Staklo

SADRAJ

UVOD ............................................................................................................................................. 2 1. STAKLO ..................................................................................................................................... 3 1.1. Osobine i struktura stakla....................................................Error! Bookmark not defined. 2. PRERADA I DOBIJANJE STAKLA ........................................Error! Bookmark not defined. 3. RECIKLAA STAKLA ............................................................................................................. 4 3.1. Mesta nastanka staklenog kra ............................................Error! Bookmark not defined. 4. PRIKUPLJANJE I SORTIRANJE STAKLA ...........................Error! Bookmark not defined. 5. OBRADA STAKLENOG KRA ............................................................................................... 5 6. ZAKLJUAK ............................................................................Error! Bookmark not defined. Literatura ....................................................................................Error! Bookmark not defined.

Staklo

UVOD

Prirodno staklo poznato je jo od davnina. Vrhovi strela i noeva praistorijskih ljudi izraeni su od vulkanskog stakla i pronaeni na raznim mestima irom Zemljine kugle. Za postojbinu vetakog stakla smatra se Egipat gde su arheolokim iskopavanjima pronaeni predmeti od stakla, ostaci radionica sa kalupima i delovima pei za topljenje stakla, vee koliine staklenog posua za kozmetika sredstva i razni stakleni nakit, naroito ogrlice, koje su sluile za robnu razmenu. Razvijenu proizvodnju stakla imali su Feniani, Asirci i Palestinci. Kasnije centar proizvodnje stakla postaje Rim (do 5. veka), odakle se ova vetina iri po rimskim provincijama. Od stakla se izrauju ukrasni predmeti i nakit, posue za kozmetiku, a u domainstvu je staklo zamenilo posue od keramike i metala. Padom Rimske imperije (476. godine) centar proizvodnje stakla postaje Vizantija, a u 12. veku Sirija. Padom Sirije pod tursku vlast u 14. veku vodeu ulogu u proizvodnji stakla preuzima Evropa, naroito Francuska i Engleska, a od 15. do 17. veka Venecija, koja proizvodi staklo visoke umetnike vrednosti - ukrasno staklo, bojeno i slikano staklo za prozore, staklo za ogledala i lustere i sl. Staklo je vrsta vrste "tenosti", odnosno skup molekula koji se meusobno ne dre toliko vrsto kao, na primer, metal ili drvo. Ono ima takozvani amorfni oblik i po tome je slino vosku. Topi se na visokim temperaturama i u runoj izradi stakla tako otopljena masa se oblikuje duvanjem kroz naroitu dugu uzanu cev. Mainska proizvodnja stakla je poverena velikim mainama koje stvaraju najraznovrsnije oblike, a naroitom obradom stakla dobija se kristal.

Staklo

1. STAKLO

Prirodno staklo poznato je jo od davnina. Stvara se u vulkanskim aktivnostima, a drugi oblik prirodnog stakla nastaje udarom groma u silicijumski pesak. Vrhovi strela i noeva praistorijskih ljudi izraeni su od vulkanskog stakla i pronaeni na raznim mestima irom Zemljine kugle. Za domovinu vetakog stakla smatra se Egipat gde su arheolokim iskopavanjima pronaeni predmeti od stakla, ostaci radionica sa kalupima i delovima pei za topljenje stakla. Staklo se koristilo za izradu nakita (ogrlica), koje su sluile za robnu raz menu. Razvijenu proizvodnju stakla imali su Feniani, Asirci i Palestinci. Kasnije centar proizvodnje stakla postaje Rim (do 5. veka), odakle se ova vetina iri po rimskim provincijama. Od stakla se izrauju ukrasni predmeti i nakit, posue za kozmetiku, a u domainstvu je staklo zamenilo posue od keramike i metala. Padom Rimske imperije (476. godine) centar proizvodnje stakla postaje Vizantija, a u 12. veku Sirija. Padom Sirije pod tursku vlast u 14. veku vodeu ulogu u proizvodnji stakla preuzima Evropa, naroito Francuska i Engleska, a od 15. do 17. veka Venecija, koja proizvodi staklo visoke umetnike vrednosti - ukrasno staklo, bojeno i slikano staklo za prozore, staklo za ogledala i lustere i sl. Moderna istorija stakla zapoinje 1851 godine kada je engleski arhitekta Joseph Paxton, za svetsku izlobu u Londonu, projektovao stakleni paviljon pod imenom Criytal Palace.Ta graevina podstakla je arhitekte da staklo ponu da upotrebljavaju kao graevinski materijal. Revoluciju u staklarstvu pokrenuo je 1952 godine Sir Alastair Pilkington izumei float postupak za proizvodnju stakla. Automatizovana proizvodnja plivajueg stakla prema float postupku poinje od 1958 godine i to je danas standardna metoda za proizvodnju stakla. Teno staklo klizi - lebdi po povrini (float lebdeti) rastopljenog metala u komori sa kontrolisanom atmosferom. Masa se postepeno hladi i nastaje staklo idealno ravnih i paralelnih povrina, ujednaene debljine. Ovaj postupak omoguio je izradu staklenih ploa u raznim bojama i u razliitim debljinama i dimenzijama. Preko 90% svetske proizvodnje stakla je float staklo. Naa svakodnevica i ivot bez stakla danas bi bio nezamisliv.

