IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE ZAMW DRUKOWANY KATALOG

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj. wiczenia praktyczne

Autor: Anna Owczarz-Dadan ISBN: 83-246-0544-4 Format: A5, stron: 288

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE O NOWOCIACH ZAMW CENNIK

Cyfrowe aparaty fotograficzne przestay ju by modnymi gadetami. Towarzysz nam w czasie wakacji, su jako narzdzie pracy i coraz czciej s wykorzystywane rwnie tam, gdzie jeszcze niedawno krloway klasyczne aparaty i celuloidowe filmy. Aparaty cyfrowe s coraz wygodniejsze w obsudze, a jako uzyskiwanych z nich zdj staje si coraz lepsza praktycznie z miesica na miesic. Jednak nawet najdoskonalszy aparat cyfrowy nie zrobi fascynujcego zdjcia za nas. Aby nasze fotografie wzbudzay podziw, musimy pozna moliwoci sprztu i nauczy si z nich odpowiednio korzysta. Ksika Fotografia cyfrowa i obrbka zdj. wiczenia praktyczne to wprowadzenie w wiat fotografii cyfrowej. Czytajc j, poznasz budow swojego aparatu cyfrowego, nauczysz si korzysta z programw tematycznych, samodzielnie dobiera parametry ekspozycji i komponowa ujcia. Poznasz techniki wykonywania rnych rodzajw fotografii. W kolejnych wiczeniach wykorzystasz komputer do obrbki wykonanych przez siebie zdj nauczysz si kadrowa i prostowa zdjcia, przeprowadza korekcje barwne, usuwa niepotrzebne obiekty i drukowa fotografie. Wybr aparatu Typy obiektyww Najwaniejsze funkcje aparatw cyfrowych Kontrola parametrw ekspozycji Reguy kompozycji uj Fotografowanie ludzi, zwierzt i krajobrazw Zdjcia nocne Przenoszenie fotografii do komputera Edycja zdj Tworzenie panoram Drukowanie fotografii Przekonaj si, jak wspania zabaw moe by robienie zdj

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion ul. Kociuszki 1c 44-100 Gliwice tel. 032 230 98 63 e-mail: helion@helion.pl

Rozdzia 1. Jak wybra odpowiedni aparat?

Elementy, na ktre naley zwrci uwag przy zakupie aparatu cyfrowego

5
6

Rozdzia 2. Funkcje aparatu cyfrowego i wykorzystywanie ich moliwoci

Waciwoci i rodzaje obiektyww Ekspozycja i kontrolowanie jej ustawie Ostro Czuo Lampa byskowa Programy tematyczne aparatu Kadrowanie zdj Balans bieli Format zdjcia i kompresja

19
19 28 35 39 40 50 55 56 57

Rozdzia 3. Zasady towarzyszce sztuce fotografowania

Temat zdjcia Kompozycja zdjcia Owietlenie fotografowanej sceny Tworzenie panoramy

61
62 63 80 87

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk

Fotografowanie ludzi Fotografowanie zwierzt Fotografowanie krajobrazu Fotografowanie ruchu Zdjcia nocne

93
93 112 118 127 135

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Rozdzia 5. Przenoszenie zdj z aparatu do komputera

Urzdzenia wykorzystywane do przesyania fotografii z aparatu do komputera Klasyczny sposb przesyania danych z aparatu cyfrowego do komputera Transfer danych do komputera z zainstalowanym systemem Windows XP

149
149 153 155

Rozdzia 6. Przechowywanie i segregowanie zdj

Przechowywanie zdj Segregowanie zdj

167
167 168

Rozdzia 7. Edycja zdj

Korekcje podstawowe Efekty specjalne Korekcja obrazw RAW

173
174 228 259

Rozdzia 8. Drukowanie
Wielko fotografii a rozdzielczo, czyli jak otrzyma fotograficzn jako wydrukw Ustawienia drukowania

269
270 276

Dodatek A

Fotografie wykorzystane w ksice

281

wiat tematw, ktre mog sta si treci zdjcia, jest niesamowicie bogaty. Tak jak w przypadku muzyki stwarza poczucie nieskoczonoci trwania. Fotografia bya, jest i bdzie rde inspiracji nigdy nie zabraknie. W poprzednich rozdziaach zdobye techniczn wiedz i umiejtnoci panowania nad aparatem cyfrowym. W tym rozdziale dowiesz si, w jaki sposb wiedz t wykorzysta w praktyce. Poznasz zatem wskazwki, jak przedstawi na zdjciu czowieka i zwierz. Nauczysz si wykorzystywa funkcje aparatu do fotografowania krajobrazw. Poznasz tajniki sztuki fotografowania w warunkach nocnych, a take sposoby uchwycenia na zdjciu ruchu obiektw.

Postacie ludzkie s najczstszym tematem fotografii. Najczciej kojarzona jest z portretami, ale take z aktami, zdjciami w entourageu oraz portretami kreacyjnymi. Szczeglnym rodzajem fotografii jest uwiecznianie na zdjciach dzieci. Naley take pamita, i istniej dwa rodzaje fotografii ludzi. S to zdjcia pozowane, czyli takie, przy

94

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

ktrych model wsppracuje czynnie z fotografem, oraz zdjcia niepozowane (nazywane rwnie dokumentalnymi), czyli takie, ktre nie s robione wedug scenariusza. W tym przypadku fotografujcy czsto musi wykaza si cierpliwoci, gdy czeka na wydarzenia i sytuacje, ktre zdarzaj si spontanicznie, bez jego interwencji.

