Druk nr 2178

Warszawa, 23 kwietnia 2009 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marsza!ek Senatu

Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marsza!ku

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia

2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomi" Pana Marsza!ka, #e Senat na 31.
posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 2009 r. podj$! uchwa!% w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks post!-

powania cywilnego.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowi$zku dostosowania systemu

prawa do wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego.
Jednocze&nie pragn% poinformowa", #e Senat upowa#ni! senatora Piotra
Zientarskiego do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.
W za!$czeniu przesy!am opini% Komitetu Integracji Europejskiej o
pozostawaniu projektu ustawy poza obszarem prawa Unii Europejskiej.

Z powa#aniem

(-) Bogdan Borusewicz

 UCHWA"A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 22 kwietnia 2009 r.

w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks

post!powania cywilnego

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia

2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks post%powania cywilnego.
Jednocze&nie upowa#nia senatora Piotra Zientarskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.

MARSZA"EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ
 projekt

USTAWA

z dnia

o zmianie ustawy – Kodeks post!powania cywilnego

Art. 1.
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks post%powania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, z pó'n. zm.1)) w art. 3986 § 1 i 2 otrzymuj$ brzmienie:
"§ 1. Je#eli skarga kasacyjna nie spe!nia wymaga( przewidzianych w art. 3984,
przewodnicz$cy w s$dzie drugiej instancji wzywa skar#$cego do usuni%cia braków
w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi.
§ 2. S$d drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skarg% kasacyjn$ wniesion$ po
up!ywie terminu, skarg% nieop!acon$ oraz skarg%, której braków nie usuni%to w terminie
lub z innych przyczyn niedopuszczaln$.".

Art. 2.
Ustawa wchodzi w #ycie po up!ywie 14 dni od dnia og!oszenia.

1)
Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157
i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z
1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324,
z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz.
318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53,
z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz.
350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117,
poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944,
z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48,
poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr 122, poz.
1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr
123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz.
676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr
240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz.
1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr
11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691, Nr 169,
poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384,
z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz.
1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538,
Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr
186, poz. 1379, Nr 208, poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47,
poz. 319, Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794, Nr 121,
poz. 831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243 i Nr 181 poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i Nr 247, poz. 1845, z
2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 100, poz. 648, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731, Nr 119,
poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220, poz. 1431, Nr 228, poz. 1507, Nr 231,
poz. 1547 i Nr 234, poz. 1571 oraz z 2009 r. Nr 26, poz. 156.
 UZASADNIENIE

1. Ustawa wykonuj#ca wyrok Trybuna$u Konstytucyjnego

Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowi$zku dostosowania systemu prawa do

wyroku Trybuna!u Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r. (sygn. akt SK 40/07),
stwierdzaj$cego niezgodno&" przepisu art. 3986 § 2 i 3 w zwi$zku z art. 3984 § 1 pkt 3 ustawy z
dnia 17 listopada 1964 r. — Kodeks post%powania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.)
z Konstytucj$.
Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybuna!u Konstytucyjnego maj$
moc powszechnie obowi$zuj$c$ i s$ ostateczne.
Sentencja wyroku: Dz. U. z 2008 r. Nr 120, poz. 779 (dzie( publikacji wyroku —
8 lipca 2008 r.). Pe!ny tekst wyroku, wraz uzasadnieniem: OTK Z.U. z 2008 r. Nr 6A, poz.
101.

