Rölöve Ölçüsü Alma

T.C.
MLL ETM BAKANLII
NAAT TEKNOLOJS
RLVE LS ALMA
582YIM222
Ankara, 2011
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................... iii
GR ........................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 ........................................................................................ 3
1. RLVE ALETLER.............................................................................................. 3
1.1. Rlve ............................................................................................................... 3
1.1.1. Tanm ........................................................................................................ 3
1.1.2. eitleri ...................................................................................................... 3
1.2. Rlve Grubu Kuruluu .................................................................................... 4
1.2.1. Tespit-Tescil Ekibi ..................................................................................... 4
1.2.2. Alan Ekibi .................................................................................................. 5
1.2.3. izim Ekibi ................................................................................................ 5
1.2.4. Ariv Ekibi ................................................................................................. 5
1.2.5. Film Ekibi ................................................................................................... 5
1.2.6. Danman Ekip ........................................................................................... 5
1.2.7. Hizmet Ekibi .............................................................................................. 6
1.3. izim Aletleri .................................................................................................... 6
1.4. lm Aletleri ................................................................................................... 8
1.5. Yardmc Aletler .............................................................................................. 12
1.6. Gvenlik nlemleri ......................................................................................... 13
UYGULAMA FAALYET ................................................................................... 15
LME VE DEERLENDRME......................................................................... 16
RENME FAALYET2 ...................................................................................... 17
2. KROKLER ............................................................................................................ 17
2.1. Yerleim Krokisi ............................................................................................. 18
2.1.1. Yerleim Plan Krokisi .............................................................................. 18
2.2. Plan Krokisi ..................................................................................................... 19
2.3. Tavan Krokisi .................................................................................................. 21
2.4. Kesit Krokisi ................................................................................................... 22
2.5. Grn Krokisi .............................................................................................. 23
2.6. Detay Krokisi .................................................................................................. 24
RENME FAALYET3 ...................................................................................... 29
3. FOTORAFLAR ................................................................................................... 29
3.1. Rlve Fotoraf ekim zellikleri ................................................................. 29
3.2. Yerleim Fotoraflar ...................................................................................... 30
3.2.1. Yerleim Plan Fotoraflar ....................................................................... 30
3.2.2. Yerleim Kesit Fotoraflar ...................................................................... 30
3.2.3. Yerleim Grn Fotoraflar ................................................................ 31
3.3. Plan Fotoraflar .............................................................................................. 31
3.4. Kesit Fotoraflar ............................................................................................ 32
i
3.5. Grn Fotoraflar ....................................................................................... 33

3.6. Detay Fotoraflar ........................................................................................... 33
RENME FAALYET4 ...................................................................................... 37
4. YERLEM LMLER.................................................................................... 37
4.1. Eski Belgelerden l ..................................................................................... 37
4.2. Fotoraflardan l ........................................................................................ 37
4.3. Yerleim lleri ............................................................................................ 38
4.3.1. Yerleim Plan ........................................................................................... 41
4.3.2. Yerleim Kesit .......................................................................................... 43
4.3.3. Yerleim Grn .................................................................................... 44
UYGULAMA FAALYET................................................................................... 45
RENME FAALYET5 ...................................................................................... 48
5. YERNDE LMLER ....................................................................................... 48
5.1. Plan ls ..................................................................................................... 48
5.1.1. Merdiven .................................................................................................. 48
5.1.2. Duvar ........................................................................................................ 49
5.1.3. Dairesel Hacim ......................................................................................... 50
5.1.4. Yuvarlak Cisim ........................................................................................ 51
5.1.5. Kubbe ap ............................................................................................... 52
5.1.6. Tavan Plan ............................................................................................... 52
5.2. Kesit ls ..................................................................................................... 53
5.2.1. Saak ........................................................................................................ 54
5.2.2. Terazi Hatt ............................................................................................... 55
5.2.3. Kubbe Ykseklii ..................................................................................... 55
5.3. Grn ls ............................................................................................... 56
5.3.1. Baca Ykseklii ....................................................................................... 57
5.3.2. Kemer Grn ...................................................................................... 58
5.3.3. Minare Ykseklii .................................................................................... 58
5.4. Detay ls ................................................................................................... 59
MODL DEERLENDRME .................................................................................. 64
CEVAP ANAHTARLARI ......................................................................................... 66
KAYNAKA ............................................................................................................. 68
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK
MODLN AMACI
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME
582YIM222
naat Teknolojisi
Restorasyon
Rlve ls Alma
Rlve l alma almalarn ieren renme
mateyalidir.
40/32 (+40/32 uygulama tekrar yaplmal)
naat Teknolojisi alan 10. Snf modllerini baarm
olmak
Bina ve yerleimlerin rlve llerini alma yeterliklerini
kazandrmak
Genel Ama
Okul ii gerekli ortam, okul d aratrma yapabileceiniz
kurulular belirtildiinde yaplarda l alma almalarn
l alma tekniklerine ve standartlara uygun
yapabileceksiniz.
Amalar
1. Rlve aletlerini kullanabileceksiniz.
2. Rlve krokileri izebileceksiniz.
3. Rlve fotoraflar ekebileceksiniz.
4. Rlve yerleim yeri lmlerini
yapabileceksiniz.
5. Rlve yerinde lmleri yapabileceksiniz.
Ortam: Uygun alma ortamlar
Donanm: Eskiz kd, karbon kd, cetvel, metre, erit
metre, su terazisi, hortum terazi, akul, lazer n lambas,
lazer terazi, eki, mira, nivo, teodolit, jalon, dijital
fotoraf makinesi, bilgisayar, fotokopi, kurun kalem, silgi
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden
sonra
verilen
lme
aralar
ile
kendinizi
deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan
semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma,
eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ile
kazandnz
bilgi
ve
becerileri
lerek
sizi
deerlendirecektir.
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci,
Rlve almas korumann temelini tekil eder. nk hazrlanan rlve almas;
restitsyon ya da restorasyon almas yapacak olan uzmanlara yol gsterecek demektir.
Rlve almas bir hastaya konan n tan yerine geer. Batan bir hastaya doru
tehis koymak ve devamnda doru tedaviyi uygulamak o hasta iin ne kadar olumlu ise
batan yaplan rlve tans da tanmaz kltr varl iin ayn derecede olumludur.
Yeni yaplm bir binada yaplan yanl ekleri ya da eksiklikleri dzeltme imkn her
zaman vardr. Eer dzeltilmiyorsa yklr yeniden yaplr. Ancak tarihi binalarda bu imkn
yoktur. Yaplacak bir yanl, bir daha yerine konamayacak ekilde eserin yok olmasna
sebep olabilir.
Bu nedenle rlve almalarnda ok dikkatli olunmal ve en ince ayrntsna kadar
eser incelenmelidir.
Tanmaz kltr varlklarmzn gelecek nesillere kalabilmesi iin rlve almas
yaplmas gerekir. Bu projeler lkemizdeki tm tanmaz kltr varlklar iin yaplmal ve
tm aamalar bilgisayar ortamna aktarlarak arivlerde saklanmaldr. Sz konusu ilem
yap ayakta iken ve zelliklerini yitirmeden gerekletirilmelidir. rnein, Avrupa lkeleri
kentlerindeki eserlerin projelendirilmesi iini yllar nce yapm ve korunakl arivlerde
saklamtr. Nitekim II. Dnya Sava sonras arivlerden kardklar proje ve belgelere gre
bombalarla harabeye dnen kentlerini yeniden ina edebilmilerdir.
Dier bir deyile sz konusu projeler sadece eserler restore edilecei zaman gndeme
gelmemeli, restorasyona ihtiyac yoksa bile belgelemek amacyla mutlaka izdirilip
arivlenmelidir.
Bu modlde rlve ls almann teknik ayrntlar verilecektir. Rlve almasnda
muhtemelen karlaabileceiniz durumlarda yapmanz gerekenler hakknda bilgi sahibi
olmanz amalanmtr.
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
Bu faaliyette rlvenin tanmn, eitlerini, rlve ekiplerini ve grevlerini, rlvede
kullanlan izim ve lm aralarn ve rlve almalarnda alnacak gvenlik nlemlerini
reneceksiniz.
ARATIRMA
Rlve almas yapan brolara giderek rlve almalarnda kullanlan izim

aletlerini ve kullanm ekillerini inceleyiniz.
Rlve lmlerinde kullanlan aletleri inceleyiniz. Yeni kan aletlerin
salad kolaylklar nelerdir? Aratrnz.
Rlve ekiplerinin alma ekillerini inceleyiniz.
Rlve almalarnda alnmas gerekli gvenlik nlemleri nelerdir? Aratrnz
ve snf ortamnda arkadalarnzla paylanz.
1. RLVE ALETLER
1.1. Rlve
1.1.1. Tanm
Doal veya doal olmayan nedenlerle kltrel mirasn zarar grmesinden sonra onun
aslna benzer ekilde yeniden onarlmas ve restore edilebilmesi iin tanmazn bir arivinin
olmas yani rlve almasnn yaplm olmas gerekir.
Rlve szck anlam olarak yap veya yap gruplarnn mevcut durumunun rapor
ve/veya lekli izimlerle anlatmdr.
Teknik anlamda ise rlve, bir yapnn kent dokusunun veya arkeolojik kalntnn
yakndan incelenmesi, belgelenmesi, mimarlk tarihi asndan deerlendirilmesi ve
restorasyon projeleri hazrlanabilmesi iin binann i ve d mimarisine, zgn
dekorasyonuna ve tayc sistemi ile yap malzemelerine ait mevcut durumunun lekli
izimlerle anlatmdr.
1.1.2. eitleri
Rlve almalarn ierii bakmndan snfa ayrmak dorudur.
almalara esas tekil etmeyen ancak proje hazrlama safhasnda n fikir salayan ve
llerin kar, kula, adm kullanlarak alnd ve aratrmalarn geliigzel yapld
3
(tanmazn adresinin sorulmas, evrede oturanlardan tanmaz hakknda bilgi alnmas

gibi...) almalar basit rlve almalardr.
Kltr ve tabiat varlklarn koruma kurullarna tanmaz tescil bavurularnda
kullanlmak zere hazrlanan lmlerde teknolojik imknlardan faydalanlan ve
fotoraflarla desteklenen rlve almalar tespit rlve almalardr.
Restitsyon ve restorasyon proje almalarna altlk tekil etmesi iin ya da yklacak
tanmaz hakknda ariv oluturulmas iin yaplan rlve almalar esas rlve
almalardr. Bu rlve eidinde lme ilemi en az hata ile yaplm, izimlerde detaya
daha fazla yer verilmi, aratrma ve belgeleme de daha fazla kaynak taranm ve almalar
fotoraf, videolarla desteklenmitir.
1.2. Rlve Grubu Kuruluu

Rlve almalar uzun ve yorucu almalardr. Ayrca alma yaplan yerin uzak
olmas, yanl veya eksik l alma durumlarnda tekrar gidilmesi, alma yapacanz alet
ve tehizatn tanma zorluu gibi pek ok sebep, ileri daha da zorlatrmaktadr.
Rlve almalarnn daha salkl yrtlebilmesi; emek ve zaman tasarrufu
salamak iin almalarn planlanmas ve ekiplerin oluturulmas arttr. Ekipleri oluturma
ve grev dalmnda ve projeden sorumlu en yetkili ahs projeyi yrten mimardr.
TESPT
TESCL EKB
HZMET
EKB
ARV EKB
MMAR
ALAN EKB
MEDYA
EKB
DANIMAN
EKP
ZM EKB
ekil 1.1: Rlve ekibi
1.2.1. Tespit-Tescil Ekibi

