Sintaksis

Cabang ilmu bahasa yang mengkaji bentuk, struktur, dan binaan atau konstruksi ayat. Sintaksis bukan sahaja mengkaji proses pembinaan ayat tetapi juga hukumhukum yang menentukan bagaimana perkataan disusun dalam ayat.

Ayat Ayat ialah binaan yang terdiri daripada unsur ayat, iaitu unit-unit yang membentuk ayat. Contohnya: Ahmad sedang membuat kerja rumah Contoh ayat di atas terdiri daripada dua bahagian iaitu (i) Ahmad sedang dan bahagian (ii) membuat kerja rumah. Bahagian subjek dan predikat, merupakan bahagian utama yang membentuk klausa atau ayat bahasa Melayu. Subjek dan prediket pula mempunyai unsur-unsur, iaitu sama ada frasa nama (FN), frasa kerja (FK), frasa adjektif (FA) dan frasa sendi nama (FS). Lihat contoh-contoh berikut dan kaji unsur-unsur (frasa) yang mendasari ayat.

Subjek Ayat Ahmad Cikgu Fatimah Ah Chong

Predikat Ayat mengulangkaji tatabahasa ke sekolah amat rajin seorang usahawan

Frasa Subjek Frasa Nama Frasa Nama Frasa Nama Frasa Nama

Frasa Predikat Frasa Kerja Frasa Adjektif Frasa Nama

Rumus Pola Ayat FN + FN FN + FA FN + FN

Frasa Sendi Nama FN + FS

Frasa Frasa ialah satu binaan atau unsur ayat yang terdiri daripada sekurang-kurangnya dua perkataan atau jika terdiri daripada satu perkataan, ia berpotensi untuk diperluas menjadi dua perkataan atau lebih. Frasa tidak boleh dipecahkan kepada subjek dan predikat. Seperti yang diterangkan di atas, ada empat jenis frasa iaitu FN, FK, FA dan FS Menurut binaannya, frasa dapat dibahagikan kepada dua jenis iaitu frasa endosentrik dan frasa eksosentrik.

Binaan Ayat Bahagian subjek dan bahagian predikat merupakan bahagian utama yang membentuk klausa atau ayat dalam Bahasa Melayu. Subjek dan predikat mempunyai unsur-unsur. Perhatikan contoh di bawah:

Subjek Bah. Ayat Ah Tian Tipah Suara ketua pengawas itu Munainady Unsur Bah. Ayat guru senaman membeli gula serak-serak basah menoreh getah

Subjek Unsur

Jadual di atas menunjukkan rumus binaan ayat yang mudah. Bahasa subjek dibina oleh frasa nama dan predikat dibina sama ada oleh frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif dan frasa sendi nama.

Ayat Dasar dan Ayat Terbitan Perhatikan ayat berikut: Pelajar itu membaca buku.

Ayat ini terdiri daripada satu klausa kerana mempunyai satu subjek (pelajar itu) dan satu predikat (membaca buku). Ayat seperti ini dipangil ayat dasar kerana menjadi punca penerbitan ayat-ayat lain. Jika kita hendak menambah maklumat kepada maklumat kepada maklumat asas itu dengan penerangan kepada maklumat asas itu dengan peneragan kepada subjek atau penerangan kepada predikat, maka ayat berkenaan boleh menjadi seperti berikut: Pelajar tingkatan enam itu membaca buku. (tingkatan enam menjadi penerangkepada pelajar, iaitu subjek ayat)

Pola Ayat Dasar Pola ayat dasar mempunyai rumusnya tersendiri. Rumus-rumus ini boleh terdiri daripada unsur-unsur Frasa Nama (FN), Frasa Kerja (FK), Frasa Adjektif (FA) atau Frasa Sendi Nama (FS) Lihat contoh berikut: Predikat Ayat Frasa Subjek Frasa Predikat Frasa Nama Frasa Adjektif Rumus Pola Ayat FN+FN FN+FA

Subjek Ayat Jamilah Atan

pengurus Frasa Nama sumber manusia budak pandai Frasa Nama

Frasa Nama

Ingat, frasa boleh terdiri daripada satu perkataan atau atau beberapa perkataan. Jika terdiri daripada beberapa perkataan maka inti frasa hendaklah kata nama. Contoh: Bas awam Basikal adik Basikal Raleigh Contoh di atas, inti frasa ialah bas dan basikal. Kata yang menyusul ialah penerang frasa.

