis plenaj de murdema, nekontentigebla malamo al iu a io.
172
La viro sidiis sur la benon ne tre distance de Winston. Winston ne
rigardis lin denove, sed la turmentita, kranieca vizao restis tiel vivida
en lia menso, kiel se i estus rekte anka liaj okuloj. Subite li komprenas
kio okazas. La viro mortas pro malsato. La sama penso ajnis ektra
preska samtempe iun personon en la elo. Estis tre febla malkvieteco
sur la tuta benko. La okuloj de la senmentonulo dare irtadis direkte
al la kranivizaulo, poste turnis sin kulpe, poste retiriis al li kvaza
nerezisteble allogitaj. Balda li komencis malkvietii sur sia sidejo. Fine
li stariis, anaspais mallerte trans la elon, seris en la profundo de
poo en sia kombineo, kaj, kun aspekto de embaraso, etendis
malpuraan pecon da pano al la kranivizaulo.
Ekadiis furioza surdiga muo el la teleekrano. La senmentonulo
eksaltis. La kranivizaulo rapide etis siajn manojn malanta sian
dorson, kvaza pruvante al la tuta mondo ke li rifuzas la donacon.
Bumstead! muis la voo. 2713 Bumstead J.! Lasu fali tiun pecon
da pano!
La senmentonulo lasis la pecon da pano fali sur la plankon.
Restu starante kie vi estas, diris la voo. Frontu direkte al la
pordo. Faru nenian movion.
La senmentontulo obeis. Liaj grandaj poformaj vangoj tremadis
neregeble. La pordo bruege malfermiis. Dum la juna ociro eniris kaj
anken pais, vidiis malanta li malalta dika gardisto kun enormaj
brakoj kaj ultroj. Li stariis kontra la senmentonulo kaj, je signalo
farita de la alia ociro, faligis teruran bategon, fortigatan de la tuta pezo
de lia korpo, plene sur la buon de la senmentonulo. La forto de tio
ajnis preska bati lin super la plankon. Lia korpo estis etita trans la
elon kaj surplankiis e la bazo de la necesujo. Dum momento li kuis
kvaza en stuporo, kun malhela sango verianta el liaj buo kaj nazo.
Tre febla ploretado a grincado, kiu ajnis nekonscia, venadis el li. Post
tio li ruliis kaj levis sin malstabile sur la manojn kaj genuojn. Meze de
uado de sango kaj salivo, la du duonoj de dentoplako falis el lia buo.
La enkarceruloj sidis treege senmove, kun la manoj krucitaj sur la
genuoj. La senmentonulo rerampis en sian lokon. La unu anko de lia
vizao la karno malheliadis. Lia buo estis velinta is esti senforma
erizkolorao kun nigra truo en sia mezo.
De tempo al tempo iom da sango gutis sur la bruston de lia
kombineo. Liaj grizaj okuloj ankora irtadis de vizao al vizao, e pli
kulpoplene ol antae, kvaza li penas trovi kiom la aliaj malestimas lin
pro lia humilio.
173
La pordo malfermiis. Per malgranda gesto la ociro indikis la
kranivizaulon.
ambro 101, li diris.
Sonis anhelego kaj malkvieto e la anko de Winston. La viro estis
efektive etinta sin surgenuen sur la planko, kun la manoj kunpremitaj.
Kamarado! Ociro! li kriis. Ne necesas konduki min al tiu loko!
u mi ne jam diris ion al vi? Kion plian vi volas scii? Nenion mi rifuzus
konfesi, nenion! Nur diru al mi kio i estas, kaj mi konfesos tuj. Skribu
in kaj mi subskribos in ion ajn. Ne al ambro 101!
ambro 101, diris la ociro.
La vizao de la viro, jam tre pala, fariis tiakolora, kian Winston ne
kredus ebla. i estis klare, nemisvideble, verdeca.
Faru kion ajn al mi! li kriis. Vi de semajnoj min malsatigadas.
Finu la aferon, por ke mi mortu. Pafu min. Pendumu min. Kondamnu
min al dudek kvin jaroj. u vi volas ke mi denuncu iun alian? Nur diru
kiun, kaj mi diros al vi kion ajn vi deziras. Ne gravas al mi kiu estas, a
kion vi faros al tiu. Mi havas edzinon kaj tri infanojn. La plej aa el ili
estas ankora ne sesjaraa. Vi povos preni la tutan aron kaj trani iliajn
gorojn anta miaj okuloj, kaj mi staros apude kaj rigardos. Sed ne
ambro 101!
ambro 101, diris la ociro.
La viro irkarigardis freneze senespere al la aliaj kaptitoj, kvaza
kun ideo ke li povos anstataigi sin per alia viktimo. Liaj okuloj haltis e
la frakasita vizao de la senmentonulo. Li eletendis maldikan brakon.
Tiun vi devas preni, ne min! li kriis. Vi ne adis kion li diradis,
post kiam ili batis lian vizaon. Donu al mi oportunon, kaj mi ripetos
iun vorton. Li estas la persono kiu kontraas la Partion, ne mi. La
gardistoj pais antaen. La voo de la viro fariis kriegaa. Vi ne adis
lin! li ripetis. La teleekrano misfunkciis. Lin vi volas. Prenu lin, ne
min!
La du fortegaj gardistoj klinis sin por preni lin per liaj brakoj. Sed je
uste tiu momento li etis sin trans la plankon de la elo, kaj kaptis unu
el la feraj kruroj kiuj subtenadis la benkon. Li komencis senvortan
kriegadon, kvaza besto. La gardistoj prenis lin por detiri lin, sed li
krois sin al i per miriga forto. Dum eble dudek sekundoj ili tiradis lin.
La elanoj sidis kviete, kun la manoj krucitaj sur la genuoj, rigardante
rekte anta sin. La kriegado esis; la viro ne plu havis suan spiron por
pli ol nur kroadi sin. Sekvis alispeca krio. Bato farita de la boto de
gardisto rompis la ngrojn de unu el liaj manoj. Ili trenis lin
174
starpozicien.
ambro 101, diris la ociro.
La viro estis elkondukita, marante malstabile, kun la kapo klinita,
suante sian dispremitan manon, en li plene mankis pli da batalkapablo.
Longa tempo pasis. Se estis la noktomezo kiam la kranivizaulo
estis forprenita, do nun estis la mateno; se matene, do la posttagmezo.
Winston estis sola, kaj jam de horoj estis sola. La doloro pro sidado sur
la mallara benko estis tia, ke ofte li stariis kaj irkamaradis, ne
riproate de la teleekrano. La peco da pano ankora kuis tie, kie la
senmentonulo faligis in. Komence necesis fari fortan penon por ne
rigardi in, sed balda malsato cedis al soifo. Lia buo estis glueca kaj
agusta. La zumsono kaj la senvaria blanka lumo okazigis ian svenan
senton, senton de vako en la kapo. Ofte li stariis ar la doloro en la
ostoj estis ne plu tolerebla, kaj poste residiis preska tuj, ar li estis tro
svensenta por esti certa ke li restos surpieda. iam, kiam liaj zikaj
sentoj estis iomete regataj, la terurio revenis. Kelkfoje, kun feblianta
espero, li pensis pri OBrien kaj la razklingo. Estis koncepteble ke la
razklingo eble alvenos kaite en liaj manaoj, se oni ja iam donos al li
manaojn. Ankora pli malklare li pensis pri Julia. Ie, nepre, i suferas
eble pli ol li. Eble i imomente kriegas pro doloro. Li pensis: Se mi
povus savi Julian per duobligo de mia propra sufero, u mi farus tion?
Jes, ja. Sed tio estis nur intelekta decido, farita ar li sciis ke li devus
fari in. Li ne sentis in. En i loko ne eblis senti ion ajn, escepte de
doloro kaj anticipo de doloro. Krome, u eblis, kiam oni efektive suferas
in, voli pro ia kialo ke la propra doloro plimultiu? Sed tiu demando
ankora estis nerespondebla.
La botoj denove alproksimiis. La pordo malfermiis. OBrien
envenis.
Winston ekstariis. La oko de la vido plene pelis el li ian
antazorgemon. La unuan fojon en multaj jaroj li forgesis la eeston de
la teleekrano.
Anka vin ili kaptis! li kriis.
Min li kaptis anta longe, diris OBrien, kun milda, preska
bedarema ironio. Li ankenpais. De malanta li venis larbrusta
gardisto, kun longa nigra bastono en la mano.
Vi konas lin, Winston, diris OBrien. Ne trompu vin. Vi ja sciis
vi iam sciis.
Jes, li komprenis nun, li ja iam sciis. Sed ne estis tempo por pensi
pri tio. Tute okupis lian vidon la bastono en la mano de la gardisto. i
175
povus fali ien ajn; sur la verton, sur la orelpinton, sur la supran parton
de la brako, sur la kubuton
La kubuton! Li estis falinta surgenuen, preska paralizite,
irkatenante la batitan kubuton per la alia mano. io estis eksplodinta
en avan lumon. Nekoncepteble, nekoncepteble ke unu bato povus
kazi tiom da doloro! La lumego malaperis kaj li povis vidi la aliajn du
malsupren rigardantajn al li. La gardisto ridadis pro lia tordiado. Unu
demando, klare, estis jam respondita. Neniam, pro iu ajn kialo, oni
povus deziri pliion de doloro. Pri doloro oni povas deziri nur unu
aferon: ke i esu. Nenio en la mondo estas tiel aa kiel zika doloro.
Kiam eestas doloro, ne ekzistas herooj, neniuj herooj, li pensis ripete
dum li baraktadis sur la planko, kroante senutile sian senpovigitan
maldekstran brakon.
Li kuis sur io, kio sentiis kiel kampada lito, escepte ke i estis pli
alta super la tero kaj ke li estis ligita iel, tiel ke li ne povas movii.
Lumo, kiu ajnis pli forta ol kutime, faladis sur lian vizaon. OBrien
staris e lia anko, malsupren rigardante intense al li. Alianke staris
viro en blanka mantelo, tenante hipoderman injektilon.
E kiam liaj okuloj estis malfermitaj, li nur iom post iom rekonis la
irkaaojn. Li havis senton ke li naas supren en i tiun ambro el tre
malsimila mondo, ia subakva mondo multe suba. Kiom longe li estis
sube, tie, li ne sciis. De la momento kiam ili arestis lin, li ne vidis
mallumon nek taglumon. Krome, liaj memoroj ne estis seninterrompaj.
Kelkajn fojojn lia konscio, e tia konscio kian oni havas dum dormo,
ekesis kaj rekomenciis post senenhava intervalo. Sed u la intervaloj
ampleksis tagojn a semajnojn a nur sekundojn, ne eblis scii.
Per tiu unua surkubuta bato la komaro komenciis. Poste li
konsciiis ke io tiam okazanta estis nur prepara rutina pridemandado,
kiun ricevas preska iuj kaptitoj. Pri granda nombro da krimoj
spionado, sabotado, k.s. iu konfesis tute rutine. La konfeso estis
formalao, kvanikam la torturo estis reala. Kiomfoje li estis batita, kiom
longe daris la batadoj, li ne povis memori. iam atakis lin samtempe
kvin a ses viroj en nigraj uniformoj. Kelkfoje per pugnoj, kelkfoje per
bastonoj, kelkfoje per talaj batiloj, kelkfoje per botoj. Diversfoje li
ruliadis sur la planko, senhonte kiel besto, korpe baraktante tien kaj
tien per senna, senespera peno eviti la piedbatojn, kaj simple invitante
pli kaj ankora pli da piedbatoj, en la ripojn, en la ventron, sur la
176
kubutojn, sur la tibiojn, en la ingvenon, en la testikojn, sur la oston baze
de la vertebraro. Kelkfoje tio daris tiom dare, ke ne kruele, e,
nepardoneble al li ajnis, ne ke la gardistoj plu batadas lin, sed ke li ne
povas devigi sin perdi la konscion. Kelkfoje lia kurao tiom forlasis lin
ke li komencis kriegi petante kompaton, e anta la komencio de la
batado, kiam nur vidi pugnon retiritan prepare por bato suis por
verigi el li konfesadon pri realaj kaj imagataj krimoj. Alifoje li
komencis kun rma decido konfesi nenion, kiam necesis perforte eligi
el li iun vorton inter suspiroj pro doloro, kaj kelkfoje li feble provis
kompromisi, kiam li diris al si: Mi ja konfesos, sed ankora ne. Mi
devos elteni is la doloro farios netolerebla. Tri piedbatojn pli, du
piedbatojn pli, post tio mi diros al ili kion ajn ili volas. Kelkfoje li estis
batita is li apena povis stari, poste etita kvaza sako da terpomoj sur
la tonan plankon de elo, lasita por refortii dum kelkaj horoj, kaj
poste reelprenita kaj rebatita. Anka okazis pli longaj periodoj da
refortiado. Li memoris ilin malklare, ar ili efe okazis dum dormo a
stuporo. Li memoris elon kun lito el ligna tabulo, ia breto etendianta
el la muro, kaj stana lavpelvo, kaj manoj konsistantaj el varmega supo
kaj pano, kaj kelkfoje kafo. Li memoris malafablan barbiron, kiu alvenis
por skrapi lian mentonon kaj tondi lian hararon; kaj profesiecajn,
sensimpatiajn virojn en blankaj manteloj, kiuj sentis lian korbatadon,
perfrapete provis liajn reeksojn, suprenpuis liajn palpebrojn, palpadis
lin per malglataj ngroj, serante rompitajn ostojn, kaj puis injektilojn
en lian brakon por dormigi lin.
La batadoj fariis malpli oftaj, kaj plejparte estiis minaco, hororo
al kiu li estus resendebla kiam ajn liaj respondoj ne kontentigus. Nun
liaj demandantoj ne estis nigre uniformitaj gangsteruloj, sed Partiaj
intelektuloj, nealtaj rondaj viroj kun rapidaj movioj kaj scintilantaj
okulvitroj, kiuj prilaboradis lin relajse dum periodoj darantaj li
konjektis, li ne povis esti certa po dek a dek du horojn. Tiuj aliaj
demandantoj certigis ke li spertas konstantan nefortan doloron, sed ili
ne apogis sin efe per doloro. Ili batis lian vizaon, tordis liajn orelojn,
tiris liajn harojn, devigis lin stari sur unu kruro, rifuzis permesi ke li
urinu, briligis fortegajn lumojn en lian vizaon is liaj okuloj larmis; sed
la celo de tio estis simple humiligi lin, kaj detrui lian kapablon
argumenti kaj rezonadi. Ilia vera armilo estis la senkompata
demandado, kiu daris, horon post horo, inside renversante lin, kae
kaptante lin, tordante ion kion li diris, kondamnante lin iupae pri
mensogoj kaj sinkontradiro, is li komencis plori, tiom pro honto
177
kiom pro nerva laco. Kelkfoje li ploris sesfoje dum unusola sesio.
Plejofte ili kriis riproegante lin, kaj minacis, je iu hezito, transdoni lin
denove al la gardistoj; sed kelkfoje ili subite anis sian melodion,
nomis lin kamarado, petegis lin nome de Engsoco kaj Granda Frato,
demandis al li maloje u e nun ne restas en li sua lojaleco al la
Partio por voli malfari la malbonon kiun li faris. Kiam liaj nervoj estis
itaj pro horoj da demandado, e tiu peto povis devigi lin ploraadi.
Fine la senesaj vooj rompis lin pli komplete ol la botoj kaj pugnoj de
la gardistoj. Lia sola deziro estis trovi kion ili volas ke li konfesu, kaj
rapide konfesi in, anta ol la tiranado rekomencios. Li konfesis esti
murdinta eminentajn Partianojn, distribuinta perdajn pametojn,
telinta publikajn monojn, vendinta militsekretojn, sabotinta
iumaniere. Li konfesis ke li estas spiono pagata de la Orientazia
registaro jam de 1968. Li konfesis ke li estas religikredanto,
kapitalismoadmiranto, seksperversulo. Li konfesis ke li murdis sian
edzinon, kvankam li sciis, kaj tutcerte liaj demandantoj sciis, ke lia
edzino ankora vivas. Li konfesis ke jam de jaroj li persone kontaktas
Golsteinon, kaj estas membro de subtera organizo kiu inkluzivas
preska iun homon kiun iam li konis. Estis pli facile konfesi ion kaj
impliki iujn. Krome, unusence tio estis tute vera. Estis vere ke li estas
malamiko de la Partio, kaj la la vidpunkto de la Partio, ekzistas nenia
diferenco inter penso kaj ago.
Anka ekzistis alispecaj memoroj. Ili elstaris en lia menso unuope,
kvaza bildoj irkaataj de nigreco.
Li estas en elo kiu estas a senluma a lumigata, ar li povas vidi
nenion escepte de paro da okuloj. Proksima estas ia instrumento, kiu
tiktakas malrapide kaj regule. La okuloj farias pli grandaj kaj pli lumaj.
Subite li osas el sia sidejo, plonas en la okulojn, kaj estas vorita.
Li estas ligita per rimenoj al seo kiun irkaas ciferplatoj, sub
brilegaj lumiloj. Viro en blanka mantelo legas la ciferplatojn. Adias la
marado de pezaj botoj elekstere. La pordo late malfermias. La
vaksvizaa ociro enmaras, sekvate de du gardistoj.
ambro 101, diris la ociro.
La viro en la blanka mantelo ne turnas sin. Li anka ne rigardas
Winstonon; li nur rigardis la ciferplatojn.
Li rulias lalonge de giganta koridoro, kilometron lara, plena de
178
glora, ora lumo, ridegante kaj elkriante konfesojn plejlatavoe. Li
konfesas ion, e la aferojn kiujn li estis sukcesinta kai dum la
torturado. Li rakontas la tutan historion de sia vivo al askultantaro kiu
jam konas in. Kun li estas la gardistoj, la aliaj demandantoj, la viroj en
blankaj manteloj, OBrien, Julia, S-ro Charrington, iuj ruliantaj kune
lalonge de la koridoro kaj ridegante. Ia terurao kiu estis kaota en la
estonteco iel estis transsaltita kaj ne okazis. io estas en ordo, ne plu
estas doloro, la lasta detalo de lia vivo estas enlumigita, komprenita,
pardonita.
Li komencis levii de la tabullito, duoncerte ke li adis la voon de
OBrien. Tra la tuta demandado, kvankam li neniam vidis lin, li sentis
ke OBrien estas apud lia kubuto, kvankam ne tuj videbla. OBrien estas
la direktanto de io. Li sendis la gardistojn kontra Winstonon, kaj
malebligis ke ili mortigu lin. Li decidis kiam Winston kriegu pro doloro,
kiam li rajtu ripozeti, kiam li estu manigata, kiam li dormu, kiam oni
pumpu la drogojn en lian brakon. Li faris la demandojn kaj proponis la
respondojn. Li estis la turmentanto, li estis la protektanto, li estis la
inkvizitoro, li estis la amiko. Kaj unufoje Winston ne povis memori
u dum perdroga dormo, u dum normala dormo, u e dum momento
da vekiteco voo murmuris en lian orelon: Ne vin enu, Winston,
mi gardas vin. Dum sep jaroj mi kontrolis vin. Nun venis la
turnopunkto. Mi savos vin. Mi perfektigos vin. Li ne certis u estis la
voo de OBrien; sed ja estis la sama voo kiu diris al li: Ni renkontios
en la loko kie ne estas mallumo, en tiu alia sono, anta sep jaroj.
Li ne memoris nion de la demandado. Estis periodo da nigreco,
kaj poste la elo, a ambro, en kiu li nun estis, iom post iom
materialiis irka li. Li estis preska plata sur sia dorso, nekapabla
movi sin. Lia korpo estis ligita e iu esenca punkto. E la dorso de lia
kapo estis tenita iel. OBrien rigardis lin serioze kaj iom maloje. Lia
vizao, vidate elsube, aspektis kruda kaj ita, kun pooj sub la okuloj
kaj lacolinioj de la nazo is la mentono. Li estis malpli juna ol Winston
estis supozinta; li estis eble kvardekok- a kvindekjaraa. Sub lia mano
estis ciferplato kun altilo sur la supro kaj ciferoj kuantaj irka la faco.
