Professional Documents
Culture Documents
582YIM043
582YIM043
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)
NAAT TEKNOLOJS
ANKARA 2006
Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET ........................................................................................................ 3 1. DEME KALIBI YAPIMI................................................................................................ 3 1.1. Betonarme Deme ....................................................................................................... 3 1.1.1. Tanm.................................................................................................................... 3 1.1.2. eitleri.................................................................................................................. 3 1.2. Betonarme Deme Kalb ............................................................................................ 5 1.2.1.Tanm..................................................................................................................... 5 1.2.2. eitleri.................................................................................................................. 5 1.2.3. Elemanlar.............................................................................................................. 9 1.3. Betonarme Deme Kalb Yapma Kurallar .............................................................. 10 1.4. Betonarme Deme Kalb Yaplmas (UYGULAMA).............................................. 11 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 16 RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 18 2. MERDVEN KALIBI YAPMA ......................................................................................... 18 2.1. Betonarme Merdiven................................................................................................... 18 2.1.1. Tanm.................................................................................................................. 18 2.1.2. eitleri................................................................................................................ 18 2.1.3. Merdiveni Oluturan Elamanlar .......................................................................... 20 2.1.4.zellikleri ............................................................................................................. 21 2.1.5. Kullanld Yerler............................................................................................... 21 2.2. Betonarme Merdiven Kalb........................................................................................ 21 2.2.1. Tanm.................................................................................................................. 21 2.2.2. eitleri................................................................................................................ 21 2.2.3. zellikleri ............................................................................................................ 26 2.2.4. Elemanlar............................................................................................................ 26 2.2.5. Kullanld Yerler............................................................................................... 27 2.3. Betonarme Merdiven Kalb Yapm Kurallar ............................................................ 27 2.4. Betonarme Merdiven Kalb Yaplmas (Uygulama) .................................................. 27 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 34 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 35 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 36 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 37 KAYNAKA ......................................................................................................................... 38
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM043 naat Teknolojisi Betonarme Kalplk ve atclk Deme ve Merdiven Kalb Deme-merdiven kalplarnn yaplmasna ynelik konularn ilendii bir renme materyelidir. 40/32 (+40/32) Kalp Yapma modln baarm olmaldr. Deme ve merdiven kalb yapmak. Genel Ama: Uygun ortam salandnda deme- merdiven kalplarn kuralna uygun olarak yapabileceksiniz. Amalar: Deme kalplarn doru, eksiksiz ve ie uygun olarak yapabileceksiniz. Merdiven kalplarn doru, eksiksiz ve ie uygun olarak yapabileceksiniz. Yap teknolojisi atlyesi, resim salonu, statik proje, kalp elemanlar, ivi, civata, keser, manivela, metre, ekl, su terazisi. Bilgisayar, tepegz, projeksiyon vb donanmlar. Modlde yer alan her bir renme faaliyetini tamamladktan sonra verilen lme aralar ile kazandnz bilgi, beceri ve tavrlar deerlendireceksiniz. Modl sonunda kazandnz bilgi ve beceriler, retmeniniz tarafndan lme arac ile deerlendirecektir.
MODLN AMACI
LME VE DEERLENDRME
ii
GR GR
Sevgili renci, Almaya balayacanz bu modlde betonarme kalplk ve atclk mesleinin uygulama alanlarndan olan deme ve merdiven kalplar hakknda yeni bilgiler reneceksiniz. Unutmaynz ki, bir meslekte baarl olmak o alandaki bilgi ve becerilerle orantldr. Bu nedenle baarl olabilmeniz gstereceiniz aba ve istee baldr. Srekli gelimekte olan inaat teknolojisi alan iersinde kalplk nemli bir yer tutmaktadr. nsanlarn i ve yaam alanlarnn oluturulaca dnldnde mesleinizin nemi daha da n plana kmaktadr. nsanlarn alma veya yaam alanlar, kullanm kolayl ve rahatl salayacak ekilde olmaldr. Bu rahatl salamak kalplarda uygulayacanz l ve uygulama tekniklerine baldr. zellikle merdivenlerde kullanm yerlerine gre farkllklar bulunmaktadr. Merdivenler arasndaki bu farkllklar iyi kavrayarak uygulamaya geirmeniz gerekmektedir. Bu uygulamalardaki baarnz sizin meslekteki baarnz belirleyecektir. Bu modl ile deme ve merdiven kalplar ile ilgili bilgiler size sunulmutur. Aldnz bu bilgiler ile i hayatna atlm olacak, i hayatndaki yerinizi alm olacaksnz.