2. Przedmiot i istota rozstrzygni!cia Trybuna$u Konstytucyjnego

2.1. Trybuna! Konstytucyjny orzek!, #e art. 3986 § 2 i 3 w zwi$zku z art. 3984 § 1 pkt 3
ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. — Kodeks post%powania cywilnego w zakresie, w jakim
przewiduje odrzucenie — bez wezwania do usuni%cia braków — skargi kasacyjnej
niespe!niaj$cej wymaga( okre&lonych w art. 3984 § 1 pkt 3 powo!anej ustawy — jest
niezgodny z art. 45 ust. 1 w zwi$zku z art. 31 ust. 3 i art. 2 Konstytucji.
2.2. Artyku! 3984 § 1 pkt 3 k.p.c. stanowi, i# „skarga kasacyjna powinna zawiera"
[oprócz innych wymienionych w artykule elementów] wniosek o przyj%cie skargi kasacyjnej do
rozpoznania i jego uzasadnienie”.
Natomiast w art. 3986 zakwestionowane § 2 i 3 brzmi$ nast%puj$co:
㤠2. S$d drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skarg% kasacyjn$
wniesion$ po up!ywie terminu, skarg% niespe!niaj$c$ wymaga( okre&lonych w art. 3984 § 1,
nieop!acon$ oraz skarg%, której braków nie usuni%to w terminie lub z innych przyczyn
niedopuszczaln$.
§ 3. S$d Najwy#szy odrzuca skarg% kasacyjn$, która podlega!a odrzuceniu przez s$d
drugiej instancji, albo zwraca j$ temu s$dowi w celu usuni%cia dostrze#onych braków”.
 2

Oznacza to, #e s$d drugiej instancji i S$d Najwy#szy odrzuca — bez wezwania do
usuni%cia braków — skarg% kasacyjn$ nie zawieraj$c$ wniosku o przyj%cie skargi kasacyjnej
do rozpoznania i uzasadnienia.
W &wietle art. 3986 k.p.c. z punktu widzenia skutków niedochowania wymogów
okre&lonych w art. 3984 k.p.c. mo#na wyró#ni" nieusuwalne i usuwalne braki skargi
kasacyjnej. Braki nieusuwalne (zaskar#ony art. 3986 § 2 i 3) nie podlegaj$ uzupe!nieniu, a
skarga kasacyjna dotkni%ta tego rodzaju wad$ podlega odrzuceniu. Te drugie (art. 3986 § 1)
natomiast podlegaj$ uzupe!nieniu. W razie stwierdzenia braków usuwalnych przewodnicz$cy
w s$dzie drugiej instancji wzywa skar#$cego do usuni%cia braków formalnych w terminie
tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi. W wypadku braków nieusuwalnych
przewodnicz$cy nie wzywa do uzupe!nienia braków, ale kieruje spraw% na posiedzenie
niejawne w celu odrzucenia skargi. Równie# S$d Najwy#szy w wyniku za#alenia odrzuca
skarg% kasacyjn$, która podlega!a odrzuceniu przez s$d drugiej instancji (art. 3986 § 3).
Nie mo#na kwestionowa" samego obowi$zku spe!nienia przez uczestnika post%powania
s$dowego pewnych wymaga( zwi$zanych z form$ skargi kasacyjnej, których istot$ jest
szybko&" post%powania i sprawne realizowanie przez S$d Najwy#szy swych funkcji. Istota
problemu konstytucyjnego sprowadza si% do pytania czy wada skargi w postaci braku w
z!o#onej skardze kasacyjnej sformu!owania wniosku o przyj%cie skargi oraz jego uzasadnienia
mo#e skutkowa" odrzuceniem skargi bez wzywania do uzupe!nienia tych braków.
Skarga kasacyjna nie jest konstytucyjnym prawem obywatela. Konstytucja w art. 176
ust. 1, jako minimum ustanawia tylko dwie instancje s$dowe (czyli s$d pierwszej instancji oraz
apelacj%). Ustawodawca ma wi%c swobod% w ustanawianiu trzeciej instancji. Mo#e te# jej w
ogóle nie ustanawia". Je&li ju# j$ przewidzia! to mo#e ukszta!towa" j$ w ró#ny sposób; nie
mo#e jej jednak — zdaniem TK — kszta!towa" zupe!nie dowolnie.
Konstytucja zawiera bowiem równie# art. 45 ust. 1, który ustanawia prawo do s$du. Na
prawo to sk!ada si% nie tylko prawo do wszcz%cia sprawy przed s$dem lecz tak#e — w zwi$zku
z art. 2 Konstytucji — prawo do rzetelnej procedury s$dowej.
Zdaniem S$du Najwy#szego — którego orzecznictwo zosta!o przez TK wzi%te pod
uwag% przy ocenie sposobu interpretacji kwestionowanych przepisów — przepisy wyra'nie
stanowi$, i# skarga kasacyjna powinna zawiera" sformu!owany wniosek o jej przyj%cie (nawet
je&li ma si% to ogranicza" do napisania s!ów „wnosz% o przyj%cie skargi kasacyjnej do
rozpoznania”) oraz uzasadnienie tego wniosku (wskazuj$ce na przes!anki okre&lone w art. 3989
§ 1, które wskazuj$ na zasadno&" rozpoznania skargi kasacyjnej przez S$d Najwy#szy). Ustawa
wyra'nie te# przewiduje skutki niespe!nienia tych wymaga(.
Spotka" mo#na by!o jednak i takie orzeczenia Sadu Najwy#szego, w których stwierdza!
on, i# „skarga kasacyjna ma znaczenie jako ca!o&"”. „Je#eli wi%c skarga kasacyjna, pomimo
 3