Portrety
W przypadku fotografowania ludzi mam na myli zwaszcza portrety i inne rodzaje zdj pozowanych bardzo wane jest poznanie modela (rysunek 4.1). Tylko wtedy bdziesz mg pokaza prawd o nim, przedstawi go w naturalny sposb, co przyda zdjciu autentyzmu. Dowiedz si zatem, kim jest model i czym si zajmuje. Przebywajc z nim, poznaj cechy jego osobowoci. Pozwoli Ci to zaplanowa temat zdjcia i okreli, ktre z cech chcesz wydoby na fotografii. Nastpnie zastanw si nad poz i ubraniem, dziki ktrym cechy stan si jeszcze bardziej widoczne. Piszc o poznaniu modela, mam na myli take jego aparycj. Inne elementy, na ktre naley zwrci uwag podczas portretowania postaci ludzkich, to: zoom optyczny, to, kt widzenia aparatu oraz, co bardzo wane, owietlenie.
q Zoom optyczny. Podczas fotografowania w zblieniu

lub pzblieniu najkorzystniej wypada zastosowanie zoomu optycznego odpowiadajcego niezbyt dugiemu obiektywowi wskoktnemu w fotografii tradycyjnej (85 135 mm). Umoliwia on fotografowanie z wikszych odlegoci. Model nie czuje si wwczas przytoczony obecnoci aparatu, a jego twarz nie wyglda na spaszczon. Wad dugich obiektyww jest maa gbia ostroci. Naley o tym pamita i w razie potrzeby ustawi ostro na oko modela znajdujce si bliej aparatu. Nastpnie naley sprawdzi, jak ostra jest caa twarz. Jeli wiksza jej cze jest pozbawiona ostroci, naley zastanowi si nad duszym czasem otwarcia migawki i mniejszym otworem przesony. Pomc moe rwnie ustawienie wikszej czuoci.

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk Rysunek 4.1. Przykady portretu

95

q To. Otoczenie ma ogromny wpyw na fotografowan osob

zarwno na jej samopoczucie, jak i stopie odprenia. Poza tym jak gdyby czy si z modelem, co umoliwia sfotografowanie postaci w naturalnych dla niej sytuacjach, np. podczas pracy lub wypoczynku. Podczas portretowania postaci naley pamita o tym, aby nie konkurowao z ni to. Usu wic ze sceny niepotrzebne elementy. To model gra pierwsze skrzypce, to jest tylko dodatkiem. Nie powinno wic rozprasza uwagi. Ponadto naley zwrci uwag, aby to tworzyo wraz z modelem harmonijny ukad.

96

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Nie mona dopuci do sytuacji, w ktrej to bdzie zabarwione w ten sam sposb co model (np. modelka o blond wosach ubrana w bia sukienk na biaym tle). Uniemoliwi to czytelny odbir tego, co dzieje si na fotografii, a ponadto utrudni dopasowanie odpowiednich parametrw ekspozycji. Jeli pozbycie si elementw z ta jest niemoliwe, zastosuj efekt maej gbi ostroci, aby skupi uwag ogldajcego wycznie na modelu.
q Odpowiednie umieszczenie modela w kadrze. Ustawienie

postaci to kolejny element, na ktry naley zwrci uwag podczas portretowania osb. Zarwno fotografowi, jak i jego modelowi zaley na uzyskaniu jak najlepszego efektu kocowego. Powinni zatem wsppracowa ze sob i wykona wiele prbnych ustawie. Model poproszony o przyjcie rnych pz z pewnoci nie odmwi. Jakie pozy naley sprawdzi? Na pewno bdzie to profil, trzy czwarte oraz en face, a wszystkie przy gowie opuszczonej wyej lub niej. W takiej sytuacji zadaniem modela jest zmienia pozy na prob fotografa, a zadaniem fotografa jest obserwowa, w jaki sposb zmienia si wygld twarzy fotografowanej postaci. Oto kilka dodatkowych wskazwek:
Jeli model ma do wydatny nos, unikaj pozy trzy czwarte moe spowodowa jego wizualne wyduenie. Zwaszcza jeli zastosujesz obiektyw szerokoktny lub standardowy. Pamitaj, e okrga twarz nie najlepiej wypada w pozie en face.

Tworzc portret, naley si ponadto zastanowi, jakie cechy fotografowanej postaci chcemy na nim odda. Od tego zaley rwnie to, jak poz posta ma przybra i przy uyciu jakiej perspektywy zostanie pokazana. Jeli chcesz pokaza wadczo, fotografuj z dou, jeli delikatno, agodno z gry.
Jeli wykonujesz portret inny ni formalny, zapomnij o symetrii w kadrze. Pu wodze wyobrani i postaraj si ukaza posta w taki sposb, aby jak najlepiej uwydatni jej cechy.

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk q Oczy modela. Poniewa oczy s zwierciadem duszy, popro

97

modela, aby otworzy je szeroko tu przed wykonaniem zdjcia. Pozwoli to unikn marszczenia twarzy, czsto pojawiajcego si podczas oczekiwania na nacinicie przez fotografa spustu migawki, i bardzo adnie uwydatni oczy. Wane jest take, aby wzrok modela skierowany by w miejsce, w ktrym dzieje si co interesujcego. W jego oczach musi by widoczne zaciekawienie, a nie znudzenie zdajce si krzycze: No zrb w kocu to zdjcie!.
q Owietlenie. Wielu fotografw wykorzystuje w celu owietlenia

portretowanej postaci owietlenie zastane. Modyfikuj je za pomoc Bysku wypeniajcego lub powierzchni odbijajcych wiato (eliminuje to niepotrzebne cienie). Pozwala to poprawi kontrast oraz kompozycj. Na og najkorzystniejsze dla modela jest wiato mikkie i rozproszone. Taki efekt mona uzyska, stosujc blend1 (wwczas wiato zostaje odbite i rozproszone) lub dyfuzor2 (wiato przechodzce przez dyfuzor staje si rozproszone). Czasem jednak lepszy efekt uzyskuje si za pomoc bocznego wyrazistego owietlenia. Naturalne, mikkie wiato daj okna. Jeli natomiast wykonujemy portret w plenerze, musimy zwrci uwag na por dnia. Najlepsze efekty mona uzyska rano lub wieczorem soce jest wwczas do nisko. Naley ponadto ustawi si z aparatem tak, aby soce zagldao przez rami fotografa pod ktem okoo 150 stopni.
W I C Z E N I E

4.1

Wykonywanie portretu z wykorzystaniem wiata dziennego wpadajcego przez okno

lub postawi pamitaj jednak o tym, aby jej twarz bya w trzech czwartych owietlona wiatem z okna. Ustalcie wsplnie odpowiedni poz (rysunek 4.2).