Tanmazn hukuki ve geometrik durumu hakknda bilgi toplayan, belgeleyen, tespit
ve tescil almalarn yrten ekiptir. Belediyeler, tapu sicil birimleri, kadastro birimleri,
koruma kurullar, devlete ve zele ait arivler, muhtarlklar vb. yerler alma alanlarna
girer.
4
1.2.2. Alan Ekibi

lm almalarn bizzat yrten, kroki ve detay resimlerini izip llendiren ve
proje izim almasndakilere yardmc olmak maksadyla fotoraflama almalarn yapan
ekiptir. lme, okuma ve kda geme ilerinin rahatlkla yrtlebilmesi iin en az
kiilik bir ekip olmaldr.
Resim 1.1: Alan ekibi
1.2.3. izim Ekibi

Alan ekibinin lmleri, krokileri ve fotoraflar dorultusunda projeyi hazrlamakla
sorumlu olan masa ba ekibidir. almalarda aksaklklara meydan vermemek iin
ounlukla alan ekibi ayn zamanda izim ekibi olarak alr.
1.2.4. Ariv Ekibi

Tanmaz hakknda elde edilen verileri tekniine uygun olarak derleyen ve koruyan
ekiptir. Bu ekip ayn zamanda proje aamalarnda ekipler arasnda koordinasyon grevini
yrtr.
1.2.5. Film Ekibi

Yapyla ilgili genel grnm yanstan; binay tantan yapnn iten, dtan ve gerekli
grlen blmlerinden her trl detay ieren, fotoraflar eken; binay tantc belgesel
film, saydam ve video hazrlayan profesyonel ekiptir.
1.2.6. Danman Ekip

Gerektiinde bilgisine bavurulmak zere inaat mhendisi, sanat tarihisi ve jeoloji
mhendisi ve konservasyon uzmanlarndan oluturulabilecek ekiptir. Bu ekibe ayrca
tanmaz hakknda bilgi sahibi olan uzman kimseler, yreyi iyi tanyan rehberler eklenebilir.
Baka lkelerde yaplan almalarda tercmann da olmas gerekir.
Resim 1.2: Danman ekibi
1.2.7. Hizmet Ekibi

Rlve almas yapan ekibin ve kullanlacak lme aletlerinin tanmas, iae ve
ikmal ilemlerinin aksaksz yrtlmesi iin oluturulan ekiptir. ofr ve yardmc eleman
olarak iki kii yeterlidir. ehirden uzak yerlerde a da gerekir.
1.3. izim Aletleri

Yass (l) cetvel
Verilen lye gre izgi izmek, ly iaretlemek veya izilen resimlerden l
almak zere kullanlan cetvele yass (l) cetvel denir. Bir veya iki tarafnda milimetrik
blntler bulunur.
lek cetveli
lek cetveli; lekli yaplan izimlerde, byklk veya kklk miktarn
hesaplamada kullanlan cetveldir. gen profilli yaplmak suretiyle ok saydaki lei
zerinde bulundurur.
Resim 1.3: lek cetveli
Gnyeler
Belirli alarda, eitli ynlerdeki izgilerin izilmesinde ve istenen alarn
iaretlenmesinde kullanlan gen ekilli cetvellerdir. Standart gnyeler, 45 ve 30/60
olmak zere iki eittir.
Resim 1.4: Gnyeler
A lerler
0 180 arasndaki alarn iaretlenerek izilmesi veya llmesi amacyla kullanlr.
Deiik biimlerde saydam, yar saydam ve renkli plastikten yaplr.
Resim 1.5: A ler
Kurun kalemler
Kurun kalemler (resim kalemleri), ahap iine yerletirilmi grafit ulardan yaplr.
Bu kalemler, her trl kt zerine yaz yazmak veya izmek amacyla eitli sertlik
derecelerinde yaplr. Gnmzde bu kalemler yerine artk takma ulu kalemler
kullanlmakta ve kullanm kolaylndan dolay tercih edilmektedir.
Resim 1.6: Otomatik kurun kalemler
Silgiler
izim srasnda izgi silmek iin sk kullanlan bir aratr. Kurun kalemle yaplan
izimler yumuak lastik veya plastik silgilerle silinir. yi bir silgi, sildii ktta iz
brakmamal, kda bulamamaldr. Genel kural; sert izgilerin sert, yumuak izgilerin de
yumuak silgi ile silinmesidir.
Pergeller
Daire ve yaylarn izilmesinde kullanlan pergel; zellikle genleme ile proje
izimlerinde gereklidir. Pergeller, piyasada tek olarak bulunduu gibi komple bir takm
olarak da bulunur. Genel olarak metal veya metal plastik karmndan yaplr.
7
Resim 1.7: Pergeller
Resim kd
Beyaz renkli, 1. hamur sellozdan yaplm ktlardr. Resim ktlar silinmeye,
yrtlmaya kar dayankl olmal ve zerine ini mrekkebi veya boyal kalemlerle izim
yaplabilmelidir.
Eskiz kd
Nebati yalara batrldktan sonra havada kurutularak elde edilen bir kt cinsidir.
Ucuz ve k geirme zelliine sahip olduundan ayn zamanda karbonlayp desen kopyas
alma ilerinde de kullanlr.
Tablet bilgisayar
Tablet eklinde sistemi, dokunmaya duyarl ekran sayesinde ayn cep telefonlarnda
olduu gibi zel kalemiyle ynetebilmesi, not alma ve notlar paylama zellii yan sra
normal bir bilgisayarda bulunan tm zellikleri sayesinde rlve almalarnn vazgeilmez
aracdr. Notlar alabilir, kaydedebilir, istenirse bunlar yazl metne dntrebilirsiniz.
Resim 1. 8: Tablet bilgisayarlar
1.4. lm Aletleri
Katlanr tahta metre
Genellikle 20'er santimlik 10 adet ince cetvelin birbirlerine metal birletiricilerle
birletirilmesiyle oluan 200cm'lik sar renkte metrelerdir. Katlannca bu ksa cetveller st
ste gelir. 10'un katlar krmz renkle gsterilir. Kesitlerin ve detay llerinin alnmasnda
kullanlr.
8
Resim 1.9: Katlanr tahta metreler
Metreler
ki nokta arasndaki mesafeyi lmemize yarayan basit alete metre denir. Metreler
byk boyutlu paralarn llmesinde ve hassasiyet istenmeyen kk paralarn
llmesinde kullanlr. Uzunluklar 2, 3, 5, 10, 20, 30 ve 50 metre genilikleri ise 12 16
mm olarak paslanmaz yay eliklerinden retilir. Metreler ile lm yaparken metrenin u
ksm llecek parann esas alnan yzeyine tam temas etmelidir.
Resim 1.10: elik erit metreler
Elektronik uzaklk ler (EU)

Lazer teknolojisinin metreye uyarlanmas sonucu ortaya kmtr. Kaynaktan kan
lazerin hedef alnan noktaya arpmas ve lazer kaynana geri yansmas prensibine gre
alr. Bu aletle uzunluk, alan ve hacim hesaplarnn yaplmas saniyeler iindedir. Ayrca
okuduu deerleri bilgisayara aktarmas ya da hafzasnda saklayabilmesi ve 150 metreye
kadar en az hata ile deer okumas kullanm kolayl salar.
Resim 1.11: Dijital uzaklk lerler
akul (ekl)
ekl serbeste sarktldnda sivri ucunun ip ekseni dorultusunda olmas gerekir.
Noktalarn ok ksa sreli belirtilmesinde, uzunluklarn llmesinde kullanlr. akulle
noktalar belirtilirken alt ucunun noktaya dememesine zen gsterilmelidir. Lazerli
modellerin kmas ile kullanm alanlar kstlanmtr.
Resim 1.12: akul
Srmeli kumpaslar
Ayarlanabilen blntl l aletleridir. Kumpaslar uzunluk llerini i ap, d ap,
derinlik ve kanal llerini lmede kullanlr. Cetvellere gre lme hassasiyetleri daha
yksektir. ly dijital olarak otomatik gsteren modelleri kolaylk salar. zellikle ta ve
metal yzeylerin detay almlarnda kullanlr.
Resim 1.13: Dijital kumpas
Teleskopik metreler
ki nokta arasndaki uzunluklar pratik bir biimde llebilir. ie geebilen yaps
ile kullanm ve tanmas ok kolaydr. Gm renkli alminyum gvde darbelere kar
dayankldr. Analog gsterge mm olarak okunabilir ve kolay grlebilmesi iin st ksmda
yer alr. Yatay ve dey olarak konumlandrlm 2 adet hassas su terazisi (silindirik dze)
bulunur.
Alan her para otomatik olarak kilitlenir.
Resim 1.14: Teleskopik metreler
Lazerli nivolar
Yzey nivelman ve inaat aplikasyon ilerinde inaat nivolarnn yerini lazer nivolar
alr. Lazer nivosu kurulup dzelendikten sonra kendi bana alabilen bir alettir. 150
metre olan alma yarap ile ak ve kapal alanlardaki tm llerde gvenle
kullanlabilir. Yatay ve deyde otomatik olarak kendini ayarlar. Yerdeki noktann akull
olarak tavana tanmas tavandaki noktann yerdeki iz dmnn iaretlenmesi ve yatay
10
dzlemde kot ve kot fark lmlerini rahatlkla yapar. Lazer alcs ile uzaktan kumanda tek
bir niteden oluur ve bu nedenle birka ekipmann elde tanmasna gerek kalmaz.
Resim 1.15: Lazerli nivolar
Alminyum teleskopik miralar

5 metre uzunluundaki alminyum teleskopik miralar i ie getiinde boyu 1.24
cmye kadar ksalr, n yzndeki rakamlar cm olarak arka yzndeki rakamlar ise 0 (sfr)
aadan balayarak tamam mm olarak blmlenmitir. Nivo ve teodolitlerle yaplan kot
alma ilerinde kullanlr.
Resim 1.16: Alminyum teleskopik miralar
Tam btnleik elektronik takeometreler (Total stationlar)

Detay alm ve ykseklik lmeleri gibi aplikasyon ileri iin de etkin tek kiilik
sistemleri oluturur. Elektronik takeometreler, teodolit, uzaklk ler ve nivolarn yerini alan
evrensel
bir
lme
aletidir.
Resim 1.17: Tam btnleik elektronik takeometreler (Total stationlar)
Alerler
Dijital alerler ile iki dorultu veya dzlem arasndaki alar dijital olarak
llebilir. Gvde metaldir ve darbelere kar dayankldr. Yatay ve dey olarak
konumlandrlm 2 adet hassas su terazisi (silindirik dze) bulunmaktadr. 0 ile 199,9
aralnda a lleri yaplabilir. Dijital gsterge kolay okumaya yardmc olur.
11
Resim 1.18: Alerler
Sehpalar
Aletin balanaca sehpa bal, bala bal ayaktan meydana gelir. Sehpa
ayaklar hassas llerde kullanlan tek paral ayaklar ve tamay kolaylatran srgl
ayakl olarak iki ekildedir.
Resim 1.19: Sehpalar
1.5. Yardmc Aletler

Rlve almalarnda sadece izme ya da lme aralar ile ilem yapmak mmkn
deildir. alma yaplan yerin ounlukla uzakta olmas, bo durumda olmas ya da zel
izinle girilen yerler olmas malzeme tedarik etme imknn kstlar. te bu gibi nedenlerden
dolay rlve almasna giden ekibin nceden hazrlk yapmas ve bir anta hazrlamas
gerekir.
Bu antann iine alma ortamnda k bulma imkn her zaman olmad iin bir
fener, yedek piller ya da kafa lambalarndan konulmaldr. Dorultu belirtmesi gereken
durumlarda kullanmak iin ivi, rp ipi, eki; kesme ve delme ilemleri iin kk
tornavida, maket ba ya da ak bulundurulmaldr. Kapal yerlerde yn tayini iin bir
pusula, hesaplamalarda kullanmak iin bir hesap makinesi olmaldr. Yine haberlemek iin
telsiz ya da cep telefonu bulundurmak gerekir. lme ii ile birlikte fotoraf ekimi de
yaplacaksa fotoraf makinesi veya kameral cep telefonlarndan da yararlanlabilir. Uzak
yerlerde alma yaplacaksa karlalacak muhtemel kazalar ve yaralanmalara kar bir ilk
yardm antas bulundurulmaldr. lme deerlerini yazma ya da kroki izme, kopyalama
ilemleri ve iinde izim aralar ile izilen ktlar saklamak iin kapakl bir dosya gerekir.
Baret ve eldiven mutlaka bulundurulmaldr.
lme ilerini kolaylatrmak iin uzun merdiven, su terazisi, varsa olta da gerekebilir.
Gerekli noktalar iaretlemek ve rp ipini tozlandrmak iin tebeir bulundurulmaldr.
12
Kroki izerken ve lleri yazarken kd altla tespit etmek iin kska alnmaldr.
Yamurlu havalarda ksa bir sre almaya devam edebilmek ve lm aralarn korumak
iin emsiye tanmaldr.
me, kullanma suyu, kolonyal mendil ve sabun bulundurulmas da salk asndan
gereklidir.
Resim 1.20: Yardmc aletler
1.6. Gvenlik nlemleri