Rumus Frasa Nama (FN)

Kata yang diterangkan, atau inti frasa, hadir dahulu dan kata yang menerangkan, atau penerang hadir kemudian. Dalam bahasa Melayu, peraturan ini dipanggil hukum D-M, yakni hukum Diterangkan - Menerangkan. Contohnya -pisang goreng Sungguhpun begitu, umumnya susunan unsur frasa nama menurut hukum D-M terdapat beberapa kekecualian dalam beberapa keadaan frasa nama yang mempunyai penerangan mengenai nama jawatan atau gelaran dan bilangan bukan ordinal. Perhatikan contoh-contoh kekecualian berikut:

Penerang Perdana Tuan Timbalan

Frasa Nama Inti Menteri Ahmad Menteri Pelancongan

Nota Penerang nama jawatan Penerang gelaran/panggilan Penerang nama jawatan

Bilangan

Frasa Nama Penjodoh bilangan

inti Nota

Lapan

bilah

pedang

Semua Enam

ekor

murid buaya

Penerang kata bilangan dan penjodoh bilangan Penerang kata bilangan Kata bilangan dan penjodoh bilangan

Selain daripada susunan unsur mengikut hukum D-M, penerang adjektif yang menerangkan inti frasa hendaklah hadir sesudah inti frasa dn diikuti oleh penerang lain dan diakhiri oleh penentu belakang. Contoh: Inti Kereta Penerang Adjektif berkilat Penerang Kata Nama/Frasa Nama ayah Penentu belakang itu

Frasa Kerja (FK) 1. Frasa kerja boleh terdiri daripada satu atau beberapa perkataan dengan kata kerja sebagai intinya. 2. Dalam ayat, frasa kerja wujud dalam predikat. 3. Frasa kerja terbahagi kepada dua jenis, iaitu frasa kerja transitif dan frasa kerja tak transitif. 4. Binaan frasa kerja secara umumnya sama dengan kata kerja (lihat nota kata kerja) Pembahagian jenis-jenis frasa kerja boleh diringkaskan seperti di bawah: Frasa kerja Frasa Kerja Transitif Frasa Kerja Tak Transitif Frasa kerja tak transitif tanpa pelengkap Frasa kerja tak transitif berpelengap

(i) (kata bantu) + kata kerja + objek + (i) (kata bantu) + kata
(penerangan) + (keterangan) kerja + (keterangan) Tanda kurung menunjukkan unsur yang Tanda kurungan boleh ada atau tiada. menunjukkan unsur yang boleh ada atau tiada (ii) (kata bantu) + kata kerja + objek tepat + objek sipi + (keterangan) (ii) (kata bantu) + kata kerja + (penerang) + Tanda kurung menunjukkan unsur yang (keterangan) boleh ada atau tiada Tanda kurung menunjukkan unsur yang boleh ada atau tiada.

(kata bantu) + kata

kerja + pelengkap + (penerang) + keterangan tanda kurung menunjukkan unrus yang boleh ada atau tiada.

contoh 1 - Binaan frasa kerja tak transitif tanpa pelengkap Subjek Frasa Nama Lelaki itu Cikgu bayi itu Jamal Khatib Kata bantu sedang masih sedang akan sedang Predikat Frasa kerja Kata kerja makan menulis merangkak datang berkhutbah Keterangan di atas meja. di papan hitam. dengan laju. esok di surau maksud ayat lengkap jika keterangan dibuang. Nota

contoh 2 - Binaan frasa kerja tak transitif berpelengkap

Subjek Frasa nama Mereka Ahmad Saya

Predikat Frasa kerja Kata bantu Kata kerja pelengkap akan ingin pulang menjadi tinggal ke rumah penyanyi di Klang Penerang keterangan secepat mungkin yang terkenal dalam minggu ini di negara ini pelengkap frasa sendi nama pelengkap kata nama Pelengkap frasa sendi nama Nota

Frasa Adjektif Frasa Adjektif sebagai frasa endosentrik berintipati kata adjektif. Frasa adjektif boleh menjadi predikat. Sebagai unsur keterangan, FA hadir setelah kata kerja atau FK, manakala sebagai unsur penerang FA hadir setelah kata nama atau FN. Contoh: Predikat Subjek Ahli Gusti itu Ali Awak Penguat hadapan sungguh sangat Kata Adjektif handal pandai hebat betul Penguat Belakang Nota

Frasa sendi nama

Frasa sendi nama wujud bersama frasa nama dan mungkin diikuti oleh kata arah sebelum frasa nama. Frasa ini boleh didahului oleh kata bantu Oleh kerana sifatnya eksosentrik, ia hanya wujud bersama frasa nama. Contoh:

Predikat Subjek Kata bantu Alias Rombongan sekolah Kedai Pak Abu akan Frasa sendi nama Kata sendi nama dari ke di depan Kata arah arah selatan Frasa nama Tanjung Malim Menara Kuala Lumpur masjid