Jacek Walczyski

LEGENDA I RZECZYWISTO O YCIU KARIERZE I MIERCI

ELVISA PRESLEYA

Opracowanie edytorskie: Jawa 48

Wszelkie prawa zastrzeone

WSTP

Elvis Presley jest tematem ponad stu ksiek - biografii, publikacji, albumw napisanych i wydanych we wszystkich niemal krajach wiata. Najwicej z nich napisali autorzy amerykascy, angielscy i niemieccy. Do niedawna, Elvis Presley niemal nie istnia w polskiej literaturze. Dopiero w 1986 roku ukazaa si pierwsza na polskim rynku ksika, powicona w caoci Presleyowi. Bya to praca Leszka Strzeszewskiego pt: ELVIS, zawierajca szereg informacji i zdj nieznanych dotychczas szerokiej rzeszy czytelnikw. Ksika ta poszerzona i uaktualniona, zostaa powtrnie wydana w 1992 roku. W midzyczasie ukazao si dwukrotnie albumowe wydanie autorstwa Marii Szabowskiej ELVIS AMERYKASKI SEN, ktrego najwiksz zalet bya niezwykle bogata i pikna szata graficzna. I to waciwie byo wszystko na temat niewtpliwego fenomena piosenki o wiatowym formacie. Kiedy w 1953 roku Elvis rozpocz swj oszaamiajcy, niespotykany dotychczas w historii muzyki rozrywkowej, marsz przez koncertowe sale i estrady, powicano mu sniste, co prawda artykuy, niemniej jednak traktujce go jako sezonow atrakcj i sensacj. Pniej byy ju tylko mniejsze lub wiksze wzmianki w czasopismach muzycznych, spoecznych czy kulturalnych, od czasu do czasu przedrukowywano jaki wikszy okazjonalny artyku z zachodnich gazet. Najwiksza fala popularnoci literackiej Presleya, zaistniaa w Polsce po jego mierci. Niemal kady periodyk powica mu wieloszpaltowe artykuy wychodzce spod pir znanych i renomowanych felietonistw, pisarzy, dziennikarzy i publicystw takich jak: Waldemar ysiak, Daniel Passent, Krzysztof Mtrak, Feliks Netz, Roman Waschko czy Zygmunt Kiszakiewicz. Jednake do czasu wydania ksiki Strzeszewskiego nie ukazaa si adna publikacja w oddzielnym wydaniu ksikowym, czemu naley si tylko dziwi, gdy zapotrzebowanie na ten temat (jak na cay gatunek literacki) byo i jest olbrzymie. Biografie, zwaszcza te niewiarygodne, sensacyjne i niemal bajkowe zawsze cieszyy si ogromn popularnoci. Najlepszym tego przykadem by