AMA
Bu faaliyette verilen bilgiler ve aratrmalarnz dorultusunda, deme kalplarn doru, eksiksiz ve kuralna uygun olarak yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bulunduunuz evredeki inaatlar gezerek; Uygulanmakta olan betonarme demeler hakknda aratrma yapnz. naatlarda uygulanmakta olan betonarme kalplar hakknda aratrmalar yapnz. nternetten inaat alannda faaliyet gsteren firmalarn sitelerine girerek bilgiler edinmeye alnz. Aratrma ve gzlemlerinizi rapor haline getiriniz ve hazrladnz raporu snfta tartnz.
1.1.2. eitleri
Betonarme demeler alma ekline gre isim alr. Demeler zerine oturtulduu mesnetlerin (kpr aya- tayc eleman, destek) kenarlarnn oranlar bakmndan hurdi ve dal demeler olmak zere ikiye ayrlrlar.
Betonarme demeler mesnetlere oturmalar bakmndan ise serbest oturan, konsol, devam eden, mantar, kirili ve nervrl olarak snflandrlrlar.
1.2.2. eitleri
Deme kalplar demenin cinsine gre deiir. naatlarda kullanm kolayl salayacak ve zel amalar dorultusunda farkl deme kalplar kullanlr
Asmolenli deme kalplarnda ise yapm kolayl ok daha rahattr (ekil 1). Betonarme kalplar tamamyle dz tabla eklinde hazrlanr. Yaplmas hem zaman asndan hem iilik asndan kolaydr.
zellikleri
Dz demeler nervrl ve dili olarak yaplaca zaman yapm kolayl asndan zel deme kalplar gerektirir. zel kalplar kullanlmad zaman tahta kalplarla yaplmas zaman alc olur. Bloklu olarak yaplan dz demelerde ise yapm kolayl daha fazladr. 8
Ancak hem hasr demirlerinin kullanlmas hem de bloklar arasnda yatay kirilerin bulunmas daha fazla demir kullanmay gerektirir. Betonarme iskeletli binalarda genellikle deme kalb, stun ve kiri kalplar ile birlikte yaplr. Bu nedenle deme kalb zerine gelen betonarme elemann arln tamak zorunda kalr. Bu yzden dikmeler 100150 cm aralklarla konur ve aprazlarla balanr. Dikmeler zerine kalp esas kirileri oturtulur ve her ikisinin yan yzeylerinden aklan aprazlama ile balanr. Izgara kirileri 4060 cm aralkla esas kiriler zerine dizilir yanlardan aklr. Kirili betonarme demelerde zgaralarn ular kiri kalbnn yan tarafna aklan ve takozlarla desteklenen kiriin zerine oturtulur. Izgara kirileri zerine kalp tahtalar veya levhalar konur ve ivilenir (ekil 2). Ahap demelerden baka betonarme deme kalpclnda kullanlan hazr metal demeler de bulunmaktadr. Bu demeler kolaylkla monte edilip sklebildii iin hem zamandan hem iilikten tasarruf salamaktadr. Ayrca kolayca monte edilip sklebilir olmasndan dolay ahap malzemeler gibi deforme olmazlar (resim 5.1). Aada hazr deme kalplar ile ilgili rnek uygulamalar grmektesiniz (resim 6).
