Pogonski sistemi kod alatnih maina

Pogoni sistema za glavno i pomono kretanje

Pripremio:
Fati Esmer
Podjela pogonskih sistema
Osnovna podjela pogonskih sistema prema namjeni koju izvrava na alatnoj maini.
2
Pogoni sistema glavnih kretanja
3
Elektromotori

4
Osnovna podjela elektromotora prema vrsti struje:
istosmjerni DC i
izmjenini AC ( sinhroni i asinhroni elektromotori)
Potreba za kontinuiranom regulacijom broja obrtaja kod NC alatnih maina
dovela je do upotrebe istosmjernih elektromotora (DC motori) s regulacijom
broja obrtaja. Do nedavno ovi motori su imali znaajno mjesto kod NC alatnih
maina no sada su ih uglavnom zamijenili asinhroni elektromotori (AC motori).
PREDNOSTI AC (mane DC) PREDNOSTI DC (mane AC)
veliko podruje promjene broja obrtaja nema dijelova koji se troe (klizni kontakti)
jednostavnije upravljanje uinkovitije hlaenje i odravanje
relativno manja cijena poveanje momenta i snage kod istih
dimenzija i teina
5
Hidraulini motori
Hidraulini motori ili bolje reeno hidraulini pogoni (pumpa, hidromotor)
koriste se na alatnim mainama gdje je potrebna kontinuirana promjena
broja obrtaja. Oni pretvaraju elektrinu energiju (elektromotor) u
hidraulinu (hidromotor) i na kraju u mehaniku energiju pomaka izvrnog
organa (alata, obradak).
Podjela hidromotora prema konstrukciji:
1. HIDROMOTORI SA KRILNIM JEDINICAMA:
unutarnjomcirkulacijom
vanjskomcirkulacijom
2. HIDROMOTORI SA KLIPNIM JEDINICAMA
radijalni klipni
aksijalni klipni
PREDNOSTI NEDOSTATCI
kontinuirana promjena broja obrtaja kvalitetno ulje (viskoznost)
miran rad mogunost prodiranja zraka u sistem
sistemi su standardizirani (lahka zamjena Visoka tanost obrade svih dijelova
sigurnosni ventili (osiguranje od
preoptereenja)
6
Pogoni glavnog kretanja kod CNC maina
Pogoni modernih alatnih maina sve ee se baziraju na direktnim
pogonima integriranim u strukturu maine motorvretena.
Motorvretena su elektromotori ija je osovina ujedno i glavno vreteno alatne
maine, tj. u jedno kuite je integrisana osovina sa leajevima, pogonski
motor i dra alata.
Prikaz HSK sistema stezanja alata
7
Prednosti:
Nema kliznih kontakata, manje izloeni mehanikom troenju(osim leajeva)
Vea fleksibilnost
Poveajne brzine obrade (krae vrijeme obrade)
mogunost modularne gradnje
Nedostatci:
Integrirani motor stvara dodatnu toplotu u vretenu
Skuplja izrada
8
Pogonski sistemi pomonih kretanja
Kod alatnih maina sljedei pogoni posminih sistema se primjenjuju:
a) Hidrauliki CNC pogoni
b) Sistemi sa servo motorima i
c) Sistemi sa linearnim motorima
Kod CNC alatnih maina veliku primjenu nalaze linearni motori i torque
(momentni) motori.
9
Kuglino navojno vreteno
Kuglino navojno vreteno (KNV) s
dvodjelnom maticom je mehanika
naprava za pretvaranje rotacijskog
kretanje u linearno kretanje.
Graa kuglinog navojnog vretena
prikazana je na slici ispod gdje je i
prikazan princip anuliranja zranosti
izmeu vretena i matice pomou
prednapona preko prstena
postavljenog izmedu dvije matice.
vrlo malo trenje izmeu matice i
kuglinog navojnog vretena.
elementi su napravljeni u malim
tolerancijama, visoka preciznost
temperaturniinterval od -20 do +100 C
osjetljivi na prljavtinu i abrazivne
estice
10
Linearni motori
Linearni motor je posebni oblik elektromotora bez rotirajuih dijelova odnosno
rotora. Kao linearni motor se najvie koristi asinhroni motor. Zamisli li se
stator i rotor uzduno presjeen i razvijen u ravninu, kretanje motora prema
statoru pretvara se u pravocrtno kretanje tako nastaje linearni motor.
Svojstva linearnih motora su da mogu razviti velike posmine brzine do 1200m/min, s
izvanrednompreciznou pozicioniranja i superiornomdinamikom.
Mogunost ubrzanja je za razliku od pogona sa kuglinim navojnim vretenom je
obrnuto proporcionalna linearno pokretanoj masi .
Linearni motori dosta robusni i bez velikog troenja tijekom eksploatacije kao i niskih
trokova odravanja.
Nedostatci su immanja mehanika nosivost i njihova visoka cijena.
11
Osnovni dijelovi kliznog modula s linearnim motorom su:
1.Primarni namotaj
2.Sekundarni namotaj
3.Vodilice
4.Linearni sistem za mjerenje pozicije
Direktni pogoni s
linearnim motorima
omoguuju:
brzine do 120 m/min,
ubrzanja do 2 g,
velika tanost kontura i pozicioniranja,
visoka jednolinost brzine,
visoka pogonska pouzdanost zbog nedostatka dijelova koji se troe, tj. pogon ne
treba odravanje.
12
Torque (momentni) motori
Torque motori su pogoni za zakretne osi alatnih maina. Rotacioni motori s
direktnim pogonom se nazivaju torque motori, ako pri relativno niskoj
frekvenciji obrtanja mogu raspolagati velikim obrtnim momentom. Osnova za
to je povean broja pari polova motora.
Torque motori su konstruirani kao direktni pogoni. Oni uklanjaju potrebu za
zupanicima, punim pogonom i drugim mehanikim prijenosnim elementima
i direktno povezuju preoptereenje na pogon.
13
Dinamika ovog pogona je velika i doputa vremensko pozicioniranje koje se s
prijanim rjeenjima ne moe usporediti: Ubrzanje je 12 puta vee nego kod
prijanjih punih pogona i 5 puta vea vrijednost broja obrtaja to znai i veu
produktivnost. Daljnja bitna karakteristika je visoka tanost pozicioniranja i
jednostavna ugradnja u strukturu stroja koja zauzima manji prostor.
Torque motori kod 5-osne glodalice
14
Literatura:
1. CNC alatne maine: Doc. dr. Ahmet eki, dipl.ma.ing.
2. Posmini prigoni alatnih strojeva i njihovi mjerni sustavi- Seminar iz kolegija
Numeriki upravljani alatni strojevi, prof. dr. sc. Toma Udiljak Luka
3. http://www.cnccentrum.com
4. http://hstec.hr
15
Hvala na panji !
16