1. Ustaw fotografowan posta przy oknie. Moesz ja posadzi

Blenda ekran wykorzystywany do odbijania wiata w celu rwnomiernego owietlenia fotografowanego obiektu. W warunkach domowych moe to by jasny karton, spoywcza folia aluminiowa czy styropian. Dyfuzor materia (przewitujcy) wykorzystywany do rozpraszania (zmikczania) wiata. Umieszcza si go pomidzy fotografowanym obiektem a rdem wiata.

98

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Rysunek 4.2. Fotografujc osob przy oknie, moemy uzyska ciekawy efekt niedowietlenia czci twarzy. Jeli jednak tego nie chcemy, a fotografowan posta ustawiamy przy oknie w celu wykorzystania wiata zastanego, musimy zastosowa blend

2. Jeli przez okno wpada bezporednio wiato soneczne, rozprosz 3.

4. 5.

6. 7.

je za pomoc firany, cienkiej zasony lub przecierada (biaego). Zajmij si teraz nieowietlon czci twarzy t dalej od okna. Jeli po nieowietlonej stronie twarzy modela pojawi si duy cie i nie wyglda to korzystnie, uyj arkusza biaego brystolu (lub innej biaej powierzchni) w celu odbicia wiata i owietlenia niedowietlonej czci twarzy. Umie brystol po nieowietlonej stronie twarzy modela. Ustaw aparat na statywie i wcz go. Obserwujc na wywietlaczu scen, ustaw ekspozycj (jeli pracujesz w trybie rcznym) lub wcz program Portret (jeli pracujesz w trybie automatycznym). Ustaw dug ogniskow, czyli zastosuj zoom optyczny o prawie maksymalnej wartoci. Nacinij spust migawki i wykonaj zdjcie (rysunek 4.3).
Jeli nieowietlona cz twarzy nadal nie wyglda korzystnie, przesu kartk (oddalajc j lub zbliajc) i ponownie wykonaj zdjcie. Czasem potrzeba wielu prb, aby uzyska zadowalajcy efekt.

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk Rysunek 4.3. Portret wykonany z wykorzystaniem wiata dziennego wpadajcego przez okno oraz blendy. Poowa twarzy, ktra pozostawaa w cieniu, zostaa dowietlona

99

Wracajc do owietlenia, jeli zamierzasz portretowa w plenerze, wybierz najpierw miejsce, a nastpnie zapoznaj si z rozkadem wiata o rnych porach dnia. Dopiero wtedy wybierz por sesji zdjciowej. Do wykonywania portretw w plenerze najlepsze jest wiato poranka, pnego popoudnia, a take pochmurne dni z rozproszonym wiatem.

Fotografie do dokumentw
Form portretowania jest take wykonywanie zdj do dokumentw, takich jak: dowd osobisty, dyplom, paszport, prawo jazdy i legitymacja szkolna. W dobie aparatw cyfrowych mona sprbowa wykona takie wanie zdjcie samodzielnie, w domowym zaciszu. Ma to choby t zalet, e wie si z mniejszym stresem nie wiem dlaczego, ale wiele osb denerwuje si i odczuwa due napicie, kiedy kto wykonuje im urzdow fotografi. W wyniku tego jedni wygldaj na zdjciach jak wystraszone zwierztka, inni jak zbrodniarze wojenni czy terroryci. Fotografia urzdowa rni si od typowego portretu tym, e ma okrelone, narzucone wymagania. Pierwsze zwizane jest z wymiarami zdjcia. Oto i one:

100

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

q zdjcie do dowodu osobistego: 3545 mm; q zdjcie do paszportu: 4050 mm (od 27 lipca 2006 r. wynosz

3545 mm);
q zdjcie do prawa jazdy: 3545 mm; q zdjcie do dyplomu: 4565 mm; q zdjcie do legitymacji: 3545 mm.

Ponadto zdjcie musi by aktualne. Nie powinno mie wicej ni p roku. Powinno wiernie odzwierciedla wygld sfotografowanej osoby. Przed przystpieniem do fotografowania naley pozby si z gowy wszelkich nakry typu czapka, chustka. Absolutnie nie mona przystpi do fotografowania osoby z okularami przeciwsonecznymi na nosie, natomiast koniecznie naley pozostawi okulary korekcyjne jeli oczywicie osoba fotografowana uywa ich na co dzie. Ponadto kobiety musz pamita o pozbyciu si biuterii szczeglnie kolczykw i acuszkw. Wiem, e wiele pa bdzie protestowa, ale jest to konieczne. Zdjcie do dokumentw powinno ponadto cechowa si doskonaym owietleniem twarzy i niskim zaszumieniem. Wane jest rwnie ustawienie gowy w kadrze. Np. w przypadku zdjcia paszportowego osoba fotografowana powinna pokaza cay lewy profil z widocznym lewym uchem. (Przynajmniej tak byo do tej pory. Od 27 lipca 2006 r. obowizuj nowe zasady mwice, e na zdjciu paszportowym powinny zosta pokazane wyranie oczy i twarz en face, od wierzchoka gowy do grnej czci barkw). Jeli osoba fotografowana ma dugie wosy, naley pamita o tym, aby nie opaday na twarz. Twarz i ucho musz pozosta odsonite. Podczas fotografowania naley zadba, by twarz nie znajdowaa si w rodku kadru. Aparat trzeba ustawi tak, by przed twarz byo wicej miejsca ni z tyu.
Nigdy nie rb zdjcia do dokumentu, uywajc wbudowanej lampy byskowej.
W I C Z E N I E

4.2

Tworzenie zdjcia do paszportu

mogca posuy za to np. pomalowana na biay kolor. Dobrze jest wybra takie miejsce, w ktrym bdzie duo wiata. Znacznie uatwi to fotografowanie.