1.2.3. Elemanlar
Dikmeler (Ahap, Metal) Kalp yz elemanlar (Ahap, sac, kontrplak, plastik vb) Tayc kiriler apraz balantlar Aks kua Balk Yan d kanatlar Yan i kanatlar Deme alt zgaralar Aks kua Izgara mesnedi Klapa Takviye (Ayrntl bilgiler iin kalp ncesi hazrlk modlne baknz.)
Resim 6: rnek metal kalp ve dikme uygulamas
Kullanld Yerler
Betonarme deme kalplar; konutlarda, kprlerde ve btn betonarme inaatlarda kullanlr. Konut ve i merkezi, otel, hastane gibi binalarda kazandrlmak istenen tavan grntsne gre kirili, nervrl, bloklu gibi deme yntemlerinden herhangi bir tanesi kullanlr. Dz deme yntemlerinden olan mantarl deme kalplar ise geni akl deme betonarmeler ile kpr ayaklarnda kullanlr.
Tayc kirilerin altna metal veya ahap dikmeleri yerletiriniz. Betonarme deme kalp elemanlarnn tayclar olan metal dikmeler (Gnmzde yapm ve kullanm kolayl asndan daha ekonomik olmasndan dolay metal tayclar kullanlmaktadr) destekleri ile beraber yere salam bir ekilde oturtulmaldr (resim 8). Bu ilem yaplrken yataylk ve deylik kontrol srekli yaplmaldr (resim 8.1).
11
Tayc kirilerin zerine deme alt zgaralarn yerletiriniz. Tayc dikmeler zerine yerletirilen kiriler zerine betonarme kalp tahtalarnn sabitlenecei zgaralar yerletirilir (resim 9). Kiriler ve zgaralar yerletirilirken kolayca sklebilirlik gz nnde bulndurulmaldr. Ayrca yataylk ve deylik kontrolleri yaplmaldr. Izgaralar aras mesafe 50-60cm arasunda olmaldr. nk deme tahtalarnn tama kuvveti zgaralara baldr.
12
Izgaralar zerine betonarme deme tahtalar veya zel deme elemanlarn yerletiriniz. Betonarme deme kalp tahtalar sabitlenirken tahta aralarnda yani ek yerlerinde aklk olmamasna zen gsterilmelidir. Betonarme yzeyinin dzgn elde edilebilmesi iin deme yzeyinin eit dzgnlkte olmasna dikkat edilmelidir (resim 10).
Betonarme yzey elemanlar tahtalardan, metal ereve iersine alnm tahtalar ve hazr metal malzemelerden herhangi biriyle yaplabilir (Resim 10.1). D kanatlar ve saak kalplarn yapnz. D kanatlar betonarme deme kalp yzey elemanlarn betonarme kalnln seviyeleyecek ekilde desteklerle sabitlenir. Bu ilem oluturulacak saak grntsne gre yaplr. Bu ilemi yaparken de yataylk ve deylik kontrolleri untulmamaldr. Hazr betonarme kalplardaki d kanat uygulamasn resim 11de grmektesiniz.
13
Ahap malzeme ile yaplan betonarme deme kalplarnda kenar ve saak uygulamalar (Resim 11.1) grdnz ekilde uygulanmaktadr. Tayc dikmeleri apraz balantlarla takviye ediniz. Betonarme deme kalplarnda kalp elemanlarn tamak amacyla kullanlan dikmeler, eer ahap malzemeden yaplm ise dayanmn artrmak iin dikmeler arasnda ve tayc kiriler arasnda apraz balantlar kullanlmaldr (ekil 3).
14
Betonarme deme kalplarnda tayc olarak metal kiriler kullanld zaman ahap dikmeler gibi apraz balantlara gerek duyulmaz (Resim 12).