braku wniosku z art. 3984 § 1 pkt 3 k.p.c., w swej tre&ci wskazuje na sformu!owane istotne
zagadnienie prawne uzasadniaj$ce przyj%cie jej do rozpoznania, (…) to nie mo#na (…) przyj$",
#e faktycznie nie zawiera!a wniosku o przyj%cie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego
uzasadnienia”. Podobnie w innym orzeczeniu, S$d Najwy#szy uzna!, #e b!%dnie nazwany
element skargi kasacyjnej, w którym wskazuje si%, #e skar#$cemu chodzi o to, aby S$d
Najwy#szy rozpozna! skarg%, powinien by" potraktowany jako wniosek o jej przyj%cie do
rozpoznania.
Mo#na wi%c wyró#ni" dwie kwestie. Pierwsza, to sam wymóg okre&lony art. 3984 § 1
pkt 3 k.p.c. i skutki jego niedochowania. Druga, to pytanie, kiedy (na tle konkretnej skargi
kasacyjnej) — w ocenie s$du — wymóg sformu!owany w art. 3984 § 1 pkt 3 k.p.c., uznaje si%
za spe!niony. Ta ostatnia kwestia — jako element praktyki, która nie jest jednolita — nie mo#e
by" badana przez TK.
Ju# we wcze&niejszych orzeczeniach TK wskazywa!, i# „s$d feruj$cy orzeczenia (…)
nie mo#e by" sprowadzany do roli ‘robota’, mechanicznie odrzucaj$cego pisma procesowe
obywateli ze wzgl%du na uchybienia niewa#$ce w #aden sposób na mo#liwo&ci wydania
orzeczenia; b!%dy niemaj$ce znaczenia dla rozpoznania sprawy nie mog$ uniemo#liwia" jej
rozpatrzenia”, a „szybko&" rozpoznania sprawy nie jest warto&ci$, na rzecz której mo#na
po&wi%ci" ochron% praw podmiotowych”. „Tam, gdzie ograniczenie uprawnie( procesowych
strony jest zb%dne, z punktu widzenia zamierzonych przez ustawodawc% celów, takich jak
zapewnienie wi%kszej efektywno&ci post%powania i jego szybko&ci, a jednocze&nie wypacza
pozycj% stron, uniemo#liwia w!a&ciwe zrównowa#enie ich pozycji procesowej, a tym samym
!amie podstawowy postulat sprawiedliwo&ci proceduralnej, czy wreszcie prowadzi do
arbitralnego rozstrzygni%cia ‘sprawy’ — to w tego rodzaju wypadkach dochodzi!oby do
naruszenia gwarancji konstytucyjnych zwi$zanych z prawem do s$du”.
„W wypadku art. 3986 § 2 i 3 k.p.c. trudno odnale'", poza szybko&ci$ post%powania,
inn$ warto&" wymagaj$c$ ochrony”. Ponadto, jak dowodzi praktyka, odrzucenie skargi
kasacyjnej, bez wezwania do uzupe!nienia jej braków, prowadzi do skorzystania z kolejnego
instrumentu, s!u#$cego ochronie praw, i mog$cego spowodowa" wzruszenie prawomocnych
rozstrzygni%". Co jednak najistotniejsze, szybko&" rozpoznania sprawy, jako jedyny postulat,
nie jest warto&ci$, na rzecz której mo#na ‘po&wi%ci"’ ochron% konstytucyjnych praw
podmiotowych. Nadto (…) uzyskanie realnego przyspieszenia rozpoznania sprawy dzi%ki
wykorzystaniu zakwestionowanej instytucji bywa iluzoryczne”.
Poza tym „instrument wezwania do uzupe!nienia braku nie musi anga#owa" czasu s$du.
Jest to czynno&", której zrutynizowanie jest mo#liwe dzi%ki wykorzystaniu pracy i czasu
personelu pomocniczego, dzia!aj$cego pod nadzorem s$du. Po drugie, wezwanie do
uzupe!nienia odwleka decyzj% o formalnym potraktowaniu &rodka o niewielki okres (tydzie(),
 4