Mi diris al vi, diris OBrien, ke se ni rerenkontios, estos i tie.
Jes, diris Winston.
Tute sen averto, escepte de movieto de mano de OBrien, ondo da
doloro inundis lian korpon. Estis timegiga doloro, ar li ne povis vidi
kio okazas, kaj li sentis ke ia mortiga damao farias al li. Li ne sciis u
179
vere okazis, a u la efekto estis produktita perelektre; sed lia korpo
estis distordata, la artikoj estis malfacile distirataj. Kvankam la doloro
kazis viton sur lia frunto, la plej malbona parto estis la timo ke lia
dors-ostaro estas krevonta. Li kunmetis siajn dentojn kaj spiris forte tra
sia nazo, penante resti silenta kiel eble plej longe.
Vi timas, diris OBrien, rigardante lian vizaon, ke post plia
momento io rompios. Precipe vi timas ke rompios via dors-ostaro. Vi
havas vividan mensan bildon pri la disapartio de la vertebroj kaj la
eluado de la spina likvo. Tion vi pensas, u ne, Winston?
Winston ne respondis. OBrien ovis la altilon sur la ciferplato. La
ondo da doloro foriris preska tiel rapide kiel i estis veninta.
Tio estis kvardek, diris OBrien. Vi povas vidi ke la numeroj sur
i tiu plato atingas la centon. u vi bonvolos memori, dum nia tuta
konversacio, ke mi kapablas dolorigi vin je kiu ajn momento, kaj kiom
ajn mi decidos? Se vi mensogos al mi, a provos trompi min iel, a e
falos sub vian kutiman nivelon de inteligento, vi kriegos pro doloro, tuj.
u vi komprenas tion?
Jes, diris Winston.
La mieno de OBrien fariis malpli malafabla. Li reustigis siajn
okulvitrojn penseme, kaj pais tien-reen unu-du-foje. Kiam li parolis,
lia voo estis milda kaj pacienca. Li havis la mienon de kuracisto,
instruisto, e sacerdoto, fervora klarigi kaj persvadi, anstata puni.
Mi enas min pri vi, Winston, li diris, ar vi valoras la enon. Vi
scias tute bone kio misas en vi. Vi scias in jam de jaroj, kvankam vi
batalis kontra la scio. Vi estas mense malsana. Vi suferas pro difekta
memoro. Vi ne povas memori realajn eventojn, kaj vi persvadas vin ke
vi memoras aliajn eventojn kiuj tute ne okazis. Bonfortune, tio estas
kuracebla. Vi neniam kuracis vin mem, ar vi ne deziris. Necesis
malgranda peno, kiun vi rifuzis fari. E nun, mi bone konscias, vi
kroias al via malsano, miskredante in virto. Nun ni prenu
ekzemplon. Nunmomente, kontra kiu potenco militas Oceanio?
Kiam oni arestis min, Oceanio militadis kontra Orientazio.
Kontra Orientazio. Bone. Kaj Oceanio de iam militadas kontra
Orientazio, u ne?
Winston entiris sian spiron. Li malfermis sian buon, kaj poste ne
parolis. Li ne povis preni siajn okulojn for de la ciferplato. La veron,
Winston. La veron la vi. Diru al mi kion vi kredas memori.
Mi memoras ke is nur semajno anta ol mi estis arestita, ni tute
ne militadis kontra Orientazio. Ni estis aliancanoj kun ili. La milito
180
estis kontra Erazio. Tio estis darinta kvar jarojn. Anta tiam
OBrien silentigis lin, gestante per sia mano.
Plia ekzemplo, li diris. Anta pluraj jaroj, vi suferis pro vere grava
iluzio. Vi kredis ke tri viroj, tri iamaj Partianoj, nomitaj Jones,
Aaronson, kaj Rutherford, viroj ekzekutitaj pro perdo kaj sabotado
farinte plej plenan konfeson vi kredis ke ili ne kulpis pri la krimoj pri
kiuj ili estis akuzitaj. Vi kredis esti vidinta nemiskompreneblan
dokumentan ateston, kiu pruvis ke iliaj konfesoj estis falsaj. Estis certa
foto pri kiu vi haluciniis. Vi kredis esti reale teninta in en viaj manoj.
Estis foto iom simila al i tiu.
Oblonga slipo el urnalo aperis inter la ngroj de OBrien. Dum
eble kvin sekundoj i estis en angulo de la vidpovo de Winston. i estis
foto, kaj ne eblis dubi ian identecon. i estis la foto. i estis alia
ekzemplero de la foto pri Jones, Aaronson, kaj Rutherford e la Partia
kunveno en Novjorko, kiun li ance trovis anta dek unu jaroj kaj tuj
detruis. Dum nura momento i estis anta liaj okuloj, poste i estis ne
plu videbla. Sed li ja vidis in, nedubeble li vidis in! Li faris senesperan,
agoniigan penon liberigi la supran duonon de sia korpo. Estis neeble
movi sin e centimetron je iu ajn direkto. Dum la momento li e
forgesis la ciferplaton. Li nur volis denove teni la foton en siaj ngroj,
a almena vidi in.
i ekzistas! li kriis.
Ne, diris OBrien.
Li pais trans la ambron. Estis memortruo en la kontraa muro.
OBrien levis la kovrilon. Nevidate, la fragila paperslipo forkirliis sur la
uo de varma aero; i malaperis en ekamio. OBrien forturnis sin de
la muro.
Cindroj, li diris. E ne identigeblaj cindroj. Polvo. i ne ekzistas.
i neniam ekzistis.
Sed i jes ekzistis! i ja ekzistas. i ekzistas en la memoro. Mi
memoras in. Vi memoras in.
Mi ne memoras in, diris OBrien.
La koro de Winston malfortiis. Tio estas duoblapenso. Li sentis
mortigan senpovon. Se li estus certa ke OBrien mensogas, ne ajnus
grave. Sed estis tute eble ke OBrien vere forgesis la foton. Kaj se tiel, do
jam li forgesis ke li neis ian memorion, kaj forgesis ke li forgesis. Kiel
esti certa ke temis pru simpla trompo? Eble tiu lunatika misartikio de
la menso vere povas okazi: jen, tiu penso venkis lin.
OBrien rigardadis lin kontempleme. Pli ol antae, li mienis kiel
181
instruisto penanta labori kun misfarinta sed talenta infano.
Ekzistas Partia slogano pri rego je la estinteco, li diris. Deklamu
in, mi petas.
Kiu regas la estintecon, tiu regas la estontecon: kiu regas la
estantecon, tiu regas la estintecon, obee deklamis Winston.
Kiu regas la estantecon, tiu regas la estintecon, diris OBrien,
malrapide jesante per sia kapo, aprobe. u la via opinio, Winston, la
estinteco havas realan ekziston?
Denove la sento de senhelpeco descendis sur Winstonon. Liaj
okuloj rigardetis la ciferplaton. Li ne nur ne sciis u jes a ne estas
la respondo kiu savos lin kontra doloro; li e ne sciis kiun respondon li
kredas vera.
OBrien ridetis malforte. Vi ne estas metazikisto, Winston, li
diris. Anta i tiu momento, vi neniam pensis pri la signifo de ekzisto.
Mi esprimos la temon pli precize. u la estinteco ekzistas konkrete, en
la spaco? u loko estas ie ajn, mondo da solidaj objektoj, kie la estinteco
ankora okazas?
Ne.
Do kie ekzistas la estinteco, se i ja ekzistas?
En registroj. i estas skribita.
En registroj. Kaj ?
En la menso. En la homa memoro.
En la memoro. Bone, do. Ni, la Partio, regas iuj registrojn, kaj ni
regas iujn memorojn. Sekve ni regas la estintecon, u ne?
Sed kiel vi povas malebligi ke homoj memoras aferojn? kriis
Winston, denove dummomente forgesante la ciferplaton. i estas
ekster oni. Kiel vi povas regi la memoron? Vi ne regas mian memoron!
La mieno de OBrien refariis severa. Li metis sian manon sur la
ciferplaton.
Male, li diris, vi ne regas in. Tial vi estis portita i tien. Vi estas
i tie ar vi malsukcesis pri humileco, pri sinrego. Vi rifuzis submeti
vin, kaj sinsubmeto estas la prezo de malfrenezo. Vi preferis esti
lunatiko, minoritato konsistanta el unu persono. Nur la disciplinita
menso povas vidi la realon, Winston. Vi kredas ke la realo estas io
objektiva, ekstera, ekzistanta per si mem. Vi anka kredas ke la naturo
de la realo estas evidenta. Kiam vi iluzie kredas ke vi vidas ion, vi
supozas ke iu alia vidas la samon kiel vi. Sed mi diras al vi, Winston, ke
la realo ne estas ekstera. La realeco ekzistas en la homa menso, nenie
alie. Ne en la menso de individuo, kiu povas erari, kaj iukaze balda
182
pereas: nur en la menso de la Partio, kiu estas kolektiva kaj senmorta.
Kion ajn la Partio nomas vera, tio estas la vero. Estas neeble vidi la
realon escepte de per rigardo tra la okuloj de la Partio. Tiu estas la fakto
kiun vi devas relerni, Winston. i necesigas sindetruan agon, agon de la
volo. Vi devos humiligi vin, anta ol vi povos farii malfreneza.
Li pazis dum kelkaj momentoj, kvaza lasante siajn diritaojn
enradikii.
u vi memoras, li pludiris, skribi en via taglibro: La libero estas
la libero diri ke du plus du estas kvar?
Jes, diris Winston.
OBrien supren tenis sian maldekstran manon, kun ia dorso
direkte al Winston, kaj kun la dikngro kaita kaj la kvar aliaj ngroj
etenditaj.
Kiom da ngroj mi etendas, Winston?
Kvar.
Kaj se la Partio diras ke ne kvar, sed kvin tiuokaze, kiom?
Kvar.
La vorto niis per doloranhelo. La nadlo de la ciferplato atingis
kvindek kvin. La vito elveriis sur la tutan korpon de Winston. La
aero iriis en liajn pulmojn kaj reeliris per lataj emoj, kiujn li ne
povis esigi e per kunpremego de la dentoj. OBrien rigardadis lin, kun
la kvar ngroj ankora etenditaj. Li retiris la altilon. ifoje la doloro
nur iomete mildiis.
Kiom da ngroj, Winston?
Kvar.
La nadlo atingis sesdek.
Kiom da ngroj, Winston?
Kvar! Kvar! Kion alian mi povas diri? Kvar!
Evidente la nadlo denove plialtiis, sed li ne rigardis in. La peza
severa vizao kaj la kvar ngroj plenigis lian vidkampon. La ngroj
staris rekte anta liaj okuloj kvaza kolonoj, enormaj, neklaraj, kaj ajne
vibrantaj, sed nemiskompreneble kvar.
Kiom da ngroj, Winston?
Kvar! esigu, esigu! Kiel vi povas darigi? Kvar! Kvar!
Kiom da ngroj, Winston?
Kvin! Kvin! Kvin!
Ne, Winston, tio ne utilas. Vi mensogas. Vi ankora kredas ke
estas kvar. Kiom da ngroj, mi petas?
Kvar! Kvin! Kvar! Kiom ajn vi volas. Nur esigu, esigu la doloron!
183
Abrupte li sidis rekte, kun la brako de OBrien irka siaj ultroj. Li
eble senkonsciis dum kelkaj sekundoj. La ligiloj tenantaj lian korpon
estis iom malstriktigitaj. Li sentis grandan malvarmon, li tremadis
neregeble, liaj dentoj tremadis, la larmoj ruliis sur liaj vangoj. Dum
momento li krois sin al OBrien kvaza bebo, kurioze komfortigate de
la peza brako irka siaj ultroj. Li sentis ke OBrien estas lia
protektanto, ke la doloro estas io venanta elekstere, el iu alia fonto, kaj
ke OBrien estas lia savonto el i.
Vi malrapide lernas, Winston, diris OBrien milde.
Kiel mi povus ne? li larmadis. Kiel mi povas ne vidi kio estas
anta miaj okuloj? Du plus du estas kvar.
Kelkfoje, Winston. Kelkfoje estas kvin. Kelkfoje tri. Kelkfoje ili
estas iuj sumoj samtempe. Vi devas pli strebi. Ne estas facile,
malfrenezii.
Li kuigis Winstonon sur la liton. La ligio de liaj membroj
plistriktiis denove, sed la doloro estis fadinta, kaj la tremado esis,
lasante lin nur malforta kaj malvarma. OBrien gestis per sia kapo al la
viro en la blanka mantelo, kiu estis staranta senmove dum io. La viro
en la blanka mantelo klinis sin, kaj rigardis zorge en la okulojn de
Winston, palpis lian korbatadon, metis orelon sur lian bruston, frapetis
tie kaj tie, kaj post tio kapjesis al OBrien.
Denove, diris OBrien.
La doloro uis en la korpon de Winston. La nadlo nepre atingis
sepdek, sepdekkvin. Li tenis siajn okulojn fermitaj, ifoje. Li sciis ke la
ngroj restas, kaj ankora estas kvar. Gravis nur resti vivanta is la
paroksismo niis. Li esis rimarki u a ne li ploras. La doloro
replimildiis. Li malfermis siajn okulojn. OBrien estis retirinta la
altilon. Kiom da ngroj, Winston?
Kion vi volas: persvadi min ke vi vidas kvin, a efektive vidi ilin?
Efektive vidi ilin.
Denove, diris OBrien.
Eble la nadlo atingis okdek nadek. Winston povis ne intermite
memori kial la doloro okazas. Malanta liaj kunpremitaj palpebroj
arbaro da ngroj ajnis moviadi la ia danco, enirante kaj elirante,
malaperante unu malanta alia kaj reaperante. Li penis kalkuli ilin, li ne
povis memori la kialon. Li sciis nur ke estas neeble kalkuli ilin, kaj ke
tio iel estas pro la mistera identeco de kvin kaj kvar. La doloro refadis.
Kiam li malfermis siajn okulojn li trovis ke li ankora vidas la samon.
Nenombreblaj ngroj, kvaza moviantaj arboj, ankora uadas
184
ambadirekten, krucante kaj rekrucante. Li refermis siajn okulojn.
Kiom da ngroj mi etendas, Winston?
Mi ne scias. Mi ne scias. Vi mortigos min se vi refaros tion. Kvar,
kvin, ses tuthoneste mi ne scias.
Pli bone, diris OBrien.
Injektilo glate eniris la brakon de Winston. Preska sammomente
feliiga, kuraca varmo disvastiis tra lia tuta korpo. La doloro jam
duone forgesiis. Li malfermis siajn okulojn kaj suprenrigardis
dankeme al OBrien. Vidante la pezan, linikovritan vizaon, tiel
malbelan kaj tiel inteligentan, lia koro ajnis turni sin. Se li povus
movii, li etendus manon, kaj metus in sur brakon de OBrien. Li
neniam amis lin tiom profunde kiom imomente, kaj ne nur ar li
esigis la doloron. La malnova sento, ke efektive ne gravas u OBrien
estas amiko a malamiko, revenis. OBrien estas persono al kiu li povas
paroli. Eble oni ne tiom volas esti amata, kiom esti komprenata.
OBrien estis torturinta lin is la rando de frenezeco, kaj post nelonge,
certe, li sendos lin en la morton. Ne gravas. La ia senco kiu estas pli
profunda ol amikeco, ili estas intimuloj: t.e, kvankam la vortoj mem
eble neniam estos diritaj, estas loko kie ili povus renkontii kaj
konversacii. OBrien rigardis malsupren al li, kun esprimo kiu kredigis
ke la sama penso eble estas en lia propra menso. Kiam li parolis, estis
per facila, konversacia tono.
u vi scias kie vi estas, Winston? li diris.
Mi ne scias. Mi povas diveni. En la Ministrejo de la Amo.
u vi scias de kiom longe vi jam estas i tie?
Mi ne scias. Tagojn, semajnojn, monatojn mi kredas ke
monatojn.
Kaj kial, la via supozo, ni portas homojn al i tiu loko?
Por devigi ilin konfesi.
Ne, jen ne la kialo. Divenu denove.
Por puni ilin.
Ne! krietis OBrien. Lia voo estis aniinta eksterordinare, kaj
lia vizao subite fariis kaj severa kaj tre vigla. Ne! Ne nure por
ekstrakti vian konfeson, ne por puni vin. u mi diru al vi kial ni venigis
vin i tien? Por resanigi vin! Por malfrenezigi vin! u vi akceptas,
Winston, ke neniu persono kiun ni portas al i tiu loko iam foriras el
niaj manoj neresanigita? Ne interesas nin tiuj stultaj krimoj kiujn vi
faris. Ne interesas la Partion la ago mem: interesas nin nur la penso. Ni
ne nur simple detruas niajn malamikojn, ni anas ilin. u vi
185
komprenas kion mi celas diri per tio?
Li estis klininta sin super Winstonon. Lia vizao aspektis enorma,
pro sia proksimeco, kaj hide malbela, ar i estis vidata desube. Krome,
i estis plena de ia ekzalto, lunatika intenso. Denove la koro de Winston
retiriis. Se eble, li tirus sin pli profunden en la liton. Li certis ke
OBrien estas tordonta la ciferplaton pro simpla malbonvolo. Je tiu
momento, tamen, OBrien forturnis sin. Li pais unu-du paojn tien kaj
reen. Post tio li parolis plu, malpli intensege:
Unue, vi devas kompreni ke en i tiu loko ne okazas martirioj. Vi
legis pri la religiaj persekutoj dum la pasinteco. En la Mezepoko estis la
Inkvizicio. i askis. i celis nuligi herezadon, kaj niis eternigante
in. Pro iu herezulo kiun i bruligis e la tipo, miloj da aliaj ekaperis.
Kial tio okazis? ar la Inkvizicio mortigis siajn malamikojn malkae, kaj
mortigis ilin dum ili ankora ne pentis: efektive, i mortigis ilin ar ili
ne pentis. Homoj mortadis pro rifuzo forlasi siajn verajn kredojn.
Nature la gloro entute apartenis al la viktimo kaj la honto entute al la
Inkviziciisto kiu bruligis lin. Poste, en la dudeka jarcento, estis la
totalismistoj, tiel oni nomis ilin. Estis la Germanaj Nazioj kaj la Rusaj
Komunistoj. La Rusoj persekutis herezojn pli kruele ol la Inkvizicio. Kaj
ili imagis esti lernintaj per la eraroj de la pasinteco; ili sciis, almena, ke
oni nepre ne faru martirojn. Anta ol publike aperigi siajn viktimojn
anta tribunalo, ili intense entreprenis detrui ilian dignon. Ili trivis ilin
per torturado kaj soleco, is ili fariis malestimindaj timoplenaj auloj,
konfesante kion ajn oni metis en iliajn buojn, kovrante sin per riprooj,
akuzante kaj irmante sin unu malanta la alia, larmoplene petegante
kompaton. Tamen post nur kelkaj jaroj la samo reokazis. La mortintoj
fariis martiroj, kaj ilia malindeco estis forgesita. Denove, kial? Unue,
ar la konfesoj kiujn ili faris estis evidente truditaj kaj malveraj. Ni ne
faras tiajn erarojn. iuj konfesoj diritaj i tie estas veraj. Ni verigas ilin.
Kaj, plejgrave, ni ne permesas ke la mortintoj releviu kontra ni. Vi
devas esi imagi ke la posteuloj pravigos vin, Winston. La posteuloj
neniam ados pri vi. Vi estos levita tute senspure el la historia uo. Ni
faros el vi gason kaj veros vin en la stratosferon. Nenio el vi restos, nek
nomo en registro, nek memoro en vivanta cerbo. Vi estos nuligita en la
pasinteco same kiel en la estonteco. Vi estos neniam ekzistinta.