15
DEERLENDRME LE
Dersin ad Ama Konu Betonarme Kalplar Deme kalplarn doru ve eksiksiz ie uygun olarak yapabilmelidir. Deme Kalb Yaplmas GZLENECEK DAVRANILAR 1 2 3 4 5 6 7 Kalp ncesi hazrlk modlne gre hazrlnz yaptnz m? rencinin Ad Soyad Snf No
Evet Hayr
Bu deerlendirme sonucunda eksik olduunuzu tespit ettiiniz konular tekrar ederek eksikliklerinizi tamamlaynz. Bu faaliyet kapsamnda cevaplandrarak belirleyiniz. hangi bilgileri kazandnz, aadaki sorular
16
LME VE DEERLENDRME
Aada verilen sorularda doru olduunu dndnz bir seenei iaretleyiniz. LME SORULARI (oktan Semeli)
1. Betonarme demeler zerine oturtulduu mesnetlerin kenarlarnn oranlar bakmndan ka gruba ayrlr? A) 2 B) 4 C) 3 D) 4 2. Yaplarda yalnz bir blm zerine yaplan kenarlar duvarlar zerine oturtulan veya gmlen basit demelere ne ad verilir? A) Mantarl demeler B) Konsol demeler C) Serbest oturan D) Kirili Demeler 3. Akl fazla olan demelerde kiri kullanlmadan yk kolonlara nakletmek iin yaplan demelere ne ad verilir? A) Kirili demeler B) Mantar demeler C) Bloklu demeler D) Dili demeler 4. Tavann ssl olmas istendii zaman uygulanan betonarme deme yntemi hangisidir? A) Kirili demeler B) Mantar demeler C) Konsol demeler D) Nervrl 5. Aadakilerden hangisi nervrl deme yapm yntemlerindendir? A) Serbest oturan B) Devam eden C) Bloklu 6. Aadakilerden hangisi dz deme yapm yntemlerindendir? A) Serbest oturan B) Dili C) Mantar deme D) Konsol D) Konsol
7. Kirili betonarme deme kalplar hangi amala kullanlr? A) Geni yzeylerde yk paylamak iin B) Mantarl demelere ek olarak C) Bloklu demelere destek olarak D) Konsol demelere yan kiri olarak 8. Aadakilerden hangisi betonarme deme kalb elemanlarndan deildir? A) Izgara B) Yan kanat C) Boyunduruk D) Aks kua
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Baarsz olduunuz sorularla ilgili renme faaliyetine dnerek eksiklerinizi tamamlaynz. 17
ARATIRMA
Bulunduunuz evredeki inaatlar gezerek; Uygulanmakta olan betonarme merdivenler hakknda aratrma yapnz. naatlarda uygulanmakta olan betonarme merdiven kalplar hakknda aratrmalar yapnz. nternetten inaat alannda faaliyet gsteren firmalarn sitelerine girerek bilgiler edinmeye alnz Elde ettiiniz bilgileri snf ortamnda arkadalarnzla paylanz. Edineceiniz bu bilgiler sizin renme faaliyetini daha iyi anlamanz salayacaktr.
