Banke i bankarske usluge

Uvod
Bankarske usluge i proizvodi:
Tekuci racun
Stednja
Krediti
Kreditne kartice
Danas je gotovo je nemoguce zamisliti zivot bez banaka. Svi koristimo siroki spektar bankarskih proizvoda za placanja,
stednju, finansiranje trenutne potrosnje i dugorocne investicije, kupovinu finansijske imovine i tako dalje. Medutim, klijenti
cesto nemaju osnovna znanja o ovim proizvodima i ne razumiju finansijsku regulativu o bankama, a ni svoja prava i
odgovornosti u poslovanju s bankama.
Slijedeci preporuke Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD) o finansijskom obrazovanju, Centralna banka Bosne
i Hercegovine, uz pomoc USAID-ovog projekta PARE, zeli da doprinese podizanju finansijske pismenosti u Bosni i
Hercegovini. Sadrzaji na ovim web stranicama su napravljeni prema sljedecim principima:
Finansijsko obrazovanje treba biti jasno razdvojeno od komercijalnih savjeta;
Javne institucije i drugi ucesnici trebaju da promoviraju objektivno i neutralno finansijsko obrazovanje.
Finansijsko obrazovanje omogucuje da klijenti dobiju informacije koje su neophodne da bi donijeli razloznu odluku, bez
uticaja neobjektivnih i zavaravajucih postupaka, kao i da bi razumjeli mehanizme za rjesavanje sporova kada transakcije podu
u krivom smjeru, te da bi znali da zastite povjerljivost licnih informacija. Finansijsko obrazovanje daje klijentima znanje,
vjestine da razumiju i procijene informacije i da steknu povjerenje. To im omogucava da koriste finansijske proizvode i usluge
za sebe i svoje porodice. Zastita potrosaca i finansijska pismenost zajedno pruzaju jasan skup pravila za poslovanje izmedu
finansijskih kompanija i njihovih klijenata, te pomaze da se smanji razlika u nivou znanja. U kombinaciji s adekvatnom
finansijskom regulativom, finansijsko obrazovanje moze znacajno doprinijeti stabilnosti finansijskog sektora.
Veca raspolozivost finansijskih usluga je vazan cilj, narocito u zemljama u razvoju. Tako, bankarski racuni s niskim
troskovima mogu biti pocetni proizvod koji ce nove klijente uvesti u finansijski sektor. I dok veca raspolozivost finansijskih
usluga doprinosi stimulisanju ekonomije, finansijske institucije i klijenti trebaju se odgovorno ponasati pri koristenju
finansijskih usluga.
Globalna finansijska kriza je ukazala na vaznost zastite potrosaca i finansijske pismenosti za dugorocnu stabilnost finansijskog
sektora. Brzi porast kreditiranja pojedinaca u posljednjim godinama je doveo mnoga domacinstva u probleme zbog
nerazumijevanja rizika i obaveza ili svih raspolozivih opcija. Finansijske institucije su transferisale finansijske rizike na
pojedince koji su postali izlozeniji novim tipovima rizika, narocito onim vezanim za strane valute i promjenljive kamatne
stope.
OECD je razvio siroko prihvacenu i sveobuhvatnu definiciju finansijskog obrazovanja koje ukljucuje razlicite korake u
procesu izgradnje sposobnosti, pocevsi od osvijestenosti i naprednog saznavanja do sposobnosti promjene ponasanja:
Finansijsko obrazovanje je proces u kom potrosaci/investitori poboljsavaju svoje razumijevanje finansijskih proizvoda i
pojmova i, kroz informacije, instrukcije i/ili objektivne savjete, razvijaju svoje sposobnosti i povjerenje da bi postali svjesni
(finansijskih) rizika i mogucnosti pravljenja valjanih odabira, da bi znali gdje da traze pomoc i da poduzmu druge efikasne
mjere da bi poboljsali svoje finansijsko stanje i zastitu.
Finansijsko obrazovanje klijenata i njihova osvijestenost postali su izuzetno vazni zbog sljedecih razloga:
page 1 / 2
Pojedinci su sve vise ukljuceni u donosenje finansijskih odluka koje su im neophodne da osiguraju svoj buduci standard, a
s manje oslanjanja na vladine programe pomoci i s vecom licnom stednjom u privatnim finansijskim institucijama (sto
ukljucuje kredite i depozite kod banaka, kao i zdravstveno osiguranje, planiranje penzije i druge oblike osiguranja);
Ocekivani zivotni vijek je duzi, tako da klijenti trebaju da izgrade dugorocnu vezu s finansijskim institucijama;
Sve vise pojedinci investiraju veci dio svog prihoda u finansijsku imovinu;
Finansijske usluge i proizvodi u trzisnoj ekonomiji imaju naglasenu kompleksnost;
Tesko je dobiti punu finansijsku informaciju;
Nivo finansijske pismenosti i sposobnosti pojedinaca je veoma nizak, a pojedinci obicno precjenjuju vlastita finansijska
znanja i vjestine;
Povjerenje u finansijske institucije je nisko;
Za neke ranjive grupe je narocito velika vjerovatnoca da budu pogodene.
Cilj ovih web stranica je da pruzi neka osnova znanja o kljucnim bankarskim proizvodima i uslugama u Bosni i Hercegovini.
Sadrzaj je prilagoden siroj javnosti i treba da pomogne prosjecnom klijentu da razumije glavne karakteristike bankarskih
proizvoda, kao i svoja prava i obaveze u poslovanju s bankama. Uz objasnjenje proizvoda i usluga, tekst takode daje smjernice
kako ih koristiti da bi se izbjegle finansijske teskoce.
Poglavlje o bankarskim proizvodima i uslugama ima cetiri podkomponente:
Tekuci racun
Stednja
Krediti (stambeni i potrosacki)
Kreditne kartice
Ove informacije ne predstavljaju sluzbeni stav niti Centralne banke Bosne i Hercegovine niti USAID-a i ne mogu biti zakonski
obavezujuce ni za jednu od ovih institucija.