Professional Documents
Culture Documents
Apdullah YÜCEL
115814030
İSTANBUL
2018
İçindekiler
TABLO LİSTESİ……………………………….………………………………..3
ŞEKİL LİSTESİ………………………………….………………………………4
1. GİRİŞ ......................................................................................................................... 6
1.1. Tezin Kapsamı ................................................................................................... 6
1.2. Tezin Amacı ....................................................................................................... 7
1.3. Tezin Yönetimi .................................................................................................. 7
2
3.3. İncelenen Projedeki Meydana Gelen Maliyet Sapmaları ............................ 19
3.3.1. Mekanik imalatlar kapsamında ki maliyet sapmaları:............................. 20
3.3.2. Altyapı imalatları kapsamında ki maliyet sapmaları: ............................. 22
3.3.3. Elektrik imalatları kapsamında ki maliyet sapmaları: ........................... 22
3.3.4. İnşaat imalatları kapsamında ki maliyet sapmaları: ............................... 23
5. KAYNAKLAR ........................................................................................................... 25
6. ÖZ GEÇMİŞ .............................................................................................................. 25
3
TABLO LİSTESİ
4
ŞEKİL LİSTESİ
Şekil – 1 : Freiman eğrisi [2]…………………….………………………......…………….8
Şekil – 2 : Belirsizliğin zamana karşı azalmasıyla maliyet tahmininin keskinliği [2]…….9
5
1. GİRİŞ
“İnşaat Maliyeti ve Maliyet Sapması” başlıklı tezde tahmini inşaat maliyetlerinin
gerçekleşen maliyet ile olan sapması ve nedenleri incelenecektir. Maliyet tahmin
yöntemleri projelerin her bir evresine göre ayrı ayrı incelenerek, maliyet sapmaları
seçilen bir inşaat firmasının incelenmesi yoluyla örneklendirilecektir.
Üç bölümden oluşan tezin birinci bölümü olan giriş bölümünde “tezin kapsamı”,
“tezin amacı ” ve “tezin yöntemi” başlıkları altında çalışmanın gerçekleştirilme
nedenleri ve gerçekleştirilmesinde izlenen yol anlatılmaktadır.
Tezin üçüncü bölümünde ise “maliyet sapması” ele alınarak “maliyet sapmasına
neden olan faktörler” üzerine bilgi verilecektir.
Dördüncü bölüm olan sonuçlar ve öneriler bölümünde ise, tüm tez boyunca yapılan
çalışmaların genel bir değerlendirilmesi yapılarak maliyet sapmalarının önüne
geçebilmek adına önerilerde bulunulacaktır.
Bu tez; ilk olarak bir inşaat projesine başlanırken her yüklenici ve/veya işverenin
ilk yapacağı hamle olan maliyet tahmini oluşturmanın evrelerini, maliyet
tahminlerinin sınıflandırılmasını ve maliyet tahminlerinin türlerini kapsamaktadır.
Bu tez kapsamında incelenecek olan yapı 9.960.000 TL ihale bedeline sahip orta
ölçekli bir kamu binası – okul inşaatı projedir.
6
1.2. Tezin Amacı
2. İNŞAAT MALİYETİ
2.1. İnşaat Maliyeti
Maliyet, bir malzemenin ya da ürünün insan gücü veya makine ile işlenerek elde
edilmesi süresince harcanan nakdi değerlerin toplamına denir. Bir başka ifadeyle
maliyet, ürün veya hizmetin karsız satış bedeli olarakta tanımlanabilir.
Genel gider
Malzeme giderleri
İmalat/Montaj olarak sıralanır.
Genel Gider : Üretim genel giderleri, bir ürünün üretilmesi için gereken
ve doğrudan işçilik maliyeti ile doğrudan malzeme maliyetinin dışında
kalan giderlerin toplamıdır.
7
Malzeme Giderleri : Üretim malzeme giderleri, bir ürünün üretilmesi için
gereken malzemenin teminindeki satın alma, vergiler, nakliye ve yükleme
giderlerinin tümüdür.