Legenda i Rzeczywisto o yciu Karierze i mierci Elvisa Presleya WSTP

wzrost zapotrzebowania na miesicznik LITERATURA w okresie od listopada 83 do marca '85, kiedy to periodyk ten drukowa obszerne fragmenty ksiki Alberta Goldmana pt: ELVIS. Zdecydowana wikszo biografii Elvisa Presleya to peany na cze jego talentu i interpretacji. Przedstawiaj one ycie idola takie, jakie chcieli i chc widzie wyznawcy i wielbiciele jego talentu. Ksika Goldmana przedstawia jakby drugie ycie idola, niejako od kuchni, od tej strony nieznanej dotychczas jego wielbicielom. Ile jest w tym prawdy, trudno dociec, niemniej jednak przewaajca wikszo fanw zdecydowanie odrzucia ten negatywny, niekorzystny wizerunek swego idola jako skrajnie tendencyjny i nieobiektywny. Jak byo naprawd? Historia pucybuta, ktry przemienia si w ksicia z bajki (to sowa Marka Gaszyskiego), nie moe pozbawia go aureoli i nimbu chway. Ale h istoria wspczesnego piosenkarza, ktry robi oszaamiajc karier, stajc si z przecitnego kierowcy ciarwki multimilionerem, nie moe by pozbawiona realiw codziennoci i cech czowieczestwa, typowych dla kadej warstwy kulturowej. Niezaprzeczalnym faktem jest, e Elvis Presley wprowadzajc dynamik, ywio do szarej, ponurej codziennoci, zmieni nasze ycie, zrywajc okowy pruderii i zakamania. Moje zainteresowanie Elvisem datuje si mniej wicej od roku 1960 62, to znaczy wtedy, gdy wkraczaem w wiek modzieczy, wyranie ju zaznaczony piosenk radiow, rzadziej pytow, stylem mody, sportem, ksikami Karola Maya, Alfreda Szklarskiego, Juliusza Verne'a. Suchao si wtedy Studia Rytm, Popoudnia z modoci, Koncertw dnia, Koncertw ycze, Podwieczorkw przy mikrofonie, Rewii piosenek i Matysiakw czy Zgaduj Zgaduli. I wtedy te usyszaem po raz pierwszy takie piosenki jak That's All Right Mama, Love Me, Shake Rattle And Roll, Poor Boy , a pniej take Teddy Bear, It's Now Or Never, Surrender, No More czy Love Me Tender. I wtedy to wanie moje zainteresowania muzyczne, pocztkowo kierowane ku muzyce klasycznej i powanej, zwrciy si gwnie ku muzyce rock and rollowej i gwnemu jej wykonawcy. Od tamtego czasu Elvis Presley na stae zadomowi si jako krl moich zainteresowa. Pomys spisania historii jego ycia zrodzi si w moim umyle w pocztkach lat siedemdziesitych, lecz zamiar ten zaczem realizowa w latach 1978 79, tzn. tu po mierci mego idola. W ten sposb, w 1987 roku powstaa LEGENDA I RZECZYWISTO O YCIU KARIERZE I MIERCI ELVISA PRESLEYA ksika, ktra stanowia spenienie moich wczesnych marze. Piszc biografi Elvisa, a raczej legend jego ycia i kariery, nie mylaem wwczas o jej opublikowaniu, traktujc sw prac jako scalenie i uporzdkowanie moich wiadomoci, a zatem przeznaczajc j dla cisego,
Opracowanie edytorskie: Jawa 48
Wszelkie prawa zastrzeone

Legenda i Rzeczywisto o yciu Karierze i mierci Elvisa Presleya WSTP

zamknitego krgu. Dopiero dokadnie po siedmiu latach, kiedy moje wiadomoci znacznie si poszerzyy i uporzdkoway, a przede wszystkim zdokumentalizoway i w znacznym stopniu uprawdopodobniy, zdecydowaem si, na bazie wspomnianej wyej LEGENDY... przedstawi swoj wersj kariery najwspanialszego artysty przemysu rozrywkowego XX wieku. Inspiracj do tego byy oceny czytajcych, zarwno te pochlebne jak i te krytyczne oraz szczeglne sowa zachty red. red. Elbiety Pitak i Magdy Ryckiej z Telewizji Katowice po moim udziale w programach powiconych Elvisowi Presleyowi. Informacje i wiadomoci zawarte w tej ksice, pochodz gwnie z artykuw i doniesie agencyjnych, prasowych, radiowych i telewizyjnych, czciowo ksikowych i filmowych, chocia te zwaszcza przed mierci Elvisa byy u nas bardzo skpe a czasami wrcz mylne lub nieprawdziwe. Wykaz penej dostpnej mi literatury, z ktrej korzystaem znajduje si na kocu ksiki. Przedstawiajc histori i genez kariery Elvisa Presleya oraz rozwaania na ten temat, staraem si rwnie ukaza to na ktrym kariera ta przebiegaa i jaki miaa wpyw na rozwj subkultury modzieowej. Suchajc piosenek Elvisa, sprbujmy w mylach przenie si na drug pkul, cofajc czas o prawie p wieku... Na wielkich rwninach, na plantacjach Poudnia, wrd wzgrz Appalachw i Gr Skalistych rodzia si ludowa pie amerykaskich osadnikw, przeksztacajc si z czasem w styl zwany country oraz country and western (to Marek Gaszyski i Marek Garztecki). Oparta na motywach ludowych, zawierajca niemae fragmenty rytmw murzyskich, zacza przenika i dociera nie tylko do wskiego do grona bezporednich jej wykonawcw, lecz stopniowo przenikaa do szerszego grona suchaczy, wychodzc poza plantacje baweny, pola tytoniowe, prywatne fabryczki i mury getta. Twarda, rytmiczna melodia, mocno akcentowana, ywioowa i dynamiczna, czstokro podkrelana bya ekstatycznym tacem o elementach seksualnych, prostym, niewybrednym a nierzadko spronym lub wrcz wulgarnym tekstem. Tej specyficznej, lecz nie pozbawionej cech prymitywizmu muzyce, nadano miano rock and roll. Staa si domen czarnych gwnie ze wzgldu na cechy taca erotycznego, ostre wyraziste ruchy bioder do zudzenia przypominajce akt pciowy, a taczcy murzyskie kobiety i mczyni czsto byli roznegliowani do granic okrelanych mianem nieprzyzwoitoci. Ale czarna muzyka nie moga przenikn poza mury getta i kolczaste druty plantacji. Czarni wykonawcy i ich suchacze mogli wic do woli trz si, koysa i toczy z haasem lecz tylko we wasnej enklawie. Czarna muzyka,
Opracowanie edytorskie: Jawa 48
Wszelkie prawa zastrzeone