1. Wybierz taki fragment mieszkania, w ktrym znajduje si ciana

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk

101

2. W odlegoci minimum 1 m od ciany ustaw stoek, na ktrym

usidzie model. Im wiksza odlego, tym lepiej, gdy pozwoli to uzyska adniejszy efekt rozmycia ta. Dziki temu szczegy ta stan si rozmyte i niewidoczne.
3. Do wykonania fotografii paszportowej niezbdny bdzie statyw.

Ustaw go naprzeciwko stoka i zamontuj na nim aparat.

4. Aparat powinien by umieszczony nieco powyej poziomu

oczu fotografowanej osoby, ustaw zatem odpowiedni wysoko statywu. Ponadto aparat trzeba ustawi tak, by przed twarz byo nieco wicej miejsca ni z tyu.
5. Wcz aparat i ustaw redni dugo ogniskowej, do ma

warto przesony (jeli aparat daje moliwo samodzielnego ustawienia tego parametru). Wybierz take najwikszy dostpny rozmiar zdjcia.
6. Ustaw ostro na fotografowan osob. 7. Pora ustawi modela. Jego twarz nie powinna znajdowa si

w rodku kadru. Nad gow te nie zostawiaj duo wolnego miejsca. Wzrok powinien by skierowany na punkt znajdujcy si mniej wicej 30 cm w bok od obiektywu. Model nie powinien patrze w obiektyw chyba e wykonujesz zdjcie do paszportu amerykaskiego. Gowa modela powinna by tak przechylona w praw stron, aby widoczny by w caoci jego lewy profil, a szczeglnie lewe ucho.
Na zdjciu nie moe by widoczne prawe ucho.

Od 27 sierpnia 2006 roku obowizuj nowe zasady dotyczce ustawienia modela w kadrze podczas wykonywania fotografii paszportowej. Zgodnie z nimi gowa powinna by trzymana prosto, zdjcie powinno by wykonane na wprost, linia nosa powinna znajdowa si w osi pionowej zdjcia, wyraz twarzy powinien by neutralny, a usta zamknite. Oczy postaci powinny by wyranie widoczne i otwarte, uoone w jednej, poziomej linii na wysokoci 20 30 mm od postawy zdjcia. 8. Wykonaj pierwsze zdjcie. Nie stosuj lampy byskowej. 9. Sprawd, czy kolorystka zdjcia jest odpowiednia. Czsto zdjcia

tego typu maj niebieskie zabarwienie. Skra przybiera wtedy nienaturalny wygld. Kto chciaby wyglda jak nieboszczyk?

102

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Skoryguj t wad za pomoc odpowiedniego ustawienia balansu bieli, np. na wiato pochmurnego dnia (Cloudy). To powinno wystarczy. Wykonaj ponownie zdjcie, aby przekona si, czy kolorystyka wyglda poprawnie. 10. Teraz zajmij si owietleniem twarzy. Jeli jedna strona twarzy modela jest niedowietlona (np. rdem wiata jest okno usytuowane po jednej stronie twarzy fotografowanej osoby i nie da si zrobi tak, by byo naprzeciw jej twarzy), mona uy ekranu odbijajcego wiato. Moe nim by np. duy arkusz biaego papieru lub inna biaa paszczyzna. Chodzi o to, by sabiej owietlona poowa twarzy zostaa dowietlona.
Zdjcie mona rwnie wykona, wykorzystujc owietlenie sztuczne. Wtedy jednak naley zwrci uwag na to, by wiato byo rozproszone i nie tworzyo cieni ani na cianie, ani na twarzy fotografowanej osoby. 11. Wykonaj ponownie zdjcie. Jeli z owietleniem nadal s

problemy, w ostatecznoci sprbuj wykorzysta lamp byskow w trybie Bysku wypeniajcego. Wiem, wiem. Pisaam, e nie naley korzysta z lampy byskowej. Moesz to zrobi jedynie w ostatecznoci i tylko wtedy, gdy aparat wyposaony jest w funkcj kompensacji ekspozycji lampy byskowej. Jeli tak jest, zmniejsz si bysku lampy i wykonaj zdjcie z jej uyciem. 12. Oto zdjcie paszportowe (rysunek 4.4).
Rysunek 4.4. Zdjcie paszportowe

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk 13. Na koniec naley dostosowa wymiary fotografii. Zrobisz to

103

w programie graficznym (zobacz rozdzia 8.).

Jeli zdjcie bdzie wymagao retuszu, pamitaj e moesz to zrobi w programie graficznym. Za jego pomoc moesz poprawi kolorystyk, jasno, kontrast. Pod adnym pozorem nie wolno manipulowa wygldem twarzy: zmienia koloru oczu, wyostrza ich, usuwa blizn, znamion, pieprzykw itp., zmienia proporcji twarzy, korygowa nosa, uszu, ksztatu ust, czyli po prostu zmienia cech, za pomoc ktrych moemy zosta zidentyfikowani.