İnşaat
Maliyetlerinin
Sınıflandırması
İmalat /
Malzeme
Genel Gider Montaj
Giderleri
Giderleri
Satınalma Yükleme ve
Vergiler İş Gücü Ekipman
Maliyeti Nakliye
Bir projenin başından sonuna kadar birçok farklı aşamasında farklı tahminler
yapılabilir. Bu tahminler, tahminin hangi aktör için (İşveren, Yüklenici, vb.) hangi
düzeyde, hangi amaçla ve zamanın hangi dilimi için istendiğine göre değişiklik
gösterebilir.
8
gecikmelere, unutulan imalatlara ve planlamaların sapmasına dolayısıyla da artan
imalat ve iş gücü anlamına gelmektedir. Bu da projede beklenilen kâra
öngörülemeyen imalatlar nedeniyle maliyet sapmasına neden olacaktır.
Maliyet tahmininde bulunurken elimizde ne kadar çok veri var ise bu tahminimizin
o kadar kesin olması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla projenin tasarım kararları
ne kadar kesinleşirse maliyet tahminlerimizde o kadar keskinleşir.
9
Belirsizlik Aralığı Tasarımın ilerlemesi ile belirsizliğin azaltılması/ ortadan kaldırılması
Binanın
tamamlanması
ile tüm
belirsizliklerin
ortadan
kaldırılması
Maliyet Tahmini Yöntemleri
Zaman
Şekil - 2 : Belirsizliğin zamana karşı azalmasıyla maliyet tahmininin keskinliği [2]
Tasarım aşaması
Teklif aşaması
Yapım aşaması olarak sıralanır.
2.4.1. Tasarım aşaması
Ön tahmin
Ara tahmin
Son tahmin olarak ele alınır.
10
Bu farklı tahmin biçimleri projenin ilerlemesi ve projedeki belirsizliklerin ortadan
kalkmasına bağlı olarak değişiklik gösterir. Her düzeyin gereksinimide birbirinden
farklıdır. Düzey ilerledikçe gerekli veri sayısı artar. Veri sayısı arttığı gibi harcanan
zamanda buna paralel olarak artış gösterir. Dolayısıyla ön tahminden son tahmine
doğru tahminin doğruluğu da artış gösterir.
11
2.4.3. Yapım Evresi
Adından da anlaşılacağı üzere, projenin yapımı esnasında projenin gidişatını
gözlemlemek için hesaplanan maliyet tahminidir. Bu tahmin evresi, bize projenin
tahmini olarak ne kadara tamamlanacağı hakkında bilgi verir.
12
2.5.1.1. Tek Fiyatlı Maliyet Tahmin Metotları
Bu maliyet tahmin modeli kapsamında Birim Yöntemi, M2 Yöntemi, Küp Yöntemi
ve Kat Kabuğu yöntemi olmak üzere 4 ayrı yöntem ile tahmin yapılması
mümkündür.
2.5.1.1.1. Birim Yöntemi
Bu yöntem proje henüz konsept aşamada çalışılırken veya avan proje tasarımına
geçilmeden önce kullanılacak olan birim sayısı göz önünde bulundurularak yapılan
tahmin yöntemidir. Bu yöntemle bulunacak maliyet tahmini, geçmiş verilere
dayanılarak yapının birim başına düşen maliyeti ile istenilen toplam birimin
çarpılmasıyla elde edilir. Örneğin; hastanelerde yatak başına maliyet, otellerde oda
başına maliyet, otoparklarda araç başına maliyet, sinemalarda koltuk başına
maliyet, hesaplanır.
Örneğin 300 odalı 5 yıldızlı bir otelin 3.600.000 TL’ye mal olduğu bilgisine sahip
olalım. Benzer özelliklerdeki 200 yataklı bir otel inşa edilmek istendiğinde
(3.600.000 / 300) = 1.200 TL/oda ise yeni yapılacak 200 odalı otelin tahmini
maliyeti 200x1.200 = 2.400.000 olur.
13
miktarına sahip binaların maliyetleri aynı hesaplanmaktadır. Bu
sebeple alternatif projeler arasında seçim yaparken kullanılamaz.