Rlve almalar genellikle virane, ii bo, yklma tehlikesi ile her an kar karya
olan karanlk ve kfl; kemirgenlerin, bceklerin olduu ya da iinde kimsesizlerle babo
kpeklerin kald yerlerdir. Bu alma ortamlarna girecek olan kimselerin baz gvenlik
tedbirleri almalar gerekir. Bu nlemleri ksaca sralayacak olursak:
Toz ve toprak iinde allaca iin ekip yelerinin nceden tetanos as

yaptrmalarnda fayda vardr.
lme ilerinde mutlaka eldiven giyilmelidir. Ayrca dar ve bask yerlerde l
alnacaksa baret taklmaldr.
Pantolonlar rahat hareket etmeniz iin bol kesimli ve bol cepli olmaldr. Ksa kollu
gmlek ya da tirt yerine uzun kollu kyafetler giyilmelidir.
Ayakkablar; bot ya da alt tabanlar kaln, st tamamen deri kapl olmaldr. Sandalet
ya da terlik giyilmemelidir.
13
Rlveye gidilen yerler ssz ya da terk edilmi yerlerdir. Tehlikeli kimselerin

muhtemelen saklandklar yerler olabilir. Herhangi bir sknt ile karlamamak iin ekibin
haberi olmadan alma yapmaktan kanlmaldr.
Olas kazalar ve yaralanmalar iin mutlaka bir ilk yardm antas bulundurmaldr.
Yaknlarnza haber verilmesi gereken durumlar olabilir. Byle durumlar olabilecei
dnlerek yaknlarn adlarn, telefon numaralar ve adreslerini bir kda yazarak kolay
bulunabilecek bir yere konulmaldr.
almalarnzda aka yapmaktan ve aletleri gereksiz kullanmaktan kanlmaldr.
Metre ile oynamak, akul sallama gibi gereksiz hareketler ya da ekip yelerini
rktebilecek, korkutabilecek hareketlerden saknlmaldr.
skele kurulup l alnmas gereken yerlerde ya da dme kme tehlikesi olan
yerlerde daha dikkatli olunmaldr.
Akta kalan elektrik kablolarna asla dokunulmamaldr.
lme ilk defa gidilen, uzun sre bo kalan evlerin ime sular kesinlikle
kullanlmamaldr. me ve kullanma suyu nceden temin edilmi olmaldr.
Eski evlerin odalarnda karlalan eski gazete dergi ya da eski eyalarla kesinlikle
oynanmamaldr. Mikrop kapmanza neden olabilir.
l almaya gittiiniz yerdeki halk size merak edip sorular sorabilir. Tanmaz
hakknda yalan ya da arpc aklamalarda bulunanlar kabilir. Halk bilgilendirmek ekibin
bandaki kiinin sorunudur. Sizin sorulara verdiiniz olumsuz cevaplar ya da aklamalara
yapacanz yorumlar ekibin ve sizin zor durumda kalmanza neden olabilir; hatta sizi bir
anda define hrsz durumuna bile sokabilir.
alma aralarnda ve sonunda eller mutlaka sabunla ykanmaldr.
Resim 1.21: Gvenlik nlemleri
14
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Rle ve Alnacak alann hazrlk almalar iin gerekli yardmc aletleri hazrlk ve
kurulumunu yapnz.
KONTROL LSTES
Bu renme faaliyeti kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz
becerileri Evet ve Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.
Modl Ad
Ama
Konu
Rlve ls Alma
Rlve aletlerini kullanabileceksiniz.
Rlve Aletleri
Zaman
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
rencinin
Ad Soyad
Snf / Nu
Balang Saati
Biti Saati
Toplam Sre
Deerlendirme ltleri
Rlvenin tanmn kavrayabildiniz mi?
Rlve eitlerini rendiniz mi?
Rlve ekiplerini ve grevlerini kavradnz m?
Rlve izim aletlerinin neler olduunu rendiniz mi?
Rlve lm aletleri ve kullanm yerlerini rendiniz mi?
Rlvede kullanlan yardmc aletleri ve kullanm yerlerini
anladnz m?
Rlve almasnda alnacak gvenlik nlemlerini
kavradnz m?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
15
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aada verilen cmlelerdeki boluklar uygun ekilde doldurunuz.
Yap veya yap gruplarnn mevcut durumunun rapor ve/veya lekli izimlerle
anlatmna . denir.
1.
2.
Kltr ve tabiat varlklarn koruma kurullarna tanmaz tescil bavurularnda
kullanlmak zere hazrlanan lmlerde teknolojik imknlardan faydalanlan ve
fotoraflarla desteklenen rlve almalar . almalardr.
3.
Ekipleri oluturma ve grev dalmnda ve projeden sorumlu en yetkili ahs projeyi
yrten .dr.
4.
Gerektiinde bilgisine bavurulmak zere inaat mhendisi, sanat tarihisi ve jeoloji
mhendisi ve konservasyon uzmanlarndan oluturulabilecek ekip.tir.
5.
ki nokta arasndaki mesafeyi lmemize yarayan basit alete
denir.
Aadaki cmlelerde verilen bilgiler doru ise (D), yanl ise (Y) yaznz.
6.
( ) Nivelman ve inaat ilerinde inaat nivolarnn yerini lazer nivolar almaktadr.
7.
( ) Aletin balanaca sehpa bal, bala bal drt ayaktan meydana gelir.
8.
( ) Rlve almasna giden ekibin nceden hazrlk yapmas gerekir.
9.
( ) ap, d ap, derinlik ve kanal llerini lmede nivo kullanlr.
10.
( ) Rlve ekip yelerinin nceden grip as yaptrmalarnda fayda vardr.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki performans testine geiniz.
16
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Bu faaliyette, okul ii gerekli ortam, okul d aratrma yapabileceiniz kurulular
belirtildiinde rlve almalarnda kroki izimini standartlara uygun olarak
yapabileceksiniz.
ARATIRMA
evrenizde ulaabileceiniz mimarlk brolar ve restorasyon ii ile uraan

brolar ziyaret ederek kroki izme ile ilgili bilgiler alp snfnzda
arkadalarnza aktarnz.
Mimarlk brolarndan alabileceiniz rlve projeleri ve fotoraflarna bakarak
kroki izmeye alnz. Arkadalarnzla bu izimler zerinde tartp
eksiklikleri, hatalar, eklenmesi gerekenleri tespit ediniz.
Snfnzn ya da atlyenizin plan ve grn krokilerini hazrlayp
arkadalarnzn izdikleri ile karlatrnz. Eksiklikleri, hatalar, silinmesi
gerekenleri tespit ediniz.
2. KROKLER
Resim sanatnda yalnzca izgi ile yaplan ve ana hatlar gsteren ayrntlara inmeyen
taslaklara kroki denir. Eskiz szc ile yakn anlamldr. Mimarlktaysa daha ok bir
yapy evresiyle birlikte gsteren ayrntsz ve ematik bir plan anlamna gelir. Kroki bir
yaptn n almas niteliinde olabilecei gibi byle bir ama gzetilmeden de yaplabilir.
l krokilerini dzenleyen kimse bu krokiyi ok dikkatli, temiz ve okunakl olarak
dzenlemelidir. Krokiyi deerlendiren kimse baka biri olsa dahi hibir zorlukla
karlamamaldr.
ekil 2.1: Eskiz almas
17
2.1. Yerleim Krokisi

2.1.1. Yerleim Plan Krokisi
Yerleim krokisinin izimine rlve almas yaplacak olan binann zemin katndan
balanr. Zemin kat evreleyen d hatlar, kap ve pencere boluklar izilir. Binann
oturduu arsay evreleyen yollar, tretuarlar, bahe duvarlar, havuz, kamelya, garaj,
mtemilat, ieklikler, gibi bahe iinde yer alan btn tanmazlar krokide belirtilir.
Krokide arsa iinde mevcut olan tesisler ncelikle izildikten sonra aalar gz karar yerleri
belirtilir ve zerlerine isimleri yazlr.
ekil 2.2: Yerleim plan krokisi
2.1.1.1. Yerleim Kesit Krokisi

Kesit krokisi; esas bina kesitinin parsel etrafndaki yollara kadar uzatlm hlidir.
Varsa grne giren dier binalar, duvarlar, merdivenler, setler, aalar vb. elemanlar
izilerek binann yol ile ilikisi kurulur.
18
ekil 2.3: Yerleim kesit krokisi
2.1.1.2. Yerleim Grn Krokisi

Grn krokisi, binann komu olduu yolun ekseninden binaya doru bakld
zaman gzle grnen paralarn izimidir. Komu binalar, kaldrm, korkuluklar, kap ve
pencerelerle merdivenler, atlar ve bacalar krokide gz karar olacak ekilde izilir.
ekil 2.4: Yerleim grn krokisi
Siluet; bir eyin yalnz kenar izgileriyle tek renk olarak beliren grntsne siluet
denir. Daha ok ehirlerin cami ile kprleri ya da ykseklikleri farkl olan corafi
elemanlarn ufka kadar uzanan grntsn ok geni bir bak asyla betimleyen resim
iin siluet tabiri kullanlr.
Resim 2.1: Siluet grnt
2.2. Plan Krokisi

Krokisi yaplacak olan bina d ve ii ilk olarak gezilip incelenmelidir. Bu alma
sizin emann nasl yaplaca hakknda bir fikir sahibi olmanz salayacaktr. Yn tayini
19
yapldktan sonra sras ile bina ii birimler gezilir. Kaplar, pencereler, merdivenler,
kemerler, niler ile dolaplar vb. birimlerin yerlerini grmek kroki bykl hakknda fayda
salar. Plan kroki dzleminin yaklak kat yksekliinin 1/3nden ya da yerden 90-100 cm
yukardan getii varsaylmaldr. Bu dzlem dorultusunda altta ve stte kalan btn
birimler krokide gsterilir. Kesim izgisinin zerinde kalan elemanlar noktal izgi ile
gsterilir.
Plan krokisi yapmaya normal kattan balamak daha dorudur. Plan en iyi okunan ve
net olan kat bu kattr. izim kdna nasl bir yerleim yaplacana karar verildikten sonra
ilgili ayrntlar kroki zerine ilenir.
Kroki izimine ilk nce merdivenden balanr. Merdiven yuvas izildikten sonra
basamaklar zerinde iaretlenir. Bir katta ka tane basamak varsa hepsi de izilir.
Merdivenler daima hangi katta balyorsa o kata izilir. rnein, bodrum kattan zemin kata
kan merdiven daima bodrum kat plannda gsterilir.
Merdiven iziminden sonra mahal byklkleri dikkate alnarak duvarlar, kaplar,
pencereler, niler, dolaplar ve sabit eyalar kroki zerinde iaretlenir.
Plan krokileri her bir kata veya katlar birbirinden ayr tanmlanamyorsa veya maara,
kayadan oyma yerlerde ayrt etme imkn bulunmuyorsa kotlara gre isim verilir ve kot
deerlerine gre izilir. Kat ya da kot isimleri krokide mutlaka belirtilir.
ekil 2.5: Plan krokisi
20
2.3. Tavan Krokisi

