Darko Baki

UZLOVI U SPELEOLOGIJI I SPELEOSPAAVANJU

prirunik












Hrvatska gorska sluba spaavanja
Zagreb, 2012.

Izdava
Hrvatska gorska sluba spaavanja
Kozareva 22, 10000 Zagreb

Prirunik je pripremila Komisija za speleospaavanje HGSS-a

Crtei uzlova: Darko Baki

Recenzeti
Danijel Frleta, Marin Gluevi, Luka Mudronja, Marin Lukas i Filip Filipovi

Lektor
Alan aplar

Tisak
Digitalno izdanje

Prvo izdanje, listopad 2012.

NASLOV. Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju
AUTOR: Darko Baki
IZDANJE: Prvo (2012 g.)
ISBN 978-953-7527-20-4

Ovaj prirunik izraen je u okviru projekta EU Proteus


EUROPEAN UNION JAMARSKA ZVEZA SLOVENIJE - JAMARSKA REEVALNA SLUBA - HRVATSKA GORSKA SLUBA SPAAVANJA - EU PROTEUS


SADRAJ


UVOD 2

1. SIDRINI UZLOVI 2
1.1. Osmica 2
1.2. Dvostruka osmica 3
1.3. Trostruka osmica 4
1.4. Devetka 5
1.5. Bulin 5
1.6. Dvostruki bulin 6
1.7. Leptir 8
1.8. Laarski (vrzni) uzao 9
1.9. Barrelov 10

2. UZLOVI ZA SPAJANJE UETA (GURTNI) 10
2.1. Upletena osmica 10
2.2. Upletena osmica s omom 11
2.3. Dvostruki krini uzao 11
2.4. Trostruki krini uzao 11
2.5. Zastavni uzao 12
2.6. estica 13
2.7. Kravatni uzao 14

3. KLIZNI UZLOVI 14
3.1. Polulaarski (poluvrzni) uzao 14

4. SAMOBLOKIRAJUI UZLOVI 15
4.1. Prusikov uzao (simetrini i asimetrini) 15
4.2. Modificirani prusikov uzao 16
4.3. Bachmannov uzao 17
4.4. Garda uzao 18

5. POMONI UZLOVI 19
5.1. Ambulantni uzao 19
6. NOSIVOST UETA PRI UPORABI RAZLIITIH UZLOVA 20


7. LITERATURA (koritena i preporuena) 23

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
2

UVOD


Primjerena i sigurna uporaba uzlova u speleologiji i speleospaavanju mogua je samo uz
kvalitetno kolovanje, uvjebavanje i praktian rad, uz pomo i nadzor instruktora. Ovaj prirunik
namijenjen je za potrebe osposobljavanja lanova Hrvatske gorske slube spaavanja (HGSS), kao
pomo za nadopunu osnovnih znanja i vjetina.
Treba imati na umu da pogreno koritenje i nedovoljna uvjebanost u izradi i uporabi
uzlova moe dovesti do ozbiljnih, pa ak i po ivot opasnih ozljeda jedne ili vie osoba.

Rad s uetima nezamisliv je bez poznavanja uzlova. Na mjestu gdje je zavezan uzao nosivost
ueta
1
je smanjena (vidi tablicu u 7. poglavlju).
Svaki uzao ima svoja obiljeja. Zato prilikom odabira uzla treba voditi rauna o namjeni,
smanjenju nosivosti (manja prekidna sila
2
) ueta, razvezljivosti i jednostavnosti.
Uzao mora biti uredno sloen, a izlazne niti ueta trebaju biti dovoljno dugake da ne doe do
njegovog razvezivanja pri maksimalnom optereivanju ueta. Za veinu uzlova to je oko 10 cm (kod
nekih uzlova preporuljivo je i vie). Sve uzlove prije optereenja treba zategnuti. Svaki se uzao moe
vezati na vie naina, a veina uzlova ima i po nekoliko naziva
3
.
Ovdje su prikazani jednostavniji i najei naini vezanja pojedinih uzlova, s naglaskom na
praktinu primjenu.

