.. .. 1945 12,45 uur, Tot Uspreekt Gen.-Majoor H.G. Kruls, chef van het M.G.

ter gelegenheid van de overplaatsing van d'zetel van dit gezag naar Nederland. Vandaag is de volledige verplaatsing van de ohef staf M.G. naar Nederland een feil geworden Het heeft lang geduurd alvorens de militaire em, .standigheden de overplaatsing van de gehele staf naar Nederland toelie-

Radio-luisterpost TROUW. Herrijzend Nederland 13 April

2365

vullen De verplaatsing van mijn staf naar Nederland zal de uitoefening van de taak van het Centrale Mil Gezag 1s apparaat zeer vergemakkelijken lets, dat hoognodig is vooral wanneer men denkt aan de vele en omvangrijke voorbereidingen, welke met het oog op de verdere bevrijding van ons land getroffen moeten worden. Het 'M,G. is thans in de bevrijde delen van ons land gedurende meerdere maanden werkzaam. Het heeft moeten werken onder veelal zeer moeilijke omstandigheden en met onvoldoende hulpmiddelen. Het heeft zijn fouten gemaakt en oritiek uitgelokt. Ik geloof in alle bescheidenheid te mogen zeggen, dat het M,G, in de afgelopen periode ondanks fouten en critiek veel nuttig werk heeft kunnen doen, Missohein is het beter niet te spre- ; ken van " ondanks fouten en oritiek *, maar over "mede dankzij gemaakte fouten en ontvangen critiek ". Beide hebben mij en mijn officieren veel - doen leren en ons de weg gewezen hoc wij straks bij de verdere bevrij* ar ding van ons land onze gezagstaak op betere en vruohtbaardene"wijze kunnen vervullen. Ik ben zeer dankbaar voor deze erva ringen en stel -err prijs op te verklaren, dat ik in de toekomst voor welgemeende oritiek steeds ten volle open zal staan. Eveneens gedenk ik met waardering de goede samenwerking met de voormali- v ge zgn, illegale werkers, wier gemeenschap toont het landsbelang wel te

ten. Als gevolg daarvan moesten wc in de afgelopen maanden vele engrote moeilijkheden overwinnen om onze taak zo goed mogelijk te kunnen ver*-,

beseffen.

De ervaring in de onlangs bevrijde gebieden ting, dat bij de verdere bevrijding van ons Zal kunnen werken met hen, die gedurende de gcied in de waagsohaal hebben gesteld om het

uitvoering dier maatregelen. Ik reken daarbij op de steun van ieder, die daartoe is staat ie. Ik doe een beroep op de gemeenschapszin van iedere Nederlander om tenvolle mede te werken. Mede werken aan de hulp voor het Noorden betekent-niet alleen, dat men moet dachten mede te gaan en daar werkzaam te zijn, In vele gevallen zal het juist betekenen, dat men zija persoonlijk belang, welke mogelijk naar de nieuw bevrijde misschien iemand drijft . om zo spoedig de plaateen, die men thans inneemt te gaan moet aohteretellen om e blijven innemen, Hulpverlening aan het Noorden betekent veelal ook, dat men zich moeilijk*^heden en opofferingen in het dagelijks leven zal moeten getroosten, dat men harder zal. .moeten werken op de plasty waar men thans is, dat men zich

voorspellingen doen over de verdere verloop van de operaties, welke tot de bevrijding van ons hele grondgebied moeten leiden, " Zeker is eohter, dat ons volk over de rivieren zo speodig mogelijk bevrijd moet worden en dat daamaalle krachten moeten worden ingespannen om de heersende nood te lenigen. Het is een groot werk, waarvoor wij Nederlanderanauw moeten samenwerken met onze grote bondgenoten. Bij het voorbereiden en uitvoeren van alle maatregelen, die nodig zjrllen zijn heeft het M,G, een belangrijke rol te vervullen zowel in het door de Regering in het leven geroepen Nederlandse gezagsapparaat als in zijn funatie-van verbindingsschakel met de geallieerde militaire leiding,Het M,G, zal hand aan hand gaande met Nederlandee Binnenalandse gtrljdkrachten onder de hoge leiding van Z.K.H. Prins Bernhard al dat ge^e moeten doen om speodig in de nieuw bevrijde gebieden de sfeer van orde, rust en rechtszekerheid te scheppen, die nodig is om de maatregelen tot hulpverlening aan"de zwaargetroffen bevolking zo goed mogelijk tot hun recht te doen komen, terwijl het met onze bondgenoten zal medewwrken aan de