Tavan krokisi izmeden nce tavan incelenir. Boyutlar zerine oturduu duvarla ayn
ise kat plan krokisinden plan kopya edilir ve tavan ilemeleri bu plan zerinde ilenir. Ayn
deilse o zaman detayl l almak gerekir. Tavanlar genelde simetrik yapya sahip
olduklarndan btn tavann eyrek parasnn izilmesi yeterlidir. izim sonunda
tamamlama yntemi ile btn tavan krokisi ortaya karlr.
ekil 2.6: Tavan krokisi
21
2.4. Kesit Krokisi

Planda gsterilmesi mmkn olmayan ksmlarn lleri ile inaa ekli, binann
eitli yerlerinden karlan dey kesitlerde ifade edilir. Kesitler en az iki tane olmal ve biri
mutlaka merdiven boluundan geirilmelidir. Eer mmknse merdiven basamaklarn
profilden grn ve kesit olarak izmekte fayda vardr.
izimde gerekli ifadeyi glendirmek iin deiik kalnlkta izgiler kullanlmal ve
gerekli taramalar yaplmaldr.
Kesitlerde grnte kalan paralar da izilir.
Ayrca at kat arasna girilebiliyorsa ya da temel incelebiliniyorsa o ksmlarda
kesitte gsterilmelidir. D ve i duvarlardan geen kesitlerin kap ve pencerelerden
geirilmesi gerekir. Eer denk gelmeme durumu varsa o zaman kademeli kesit uygulamas
yaplmaldr.
ekil 2.7: Merdiven kesit krokisi
22
ekil 2.8: Kesit krokisi
2.5. Grn Krokisi

Bina cephelerinde mevcut olan elemanlar ve meydana gelen yapsal deiiklikleri
gstermek iin grn krokileri izilir. Grnlerde bina cephesinde yer alan kap,
pencere, kemer, duvar, balkon, korkuluk, merdiven gibi yap elemanlar kroki zerinde
cephe orantlamas yaplarak uygun byklkte izilir.
Cephe kaplamas ve meydana gelen bozulmalar bire bir gsterilir. Bu bozulmalar daha
sonra yaplacak olan l alma aamasnda lejantla gsterilir. Ayrca ekilmi olan cephe
fotoraflar ile karlatrlarak eksik ya da yanl izilmi yerler varsa bunlar l almadan
nce dzeltilir. Grnlerde glgelendirme ve boyutlu izimlere yer verilmez. Ancak
grnte kritik durumda kalan paralar abartya kalmadan gsterilir.
23
ekil 2.9: Grn krokisi
2.6. Detay Krokisi

Detay krokisi izimlerini plan, kesit ve grn olarak ele almak gerekir. zellikle
kap ve pencere gibi hareketli elemanlarn kroki izimlerinde bu arttr.
ekil 2.10: Detay krokisi
Resim 2.2: Merdiven detay
24
Eer lm ilemi yaplacaksa zerinde l deerlerinin yazlaca unutulmamal ve

bunun iin de krokide kk yerler ayrntl olarak izilmelidir. Kda kroki smyorsa o
zaman detay almlar kdn bo yerlerine yaplmal ve zerine notlar dlmelidir.
ekil 2.11: Topal kap plan, kesit ve grn krokisi
Krokisi izilecek olan kap ve pencere gibi yerlerde ayn trden ve lleri ayn olan
elemanlara ayn kod ya da isim verilmeli, lleri farkl olan elemanlarda ise farkl isim
verilmelidir. rnein; K1,K2, ya da P1,P2 gibi...
25
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Grn krokisi iziniz.
lem Basamaklar
Grnn izeceiniz yapnn tam
karsnda bir yer ayarlaynz.
neriler
Fotoraf ekmede kullanacanz makine
ve dier aralar retmeninizden temin
ediniz.
vale ve dier izim ara gerelerinizi

yannza alnz.
Byk boy izim kd kullannz. Altna

duralit ya da kapakl dosya alnz. izim
aralarn yannzdan ayrmaynz.
Kdn en alt ksmna zemin izgisini

Planda hi kap ve pencere yokmu gibi
iziniz ve d duvarlar gz karar alarak
dnerek duvarlar iziniz.
ana hatlar belirleyiniz.
nde kalan kemer, kap ve pencere
Kurun kalemi fazla bastrmaynz.
boluklarn ayarlaynz.
Bu boluklarn elemanlarn yerletiriniz. Duvar zerinde bo braklan ksmlara
ynleri ile birlikte kap ve pencereleri
ileyiniz.
at ya da mahal st elemanlarn izimini izimde glgelendirme yapmaynz.
tamamlaynz.
Karalama yaplan yerleri silgi ile
temizleyiniz.
Komu birimleri ve aalar iziniz.
Grnte yer alan paralar abartya
kamadan yerletiriniz.
lem sonunda iziminizi katlamadan
dosyaya koyunuz ve malzemelerinizi
toplaynz. Fotoraf ekimi yaparak eksik
kalan ksmlar sonradan tamamlaynz.
26
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Resim sanatnda yalnzca izgi ile yaplan ve ana hatlar gsteren, ayrntlara inmeyen
taslaklara. .denir.
2.
Bir eyin yalnz kenar izgileriyle
.denir.
tek renk olarak beliren grntsne
3.
Yerleim krokisi izimine rlve almas yaplacak olan binann ....katndan
balanr.
4.
Plan krokilerine her bir kata gre veya katlar birbirinden ayr tanmlanamyorsa veya
maara, kayadan oyma yerlerde ayrt etme imkn bulunmuyorsa ..gre isim verilir.
5.
Detay krokisi izimlerini plan, ve .. olarak ele almak
gerekir.
6.
( ) Grn krokisi, binann komu olduu yolun ekseninden binaya doru bakld
zaman gzle grnen paralarn izimidir.
7.
( ) Grnlerde glgelendirme ve boyutlu izimlere yer verilebilir.
8.
( ) Tavanlar genelde simetrik yapya sahip olduklarndan btn tavann 2/10
parasnn izilmesi yeterlidir.
9.
( ) Kesitlerde grnte kalan paralar da izilir.
10.
( ) Plan krokisi yapmaya normal kattan balamak daha dorudur.
DEERLENDRME
27
KONTROL LSTES
Modl Ad
Ama
Konu
Rlve ls Alma
Kroki izimi yapabileceksiniz.
Krokiler
Zaman
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
rencinin
Ad Soyad
Snf / Nu
Balang Saati
Biti Saati
Toplam Sre
Deerlendirme ltleri
Krokinin tanmn kavrayabildiniz mi?
Kroki eitlerini rendiniz mi?
Yerleim plan krokisini izmeyi rendiniz mi?
Yerleim kesit krokisi nasl izilir, rendiniz mi?
Yerleim grn krokisi nasl izilir, rendiniz mi?
Plan krokisinde neler gsterilir, rendiniz mi?
Tavan kroki almas nasl yaplr, rendiniz mi?
Kesit kroki almas nasl yaplr, rendiniz mi?
Grn kroki almas nasl yaplr, rendiniz mi?
Detay kroki almas nasl yaplr, rendiniz mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
28
RENME FAALYET3
RENME FAALYET3
AMA
Bu faaliyette okul ii gerekli ortam, okul d aratrma yapabileceiniz kurulular
belirtildiinde rlve almalarnda fotoraf ekim tekniklerini renecek ve standartlara
uygun olarak fotoraf ekim tekniklerini yapabileceksiniz.
ARATIRMA
nternet ortamnda fotoraf ekim teknikleri ile ilgili bilgileri derleyip

snfnzda arkadalarnza aktarnz.
Hafza kartl bir dijital fotoraf makinesini inceleyiniz ve birka fotoraf
ekiniz.
3. FOTORAFLAR
3.1. Rlve Fotoraf ekim zellikleri
Fotoraf ekiminin amac, tanmaz deiik ama ve yaklamlar dorultusunda belli
estetik deerlere gre fotoraf karesine aktarmaktr. Fotoraf, yapy oturduu topografya
veya evresi ile birlikte tanmlamakta etkin bir rol oynar. Bazen bir aa, bir tarihi eser ya da
baka bir yapnn bulunduu ortam, yap hakknda bilgi verir ve yapy tanmlamada
yardmc olur.
Bir yerden dier bir yere tanacak veya restorasyonu yaplacak bir yapnn aslna
uygun olarak monte edilmesi ya da restorasyonu iin de fotoraf ekimi yaplr. Bu amala
yaplan ekimlerde, daha sonraki montaj aamasnda yardmc olmas amacyla yapnn
sklen her paras ve skld yer numaralandrarak fotoraflanr.
Bu alma, ayrca yapnn tm oluum srecini belgelemek iin yaplr. ounlukla
inaat firmalar, yapnn aamasna gre aldklar hak ediler iin fotoraf ekiminden
yararlanr. nk iveren, inaatn hangi aamada olduu konusunda bilgi sahibi olmak ister
ve ona gre demede bulunur.
Resim 3.1: Hak edi fotoraf
Resim 3.2: Rlve fotoraf
29
3.2. Yerleim Fotoraflar

Yerleim yerlerini uygun perspektiflerden grmek suretiyle fotorafa aktarmak
gerekebilir. Yapnn hemen hemen btn zelliklerini aktardmz byle bir fotorafa
bakanlar, yapy boyutlu olarak grmedikleri hlde yap, hakknda bilgi sahibi olurlar.
rnein, karl blgelerdeki evlerin atlarnn kar tutmamas iin dik yaplmas, az
ya alan yerlerde, yap damlarnn dz yaplmas tamamyla iklimsel koullarn getirdii
bir sonutur. Bununla birlikte lkemizde sert esen rzgrlar genellikle kuzeyden geldii iin
bu cepheler hep kapal tutulmaya, gney yn ise k almak iin ak tutulmaya allr.
3.2.1. Yerleim Plan Fotoraflar

Yerleim plan fotoraf ekmenin amac tanmazn oturduu alan tanmazn kendisi
ve evre yollarla olan balantlarn belgelemektir. Bunun iin tanmazn oturduu bahenin
drt kesinden bina fotoraflarn ekmek gerekir. Ayrca tanmazn drt kesinden de
baheye doru fotoraf ekmek, grnmez detaylarn aydnlatlmasn salayacaktr.
Fotoraf ekiminde duvarlar, setler, at ve baca ekilleri, aalar, havuz ya da garaj
vb. elemanlar plan grn olarak ekmek gerekir. Bunun iin ise at zerinden, st kat
pencere ya da balkonundan veya komu bina atsndan fotoraf ekilmelidir. Bu ilem drt
cephe iinde tekrarlanr.
Fotoraflar izimleri desteklerken yapnn genel grnn, cepheler ve cephe
zerindeki kap, pencere, girinti-knt, at eiminin nasl olduu gibi konularda grsel ve
saysal bilgi verir.
Resim 3.3: Yerleim plan fotoraf
3.2.2. Yerleim Kesit Fotoraflar

Yerleim kesit fotoraf ekmenin amac tanmazn oturduu parseldeki dey
konumunu gstermektir. Bina zemininde llemeyen ya da girilemeyen ksmlar fotoraf
30
zerinden deerlendirmek gerekebilir. rnein, bina uurum kenarnda ya da sarp kaya

zerinde kurulmu olabilir. Buralarda l almak ya da kroki izmek epey aba
gerektirebilir. Bu durumda fotoraflar imdada yetiir.
Resim 3.4:Yerleim kesit fotoraf
Resim 3.5:Yerleim kesit fotoraf
3.2.3. Yerleim Grn Fotoraflar

Siluet fotorafnda ama mevcut tanmazn dier komu binalarla olan ilikisini
gstermektir. Fotoraf olmadan siluetin izilmesi saatlerce tanmazn olduu sokak
zerinde oturmay gerektirir.
Resim 3.6:Yerleim grn
Resim 3.7:Yerleim grn
Resim3.8:Yerleim grn
Fotoraf ekiminde bina ile komu binalar arasnda perspektif bir iliki kurmak
amatr. Ayrca sokak bandan ve sokak sonundan iki fotoraf ekmek ayrntlarn
tannmas asndan kolaylk salar. Bunun iin binann sa ve solunda ya da altnda, stnde
binaya komu en az iki binann siluette olmas yeterlidir.
3.3. Plan Fotoraflar