1. SIDRINI UZLOVI

1.1 Osmica

Osmica se upotrebljava za fiksiranje ueta u sidrinu toku te za navezivanje spaavatelja,
nosila i opreme na jedan kraj ueta.
Ovisno o nainu izrade, postoje dvije varijante osmice, pri emu su niti ueta u samom uzlu
razliito posloene. Kod bolje varijante optereena nit ueta u uzlu postavljena je tako da se
optereenje ravnomjerno prenosi na cijeli uzao (slika 1). Primjenom bolje varijante vezanja uzla ue
ima 10 % veu nosivost u odnosu na loiju varijantu. Osim toga, lake se i razvezuje u odnosu na
loiju varijantu.


Slika 1. Izrada osmice. Kod boljeg naina izrade optereeno ue (crveno oznaena nit) nalazi se s vanjske strane
uzla ime se optereenje ravnomjernije rasporeuje, a optereena nit ueta se manje lomi.

1
Manja je prekidna sila ueta, pa se esto govori da "uzao oslabljuje ue".
2
Prekidna sila je sila koja svojim djelovanjem (u uzlu) stvara naprezanje dovoljno za razaranje (prekidanje) ueta.
3
Navodimo najee upotrebljavani ili vizualno asocirajui naziv uzlova.
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
3

1.2. Dvostruka osmica

Upotrebljava se za fiksiranje ueta na:
a) jednu sidrinu toku (kako bi se uzao ojaao i kasnije lake razvezao),
b) dvije sidrine toke (slika 2), odnosno za izradu dvostrukih, tzv. Y sidrita, jer se duljine
omi ovog uzla prije optereenja vrlo jednostavno i lako podeavaju.
Prilikom izrade Y sidrita ome uzla je najbolje podesiti tako da budu podjednako optereene.
Preporuljivo je da kut izmeu omi uzla ne prelazi 90. Poveanjem kuta bitno se poveavaju i sile
koje preko omi uzla djeluju na sidrine toke.
U sluaju nedostatka opreme, ovaj uzao moe se koristiti za izradu samopodesivog sidrita
(slika 3), kao i za uplitanje kraja ueta u ringove (slika 4).


Slika 2. Izrada dvostruke osmice.


Slika 3. Izrada samopodesivog sidrita od dvostruke osmice.
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
4



Slika 4. Uplitanje dvostruke osmice rijetko se primjenjuje, a moe se upotrijebiti prilikom navezivanja ueta u dva
ringa ime se izbjegava dodatna upotreba karabinera.

1.3. Trostruka osmica

Upotrebljava se za fiksiranje ueta u tri sidrine toke (slika 5). Duljine omi uzla treba podesiti
tako da pri optereenju budu jednakomjerno optereene. To se izvodi tako da se ome uzla ukopaju
u toke sidrita, zatim se uzao (ue) povlai u smjeru budueg optereenja te se podeavaju ome
uzla.
U akciji spaavanja se, u sluaju nedostatka materijala, trostruka osmica moe koristiti za
privrivanje jednog (fiksnog) kraja tirolske prenice.

Slika 5. Izrada trostruke osmice.

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
5

1.4. Devetka

Devetka se upotrebljava za fiksiranje ueta u jednu sidrinu toku ili za navezivanje
spaavatelja, nosila i opreme na kraju ueta (slika 6). Manje oslabljuje ue od osmice. Obzirom na
vei volumen uzla (zbog vee koliine upotrijebljenog ueta u samom uzlu) u odnosu na uzao osmicu
lake se razvezuje.
Prilikom postavljanja ueta za napredovanje devetka se koristi kod onih sidrita na kojima
uzao dolazi u prevjes
4
. Slino kako se izrauju dvostruka i trostruka osmica, mogu se izraditi i
dvostruka i trostruka devetka, a primjena je identina kao i kod dvostruke i trostruke osmice.

Slika 6. Izrada devetke.