Portret rodowiskowy
Jak wspomniaam, aby rozpocz fotografowanie postaci, naley j pozna. Tylko wwczas portret bdzie w stanie odda w peni jej osobowo. Poza portretami w potocznym tego sowa znaczeniu istniej tzw. portrety w entourageu (rysunek 4.5), na ktrych model wystpuje w swym naturalnym otoczeniu zawodowym. W zdjciach tego rodzaju wane jest, aby pokaza nie tylko samego modela, ale take jego rodowisko pracy lub miejsce realizowania zainteresowa. Mwic oglnie to, czym si dana osoba zajmuje. Dlatego te wane jest, aby nie wykonywa tutaj tak jak w przypadku zwykych portretw zblie lub pzblie. W kadrze bowiem powinna by widoczna i posta modela, i elementy tworzce to. Przed przystpieniem do zdj, tak jak w przypadku tradycyjnego portretu, naley pozna osobowo postaci, ktr chce si uwieczni na zdjciu. Poprosi j, aby opowiedziaa o swojej pracy czy hobby. Najlepiej, jeli zrobi to podczas pracy lub zajcia, ktre pochania jej uwag. Popro j, aby pokazaa owoce swojej pracy, obserwuj jej zachowanie i zapamituj wszystkie te elementy, ktre mogyby stworzy interesujc kompozycj. Podczas fotografowania postaci koniecznie postaraj si, aby pozostaa w ubraniu, w ktrym wykonuje prac. Zdjcie musi wyglda naturalnie. Nie pozwl, aby np. mechanik samochodowy pracowa na zdjciu w garniturze. Nie bdzie to wiarygodne. Jeli fotografujesz we wntrzu, dostosuj si do panujcych w nim warunkw owietleniowych. Zanim przystpisz do wykonywania zdj, spraw, aby model poczu si rozluniony. Najlepszy efekt uzyskasz, gdy nie bdzie spodziewa si momentu, w ktrym naciniesz spust migawki. Aby doprowadzi do takiej sytuacji, popro portretowan osob, aby zaja

104

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Rysunek 4.5. Przykad portretu rodowiskowego

si prac i w miar moliwoci nie zwracaa na Ciebie uwagi. Dyskretnie j obserwuj. Wdrujc po otoczeniu, w ktrym znajduje si model, szukaj odpowiedniego punktu widzenia. Od czasu do czasu popro modela, by spojrza w Twoj stron. Kiedy nadejdzie odpowiedni moment, wykonasz zdjcie. Fotografia cyfrowa ma t zalet, e od razu moesz pokaza modelowi efekt swojej pracy. To sprawia, e ludzie chtniej daj si fotografowa.
W I C Z E N I E

4.3

Wykonywanie portretu rodowiskowego

odwany), aby pozwoli si sfotografowa podczas pracy lub kiedy bdzie si zajmowa swoim hobby. Przed przystpieniem do wykonywania zdj popro modela, aby opowiedzia Ci, co go interesuje lub na czym polega jego praca. Niech pokae Ci przedmioty, narzdzia, ktrych uywa w pracy lub gdy zajmuje si swoj pasj. Obejrzyj dokadnie wntrze, w ktrym wykonasz zdjcie.

1. Popro kogo ze znajomych (lub obc osob, jeli jeste na tyle

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk 2. Jeli to moliwe, umocuj aparat na statywie. Wcz go. 3. Popro modela, aby zaj si prac lub hobby. W tym czasie,

105

zmieniajc pooenie statywu, wybierz odpowiednie ujcie.

4. Popro modela, aby spojrza na Ciebie zwr uwag na wyraz

jego oczu.
5. Obserwujc na wywietlaczu scen, ustaw ekspozycj

(jeli pracujesz w trybie rcznym) lub wcz program Portret (jeli pracujesz w trybie automatycznym).
Pamitaj o zastosowaniu odpowiedniej wartoci zoomu optycznego i nie zapomnij o owietleniu. 6. Wykadruj scen, tak aby widoczny by nie tylko model,

ale elementy w tle: narzdzia pracy, przedmioty do uprawiania hobby. To wszystko, co moe o nim jak najwicej powiedzie.
7. W odpowiednim momencie kiedy model poczuje si swobodnie

wykonaj zdjcie (rysunek 4.6).

Rysunek 4.6. Portret rodowiskowy. Na zdjciu artysta malarz

Portret kreacyjny
Portret kreacyjny to przykad zdjcia pozowanego. Stosuje si go do podkrelenia stworzonego wygldu, podkrelenia pewnych cech lub stworzenia kompozycji graficznej z udziaem modela (rysunek 4.7). Nie jest zwizany z fotografowan osob. Najwaniejsz rol w takich

106

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Rysunek 4.7. Portrety kreacyjne

zdjciach odgrywaj: makija, rekwizyty, uczesanie oraz ubranie (a waciwie kostium). Za pomoc tych elementw mona diametralnie zmienia charakter zdjcia. Wszystko zaley od inspiracji i wyobrani fotografa oraz talentu modela. Niebagateln rol odgrywa tu dobry kontakt pomidzy fotografujcym a fotografowanym.

Fotografia Glamour
Ten rodzaj fotografii polega na przedstawieniu fotografowanej postaci w sposb bardzo zmysowy (rysunek 4.8). Tak aby za pomoc ubioru, makijau i fryzury ukaza jej seksualno. Styl glamour moe zosta zaprezentowany zarwno za pomoc portretu (szczeglne znaczenie ma tutaj owietlenie, mocny makija, rozpuszczone wosy, seksowny strj, a take mimika modela, ktra najczciej powinna wyraa jakie emocje cho model moe po prostu si umiecha), jak i fotografii buduarowych (wykonywane s najczciej w sypialni, w bielinie) czy sesji w kostiumie kpielowym.
Rnica pomidzy stylem glamour a aktem polega na tym, e w pierwszym przypadku najwaniejsze jest ukazanie pikna ciaa modela, tak aby jego widok sprawia przyjemno ogldajcym je osobom, a w drugim ciao traktuje si czsto jako rodek wyrazu.