Do kial min torturi? pensis Winston, kun efemera amaro. OBrien
haltigis sian paadon, kvaza Winston voigis la penson. Lia granda
malbela vizao proksimiis, kun la okuloj iomete mallarigitaj.
Vi pensas, li diris, ke ar ni intencas tutplene detrui vin, tiel ke
186
nenio dirita a farita de vi e etete gravos ke tiukaze, kial ni donas al
ni la penon pridemandadi vin unue? Tion vi pensis, u ne?
Jes, diris Winston.
OBrien ridetis iom. Vi estas fuao en la desegno, Winston. Vi
estas makulo forvienda. u mi ne us diris al vi ke ni malsimilas al la
pasintecaj persekutantoj? Ne kontentigas nin negativa obeo, e ne kune
kun la plej humilega sindono. Kiam ne vi cedos al ni, devos esti pro via
libera volo. Ni ne detruas la herezulon ar li rezistas nin: dum li rezistas
nin, ni neniam povas detrui lin. Ni konvertas lin, ni kaptas la internon
de lia menso, ni re-formas lin. Ni elbruligas ian malbonon kaj ian
iluzion el li; ni venigas lin al nia anko, ne aspekte, sed tutvere, elkore
kaj elanime. Ni faras el li unu el ni, anta ol mortigi lin. Estas
netolereble por ni, ke erara penso ekzistas ie en la mondo, negrave
kiom sekrete kaj senpove. E en la momento de la morto ni ne povas
permesi ian devion. Dum la antikva epoko la herezulo maris al la tipo
ankora estante herezulo, proklamante sian herezon, era pro i. E la
viktimo de la Rusaj purigoj povis porti ribelemon lositan en sia kranio,
dum li maris lalonge de la koridoro atendante la kuglon. Sed ni
perfektigas la cerbon, anta ol detrui in. La ordono de la malnovaj
despotismoj estis Vi ne. La ordono de la totalismuloj estis Vi
devas Nia ordono estas Vi estas. Neniu portita de ni al i tiu loko
iam staras kontra ni. iu estas purige lavita. E tiuj tri mizeraj
perduloj kies senkulpecon vi iam kredis Jones, Aaronson, kaj
Rutherford nne ni rompis ilin. Mi mem partoprenis en ilia
pridemandado. Mi vidis ilin iom post iom rompii, larmi, humilii,
plori kaj ne, ne pro doloro nek timo, nur pro pento. Kiam ni niis
pri ili, ili estis nur la eloj de homoj. Nenio restis en ili, escepte de
malojo pro siaj agoj, kaj amo al Granda Frato. Estis kortue vidi kiom
ili amas lin. Ili petis esti rapide mortpataj, tiel ke ili povos morti dum
iliaj mensoj ankora estas puraj.
Lia voo fariis preska revema. La ekzaltio, la lunatika
entuziasmo, ankora estis en lia vizao. Li ne ajnigas, pensis Winston,
li ne estas hipokritulo, li kredas iun vorton kiun li diras. Kio plej
premis lin estis konscio pri la propra intelekta malsupereco. Li rigardis
la pezan, tamen gracian, formon paadi tien kaj reen, en kaj el la etendo
de lia vidpovo. OBrien estis ulo iumaniere pli granda ol li mem.
Neniun ideon li mem iam havis, a povus havi, kiun OBrien ne jam
anta longe konis, ekzamenis, kaj malakceptis. Lia menso ampleksas
anka la menson de Winston. Sed tiukaze kiel povas esti vere ke
187
OBrien estas freneza? Devas esti ke li mem, Winston, estas la
frenezulo. OBrien haltis, kaj malsupren rigardis al li. Lia voo estis
reseveriinta.
Ne imagu ke vi savos vin, Winston, negrave kiom plene vi cedos al
ni. Neniu kiu iam misvojis estas iam ajn akceptita. Kaj e se ni decidus
lasi vin vivi is la natura no de via vivo, tamen vi ankora neniam
eskapus de ni. Kio okazas al vi i tie estas poreterne. Komprenu tion
jam dekomence. Ni disfrakasos vin is punkto de kiu vi ne povos reveni.
Okazos al vi spertoj el kiuj vi ne povus reveni e se vi vivus mil jarojn.
Neniam denove vi kapablos havi ordinaran homan senton. io estos
morta en vi. Neniam denove vi kapablos ami, amiki, ui la vivon, a
ridi, a scivolemi, a kurai, a integri. Vi estos vaka. Ni premos vin is
malpleneco, kaj poste ni mem replenigos vin.
Li pazis, kaj gestis al la viro en la blanka mantelo. Winston
konsciis ke ia peza aparato estis puita en lokon malanta lia kapo.
OBrien sidiis apud la lito, tiel ke lia vizao estis preska samnivela kiel
tiu de Winston.
Tri mil, li diris, parolante trans la kapon de Winston al la viro en
la blanka mantelo.
Du molaj vatoj, kiuj sentiis iomete malsekaj, premis sin kontra la
tempiojn de Winston. Li tremis. Venos doloro, nova speco de doloro.
OBrien metis manon komfortige, preska ame, sur lian manon.
ifoje ne doloros, li diris. Tenu viajn okulojn ksitaj sur miaj.
Je tiu momento estis grandega eksplodo, a kio sentiis kiel
eksplodo, kvankam ne estis certe u estis bruo. Sendube estis blindiga
fulmlumo. Winston ne estis vundita, nur platigita. Kvankam li jam estis
kuanta sur sia dorso kiam la afero okazis, li kurioze sentis ke li estis
batita en tiun pozicion. Terura sendolora bato estis platiginta lin.
Anka io estis okazinta en lia menso. Dum liaj okuloj reakiris
fokusion, li memoris kiu li estas, kaj kie li estas, kaj rekonis la vizaon
rigardantan en lian; sed, ie, estis granda peco da vako, kvaza peco estis
prenita el lia cerbo.
Tio ne daros, diris OBrien. Rigardu miajn okulojn. Kontra kiu
lando Oceanio militas?
Winston pensis. Li sciis kion signifas Oceanio, kaj ke li mem estas
civitano de Oceanio. Li anka memoris Erazion kaj Orientazion; sed
kiu militas kontra kiu, tion li ne sciis. Efektive li ne estis konsciinta ke
okazas milito.
Mi ne memoras.
188
Oceanio militas kontra Orientazio. u vi memoras tion, nun?
Jes.
Oceano de iam militas kontra Orientazio. De la komenco de via
vivo, de la komenco de la Partio, de la komenco de la historio, la milito
daras senpaze, iam unusama milito. u vi memoras tion?
Jes.
Anta dek unu jaroj vi kreis legendon pri tri viroj kiuj estis
mortkondamnitaj pro perdo. Vi pretekstis ke vi vidis pecon da papero
kiu pruvis ke ili estis senkulpaj. Neniam tia paperpeco ekzistis. Vi
inventis in, kaj poste vi iom post iom kredis pri i. Vi memoras nun la
momenton mem kiam vi unue inventis in. u vi memoras tion?
Jes.
Mi us etendis la ngrojn de mia mano anta vi. Vi vidis kvin
ngrojn. u vi memoras tion?
Jes.
OBrien supren etendis la ngrojn de sia maldekstra mano, kun la
dikngro kaita.
Estas kvin ngroj tie. u vi vidas kvin ngrojn?
Jes.
Kaj li ja vidis ilin, dum efemera momento, anta ol la sceno en lia
menso aniis. Li vidis kvin ngrojn, kaj estis nenia misformio. Poste
io denove estis normala, kaj la malnova timo, la malamo, kaj la
konfuzo reamasiis en li. Sed estis momento li ne sciis kiom longa,
eble tridek-sekunda da lumoplena certeco, kiam iu nova sugesto de
OBrien plenigis eron da vako, kaj fariis absoluta vero, kaj kiam du
plus du povus esti tri tiel facile kiel kvin, se tio estus necesa. i fadis
jam anta ol OBrien faligis sian manon; sed kvankam li ne povis
revivigi in, li povis memori in, samkiel oni memoras vividan sperton
de iu periodo de onia vivo kiam oni estis, en la praktiko, malsama
persono.
Vi vidas nun, diris OBrien, ke efektive almena eblas.
Jes, diris Winston.
OBrien stariis kun mieno de kontento. Maldekstre de si Winston
vidis ke la viro en la blanka mantelo rompas ampolon kaj retiras la
puilon de injektilo. OBrien turnis sin al Winston ridetante. Preska
la sia malnova maniero, li reustigis siajn okulvitrojn sur sia nazo.
u vi memoras skribi en via taglibro, li diris, ke ne gravas u mi
estas amiko a malamiko, ar mi estas almena persono kiu komprenas
vin, kaj kun kiu vi povas paroli? Vi pravis. Min plezurigas paroli kun vi.
189
Via menso allogas min. i similas mian propran menson, escepte de ke
vi estas freneza. Anta ol ni nos la sesion, vi rajtas fari al mi kelkajn
demandojn, se vi deziras.
u kiun ajn demandon mi deziras?
Kiun ajn. Li vidis ke la okuloj de Winston rigardas la ciferplaton.
i estas malaltita. Kiu estas via unua demando?
Kion vi faris al Julia? diris Winston.
OBrien denove ridetis. i perdis vin, Winston. Tuje-senrezerve.
Mi malofte vidis iun transveni al ni tiom rapide. Vi apena rekonus in,
se vi vidus in iom da ia ribelemo, ia trompemo, ia malsaemo, ia
malprudeco io estas elruligita el i. i estis perfekta konverto,
lalibra kazo.
Vi torturis in?
OBrien lasis tiun demandon nerespondita. Sekvan demandon, li
diris.
u Granda Frato ekzistas?
Kompreneble li ekzistas. La Partio ekzistas. Granda Frato estas la
enkorpio de la Partio.
u li ekzistas sammaniere kiel mi ekzistas?
Vi ne ekzistas, diris OBrien.
Denove la sento pri senhelpeco atakis lin. Li sciis, a li povis imagi,
la argumentojn kiuj pruvas lian propran neekziston; sed ili estis
sensencao, ili estis nur vortludado. u la frazo Vi ne ekzistas ne en si
mem enhavas logikan absurdon? Sed kiel utilus diri tion? Lia menso
velkis dum li pensis pri la nerespondeblaj, frenezaj argumentoj per kiuj
OBrien nuligus lin.
Mi kredas ke mi ekzistas, li diris lace. Mi konscias pri mia propra
identeco. Mi naskiis kaj mi mortos. Mi havas brakojn kaj krurojn. Mi
okupas specifan punkton en la spaco. Neniu alia solida objekto povas
samtempe okupi la saman punkton. Tiusence, u Granda Frato
ekzistas?
Ne gravas. Li ekzistas.
u Granda Frato iam mortos?
Kompreneble ne. Kiel li povus morti? Sekvan demandon.
u la Frataro ekzistas?
Tion, Winston, vi neniam scios. Se ni decidus liberigi vin, kiam ni
estos nintaj pri vi, kaj se vi vivos is vi estos nadekjaraa, tamen vi
neniam trovus u la demando al tiu demando estas Jes a Ne. Dum via
tuta vivo i estos nesolvita enigmo en via menso.
190
Winston kuis silente. Lia brusto leviis kaj malleviis iom pli
rapide. Li ankora ne diris la demandon kiu la unua venis en lian
menson. Li devos diri in, tamen estis kvaza lia lango rifuzas diri in.
Vidiis spuro de amuzio en la vizao de OBrien. E liaj okulvitroj
ajnis enhavi brileton de ironio. Li scias, pensis Winston subite, li scias
kion mi demandos! Je tiu penso la vortoj ekovis sin el li:
Kio estas en ambro 101?
La esprimo sur la vizao de OBrien ne aniis. Li respondis seke:
Vi scias kio estas en ambro 101, Winston. iu scias kio estas en
ambro 101.
Li levis ngron signale al la viro en la blanka mantelo. Evidente la
sesio niis. Injektilo puiis en la brakon de Winston. Li preska tuj
profunde endormiis.
Estas tri etapoj en via reintegrio, diris OBrien. Lernado,
komprenado, kaj akcepto. Venis la tempo kiam vi devas eniri la duan
etapon.
Kiel iam, Winston kuadis surdorse. Sed lastatempe liaj ligiloj estis
malpli striktaj. Ili ankora ligis lin al la lito, sed li povis movi siajn
genuojn iomete, kaj li povis turni sian kapon ank-alanke, kaj levi
siajn brakojn de la kubuto. La ciferplato, anka, fariis malpli timiga. Li
povis eviti iajn dolorigojn, kiam li estis sue rapide lerta: efe OBrien
tiris la altilon nur kiam li montris stultecon. Kelkfoje ili pasigis tutan
sesion sen utiligo de la ciferplato. Li ne povis memori kiom da sesioj
okazis. La tuta procedo ajnis etendii dum longa, neklara periodo
eble semajnoj kaj la intervaloj inter la sesioj eble kelkfoje estis tagoj,
kelkfoje nur unu-du horoj.
Kuante tie, diris OBrien, vi ofte demandis al vi, vi e demandis
al mi kial la Ministrejo de Amo elspezas tiom da tempo kaj da penoj
pri vi. Kaj kiam vi estis libera, malklaris al vi esence la sama temo. Vi
povis kompreni la mekanismon de la Socio en kiu vi vivas, sed ne iajn
fundamentajn motivojn. u vi memoras skribi en via taglibro: Mi
komprenas la kielon: mi ne komprenas la kialon? Kiam vi pensis pri
kial, tiam vi dubis pri via propra malfrenezeco. Vi legis la libron, la
libron de Goldstein, a almena partojn de i. u i diris al vi ion, kion
vi ne jam sciis?
Vi legis in? diris Winston.
191
Mi verkis in. T.e., mi estas kunverkinto de i. Neniu libro estas
produktita de individuo, kiel vi scias.
u estas vera kion i diras?
La priskribo, jes. La programo kiun i proponas estis sensencao.
La sekreta akumulio de scio iom-post-ioma plivastio de
konsciio nne, proletara ribelo la renversio de la Partio. Vi
mem antavidis ke tion i diros. Tio estas nur sensencao. La proletoj
neniam ribelos, ne post milo da jaroj, nek post miliono. Ili ne povos. Mi
ne bezonas diri al vi la kialon: vi jam scias in. Se iam vi nutris revojn
pri violenta revolucio, vi devas forlasi ilin. Per neniu metodo estas la
Partio renversebla. La regado fare de la Partio estas por iam. Faru el
tio la komencopunkton de viaj pensoj.
Li pliproksimiis al la lito. Por iam! li ripetis. Kaj nun ni revenu
al la demando pri la kielo kaj la kialo. Vi sue bone komprenas kiel la
Partio darigas sian regpovon. Nun diru al mi: kial ni kroias al la
regpovo. Kiun motivon ni havas? Kial ni volas la regpovon? Jen, parolu,
li pludiris, dum Winston restis silenta.
Tamen Winston ne parolis is post unu-du momentoj. Laca sento
superis lin. La malforta, freneza brilo de entuziasmo estis reveninta al
la vizao de OBrien. Li antasciis kion diros OBrien. Ke la Partio ne
avidas regpovon por siaj propraj celoj, sed nur por la plejbono de la
plejmulto. Ke i avidas la regpovon ar homoj en amasoj estas fragilaj
senkurauloj, kiuj ne povas toleri la liberecon, nek povas fronti la
veron, ke necesas ke regu kaj sisteme trompu ilin aliaj personoj pli
fortaj ol ili mem. Ke la homaro devas elekti inter la libero kaj la felio,
kaj ke, por la granda plejmulto de la homaro, felio estas preferinda. Ke
la Partio estas la eterna gardanto de la febluloj, dediita sekto faranta
malbonon por ke ekzistu bono, oferanta sian propran felion por la
felio de aliaj. La terurao, pensis Winston, la terurao estas ke kiam
OBrien diros tion, li kredos in. Oni povas vidi tion en lia vizao.
OBrien scias ion. Miloble pli bone ol Winston, li scias kia vere estas la
mondo, en kia stato vivas la homamaso, kaj per kiuj mensogoj kaj
barbaraoj la Partio restigas ilin tie. Li komprenis ion, pesis ion, kaj
tute ne gravis al li: ion pravigas la na celo. Kion oni povas fari, pensis
Winston, kontra la lunatiko kiu estas pli inteligenta ol oni mem, kiu
juste askultas oniajn argumentojn, tamen persistas pri sia lunatikeco?
Vi regas nin por nia propra bono, li diris feble. Vi kredas ke la
homoj ne tagas por regi sin, kaj tial
Li ektremegis, kaj preska kriis. Subita doloro trairis lian korpon.
192
OBrien estis ovinta la altilon de la ciferplato al tridek kvin.
Tio estis stultao, Winston, stultao! li diris. Nepre vi scias ke tio
estas erara.
Li retiris la altilon, kaj pludiris:
Nun mi donos al vi la respondon al mia demando. i estas tio: La
Partio avidas la regpovon por sia propra proto. Nin ne interesas la
bono por aliuloj; nin interesas nure la potenco. Ne rio, nek lukso, nek
longa vivo, nek felio: nur potenco, pura potenco. Kion signifas pura
potenco, tion vi komprenos balda. Ni diferencas de iuj oligarkioj de la
pasinteco, ar ni scias kion ni faras. iuj aliaj, e tiuj kiuj similis al ni,
estis malkuraaj hipokrituloj. La Germanaj Nazioj kaj la Rusaj
Komunistoj estis tre proksimaj al ni, rilate al siaj metodoj, sed ili
neniam havis suan kuraon por rekoni siajn proprajn motivojn. Ili
pretendis, eble ili e kredis, ke ili alprenis la regpovon kontravole, kaj
por nur limigita periodo, ke tre balda estos paradizo, kie la homoj
estos liberaj kaj egalaj. Ni ne estas tiaj. Ni scias ke neniu kaptas la
regpovon intencante forlasi in. La potenco ne estas perilo, i estas
celo. Oni ne establas diktaturon por protekti revolucion; oni faras
revolucion por establi diktaturon. La celo de persekuto estas
persekutado. La celo de torturo estas torturado. La celo de potenco
estas potencado. u vi komprenas min nun?
Al Winston impresis, kiel al li impresis antae, la fakto ke en la
vizao de OBrien estas granda laco. Lia vizao estis forta kaj
karnoplena kaj brutala, i estis plena de inteligento, kaj ia sinreganta
pasio kiu sentigis al li senpovon; sed i estis tre laca. Estis pooj sub la
okuloj, la hato faletis de la vangostoj. OBrien klinis sin super li,
intence pliproksimigante la lacegan vizaon.
Vi pensas, li diris, ke mia vizao estas maljuna kaj laca. Vi pensas
ke kvankam mi paroladas pri potenco, tamen mi e ne kapablas
malebligi la disfalon de mia propra korpo. u vi ne povas kompreni,
Winston, ke la individuo estas nur elo? La febleco de la elo estas la
forto de la organismo. u vi mortas kiam vi tondas viajn ungojn?
Li forturnis sin de la lito, kaj rekomencis paadi tien kaj reen, kun
unu mano en la poo.
Ni estas la pastroj de la potenco, li diris. Dio estas la potenco.
Sed nuntempe potenco estas nur vorto, la via kompreno. Nun estas la
tempo kiam vi akiru ian komprenon pri la signifo de la potenco. Unue,
vi devas kompreni ke la potenco estas kolektiva. La individuo potencas
nur esante esti individuo. Vi konas la Partian sloganon: Libereco estas
193
Sklaveco. u vi ekpensis ke tio estas inversigebla? Sklaveco estas
libereco. Sola libera la homo estas iam venkata. Devas esti tiel,
ar iu homo nepre mortos, kaj tio estas la plej granda el iuj askoj.