1.5. Bulin

Bulin se, uz ranije navedenu osmicu, upotrebljava za vezanje ueta oko prirodnih sidrita
(slike 7 i 8). Moe se vezati s jednom ili dvije niti ueta. Prednost u odnosu na uplitanje osmice
prilikom izrade prirodnog sidrita je da se ovaj uzao moe koristiti na krajevima i u sredini ueta. Bulin
se kod nekontinuiranog optereenja (optereivanje - rastereivanje) razmjerno lako razvezuje pa se
neposredno uz njega obavezno vee i osiguravajui uzao.

Slika 7. Jedan nain vezanja bulina (na crteu u sredini vidi se nain izrade osiguravajueg uzla).

4
Ako se sidrina ploica s karabinerom nalazi na ravnoj stijeni, onda treba voditi rauna o tome da devetka ima vei volume od osmice pa
zbog toga moe doi do dodirivanja i trenja ueta o stijenu to oteuje ue.
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
6



Slika 8. Drugi nain vezanja bulina.

1.6. Dvostruki bulin

Upotrebljava se, slino kao i dvostruka osmica, za fiksiranje ueta na:
1. jednu sidirnu toku (kako bi se uzao ojaao i kasnije razvezao lake od ijednog
uzla spomenutog do sada) (slike 9 i 10),
2. dvije sidrine toke, odnosno za izradu dvostrukih, tzv. Y sidrita (slika 11) jer se
duljine omi ovog uzla, prije optereenja vrlo jednostavno i lako podeavaju.
Prilikom izrade Y sidrita ome uzla potrebno je podesiti tako da obje budu podjednako
optereene. Preporuljivo je da kut izmeu omi uzla ne prelazi 90. Poveanjem kuta bitno se
poveavaju i sile koje preko omi uzla djeluju na sidrine toke, ime se gubi ravnomjeran raspored
optereenja na njih. Jednostavno se vee i nakon optereenja iznimno lako razvezuje. Prilikom
ukopavanja pupane vrpce kod prelaska Y sidrita karabiner pupane vrpce ne smije se ukopati
samo u jednu omu dvostrukog bulina, jer u tom sluaju moe doi do izvlaenja ueta.
5
.


Slika 9. Vezanje dvostrukog bulina.

5
Pogledati testiranje na http://efs.ffspeleo.fr/techniques/noeuds/

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
7


Slika 10. Navezivanje dvostrukog bulina u ring.



Slika 11. Izrada Y sidrita dvostrukim bulinom (slika lijevo). Ako se dvostruki bulin vee na krajevima ueta onda
se obavezno uz njega stavlja i osiguravajui uzao. Pupana vrpca prilikom prolaenja Y sidrita izraenih od
dvostrukog bulina, ukapava se kroz obje ome uzla ili se za ukapanje pupane vrpce (slika desno) kroz obje
ome dvostrukog bulina postavlja karabiner s maticom.

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
8

1.7. Leptir

Mogu se vezati dvije varijante: pravi (slike 12 i 13) i lani leptir (slika 14). Pravi leptir
upotrebljava se za dobivanje ome na uetu koje e biti optereeno. Najbolji primjer je vezanje na
mjestu oteenja ueta. Osim toga, ovaj uzao iznimno je pogodan za izradu Y sidrita s jako
razmaknutim sidrinim tokama, za skraivanje vika ueta (linge) na liniji za napredovanje, prilikom
izrade gelendera i prenica. Lani leptir upotrebljava se samo za skraivanje linge i ima bolja
amortizirajua svojstva. Oba se uzla srednje lako razvezuju.

Slika 12. Jedan nain vezanja leptira.


Slika 13. Drugi nain vezanja leptira.



Slika 14. Vezanje lanog leptira.