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk Rysunek 4.8. Przykady fotografii w stylu glamour

107

Akt
Akt (rysunek 4.9) jest jednym z najtrudniejszych tematw fotograficznych. Swego rodzaju studium ludzkiego ciaa i rodkiem jego prezentowania (w sposb romantyczny, realistyczny, erotyczny czy te niewinny). Doskonaym sprawdzianem umiejtnoci fotograficznych. Najwikszy wpyw na kocowy efekt poza ksztatem ciaa modela ma tutaj stosowany do jego zaprezentowania rodzaj owietlenia.

108

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Rysunek 4.9. Przykad aktu

Przed przystpieniem do zdj pamitaj, aby modelowi udostpni moliwo rozebrania si w pomieszczeniu odseparowanym od miejsca, w ktrym bd wykonywane zdjcia. Jednym sowem chodzi o zapewnienie mu intymnoci. Ponadto naley pamita o wybraniu takiego pomieszczenia, w ktrym wytworzy si atmosfera intymnoci powinno by zamykane, tak by nikt poza fotografem i modelem nie mia do niego dostpu. W pomieszczeniu powinna panowa odpowiednia temperatura niezbyt wysoka (nie zaley nam przecie, by udusi naszego modela ani eby pot spywa po jego ciele) i nie za niska (niedopuszczalne jest, aby model zgrzyta zbami z zimna, nie chcemy rwnie widzie na jego ciele gsiej skrki). Kilka sw na temat owietlenia. Do sfotografowania opywowych ksztatw modela warto zastosowa mikkie owietlenie kierunkowe. Stosujc taki rodzaj owietlenia, sprawimy, e pewne obszary ciaa bd do jasne, inne za bd przechodzi stopniowo w coraz wiksze i gbsze cienie sylwetka zostanie zaprezentowana w sposb tajemniczy, nieodsaniajcy jej wszystkich detali.

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk

109

Jeli zaley Ci na podkreleniu ksztatu sylwetki czy te zaznaczeniu faktury skry, znacznie lepiej sprawdzi si ostre wiato przednie. Nie jest ono generalnie zalecane do fotografowania ludzkiego ciaa. Odziera nieco obraz z subtelnoci. Wszystko jednak zaley od zamierzonego efektu. Akt to nie tylko fotografowanie caego ciaa, ale i jego czci. Wykorzystujc kolor, a take rekwizyty, mona podkrela charakter aktu.
Dzie przed planowanym spotkaniem z modelem naley uprzedzi go, aby nie ubiera si w nic obcisego. Mogoby to spowodowa na jego ciele odciski. Tak wic wrzynajca si w ciao bielizna (majtki, biustonosze, skarpetki z gumk i podkolanwki) jest niewskazana.

Zdjcia niepozowane
Zdjcia niepozowane (rysunek 4.10) s przeciwiestwem portretw. W ich przypadku nie istnieje scenariusz wydarze. Mona robi je zarwno w sytuacjach osobistych, czsto wrcz intymnych, jak i w tumie. Najwaniejsze to wiedzie, co chce si sfotografowa, i umie przewidywa sytuacj. Wykonujc tego typu zdjcia, moesz uchwyci naturalne postawy fotografowanych osb, wymaga to jednak duego zaangaowania fotografa i cigego obserwowania otoczenia. Kto wie, kiedy nadarzy si okazja do wykonania ciekawego ujcia. W zdjciach niepozowanych najwaniejszy jest model (szczeglnie jego twarz) i to, na ktrym si znajduje. Wane jest, aby poza osob na zdjciu widoczne byy okolicznoci jego wykonania: czy byy to wita Boego Narodzenia, czy wycieczka wakacyjna do Aten, czy moe urodziny. Moesz zatem uchwyci w tle rekwizyty zwizane z dan sytuacj: tort na stole, kiedy kto otwiera prezent, choink w tle itp. Jest to wane, gdy dziki temu, kiedy spojrzysz na zdjcie za 20 lat, bdziesz doskonale pamita, kiedy zostao wykonane i w jakich okolicznociach. Pora na kilka wskazwek technicznych:
q Po pierwsze. Nie uywaj lampy byskowej, gdy zwraca uwag

osb fotografowanych.
q Po drugie. Do tego typu zdj odpowiedni bdzie obiektyw

wskoktny z krtk ogniskow. W ten sposb moesz unikn zbyt duego wyduania ogniskowej, co spowodowaoby rozmycie ta a tego nie chcemy.

110

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Rysunek 4.10. Przykad zdjcia niepozowanego. Dwie starsze panie zajte rozmow nie zauwayy, e kto znajdujcy si z nimi w pomieszczeniu przypatruje si im i za chwil wykona zdjcie

Naley tutaj pamita o ostroci. Ustaw j w miejscu, w ktrym moe pojawi si fotografowana osoba. Jeli fotografowana posta moe by w ruchu, a chcesz zastosowa zoom optyczny odpowiadajcy obiektywowi wskoktnemu, ustaw krtki czas otwarcia migawki. Jeli zamierzasz uy obiektywu szerokoktnego, pamitaj o ustawieniu przesony, ktra zapewni du gbi ostroci (may otwr, dua warto).

Fotografowanie dzieci
Fotografowanie dzieci jest kolejn z form uwieczniania postaci za pomoc zdj. Dlaczego dzieci omawiam osobno? Dlatego, e to szczeglna grupa modeli i fotografowanie ich wymaga zastosowania odpowiednich technik i przygotowania. Fotograf podejmujcy si tego zadania powinien zwaszcza w przypadku modszych dzieci wykaza si cierpliwoci, poczuciem humoru oraz umie przycign uwag dziecka. Doskonale w takich sytuacjach sprawdzaj si aparaty umoliwiajce zmian ogniskowej. Pozwalaj one na fotografowanie bez koniecznoci zbliania si do modela, gdy chcemy wypeni kadr sam twarz modela (stosujemy wwczas najwikszy dostpny w aparacie zoom optyczny), i odsuwania si od niego, gdy chcemy umieci w kadrze ca jego sylwetk (stosujemy mniejszy zoom optyczny). Tworzc portret dziecka, naley tak ustawi aparat, aby jego obiektyw znalaz si na wysokoci jego oczu. Naley zatem ukucn lub posadzi dziecko na podwyszeniu (co moe si okaza znacznie trudniejsze, biorc pod uwag temperament niektrych modych osbek).