2.1.2. eitleri
Merdivenler yapldklar yerlere, binalardaki grevlerine, eimlerine ve yapllarna gre betonarme merdivenler snflandrlabilir. 2.1.2.1.Merdivenler Yapldklar Yerlere Gre kiye Ayrlrlar
D merdivenler merdivenler
2.1.2.2.Binalardaki Grevlerine Gre kiye Ayrlrlar
18
Yatk eimli merdivenler, 20 dereceye kadar Normal eimli merdivenler, 2024 derece aras Normalden fazla eimli merdivenler, 2436 derece aras ok eimli merdivenler, 4560 derece aras Dik merdivenler, 60 dereceden fazla Merdivenleri oluturan elemanlar
2.1.2.4.Yapllarna Gre Betonarme Merdivenler se ki eide Ayrlr. Yan Kirisiz Betonarme Merdivenler: Kgir yma ve betonarme karkas binalarda betonarme merdivenler genellikle tek para halinde yaplr. Plaka betonu dz plaka olarak veya basamaklarla birlikte dklr. Merdiven plaka kalnl en az 10cm olarak yaplmaldr. Bu merdivenlerde iki ksma ayrlr. Konsol Betonarme Merdivenler: D ve i merdivenlerde merdiven kolunun bir ucu en az bir tula kalnlnda ve imento harc ile rlen duvara gmlerek yaplr. Merdiven eik plaka halinde ve dili olarak yaplabilir. D ve i merdivenlerde merdiven kolunun bir ucu en az bir tula kalnlnda ve imento harc ile rlen duvara gmlerek yaplr. Merdiven eik plaka halinde ve dili olarak yaplabilir. Sahanlk, Kat Deme Veya Kirilerine Oturan Merdivenler: Bu merdivenlerin grnleri gzel ve iilikleri kolay olduundan daha fazla kullanlrlar. Merdiven zeminde baladnda alt ucu ayrca yaplan bir temel zerine oturtulur ve merdivenin esas elikleri deme ierisine gmlr. Yan Kirili Betonarme Merdivenler: Kol uzunluu fazla olduunda iilii zor olmasna ramen daha ekonomiktir. Kirilerin merdiven koluna konulan adet ve ekline gre ksma ayrlr. Bir Yan Kirili Betonarme Merdivenler: Merdiven kolunun bir taraf duvara en az 10cm oturtulur veya gmlr ve dier kenar yan kirili yaplr. Yan kiri zeminden balyorsa temel ve stndeki hatla oturtulur ve stte sahanlk kiriine birletirilir. ift Yan Kirili Merdivenler: Merdiven kollarnn ykleri yanlarnda konulan kirilere tattrlmak zere yaplr. Yan kiriler merdivenin kol plakasnn alt kenarlarnda sarkan kiri veya limonluk kiri eklinde yaplr. zellikle dili olarak yaplan merdivenlerde yan kiriler kol kenarndan 25-55cm ieride yaplarak gzel grn kazandrlm olur. Orta kirie oturtulan betonarme merdivenler: Merdiven grnn gzelletirmek iin merdiven plakas veya basamaklar orta kiri zerine oturtulur. Kiri yk alt ve st ulardaki tayclara nakleder. 19
rnek:
Rht ykseklii 16 cm olarak kabul edilirse basamak genilii yle bulunur. b =63- 2h b =63 -32 =31 cm olur.
20
2.1.4.zellikleri
Betonarme merdivenlere konulacak elik donat merdivenin yapl ve alma ekline gre deiik olmakla beraber, elemann ekme gerilimine, alan ksmna elikler konulduundan, donat ekli betonarme kiri ve demelere benzer. Yaplarda deme betonu her katta ayr ayr dkldnden, merdiven plaka veya kiri donatnn ykn aktard yap elemanndaki donat ile birletirilmesini salamak zere filizler braklr. Yan kirisiz betonarme merdivenler zeminden balatldnda alt ucu ayrca yaplan bir temel zerine oturtulur ve esas elik ular hatl donat iine gmlr. Bu merdivenlerde sahanlk veya deme yan tayclar zerine en az 20 cm ve kar tayclar zerine en az 10 cm bindirilir veya gmlr.
2.2.2. eitleri
Betonarme merdiven kalplarnn yaplabilmesi iin merdiven llerine gre nceden hazrlanm izimlere ihtiya vardr. Bu izimlere ve llere gre kalplar hazrlanr. Betonarme merdiven kalplarn incelemeden nce merdiven kalplarnn ekillerine gre gruplandrma yapmak doru olur. Merdiven kalplar yapl ekline gre u ekilde gruplandrlabilir. 21
Projede belirlenen merdiven ekline gre merdiven yeri hazrlanr. Dnel merdivenin ise 1/1 leinde uygun bir yere izimi yaplr. Dz kollu merdivenlerde bu izim duvar rlm ise su terazisi ile duvar zerine izilir. Duvar yok ise hazrlanan yan kanatlara su terazisi ile basamak ve rht lleri izilir. Yan kanat tahtalarnn merdiven meyline gre yerinin tespit edilmesi gerekir (ekil 1, 1.1, 1.2).