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
9

1.8. Laarski (vrzni) uzao

Laarski uzao (vrzni, laarac) se upotrebljava za ukopavanje ueta na mjestima gdje je niti
ueta nakon ukopavanja potrebno naknadno podeavati (slike 15 i 16). To su najee gelenderi i
prenice. Na gelenderima i prenicama laarski se uzao vee na meusidritima. Jednostavno ga je
uplesti oko stabala prilikom izrade gelendera oko ulaza jame (slika 17), ali nikako se ne koristi na
glavnim (krajnjim) sidritima. Pri izradi se troi malo ueta pa se u speleospaavanju moe koristiti za
fiksiranje jednog kraja devijatora ili kod sistema navezivanja nosila za prebacivanje s prenice na
prenicu. Prednost mu je da se moe regulirati bez skidanja i razvezivanja, vee se brzo, ak i
jednom rukom, troi malo ueta i mogue ga je uplesti. Osnovni nedostatak mu je ograniena
nosivost i opasnost postavljanja bez fiksiranja slobodnog kraja.
U gorskom spaavanju se esto koristi prilikom izrade razliitih improviziranih nosila.


Slika 15. Vezanje laarskog uzla.


Slika 16. Vezanje laarskog uzla jednom rukom u sidrini karabiner.


Slika 17. Uplitanje laarskog uzla.
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
10

1.9. Barrelov uzao

Barrelov uzao upotrebljava se za vezanje karabinera kod izrade pupane vrpce kako je
prikazano na slici 18. Kad se Barrelov uzao prvi put vee na pupanoj vrpci treba ga prije koritenja
pupane vrpce opteretiti punom teinom ovjeka kako bi se dobro zategnuo. Preporuka je da se
pupane vrpce mijenjaju svake dvije godine, pa i prije ako se ue pupane vrpce oteti. Prilikom
izrade pupane vrpce Barrelov uzao mogue je i neispravno uplesti to je opasno po ivot (slika 19).



Slika 18. Uplitanje Barrelovog uzla. Slika 19. Neispravno uplitanje Barrelovog uzla
opasno je po ivot!



2. UZLOVI ZA SPAJANJE UETA (GURTNI)

2.1. Upletena osmica

Upletena osmica upotrebljava se za spajanje ueta jednakih promjera (slika 20). Takoer se
upotrebljava prilikom izrade prirodnog sidrita od kraja ueta, npr. oko stabla.


Slika 20. Spajanje ueta jednakih promjera upletenom osmicom.

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
11

2.2. Upletena osmica s omom

Upletena osmica s omom upotrebljava se za spajanje ueta (za napredovanje) jednakih
promjera (slika 21). Kod spajanja ueta na ovaj nain dobivena je i dodatna oma koja slui za
ukapanje pupane vrpce (osiguranje) prilikom prelaska uzla spravama za penjanje i sputanje.

Slika 21. Spajanje ueta jednakih promjera upletenom osmicom s omom. Oma treba biti neto vea da se
prilikom prelaska uzla lake moe ukopati karabiner pupane vrpce.

2.3. Dvostruki krini uzao

Dvostruki krini uzao upotrebljava se za povezivanje dviju niti ueta razliitih ili jednakih
promjera (slika 22). U odnosu na upletenu osmicu tee se razvezuje nakon optereenja. Ispravno
vezan uzao je simetrian. Krievi su s jedne strane uzla, a usporedne niti s druge.


Slika 22. Vezanje dvostrukog krinog uzla.


2.4. Trostruki krini uzao

Trostruki krini uzao upotrebljava se za povezivanje dviju niti ueta razliitih ili jednakih promjera.
U odnosu na upletenu osmicu tee ga je razvezati nakon optereenja. Ispravno vezan uzao je
simetrian. Krievi su s jedne strane, a paralelne niti s druge. Koristi se za spajanje ueta od dyneme
zbog njenog svojstva kliznosti (slika 23).



Slika 23. Vezanje trostrukog krinog uzla.


HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
12

2.5. Zastavni uzao
6


Zaustavni uzao upotrebljava se za vezanje ueta na AS ploice (slika 26). Jednostavno se
izrauje i prilino lako razvezuje. Uz njega je obavezna upotreba osiguravajueg uzla. Postoje dvije
varijante vezanja zastavnog uzla (slike 24 i 25). Ispravno vezana varijanta ima slobodne (krae)
krajeve ueta na istoj strani.