[10]
2.5.1.1.2. M2 (Alan) Yöntemi
M2 Yönteminin Avantajları
M2 Yönteminin Dezavantajları
14
metodun kullanılabilmesi için çeşitli kurallar geliştirilse de çok fazla kullanılan bir
yöntem değildir. Çünkü maliyet verisindeki olası bir hata, sonucu alan yöntemine
göre daha olumsuz etkilemektedir.
15
ŞEKİL – 4 : Kat Kabuğu Yönteminde Bina Bileşenlerinin Oranı [1]
Bu model yönteminde öncelikle daha önce yapılmış bir örnek proje seçilir. Seçilen
bu örnek projenin maliyet analizlerinden yararlanılarak yeni proje için maliyet
analizleri yapılır. Yeni projenin maliyeti hesaplanırken; örnek projenin verileri
üzerinde, maliyeti etkileyen faktörlerin meydana getireceği değişim oranında
dönüştürmeler yapılmaktadır. [5]
16
2.5.1.2.2. Regrasyon Modelleri
Regrasyon modelleri, maliyeti etkileyen faktörlerin maliyet ile ilişkisini istatistiksel
olarak belirleyip, maliyet hesaplanmasını sağlamaktadır. Kouskous ve Koehn
tarafından 1974'de geliştirilen ön tasarım maliyet tahmin fonksiyonu bir çoklu
regrasyon modelidir. 38 binalık bir örnekleme dayanmaktadır ve yerleşim, bina tipi,
kat adedi, kalite ve teknoloji değişkenlerini incelemektedir38 binalık bir örnekleme
dayanmaktadır ve yerleşim, bina tipi, kat adedi, kalite ve teknoloji değişkenlerini
içermektedir. [5]
3. MALİYET SAPMASI
Bölüm ikide açıklanan “Son Tahmin Aşaması”n da belirlenen proje maliyeti birçok
projede gerçekleşen maliyet ile örtüşmemektedir. Bu noktada gerçekleşen maliyet
ile son tahmin aşamasında hesaplanan proje maliyeti arasında doğan farkı maliyet
sapması olarak nitelendiriyoruz.
17
Şekil - 5 : Maliyet hedeflerinde meydana gelen sapmaların sıklıkları [4]
18
Uygulanacak yapının uygulama yerinin hatalı 4 12
10
olması
11 Meydana gelen iş kazalarından dolayı işin durması 3 9
sebebiyle işte gecikme olması
12 Bilgi bankası oluşturulmamış olması ya da efektif 2 6
kullanılmamış olması
13 Yönetim organizasyon şemasının yanlışlık/eksik 2 6
olması
14 Makine-ekipman tablolarının çıkarılmaması veya 2 6
eksik çıkarılması, Diğer.. İhaleyi düzenleyen
resmi kurumun ekstradan o işle ilgili işler
yapılması isteminden doğan maliyet sapmaları
15 Diğer..Kamu işlerinde yeterli projenin olmaması 2 6
zamana bağlı kayıplar oluşturuyor
16 Sosyolojik sebeplerden dolayı (grev vb.) gecikme 1 3
olması
Tablo – 3 Meydana Gelen Maliyet Sapmalarının Nedenleri [4]
19
Yukarıda görüldüğü üzere öncelik ilk olarak uygulama projesi olmasına rağmen
idare, ihale CD’si içerisine eklediği bir çok tip detay çizimi ve/veya şartnameler
doğrultusunda sıralamadaki 5. hatta 6. aşamada olan önceliği baz alarak kendi
istediği imalatı yaptırmak için ellerinden geleni yapıyor.
Hijyenik bariyerli çamaşır makinesi ile normal çamaşır makinesi arasında yaklaşık
15.000 TL fiyat farkı vardır. Projede iki adet çamaşır makinası gözüktüğü için
2x15.000=30.000 TL lik bir maliyet sapması söz konusu olmuştur. Proje bedeli
9.960.000 TL olan bu projede sadece çamaşır makinelerinden dolayı %0.003 lük
bir sapma meydana gelmiştir.