Bu merdivenleri iki ekilde yapmak mmkndr. Birincisi; tabliye betonu iin kalp yaplr ve beton dklr. Binann kaba iilii bittikten sonra rht ve basamak kalb hazrlaharak rht ve basamaklar dklr.
22
naat uzun sren ve ok katl binalarda genellikle bu uygulama uygulanr. Bundan iki yarar salanr; birincisi el arabalar ile ini klar kolay olur. kincisi ise basamaklarda krlarak bozulmalar olmaz. kinci yapm uygulamas ise tabliye rht kalplar hep birlikte hazrlanr betonarmeleri de beraber dklr.
Katlar arasndaki merdivenler sahanlktan sonra dn yaparak devam ediyorsa bu tr merdivenlere ift kollu merdivenler denir (resim 1). Kalplarnn hazrlanmas dz kollu merdivenlerde olduu gibidir. Burada dikkat edilecek nemli nokta, sahanlkta son bulan rhtn st ile sahanlktan balayan ilk rhtn alt ksm ayn hizada olmaldr.
23
eyrek Dnel Merdiven Kalb: Projede ihtiyatan dolay eyrek dnel merdiven kalb yapm gerektii zaman uygulanr. Dnel basamaklarn iyi dengelenmesi gerekir. Dnel bir merdivenin uygulama projesinde plan ve lleri alnarak dengeleme metotlarndan biriyle 1/1 leinde izilir. ve d serenlerin tek tek anmlar birebir leinde izilir. Dier merdivenlerde olduu gibi bu izimler ahap malzeme zerine aktarlarak alt seren ve st seren kartlm olur. Serenlerin altna enine kirilemeler atlarak dikme ve kamalarla salamlatrlr zerine deme tahtalar aklr. Serenleri salam tutturabilmek iin dikmeleri iten atar serenleri dikmeleri yandan ivileriz. Tam serenin altna ikinci bir para ivileyerek serene gelen yk yalnz ivilere brakmayz ve serenin aa sarkmas nlenir.
Yarm Dnel Merdiven Kalb: eyrek dnel merdivenlerde yaplan uygulamalar burada da aynen uygulanr. Dnen basamaklarn dzgn olabilmesi iin izimle dengeleme ilemi yaplmaldr. Burada eksende ister rht ortada olsun isterse basamak ortada dzenlensin sanda ve solunda kalan basamaklar birbirinin simetrii olarak kar bu yapmda bize kolaylk salar. Yarm dnel merdiven kalp plannn d ve i seren anmlar ayr ayr kartlr. Kalp plannn L1 seren anmndan faydalanarak 2,5cm lik tahtaya veya 5cm lik ahap malzeme zerine alt seren izimi yaplr. Bu eri ksmn izimini yaparken en az 3 noktay birletirerek izmek gerekir (ekil 2).
24
Tam dnel merdiven kalb: Dier dnel merdivenlerden tek fark i seren tm daire eklinde yaplr. Yarm dnel merdivenin dnen ksmnn yapld gibi iki ayr paradan veya tek kolu bir yuvarlak kesitten yaplrsa rht ve deme tahtalarnn aklmas kolay ve salam olur (Resim 2, 2.1).
serenin zerine eit olan rht ve basamaklar bir ablon ile izilir. Rht ve basamaklardan faydalanarak deme ksm karlr. Deme ve rht tahtalarn akmak iin yardmc paralar aklr (ekil 3).