Slika 24. Ispravno vezan zastavni uzao Slika 25. Neispravno vezan zastavni
s osiguravajuim uzlom. uzao.



Slika 26. Preporuljivo navezivanje AS ploice zastavnim uzlom.


6
Zastavni uzao (Sheet Bend knot). U literaturi se esto navodi da se zastavni uzao upotrebljava i za spajanje ueta jednakih ili razliitih
promjera.
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
13

2.6. estica

estica se upotrebljava za spajanje krajeva sidrinog ueta u samopodesivom sidritu koje se
izrauje prilikom speleospaavanja. Vezanjem jo jedne estice na samopodesivom sidritu
skraujemo niti sidrinog ueta na eljenu duljinu (slika 29). Prednost je da se vrlo jednostavno vee,
a moe se koristiti i za spajanje karabinera na pupanu vrpcu (slika 27).
Ovaj se uzao koristi i za spajanje krajeva ueta (npr. prilikom pripreme dvostrukog ueta za
sputanje niz ue - abseil) zbog relativno malog volumena i svojstva da se lako vrti oko svoje osi i
prilagodi podlozi, pri emu zauzima najpovoljniji poloaj pa je manja mogunost zaglavljivanja uzla na
rubovima, pukotinama i slinim preprekama (slika 28). Kod vezanja ovog uzla obavezno je zategnuti
sve etiri niti ueta koje izlaze iz njega i ostaviti oko 40 cm slobodnih krajeva za sluaj da doe do
poputanja uzla uslijed optereenja.



Slika 27. Vezanje estice. Slika 28 Spajanje dva kraja ueta, npr. za sputanje niz ue

Slika 29. Spajanje sidrinog ueta na samopodesivom sidritu uzlom estica.
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
14

2.7. Kravatni uzao

Kravatni uzao upotrebljava se za povezivenje krajeva traka (gurtni) pri izradi petlje od jedne
trake ili pri spajanju dvije trake (slika 30). Trake koje se povezuju ne smiju biti razliite irine i
konstrukcije (cjevaste -ploaste). Prije upotrebe ovaj uzao treba pravilno zategnuti. Duljina slobodnih
krajeva trake iza uzla treba biti minimalno 10 cm. Vrlo se teko razvezuje nakon optereenja.



Slika 30. Izrada kravatnog uzla.


3. KLIZNI UZLOVI

3.1. Polulaarski (poluvrzni) uzao
Polulaarski uzao (poluvrzni, polulaarac) upotrebljava se za kraa sputanja, za
osiguravanje, kod izrade devijatora prilikom spaavanja i tirolskih prenica. Najbolje ga je koristiti u
karabineru iroke baze s maticom (tip HMS), a u hitnim sluajevima mogu se koristiti i ovalni
karabineri s maticom. Opasno je upotrebljavati karabinere bez matice ili karabinere u obliku slova D
(nit ueta u uzlu moe preskoiti i zablokirati prolaenje ueta u karabineru).
Na slici 31. prikazan je nain blokiranja polulaarskog uzla poluuzlom i osiguravajuim uzlom.
U svim sluajevima blokiranje se izrauje kad je polulaarski uzao u poziciji poputanja. U suprotnom,
ako se polulaarski uzao ne okrene u poloaj poputanja, zbog velikog optereenja moe doi do
preskakanja uzla, ugroavajui tako manevriranje uetom. Odblokiravanje polulaarskog uzla
najosjetljivija je faza i zahtijeva najvei oprez kako ne bi dolo do naglog poputanja. Osiguravajui
uzao razvezuje se paljivo jednom rukom, dok druga dri poluuzao, radei pritisak da ue ne proklie.
Ue se (kako pod optereenjem ne bi dolo do efekta meusobnog piljenja niti ueta i pri tome
oteenja omotaa - kouljice) postupno provlai kroz poluuzao sve dok oma ne doe od uzla. U
tom trenutku ue se naglo povue i nastavi s poputanjem.


Slika 31 Vezanje i osiguravanje polulaarskog uzla.