Ik kan en wil

dienen.

geeft reden tot de verwachland het M.G, vruchtbaar jaren der bezetting leven en belang van land en volk te

geen

febieden

Radio-luisterpost TROUW

2366

niet moet beklagen, wanneer de Overheid bijvoorbeeld zijn vervoermiddel in beslag wil nemen en vooral niet moet trachten zich aan dergelijke maatregelen te onttrekken ook al zou men menen, dat het anders kon. Met die grote taak voor ogen, die ons allen ieder ep zijn plaats in de maatschappij, te wachten staat, is slechts n weg, die leidt naar een sueoes, nl, inspanning van alle krachten en tenvolle achter het geaag staan geallieerde als Nederlandse militaire autoritei van-Regering en zowel
ten.
U hoort een vooraanstaaand Nederlander uit Londen over"de werkzaamheden van het Londense comit van het Nederlandse Rode Kruis fflimiddellijkna de inval in Nederland in Mei 1940 kwam een groot aantal vluchtelingen in Engeland aan, Om zoveel mogelijk hulp en steun aan hen te verlenen werd terstond een M Netherland Emergency Commltte " opgericht, Korte tijd daarna verzocht H.K.H. Prinses Juliana als voorzitster van het Nederlan dee Rode Kruis een vooraanstaand Nederlander te Lohden een Rede Kruis-oomit te vormen met het doel in de meest uitgebreide zin hulp te verlenen aan Nederlanders buiten het door dm bezatte feebied. werkten Onder 10.-don Committee of the Netherland Red Cross Sooiety beide comit" 's ten nauwste samen en ontvingen waardevolle steun " van de

"

Regering. In het bgin kwamen de werkzaamheden van de comits s in feite neer ep het verlenen van hulp aan vluchtelingen, ovsh naarmate de oorlog voortging Veranderden hun werkzaamheden in de meestu uiteenlopende riohtengen en opgenomen in de werd tenslotte de London Committee Emergency Committee <?f the Netherland Red Cross Society ". Dit laatste kreeg erkenning door het Internationale Rode Kruis te Geneve als een officiel lichaam buiten bezet gebied en daarddor ontstond de.nauwste samenwerking met het Britse Rode Kruis en met andere"geallieerde Rode Kszuizen, die te Londen op de zelf-

Nederlandse

'

"

"

"