Su deposu: Yine benzer durum okul binasında ki su deposu içinde geçerlidir. Okul
binasındaki onaylı mekanik uygulama projesinde su deposunun hacmi 15 Ton
20
olarak gözükmektedir. Lakin mahal listesinde 40 ton olarak yer almaktadır. İmalat
aşamasında gerek idare gerekse müşavir firmanın birçok kez gelip imalatları
kontrol etmesine rağmen herhangi bir uyarı veya ikazda bulunmadı. Taki imalat
tamamlanıncaya kadar. İmalat tamamlandıktan sonra mahal listesinde 40 ton ibaresi
ortaya koyuldu. Tamamlanmış olan su deposu söküldü ve yerine 40 tonluk deponun
montajı yapıldı. İmalatın hatalı olduğu, su deposunun mahale kıt kanaat sığmasıyla
görülmektedir. Üstelik hiçbir şekilde deponun etrafında yürünecek kadar bile
mesafe kalmamıştır. Yapılan bu imalat değişikliği sonrasında; 15 tonluk depo fiyatı
15.500 TL iken 40 tonluk depo için 36.750 TL ödeme yapılmıştır. Böylece ihale
hazırlık aşamasında yapılan çalışmalar ile imalat tamamlandıktan sonraki iki nokta
arasında 21.250 TL ‘lik bir maliyet sapması daha olmuştur. Bu da toplam proje
bedelinde %0,0021 lik bir değişime tekabül etmektedir.
21
olduğu gibi yüklenicinin bütçesine zarar kalem olarak yazılmaktadır. Zira elektrik
ve mekanik iamaltları çoğu zaman pursantaj oranları nedeniyle zarar kalem
olmaktadır.
Şantiye sahasında ki kaçak hat: İki bloklu yapıdan oluşan projenin pansiyon
binasının temel harfiyatı alınırken, temel hizasından geçen bir altyapı atık su hattına
rastlandı. Bu atık su hattı üst taraftaki parselde bulunan iki binaya ait olduğu
anlaşıldı. Vakti zamanında izin alınmadan sadece verilen sözler / vaadler üzerine
yapılmış bir bağlantı. Konu ile ilgili gerek idare, gerek müşavir firma gerekse ilçe
belediyesine üst yazılar yazılmasına rağmen aradan geçen yaklaşık bir buçuk ay
geçmiş lakin hiçbir kurumdan hiçbir aksiyon alınamamıştır. Geçen süre
yüklenicinin aleyhine işlediği için alt yapının deplase işlemini 35.600 TL vererek
kendi bütçesinden karşılamıştır. Bu da toplam proje bedelinde %0,0035 lik bir
değişime tekabül etmektedir.
22
bulunamamış ve yaklaşık 5m. daha kazı yapıldıktan sonra bağlantı noktasına
ulaşılmıştır. Kazı nedeniyle ana cadde asfaltı zarar gördüğünden ötürü ve izinsiz 5
m.lik kazı yapılması nedeniyle yükleniciye 9.850 TL ceza kesilmiştir. Bu da toplam
proje bedelinde %0,001 lik bir değişime tekabül etmektedir.
23
4. SONUÇLAR ve ÖNERİLER
Görülen o ki maliyet sapmalarına neden olan doğrudan ya da dolaylı bir çok neden
vardır. Yapılan anket sonuçlarını da göz önünde bulundurarak;
Firmaların uygulamalarında beyan ettikleri uygulama ve kontrolleri
yaptıkları halde meydana gelen maliyet sapmalarını önlemeleri için
gerçekleştirdiklerini ifade ettikleri konulara (farklı maliyet yöntemleri
kullanımı, yapım işinin farklı aşamalarında maliyet kontrolü uygulamaları,
risk yönetimi yapılması vb.) daha fazla özen göstermelerinde fayda
bulunduğu düşünülmektedir. [4]
Maliyet yönetimi ve kontrolü uygulamalardaki hataları gidermek için;
kalifiye elemanların, uygun mesai koşullarında, yapılan iş programları
çerçevesinde, günlük, haftalık ve aylık kontroller ile çalıştırılmaları
verimliliği arttıracaktır. [4]
Uygulamalarda günlük, haftalık, aylık raporların tutulup ve tutulan
raporların tasniflenip firma refleksi olacak hale getirilmesi olumsuzlukları
azaltabilir.[4]
Şirketin önceki projelerde edindikleri tecrübeleri göz önünde bulundurarak
projeleri incelerken ve teklif verirken daha dikkatli olunmalıdır.