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
15

4. SAMOBLOKIRAJUI UZLOVI

Postoji mnogo samoblokirajuih uzlova. Oni uglavnom funkcioniraju tako da steu jednu ili dvije
niti glavnog ueta pomou tanjeg pomonog ueta (zamke), koje je vezano oko njega. Neki uzlovi
osim stezanja i savijaju glavno ue ("lome ga"), pa je njihova efikasnost vea.
Uinkovitost blokiranja uglavnom raste:
- s poveanjem broja namotaja zamke (pomonog ueta) oko niti glavnog ueta,
- poveanjem razlike izmeu promjera zamke i glavnog ueta,
- ovisno o mekoi ueta koja se koriste. Npr. statika ueta koja su kruta zbog uporabe u
blatnim uvjetima, uglavnom zahtijevaju vie namotaja u odnosu na isti promjer dinamikog
ueta.
Da bi primjena ove vrste uzla bila sigurna i uinkovita ne smije ga se:
- nikad pustiti olabavljenog,
- vui po podlozi,
- pustiti da dodiruje stijenu (brid stijene),
- povlaiti za namotaje uzla koji omataju niti ueta.
Treba voditi rauna da ukoliko se ova vrsta uzla postupno optereuje na vlanim, skliskim,
blatnim ili zaleenim uetima moe dogoditi da ne blokira. Njihova upotreba u speleospaavanju
svodi se na iznimne sluajeve u kojima slue kao zamjena blokera (npr. osobnih sprava spaavatelja
bloker, basic i sl.)
1

U nekim slubama gorskog spaavanja u svijetu samoblokirajui uzlovi koriste se kao glavni
nositelji opetereenja umjesto spravica - blokera u sustavima podizanja i sputanja.

4.1. Prusikov uzao (simetrini i asimetrini)

Samoblokirajui uzao koji funkcionira na principu stezanja oko glavnog ueta. Da bi uzao
drao na glavnoj niti, potrebno je da promjer zamke za izradu uzla barem za 1/3 bude manji od
promjera ueta na kojem se uzao radi (slike 32 i 33).
Prusikov se uzao rijetko koristi u speleospaavanju, ali ga spaavatelj treba znati izraditi ako
u nedostatku opreme treba napraviti neku improvizaciju (npr. sustav sv. Bernarda).
Razlikujemo simetrini prusikov uzao s dva namotaja (4 niti) i s tri namotaja (6 niti) (slika 32).
Prusikov uzao s dva namotaja upotrebljava se za samoosiguravanje, kod improviziranih tehnika
penjanja po uetu ili za izradu improviziranih sistema za podizanje jedne osobe (izrada sistema za
podizanje, tzv. Sv. Bernard).
Prusikov uzao s tri namotaja upotrebljava se za izradu improviziranih sistema za podizanje,
tzv. sv. Bernard za podizanja dvije osobe (unesreeni i spaavatelj).
Simetrini prusikov uzao na blatnim i mokrim uetima ima manju nosivost nego na suhim
uetima. U sluaju blatnih i mokrih ueta iz simetrinog prusikovog uzla moemo izvui jednu nit
zamke (nit u smjeru optereenja tereta tj. u smjeru mjesta gdje sidirimo zamku). Time uzao dodatno
stee i savija ("lomi") glavno ue pa tee dolazi do proklizavanja. Tako vezan uzao naziva se
asimetrini prusik (slika 33 krajnje desno).


Slika 32. Uplitanje simetrinog prusikovog uzla.
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
16


Slika 33. Uplitanje simetrinog prusikovog uzla jednom niti ueta. Vaenjem najnie niti gledano u smjeru
optereenja ili sidrenja zamke dobiva se asimetrini prusikov uzao.

4.2. Modificirani prusikov uzao
7


Modificirani prusikov uzao je samoblokirajui uzao koji funkcionira na principu savijanja ueta
i trenja (slika 34). Upotrebljava se kao i simetrini prusikov uzao, ali ima bolju nosivost od simetrinog
prusikovog uzla na blatnim i mokrim uetima. Najvea prednost ovog uzla je to se za izradu moe
koristiti i traka (gurtna) u nedostatku zamki manjeg promjera.