de wijze waren opgericht. Vanaf het begin verleent het comit* financile steun aan behoeftige vluchtelingen, waarbij het terzelfde tijd een kledingdistributie organiseerde. Eveneens verleende het bijstand in die gevallen, waar wegeni onvoldoende bekendheid met de plaatselijke omstandigheden, zich moeilijkheden voor onze landgenoten voordeden. Spoedig ook deed zich de behoefte gelden van het verlenen van hulp bij de opvoeding Van jeugdige vluchtelingen. Het oimit bepaalt zich niet alleen tot het geven van advies, maar eneveens financile steun voor de voortzetting van studie Toen in andere landen gestelde Nederlanders en vluchtelingen wilden doorstuderen, belastte het comit* zich met het verstrekken van de nodige middelen en het verkrijgen van reisgelegenheia. Hieraan werden vrij aanzienlijke--bedragen besteedt Wat de kierendistributie aangaat werden de verzamelde kleren hoofdzakelijk gebruikt voor de pas in dit land aangekomen vluchtelingen Doch toen dezen zieh eenmaal gevestigd hadden en zelf in staat waren zich het benodigde te Verschaffen, begon het oomit met voorraadsvorming Dit metoog op de noden, dte na de oorlog in Nederland zelf zouden blijken te bestaan. Een grooif aantal dames hebben jarenlang vol toewijding geholpen met brei en naai werk en met verstellen van tweedehands kleren Een byzondere afdeling werd ge-, _. vormd ter behandeling van de z,g. Rode Kruis berichten. Het hoeft geen betoog hoeveel lieden binnen en buiten bezet gebied deze jaren gelukkig gemaakt zi#n door een op deze wijze tot stand gebracht contact met familie en vrienden. Belangrijk ook is het feit van de afdeling, welke berichten ver vermisten van de strijdkrachten en koopvaardij verzorgde en het hospitaalbezoek aan de gewonden. De conventie van Geneve wist ook de weg, Me de Nederlandse krijgsgevangenen konden worden geholpenefln hoewel in het begin slechts een kleinaantal in Duitsland genterneerd was, nam dit aantal in 1943 en 1944 belangrijk toe, De verzendig van kleren, medicijnen en toiletartikelen werd georganiseerd op zo groot mogelijke schaal in overeenstemming met de bestaande bepalingen. Ook aan familie en vrienden in Engelanr werd het mogelijk gemaakt speciale paketten aan de krijgsgevangenen te.

SoM!l'vfe he^t^

ver rolg

zie later

Radio-luisterpost TROUW

2367

Radio Oranje

13

April 1945

13.00 uur.

Zojuist bereikt ons het volgende bericht over de strijd bij Arnhem. Het is afkomstig uit het hoo dkwartier van het anadese eerste leger en luidt: Britse troepen van het Canadese eerste leger Robben hedenmorgon vroeg de % J.jke buitenwijken van Armhem bereikt. De Britten staken gisteravond onder dekking van een hevig rtilleriebombardement In de buurt van Westevoort de IJssel over.
Volgens de laatste berichten is het Canadese bruggenhoofd ten Z, van Deventer 10 km. diep en 6 km. breed. De Duitse tegenstand blijft sterk. Volgens het Sheaf-communiqu van heden zijn infanterievoorftoede in Drente 24 km, ten Z, van Gyon ngen. De Poolse pantserdivisie, die op hun linkerflank opereert is via Exlo doorgstoten naar Weer dingermond; vlak ten Westen van Stadskanaal werd ze eerst opgehouden door een ver. ielde brug, maar was gisteren ree s vijf kilometer gevorderd ten N, van Weerdingermond.
"

De Amerikanen van het 9 de leger trokken de Elbe over; de straatgevechten in Maagdeburg duur voort. Jena is door het eerste leger genomen en gepasseerd. Bremen ligt onder Brits artillerievuur. Eergisteren werden er aan het Westelijk front 40.000 gevangenen gemaakt.

Tokio deelt mede* dat een Britse-Amerikaanse vloot- en luchtmacht een bombardement -heeft uitgevoerd op het Noordelijk deel van.Formosa*
Herrijzend Nederland 13 April 1945

17. 00 uur.

geplaatst en talrijke mijnenvelden aangelegd. De anadezen in hun bruggenhoofd ten Z, van Deventer bevrijdden Twello en staan op 2-g- km ten Zr en ZW van dit plaatsje. Ten Oosten van de IJssel s^aan de Canadezen 7 km. van Zwolle en patrouilles hebben de rand Tan de Overijsselse provincie bereikt. ten N. van Meppel. Cannadezen in contact met den vijand aan de 25 km. Assen afgesneden. Op 1 km, ten N<W, van Rolde werd de spoorlijn naar Patrouilles bij Berger, ten N.W. van Exlo Ook zijn Poolse patrouilles gesingaleerd 6 km ten N.O. van Boertange, grens. ter hoogte van Stadskanaal, maar dan aan de Nederlands-Duitse ' Amerikanen 27 km. van Leipzig:. Bremen onder zwaar Brits ar till erieb^mbardement
(