Sed se li povas plene, tute submeti sin, se li povas eskapi el sia identeco,
se li povas mergi sin en la Partion tiel ke li estas la Partio, tiel li estas
tutpotenca kaj senmorta. Due, vi devas kompreni ke la potenco estas
potenco kiu regas homojn. La korpon, sed, plejefe, la menson. La
potenco reganta la materion la eksteran realon, la via nomado ne
gravas. Jam nia regado de la materio estas absoluta.
Dummomente Winston ignoris la ciferplaton. Li faris violentan
penon levi sin al sidpozicio, kaj nur sukcesis dolorege tordi sian korpo.
Sed kiel vi povas regi la materion? li ekkriis. Vi e ne regas la
klimaton nek la leon de gravitado. Kaj ekzistas malsanoj, doloro, la
morto
OBrien silentigis lin per mangesto. Ni regas la materion ar ni
regas la menson. La realo estas interne de la kranio. Vi lernos iom post
iom, Winston. Nenio maleblas por ni. Nevidebleco, supreniro kio
ajn. Mi povus ekosi super i tiu planko kvaza sapveziko, se mi
dezirus. Mi ne deziras, ar la Partio ne deziras tion. Vi devos formeti
tiujn deknajarcentajn ideojn pri la leoj de la Naturo. Ni faras la leojn
de la Naturo.
Sed ne! Vi e ne mastras i tiun planedon. Kion pri Erazio kaj
Orientazio? Vi ankora ne konkeris ilin.
Negrave. Ni konkeros ilin, kiam ni opinias tion bezona. Kaj se ne,
kiel gravus? Ni povas forigi ilin el la ekzisto. Oceanio estas la mondo.
Sed la mondo mem estas nur polvereto. La homo estas eta,
senhelpa! De kiom longe ekzistas la homo? Dum milionoj da jaroj la
tero ne estis loata.
Absurdao. La tero aas same kiom ni, ne pli. Kiel i povus ai pli?
Nenio ekzistas, escepte de per la homa konscio.
Sed la rokoj plenas de la ostoj de pereintaj bestoj mamutoj kaj
mastodonoj kaj enormaj reptilioj kiuj lois i tie longe anta ol ekaperis
la homo.
u iam vi vidis tiujn ostojn, Winston? Kompreneble ne.
Deknajarcentaj biologoj inventis ilin. Anta la homo estis nenio. Post
la homo, se la homo povus nii, estus nenio. Ekster la homo estas
nenio.
Sed la tuta universo estas ekster ni. Rigardu la stelojn! Kelkaj el ili
estas milionon da lumjaroj distancaj. Ili estas neatingeblaj de ni por
194
iam.
Kio estas la steloj? diris OBrien, indiferente. Ili estas fajreroj
kelkajn kilometrojn for. Ni povus atingi ilin se ni volus. A ni povus
estingi ilin. La tero estas la centro de la universo. La suno kaj la steloj
irkairas in.
Winston faris plian konvulsian movion. ifoje li diris nenion.
OBrien plu parolis, kvaza respondante parolitan kontradiron.
Por certaj celoj, kompreneble, tio ne veras. Kiam ni navigas la
oceanon, a kiam ni antadiras eklipson, por ni ofte estas utile supozi
ke la tero irkairas la sunon, kaj ke la steloj estas milionojn da milionoj
da kilometroj for. Sed kiel gravas? u vi supozas ke ni ne kapablas
produkti duoblan sistemon de astronomio? La steloj povas esti
proksimaj a malproksimaj, la nia bezono. u vi supozas ke niaj
matematikistoj ne kapablas tion? u vi forgesis duoblapenson?
Winston retiris sin sur la lito. Negrave kion li diris, la respondo
frakasis lin kvaza bastonego. Kaj tamen li sciis, li sciis, ke li pravas. La
kredo ke nenio ekzistas ekster onia menso nepre ekzistas ia metodo
pruvi tion falsa. i i ne estis jam anta longe pruvita falsa? E estis
nomo por i, nomo kiun li forgesis. Malforta rideto tordis la angulojn
de la buo de OBrien, dum li malsuprenrigardis lin.
Mi diris al vi, Winston, li diris, ke la metaziko ne estas via
fortao. La vorto kiun vi penas memori estas solipsismo. Sed vi eraras.
Nun ne estas solipsismo. Kolektiva solipsismo, eble. Sed tio estas io
malsimila: efektive, tute mala. io i estas ankvojo, li pludiris per alia
tono. La vera potenco, la potenco por kiu ni devas batali nokte kaj
tage, ne estas la potenco reganta objektojn, sed homojn. Li pazis, kaj
dummomente reprenis sian mienon de instruisto pridemandanta
talentan lernanton: Kiel unu viro evidentigas sian potencon super alia,
Winston?
Winston pensis. Suferigante lin, li diris.
Ekzakte. Suferigante lin. Obeo ne suas. Krom se li suferas, kiel
oni povas esti certa ke li obeas onian volon, kaj ne la propran? La
potenco ekzistas kiam oni altrudas doloron kaj humilion. La potenco
ekzistas kiam oni disiras homajn mensojn, kaj rekunmetas ilin en
novaj formoj kiujn oni mem elektas. u, do, vi komencas kompreni
kian mondon ni kreas? i estas la ekzakta malo de la stultaj hedonismaj
Utopioj kiujn imagis la malnovaj reformantoj. Mondo de timo kaj
perdo estas turmento, mondo de tretado kaj surtretado, mondo kiu
farias ne malpli sed pli senkompata dum i ranas sin. La progreso en
195
nia mondo estos progreso cele pli da doloro. La malnovaj civilizacioj
pretendis esti fonditaj sur amo a justo. Nia estas fondita sur malamo.
En nia mondo ne estos emocioj, escepte de timo, furiozo, triumfo, kaj
sinhumiligo. ion alian ni detruos, ion. Jam ni disrompas la
penskutimojn kiuj transvivis de anta la Revolucio. Ni tranis la ligojn
inter infano kaj gepatroj, kaj inter viro kaj viro, kaj inter viro kaj virino.
Neniu plu kuraas di edzinon, a infanon, a amikon. Sed en la
estonteco ne estos edzinoj, nek amikoj. Infanoj estos prenitaj for de siaj
patrinoj je la naskio, samkiel oni prenas ovojn de kokino. La
seksinstinkto estos nuligita. Naskado estos iujara formalao, simila al
la renovigo de porciumkarto. Ni abolos la orgasmon. Niaj nerologoj
prilaboras tion nun. Ne ekzistos lojalo, escepte de lojalo al la Partio. Ne
estos amo, escepte de la amo al Granda Frato. Ne estos rido, escepte de
la triumfrido pro venkita malamiko. Ne estos arto, nek literaturo, nek
scienco. Kiam ni estos ionpovaj, ni ne plu bezonos la sciencon. Ne
estos distingo inter belo kaj malbelo. Ne estos scivolemo, neniu uo pro
la procedo de la vivo. iuj konkurantaj plezuroj estos detruitaj. Sed
iam ne forgesu tion, Winston iam estos la ebriio pro potenco,
konstante pligrandianta, kaj konstante pli subtilianta. iam, je iu
momento, estos la venkoojo, la sento de surtretado sur senhelpa
malamiko. Se vi volas bildon pri la estonteco, imagu boton tretantan
sur homa vizao eterne.
Li pazis, kvaza supozante ke Winston parolos. Winston penis
retiri sin denove en la surfacon de la lito. Li povis diri nenion. Lia koro
ajnis glaciigita. OBrien parolis plu:
Kaj memoru ke estas por iam. La vizao iam trovios por esti
surtretata. La herezulo, la malamiko de la socio, iam trovios, por esti
denove venkata kaj humilgata ripete. io kion vi spertis, ekde kiam vi
venis en niajn manojn io tia daros, kaj e malplibonios. La
spionado, la perdoj, la arestoj, la torturoj, la ekzekutoj, la malaperoj
neniam esos. Estos mondo de teroro, kiel anka mondo de triumfo. Ju
pli potenca estos la Partio, des malpli tolerema i estos: ju pli malforta
la opozicio, des pli strikta la despotismo. Goldstein kaj liaj herezoj vivos
por iam. iutage, iumomente, ili estos venkataj, malestimataj,
mokataj, surkraataj, tamen ili iam plu vivos. Tiu dramo kiun mi ludis
kun vi dum sep jaroj estos reludata ripete, generacion post generacio,
iam pli subtile. iam ni havos la herezulon i tie, malkompatatan,
kriegantan pro doloro, disrompitan, malestimindan kaj ne tute
penoplenan, savitan kontra si mem, rampantan anta niaj piedoj
196
propravole. Tian mondon ni preparas, Winston. Mondon de venko post
venko, triumfo post triumfo post triumfo: senna premo, premo,
premo sur la nervo de potenco. Vi komencas, mi vidas, kompreni kia
estos tia mondo. Sed ne vi ne nur komprenos in. Vi akceptos in,
bonvenigos in, farios parto de i.
Winston reakiris sinregon sue por paroli. Vi ne povas! li diris
lace.
Kion signifas tiu komento, Winston?
Vi ne povus krei tian mondon, kian vi us priparolis. i estas revo.
i estas malebla.
Kial?
Estas maleble fondi civilizacion sur timo kaj malamo kaj kruelo. i
ne povus dari.
Kial ne?
i havus nenian viglon. i diserius. i mortigus sin.
Absurde. Vi supozas ke la malamo estas pli energionuza ol la amo.
Kial? Kaj se tiel estus, kiel gravus tio? Supozu ke ni decidos trivi nin pli
rapide. Supozu ke ni rapidigos la tempojn de la homa vivo, tiel ke oni
farios senila kiam tridekjaraa. Sed kiel gravus? u vi ne povas
kompreni ke la morto de individuo ne estas morto? La Partio estas
senmorta.
Kiel kutime, la voo estis batinta Winstonon is senpoveco. Krome
li timegis ke se li persiste disputos, OBrien denove turnos la
ciferplaton. Tamen, li ne povis resti silentanta. Feble, sen argumentoj,
kun nenia subteno escepte de sia nevortigebla terurio pro kion us
diris OBrien, li rekomencis ataki.
Mi ne scias ne gravas al mi. Iel vi askos. Io venkos vin. La vivo
venkos vin.
Ni regas la vivon, Winston, je iu nivelo. Vi imagas ke ekzistas io
nomata la homa naturo, kiu estos kolerigita de niaj agoj, kaj kiu batalos
kontra ni. Sed ni kreas la homan naturon. La homoj estas senlime
aneblaj. A eble vi reiris al via malnova ideo, ke la proletoj a la
sklavoj levios, kaj renversos nin. Elmensigu tion. Ili estas senhelpaj,
same kiel la bestoj. La homaro estas la Partio. La eksteruloj
malgravaj.
Ne gravas al mi. Fine ili venkos vin. Pli-malpli frue ili vidos vin tiaj,
kiaj vi vere estas, kaj tiam ili disiros vin.
u vi vidas ian ateston ke tio okazas? A ian kialon kiu kazus
tion?
197
Ne. Sed mi kredas. Mi scias ke vi askos. Ekzistas io en la
universo mi ne scias, iu spirito, iu principo, kiun vi neniam venkos.
u vi kredas je Dio, Winston?
Ne.
Do kio i estas, tiu principo kiu venkos nin?
Mi ne scias. La spirito de la Homo.
Kaj u vi opinias vin homo?
Jes.
Se vi estas homo, Winston, vi estas la lasta homo. Via speco
formortis; ni estas la heredintoj. u vi komprenas ke vi estas sola? Vi
estas ekster la historio, vi estas senekzista.
Lia mieno aniis, kaj li diris pli severe: Kaj u vi opinias vin
morale super ni, kun niaj mensogoj kaj nia kruelo?
Jes, mi opinias min supera.
OBrien ne parolis. Du aliaj vooj parolis. Post momento, Winston
rekonis ke unu el ili estas lia. i estis sonregistro de la konversacio kiun
li havis kun OBrien, tiunokte kiam li aniis en la Frataro. Li adis sin
promesi mensogi, teli, falsi, murdi, kuraigi droguzadon kaj
putinadon, disvastigi venerajn malsanojn, eti vitriolon en la vizaon de
infano. OBrien faris malgrandan senpaciencan geston, kvaza dirante
ke la pruvo estis apena farinda. Post tio li turnis altilon, kaj la vooj
haltis.
Stariu el tiu lito, li diris.
La ligiloj estis malligiintaj. Winston suriris la plankon, kaj stariis
nestabile.
Vi estas la lasta homo, diris OBrien. Vi estas la gardanto de la
homa spirito. Vi vidos vin kia vi estas. Demetu viajn vestojn.
Winston malligis la nureton kiu kuntenis lian kombineon. La
zipilo jam anta longe estis foririta el i. Li ne povis memori u iam
post sia arestio li deprenis iujn siajn vestojn samtempe. Sub la
kombineo lian korpon irkais malpuraaj avetaj ifonoj, apena
rekoneblaj kiel subvestoj. Puante ilin al la tero, li vidis ke estas trianka
spegulo e la ekstremo de la ambro. Li proksimiis al i, kaj ekhaltis.
Neintencita krio soniis el li.
Pluen, diris OBrien. Staru inter la ugiloj de la spegulo. Vi vidu
la ankaspekton anka.
Li estis haltinta ar li timiis. Klinita, grizkolora skeletao venas al
li. ia aspekto timigis, ne nur la fakto ke li sciis ke i estas li mem. Li
pais pli proksimen al la spegulo. La vizao de la ulao aspektis
198
antaenpuita, pro la klinita korpo. Senfelia, karcerula vizao kun
malglata frunto kiu supreniras por farii kalva kranisupre, malrekta
nazo, kaj batitaspektaj vangostoj, super kiuj aspektis ferocaj kaj
atentemaj la okuloj. La vangoj estis liniitaj, la buo aspektis entirita.
Certe i ja estis lia vizao, sed ajnis al li ke i aniis pli ol li interne
aniis. La emocioj kiujn i registris diferencis de tiuj kiujn li sentis. Li
fariis parte kalva. Je la unua momento li kredis ke li anka griziis, sed
nur lia kranihato estis griza. Escepte de liaj manoj kaj vizacirklo, lia
korpo estis tute griza pro malnova, enhatiinta malpuro. Tie kaj tie
sub la malpuro estis la ruaj cikatroj de vundoj, kaj proksime al la
maleolo la varika ulcero estis inamita amaso kun hatpecoj
deiriantaj. Sed vere timiga estis la marasmo de lia korpo. La
ripobarelo estis mallara kiel tiu de skeleto: la kruroj estis rumpintaj,
tiel ke la genuoj estis pli dikaj ol la femuroj. Li vidis nun kion celis
OBrien kiam li parolis pri lia ankaspekto. La kurbio de la spino estis
miriga. La maldikaj ultroj estis kliniintaj antaen tiel ke ili kavigis la
bruston, la malglata kolo aspektis duobligita pro la pezo de la kranio.
Divene, li dirus ke temas pri la korpo de sesdekjaraulo, kiu suferas pro
ia a malsano.
Vi kelkfoje pensis,diris OBrien, ke mia vizao la vizao de
membro de la Interna Partio aspektas maljuna kaj trivita. Kion vi
opinias pri via propra vizao?
Li kaptis ultron de Winston kaj ekturnis lin tiel ke li frontis lin.
Rigardu vian staton! li diris. Rigardu tiun malpuron sur via tuta
korpo. Rigardu la malpuraon inter viaj piedngroj. Rigardu tiun
nazan etenditan inamaon sur via kruro. u vi scias ke vi fetoras
kvaza kapro? Verajne vi e ne plu rimarkas tion. Rigardu vian
marasmon. u vi vidas? Mi povas kunmeti miajn dikngron kaj
montrongron irka vian bicepson. Mi povus rompi vian kolon kvaza
karoton. u vi scias ke vi seniis de dudek kvin kilogramoj, de kiam vi
estas en niaj manoj? E viaj haroj elfalas faske. Vidu! Li faris irgeston
je la kapo de Winston kaj deprenis fasketon da haroj. Kiom vi havis
kiam vi venis al ni? Malfermu vian buon. Restas na, dek, dek unu
dentoj. Kiom vi havis kiam vi venis al ni? Kaj la malmultaj restantaj
faladas el via kapo. Vidu!
Li prenis unu el la restantaj antadentoj de Winston inter siaj forta
dikntro kaj montrongro. Ekdoloro trairis la makzelon de Winston.
OBrien estis eltirinta la malrme ksitan denton per la radikoj. Li etis
in trans la elon.
199
Vi forputras, li diris; vi disfalas. Kio vi estas? Sako da malpuraoj.
Nun turnu vin, kaj denove rigardu en la spegulon. u vi vidas tion, kio
frontas vin? Tio estas la lasta homo. Se vi estas homo, tio estas la
homaro. Nun resurmetu viajn vestojn.
Winston komencis vesti sin per malrapidaj rigidaj movioj. is nun
li ajne ne rimarkis kiom maldika kaj malforta li estas. Nur unu penso
moviis en lia menso: ke evidente li estis en i tiu loko pli longe ol li
supozis. Subite, dum li metis la mizerajn ifonojn irka sin, sento de
kompato por lia ruinita korpo trairis lin. Anta ol li konsciis pri kion li
faras, li kolapsis sur malgrandan tabureton kiu staris apud la lito kaj
ekploris. Li konsciis pri sia malbelo, sia malgracio, fasko da ostoj en
malpuraaj subvestoj, sidanta plorante en la malmilda blanka lumo: sed
li ne povis deteni sin. OBrien metis manon sur lian ultron, preska
afable.
Tio ne daros por iam, li diris. Vi povas eskapi de i kiam ajn vi
deziras. io dependas de vi.
Vi faris tion, larmis Winston. Vi reduktis min al i tiu stato.
Ne, Winston, vi reduktis vin mem al i. Jen kion vi akceptis kiam
vi unue starigis vin kontra la Partion. io jam estis en tiu unua ago.
Nenio okazis kion vi ne antavidis.
Li pazis, poste pludiris:
Ni venkis vin, Winston. Ni disrompis vin. Vi vidis kia estas via
korpo. Via menso estas en sama stato. Mi ne kredas ke povas resti
multa ero en vi. Vi estas piedbatita kaj vipita kaj insultita, vi kriegadis
pro doloro, vi ruliadis sur la planko en viaj propraj sango kaj vomao.
Vi larme petegis kompaton, vi perdis iun kaj ion. u vi povas pensi
pri e unusola malerao kiu ne tras vin?
Winston esis plori, kvankam la larmoj ankora uadis el liaj
okuloj. Li suprenrigardis al OBrien.
Mi ne perdis Julian, li diris.
OBrien malsuprenrigardis lin penseme. Ne, li diris; ne; tio estas
tute vera. Vi ne perdis Julian.
La kurioza respekto al OBrien, kion ajne nenio povis detrui,
inundis la koron de Winston denove. Kiel inteligenta, li pensis, kiel
inteligenta! OBrien neniam malsukcesis kompreni kion oni diras al li.
iu alia sur la tero tuj respondus ke li ja perdis Julian. ar kion ili ne
sukcesis eltrudi el li per torturo? Li rakontis al ili ion kion li sciis pri i,
iaj kutimoj, ia karaktero, ia estinta vivo; li konfesis, is la plej trivialaj
detaloj, ion okazintan dum iliaj renkontioj, ion diritan de li al i kaj
200
de i al li, iliajn nigramerkatajn manojn, iliajn adultagojn, iliajn svagajn
komplotadojn kontra la Partio ion. Tamen, la la senco kiun li
intencis por tiu vorto, li ne perdis in. Li ne esis ami in; liaj sentoj pri
i restis senanaj. OBrien estis kompreninta lian intencon sen bezoni
klarigon.
Diru, li diris, kiom balda ili mortpafos min?