a jednocze&nie eliminuje zarzewie sporów i minimalizuje ewentualne za#alenia — których

rozpatrzenie (niezale#nie od wyniku) trwa o wiele d!u#ej ni# termin wskazany do usuni%cia
braków. Po trzecie, wezwanie do uzupe!nienia umo#liwia dialog mi%dzy s$dem i adwokatur$,
sprzyjaj$cy wykszta!ceniu w!a&ciwej praktyki i informacji pomocnej wyrobieniu takiej
praktyki po stronie pe!nomocników stron, a tym samym sprzyja prewencyjnie zapobieganiu
b!%dom”.
„Usprawiedliwieniem regulacji przewidzianej w art. 3986 § 2 i 3 k.p.c. nie mo#e by"
równie# obowi$zuj$cy w post%powaniu kasacyjnym przymus adwokacki (…) Strona
reprezentowana przez zawodowego pe!nomocnika dzia!a w zaufaniu do jego umiej%tno&ci
zawodowych w zakresie prowadzenia spraw przed s$dami, w tym kwalifikacji do sporz$dzenia
skargi kasacyjnej. Jednak#e daleko id$ce konsekwencje niedope!nienia obowi$zków przez
profesjonalnego pe!nomocnika ponosi sama strona post%powania, która staje wobec
nieodwracalnych, negatywnych skutków nieprofesjonalnych dzia!a(. W #adnym razie nie
mo#na uzna", #e rekompensat$ niekorzystnego rozstrzygni%cia jest prawo podmiotu
reprezentowanego do ubiegania si% o odszkodowanie z tytu!u szkody poniesionej na skutek
odrzucenia apelacji dotkni%tej nieusuwalnymi brakami formalnymi, jako szkody wyrz$dzonej
w nast%pstwie dzia!ania lub zaniechania przy wykonywaniu czynno&ci wchodz$cych w zakres
dzia!alno&ci zawodowej adwokata, radcy prawnego albo rzecznika patentowego (…).
Odszkodowanie — pomin$wszy nawet kwestie proceduralne zwi$zane z jego skutecznym
wyegzekwowaniem — nie jest i nie mo#e by" postrzegane jako ekwiwalent merytorycznego
rozstrzygni%cia sprawy przez s$d”.
W ko(cu „istnienie braków formalnych jest w pewnych wypadkach kwesti$ ocenn$ (co
potwierdza rozbie#na praktyka orzecznicza S$du Najwy#szego). Zdaniem Trybuna!u
Konstytucyjnego, nie ma w tej sytuacji wystarczaj$cych podstaw by uzna", #e merytoryczne
rozpoznanie skargi kasacyjnej przez S$d Najwy#szy zale#y wy!$cznie od sumienno&ci i
rzetelno&ci pe!nomocnika sporz$dzaj$cego skarg%. Mo#e si% wi%c zdarzy", #e s$d nie odrzuci
skargi kasacyjnej (pomimo braku wymogu z art. 3984 § 1 pkt 3 k.p.c.), je#eli w tre&ci skargi
sformu!owano istotne zagadnienie prawne, uzasadniaj$ce przyj%cie jej do rozpoznania.
Wówczas nie mo#na przyj$", #e skarga kasacyjna faktycznie nie zawiera!a wniosku o przyj%cie
skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia (…). Najcz%&ciej jednak brak
zwerbalizowanego wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej stanowi niedope!nienie wymogu i
skutkuje (…) odrzuceniem skargi. W takich wypadkach ryzyko ró#nic w ocenie dokonywanej
przez s$dy — spada na poszukuj$cego ochrony s$dowej, który jest pozbawiony szansy
skorzystania z tej ochrony. Zachowuj$c zatem zasad%, i# braki formalne &rodka odwo!awczego
skutkuj$ jego odrzuceniem, nale#a!oby zrekompensowa" dotkliwo&" tego &rodka — szans$
usuni%cia braku, w wyniku wezwania po jego wykryciu przez s$d do usuni%cia braku. O ile
 5