Rlveler yapnn veya yaplar gurubunun genel konum ve ayrntlarn ak bir
biimde gsteren fotoraflarla desteklenir. izimler bir yapnn bezeme ayrntlarn,
31
renklerini, genel etkisini anlatmakta yeterli olmaz. Bu nedenle lek, yer, yn ve tarih
belirten iaret ve yazlar konularak ekilen fotoraflar rlveyi destekleyen nemli
belgelerdir. Hasar grm yaplarn genel durum ve ayrntlarnn anlatm iin de fotoraflar
yardmc olur.
Fotoraflar btn meknlar ve nemli ayrntlar kapsayacak sayda olmal,
ekimlerin yakn plandan, cepheye paralel yaplmasna zen gsterilmelidir. hacimlerde
kelerden ekilen (her bir hacim iin karlkl kelerden ekilmi en az 2 adet)
fotoraflarla bu hacimdeki pencere saylarn, blntlerini, ka kanat bulunduunu, ka adet
kap olduunu, demenin cinsini, ka sra yer karosu bulunduu vb. ayrntlarn grlp
saylmas mmkndr. Genelden ayrntya giden bir dzende dizilerek bir albm
oluturulur. Plan iziminde fotoraflar btn meknlar ve nemli ayrntlar kapsayacak
sayda olmal, ekimlerin yakn plandan, cepheye paralel yaplmasna zen gsterilmelidir.
Sra numaras verilen fotoraflar ekildikleri yerle ilgili paftalar zerine ilenir.
Resim3.10: Plan fotoraf
Resim 3.9: Plan fotoraf
3.4. Kesit Fotoraflar

Yapsal bozulmalar, deformasyonlar ve dalmlar, temel sorunlar, yatay ve dey
ynde tayc sistem sorunlar, dolgu malzemesinin sorunlar, cephe elemanlar sorunlar,
cephe kaplama ve st rt malzemesine ait sorunlar, cephe mimari sslemelere ve yap
malzemesine ait sorunlar kapsayacak ekilde fotoraflar ekilebilir. Bu fotoraflarn kesit
dzleminin geecei yerlerden ekilmesi kesit plan izimlerine de kolaylk salayacaktr.
Resim3.12: Kesit fotoraf
Resim3.11: Kesit fotoraf
32
3.5. Grn Fotoraflar

Bir yap, grnen yn ile biimsel bir kompozisyondur. Yapy oluturan hacimler,
kitleler, kitlesel ayrntlar, pencereler, saaklar, kmalar, bacalar gibi mimari detaylar ve bu
detaylarn yap ile ilikisini fotorafa aktarmak gerekebilir.
Resim3.13: Grn fotoraf
Resim3.14: Grn fotoraf
3.6. Detay Fotoraflar

atlaklar, oyuklar, yzey kaybna uram yzeyler, biyolojik bozulmalar, kirlenmeler
deformasyonlar ya da nemli zellik arz eden ksmlar detay fotoraflar ile belgelenir. nce
ayrnt ve zellik arz eden yerlerde farkl bak asndan ekilmi olan fotoraflar tanma
imkn salar. Ayrca rlve projeleri zerine ilenecek olan bozulma ve deformasyonlarn
yeri ve miktar da ekilen fotoraflar sayesinde ilenir.
Resim3.16: Detay fotoraf
Resim3.15: Detay fotoraf
33
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Fotoraf makinesi ile ekim yapnz.
lem Basamaklar
Bir tane fotoraf makinesi temin ediniz.
neriler
Fotoraf ekmede kullanacanz makineyi
ve dier aralar retmeninizden temin
ediniz.
Makineyi tama antasndan karmaynz.
Makineyi tama ve kullanma ekillerini

uygulaynz.
Fotoraf makinesi boyuna asl olarak

gbek seviyesinde tanmaldr. Burada
durmas makinenin saa sola arpmasn
engelledii gibi ok ksa srede ekim
pozisyonu almay da kolaylatracaktr.
ekim annda ncelikle sol el avu ii
yukar bakacak ve ne doru alarak
makine denge noktas avu iine tam
oturtulmaldr.
Makineyi parmaklar ok skmadan hafif
bir ekilde kavramaldr. Sa elinizle de
makinenin sa tarafn kavradktan sonra
ekeceiniz konuya doru yneliniz.
Grn ve detay fotoraf ekebileceiniz Ekran grecek kadar gznze iyice
bir yer bulunuz.
yaklatrmal ve iyi bir kompozisyon
semelisiniz.
Kompozisyon seiminden nce en azndan
bir kolunuzu gvdenize yaptrmalsnz.
En iyi grnt alabileceiniz noktaya

gidiniz ve k, grnt ve netlii
ayarladktan sonra ekim yapnz.
Sallanma riskini en aza indirdikten sonra

bir kontrolle beraber nefesinizi tutup
deklanre basmalsnz.
Gzel olmayan ekimleri siliniz.
Makinenin tozunu alnz, makineyi
antasna koyarak dier malzemelerle
birlikte aldnz birime teslim ediniz.
34
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Bir yerden dier bir yere tanacak veya restorasyonu yaplacak bir yapnn aslna
uygun olarak monte edilmesi ya da restorasyonu iin de ekilir.
2.
./fotoraf ekmenin amac tanmazn oturduu parseldeki dey
konumunu gstermektir.
3.
ekimlerin yakn dan, cepheye yaplmasna zen gsterilmelidir.
4.
atlaklar, oyuklar, yzey kaybna uram yzeyler, biyolojik bozulmalar, kirlenmeler
deformasyonlar ya da nemli zellik arz eden ksmlar fotoraflar ile belgelenir.
5.
Fotoraf ekiminde bina ile komu binalar arasnda ..bir iliki kurmak bir
amatr.
6.
( ) Fotoraf ekiminin amac, tanmaz kar amal yaklamlar dorultusunda
fotoraf karesine aktarmaktr.
7.
( ) Yerleim plan fotoraf ekmenin amac tanmazn oturduu alan, tanmazn
kendisi ve evre yollarla olan balantlarn belgelemektir.
8.
) Fotoraflar ayrntdan genele giden bir dzende dizilerek bir albm oluturulur.
9.
( ) Siluet fotorafnda ama mevcut tanmazn dier komu binalarla olan ilikisini
gstermektir.
10.
) Sra numaras verilen fotoraflar ekildikleri yerle ilgili paftalar zerine ilenir.
DEERLENDRME
35
KONTROL LSTES
Modl Ad
Ama
Konu
Rlve ls Alma
Fotoraf ekebileceksiniz.
Fotoraflar
rencinin
Ad Soyad
Snf / Nu
Balang Saati
Biti Saati
Toplam Sre
Zaman
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Deerlendirme ltleri
Rlve fotoraf ekim zelliklerini kavrayabildiniz mi?
Yerleim plan fotoraflar ekim esaslarn rendiniz mi?
Yerleim kesit fotoraflar ekim esaslarn rendiniz mi?
Yerleim grn fotoraflar ekim esaslarn rendiniz
mi?
Plan fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?
Kesit fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?
Grn fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?
Detay fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
36
RENME FAALYET4
RENME FAALYET4
AMA
belirtildiinde rlve almalarnda yerleim lmlerini renecek ve standartlara uygun
olarak yapabileceksiniz.
ARATIRMA
lme yntemleri hakknda bir n aratrma yapnz ve snfta arkadalarnzla

paylanz.
Fotorametri almas yapan brolar ziyaret ediniz ve lm alma teknikleri
zerinde n aratrma yapnz.
4. YERLEM LMLER
lme; herhangi bir nesnenin ne kadar olduunu belirtme sorunudur. lme,
bilinmeyen bir deeri veya bir ly, bilinen bir deer veya bir l ile mukayese
edilmesidir. Baka bir deyile herhangi bir nesneyi kabul grm bir birimle
karlatrmaktr. Bir rlve almasnda lleri saptamann yolu vardr.
4.1. Eski Belgelerden l

Binann daha nce yaplm rlveleri, arivlerden bulunacak eski izimler, eski
gzlemler, tarifler, anlatmlar, yap izni, rperli kroki, kot, kesit, eski fotoraflar, haritalar,
kent planlar, gravrler, yapyla ilgili vakfiye (balanan eserin kullanm amacnn
deitirilemeyeceiyle ilgili belgeler) ve vakfa ait gelir gider kayt defterleri, onarm keifleri
veya onarm harcamalarnn kaydedildii defterler, gezginlerin notlarnda yer alan gzlemler
ve benzeri belgelerdir. Bunlar bulunabildii takdirde ne amala yapld, gvenilirlii,
orijinal veya mevcut durumu yanstp yanstmad, nerelerin farkl olduu aratrlr. Bu
belgeler saladklar bilgilerle baz karmak noktalarn zmlenebilmesine olanak salar.
zerinde l var ise bunlar kontrol edildikten sonra temel rnek olarak kullanlabilir.
4.2. Fotoraflardan l
Yer, yn ve tarih belirten iaret ve yazlar konularak ekilen fotoraflar rlveyi
destekleyen nemli belgelerdir. Fotoraf iinde boyutlar bilinen paralar yer ald zaman
orantlama yapmak suretiyle l alnabilir. rnein; sabit bir eya, hasr elik, mevcut bir
direk, duvara, kapya dayanm bir ara, merdiven basamaklar, demir parmaklklar veya
baka bir yap olduu takdirde l orantlanma suretiyle yaklak olarak tespit edilebilir.
Birebir oranda cepheden ekilen fotoraflarda l almada fayda salar.
37
Resim4.1: mekn fotoraf
Resim 4.2: mekn fotoraf

ekimlerin yakn plandan, cepheye paralel yaplmasna zen gsterilmelidir. Fotoraf
ekiminde yer alan elemanlarn boyutlar, kademe durumlar, aalarn yeri, kaldrm gibi
elemanlarn boyutlar orantlama yolu ile hesaplanr.
4.3. Yerleim lleri

Deiik teknik ve yntemlerle yaplr. Dikkatli yapld takdirde son derece hassas ve
gvenilir bir uygulamadr. Ancak ok sistemli bir yaklam gerektirir. Aksi hlde hatalar ve
yanlmalar nlenemez.
l almak bir rlve alan almasnn son aamasdr. izilmi olan krokiler zerine
alnan ller yazlr. Bu ller net ve okunakl yazlmaldr. Yanl yazlan ller
karalanmaz, silinerek yerine dorusu yazlr. Krokiler zerinde eksik l olmamal, fazla ve
gereksiz l de bulunmamaldr. Fazla l krokiyi karmak hle getirecei gibi temiz
izimi de zmsz bir yne gtrebilir.
lme teknikleri u ekilde aklanabilir:
Tek tek lme