Eble post longe, diris OBrien. Vi estas malfacila kazo. Sed ne
senesperu. iu estas resanigita, pli-malpli frue. Fine ni mortpafos vin.
Li fartis multe pli bone. Li plidikiis kaj plifortiis iun tagon, se
estis prave paroli pri tagoj.
La blanka lumo kaj la zumanta sono restis samaj kiel antae, sed la
elo estis iomete pli komforta ol la aliaj en kiuj li estis. Estis kapkuseno
kaj matraco sur la lignotabula lito, kaj ili permesis ke li lavu sin iom ofte
en stana baseno. Ili e donis al li varman akvon per kiu li lavu sin. Ili
donis al li novajn subvestojn kaj novan kombineon. Ili miris lian
varikan ulceron per sendolorigao. Ili eltiris la restaojn de liaj dentoj kaj
donis al li novan falsdentaron.
Nepre pasis semajnoj a monatoj. Estus eble nun kontroli la
pasadon de la tempo, se lin interesus fari tion, ar oni manigis lin la
ajne regulaj intervaloj. Li ricevadis, la lia takso, tri manojn en iu
dudekkvarhora periodo; kelkfoje li svage demandis al si u li ricevas ilin
nokte a tage. La manaoj estis surprize bonaj, kun viando en iu tria
mano. Unufoje e estis paketo da cigaredoj. Li ne havis alumetojn, sed
la neniamparolanta gardisto, kiu alportis lian manaon, akceptis
amigi liajn cigaredojn. Kiam li unuafoje provis fumi, li vomis, sed li
persistis, kaj utiligis la paketon dum longa tempo, fumante duonan
cigaredon post iu mano.
Ili donis al li blankan skribtabuleton al kiu estis ligita ero de
krajono. Unue li ne utiligis in. E kiam li estis veka, li estis tute
senenergia. Ofte li kuadis inter unu mano kaj la sekva, preska
senmove, kelkfoje dormante, kelkfoje vekiante en svagajn revojn dum
kiuj estus tro energipostule malfermi la okulojn. Li delonge kutimiis
dormi dum forta lumo briladis sur lian vizaon. ajne ne gravis, escepte
de ke oniaj sonoj estas pli koheraj. Li multe sonadis dum tiu tuta
periodo, kaj iam la sonoj estis feliaj. Li estis en la Ora Lando, a li
sidis inter enormaj, gloraj, sunlumigataj ruinaoj, kun sia patrino, kun
201
Julia, kun OBrien farante nenion, nur sidante en la sunbrilo,
parolante pri pacaj temoj. La pensoj kiujn li havis vekiinte estis
plejparte pri liaj sonoj. Li ajne perdis la kapablon intelekti, nun post la
forigo de la stimula doloro. Li ne estis tedita, li ne deziris konversacii a
distrii. Nur esti sola, ne esti batata a pridemandata, havi suon por
mani, esti tutkorpe pura, estis plene kontentige.
Lagrade li komencis pasigi malpli da tempo per dormado, sed li
ankora ne sentis impulson foriri de la lito. Al li nur gravis kui
trankvile kaj senti la forton amasiantan en lia korpo. Li ngrumis sin
tie kaj tie, provante certii ke ne temas pri iluzio, ke liaj muskoloj
plirondias kaj lia hato plistriktias. Fine li pruvis al si sen ajna dubo
ke li plidikias; liaj femuroj nun estis palpeble pli dikaj ol liaj genuoj.
Post tio, unue senvole, li komencis ekzercadi sin regule. Post nelonge li
povis mari tri kilometrojn, mezuratajn per pakalkulado de la
dimensioj de la elo, kaj liaj klinitaj ultroj fariadis pli rektaj. Li provis
pli kompleksajn ekzercojn, kaj lin mirigis kaj hontigis trovi kion li ne
povas fari. Li ne povis iri pli rapide ol paado, li ne povis etendi sian
brakon kaj ankora teni sian tabureton, li ne povis stari sur unu kruro
sen fali. Li kariis sur siaj kalkanoj, kaj trovis ke kun agoniigaj doloroj
en la femuroj kaj suroj, li povas nure starii. Li kuis plata sur la ventro
kaj penis levi sian pezon per siaj manoj. Estis senesperige, li ne povis
levi sin e je unu centimetro. Sed post kelkaj pliaj tagoj kelkaj pliaj
manoj e tiu ago estis plenumita. Venis tempo kiam li povis fari in
sesfoje sinsekve. Li e komencis eri pri sia korpo, kaj intermite
konvinki sin ke lia vizao refarias normala. Nur kiam li hazarde metis
manon sur sian kalvan kranihaton, li memoris la liniitan ruiniintan
vizaon kiu rerigardis al li el la spegulo.
Lia menso pliaktiviis. Li sidiis sur la lignan liton, kun sia dorso
kontra la muro kaj la skribtabulo sur siaj genuoj, kaj intense dediis sin
al sinreedukado.
Li estis cedinta, konsentite. Efektive, kiel li nun komprenis, li estis
preta cedi longe anta ol li decidis fari tion. De la momento kiam li
unue estis en la Ministrejo de Amo kaj, jes, e dum tiuj minutoj kiam
li kaj Julia staris senhelpe dum la fera voo el la teleekrano ordonis al ili
kion fari li konsciiis pri la frivoleco, la senprofundeco de sia provo
kontrai la potencon de la Partio. Li sciis nun ke jam dum sep jaroj la
Penspolico observadis lin, kvaza skarabon sub lupeo. Neniu korpa ago,
neniu voigita vorto, ne estis nerimarkita de ili, neniu penstemo ne estis
deduktita de ili. E la blanketa polvero sur la kovrilo de lia taglibro estis
202
zorge remetita de ili. Ili ludis por li sonregistrojn, montris al li fotojn.
Kelkaj estis fotoj pri li kaj Julia. Jes, e Li ne plu povis kontrabatali la
partion. Krome, la Partio pravas. Devas esti tiel; kiel la senmorta,
kolektiva cerbo povus erari? La kiu ekstera normo eblas kontroli iajn
decidojn? Malfrenezeco estas statistika. Nur necesas lerni pensi kiel ili
pensas. Nur!
La krajono sentiis dika kaj malfacile manipulebla en liaj ngroj. Li
komencis skribi la pensojn uantajn en lian kapon. Li skribis unue per
grandaj mallertaj majuskloj:
LIBERECO ESTAS SKLAVECO
Poste, preska sen pazo, li sub tio skribis:
DU KAJ DU ESTAS KVIN
Sed post tio sentiis ia neceso halti. Lia menso, kvaza time
fortirante sin de io, ajne ke kapablis koncentri. Li sciis ke li scias kio
sekvas, sed dum momento li ne povis memori in. Kiam li ja memoris
in, nur estis per konscia rezonado pri kio i devas esti: i ne
memoriis proprage. Li skribis:
DIO ESTAS POTENCO.
Li akceptis ion. La estinteco estas anebla. la estinteco neniam
estis anita. Oceanio militas kontra Orientazio. Oceanio de iam
militas kontra Orientazio. Jones, Aaronson, kaj Rutherford kulpis pri
la krimoj pri kiuj oni akuzis ilin. Li neniam vidis la foton kiu malpruvis
ilian kulpon. i neniam ekzistis, li inventis in. Li memoris ke li
memoris la kontraon, sed tio estis falsaj memoroj, produktoj de
sintrompo. Kiel facile ja estas! Nur cedu, kaj io alia sekvas. Estis kiel
kiam oni naas kontra akvouo kiu retropuas onin, negrave kiom
forte oni baraktas, kaj subite oni decidas turni sin kaj iri kun la uo,
anstata kontrai in. Nenio alia aniis ol onia propra vidpunkto: la
antadestinao okazis iukaze. Li apena sciis kial li iam ribelis. io
estis facila, escepte de!
io povus esti vera. La tiel nomitaj leoj de la Naturo estas
absurdao. La leo de gravitado estas absurdao. Se mi dezirus,
OBrien estis dirinta, mi povus ekosi super i tiu planko kvaza
sapveziko. Winston trapensis tion. Se li kredas ke li osas super la
planko, kaj se mi samtempe kredas vidi lin fari tion, do tio okazas.
Subite, kvaza amaseto da submergita rompao eksupreniranta tra la
surfacon de la akvo, la penso trudis sin en lian menson: Ne vere
okazas. Ni imagas in. i estas halucinacio. Li subpuis la penson tuj.
La penseraro estis evidenta. i antasupozis ke ie, ekster oni mem,
203
ekzistas reala mondo kie okazas realaj eventoj. Sed kiel povus esti
tia mondo? Kian scion ni havas pri io ajn, escepte de per niaj propraj
mensoj? iuj eventoj okazas en la menso. Kio okazas en iuj mensoj,
tio vere okazas.
Li trovis neniun malfacilon foreti la penseraron, kaj lin tute ne
minacis danero cedi al i. Li konsciis, tamen, ke i devus neniam esti
enirinta lian menson. La menso devas ekblindii, kiam ajn danera
penso prezentas sin. La procedo devas esti atomata, instinkta.
Krimhalto, oni nomis tion en Novparolo.
Li komencis ekzercadi sin pri krimhaltado. Li prezentis al si
propoziciojn la Partio diras ke la mondo estas plata, la Partio diras
ke glacio pezas pli ol akvo kaj trejnis sin ne vidi, a ne kompreni, la
argumentojn kiuj kontradiras ilin. Ne estis facile. Necesis havi
grandajn povojn rezonadi kaj eltrovadi. La aritmetikajn problemojn
kazatajn de, ekzemple, tia deklaro kia du plus du estas kvin estis
preter lia intelekta kapablo. Anka estis necesa ia mensa atletikismo,
kapablo unu momenton fari la plej delikatan utiligon de la logiko kaj la
sekvan momenton esti nekonscia pri la plej krudaj logikaj eraroj.
Stulteco necesis tiom kiom inteligento, kaj estis egale malfacile
atingebla.
Tutdume, per unu parto de sia menso, li demandis al si kiombalda
ili mortpafos lin. io dependas de vi, OBrien estis dirinta; sed li sciis
ke per neniu konscia ago li povus plibaldaigi in. Eble okazos post dek
minutoj, a dek jaroj. Ili eble tenos lin sola en karcero dum jaroj, ili eble
sendos lin al gulago, ili eble liberigos lin provizore, tion ili kelkfoje
faras. Estis tute eble ke anta ol li estos mortpata, la tuta dramo de lia
arestio kaj pridemandiado reokazos. Sole certa estis tio ke la morton
neniam venas kiam atendite. La tradicio la neparolata tradicio: iel
oni scias in, kvankam oni neniam adas iun diri in estis ke ili
mortpafas onin de malantae; iam en la malantaon de la kapo, sen
averto, dum oni maras lalonge de koridoro de elo al elo.
Unu tagon sed unu tagon ne estis usta esprimo, ar egale
verajne okazus dum la noktomezo unu tagon li eniris strangan,
felioplenan revadon. Li maris lalonge de la koridoro, atendante la
kuglon. Li scias ke i venos post momento. io estis decidita, glatigita,
interkonsentita. Ne plu estis duboj, nek argumentoj, nek doloro, nek
timo. Lia korpo estis sana kaj forta. Li maris facile, kun ojo pro
moviado kaj kun la sento ke li maras en la sunlumo. Li ne plu estis en
la mallaraj blankaj koridoroj de la Ministrejo de Amo, li estis en la
204
enorma sunluma koridoro, kilometron lara, la kiu li ajnis mari en la
deliro okazigita de drogoj. Li estis en la Ora Lando, sekvante la
piedpadon trans la malnovan patejon elmanitan de kunikloj. Li povis
senti la mallongan resalteman gazonon sub siaj piedoj kaj la mildan
sunlumon sur sia vizao. e la rando de la kampo estis la ulmoj, viglete
movataj, kaj ie preter tie estis la rojo kie la leciskoj kuis en la verdaj
lagetoj sub la salikoj.
Subite li ektremegis kun hororoko. La vito ekveriis el lia dors-
ostaro. Li adis sin pervoe krii:
Julia! Julia! Julia, mia amata! Julia!
Dum momento lin tras fortega halucinacio pri ia eesto. i ajnis
ne nur esti kun li, sed en li. Estis kvaza i eniris la strukturon de lia
hato. Tiumomente li amis in multe pli ol iam kiam ili estis kunaj kaj
liberaj. Anka li sciis ke ie i ankora vivas, kaj bezonas ke li helpu in.
Li rekuiis sur la lito kaj penis trankviligi sin. Kion li faris? Kiom
da jaroj li aldonis al sia servutado per tiu momento da febleco?
Post unu momento plia li ados la maradon de botoj ekstere. Ili ne
permesos ke tia elkrio estu nepunita. Ili nepre scias nun, se ili ne jam
sciis, ke li rompis la konsenton kiun li faris kun ili. Li obeis la Partion,
sed li ankora malamis la Partion. En la malnovaj tagoj li kais herezan
menson malanta konforma aspekto. Nun li retroiris paon plian: en la
menso li cedis, sed li esperis gardi la internan koron integra. Li sciis ke
li malpravas, sed li preferis malpravi. Ili komprenos tion OBrien
komprenos in. io estis konfesita per tiu unusola stulta elkrio.
Li devos rekomenci de la komenco. Eble necesos jaroj. Li palpis
sian vizaon per mano, penante familiarigi al si la novan formon. Estis
profundaj sulketoj en la vangoj, la vangostoj sentiis akraj, la nazo
platigita. Krome, post kiam li lastafoje vidis sin per la spegulo, li ricevis
tute novan dentaron. Ne estis facile konservi senespriman mienon,
kiam oni ne scias kiel aspektas onia vizao. iukaze, nur regi la mienon
ne suas. La unuan fojon li perceptis ke se oni volas kai sekreton,
necesas anka kai in de si mem. Oni devas tutdume scii ke i estas en
la menso, sed is bezono oni devas neniam lasi in eliri en la konscion
en iu formo nomebla. De nun li devas ne nur pensi uste; li devas senti
uste; soni uste. Kaj tutdume li devas gardi sian malamon enlosita,
kvaza bulo da materialo kiu estas parto de li mem tamen ne konektita
al la cetero de li mem, ia cisto.
Unu tagon ili decidos pa lin. Ne eblas scii kiam tio okazos, sed
kelkajn sekundojn antae devos esti eble diveni. iam ili pafas de
205
malantae, dum oni maras lalonge de koridoro. Dek sekundoj
suos. En tia kvanto da tempo, la mondo interne de li povos
renversii. Kaj tiam subite, sen vorto dirita, sen pazo en la paado, sen
la anio de linio en lia vizao subite la kao malaperos kaj bang!
eksplodos la baterioj de lia malamo. Ili estos dispantaj lian cerbon
anta ol povi rehavigi in al si. La hereza penso estos nepunita,
nepentita, ekster ilia atingopovo, por iam. Ili estos pantaj truon en sia
propra protekto. Morti dum oni malamas ilin, jen libereco.
Li fermis siajn okulojn. Estis pli malfacile ol akcepti intelektan
disciplinon. Temis pri malvirtigi sin, damai sin. Li devos ploni en la
plej aan aon. Kio estas la plejpleje terura, naza afero? Li pensis pri
Granda Frato. La enorma vizao (ar li konstante vidis in sur aoj, li
iam pensis pri i kiel metron lara), kun siaj densa nigra liphararo kaj
okuloj kiuj sekvas vin tien kaj reen, ajnis osi propravole en lian
menson. Kion li vere sentis rilate al Granda Frato?
Sonis peza marado de botoj en la koridoro. La tala pordo brue
malfermiis. OBrien pais en la elon. Malanta li estis la vaksvizaa
ociro kaj la nigre uniformitaj gardistoj.
Stariu, diris OBrien. Venu i tien.
Winston staris kontra li. OBrien prenis la ultrojn de Winston
inter siaj fortaj manoj kaj rigardis lin intense. Vi havis pensojn pri
trompi min, li diris. Estis stulte. Staru pli rekte. Rigardu min en la
vizaon.
Li pazis, kaj darigis per pli milda tono:
Vi plibonias. Intelekte, vere malmulto malustas en vi. Nur
emocie vi malsukcesis progresi. Diru al mi, Winston kaj memoru, ne
mensogu: vi scias ke mi iam povas detekti mensogon diru al mi, kia
estas via vera sento rilate al Granda Frato?
Mi malamas lin.
Vi malamas lin. Bone. Do la tempo venis kiam vi devos fari la
lastan paon. Vi devos ami Grandan Fraton. Ne suas obei lin: vi devas
ami lin.
Li delasis Winstonon kun pueto direkte al la gardistoj.
ambro 101, li diris.
Je iu etapo de sia enkarcereco li sciis, a ajnis scii, kie li estas en
la senfenestra konstruao. Eble estis malgrandaj diferencoj en la
206
aerpremo. La eloj kie la gardistoj batadis lin estis sub la ternivelo. La
ambro kie OBrien pridemandadis lin estis alte, proksime al la
tegmento. i tiu loko estis multajn metrojn subtere, ne eblis pli
malsupren iri.
i estis pli granda ol la plejmultaj el la eloj en kiuj li antae estis.
Sed li apena rimarkis siajn irkaaojn. Li rimarkis nur ke jen du
malgrandaj tabloj rekte anta li, iu estis kovrita per verda drapo. Unu
estis nur unu-du metrojn for de li, la alia estis pli fora, proksima al la
pordo. Li estis ligita rekta en seo, tiel strikte ke li povis movi nenion,
e ne la kapon. Ia vato tenis lian kapon de malantae, devigante lin
rigardi rekte antaen.
Dum momento li estis sola; poste la pordo malfermiis kaj OBrien
envenis.
Iam vi demandis al mi, diris OBrien, kio estas en ambro 101.
Mi diris al vi ke vi jam scias la respondon. iu scias in. Kio estas en
ambro 101 estas la plej terura afero en la mondo.
La pordo denove malfermiis. Gardisto envenis, portante ion
konsistantan el drato, ian keston a korbon. Pro la pozicio kie staris
OBrien, Winston ne povis vidi kio la objekto estas.
La plej terura afero en la mondo, diris OBrien, varias de
individuo al individuo. i povas esti entombigo dum oni vivas, a
mortigo per fajro, a drono, a la puo de pika stango tra onin, a
kvindek alispecaj mortoj. Kelkfoje i estas io tute banala, e ne
mortiga.
Li moviis iomete anken, tiel ke Winston pli bone vidis la
objekton sur la tablo. i estis oblonga drata kao, kun tenilo sur sia
supro, per kiu oni povas porti in. Fiksita al ia antaao estis io
aspektanta kiel skermomasko, kun la konkava anko ekstere. Kvankam
i estis tri a kvar metrojn for de li, li povis vidi ke la kao estis dividita
en du fakojn, kaj ke estas ia besto en iu el ili. Ili estis ratoj.
Por vi, diris OBrien, la plej terura afero en la mondo estas ratoj.
Ia antatremo, timo pri li-ne-sciis-kio, trapasis Winstonon tuj,
kiam li unue ekvidis la kaon. Sed imomente la signifo de la
maskaspekta ligao anta i subite penetris lin. Liaj intestoj ajnis farii
akvo.
Vi ne povas fari tion! li kriis per alta fendita voo. Vi ne povus, vi
ne povus! Ne estas eble!
u vi memoras, diris OBrien, la panikan momenton kiu ofte
okazis en viaj sonoj. Estis muro da nigreco anta vi, kaj muanta sono
207
en viaj oreloj. Estis io terura alianke de la muro. Vi sciis ke vi scias kio
i estas, sed vi ne kurais treni in en la lumon. La ratoj estis tiuj, kiuj
estis alianke de la muro.
OBrien diris Winston, penante regi sian voon. Vi scias ke tio ne
necesas. Kion vi volas ke mi faru?
OBrien ne rekte respondis. Kiam li parolis, estis per la instruista
maniero kiun li kelkfoje afektis. Li rigardis penseme en la distancon,
kvaza parolante al askultantaro ie malanta la dorso de Winston.