Staklo

3. RECIKLAA STAKLA

Proizvodnja stakla, a posebno proizvodnja jednostavne staklene uplje ambalae, mogue su u neogranienom broju korienjem starog staklenog kra. Reciklaa stakla u poetku imala je za cilj smanjenje udela staklenog kra u komunalnom otpadu. Meutim, danas reciklaa stakla predstavlja mnogo vie nego to zahtevaju ekoloke mere zatite okoline. Stakleni kr iz komunalnog otpada predstavlja veoma konkurentnu sekundarnu sirovinu u industriji stakla u odnosu na primarne sirovine, posebno uzimajui u obzir utede u potronji energije. Korienje staklenog loma u proizvodnji staklene ambalae ima odreene prednosti: smanjuje se upotreba primarnih sirovina (pesak i soda kojih u prirodi ima uogranienim koliinama), smanjuje se i koliina utroene vode potrebne prilikom njihove eksploatacije, smanjuje se potronja energije, smanjuje se emisija tetnih gasova u atmosferu, rastereuju se komunalne deponije (oko 8-10% smea ini stakleni lom) U idealnim uslovima staklo se moe neogranieno mnogo puta reciklirati.

Staklo

5. OBRADA STAKLENOG KRA

Razdvojeno skupljeni stakleni kr se transportuje u fabriku stakla, gde se vri njegova obrada prije upuivanja u tehnoloki proces proizvodnje staklenih proizvoda. U fabrikama za proizvodnju stakla u Austriji obrada razdvojeno skupljenog staklenog kra vri se u sledeim koracima (fabrike stakla Vetropack Pocheim-Niederosterreich; Kremsmunster Oberosterreich i Werk der Stolzle Oberglas Koflach) 1. korak: Na prijemnom bunkeru vri se izdvajanje vidljivih materijala koji ometaju tehnoloki proces. 2. korak: Magnetini metali izdvajaju se sa trakastog transportera pomou magnetnog odvajaa. 3. korak: Na trakastom transporteru vri se runo izdvajanje materijala kojiometaju tehnoloki proces. 4. korak: U odgovarajuoj drobilici vri se usitnjavanje staklenog kra na krupnou (-15+0 mm). 5. korak: Iz drobilice usitnjeni stakleni kr se prosejava. Iz podreetnih frakcija vri se ponovno izdvajanje magnetinih metala pomou magnetnog odvajaa. Takoe, u ovom koraku vri se usisavanje lakih materijala od staklenog kra. 6. korak: Iz prosijanih frakcija staklenog kra pomou automatskog ureaja izdvajaju se strani materijali. 7. korak: U ovom koraku vri se runo sortiranje, odnosno izdvajanje iz transportnog tokana materijala tetnih za tehnoloki proces. 8. korak: Iz prosejanih klasa staklenog kra dodatno se pomou magnetnog odvajaa izdvajaju eventualno zaostali magnetini metali. 9. korak: Na posljednjoj kontrolnoj stanici vri se jo jedanput kontrola kvalitetastaklenog kra. 10. korak: Obraeni stakleni kr se kao sekundarna sirovina koristi za proizvodnjujednostavne staklene ambalae.

Staklo

11. korak: Izdvojeni materijali koji tete tehnolokom procesu se upuuju na dalje korienje ili se konano zbrinjava, odnosno odlae na ureene deponije otpada. Najvei deo tetnih materijala iz procesa obrade staklenog kra su razne vrste stena, keramike i porcelain. Generano da bi se pokrenuo i da bi zaiveo proces reciklae, nephodno je da se najpre ispune odreeni preduslovi kao to je: Razvijena industrija stakla ili trite gde bi se reciklirano staklo plasiralo i preraivalo, Razvijena svest graana o dobrobiti recikliranja uopte, kao i njhovo motivisanje u sakupljanju i razvrstavanju stakla, Odreene motivacione mere i podrka od strane drave, Poetna finansijska ulaganja...

Staklo