Britten in de "buitenwijken van Arnhem. Na het oversteken van de IJssel ten N. van de samenwloeing Rljn-IJssel rukten zij 1 km. op. De Duitsers hebben in dit gebied betnnnenversterkingen gebouwd, bomen over ew wg

Radi o-luisterpost

TROUW

2367 a

13 April 1945 . lg.45 uur. 1) Sinds de inval in het Westen en de daarop volgende bevrijding van de Zuidelijke provincin werden.de omstandigheden steeds moeilijker Alles werd in het werk gesleld om.voor bezet Nederland te doen, w at maar enigszins mogelijk was, In 1943 organiseerde het comit' ten behoeve van de Nederlandse regeringhet Vrouwen Hulpcorps, hetwelk oorspronkelijk als Rode Kruis-corps bedoeld was, et comit zorgde er Voor, dat 'de dames behoorlijk geoefend werden en de nodige materialen ontvingen. .Ongetwijfeld heeft men de leden van het corps" in bevrijd gebied aan het werk gezien en het comit" verheugd zieh in het feit, dat' haar prestaties zo zeer gewaardeerd worden.. e' w V Op de meest hartelijke wij ze.leeft de bevolking, van het v renigd Koninkrijk met ons geteiterd volk mee Dit is niet minder'het geval: in vele andere landen en Gij zult begrijpen, dat dit'het comit zeer aangename, maar niet geringe teken oplegtS, die" telkens nog.toehemen in omvang* '.'. Maar het comit gaat voort om het zijne bij te dragen voor leniging van de nood van ons zwaar geteisterde vaderland,.

Vervolg Herrijzend Nederland

Enkele

actualiteiten.

Onder de 230. genterneerden te Manilla, die op. 'B April per Rode Kruisschip.te Bribane in Australi arriveerden, bevonden zich 59 Nederlanders, die bevrijd waren uit gevangenkampen St. Thomas.en Los Tanos, Ondanks 3 jaren harde ontberingen is hun moreel zonder uitzondering uit" a stekend De meest opvallende' figuur onder deze Nederlanders was de 71 jarige diaeones mevr, So e r.en "; de vrolijkste een' klein jongetje, die in gevangenschap geboren was ,.--.. Dr van Mook'was een der eersten om de Nederlanders te verwelkomen. Van de 59 Nederlanders, waren. 43 mannen, 10 vrouwen en 6 kinderen,- 27 waren katholieke priesters en,de meeste overige mannen waren leden van technisch personeel van scheepvaart en'bankwezen ' De vrouwen waren uitgezonderd de diaeones huisvrouwen of studenten. De toestanden in beide kampen waren vaak ondragelijk Slechts-door de hulpvan hetAmerikaanse Rofe Kruis en van de Nederlandse regering door tussenkomst van Zweden was het mogelijk van tijd tot tijd enige verlichting te brengen Er kwamen soms in het kamp Santo Thomas 8 sterfgevallen per dag voor p een totaal van nog geen 4,000 mensen. Onder de Nederlandse priesters bevond zich de 41-jarige dr W. van Opstal prof in de wijsbegeerte te Manilla,
1) Geheel buiten d ze dienst om organiseerde het comit een voedselpaketen Portugese tendienst overeenkomstig de voorwaarden door de Britse

personen, De kosten dezer paketten werden gestort door in bezet Pederland wat extra voedsel wilde zenden.

Dezezendingen bevatten hoofdzakelijk sardientjes.