Slika 34. Uplitanje modificiranog prusikovog uzla.


7
Modificirani prusikov uzao u Hrvatskoj najee je upotrebljavani naziv za uzao Klemheist (Machard).
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
17

4.3. Bachmannov uzao

Jedna od varijanti prusikovog uzla je Bachmannov uzao (slike 35 i 36). To je uzao kod kojeg
je zamka namotana oko karabinera koji je poloen uz glavno ue. Uloga karabinera u ovom sluaju
je olakavanje klizanja uzla kod guranja ili povlaenja po uetu, a ne ukopavanje u njega! U
tom se sluaju gubi blokirajua uloga uzla i dolazi do proklizavanja.




Slika 35. Jedan nain vezanja Bachmanovog uzla.



Slika 36. Drugi nain vezanja Bachmanovog uzla.

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
18

4.4. Garda uzao

Ovo je samoblokirajui uzao s uetom i karabinerima (slike 37 i 38). Upotrebljava se kod
izrade sistema sv. Bernarda u sluaju kad nemamo dovoljno opreme (kolotura i bloker ili sl.). Za
izradu garda uzla potrebna su dva jednaka karabinera (po mogunosti asimetrina)
8
.


Slika 37. Jedan nain navezivanja ueta prilikom vezanja garda uzla.


Slika 38. Drugi nain navezivanja ueta prilikom vezanja garda uzla.

8
Neki autori navode da karabineri u garda uzlu trebaju biti jednaki (CAI & CNSAS, 2002), a neki da trebaju biti jednaki i iskljuivo
asimetrini (Marbach & Tourte, 2002).
HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
19


Slika 40 Jedan od naina odblokiravanja garda uzla.


5. POMONI UZLOVI

5.1. Ambulantni uzao

Ambulantni uzao koristi se za spajanje ueta jednakih promjera (slika 37). Iznimno se lako
razvezuje pa se u speleospaavanju gotovo i ne koristi. Prednost mu je da se moe koristiti za
povezivnje niti ueta koje nakon izrade trebaju biti i jesu napete (poetak vezanja cipela i sl.). Kod
ostalih uzlova dolo bi do razlabavljivanja. Obavezna je upotreba osiguravajuih uzlova s obje strane
ambulantog uzla. Koristi se prilikom izrada raznih vrsta improviziranih nosila i izrade improviziranog
prsnog naveza.



Slika 41. Vezanje ambulantnog uzla.

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
20

6. NOSIVOSTI UETA PRI UPORABI RAZLIITIH UZLOVA

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
21



HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
22

HGSS, Uzlovi u speleologiji i speleospaavanju, 2012
23

7. LITERATURA (koritena i preporuena):


Club Alpino Italiano Corpo Nazionale Soccorso Alpino Sezione Speleologica, 1989: Resistenza dei
materiali speleo-alpinistici, str. p311;
Club Alpino Italiano Corpo Nazionale Soccorso Alpino Sezione Speleologica, 2002: Tecniche di
soccorso in Grotta, str. 240;
Long, A., M. Lyon, G. Lyon, 2001: Industrial Rope Access Investigation into items of personal
protective equipment, Health & Safety Executive, Contract Research Report 364/2001, str.
159.
Marbach, G., J. L. Rocourt, 1980: Techniques de la speleologie alpine, str. 351;
Marbach, G., B. Tourte, 2002: Alpine Caving Techniques (A Complete Guide to Safe and Efficient
Caving), english edition, translated and adopted by Melanie Alspaugh, Speleo Projects,
Caving Publications International, str. 320;
Merchant, D., 2007: Life On A Line, Second edition, eBook version, str. 210;
National Cave Rescue Commission, 2007, Instructor guide;
Splo Secours Franais, 2006: Cave Rescuer's Manual, str. 99;
Warild, A., 2007: Vertical, cavediggers.com/vertical/