Projeye başlanılmadan önce çok iyi incelenmeli ve olası çelişkiler önceden
belirlenmelidir.
İdare ile ikili ilişkilere önem verilmeli, iki taraf içinde optimum çözüm
bulunarak imalat tamamlanmalıdır.
Yüklenici nakit akış tablosunu hazırlarken öngörülmeyen giderlerin oranını
iyi tahmin etmelidir.
Projelerde know-how ın önemi unutulmamalı ve mutlaka en az bir kalifiye
teknik personel bulundurulmalıdır.
24
5. KAYNAKLAR
6. ÖZ GEÇMİŞ
25
Kişisel Bilgiler
Abdullah Yücel
Adres : Altunizade / Üsküdar / İstanbul / Türkiye
Telefon : Cep Telefonu : 0507 387 4 287
E-Posta : abdullahyucel@gmail.com
Kişisel Web Sayfası : www.abdullahyucel.com.tr
Eylül-2014 Mart-2015
POLİMEKS İnşaat – Türkmenbaşı / Türkmenistan
Deneyim Süresi : 7 ay
Sektör - Bölüm - Pozisyon : İnşaat - Ofis | Şantiye Teknik Ofis
Uzmanlık / Branş : İnşaat Mühendisi – Teknik Ofis Mühendisi
İşin Tanımı : Taşeron hakedişlerinin kontrol edilmesi,
Taşeron sözleşmelerinin hazırlanıp ERP programı EMOR’a girilmesi,
Haftalık rapor ve proje takip raporlarının hazırlanması,
BOQ uygunluk faturalarının yanıtlanması,
Projenin fiziksel ilerleme takibinin yapılması ,.
Ayrılma Nedeni : İş bitimi
Haziran-2013 Aralık-2013
EMARCH Harita İnşaat Taahhüt San.Tic ve Ltd.Şti - İstanbul Avrupa
Deneyim Süresi : 6 ay
Sektör - Bölüm - Pozisyon : İnşaat - Yönetim | Kurucu Ortak
Uzmanlık / Branş : İnşaat Mühendisi
İşin Tanımı : Kendi şirketimizde birlikte olduğumuz süre içerisinde yaptığımız işler;
Yılmaz Ulusoy İnşaat - Yuva Konutları/Kağıthane | Çatı kaplama işleri
Mısır Apartmanı/Kağıthane | Çatı aktarma
Girgin Otel / Sultanahmet | Çelik bina rölevisi
Efendi Otel / Sultanahmet | Cephe kaplaması
Yaklaşık 25 adet binanın kentsel dönüşüm raporunun hazırlatılarak dosya
takiplerinin yapılıp harç muafiyet belgelerinin çıkarılması.
Ayrılma Nedeni : "İş ve arkadaşlığın ayrı kavramlar” olduğunu daha yolun başında anlamış
olmamız.
Eylül-2012 Haziran-2013
Tektaş Kentsel Dönüşüm - İstanbul Avrupa
Deneyim Süresi : 9 ay
Sektör - Bölüm - Pozisyon : Mühendislik - Teknik - Mühendis
Uzmanlık / Branş : İnşaat Mühendisi | Kentsel Dönüşüm Danışmanı
İşin Tanımı : Kentsel dönüşüm danışmanlığı: 6306 Sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların
Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” kapsamında firmamıza başvuruda bulunan
müşterilere Kentsel Dönüşümün avantaj ve dezavantajlarını anlatıp, kanundan nasıl
yararlanabileceklerini anlatmak. Aynı zamanda saha çalışmaları ile ilgilenip
gerektiğinde rölöve almak
Ayrılma Nedeni : Kendi şirketimizi kurmuş olmamız.