25
2.2.3. zellikleri
Betonarme merdiven kalplar zerine gelecek olan betonarmeyi tayacak salamlkta yaplmaldr. Tayc kiriler birbirine balanmaldr. Projede belirtilmi olan llere gre hatasz bir dengeleme yaplmaldr. zellikle dnel merdivenlerde seren anmlar izilmeden uygulama gerekletirilemez. Dz kollu merdivenler en yaygn olarak kullanlan merdiven kalplardr. Dnel merdivenler ise daha ok merdiven boluu az olan yerlerde kullanlr.
2.2.4. Elemanlar
Merdiven kalp boyunduruklar Merdiven kalb tayc dikmeler Merdiven kalb alt zgaralar Merdiven kalb deme tahtalar Merdiven yan kanatlar Merdiven kalb basamak tahtalar Merdiven kalb balant talar 26
27
Eer betonarme merdiven kalb kat ykseklii ile beraber yaplacaksa (resim 3) kat betonarme kalb yaplrken merdiven kalb da birlikte yaplr. Boyunduruklar ve tayc dikmeler kat kalb ile birlikte yaplr ve betonarmesi birlikte dklr. Boyunduruklar hazrlayarak yerletiriniz Merdiven kalb boyunduruklar dikmeler zerine (resim 4) kalp yapm kurallarna uygun olarak sabitlenir. Bu ilem yaplrken merdiven eimi, dzgnl muntazam bir ekilde kontrol edilmelidir.
Tayc dikmeleri hazrlaynz ve yerletiriniz. Boyunduruklarla beraber tayc dikmeler (resim 5) dengeli bir ekilde yerletirilir. Dikmeler yerletirilirken merdiven eimine gre dikmelerin duruu kalb tayacak ekilde ayarlanmaldr. Eer devam eden merdiven kalb ise alt merdivenin basamaklarna yerletirilecek ekilde ayarlanmaldr. Yataylk ve deylik kontrol unutulmamaldr.
28
Izgaralar hazrlanarak yerletiriniz. Boyunduruklar zerine zgara paralar 5060 cm aralklarla yerletirilir. Izgara aralklar ok fazla ak yaplmamaldr. nk kalp deme tahtasnn tama gc zgaralar sayesinde olmaktadr (resim 6).
Merdiven taban deme elemanlar hazrlanan zgaralar zerine aralarnda boluk olmayacak ekilde yerletirilir. Eer deme malzemesi ahap tahtalardan yaplyorsa ekonomik kullanmaya zen gsterilmelidir (resim 7).
29
Resim.7.1de merdiven uygulamasn grmektesiniz. Bu uygulama ahaptan yaplan merdivenlerde de uygulanmaktadr. Merdiven grntsnn daha gzel olmasnn istendii durumlarda uygulanr.
Resim 7.1: Hazr metal kalp ile dnel merdiven kalb uygulamas
30
Merdiven yan kanatlarn hazrlaynz ve monte ediniz Betonarme merdiven kalplarnn deme tahtalarnn sabitlenmesinden sonra yan kanat tahtalar aklr (resim 8, 8.1).
31
Basamak aln kalp tahtalarn yerletiriniz, Betonarme merdiven kalb basamak aln tahtalar belirlenmi olan rht ve basamak llerine gre yerine sabitlenir. Bu ilem srasnda aln tahtalarnn paralellii zenle korunmaldr (resim 9).
talar hazrlaynz ve monte ediniz Basamak aln tahtalar st ksmndan takviye talar yardm ile glendirilmelidir. zellikle geni aklkl merdivenlerde basamak aln tahtalarnn esnemesinin nlenmesi iin bu ilem ok nemlidir. talar aklrken aln tahtalarnn paralelliinin bozulmamasna dikkat edilmelidir (resim 10).