Per si mem, li diris, la doloro ne iam suas. Ekzistas okazoj
kiam homo eltenos malgra doloro, e ismorte. Sed por iu persono
estas io netolerebla io nekontemplebla. Ne temas pri kurao kaj
malkurao. Se oni falas de altao, ne estas malkurae peni kapti
nuregon. Se oni venis el profunda akvo, ne estas malkurae plenigi la
pulmojn per aero. Tio estas nur instinkto, nedetruebla. Estas same pri
ratoj. Por vi, ili estas netolereblaj. Ili estas formo de premo kiun vi ne
povas toleri, e kvankam vi volas. Vi faros tion, kio estas postulata de
vi.
Sed kio i estas, kio i estas? Kiel mi povas fari in, se mi ne scias
kio i estas?
OBrien prenis la kaon kaj transportis in al la pli proksima tablo.
Li zorge metis in sur la kovrotukon. Winston povis adi la sangon
zumi en liaj oreloj. Li sentis kvaza li sidas en plena soleco. Li estas en
la mezo de granda malplena ebenao, plata dezerto inundata de
sunlumo, trans kiun venis al li iuj sonoj el imensaj distancoj. Tamen la
kao kun la ratoj estis apena du metrojn for de li. Ili estis enormaj
ratoj. Ili havis la aon kiam la muzelo de rato farias malakra kaj feroca,
kaj ia hararo bruna anstata griza.
La rato, diris OBrien, ankora parolante al sia nevidebla
askultantaro, kvankam ronulo, estas karnovora. Vi konscias pri tio.
Vi sendube adis pri tiaj eventoj, kiaj okazas en la malriaj kvartaloj de
i tiu urbo. En kelkaj stratoj virino ne adacas lasi sian bebon sola en la
domo por e kvin minutoj. La ratoj nepre atakus in. En tre mallonga
tempo ili manus is restus nur la ostoj. Ili anka atakas malsanajn a
mortantajn personojn. Ili montras mirindan inteligenton, per sia
rekono ke homo estas senhelpa.
Sonis krioj el la kao. Ili ajnis atingi Winstonon el tre fore. La ratoj
interbatalis; ili penis atingi unu la alian tra la apartiga muro. Li anka
adis profundan emon senesperan. Anka tio ajnis veni el ekster li.
OBrien prenis la kaon, kaj farante tion li premis ion en i. Adiis
208
akra klako. Winston kvazafreneze penegis liberigi sin de la seo. Estis
senespere; iu parto de li, e la kapo, estis tenata nemovebla. OBrien
pliproksimigis la kaon. i estis malpli ol unu metron for de la vizao
de Winston.
Mi premis la unuan levstangon, diris OBrien. Vi komprenas kia
i tiu kao estis konstruita. La masko kovros vian kapon, tiel ke ne estos
elirejo. Kiam mi premos la alian levstangon, la pordo de la kao glitos
supren. i malsategaj brutetoj elugos kvaza kugloj. u iam vi vidis
raton salti tra la aeron? Ili saltos sur vian vizaon kaj boros rekte en in.
Kelkfoje li atakas unue la okulojn. Kelkfoje ili boras tra la vangojn kaj
voras la langon.
La kao estis pli proksima; i fariis tre apuda. Winston adis
serion da akraj krioj, kiuj ajne okazis en la aero super lia kapo. Sed li
batalis furioze kontra sia paniko. Pensi, pensi, e kiam restas nur ono
da sekundo pensi, jen la sola espero. Subite la fetora moska odoro de
la brutoj tras lian nazon. Okazis violenta nazokonvulsio en li, kaj li
preska senkonsciiis. io nigriis. Dum momento li estis freneza
krieganta besto. Tamen li revenis el la nigro kroiante al ideo. Ekzistis
unu, nur unusola, metodo sin savi. Li devos meti alian homon, la
korpon de alia homo, inter sin kaj la ratojn.
La cirklo de la masko nun estis sue granda por malebligi ion
alian. La dratpordo estis duon da manlaroj for de lia vizao. La ratoj
sciis kio okazos, nun. Unu el ili saltadis supren kaj malsupren, la alia,
maljuna skvama avo el la kloakoj, stariis, kun sia palruaj manoj
kontra la bariloj, kaj feroce snus la aeron. Winston povis vidi la
lipharojn kaj la avajn dentojn. Denove la nigra paniko kaptis lin. Li
estis blinda, senhelpa, senmensa.
i estis kutima punmetodo en Imperia inio, diris OBrien,
didakte kiel iam.
La masko tuis lian vizaon. La drato ekfrotis lian vangon. Kaj
tiam ne, ne senzorgio, nur espero, eta fragmento da espero. Tro
malfrue, eble tro malfrue. Sed li subite komprenis ke en la tuta mondo
estas nur unu persono al kiu li povos transovi sian punon unu
korpo kiun li povos eti inter sin kaj la ratojn. Kaj li kriadis freneze, kaj
ripete.
Faru al Julia! Faru al Julia! Ne mi! Julia! Ne gravas kion vi faros al
i. Foriru ian vizaon, nudigu in is la ostoj. Ne min! Julian! Ne min!
Li faladis malantaen, en enormajn profundojn, for de la ratoj. Li
ankora estis ligita al la seo, sed li falis tra la plankon, tra la murojn de
209
la konstruao, tra la teron, tra la oceanojn, tra la atmosferon, en la
eksterteran spacon, en la profundojn inter la steloj iam foren, foren,
for de la ratoj. Li estis lumjarojn for, sed OBrien ankora staris apude.
Ankora li sentis la malvarman draton kontra sia vango. Sed tra la
nigro kiu irkaas lin li adis alian metalan klaketon, kaj sciis ke la
pordo de la kao estis fermiinta, ne plu estas aperta.
La Katanarbo estis preska malplena. Radio de sunlumo
transverse brilanta tra fenestro tras polvokovritajn tablosuprojn. Estis
la soleca dekkvina horo. Staneca muziko uetadis el la teleekranoj.
Winston sidis en sia kutima angulo, rigardante en malplenan
glason. Fojfoje li suprenrigardetis al vasta vizao, kiu okulumis lin de la
kontraa muro. GRANDA FRATO RIGARDAS VIN, diris la
subskribao. Nepetite, kelnero venis kaj plenigis lian glason per ino
por la Venko, elskuante en in kelkajn gutojn el alia botelo kiu havis
plumon tra la korko. Estis sakarino, gustigita per karioloj, specialao
de la kafejo.
Winston askultadis la teleekranon. Nuntempe nur muziko venadis
el i, sed estis eble ke iumomente estos speciala bulteno de la
Ministrejo de Paco. La informoj el la Afrika fronto estis ege
maltranviligaj. Fojfoje li maltrankviliadis pri i, dum la tuta tago.
Erazia armeo (Oceanio militas kontra Erazio: Oceanio de iam
militas kontra Erazio) movias suden terure rapide. La tagmeza
bulteno ne menciis specifan lokon, sed verajne jam la buo de la Kongo
estas batalkampo. Brazavilo kaj Leopoldvilo estas minacataj. Oni ne
bezonas rigardi mapon por vidi la signifon de tio. Ne nur temis pri
perdi Centran Afrikon: la unuan fojon en la tuta milito, la teritorio de
Oceanio mem estas minacata.
Violenta emocio, ne precize timo sed ia nedistinganta ekscitio,
ekamis en li, poste fadis. Li esis pensi pri la milito. Nuntempe li
neniam povis ksi sian menson al unu temo dum pli ol kelkaj
momentoj je unu fojo. Li prenis sian glason kaj plenglutis la enhavon.
Kiel iam, la ino tremigis lin, kaj e iomete vomemigis lin. La ao estas
aa. La karioloj kaj la sakarino, mem sue nazaj la sia propra
karaktero, ne povis maski la platan olean odoron; kaj plej malbone estis
ke la odoro de ino, kiu lois en li nokte kaj tage, estis neeviteble
kunmiksita en lia menso kun la odoro de tiuj
210
Li neniam nomis ilin, e en siaj pensoj, kaj laeble li neniam imagis
ilian aspekton. Ili estis io pri kio li duone konsciis, vebanta proksime al
lia vizao, odoro kroianta al lia nazo. Dum la ino leviis en li li
ruktis tra purpuraj lipoj. Li fariis pli dika post sia liberio, kaj li
reakiris sian malnovan koloron. Liaj trajtoj dikiis, la hato sur la nazo
kaj vangostoj estis krude rua, e la kalva kranio estis tro profunde
palrua. Kelnero, denove nepetite, alportis la aktabulon kaj la aktualan
eldonon de La Tempoj, kun pao faldita e la akproblemo. Poste,
vidante ke la glaso de Winston estas malplena, li alportis la botelon da
ino kaj replenigis in. Ne necesis mendi. Ili konis liajn kutimojn. La
aktabulo iam atendis lin, lia tablo en la angulo estis iam rezervita; e
kiam la kafejo estis plena, li havis tiun tablon nur por si mem, ar
neniu deziris trovii sidanta tro proksime al li. Li e neniam enis sin
pri kalkulado de siaj trinkaoj. Je neregulaj intervaloj ili prezentis al li
malpuran paperslipon, ka, la ili, estis la fakturo, sed li sentis ke iam
ili postulas maltro da mono de li. Ne gravus se estus inverse. Li iam
havis multan monon nuntempe. L i e havis laboron, sinekuron, pli
bone pagatan postenon ol estis lia antaa laboro.
La muziko el la teleekrano esis kaj voo komencis paroli. Winston
levis sian kapon por askulti. Tamen mankis bultenoj el la fronto.
Temis nur pri nelonga anonco de la Ministrejo de Abundo. Dum la
antaa jarkvarono, montriis ke la kvoto de botlaoj, en la Deka
Trijarplano, estis superplenumita je 98%.
Li ekzamenis la akproblemon, kaj aranis la ludgurojn. La
ludno estis kompleksa, en i estis paro da evaloj. Blanka ludu kaj
matu per du movoj. Winston suprenrigardis al la portreto de Granda
Frato. Blanka iam matas, li pensis kun ia nebula mistikismo. iam,
senescepte, tiel estas aranite. En neniu akproblemo ekde la komenco
de la mondo iam venkis Nigro. u tio ne simbolas la eternan, senvarian
triumfadon de la Bono super la Malbono? La giganta vizao rerigardis
al li, plena de trankvila potenco. Blanka iam matas.
La voo el la teleekrano pazis, kaj aldonis per alia kaj multe pli
solena tono: Vi estas avertita atendi gravan anoncon je la dek kvin
trideka. Dek kvin trideka. Temas pri plej gravegaj informoj. Atentu ne
maltra in. Dek kvin trideka! La metaleca muziko rekomenciis.
La koro de Winston rapidiis. Temas pri la bulteno el la fronto;
instinkto informis lin ke estos malagrablaj informoj. La tutan tagon,
dum nelongaj ekscitoplenaj momentoj, la penso pri plena malvenko en
Afriko eniris kaj eliris lian menson. Li preska vere vidis la Erazian
211
armeon svarmadi trans la neniam-rompitan limon kaj verii en la
pinton de Afriko kvaza kolumno da formikoj. Kial ne estis eble
irkaanki ilin iel? Skizo de la Okcidentafrika Bordo estis klare videbla
en lia menso. Li prenis la blankan evalon kaj movis in trans la
tabulon. Jen la usta pozicio. E dum li vidis la nigran hordon kuradi
suden, li vidis alian forton, mistere kunvenigitan, subite metitan
malanta ili, detranante iliajn komunikojn surterajn kaj marajn. Li
sentis ke volante tion li ekzistigas tiun alian forton. Sed necesis rapide
agi. Se ili povus regi la tutan Afrikon, se ili havus aerkampojn kaj
submaripajn bazojn e la Kabo, tio dividus Oceanion en du partojn.
Povus signi ion ajn: malvenkon, paneon, la redividion de la mondo,
la detruion de la Partio! Li forte enspiris. Eksterordinara miksao de
sentoj sed ne ekzakte miksao; pli uste, sinsekvaj tavoloj de sentoj,
kie ne eblas diri kiu tavolo estas plejsuba, baraktis interne de li.
La spasmo pasis. Li remetis la blankan evalon en ian pozicion,
sed dum la nuna momento li ne povis dedii sin al serioza studo pri la
akproblemo. Liaj pensoj denove vagis. Preska senkonscie li desegnis
per sia ngro en la polvo sur la tablo: 2+2=
Ili ne povas iri internen de vi, i estis dirinta. Sed ili ja povis iri
internen de vi. Kio okazas al vi i tie estas por iam, OBrien estis
dirinta. Tio estis veroplena parolo. De kelkaj aferoj, oniaj propaj agoj,
oni neniam povas resanii. Io estis mortigita en via brusto: elbruligita,
elkaterizita.
Li vidis in; li e parolis al i. Nenia danero estis en tio. Li sciis,
kvaza instinkte, ke ili nuntempe preska neniom interesias pri lia
agado. Li povus arani renkonti in duan fojon, se iu el ili volus.
Efektive, ili renkontiis nur hazarde. Estis en la Parko, dum aa,
mordanta tago en marto, kiam la tero estis kvaza fero, kaj la herbo
ajnis tute morta, kaj estis neniu burono ie ajn, escepte de kelkaj
krokusoj kiuj estis suprenpuintaj sin por esti dispartigitaj de la vento.
Li maradis rapide kun frostitaj manoj kaj larmantaj okuloj, kiam li
vidis in apena dek metrojn for. Li tuj rimarkis ke i estis aniinta,
iel neklare koncepteble. Ili preska pasis unu la alian sen indiko de
sinrekono, poste li turnis sin kaj sekvis in, ne tre fervore. Li sciis ke ne
estas danero, neniu interesios pri li. i ne parolis. i formaris oblikve
trans la herbon, kvaza penante perdi lin, poste ajnis rezigne akcepti
ke li estos apud i. Balda ili estis en aro da ifonaj senfoliaj arbustoj,
senutilaj a por kaejo a por protekto kontra la vento. Ili haltis. Estis
malvarmege. La vento sibladis tra la branetoj kaj mordis la hazardajn
212
malpuraspektajn krokusojn. Li metis brakon irka ian talion.
Ne estis teleekrano, sed sendube estis kaitaj mikrofonoj: krome, ili
estis videblaj. Ne gravis, nenio gravis. Ili povus kuii sur la tero kaj
amori, se ili dezirus. Lia karno frostiis pro hororo, kiam li pensis tion.
i tute ne respondis al la irkameto de lia brako; i e ne provis liberigi
sin. Li sciis nun kio estis aniinta en i. ia vizao estis pli palava,
kaj estis longa cikatro, parte kaita de ia hararo, trans iajn frunton kaj
tempion; sed tio ne estis la ano. Estis ke ia talio estis plidikiinta, kaj,
la surpriza maniero, plirigidiinta. Li memoris ke unufoje, post la
eksplodo de raketbombo, li helpis tiri kadavron el iuj ruinoj, kaj lin
mirigis ne nur la nekredebla pezo de la objekto, sed ia rigideco, kaj
kiom malfacile estis manipuli in, tio ajnigis in pli kiel tono ol kiel
karno. ia korpo sentiis tiel. Li ekpensis ke la teksturo de ia hato
estas tre malsimila al sia iama karaktero.
Li ne provis kisi in, nek ili parolis. Dum ili remaris trans la
herbon, i rigardis lin rekte la unuan fojon. Estis nur momenta
rigardeto, plena de malestimo kaj malato. Li demandis al si u temas
pri malato veninta nure el la pasinteco, a u in anka inspiris lia
puinta vizao kaj la akvo kiun la vento dare premis el liaj okuloj. Ili
sidiis sur du feraj seoj, ank-al-anke sed ne tro apude. Li vidis ke i
estas parolonta. i movis sian mallertan uon kelkajn centimetrojn, kaj
intence dispremis braneton. iaj piedoj aspektis plilariintaj, li
rimarkis.
Mi perdis vin, i diris nure.
Mi perdis vin, li diris.
Denove i rigardis lin malate.
Kelkfoje, i diris, ili minacas vin per io kion vi ne povas toleri, e
ne povas pripensi. Kaj post tio vi diras: Ne faru tion al mi, faru in al iu
alia, faru in al Tiu-tiu. Kaj eble vi pretekstas, poste, ke temis nur pri
truko kaj ke vi diris in nur por haltigi ilin kaj ke vi ne vere intencis
kion vi diris. Sed tio ne estas vera. Kiam i okazas al vi, vi ja intencas
vian diraon. Vi kredas ke ne ekzistas alia maniero savi vin, kaj vi plene
pretas savi vin tiel. Vi volas ke i okazu al la alia persono. Tute ne
gravetetas al vi kion li suferos. Nur gravas al vi vi mem.
Nur gravas al vi vi mem, li eis.
Kaj post tio, vi ne plu havas samajn sentojn pri la alia persono.
Ne, li diris, vi ne plu havas samajn sentojn.
ajne nenio pli estis dirinda. La vento platpuis iliajn maldikajn
kombineojn kontra iliajn korpojn. Preska tuj fariis tro embarase,
213
sidi tie silentante: krome, estis tro malvarmege por sidi senmove. i
diris ion pri tra subteran trajnon, kaj tariis por foriri.
Ni devos rerenkontii, li diris.
Jes, i diris, ni devos rerenkontii.
Li sekvis in kelkan distancon, necerte, duonan paon malanta i.
Ili ne interparolis denove. i ne vere provis forlasi lin, sed nur maris
sue rapide por neebligi ke li povos mari apud i. Li estis decidinta
akompani in is la subtera fervojo, sed subite tiu sekvado en la
malvarmego ajnis sencela kaj netolerebla. Lin superis deziro, ne tiom
deziro foriri de Julia, kiom reiri al la Katanarba Kafejo, kiu neniam
antae ajnis tiel alloga kiel imomente. Li havis nostalgian
vidmemoron pri sia tablo en la angulo, kun la urnalo kaj la aktabulo
kaj la iamuanta ino. Pleje, estos varme tie. La sekvan momenton, ne
tute senintence, li lasis sin esti apartigita for de i de malgranda grupo
da homoj. Li duonsincere provis reatingi in, poste malrapidigis sin,
turnis sin, kaj komencis iri kontraadirekten. Irinte kvindek metrojn, li
retrorigardis. La strato ne estis homplena, sed jam li ne povis distingi
in. Iu ajn el dekduo da rapidantaj guroj povus esti i. Eble ia
dikiinta, rigidiinta korpo ne plu estis rekonebla de malantae.
Kiam i okazas al vi, i estis dirinta, vi ja intencas vian diraon.
Li ja intencis in. Li ne nur diris in, li volis in. Li volis ke i, kaj ne
li, estu transdonita al la
Io aniis en la muziko uetanta el la teleekrano. Fendita, moka
noto, ava noto, estis en i. Kaj tiam eble ne vere okazis, eble nur
estis ke memoro ajnis adii voo kantis:
Sub la vasta katanarbo
Mi vendis vin, vi vendis min.
La larmoj abundiis en liaj okuloj. Pasanta kelnero rimarkis ke lia
glaso estas malplena, kaj revenis kun la botelo da ino.
Li prenis sian glason kaj snus in. La trinkao fariis ne malpli sed
pli aa je iu bupleno trinkata. Sed i jam fariis la medio en kiu li
naas. i estis lia vivo, lia morto, kaj lia revivio. ino stuporigis lin
iunokte, kaj ino revivigis lin iumatene. Kiam li vekiis, malofte anta
dek unu cent, kun gluiintaj palpebroj, kaj amsenta buo, kaj dorso kiu
sentiis kvaza rompita, estus neeble e starii el horizontala pozicio
sen la botelo kaj tetaso metitaj apud la liton dum la nokto. Tra la
tagmezaj horoj li sidis kun duonkonscia vizao, la botelo emane,
askultante la teleekranon. De la dekkvina is la fermotempo li estis
kvazameblo en la Kastanarba Kafejo. Ne gravis al iu ajn, nun, kion li
214
faras, neniu siblo vekis lin, neniu teleekrano admonis lin. Kelkfoje, eble
dufoje en la semajno, li iris al polvoplena, forgesitaspekta ocejo en la
Ministrejo de Vero kaj faris iom da laboro, nu, kion oni nomis laboro.