Legenda i Rzeczywisto o yciu Karierze i mierci Elvisa Presleya WSTP

ustami i rkami czarnych wykonawcw nie miaa prawa, za porednictwem radia i pyt, wtargn do domw prawomylnych obywateli. Nie moga wic zatrzsn i zakoysa wiatem. I nagle ten wiat zatrzs si i zakoysa (rock & roll), a wszystko potoczyo si z szybkoci i haasem spadajcej lawiny kamieni. Z gonikw radiowych popyna charakterystyczna, gardowa, wibrujca muzyka i ze zdumieniem stwierdzono, e nie pochodzi ona z garda czarnego wykonawcy, lecz osiemnastoletniego, biaego chopaka z Poudnia, ubranego w skrzane spodnie, zwone w kostkach, przyozdobione tymi lampasami, noszcego kraciast koszul i zamszowe buty z klamerkami. Ale zanim do tego doszo, drzemica w bogim pnie Ameryka ani si domylaa, e w drewnianej budzie na skraju Tupelo, w jednym pokoju, Gladys Presley wanie urodzia blinita dwch chopcw. Bd nazywa si Jesse Garon i Elvis Aron. Pomimo trudnej sytuacji yciowej i braku podstawowych rodkw do ycia, szczerze dzikowaa Bogu za tak hojny dar, jakim j obdarzy. Ale e, jak to czsto bywa, biednemu nigdy nie do kopotw, wkrtce zmaro jedno z blinit Jesse Garon. Wobec tak niepodwaalnej decyzji boskiego wyroku, sw wielk mio rodzice przelali na drugiego syna, modlc si i proszc Boga, aby zechcia Elvisowi Aronowi pobogosawi drog ycia i oszczdzi cierniw swej korony. Jest zima, pocztek 1935 roku. Wejdmy do drewnianego baraku na obrzeach Tupelo, uchylmy drewnianych drzwi, bdmy pierwszymi z trzech, ktrzy zo hod nowonarodzonemu. Zmy bogactwo, saw i uwielbienie przed stajennym otarzem. Nie ma jeszcze tronu, nie dziery bera, nie nosi korony..., ale nie uprzedzajmy faktw.

Nastpny rozdzia nosi tytu: Prolog ROCK AND ROLL MODA SZALESTWO CZY SZTUKA
Dokument w f ormacie *.pdf moe by wykorzystany wycznie do uytku osobistego bez prawa do dalszego obrotu i obiegu komercyjnego lub handlowego i nie moe by poddawany modyfikacjom bez zgody autora edycji. Naley go traktowa tak, jak ksik wypoyczon do przeczytania.

Opracowanie edytorskie: Jawa 48

Wszelkie prawa zastrzeone