32
Kalplarn takviyesini yapnz. Betonarme merdiven kalb ahap dikmeler ile yaplmsa bu dikmeler birbirlerine apraz balantlar ile balanmaldr. Hazr metal dikme kullanlan kalplarda ise dikmeler arasnda apraz balantlara gerek duyulmaz.
Resim 11de hazr metal dikmelerde apraz balantlar yaplmadan nceki uygulamay gryorsunuz Uygulama devam eden merdivenlerde basamaklara gre gerekletirilmitir.
Resim 11.1de hazr betonarme merdiven kalbn ve tayc dikme uygulamasn gryorsunuz. 33
DEERLENDRME LE
Dersin Betonarme Kalplar Ad Betonarme merdiven kalb yapm Ama becerilerinin llmesi Konu Betonarme merdiven kalb yaplmas GZLENECEK DAVRANILAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kalp ncesi hazrlk modlne gre hazrlnz yaptnz m? Projeye gre merdiven kotunu aldnz m? Boyunduruklar hazrlayp yerletirdiniz mi? Tayc dikmeleri hazrlayp yerletirdiniz mi? Izgaralar hazrlayp yerletirdiniz mi? Merdiven deme taban kalp tahtalarn aktnz m? Merdiven yan kanatlarn hazrlayp monte ettiniz mi? Basamak aln kalp tahtalarn yerletirdiniz mi? talar hazrlayp monte ettiniz mi? Kalplarn takviyesini yaptnz m? rencinin Ad Soyad Snf No
Evet Hayr
34
2. Aadakilerden hangisi normal eimli merdivenin asal deeridir? A) 1920 B) 2224 C) 2024 D) 2026 3- Basamaklar arasndaki dik yzeylere ne isim verilir? A) Rht B) Basamak C) Seren D) Basamak sras
4. Merdivenlerde kesintisiz olarak devam eden basamaklar dizisine ne ad verilir? A) k hatt B) Basamak C) k yn D) Merdiven kolu 5. Merdivenlerde zerinde yrnen ve grnmeyen hatta ne denir? A) Merdiven kolu B) k yn C) k hatt D) Basamak Sras
6. Merdiven geniliine 500 kiiye kadar her 100 kii iin ka cm ilave yaplr? A) 50 cm B) 25 cm C) 40 cm D) 45 cm 7. Tam dnel merdivenlerin salad en byk avantaj aadakilerden hangisidir? A) Yapm kolaydr B) Dar alanda uygulanr C) Estetiktir D) Dhili yaplr 8. Dnel merdivenlerde i ksmlardaki basamak ls en az ne kadar olmaldr? A) 15 cm B) 20 cm C) 10 cm D) 12 cm 9. Merdivenlerde rht ve basamak lleri dengelenirken bir adm boyu ka cm olarak kabul edilir? A) 55 cm B) 50 cm C) 60 cm D) 63 cm 10. Dnel merdivenler genel olarak ka grupta toplanr? A) 3 B) 2 C) 4 D) 5
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Baarsz olduunuz sorularla ilgili renme faaliyetine dnerek eksiklerinizi tamamlaynz. 35
PERFORMANS TEST
Dersin ad Ama Konu
Betonarme Kalplar Betonarme deme ve betonarme merdiven kalplarn yapabilme rnek dz deme ve tek kollu merdiven kalb yapmak
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Performans testi deerlendirmesi sonucunda eksik olduunuz konular yeniden tekrar ederek eksik bilgilerinizi tamamlaynz. Kendinizi yeterli gryorsanz bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz. 36
37
KAYNAKA KAYNAKA
AGL, Mehmet, Zeki BDEC, Beton ve Betonarme Kalpcl, Ankara, 1987 CANTRK, Mustafa, Betonarme Kalpcl Sertifika Program Ders Notlar, Antalya, 2000 TAYMAZ, Haydar, Yap Bilgisi -3, stanbul, 1992 TAYMAZ, Haydar, Yap Bilgisi -2, Ankara, 1988
38