Li estis nomumita al subkomitato de subkomitato estiinta el unu el la
nenombreblaj komitatoj pritraktantaj trivialajn malfacilojn kiuj aperis
dum la kompilado de la Dekunua Eldono de la Novparola Vortaro. Ili
okupadis sin per produktado de io nomata Provizora Raporto, sed pri
kio ili raportas li neniam klare trovis. Iel temis pri la demando u meti
komojn anta parentezojn a post ilin. Estis kvar aliaj personoj en la
komitato, iu el ili similis al li. Iujn tagoj ili kunvenis kaj poste tuj
apartiis, malkae konfesante unu al alia ke efektive estas nenio
bezonanta prilaboron. Sed dum aliaj tagoj ili ekdediis sin al sia laboro
preska fervore, plezuroplene preteksegante skribi siajn notojn kaj
pretigi longajn memoraojn kiuj neniam estis nverkitaj kiam la
disputo pri kio ili supozeble disputas fariis eksterordinare kompleksa
kaj malkonkreta, kun subtila disputetado pri dinoj, enormaj ankvojoj,
kvereloj, e minacoj apelacii al pli alta atoritatulo. Kaj tiam, subite, la
vigleco malaperis el ili, kaj ili sidis irka la tablo, rigardante unu la
alian per estingitaj okuloj, kvaza fantomoj malaperantaj je la kokokrio.
La teleekrano silentis dum momento. Winston denove levis sian
kapon. La bulteno! Sed ne, ili nur anas la muzikon. Li vidis la mapon
de Afriko malanta siaj palpebroj. La moviado de la armeoj estis
diagramo: nigra sago iranta vertikale suden, kaj blanka sago horizontale
orienten, trans la voston de la unua. Kvaza por rekuraii li
suprenrigardis al la neperturbebla vizao en la portreto. i estis
koncepteble ke la dua sago e ne ekzistas?
Lia interesio denove febliis. Li trinkis plian buplenon da ino,
prenis la blankan evalon, kaj faris necertan movon. Mat! Sed evidente
tiu estis erara movo, ar, nevokite, memoro osis en lian menson. Li
vidis ambron lumigatan per kandelo, kun vasta blanke kovrita lito, kaj
sin mem, knabo na- a dekjaraa, sidanta sur la planko, skuante
kesteton da etkuboj, kaj ridante ekscitite.Lia patrino sidis kontra li kaj
anka ridis.
Sendube estis irka monaton anta ia malapero. i estis
momento de repacigo, kiam la konstanta malsato en lia ventro estis
forgesita kaj lia antaa amo al i efemere reviviis. Li bone memoris
tiun tagon, pluvoplenan, malsekan tagon kiam la akvo suben uadis sur
la fenestro, kaj la lumo en la domo estis tro malforta por ebligi legadon.
La tedio de la du infanoj, en la senluma, malvasta ambro, fariis
215
netolerebla. Winston plendadis kaj grumbladis, seneke postuladis
manaojn, irkavagis en la ambro, tirante ion el ia pozicio kaj
piedbatante la panelaon is la najbaroj bategis la murojn, kaj dume la
pli juna infano late ploris intermite. Fine lia patrino diris: Nu,
kondutu bone, kaj mi aetos ludilon por vi. Belan ludilon vi amos
in; kaj post tio i eliris en la pluvo, al malgranda eneralbutiko kiu
ankora estis sporade malferma, proksime, kaj revenis kun kartona
kesto en kiu estis la tabulludo Serpentoj kaj Eskaloj. Li ankora memoris
la odoron de la malseketa kartono. i estis mizera ludilo. La tabulo
estis rompita, kaj la etaj lignaj etkuboj estis tiel misizitaj, ke ili apena
kuis sur siaj ankoj. Winston rigardis la ludilon senplezure kaj
seninterese. Sed lia patrino amigis malgrandan kandelpecon, kaj ili
sidiis sur la planko por ludi. Balda li estis ege ekscitite, kaj kriadis
ridante, dum la pecetoj grimpis esperoplene la eskalojn, kaj poste
malgripis lalonge de la serpentoj, preska al la komencopunkto. Ili
ludis ok partiojn, iu venkis kvarfoje. Lia fratineto, tro juna por
kompreni pri kio temas la ludo, sidis apogate de kuseno, ridante ar la
aliaj ridas. Dum plena posttagmezo ili kune estis feliaj, kiel dum lia pli
frua infaneco.
Li forpuis la bildon el sia menso. i estis falsmemoro. Lin enis
falsmemoroj kelkfoje. Ili ne gravis, se nur oni scias ke ili estas falsaj.
Kelkaj aferoj vere okazis, aliaj ne okazis. Li returnis sin al la aktabulo
kaj denove prenis la blankan evalon. Preska sammomente i falis
brue sur la tabulon. Li eksaltetis kvaza pinglo estis enirinta lin.
Akra trumpetovoko traugis la aeron. La bulteno! Venko! iam
signis venkon trumpetovoko anta la informoj. Kvaza elektra borilo
kuris tra la kafejo. E la kelneroj eksaltetis kaj atentis.
La trumpetovoko liberigis enorman kvanton da bruo. Jam ekscitita
voo babiladis el la teleekrano, sed jam kiam i komenciis i preska
dronis sub huraaj krioj elekstere. La informoj estis trakurintaj la
stratojn kvaza magie. Li povis adi uste sue da kio eluis el la
teleekrano, por kompreni ke io estis okazinta kiel li antavidis; vasta
mariparo sekrete pretigis subitan baton malanta la malamiko, la
blanka sago rapidanta trans la voston de la Nigra. Fragmentoj de
triumfaj frazoj puis sin tra la bruon: Vasta strategia manovro
perfekta kunordigado absoluta forpelo duonmiliono da kaptitoj
kompleta senkuraigo rego super tuta Afriko alportanta la
militon al mezurebla distanco de la na venko plej granda venko en
la homa historio venko, venko, venko!
216
Sub la tablo la piedoj de Winston konvulsie moviis. Li ne estis
elirinta el sia seo, sed en lia menso li kuris, rapide kuris, li estas kun la
amasoj ekstere, surdigante sin per huraoj. Denove li rigardis la
portreton de Granda Frato. La koloso kiu superstaras la mondon! La
roko kontra kiun la hordoj de Azio etas sin vane! Li pensis ke anta
dek minutoj jes, nur dek minutoj ankora estis dubo en lia koro,
dum li demandis al si u la informoj el la fronto estos pri venko a
malvenko. A, pli ol Erazia armeo estis pereinta! Multo estis
aniinta en li, post tiu unua tago en la Ministrejo de Amo, sed la na,
nemalhavebla, resaniga ano ne okazis anta i tiu momento.
La voo el la teleekrano ankora elveradis sian rakonton pri
kaptitoj, rabaoj kaj buado, sed la kriado elekstera iomete fadis. La
kelneroj rekomencis labori. Unu el ili alproksimiis kun la botelo da
ino. Winston, sidante en felioplena revo, ne atentis dum lia glaso estis
plenigata. Li ne plu kuris nek hurais. Li estis denove en la Ministrejo de
Amo, io estis pardonita, lia animo estis blanka kiel la neo. Li estis en
la publika akuzitejo, konfesante ion, implikante iun. Li maris
lalonge de la blanke kahelita koridoro, kun sento de marado en
sunlumo, kaj armita gardisto estis malanta li. La longe esperita kuglo
eniris lian cerbon.
Li suprenrigardis al la enorma vizao. Kvardek jarojn li bezonis por
lerni kia rideto estas kaita sub la malhelaj lipharoj. Ho, kruela,
nenecesa miskompreno! Ho obstinulo, propropravole ekzilita for de la
amanta brusto! Du inodoraj larmoj uis la la ankoj de lia nazo. Sed
estas en ordo, io estas en ordo, la baraktado estas nita. Li estas
venkinta sin mem. Li amas Grandan Fraton.
217
APENDICO
La principoj de Novparolo
Novparolo estis la ociala lingvo de Oceanio, kaj estis pretigita por
plenumi la ideologiajn bezonojn de Engsoco, t.e. Angla Socialismo. En
la jaro 1984, ankora neniu uzis Novparolon kiel sian solan komuniko-
metodon, parole a skribe. La efartikoloj en La Tempoj estis verkitaj en
i, sed tio estis tour de force kiun povas fari nur specialisto. Oni
anticipis ke Novparolo estos ne anstatainta Oldparolon (kion ni
nomas la norma Angla) je proksimume la jaro 2050. Intertempe, i
konstante progresis, iuj Partianoj pli kaj poli emis uzi Novparolajn
vortojn kaj gramatikaojn en sia iutaga parolado. La versio uzata en
1984, kaj kompilita en la Naa kaj Deka Eldonoj de la Novparola
Vortaro, estis provizora, kaj enhavis multajn superuajn vortojn kaj
arkaikajn formojn, kiuj estos poste subpremitaj. Ni okupas nin pri la
na, perfektigita versio, kompilita en la Dekunua Eldono de la Vortaro.
La celo de Novparolo estis ne nur provizi esprimmetodon por la
mondkoncepto, kaj mensaj kutimoj, tagaj por la disiploj de Engsoco,
sed anka malebligi iun alian pensmetodon. Oni intencis ke post la
denitiva na adoptio de Novparolo, kaj la forgesio de Oldparolo,
hereza penso t.e., penso nekongrua kun la principoj de Engosoco
estos tutvere nepensebla, almena tiom, kion la penso dependas de
vortoj. ia vortaro estis tiel konstruita, ke i donis ekzaktan, kaj ofte tre
subtilan, esprimon por iu signifo kiun Partiano povus konvene voli
esprimi, kaj samtempe i malebligis iujn aliajn signifojn, kaj anka la
eblon atingi ilin per nerektaj metodoj. Tio estis efektivigita parte per la
inventado de novaj vortoj, sed efe per la eliminado de nedezirindaj
vortoj, kaj per forpreno de neortodoksaj signifoj de la ceteraj vortoj, kaj
laeble de iuj duarangaj signifoj entute. Kiel unu ekzemplo: la vorto
libera ankora ekzistis en Novparolo, sed i estis uzebla nur en tiaj
diraoj kia i tiu hundo estas libera de pedikoj a i tiu kampo estas
libera de herboj. i ne estis uzebla kun sia malnova senco politike
libera a intelekte libera, ar la politika kaj intelekta liberecoj ne plu
ekzistis, e kiel konceptoj, kaj tial estis neeviteble sennomaj. Tute
aparte de la subpremio de klare herezaj vortoj, reduktado de la vortaro
estis opiniata esti celo en si mem, kaj neniu ne nepre necesa vorto estis
permesata transvivi. Novparolo estis pretigita ne por plivastigi, sed por
malvastigi, la pensokampon, kaj tiu celo estis nerekte helpata per
minimumigo de la nombro da vortoj.
218
Novparolo estis fondita sur la Angla lingvo, kiel ni nun konas in,
kvankam multaj Novparolaj frazoj, e kiam ili ne enhavis nove kreitajn
vortojn, estus apena komprenataj de Anglalingva parolanto niatempa.
Novparolaj vortoj estis dividitaj en tri apartajn klasojn, konatajn kiel la
A-, B-, kaj C- vortojn. Estos pli simple diskuti iun klason aparte, sed la
gramatikaj propraoj de la lingvo estos diskutitaj en la sekcio dediita al
la A-vortoj, ar la samaj reguloj validis por iuj tri kategorioj.
La A-vortoj
La A-grupo de vortoj konsistis el la vortoj necesaj por la iutaga
vivo ekz. manado, trinkado, laborado, vestado, supreniro kaj
malsupreniro de tupoj, veturado, prizorgado de ardenoj, kuirado, k.s.
i tiu kategorio konsistis preska nur el vortoj kiujn ni jam posedas,
kiaj bati, kuri, hundo, arbo, sukero, domo, kampo sed kompare kun
la nuntempa Angla vortaro, ilia nombro estis malgrandega, kaj iliaj
signifoj estis multe pli rigide dinitaj. iuj ambiguoj kaj signifomodifoj
estis forprenitaj el ili. Laeble, Novparola vorto de i tiu klaso estis
simple stakata sono esprimanta unusolan klare komprenatan
koncepton. Estus tute neeble uzi la A-vortaron por literaturaj celoj, a
por politika a lozoa diskuto. i estis intencita nur por esprimi
simplajn celplenajn pensojn, kiuj kutime temas pri konkretaj objektoj
a zikaj agoj.
La gramatiko de Novparolo havis du elstarajn propraojn: La unua
el ili estis la preska plena interanebleco de la diversaj partoj de la
parolo. iu vorto en la lingvo (principe tio estis aplikebla e al tre
abstraktaj vortoj kiaj kvaza a kiam) estis uzebla a kiel verbo,
substantivo, adjektivo, a adverbo. Inter la verba kaj la substantiva
formoj, kiam ili havis komunan radikon, neniam estis vario, kaj tiu
regulo mem necesigis detrui multajn arkaikajn vortformojn
1
. La vorto
penso [Angle: thought], ekzemple, ne ekzistis en Novparolo. ian
lokon prenis pens [think], kiu servis kaj kiel substantivo kaj kiel verbo.
Neniu etimologia principo estis observata tiurilate: kelkfoje la origina
substantivo estis elektita, alifoje la verb. E kiam substantivo kaj verbo
kun parenca signifo ne estis etimologie konektitaj, unu a la alia el ili
1. ar en klasika Esperanto la principo adoptita de Novparolo estas kutima, estas
malfacile traduki i tiun sekcion. enerale, mi citas la nuntempajn Anglalingvajn
vortojn per kursivoj, kaj penas laeble doni la celatan sencon inter citosignoj .
Trad.
219
estis ofte subpremita. Ekzemple, ne estis vorto cut [tranI], ian
signifon sue esprimis la substantiv-verba knife [= tranil].
Adjektivoj estis formataj per la sukso -ful
1
aldonita al la substantiv-
verbo, kaj adverboj per la aldono de -wise. Tiel, ekzemple, speedful
signis rapida kaj speedwise signis rapide. Certaj el niaj nuntempaj
adjektivaj, kiaj good [bona], strong [forta], big [granda], black
[nigra], soft [mola] estis konservataj, sed ilia nombro estis tre
malgranda. Oni havis malmultan bezonon uzi ilin, ar preska iu
adjektiva signifo estis akirebla per aldono de -ful al substantiv-verbo.
Neniu el la nun ekzistantaj adverboj estis konservata, escepte de tre
malmultaj kiuj jam nias per -wise
2
: la nao -wise estis senvaria. La
vorto well [bone], ekzemple, estis anstataigata per goodwise.
Aldone, iu vorto anka i tio estis principe aplikebla al iu vorto
en la lingvo estis negativebla per aldono de la akso un- [mal-], a
estis plifortigebla per la akso plus [pli] a, por ankora pli da
emfazo, duobleplus [duoble pli t.e. -eg-]. Tiel, ekzemple, uncold
signis varma [cold = malvarma], kaj pluscold kaj doublepluscold
signis, respektive, tre malvarma kaj malvarmega. Anka eblis, kiel
en la nuntempa Angla, modi la signifon de preska iu vorto per
prepoziciaj aksoj kiaj anti- [kontra-], post- [post-], up- [supra/e-
], down- [malsupra/e-], ktp. Per tiaj metodoj troviis eble enorme
malgrandigi la vortaron. Havante, ekzemple, la vorton good [bona], ne
necesis vorto kia bad [mava], ar la bezonata signifo estis egale
bone efektive, plibone esprimita per ungood [malbona]. Nur
necesis, rilate al iu kazo kiam du vortoj formas naturan paron da
kontraoj, decidi kiun el ili subpremi. Dark [obskuro], ekzemple, estas
anstataigebla per unlight [mallumo], a light [lumo] per undark
[malobskuro], la onia prefero.
La dua distinga signo de Novparola gramatiko estis ia reguleco.
Kun kelkaj esceptoj isube menciotaj, iuj eksioj observis unu
regularon. Tiel, en iuj verboj la preterito kaj la pasinta participo estis
samaj kaj niis per -ed [-is/ita]. La preterito de steal [stelas] estis
stealed [telis/telita], la preterito de think [pensas] estis thinked
[pensis/pensita], ktp tra la lingvo; iuj formoj kiaj swam [nais/
1. Ofte uzata en la nuna Angla lingvo por esprimi (em)a, ekz. thoughtful =
pensema. Trad.
2. Ofte uzata en la iutaga Angla lingvo nuntempa, por formi adverbojn. Ekzemple,
thoughtwise = rilate al pensado. Trad.
220
naita], gave, brought, spoke, taken
1
, estis abolitaj. iuj pluraloj estis
farataj per aldono de -s a -es labezone
2
. La pluraloj de man [viro],
ox [okso], life
3
[vivo] estis mans, oxes, lifes
4
. Komparo de adjektivoj
estis senvarie farata per aldono de -er, -est, (good, gooder, goodest
5
,
neregulaj formoj kaj la more/most-formoj estis malpermesataj.
La solaj klasoj de vortoj kiuj ankora estis permesataj inektii
neregule estis la pronomoj, la korelativoj
6
, la demonstraj adjektivoj, kaj
la helpverboj. iuj i sekvis sian antikvan uzadon, escepte ke whom
7
estis forlasita kiel nenecesa, kaj la shall, should [arkaikaj futur- kaj
koncicional-formantaj vortoj] verbformoj estis forlasitaj, kaj iujn iliajn
uziojn anstatais will kaj would
8
. Anka estis certaj neregulaoj en la
vortformado, kiuj aperis pro la bezono rapide kaj facile paroli. Vorto
malfacile prononcebla, a facile misadata estis opiniata, pro tio, esti
malbona vorto: kelkfoje, tial, por efonio, ekstraj vortoj estis enmetitaj
en vorton a arkaika formo estis konservata. Sed tiu bezono sentiis
plejparte rilate al la B-vortoj. Kial oni opiniis prononcfacilecon tiom
grava estos klarigite poste en i tiu eseo.
La B-Vortoj
La B-grupo de vortoj konsistis el vortoj kiuj estis intence
konstruitaj por politikaj celoj: vortoj, t.e., kiuj ne nur iam havis
politikan rilaton, sed estis intencitaj trudi dezirindan mensan staton al
la persono uzanta ilin. Sen plena kompreno de la principoj de Angsoco,
1. Neregulaj formoj de la verboj swim [nai], give [doni], speak [paroli], take [preni].
Trad.
2. -s estas kutime uzata por pluraligi singularon kiu nias per vokalo, kaj -es singularon
kiu nias per konsonanto, kun multaj esceptoj. Trad.
3. viro/homo, okso, vivo Trad.
4. En la norma Angla lingvo: men, oxen, lives Trad.
5. Bona, pli bona, plej bona, kiuj en la Angla lingvo havas tre neregulan formon: good,
better, best; multaj adjektivoj en la norma Angla lingvo ne permesas la kutimajn -er,
kaj -est kaj postulas la uzon de helpa vorto: more (pli), most (plej). Trad.
6. e relatives: klaso de vortoj kiuj enerale, sed ne tute, sekvas skemon similan al tiu
de la Esperantaj korelativoj.
7. kiun, estas plejofte anstataigata per senkaza uzo de la vorto who (kiu) en la
konversacia norma Angla.
8. -os kaj -us enerale. La verbformoj kun shall kaj should plejparte estas arkaikaj en
la Norma Angla, almena en neformala uzado.