autoriteiten gesteld

die aan relaties

Radii-luisterpost TROUW

2368

Nederland Herrijst
Berichtendienst De

14 April 1945

19.00

mijnen met alle daarbij behoorende roerende en onroerende goederen tijdelijk ter beschikking en in 'het beheer van den staat te stellen. De delfsteffen zullen dan bij winning in eigendom vanden staat overgaan. Dr Ir Grcothof, directeur van de Staatsmijnen, is alsbeheerder aangezocht. De Regeering beoogt met deze maatregelen, aan de mijnondernemingen een beheers vorm te geven, waarbij de oplossing van het probleem van de verhooging der steehkolenproduotie op de beste wijze wordt verkregen. Het is noodzakelijk, dat alle personen, die werkzaam zijn bij de staatsmijnen of bij een van de ter beschikking gestelde ondernemingen te-verplichten, hun diensten voor den mijnbouw ter beschikking te houden. Garanties werden gegeven voor een behoorlijke arbeidsovereenkomst en voor sociale voorzieningen, Aan den eigendom van de ter beschikking gesfceMe ondernemingen wnrdt niet geraakt. Deze maatregel is genomen, teneinde de steenkoolproductie belangrijk te vernoegen, zoodat ze minstens wordt verdubbeld. Er is' een commissie benoemd, die op zeer korten termijn aan den minister van sociale zaken advies zal uitbrengen over een spoedige totstandkoming van een bedrijfsorganisatie iri het mijnbedrijf

Nederlandsche Regeering heeft besloten, alle kolenmijnen en bruinkolen

gebied. Minister Gerbrandy zei, alvorens tdt het beantwoorden van vragen over te gaan, dat 'er een zware schaduw is gevallen ep Vrijdag den I3en April door

Vanmiddag heeft de minister-president. Prof, Mr P.S* Gerbrandy te Eindhoven een persconferentie gehouden voor journalisten uit het bevrijde Neder-

landsche

Noorden is nog steeds niet bevrijd en verkeert in moeilijke omstandigheden lij staan voor het gevechtsgron*. Maar als er een geest komt van goede samenwerking en wij slaan de handen ineen, dan zijn de onoverkomelijke moeilijkheden te overwinnen. Op een vraagvover de laatste kabinetscrisis antwoordde de minister-president, dat bijzondere omstandigheden ht noodzakelijk maakten, een nieuw kabinet te vormen, waarin de zg, internationale groep van het oude gehandhaafd bleef. Men zou dus tot op zekere hoogte kunnen spreken van een reconstructie van het oude kabinet De nieuwe combinatie moest een krachtige kern worden, die zoo klein mogelijk moets zijn. Voorheen ken een kabinetsformateur overleg plegen met de leiders van de politieke partijen.. Dat kan nu niet meer en bovendien wist de ministerpresident niet, hoe het met die partijen thans is gesteld. Wel kende hij stroomingen en heeft hij zooveel als mogelijk was, die in zijn kabinet willen vereenigen en gepoogd is, een kabinet te vormen op zoo creed mogelijke basis, maar dat is niet volledig gelukt. Andere vragen beantwoorden zei de minister, dat de plaatselijke vertegenwoordigende lichamen er zofe spoedig mogelijk zullen komen. Een wetsontwerp daarvoor is gereed. n BPoedig mogelijk na de bevrijd ng van ons geheele vaderland zalmeen e-" kofeen aand e taak van het M,G. 'De Regeering, die thans nog in Londen S f l}/ zal speedig naar Nederland terugkeeren, want dat is hard nocdig. JJe llua-alen zijn eigenlijk de werkzaamheden reeds begonnen. Maar voordat men tJ daar eigenlijk wat van bemerkt, zal er eerst een wetvmoeten komen, die ie administratie in justitioneel en vorm regelt , Aan het ontwerp van de

het overlijden van President Roosevelt, wiens beteekenis hij in korte bewoordingen' schetste voor het Nederlandsche volk. Ook over c-ns volk, zoo vervolgde Prof. G, ligt een zware schaduw* Het

zJ

wet
sjr

veel gestclenj machines, meubelen, kleeren, vee zijn weggehaald. " " ar is een orgaan benoemd, dat er voor moet zoregen, dat zoo veel mogelijke jeer wordt teruggehaald, maar veel meer zal~maeten worden vergoed aoor betaxing in natura. Tot slot zei de min-pres,, dat waj er allen met eXkaar van doordrongen moeten zijn, ine wat voor een oatastrofalen toes-fcm wij

is

wordtvthans

gewerkt.