Bir doru zerinde bulunan ve bir btnn paralar olan elemanlarn ayr ayr
llmesidir. Para llerinin toplam ana elemann ayn yndeki lsne eit olmaldr.
Bir kenardaki toplam uzunluk ayrca llr. Toplam uzunluk ile para llerinin
toplamnn eitlii kontrol edilir. Eit kmyorsa tekrar lm yaplr.
38
ekil 4.1: Tek tek lme
Toplayarak lme
Bir doru zerinde bulunan ve bir btnn paralar olan elemanlarn boyutlarnn bir
keden balayp sra ile toplanarak llmesidir. Bu yntemde bir doru zerindeki ller
u ekilde alnr. lnn balad keye 0.00 konulur. Bu yndeki elemanlarn ke
noktalarnn lleri alnr.
ller sra ile toplanarak yazlr. Uzun (rnein 20 m) bir erit metre ile l
alnyorsa erit metre zerinden direkt olarak uzunluklar okuduumuzda toplayarak lm
oluruz. Ancak bir erit metre boyu lm bitirdikten sonra birinci boyun (20 m) zerine
toplanarak llmesi gerekir.
ekil 4.2: Toplayarak lme
Trigonometrik lme
ls alnacak elemanlar yatay veya dey dzlemde gen oluturuyorlarsa bu
yntemden yararlanlr. Bir gen oluturan yap elemannda genin llebilen elemanlar
llr. genin llemeyen elemanlar basit trigonometrik bantlarla hesaplanr.
Bilindii gibi ekildeki dik gende:
Sinb = AC/BC
Cosb = AB/BC
Tgb = AC/AB
Pisagor Teoreminden: BC =AB +AC
39
ekil 4.3: Trigonometrik lme
Fotorametrik lme
Fotogrametri: Balangta yeryznn lmn hedef alan jeodezi bilimi iinde bir
lme teknii olarak dnlm, bu zellii dolays ile fotoraflar yardm ile lme
anlamna gelmek zere fotogrametri diye adlandrlmtr.
Fotogrametri; cisimler ve bunlarn oluturduu evreden yansyan nlarn
ekillendirdii fotorafik grntlerin ve yaydklar elektromanyetik enerjinin kayt, lme
ve yorumlama ilemleri sonunda, bu cisimler ve evre hakknda gvenilir bilgilerin elde
edildii bir teknoloji ve bilim daldr.
Resim 4.3: Fotorametrik l alm
40
Rper noktalarna gre lme

Bu yntemde lme, llen uzunluklarn sabit bir noktaya bal olarak lsn
almaktr. Bu yntem daha ok bina dnda olan elemanlarn lmnde kullanlr. Bina
dnda bulunan bir elemann ke noktalarnn her biri iki sabit noktaya bal olarak
llebilir. Bylece sadece yatay uzunluklar lerek binann evresindeki tesislerin
llerini alm oluruz. Ayrca bina iindeki sabit eyalarn lmnde odann bir kesi
rper noktas olarak alnabilir. Rper noktalarna gre lme, haritaclk ve restorasyon
konularnda hassas olarak uygulanabilir.
ekil 4.4: Rper noktalarna gre lme
4.3.1. Yerleim Plan

Yerleim plan ls almak demek, lme ilemi bitmi olan zemin katn parsel
zerinde oturduu yeri tespit etmek demektir. Eer nceden ap ya da plan zerine oturum
izilmise o zaman oradaki deerler esas alnr. Ama bu deerler yoksa lmlerin yaplmas
gerekir.
nce arazide pusula ile yn tayini yaplmas gerekir. Arazi zerine zemin kat oturum
yn tespit edildikten sonra mevcut binann bahe ya da parsel iindeki oturum yerini
bulabilmek iin parsel iinde yer alan ve binann en az iki cephesini gren noktalar tespit
etmek gerekir. Bu noktalar, rper noktalardr. Bahe iinde yer alan bir eme, duvar kesi,
direkler, komu binalar ya da aalar bu ilem iin ideal olan noktalardr.
Rper noktas olabilecek hibir ey bulunamazsa o zaman binay iki cepheden
grebilen yerlere ivi ya da kazklar aklarak bu noktalar oluturulur. Bu nokta yerlerini
tespit ederken noktalarn bir tanesi en azndan dier iki noktay grecek yerde olmasna
dikkat edilmelidir.
Nokta tespiti yapldktan sonra bu noktalarn birbirleri ile ve parsel snr ya da kesi
ile olan mesafeleri llerek krokiye iaretlenir. lme ileminde l dorularnn kapal
41
gen meydana getirmesine dikkat edilmelidir. Eer gen olumuyorsa izim yapacak ekip
yerletirme yapamaz.
Rper noktas olarak aalar seilmise o zaman aalarn gvde evreleri de
llmeli ve aaca kadar olan mesafeye evre / (pi) deerinin yars eklenmelidir.
Uzun mesafeli lmelerde erit metrenin sarkma yapmas ve germe ileminin yorucu
olmas nedeniyle erit metre yerine dijital uzaklk lerler kullanlmaldr.
ekil 4.5: Yerleim plannda tanmazn yer tespiti
42
ekil 4.6: Yerleim plan
4.3.2. Yerleim Kesit

Esas bina iin alnm olan kesit lleri aynen kullanlacandan tekrar lmeye
gerek yoktur. Yerleim kesit llerini alabilmek iin bina ve evresine yatay terazi dzlemi
kurmak gerekir. Bu terazi dzleminden arazinin eitli yerlerinden aaya doru alnacak
ller bu yerlerdeki kot farkllklarn verir. Bu konuda belediyeden alnacak kot- kesit
krokisinden de yararlanlr.
43
ekil 4.7: Yerleim kesit
4.3.3. Yerleim Grn

Yan bina cephe genilikleri lleri alnr. Kap ve pencere lleri akul yardmyla
alnr. Yerleim grnte en zor i at izimleridir. Esas l alnan binann lleri
bilindiinden fotoraflar yardm ile masa banda yaklak olarak deerler tespit edilebilir.
ekil 4.8: Yerleim grn
44
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Yerleim plan ls alnz ve iki cepheyi rpere balaynz.
lem Basamaklar
Pusula ile yn tayini yapnz.
Bina cephesi zerinde lazerli nivo ile bir
terazi hatt oluturunuz.
Bahe ierinde adet rper noktas tespit
ediniz.
Rperlerin her birinin iki rper noktasna
olan mesafelerini lnz.
Bina cephe kelerinin rper noktasna
olan uzaklklarn lnz yaznz.
neriler
Dikkatli olunuz.
Disiplinli ve dzenli alnz.
Eldiven ve baret mutlaka giyiniz.
Lazerli nivonun dzecinde ayarlanmasna

dikkat ediniz.
Rper noktalarnn her biri iki rper
noktasn da grecek ekilde seim
yapnz.
Her bir rper noktasna bina kelerinden Metreyi gergin tutunuz.
lmler yapnz.
l dorular kapal gen meydana
Dar genler oluturmaynz.
getirecek ekilde lme yapnz.
Bina cephesi zerinde bulunan kap ve
Rper noktalarnn binada her keyi
pencerelerin yatay her iki noktasndan da
grmesi gerekli deildir.
bu elemanlar gren rper noktalarna
ller alnz.
Bina d duvar llerini dolu ve bo
Kap ve pencerelerden l alrken
birimler olarak lnz.
pervazlar dikkate almaynz.
Cephe tam boyunu bir seferde lnz.
Metre okumalarn yaparken yanl okuma
yapmaynz.
lmleri kt zerinde kontrol ediniz ve lleri yazan kiiye l yazarken
tm ller kapal gen meydana
yazlan lleri tekrar ettiriniz.
getiriyorsa ileminizi tamamlaynz.
Araziyi gz ucu ile tarayp malzeme olup Cephe uzunluu cephede yer alan dolu ve
olmadna baknz.
bo birimlerin toplamna eit olacan
unutmaynz.
Balangta aldnz malzemeleri kontrol
ediniz ve izim ilemine geiniz.
45
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Herhangi bir nesneyi kabul grm bir birimle karlatrmaya ..denir.
2.
Para llerinin toplam ana elemann ayn yndeki lsne .olmaldr.
3.
Cisimler ve bunlarn oluturduu evreden yansyan nlarn ekillendirdii fotorafik
grntlerin ve yaydklar elektromanyetik enerjinin kayt, lme ve yorumlama ilemleri
sonunda, bu cisimler ve evre hakknda gvenilir bilgilerin elde edildii teknoloji ve bilim
dalna ..denir.
noktalarna gre lme, haritaclk ve restorasyon konularnda
hassas olarak uygulanabilir.
4.
ls alnacak elemanlar yatay veya dey dzlemde gen oluturuyorlarsa

..lme ynteminden yararlanlr.
5.
6.
( ) Rlve almasnda lleri saptamann yolu vardr.
7.
( ) l almak, bir rlve alan almasnn balang aamasdr.
8.
( ) Para llerinin toplam ana elemann ayn yndeki lsnden farkl olmaldr.
9.
( ) Balangta yeryznn lmn hedef alan jeodezi bilimi iinde bir lme
teknii olarak dnlm, bu zellii dolays ile fotoraflar yardm ile lme anlamna
gelmek zere nirengi diye adlandrlmtr.
10. ( ) ller net ve okunakl yazlmaldr. Yanl yazlan ller karalanmaz, silinerek
yerine dorusu yazlr.
DEERLENDRME
46
KONTROL LSTES
Modl Ad
Ama
Konu
Rlve ls Alma
Yerleim ls alabileceksiniz.
Yerleim lleri
Zaman
1.
2.
3.
4.
5.
6.
rencinin
Ad Soyad
Snf / Nu
Balang Saati
Biti Saati
Toplam Sre
Deerlendirme ltleri
Eski belgelerden l alma usul ve esaslarn
kavrayabildiniz mi?
Fotoraflardan l alma tekniini kavrayabildiniz mi?
Yerinde l alma eitlerini ve tekniklerini kavrayabildiniz
mi?
Yerleim plan ls alma usullerini rendiniz mi?
Yerleim kesit ls alma esaslarn kavrayabildiniz mi?
Yerleim grn ls alma esaslarn kavrayabildiniz
mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
47
RENME FAALYET5
RENME FAALYET5
AMA
belirtildiinde rlve almalarndan yerinde lm yapmay renecek ve standartlara
uygun olarak yapabileceksiniz.
ARATIRMA
l alma teknikleri hakknda bir aratrma yapnz ve aratrma sonucunu

snfta arkadalarnzla paylanz.
Snfnzn lsn alarak normal kat plan olarak izmeye alnz.
genleme teknii ile ilgili uygulamalar yapnz.
5. YERNDE LMLER
5.1. Plan ls
Rlve projesinin hazrlanabilmesi iin bina elemanlarnn llerinin bilinmesine
ihtiya vardr. Mahallerin boyutlarn belirlemek iin yaplan yatay ve dey uzunluk lme
faaliyetleridir.
nce plan dzleminin getii ykseklikten yukardan aaya doru dik bakarak plan
krokisi izilir. Binann yatay d uzunluu ve yatay d genilii llr. Bir kenarda,
yatayda dolu ve boluk ksmlar ayr ayr llr. Bir kenardaki dolu ve boluk llerinin
toplam, ait olduu kenarn d lsne eit olmaldr. Dolu ve boluk lleri toplanp
kontrol edilir. Buraya kadarki yaplan ilemler btn kenarlarda uygulanp lm kontrolleri
yaplr.
Ayrca kegen noktalar aras apraz ller alnmal ve pencere, kap gibi duvar ii
boluklarn genilikleri apraz llerle kelere balanmaldr.
5.1.1. Merdiven
Katlar arasnda dey sirklasyonu salayan balant elemanlarna merdiven denir.
Merdiven ls alrken ilk nce iki kat aras ykseklik sahanlk boluunda llr.
Eer sahanlk yoksa o zaman merdiven balang ve biti noktas aras kot fark llr. erit
metre ya da teleskopik metre bu ii grr.
Merdiven yuvas uzunluk ve genilii llr. Eer basamak ykseklikleri ayn ise rht
ykseklikleri ve basamak geniliklerini ayr ayr lmeye gerek yoktur. Ancak ahap ya da
48
ta gibi malzemeden yaplan basamaklar zamanla anaca iin bu merdivenlerde rht

ykseklikleri basamak genilikleri ayr ayr llr.
ekil 5.1: Merdiven ls alma
Merdiven korkuluklarn lmek zaman alacak bir i olduundan bu ilemi cepheden

ekilmi bir fotoraftan yapmak daha kolay olur. Ancak karlatrma ve kontrol asndan
hi olmazsa korkuluk balang, biti ve orta noktasndan bir iki lm yaplmas yeterli
olur.
5.1.2. Duvar
eitli yap malzemelerinden retilen, binann dn evreleyen, bina iinde ise
mahalleri birbirinden ayran yap elemanlarna duvar denir. Duvar ls almak ise duvar
kalnlnn llmesi ilemidir. Duvar lleri bilinmeden proje hazrlanamaz ve
devamndaki iler yrmez. Bu nedenle duvar lsn almak ok nemli ve gereklidir.
Duvarlar ayr lmek