221
estis malfacile uzi tiujn vortojn korekte. Kelkfoje ili estis tradukeblaj en
Oldparolon, a e per vortoj prenitaj el la A-vortgrupo, sed kutime tio
necesigis longan parafrazon kaj iam sekvigis la perdon de certaj
supertonoj. La B-vortoj estis ia verba stenograo, ofte pakanta grandajn
idekompleksojn en malmultajn silabojn, kaj samtempe pli precize kaj
forta ol kutima lingvao.
La B-vortoj estis senesecepte kunmetitaj vortoj.
Ili konsistis el du a pli da vortoj, a vortopartoj, kunksitaj en
facile prononcata formo. La rezulta kunao estis iam substantiv-verbo,
kaj inektata la la kutimaj reguloj. Ekzemple: la vorto goodthink
1
,
signifanta, tre proksimume, ortodoksio, a, se oni deziris rigardi in
kiel verbon, pensi ortodokse. La inektoj estis: substantiv-verbo,
goodthink; preterito kaj pasiva participo: goodthinked; aktiva participo,
goodthinking; adjektivo, goodthinkful; adverbo, goodthinkwise; verba
substantivo, goodthinker.
La B-vortoj ne estis konstruitaj la iu etimologia plano. La vortoj el
kiuj ili konsistis povus esti iujn ajn parolpartoj, kaj estis ordigeblaj kiel
ajn, kaj distorditaj la kiu ajn metodo, kiu faris ilin facile prononceblaj
dum ankora la derivio restis klara. En la vorto crimethink
(pensokrimo), ekzemple, la pens estis en la dua loko; kvankam en
thinkpol (penspolico) i estis en la dua loko, kaj en i tiu vorto la vorto
police [polico] perdis sian duan silabon. Pro la granda malfacileco
atingi efonion, neregulaj formoj estis pli oftaj en la B-vortgrupo ol en
la A-vortgrupo. Ekzemple, la adjektivaj formoj de Minitrue, Minipax,
kaj Miniluv [Minivero, Minipaco, Miniamo] estis, respektive,
Minitruthful, Minipeaceful, kaj Minilovely, simple ar trueful, paxful, kaj
loveful estis iomete nefacile prononcataj. Principe, tamen, iuj B-vortoj
povis inektii, kaj ili iuj inektiis precize sammaniere.
Kelkaj el la B-vortoj havis tre subtiligitajn signifojn, apena
komprenatajn de persono kiu ne mastris la tutan lingvon. Konsideru,
kiel ekzemplon, tipan frazon el la frontartikolo de e Times kia
Oldthinkers unbellyfeel Ingsoc.
2
La plej mallonga traduko de tio, farebla
en Oldparolo, estus: ose whose ideas were formed before the Revolution
cannot have a full emotional understanding of the principles of English
Socialism [tiuj kies ideoj estis formitaj anta la Revolucio ne povas havi
plenan emocian komprenon de la principoj de Angla Socialismo]. Sed
1. El bona kaj penso/pensi Red.
2. Lamorfologie: Oldpensantoj neventrosentas Angsocon.
222
tiu traduko ne estas adekvata. Unue, por kompreni la plenan signifon de
la Novparola frazo citita isupre, oni devus havi klaran ideon pri kion
signifas Angsoco. Kaj aldone, nur persono kies fundamento estis plene
en Angsoco povus aprezi la plenan forton de la vorto bellyfeel
[ventrosento/i], kiu kunligas blindan, entuziasman akcepton, kian oni
malfacile povus imagi nuntempe; a de la vorto oldthink [oldpenso/I],
kiu estis nedisigebla de la ideo de eco kaj dekadenco. Sed la speciala
funkcio de certaj Novparolaj vortoj, el kiuj unu estis oldthink, ne tiom
estis esprimi signifojn, kiom detrui ilin. Tiuj vortoj, neeviteble
malmultaj, havis signifojn etenditajn is ili enhavis tutajn grupojn da
vortoj kiuj, ar ili estis sue esprimataj per unusola enerala termino,
estis sekve forlaseblaj kaj forgeseblaj. La plej granda malfacilo
renkontata de la kompilantoj de la Novparola Vortaro ne estis inventi
novajn vortojn, sed, inventinte ilin, certigi ilian signifon: t.e., certigi
kiujn vortgrupojn ili nuligis per sia ekzisto.
Kunmetitaj vortj kiaj speakwrite [parolskribilo] estis,
kompreneble, troveblaj en la A-vortgrupo, sed ili estis nur utilaj
mallongigoj kaj ne havis specialan ideologian koloron.
Kiel ni jam vidis rilate al la vorto libera, vortoj kiuj iam portis
herezan signifon kelkfoje estis konservataj pro sia utileco, sed nur post
la elpelo de la nedezirataj signifoj. Sennombraj aliaj vortoj, kiaj
honoro, justeco, moraleco, internaciismo, demokratio, scienco
kaj religio simple esis ekzisti. Manpleno da ionkovraj vortoj kovris
ilin, kaj, kovrante ilin, abolis ilin. iuj vortoj grupiintaj irka la
konceptoj libereco kaj egaleco, ekzemple, estis enhavataj en la
unusola vorto penskrimo, dum iuj vortoj grupiintaj irkau la
konceptoj objektiveco kaj raciismo estis entenataj en la unusola
vorto oldpenso. Pli granda precizo estus danera. Kio necesis por
Partiano estis vidpunkto simila al tiu de la antikva Hebreo, kiu sciis, sen
multon alian scii, ke iuj naciaj aliaj ol lia propra adoras falsajn diojn.
Li ne bezonis scii ke tiujn diojn oni nomas Baalo, Oziriso, Moloo,
Ataroto, ks.: verajne ju malpli li sciis pri ili, des pli bone estis por lia
ortodokseco. Li konis Javeon kaj la ordonojn de Javeo: li sciis, sekve,
ke iuj dioj kun aliaj nomoj a aliaj atributoj estas falsaj dioj. Iom
simile, la Partiano sciis el kio konsistas usta konduto, kaj la ege
svagaj, eneralaj terminoj, li sciis kiaj malobservoj de i estas eblaj. Lia
seksa vivo, ekzemple, estis plene regata de la du Novparolaj vortoj
sekskrimo (seksa malmoraleco) kaj bonsekso (asteco). Sekskrimo
signis iujn ajn seksajn misagojn. i inkluzivis malastecon,
223
adultadon, samseksamon, aliseksamon, kaj aliajn perversojn, kaj,
aldone, normalan koiton faratan por si mem. Ne necesis nomi ilin
aparte, ar ili estis egale kulpigaj, kaj, principe, puneblaj per morto. En
la C-vortgrupo, kiu konsistis el sciencaj kaj teknikaj vortoj, eble necesis
doni specialajn nomojn al certaj seksaberacioj, sed la ordinara civitano
ne bezonis ilin. Li sciis kion signifas bonsekso t.e. norma koito
inter edzo kaj lia edzino, sole por naskigi infanojn, kaj sen korpa
plezuro por la virino: io alia estis sekskrimo. En Novparolo estis
malofte eble sekvi herezan penson pli ol percepti ke i estas hereza:
post tiu punkto, ne ekzistis la necesaj vortoj.
Neniu vorto en la B-vortgrfupo estis ideologie netrala. Tre multaj
estis efemismoj. Vortoj kiaj, ekzemple, ojkampo (gulago), a
Minipaco (Ministrejo de Paco, t.e. Ministrejo de Milito) signis preska
la precizan malon de ilia laaspekta signifo. Kelkaj vortoj, alianke,
montris malkaan kaj mokan komprenon pri la vera naturo de la
Oceania socio. Ekzemplo estis prolmano, kio signis la rubaan
distraaron kaj falsajn informojn kiujn la Partio disdonis al la
homamasoj. Anka, kelkaj vortoj estis ambivalentaj, ili havis la nuancon
bona aplikate al la Partio, kaj la nuancon malbona aplikate al iaj
malamikoj. Sed anka estis grandaj nombroj da vortoj kiuj unuavide
aspektis nur mallongigoj, kaj kiuj akiris sian ideologian koloron ne per
sia signifo sed per sia strukturo.
Laeble, io kio havis, a povus havi, ajnan politikan signifon estis
metita en la B-vortgrupon. La nomo de iu organizo, a homgrupo, a
doktrino, a lando, a institucio, a publika konstruao, estis senvarie
tranita por ricevi sian familiaran formon; t.e. por esti unusola facile
prononcata vorto kun la plej malgranda nombro da silaboj kiu tamen
konservas la originan derivon. En la Ministrejo de Vero, ekzemple, la
Departemento de Registroj, en kiu laboris Winston Smith, estis nomata
Regdepo; la Departemento de Fikcio estis nomata Fikdepo la Programo
de Teleprogramoj estis nomata Teledepo, ktp. Oni faris tio ne nur por
pari tempon. E en la fruaj jardekoj de la dudeka jarcento,
teleskopigitaj vortoj kaj frazoj estis unu el la karakterizaoj de la politika
lingvuzo; kaj oni rimarkis ke la emo uzi tiajn mallongigojn estis plej
forta en la totalismaj landoj kaj totalismaj organizoj. Ekzemploj estis
vortoj kiaj Nazio, Gestapo, Kominterno, Inprekoro, Agitpropo.
Komence tiu kutimo estis adoptita kvaza instinkte, sed en Novparolo
i havis konscian celon. Estis perceptite ke per tia mallongigo de nomo
oni mallarigis kaj subtile anis ian signifon, eltranante la plej
224
multajn aludojn kiuj alie kroius al i. Ekzemple, la vortoj Komunista
Internacio elvokis kunmetitan bildon de universala homa gefrateco,
ruaj standardoj, barikadoj, Karlo Markso, kaj la Pariza Komuno. La
vorto Kominterno, alianke, sugestas nur strikte organizitan grupon kaj
bone dinitan doktrinaron. i aludas al io preska tiel facile rekonata,
kaj kun celo egale limigita, kiel seo a tablo. Kominterno estas vorto
direbla preska sen pripenso, sed Komunista Internacio estas frazo kiu
devigas ke oni pazu, almena momente. Same, la aludoj elvokitaj de
vorto kia Minivero estas malpli multaj kaj pli regeblaj ol tiuj elvokitaj de
Ministrejo de Vero. Pro tio estiis la kutimo ne nur mallongigi kiam ajn
eble, sed anka fari preska enorman zorgon ke iu vorto estu facile
prononcebla.
En Novparolo, efonio superpezis iun alian konsideraon, escepte
de ekzakteco de la signifoj. Gramatika reguleco estis iam oferata al i,
kiam tio ajnis necesa. Kaj tute prave, ar kio necesis, plejgrave por
politikaj celoj, estis kurtaj neplenaj vortoj kun nemiskompreneblaj
signifoj, kiuj estas rapide direblaj, kaj kiuj vekas minimumon da eoj en
la menso de la parolanto. La vortoj de laB-grupo e plifortiis per la
fakto ke preska iuj el ili estis tre similaj. Preska senvarie tiuj
vortoj bonpenso, Minipaco, prolmano, sekskrimo, ojkampo,
Engsoco, ventropleno, penspolo, kaj sennombraj aliaj estis vortoj
kun du a tri silaboj
1
, kun la emfazo distribuata egale inter la unua kaj
la lasta silaboj. Ilia utilio instigis babilecan paroladon, samtempe
stakatan kaj monotonan. Kaj uste tio estis la celo. La intenco estis
estigi la paroladon, precipe la paroladon pri iu temo ne ideologie
netrala, laeble plej sendependa de la konscio. Por la iutaga vivo estis
sendube necese, a kelkfoje necese, pripensi anta ol paroli; sed
Partiano petita fari politikan a etikan juon devus kapabli elpafadi la
korektajn opiniojn tiel atomate kiel mitralo elpafanta kuglojn. Lia
trejnado kapabligis lin fari tion, la lingvo donis al li preska
neeraripovan instrumenton, kaj la teksturo de la vortoj, kun ilia
malglata sono, kaj certa intencita malbelo, kiu akordis kun la spirito de
Engsoco, ankora pli helpis la procedon.
Anka la fakto ke oni havis tre malmulte da vortoj uzeblaj. Relative
al nia propra, la Novparola vortaro estis eta, kaj novaj metodoj redukti
1. Temas pri la Anglaj vortoj: goodthink, Minipax, prolefeed, sexcrime, joycamp, Ingsoc,
bellyfeel, thinkpol prononcataj proksimume: gdtnk, mnipks, prlf d, skskrjm,
jkmp, ngsk, bli, tnkpl. Trad.
225
in estis konstante elpensataj. Novparolo, efektive, diferencis de
preska iuj aliaj lingvoj, per tio ke ia vortaro iujare malgrandiis
anstata pligrandii. iu redukto estis gajno, ar ju malpli granda la
kvanto da elektoj, des malpli granda la tento pensi. Oni esperis ne
devigi komunikan paroladon fonti el la laringo tute sen partoprenigi la
pli altajn cerbocentrojn. Tiu celo estis malkae agnoskita en la
Novparola vorto anasparoli, kio signis kvaki kiel anaso. Same kiel
diversaj aliaj vortoj en la B-grupo, anasparolo estis signife ambivalenta.
Kondie ke la opinioj elkvakitaj estis ordoksaj, i indikis nur ladon, kaj
kiam La Tempoj paroli pri unu el la Partiaj oratoroj kiel duobleplusbona
anasparolanto i varme kaj altestime ladis lin.
La C-Vortaro estis suplementa al la aliaj, kaj konsistis ekskluzive el
sciencaj kaj teknikaj terminoj. Tiuj similis la aktuale uzatajn sciencajn
terminojn, kaj estis konstruitaj el la samaj radikoj, sed oni, kiel kutime,
zorgis ke ili estu rigide dinitaj, kaj ke al ili manku nedezirataj signifoj.
Ili uzis la samajn gramatikajn regulojn, kiel la vortoj en la aliaj du
vortgrupoj. Tre malmultaj el la C-vortoj estis familiaraj a en la iutaga
a en la politika paroloj. iu sciencolaboristo a teknikisto povis trovi
iujn bezonatajn vortojn en la listo dediita al lia propra fako, sed li
malofte konis pli ol manpleneton de la vortoj troviantaj en la aliaj
listoj. Nur tre malmultaj vortoj estis komunaj al iuj listoj, kaj ne
ekzistis vortaro esprimanta la sciencan funkcion kiel mensfunkcion, a
kiel pensmetodon, eneralan kaj ne specife fakan. Efektive estis neniu
vorto por Scienco. iu signifo, kiun i povus iel havi, jam estis sue
esprimita per la vorto Engsoco.
Per la iantaa priskribo videblas ke en Novparolo la esprimado de
neortodoksaj opinioj, super tre malalta nivelo, estis praktike neebla.
Kompreneble oni povis diri herezaojn tre krudajn, specon de
blasfemado. Estus eble, ekzemple, diri ke Granda Frato estas malbona.
Sed tiu deklaro, kiu al ortodoksa orelo nur esprimis memevidentan
absurdaon, ne estus subtenebla per rezonata argumento, ar la necesaj
vortoj ne haveblis. Ideoj malamikaj al Engsoco estis esprimeblaj nur per
svaga senvorta formo, kaj estis nomeblaj nur per tre eneralaj terminoj
kiuj kunigis kaj kondamnis tutajn grupojn da herezaoj sen dini ilin.
Efektive, oni povis nur uzi Novparolon por neortodoksaj celoj, se oni
mallegitime retradukis kelkajn el la vortoj en Oldparolon. Ekzemple,
iuj homoj estas egalaj estis ebla Novparola frazo, sed nur samsence kiel
iuj homoj estas ruharaj estas ebla Oldparola frazo. Ne enestis
gramatika eraro, sed i esprimis palpeblan malveron t.e. ke iuj
226
homoj havas egalan dimension, pezon, a forton. La koncepto pri
politika egaleco ne plu ekzistis, kaj tiu sekundara signifo estis
konsekvence elpelita el la vorto egala. En 1984, kiam Oldparolo ankora
estis la norma komunika metodo, la danero lateorie ekzistis ke
uzante Novparolajn vortojn oni eble memorus iliajn originajn signifojn.
En la praktiko ne estis malfacile por persono bone trejnita je
duoblapenso eviti tion, sed post iometo da generacioj e la ebleco de tia
eraro estus malaperinta. Persono kreskinta kun Novparolo kiel la sola
lingvo ne scius ke egala iam havis la sekundaran signifon politike
egala, a ke libera iam signis intelekte libera, pli ol persono neniam
adinta pri la ako konscius pri la sekundaraj signifoj de damo kaj turo.
Estus multaj krimoj kaj eraroj kiujn li malkapablus fari, simple ar ili
estis nenomeblaj kaj tial neimageblaj. Kaj estis antavideble ke, pro la
pasado de la tempo, la distingaj karakterizaoj de Novparolo farios pli
kaj pli emfazataj dum iaj vortoj farios pli kaj pli malmultaj, iliaj
signifoj pli kaj pli rigidaj, kaj la eblo misuzi ilin konstante malpliios.
Kiam Oldparolo estos unufoje por iam antikvigita, la lasta ligo kun
la pasinteco estos tranita. La historio jam estis reverkita, sed
fragmentoj de la pasinta literaturo plu vivis tie kaj tie, nesue
cenzurite, kaj dum oni konservis scipovon je Oldparolo, eblis legi ilin.
Estonte, tiaj fragmentoj, e se hazarde ili pluvivos, estos
nekompreneblaj kaj netradukeblaj. Estis neeble traduki tekston
Oldparolan en Novparolon krom se i temis pri iu teknika procedo a
pri iu tre simpla iutaga ago, a jam estis ortodoksa (bonpensa estus la
Novparola esprimo). Praktike, tio signis ke neniu libro verkita anta
proks. 1960 estus plene tradukebla. La antarevolucia literaturo estis
neeviteble ideologie tradukita t.e. anita sence kiel anka lingve.
Prenu kiel ekzemplon la bone konatan tekston el la [Usona] Deklaracio
de Sendependeco:
Ni proklamas ke i tiuj veroj estas memevidentaj: ke iuj homoj
kreiis egalaj, ke ilia kreinto donis al ili certajn neaneblajn rajtojn, ke
inter i tiuj estas la vivo, la libero, kaj la peno esti felia. Ke, por certigi
tiujn rajtojn, Registaroj estis starigitaj inter la homoj, ricevante siajn
povojn la la konsento de la regatoj. Ke kiam iu ajn formo de Regado emas
detrui tiujn celojn, la Popolo rajtas ani a abolicii in, kaj starigi novan
Registaron.
Estus tute maleble traduki tion en Novparolon konservante la
sencon de la originalo. Plejproksime al tia traduko estus sumigi la tutan
tekston per la unusola vorto krimpenso. Plena traduko nur povus esti
227
ideologia traduko, per kiu la vortoj de Jeerson estus anitaj en
panegiron pri absolutisma regado.
Granda parto de la pasinta literaturo jam estis, efektive,
transformita tiel. Prestio dezirindigis la konservadon de memoro pri
certaj historiaj personoj, sed samtempe necesis akordigi iliajn agojn kun
la lozoo de Engsoco. Diversaj verkistoj, kiaj ekspiro, Miltono,
Svifto, Birono, Dikenso, kaj kelkaj aliaj, estis tial tradukataj: kiam la
tasko estos nita, iliaj originaj verkoj, kun io alia kio restis el la
literaturo de la pasinteco, estos detruitaj. Tiuj tradukoj estis malrapida
kaj malfacila afero, kaj oni ne anticipis ke ili estos nitaj is la unua a
dua jardeko de la dudekunua jarcento. Anka estis vastaj kvantoj da
simple utila literaturo nemalhaveblaj manlibroj, ks. kiuj estis
traktendaj sammaniere. efe por lasi suan tempon por la prepara
laboro de tradukado, la na adoptio de Novparolo estis ksita por dato
eble e tiel malfrua kiel 2050.
228