Raporlama Yaptığı Kişinin Ünvanı : İnş.Yük.Mühendisi
Haziran-2012 Eylül-2012
Consulaqua Hamburg - İstanbul Avrupa
Deneyim Süresi : 3 ay
Sektör - Bölüm - Pozisyon : Mühendislik - Teknik - Tekniker
İşin Tanımı : Tuzla'da yapılacak olan "Atık Su Arıtma Tesisi"nin proje çizimlerinin yapılması
Ayrılma Nedeni : İş değişikliği
Raporlama Yaptığı Kişinin Ünvanı : Mak.Yük. Mühendisi
Eylül-2011 Ekim-2011
Polatcan Yapı - Düzce
Deneyim Süresi : 1 ay
Sektör - Bölüm - Pozisyon : Mühendislik - Teknik - Tekniker
İşin Tanımı : Türkmenistan'da yapılmakta olan villaların çelik çatılarının, atölyede montaja hazır
gelmesine kadar geçen süreçte kalite kontrol, iş takibi ve raporlamanın yapılması
Ayrılma Nedeni : Üniversitenin başlaması
Raporlama Yaptığı Kişinin Ünvanı : Makina Mühendisi
Ağutos-2006 Ocak-2007
E-G Mimarlık Hizmetleri - İstanbul Avrupa
Deneyim Süresi : 5 ay
Sektör - Bölüm - Pozisyon : Mimarlık - Teknik - Tekniker
İşin Tanımı : İBB tarafından düzenlenen "Deprem Master Programı" dahilinde, çalıştığım şirkette
önceden tespit edilmiş binaların röleverini alıp, bilgisayar ortamına aktarılması.
Yapılan çizimlerin kontrolleri.
Ayrılma Nedeni : Şirketin Kapanması
Raporlama Yaptığı Kişinin Ünvanı : Mimar
Haziran-2005 Haziran-2006
Tektaş Müh. ve Müşavirlik - İstanbul Avrupa
Deneyim Süresi : 1 yıl
Sektör - Bölüm - Pozisyon : İnşaat - Teknik - Teknik Ressam
İşin Tanımı : Statik hesapları yapılmış betonarme binaların AutoCad ortamında
düzenlenmesi/çizilmesi. Ayrıca çelik projelerinin plan-kesit-görünüş ve sistem
detaylarının oluşturulması
Ayrılma Nedeni : Dikey Geçiş Sınavını hazırlanıyor olmam.
Raporlama Yaptığı Kişinin Ünvanı : İnş.Yük.Müh.
Haziran-2004 Eylül-2004
Tektaş Mühendislik ve Müşavirlik - İstanbul Avrupa
Deneyim Süresi : 3 ay
Sektör - Bölüm - Pozisyon : İnşaat - Teknik - Tekniker
İşin Tanımı : Mimari, statik projelerin çizilmesi ile çelik projelerin sistem kesit ve detaylarının
çizilmesi
Ayrılma Nedeni : Tatilin bitmesi nedeniyle üniversitenin açılması
Raporlama Yaptığı Kişinin Ünvanı : İnş.Yük.Müh.
Stajlar:
◙ 2008 Ağustos – Eylül “Çağlayan Adalet Sarayı” 45 gün | VARYAP İnşaat – İstanbul / Türkiye
◙ 2009 Ağustos – Ekim “108 Konut Şantiyesi” 59 gün | POLİMEKS İnşaat – Aşgabat / Türkmenistan
◙ 2010 Ağustos – Eylül “KİEV-CHOP Karayolu (Rivne-Korets arası) | 38 gün | Onur Taah.–Rovna / Ukrayna
Eğitim Bilgileri
Bilgisayar Deneyimi:
Temsilcilikler / Sorumluluklar:
Kurs ve Seminerler:
◙ Primavera P6 Kursu PRM Yazılım
2015 3 Gün
◙ Webrazzi E-Ticaret Zirvesi Webrazzi 2012 1 Gün
◙ Hayal Et Girişimcilik Prog. Boğaziçi Üniversitesi Yaşam Boyu Eği. Merk. 2012 6 Hafta
◙ TTNet YDYED Projesi TTNet 2012 1 Hafta
◙ 3D Studio Max İzometrik 2007 3 Hafta
◙ Autocad 2007(kurs verdim) İzometrik 2007 8 Hafta
◙ Mega Hızlı Okuma Mega Eğitim Merkezi 2005 6 Hafta
◙ İngilizce Kursu English Time 2003 3 Kur
Referanslar
M.Demir BAYBURTLU Öğretmen – Mimar 0212 261 06 89