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk

111

Fotografujc mae dzieci, we pod uwag, i szybko si nudz i nie potrafi przez duszy czas skupi uwagi. Zaopatrz si zatem w zabawki lub kolorowe ksieczki, aby w razie potrzeby zaj nimi modela. Jeli dziecko si nimi zainteresuje, zapomni o obecnoci aparatu i fotografa nie bdzie si stresowao Twoj obecnoci. Rozmowa z dzieckiem i wykazywanie zainteresowania tym, co mwi, pozwoli fotografujcemu sprawi, by poczuo si ono swobodnie.

Planujc sesj fotograficzn z udziaem dzieci, wybieraj tak por dnia, w ktrej czuj si najlepiej nie s zmczone ani rozdranione. Wwczas najatwiej bdzie przewidzie, jak zachowaj si w danej sytuacji jeli to w ogle jest moliwe. Fotografujc dzieci, czsto trzeba dziaa szybko, gdy rzadko pozostaj nieruchome, zwaszcza gdy pochonite s zabaw. Ruch jest tym, co w peni oddaje spontaniczno i energi dziecka na fotografii. Fotografujc dzieci w ruchu, mona uzyska dwa efekty: zamroenie ruchu lub obraz czciowo poruszony. Aby zamrozi ruch i nie spowodowa poruszenia co jest bardziej wskazane podczas portretowania (chyba e chcesz uzyska specjalny efekt) naley zastosowa krtki czas otwarcia migawki oraz wysok czuo (rysunek 4.11, po lewej). Aby uzyska efekt poruszenia, naley zastosowa dugi czas otwarcia migawki (rysunek 4.11, po prawej).

Rysunek 4.11. Fotografie, na ktrych utrwalono ruch dzieci. Na zdjciu po lewej ruch zosta zamroony, na zdjciu po prawej przeciwnie Stopie czuoci ISO ma wpyw na swobod wyboru czasu otwarcia migawki i rozmiaru otworu przesony, szczeglnie w nie najlepszych warunkach atmosferycznych. W takiej sytuacji naley stosowa wysz czuo.

112

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Niebagatelne znaczenie dla uzyskania jak najlepszej ostroci zdj szybko poruszajcych si dzieci ma ustawienie mniejszego otworu przesony aparatu (wikszej wartoci f). Pozwala to zniwelowa ewentualn pomyk podczas nastawiania ostroci. Fotografujc dzieci podczas zabawy niezalenie od tego, czy jest to grupa, czy jedna posta naley stosowa jak najwiksz dugo ogniskowej aparatu. Pozwoli to wykonywa zdjcia z wikszej odlegoci. Po pierwsze, umoliwi to fotografowanie z jednego miejsca zarwno pojedynczego dziecka, jak i caej bawicej si grupy tak, aby postacie w kadrze nie byy bardzo mae, a po drugie, pozostawi modelom swobod poruszania si.
Fotografujc dzieci, trzymaj si na uboczu, tak aby nie znajdowa si w ich polu widzenia. Wtedy bd si zachowyway bardziej naturalnie.

Wany jest wybr punktu widzenia. Fotografujc bawice si dzieci z gry czy te z dou (tutaj aparat powinien znajdowa si na wysokoci ich oczu), mona uzyska cakiem odmienny efekt (rysunek 4.12).
Zawsze staraj si wykonywa zdjcia dzieci w maksymalnej rozdzielczoci. Dziki temu w razie potrzeby bdziesz mg je swobodnie wykadrowa w programie graficznym.

Zwierzta zarwno te dzikie, jak i nasi domowi ulubiecy rwnie bywaj tematem zdj. Cech, ktra przydaje si podczas fotografowania zwierzt, jest cierpliwo. Dobrze, jeli znasz natur zwierzaka, masz pojcie o sposobie jego poruszania si i nawykach rwnie tych ywieniowych. Aby zrobi dobre zdjcie, naley przede wszystkim go obserwowa. W sfotografowaniu zwierzaka z bliska pomoe Ci zoom optyczny odpowiadajcy obiektywowi o dugiej ogniskowej. Wybierz odpowiednie miejsce, poczekaj na zwierz, a nastpnie, ledzc jego zachowanie, ustawiaj ostro. W chwili kiedy kompozycja, ostro i owietlenie bd odpowiednie, wykonaj zdjcie. Zawsze staraj si tak wykadrowa zdjcie, aby zwierz zajmowao ca powierzchni kadru. Wyeliminuj z niego zbdne szczegy. W przypadku zwierzt domowych

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk Rysunek 4.12. Fotografie, na ktrych zastosowano dwa odmienne punkty widzenia. Na zdjciu po lewej jest to tzw. perspektywa ptasia (fotografujemy z gry), a na zdjciu po prawej przykad zastosowania perspektywy abiej (fotografujemy z dou)

113

stosuj zoom optyczny majcy cechy obiektywu standardowego lub szerokoktnego. Fotografuj swoich ulubiecw podczas zabaw lub odpoczynku. Pozwoli to zaprezentowa ich energi i charakter (rysunek 4.13, zdjcie numer 1 i 2). Ponadto, portretujc zwierzta domowe,