Duvar kalnlklarnn kap kenarlarndan veya pencere kenarlarndan i hacimlerin
boyutlarndan bamsz olarak llmesidir. Bu ekildeki lm yntemi kontrolsz
yaplrsa plann iziminde bir ie yaramaz.
ekil 5.2: Kap ls alma
49
hacimle birlikte lmek

Duvar kalnlklarnn ve i llerinin birlikte llmesidir. Bu yntemde bir keden
balayp kar keye kadar bir doru boyunca i ller ile duvar kalnlklar srayla llr.
Ayn kenarn toplam uzunluu dtan ayrca llr. Btn oluturan paralarn lleri
toplanr. Bir kenardaki paralarn llerinin toplam ayn yndeki toplam lye eit ise
l doru alnmtr. Eer eit deilse tekrar l alnmaldr.
ekil 5.3: Kap ls alma
Mimaride de bir kenardaki hacimlerin i lleri ile duvar kalnlklarnn toplam ayn
kenardaki d lye eit olmaldr. Bu eitlik l alma esnasnda kontrol edilerek
salanmaldr. Aksi hlde doru l alm olamayz. Hatal alnan l ise ileride
giderilmesi ok zor yanllklara yol aar.
5.1.3. Dairesel Hacim

Dairesel hacimli yerleri lmek iin rper noktalarndan faydalanlr. Bu rper
noktalar bina iinde kendi yap eleman olabilecei gibi dardan bamsz bir noktada
olabilir. Ama dikkat edilmesi gereken nokta tespit edilen noktann dairesel hacmin en az
yarsn grmesidir. ki ya da nokta ile ilem tamamlanr. Rper noktalarndan uzatlan
nlarn ya da tutulan metrenin mutlaka dier noktadan gelen nla dairesel hacim zerinde
akmas arttr. Aksi hlde nokta tespiti yaplamaz.
Rper noktalarnn birbiri ile olan mesafeleri ve dairesel hacmin balang ve biti
noktalarna olan mesafeleri mutlaka llmelidir.
Dairesel hacmin d ksm iin yaplan lme ilemi i ksm iinde tekrarlanr.
ksmda fazla noktaya gerek yoktur. Ama nemli olan sonradan i ve d ksmn salkl
olarak birletirilebilmesi iin kaynak noktalar seilmesi ve aprazlama ve genleme
yntemleri ile paralarn birletirilmesidir.
50
ekil 5.4: Dairesel hacimlerde l alma
5.1.4. Yuvarlak Cisim

Kre, stun, direk gibi dairesel kesitli elemanlarn aplarn ve evrelerini lme
ilemi yaplr. Eer llecek olan para kk ise kumpas ile ilem yaplr. Para byk ise
o zaman duvarc gnyesi veya erit metre kullanlr.
l alma yntemi olarak iki yntem uygulanr. Birincisinde zeri iaretli iki adet
duvarc gnyesi ile l almaktr. Gnyeler yer dzlemine paralel tutulur ve gnye ular u
eklinde stun zerinde birletirilir. Aynen kumpas eneleri gibi kapatlr ve sadece bir
gnye zerindeki deer okunur. Okunan deer bize stun apn verir. Dier yntemde ise ip
ya da erit metre stun gvdesine sarlr. Birleim noktas iaretlenir ve deer okunur. Bu
deerin (pi) saysna blnmesi ile ap deeri bulunur.
ekil 5.5: Yuvarlak kesitli hacimlerde l alma
51
5.1.5. Kubbe ap
Kubbenin oturduu kaideler arasna erit ekilir ve yatay olarak llr. Kubbe
merkezinden aaya akul sarktlr. akul ipinin eride temas ettii noktadaki deeri
llr. Bu deer kubbe yksekliini verir. Eer kubbenin oturduu kaidelere ulama imkn
yoksa o zaman kubbenin balang, biti ve ortasndan aaya akul sarktlr ve akuln
yerdeki izdmleri iaretlenir. Bu noktalar aras llr ve kubbe ap ve yarap bulunur.
akul sarktma imkn yoksa o zaman elektronik uzaklk ler ya da tam btnleik
elektronik takeometreler (Total Stationlar) kullanlmak sureti ile lm yaplr.
ekil 5.6: Kubbe apn lme
5.1.6. Tavan Plan

Boyutlar zerine oturduu duvarla ayn ise kat plan krokisinden plan kopya edilir ve
tavan ilemeleri bu plan zerinde ilenir. Ayn deilse o zaman detayl l almak gerekir.
Katlanr tahta metre bklmek suretiyle basit olan tal tavanlarn ls rahatlkla
alnabilir.
Tavanlarda kaplama yerine resim ya da kalem ii almas varsa o zaman izmek
yerine baka tekniklerle olaya yaklamak gerekir. En kolay yntem tavann fotorafn
ekmek ve kda kopya edilmi bu fotoraf zerinde almaktr. Tavana ait l ve
aklamalar bu izim zerine ilemek kolaylk salamaktadr.
52
ekil 5.7: Simetrik desenli tavan l alma
5.2. Kesit ls
Plan lmlerini almakla kesit ve grn lmlerinin de yarsn alm oluruz. nce
kesitin getii dey dzleme dik bakarak kesit krokisi izilir. Kesit krokisi zerine sadece
kesit lmleri yazlmaldr. lmler kesit krokisi zerine teknik resim kurallarna gre ve
dikey olarak yazlmaldr. lmlerin nereden nereye alndn belirtmek iin lmn
balang ve bitim yerlerine nokta konulmaldr. Bir katn ykseklii; merdiven
boluundan, bitmi deme stnden, bir sonraki bitmi deme stne dey olarak
llerek alnr. Yukardaki ilemler her kat iin ayr ayr uygulanarak btn katlarn kesit
lmleri alnr (Birbirleriyle ayn zellikte olan katlar iin bir defa l almak yeterlidir).
Ancak kat yksekliini almak iin merdiven kovas uygun olmayabilir. Bu durumda kat
ykseklii pencere altndan, pencere altna dey l alnarak bulunur. Kesitte sfr kotu
olarak deimeyecek bir nokta alnr. rnein, giri demesi bitmi st kotu alnr. Ayrca
bu sfr kotunun yanna parantez iinde plankote gerek kotu yazlr. Bylece kabul edilen
sfr kotunun gerekte hangi kot olduu belirtilmi olur.
53
ekil 5.8: Kesit ls alma
5.2.1. Saak
Kesitte en st kat penceresinden saak altna kadar olan ykseklik, bu katta kesit
geen pencereden tahta metre veya srgl mira ile alnabilir. Ayrca tahta metre L eklinde
krlarak yine en st pencereden saak genilii alnabilir. Saak genilii pencereden
llemiyorsa u ekilde llr. Bir sopann ucuna ekln ipi balanr. Sopann ipli ucu
saak ucuna dokundurulur. akul yere kadar sarktlr. akuln ipi ile duvar yzeyi aras
yatay olarak llerek saak genilii bulunur.
ekil 5.9: Saak ls alma
54
5.2.2. Terazi Hatt

Eer zeminde erilik yoksa zemin, kot balang noktas olarak kabul edilebilir. Ya da
tavan dzgn ise tavan dz kabul edilip l alnabilir. l alnacak tanmazn zemininde
ve tavannda erilik varsa terazi hatt kurulmaldr. Terazi hatt lazerli nivo ile kurulmaktadr.
Zemin ortasna sabitlenen nivo ile drt duvara nian alnmakta ve yerleri iaretlenmektedir.
Lazer nivo yoksa o zaman ii su doldurulmu olan su terazisi hortumundan faydalanlabilir.
Hortumun iinde kabarck olmamasna dikkat edilmelidir. Terazi hatt lmede engel tekil
etmemesi iin boy seviyesinden yukarda alnmaldr. Bu hattn duvarda ki yerleri ivili
iplerle sabitlenmelidir. Ya da tebeir srlm rp ipi ile duvarda iaretlenmelidir.
ekil 5.10: Lazer terazi
5.2.3. Kubbe Ykseklii

Kubbenin minare ksmna bakan eri yzey zerine erit metre kubbe alemi ile kubbe
etei arasnda olacak ekilde yere serilir. Sererken eridin iaretli ksmnn stte olmasna
dikkat edilmelidir. lm yapacak olan dier kii minarenin erefe ksmna kar. Elinde
bulunan erit metreyi ucu kendisinde olacak ekilde olta ya da ip ile arkadana uzatr.
Metrenin ucundaki halkay minare erefesi zerinde tespit ettii noktaya yerletirir ve hi
oynatmaz. Kubbe zerindeki arkada kubbe zerine serip sabitledii erit zerinde her 1015 cmde bir tespit ettii noktalar zerine minareden gelen eridi aktrr ve deerleri
yksek sesle okur.
Kubbe st noktas ile alem arasnda kalan deer okunur ve kda izilir. ki erit
zerinde okunan deerler daha sonra pergel yardm ile genleme yaplarak kt zerinde
birletirilir ve kubbe eri yzeyi izilmi olur. Bu yayn balang ve biti noktasndan yere
paralel iki doru geirilir. Bu iki doru aras dey uzaklk lldnde kubbe ykseklii
d ksm bulunur. Kubbe kalnl bu deere eklenirse kubbe lm tamamlanr.
55
ekil 5.11: Kubbe ykseklii ve kubbe yzeyini lme
5.3. Grn ls
Yap yzeyinde meydana gelen bozulmalarn en gzel anlatld ksm grn
izimleridir. Bu yzden grn llerinin alnmas ok dikkatli ve titiz bir alma
gerektirir. nce cephenin birine dik bakarak dey dzlemde grn krokisi izilir. Bir
cephedeki pencerelerin ve kaplarn lleri zemin katta dorudan llerek alnabilir. Daha
st katlardaki elemanlarn lleri her katta st ste gelen pencerelerden ekl sarktlarak
alnr. Ykseklikler teleskopik metre ile de alnabilir. Bir cephede yaplan ilemler dier
cephelerde de uygulanarak binann tm grn lleri alnr.
Ayrca eski binalar; kesme ta, derzli tula gibi yatay olarak tekrar eden standart bir
malzeme ile kapl olabilir. Bu durumda cephedeki ta ya da tula sralar saylarak ta
ykseklik tayin edilebilir. Burada derz boluklarn unutmamak gerekir.
Dey llerin tamam alndktan sonra kroki zerine bozulmalar ilenebilir. Eer
bina eimli bir arazide oturuyorsa o zaman binay belirli noktalardan teraziye almak ve
lm deerlerini buna gre ilemek gerekir. naa tarzna uygun olarak zellik arz eden
malzemeler de kroki zerinde aklanabilir.
56
ekil 5.12: Grn ls alma ve grnte yer alan bilgiler
5.3.1. Baca Ykseklii

atya klabiliyorsa atda baca ykseklii, baca uzunluu ve baca genilii ayr ayr
llr. atya klamyorsa fotoraf ekilerek orant yoluyla hesaplanabilir. Ayrca baca
duvar svasz ise tulalar saylp hesap yaplr. rnein, yeni baca tulasnn lleri
20x20x20 cmdir. Eski harman tulas ile yaplan bir tek bacann genilii 35 cmdir.
Bacalar, at st noktasndan en az 80 cm daha yksek olur. Eski binalarda ise bacalar, at
st noktasndan 50 cm daha yksek olur.
57
ekil 5.13: Baca ls alma
5.3.2. Kemer Grn

Kemerin oturduu zengi talar aras yatay mesafe tutulan erit ile llr. Kemer
kilit ta orta noktasndan aa akul sarktlr ve akuln dzlemi dorultusunda ykseklik
lm yaplr. Kemer talarnn yerini belirtmek iin zengi ta zerine bir nokta tespit
edilir ve bu nokta ile kemer talar derz aralklar aras mesafeler llr. Kemerin her iki
yan iinde bu ilem tekrarlanr. Kemer kalnl ve kemer genilii de her iki ynde llr.
ekil 5.14: Kemer ls alma
5.3.3. Minare Ykseklii