wi%c istnienie wymaga( sformu!owanych w art. 3984 § 1 pkt 3 k.p.c. uzna" mo#na za
konstytucyjne, a tak#e okoliczno&", #e istnienie takiego braku prowadzi do odrzucenia kasacji,
o tyle skorelowanie tych wymogów z jednoczesnym brakiem obowi$zku wezwania do jego
usuni%cia — uzna" nale#y za rozwi$zanie niekonstytucyjne, z uwagi na nadmierne
(nieproporcjonalne) nagromadzenie &rodków dyscyplinuj$cych”.
TK stwierdzi! wi%c, #e nieproporcjonalno&" sankcji w postaci odrzucenia — bez
wzywania do uzupe!nienia — skargi kasacyjnej niespe!niaj$cej wymogu okre&lonego w art.
3984 § 1 pkt 3 k.p.c., uzasadnia stwierdzenie niezgodno&ci art. 3986 § 2 i 3 k.p.c. z art. 45 ust. 1
(prawo do s$du) w zwi$zku z art. 31 ust. 3 (proporcjonalno&") i art. 2 (rzetelna procedura)
Konstytucji.
2.3. Wyrok wywo!uje skutki prawne z dniem publikacji (8 lipca 2008 r.). Trybuna! nie
zdecydowa! si% na odsuni%cie w czasie terminu utraty mocy obowi$zuj$cej przepisu.
2.4. Cho" w Sejmie znajduje si% rz$dowy projekt ustawy nowelizuj$cej
zakwestionowane przez TK przepisy (druk 1368 z 18 listopada 2008 r.), to jednak projekt
rz$dowy ogranicza si% tylko do nowelizacji przepisu zakwestionowanego przez TK w samej
sentencji – powoduj$c tym samym niekonsekwencje w zakresie traktowania poszczególnych
braków wniosku (o czym poni#ej). St$d potrzeba z!o#enia niniejszej inicjatywy.