114

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

czsto warto ukaza na zdjciach ich przywizanie do nas, silny emocjonalny zwizek z nasz osob i oddanie (rysunek 4.13, zdjcie numer 3). Zdjcia zwierzt domowych najlepiej wychodz, kiedy aparat znajduje si na wysokoci obiektu, tzn. fotograf powinien lee na pododze lub na ziemi no c, czasem trzeba si powici (rysunek 4.14).
Rysunek 4.13. Sfotografowanie maego pieska podczas zabawy pozwolio pokaza jego du energi (zdjcie nr 1), a kotka podczas odpoczynku jego leniw natur i powolne usposobienie (zdjcie nr 2). Wpatrzone w swojego pana pieski na zdjciu numer 3 zdradzaj swoje bezgraniczne oddanie i uzewntrzniaj psi mio do opiekuna

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk Rysunek 4.14. Fotografujc naszych pupili, uzyskamy najlepsze rezultaty, gdy pooymy si na ziemi i skierujemy obiektyw w ich stron z poziomu podogi zwaszcza gdy ma to by portret

115

Fotografujc zwierzta z maej odlegoci, uwaaj na lamp byskow. Jej bysk mgby uszkodzi wzrok pupila.

Jeli fotografujesz zwierzta w ich naturalnym rodowisku, wykadruj scen tak, aby elementy tego rodowiska byy widoczne na zdjciu, nawet jeli chcesz zastosowa efekt maej gbi ostroci (rysunek 4.15). Mwic o fotografowaniu zwierzt, mam na myli nie tylko te domowe i dzikie yjce w naturalnym rodowisku, ale rwnie dzikie yjce w ogrodach zoologicznych. W takim miejscu naley pamita, aby nie niepokoi zwierzt, nie podchodzi zbyt blisko z aparatem. Krtko mwic zachowywa od zwierzt bezpieczn odlego. Ponadto sesj zdjciow zwierzt dobrze jest zaplanowa o takiej porze dnia, w ktrej czuj si dobrze najczciej rano, gdy jest chodno i zwierzta wykazuj du aktywno.
Fotografujc zwierzta zwaszcza te dzikie, np. w ogrodzie zoologicznym poznaj ich zwyczaje i dowiedz si od opiekuna, czego nie naley robi w obecnoci zwierzcia, aby nie wywoywa w nim agresji. Nie wiem, czy wiesz, ale np. yrafy nie znosz, gdy macha si w ich obecnoci przedmiotami przypominajcym kijek (moe to by np. statyw). Staj si wtedy nerwowe i uderzaj ciaem o ciany wybiegu.

116

Fotografia cyfrowa i obrbka zdj wiczenia praktyczne

Rysunek 4.15. Fotografujc zwierzta w ich naturalnym rodowisku, wykadruj scen tak, aby elementy ta byy widoczne na zdjciu. Nawet jeli bd rozmyte w wyniku zastosowania maej gbi ostroci, to i tak ogldajcy jest w stanie okreli, czy zdjcie byo wykonane w ogrodzie zoologicznym, czy te w naturalnym rodowisku ycia zwierzaka

W ogrodach zoologicznych mamy ponadto moliwo fotografowania zwierzt yjcych w akwariach lub odgrodzonych od zwiedzajcych szyb z pleksiglasu. Aby wykona ich zdjcie, naley upora si z odbiciami w szybie (nas samych oraz elementw znajdujcych si za naszymi plecami) oraz odpowiednio dowietli zwierz i rodowisko, w ktrym yje. Uycie lampy byskowej nie jest w takiej sytuacji dobrym pomysem ze wzgldu na moliwo wystpienia silnych odblaskw. Co wic zrobi w takiej sytuacji? Przede wszystkim zaopatrzy si w filtr polaryzacyjny, ktry pozwoli unikn bd przynajmniej w znacznym stopniu zredukowa odbicia w szybie, a take zwikszy czuo ISO (pozwoli to unikn korzystania z lampy byskowej). Na rysunku 4.16 znajduje si przykad zdjcia wykonanego w akwarium.
Spacerujc po ogrodzie zoologicznym, nigdy nie wyczaj aparatu. Trzymaj go zawsze w pogotowiu z ustawionym krtkim czasem otwarcia migawki. Nigdy nie wiadomo, kiedy nadarzy si okazja do wykonania ujcia ycia.

Rozdzia 4. Fotografowanie obiektw, ludzi i zjawisk Rysunek 4.16. Przykad fotografii orki wykonanej w akwarium

117

W I C Z E N I E

4.4

Fotografowanie zwierzaka domowego w ruchu

1. Wcz aparat. 2. Uaktywnij tryb manualny w aparacie. (Jeli Twj aparat nie ma

takiego trybu, pozostaw tryb automatyczny, uaktywnij program tematyczny Sport i przejd do punktu 4.). Ustaw parametry ekspozycji: ustaw krtki czas otwarcia migawki oraz duy otwr przesony (najwikszy moliwy do zastosowania w danych warunkach owietleniowych). Pamitaj, e zwierz ma by w ruchu. 3. Ustaw ostro. 4. Ustaw si z aparatem w takiej odlegoci od zwierzcia, aby zostawi mu przestrze do poruszania si. 5. Obserwuj jego ruch (moesz poprosi kogo, aby rzuci w wybranym przez Ciebie kierunku jaki przedmiot i w ten sposb wymusi na zwierzciu aktywno), i w odpowiednim czasie nacinij spust migawki (rysunek 4.17).
Wiele aparatw cyfrowych ma funkcj Obrazw seryjnych. Ten tryb pozwala zarejestrowa seri obrazw przy wcinitym spucie migawki. Dziaa on jak cigy przesuw filmu w aparatach tradycyjnych. Jeli Twj aparat zosta wyposaony w t opcj, skorzystaj z niej podczas fotografowania swojego ulubieca. Pozwoli ona zarejestrowa ruch zwierzaka klatka po klatce. Umoliwi to wykonanie kilku zdj jednej akcji.