Minare yksekliini lmenin en kolay yolu minareyi meydana getiren ta sralarnn
saylmasdr. Ayrca minare erefesinden aa sarktlan erit metre ile de ykseklik
llebilir. En salkl yntem ise teodolit ya da tam btnleik elektronik takeometrelerle
58
(Total Stationlar) a ve uzaklk lerek minare boyunun bulunmasdr. Salkl olmas

asndan aletin farkl noktalara kurulmas ve okumalarn yaplmas gerekir.
ekil 5.15: Minare yksekliini lme
5.4. Detay ls
lmlerde en fazla zaman detay lleri almaktadr. Karlalan detaylar nokta ya
da sistem detay eklinde ya da sadece grn olarak deerlendirmek gerekir. Pencere, kap
doramalar, saak ya da tavan silmelerini bir seferde almak yeterlidir. Detay lleri
almann deiik yntemleri vardr. Bunlar:
Gnye ya da akul ile detay ls almak
Profil tara ile l almak
Al ya da kil ile l almak
Karbon kd ya da kmr tozu ile l almak
Kardan fotoraf ekerek l almak
59
ekil 5.16: Detay ls alma
60
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Duvar kalnlklarn lnz.
lem Basamaklar
lm ara gerecini hazrlaynz.
D duvarlarn lsn alnz ve

kaydediniz.
duvarlarn lsn alnz ve

kaydediniz.
neriler
gvenlii ile ilgili kyafetlerinizi giyiniz.
lmde kullanacanz ara gerelerin
listesini yapnz.
Duvar ls almadan nce alacanz
ortamn i gvenlii kurallarna
uygunluunu kontrol ediniz.
Duvar kalnl almnda kullanacanz
aralar retmeninizden temin ediniz.
lsn alacanz binay gezerek

duvarlarnn plan krokisini iziniz.
D duvar kalnln d kap ve pencere
kenarndan lnz.
lmnzn doruluundan emin
olduunuzda krokiye kaydediniz.
Binann yatayda bir kenarnn d
uzunluunu lnz ve krokide ilgili yere
yaznz.
Yatayda d uzunluunu ltnz
kenarn hacimlerinin i llerini ve i
duvarlarnn kalnlklarn ayn kenarn
bitimine kadar sra ile lnz ve ilgili
yerlere yaznz.
Hacimlerin i lleri ile i ve d
duvarlarn kalnlklarn toplayp ayn
kenarn d lsne eitliini kontrol
ediniz.
Eit kmyorsa lmlerinizi tekrar
yapnz.
Bir kenarda yaptnz ilemleri tm
kenarlarda dikkatlice uygulaynz.
lemin sonunda ara gereleri toplayp
temizledikten sonra retmeninize teslim
ediniz.
61
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
eitli yap malzemelerinden retilen, binann dn evreleyen, bina iinde ise
mahalleri birbirinden ayran yap elemanlarna .. denir.
2.
Dairesel hacimli yerleri lmek iin noktalarndan faydalanlr.
3.
Plan lmlerini almakla /.. lmlerinin de yarsn alm
oluruz.
Karlalan detaylar nokta ya da.detay eklinde ya da sadece grn
olarak deerlendirmek gerekir.
4.
Kemerin oturduu talar aras yatay mesafe tutulan erit yardm ile
llr.
5.
6.
( ) Duvar kalnlklar kap veya pencere kenarlarndan, i hacimlerin boyutlarndan
bamsz llmelidir.
7.
( ) Bir katn ykseklii; bitmi deme stnden, bir sonraki bitmi deme stne
olan dey mesafedir.
8.
( ) Minare yksekliini lmenin en gvenilir yolu minareyi meydana getiren ta
sralarnn saylmasdr.
9.
( ) Bacalar, at st noktasndan en az 150 cm daha yksek olur.
10.
( ) Detay lleri almann deiik yntemi vardr.
DEERLENDRME
62
KONTROL LSTES
Rlve ls Alma
rencinin
Yerinde eleman ls alabileceksiniz. Ad Soyad
Yerinde lmleri
Snf / Nu
Balang Saati
Zaman
Biti Saati
Toplam Sre
Deerlendirme ltleri
Evet
Planda gsterilecek yap elemanlarnn ls almann
1.
yntem ve esaslarn rendiniz mi?
Kesitte gsterilecek yap elemanlarnn kesit ls almann
2.
Grnte gsterilecek yap elemanlarnn grn ls
3.
almann yntem ve esaslarn rendiniz mi?
Detayda gsterilecek yap elemanlarnn detay ls almann
4.
Modl Ad
Ama
Konu
Hayr
DEERLENDRME
Evet ise Modl Deerlendirme ye geiniz.
63
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Yukarda renmi olduunuz faaliyetler dorultusunda evrenizde bulunan kltr
varl bir eser zerinde rlve almas yapnz.
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet
ve Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.
KONTROL LSTES
naat Teknolojisi
rencinin
Yaplarda l alma
almalarn l alma
Ama
Ad Soyad
tekniklerine ve standartlara
uygun yapabileceksiniz.
Rlve ls Almak
Konu
Snf /Nu
Balang saati
Zaman
Biti saati
Harcanan sre
Deerlendirme ltleri
Evet
Rlvenin tanmn kavrayabildiniz mi?
1.
Rlve eitlerini rendiniz mi?
2.
Rlve ekiplerini ve grevlerini kavradnz m?
3.
Rlve izim aletlerinin neler olduunu rendiniz mi?
4.
Rlve lm aletleri ve kullanm yerlerini rendiniz mi?
5.
Rlvede kullanlan yardmc aletleri ve kullanm yerlerini
6.
anladnz m?
Rlve almasnda alnacak gvenlik nlemlerini kavradnz
7.
m?
Krokinin tanmn kavrayabildiniz mi?
8.
Kroki eitlerini rendiniz mi?
9.
Yerleim plan krokisini izmeyi rendiniz mi?
10.
Yerleim kesit krokisi nin izimini rendiniz mi?
11.
Yerleim grn krokisinin izimini rendiniz mi?
12.
Plan krokisinde neler gsterilir? rendiniz mi?
13.
Tavan kroki almas nasl yaplr? rendiniz mi?
14.
Kesit kroki almas nasl yaplr? rendiniz mi?
15.
Grn kroki almas nasl yaplr? rendiniz mi?
16.
Detay kroki almas nasl yaplr? rendiniz mi?
17.
Rlve fotoraf ekim zelliklerini kavrayabildiniz mi?
18.
Yerleim plan fotoraflar ekim esaslarn rendiniz mi?
19.
Yerleim kesit fotoraflar ekim esaslarn rendiniz mi?
20.
Yerleim grn fotoraflar ekim esaslarn rendiniz
21.
mi?
Dersin Alan
64
Hayr
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
Plan fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?

Kesit fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?
Grn fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?
Detay fotoraflar ekme esaslarn kavrayabildiniz mi?
Eski belgelerden l alma usul ve esaslarn kavrayabildiniz
mi?
Fotoraflardan l alma tekniini kavrayabildiniz mi?
Yerinde l alma eitlerini ve tekniklerini kavrayabildiniz
mi?
Yerleim plan ls alma usullerini rendiniz mi?
Yerleim kesit ls alma esaslarn kavrayabildiniz mi?
Planda gsterilecek yap elemanlarnn ls almann
Kesitte gsterilecek yap elemanlarnn kesit ls nasl
alnr? Yntem ve esaslarn rendiniz mi?
Grnte gsterilecek yap elemanlarnn grn ls
Detayda gsterilecek yap elemanlarnn detay ls
DEERLENDRME
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetlerini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
65
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Rlve
Tespit
Mimar
Danman
Metre
D
Y
D
Y
Y
RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
Kroki
Siluet
Zemin
Kot
Kesit-Grn
D
Y
Y
D
D

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
Fotoraf
Yerleim-Kesit
Yakn-Paralel
Detay
Perspektif
Y
D
Y
D
D
66

lme
Eit
Fotogrametri
Rper
Trigonometrik
D
Y
Y
Y
D
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
Duvar
Rper
Kesit-Grn
Sistem
zengi
D
D
Y
Y
Y
67
KAYNAKA
KAYNAKA
AHUNBAY Z., Tarihi evre Koruma ve Restorasyon, YEM Yay, stanbul

1996.
GLAL E., Yapsal Alet Bilgisi ,2001.
Tek Yap leinde Rlve, Rest.ve Restorasyon Projeleri Teknik

artnamesi
TMMOB Korunmas Gerekli Kltr Varlklarnn Rlve-RestitsyonRestorasyon Hizmetleri artnamesi ve En Az Bedel Tarifesi
ULUENGN M.B., Rlve, YEM Yay. 3.Bask, stanbul, 2007.
68

Rölöve Ölçüsü Alma

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Rölöve Ölçüsü Alma

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MLL ETM BAKANLII

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

3.5. Grn Fotoraflar ....................................................................................... 33

Rlve almas yapan brolara giderek rlve almalarnda kullanlan izim

(tanmazn adresinin sorulmas, evrede oturanlardan tanmaz hakknda bilgi alnmas

1.2. Rlve Grubu Kuruluu

ekil 1.1: Rlve ekibi

1.2.1. Tespit-Tescil Ekibi

1.2.2. Alan Ekibi

Resim 1.1: Alan ekibi

1.2.3. izim Ekibi

1.2.4. Ariv Ekibi

1.2.5. Film Ekibi

1.2.6. Danman Ekip

Resim 1.2: Danman ekibi

1.2.7. Hizmet Ekibi

1.3. izim Aletleri

Resim 1.3: lek cetveli

Resim 1.4: Gnyeler

Resim 1.5: A ler

Resim 1.6: Otomatik kurun kalemler

Resim 1.7: Pergeller

Resim 1. 8: Tablet bilgisayarlar

Resim 1.9: Katlanr tahta metreler

Resim 1.10: elik erit metreler

Elektronik uzaklk ler (EU)

Resim 1.11: Dijital uzaklk lerler

Resim 1.12: akul

Resim 1.13: Dijital kumpas

Resim 1.14: Teleskopik metreler

Resim 1.15: Lazerli nivolar

Alminyum teleskopik miralar

Resim 1.16: Alminyum teleskopik miralar

Tam btnleik elektronik takeometreler (Total stationlar)

Resim 1.17: Tam btnleik elektronik takeometreler (Total stationlar)

Resim 1.18: Alerler

Resim 1.19: Sehpalar

1.5. Yardmc Aletler

Resim 1.20: Yardmc aletler

1.6. Gvenlik nlemleri

Toz ve toprak iinde allaca iin ekip yelerinin nceden tetanos as

Rlveye gidilen yerler ssz ya da terk edilmi yerlerdir. Tehlikeli kimselerin

Resim 1.21: Gvenlik nlemleri

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

( ) Nivelman ve inaat ilerinde inaat nivolarnn yerini lazer nivolar almaktadr.

( ) Rlve almasna giden ekibin nceden hazrlk yapmas gerekir.

( ) ap, d ap, derinlik ve kanal llerini lmede nivo kullanlr.

( ) Rlve ekip yelerinin nceden grip as yaptrmalarnda fayda vardr.

evrenizde ulaabileceiniz mimarlk brolar ve restorasyon ii ile uraan

ekil 2.1: Eskiz almas

2.1. Yerleim Krokisi

ekil 2.2: Yerleim plan krokisi

2.1.1.1. Yerleim Kesit Krokisi

ekil 2.3: Yerleim kesit krokisi

2.1.1.2. Yerleim Grn Krokisi

ekil 2.4: Yerleim grn krokisi

Resim 2.1: Siluet grnt

2.2. Plan Krokisi

ekil 2.5: Plan krokisi

2.3. Tavan Krokisi

ekil 2.6: Tavan krokisi

2.4. Kesit Krokisi