3. Cele i zakres projektowanej ustawy

Maj$c na uwadze konieczno&" wykonania wyroku TK z dnia 1 lipca 2008 r., kieruj$c
si% brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, proponuje si%, aby zmiana
ustawy polega!a na nadaniu nowego brzmienia art. 3986 § 1 i 2 ustawy.
Zmiana w § 2 polega na usuni%ciu z niego fragmentu brzmi$cego: „skarg%
niespe!niaj$c$ wymaga( okre&lonych w art. 3984 § 1”, a zmiana w § 1 polega na przywo!aniu
w nim ca!ego art. 3984, a nie tylko § 2 co powoduje, #e w sytuacji, gdy skarga kasacyjna
zawiera braki okre&lone tak#e w § 1 — s$d drugiej instancji b%dzie zobowi$zany do wezwania
skar#$cego do usuni%cia braków, zanim — gdy skar#$cy braków tych nie usunie — s$d skarg%
odrzuci.
Co prawda z inicjatywy rz$du zosta!a uchwalona dnia 19 marca 2009 r. ustawa o
zmianie ustawy – Kodeks post%powania cywilnego, która wykonuje wyrok TK. Jednak#e
ustawa uchwalona z inicjatywy Rz$du ogranicza si% tylko do wykonania sentencji wyroku TK.
Natomiast w projekcie Senatu zmianami tymi w art. 3986 obj%to ca!y § 1 z art. 3984, a
nie tylko zaskar#ony pkt 3, poniewa# pozostawienie innych punktów (1, 2 i 4) — gdyby nie
zosta!y obj%te zmian$ — powodowa!oby podobn$ niekonstytucyjno&" jak w przypadku
zakwestionowanego pkt 3.
 6

Wyrok TK ma charakter zakresowy. Eliminuje on tylko niekonstytucyjn$ norm%,

mieszcz$c$ si% w ramach art. 3986 § 2 i 3 k.p.c., nakazuj$c$ s$dowi drugiej instancji i S$dowi
Najwy#szemu odrzucenie kasacji — bez wezwania do uzupe!nienia braku, wyra#aj$cego si% w
braku sformu!owania wniosku o przyj%cie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia
(art. 3984 § 1 pkt 3 k.p.c.). Wyrok nie dotyczy jednak, bo dotyczy" nie móg!, odrzucenia skargi
kasacyjnej bez wezwania do uzupe!nienia, z powodu innych braków formalnych (zaskar#ono
tylko pkt 3). Oznacza to — zdaniem TK — zró#nicowanie sankcji wi$#$cych si% z istnieniem
braków wskazanych w art. 3984 § 1 k.p.c. i tworz$cych konstrukcyjne komponenty skargi
kasacyjnej: braki skargi wskazane w art. 3984 § 1 pkt 1, 2 i 4 k.p.c. pozostaj$ nadal brakami
nieusuwalnymi; s$ to: oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy
jest ono zaskar#one w ca!o&ci czy w cz%&ci, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich
uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmian% orzeczenia z oznaczeniem zakresu
#$danego uchylenia i zmiany.
Przywrócenie stanu konstytucyjno&ci w rozwa#anym zakresie mo#e odby" si% —
stwierdza TK — „w drodze stosownej interwencji ustawodawcy (bez przes$dzania o jej
postaci), eliminuj$cej przyczyny nieproporcjonalno&ci unormowania, która zadecydowa!a o
niekonstytucyjno&ci”.
Elementy skargi kasacyjnej wymienione w art. 3984 § 1 k.p.c. s$ na tyle podobne, #e
nieuzasadnione by!oby ró#nicowanie ich na te, których brak strona mo#e uzupe!ni" (pkt 3 –
brak wniosku o przyj%cie skargi kasacyjnej do rozpoznania lub jego uzasadnienia) oraz na te,
których brak powoduje odrzucenie skargi bez mo#liwo&ci (pozosta!e punkty – np. brak
oznaczenia orzeczenia, od którego kasacja jest wniesiona).
St$d konieczna wydaje si% szersza nowelizacja ni# ta zaproponowana przez Rz$d. W
przeciwnym razie pozosta!e punkty (dotychczasowe 1, 2 i 4) b%d$ nara#one na rych!e skargi do
Trybuna!u Konstytucyjnego i kolejne nowelizacje. Nale#y tego unikn$".
Na marginesie nale#y zaznaczy", i# po wej&ciu w #ycie nowelizacji zaproponowanej
przez Rz$d zmieni si% oznaczenie przepisów k.p.c. przytaczanych w uzasadnieniu. Artyku!
3984 § 1 k.p.c. b%dzie zawiera! tylko trzy punkty, zamiast dotychczasowych czterech.
Dotychczasowy pkt 3 stanie si% osobnym § 2 w artykule 3984, a dotychczasowy § 2 stanie si% §
3. Nie powoduje to jednak konieczno&ci zmiany oznaczenia przepisów w projekcie Senatu.

4. Konsultacje

Uwagi do projektu przedstawi! Minister Sprawiedliwo&ci oraz Krajowa Rada

S$downictwa. Minister zwróci! uwag%, i# projekt rz$dowy przewiduje mo#liwo&" wezwania do
usuni%cia braków tylko odno&nie do pkt 3 w art. 3984 § 1.
 7

KRS natomiast „negatywnie ocenia przedstawiony do zaopiniowania projekt zmian”.

Brak jednak uzasadnienia tej negatywnej oceny.

5. Skutki finansowe wykonania projektowanej ustawy

Ustawa nie powoduje skutków finansowych dla bud#etu pa(stwa.

6 O%wiadczenie o zgodno%ci z prawem Unii Europejskiej

Projektowana ustawa nie jest obj%ta prawem Unii Europejskiej.

 Warszawa, 4 maja 2009 r.
BAS-WAL-863/09
Pan Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
o zgodno%ci senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
post!powania cywilnego (przedstawiciel wnioskodawcy: senator Piotr
Benedykt Zientarski) z prawem Unii Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa!y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca

1992 r. - Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47)
sporz$dza si% nast%puj$c$ opini%:

I. Przedmiot projektu ustawy

Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post%powania
cywilnego przewiduje zmiany dotycz$ce zasad wnoszenia skargi kasacyjnej w
post%powaniu cywilnym. Projekt wykonuje wyrok Trybuna!u Konstytucyjnego z
1 lipca 2008 r. (sygn. akt SK 40/07, Dz.U. Nr 120, poz. 779), zgodnie z którym
niezgodny z Konstytucj$ by! przepis przewiduj$cy odrzucenie skargi kasacyjnej
bez wzywania do uzupe!nienia niektórych braków formalnych pisma (wniosku o
przyj%cie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia).
Ustawa mia!aby wej&" w #ycie po up!ywie 14 dni od dnia og!oszenia.

II. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj!tej projektem

ustawy
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje spraw obj%tych zakresem projektu.

III. Analiza przepisów projektu pod k#tem ustalonego stanu prawa

Unii Europejskiej
Projekt nie jest obj%ty zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej.

IV. Konkluzje
Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post%powania
cywilnego nie jest obj%ty zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej.

Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego i Mi"dzynarodowego

Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Micha! Królikowski

Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, post%powanie cywilne, kasacja

 Warszawa, 4 maja 2009 r.
BAS-WAL-864/09

Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
dotycz#ca mo&liwo%ci uznania przedstawionego senackiego projektu ustawy
o zmianie ustawy – Kodeks post!powania cywilnego (przedstawiciel
wnioskodawcy: senator Piotr Benedykt Zientarski) za projekt ustawy
wykonuj#cej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a ust. 1
Regulaminu Sejmu

Stosownie do art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu, projektem ustawy

wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej jest projekt ustawy maj$cej na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks post%powania
cywilnego przewiduje zmiany dotycz$ce zasad wnoszenia skargi kasacyjnej w
post%powaniu cywilnym. Projekt wykonuje wyrok Trybuna!u Konstytucyjnego z
1 lipca 2008 r. (sygn. akt SK 40/07, Dz.U. Nr 120, poz. 779), zgodnie z którym
niezgodny z Konstytucj$ by! przepis przewiduj$cy odrzucenie skargi kasacyjnej
bez wzywania do uzupe!nienia niektórych braków formalnych pisma (wniosku o
przyj%cie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia).
Poniewa# opiniowany projekt ustawy nie jest obj%ty zakresem regulacji
prawa Unii Europejskiej, nie ma podstaw, by uzna" go, w trybie art. 95a ust. 3
Regulaminu Sejmu, za projekt ustawy wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej.

Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego i Mi"dzynarodowego

Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Micha! Królikowski

Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, kasacja, post%powanie cywilne