H?PNOT?K TELK?NLER ?Ç?

N CÜMLELER KURMA
Dr. D. Corydon Hammond
Utah Üniversitesi T?p Fakültesi

Hipnoz esas olarak konsantre durumda olan hasta ile rafine bir iletişim yoludur. Başar?l? bir hipnoz
elde etmek, pratisyenin konuşman?n yeni bir şekli olan “hipnotik ses”i ö?renmesini gerekli k?lar.
Bu sebepten ötürü, hipnoz dalg?nl???n? çal?şman?z ve seyretmeniz yan?nda, size gelen deyimleri
ve fikirleri yazman?z gerekir. Seminer ve dersleri teybe kay?t etmek ve dili çal?şmak de?ersizdir.
Yazar, ö?renme sürecinizi h?zland?rmak amac?yla, özellikle daha fazla Ericksonian oryantasyonlu
olan ve hipnoterapistler taraf?ndan s?kça kullan?lan ö?retici deyimlere ait uzun bir listeyi size
sunmaktad?r. Bu deyimlerin tekrarl? olarak çal?ş?lmas? önerilir ve indüksiyonda muhtemelen size
yard?mc? olacakt?r. Bu deyimleri teybe kay?t etmek ve bunlar? sürekli dinlemek yard?mc? olabilir.
Bu size konuşmaya ait yeni bir yol bulman?za yard?mc? olacakt?r.

Ve sen .......... merak edebilirsin

............. not edebilir misin?
Ve sen ............. memnun olabilirsin.
Ve şayet ........... sen meraklanmaya başlars?n...
Senin iznin ile.…
Şimdi yeni bir tecrübe edinmek istiyorum.…
Hastay? yüreklendir: “Bunu çok mükemmel yap?yorsun.” “ Bugüne kadar güzel bir iş yapt?n m?.
Çok iyi iş.”
Senin ihtiyaçlar?n? karş?layan bir yolda .……
Senin bu tecrübeye kat?lman? istiyorum.
Ve sen ................. şaş?racaks?n.
Şu an tabi ki ne tecrübe etti?ini tam olarak bilmiyorum. Fakat galiba .......
Ve senin ............. keşfetmeni istiyorum.
Belki de ................... (yetene?iyle ilgili) özel bir hoşnutluk duyabilme…..
Er ya da geç; ne zaman oldu?unu bilmiyorum…
Ve senin ne zaman bir sürpriz yapaca??n? bilmiyorum, merak ediyorum…
Merak ediyorum, ö?renince ilgileneceksin…..
Sen nas?lsa biliyorsun.....
Bilgilenmek belki seni rahats?z etmez ….
Senin bir şey keşfetmeni istiyorum…
Keşfetmeni istedi?im şeylerin bir tanesi…
Ve seninle ilgili olan bir şey bilmeni istiyorum…
Başlang?çta ….., fakat sonra…
Fark etmeye başlad?n m? ?
Ve düşünüyorum ki sürprizle karş?laşmak e?lendirecek seni…
Acaba şunu ö?rendi?inde senin için bir sürpriz olacak m?….?
Ve seninle ilgili olan bir şey bilmeni istiyorum.
Merak ediyorum, ne kadar do?al ve kolay oldu?unu bilince…
E?lenmek isteyip istemedi?ini merak ediyorum ...
Merak ediyorum, keşfedince sana bir sürpriz olacak m?…?
Ve merak ediyorum, bu gerçe?i merak edecek misin?…
Belki ö?renmek…
Belki ö?renmeye başlamak…
Belki bilmek seni e?lendirecek…
Merak ediyorum hiç daha önce ö?rendin mi diye…?
Belki sana sürpriz yapaca??m? bildirmekle…
Senin daha fazla haberdar olman? istiyorum bu…
Sana izin vermeye başlayaca??m…
Ve senin bilinçsiz beynin buna muktedir….
Merak ediyorum, buna m? karar vereceksin ….. ya da….
Bütün olas?l?klarla…
Çok mümkün…
Ve tecrübe edinecek misin bu konuda……?
Ve bununla ilgili olmayacaks?n…..
Bunu ö?renmek çok güzel olacak…..
Ve bunun başlang?c?n? fark ettin mi…..?
Belki e?lenebileceksin…
Böyle zamanlarda, baz? insanlar e?lenir….
?lk haberdar olaca??n şeylerden bir tanesi….
Ve haz?r gibi görünüyor ki….
Bu f?rsat? kendine ver ( bakmak için)…
Belki bekledi?inden daha h?zl?….
Ve e?er arzu edersen…
Ve şunu merak edebilirsin…
Ve, çok ilginç bir şekilde, keşfedeceksin ki…
Ve şunu bilmek çok tatmin edici…
Ve, Mary sen herkesten şunu daha fazla biliyorsun ki…
Bunu bilmek çok pozitif ve rahatlat?c?…
Çok büyüleneceksin, ve bunu çok zorlay?c? bulacaks?n…
Ve belki seni başka deneyimleri ve hisleri hat?rlatacakt?r
Bu gerçe?i takdir etmeni istiyorum…
Merak ediyorum, an?msayacak m?s?n …
Bunu bilmek seni mutlu edecek mi…..?
… sadece bil.
Merak ediyorum hiç daha önce ö?rendin mi...
Ve bunu merak ederken, şunu keşif etmeni istiyorum ki…
?zin vermeni, başlaman? istiyorum…
Ne önemli, beyninin yapabildi?i…
Senin bildi?in bir şey hat?rlatmak istiyorum, o da şu…
Ve şu meydana gelir, sen yard?mc? olamazs?n fakat bil….
Bu hemen hemen e?er…..hemen hemen e?er….
Hemen hemen e?er ….
Hemen hemen düşünüldü?ü gibi…
Bir tür…
Ve yeterince iyi…
Ve her şey yolunda
Tamam, oldu…
Bütün gerçek olaylar…
Gerçekten önemli şeyler…
Bilgim yok,Bu de?işikler hakk?nda bilgin var m?;ve gerçekten fark etmiyor…
Merak ediyorum bunu ö?renince ilgin olacak m?…?
Belki daha önceden haberdard?n…
Gerçekten en önemli şey, bu konuda tam bilgiye sahip olmak…
DOLAYLI H?PNOZ TELK?NLER?N?N TÜRLER?
Prof.Dr. D.Corydon Hammond;
Utah Üniversitesi T?p Fakültesi

1. INTERSPERSAL (KARIŞTIRICI): Dikkati odakland?r?n ve düşüncenin “tohumlar?n?” ç?

kartacak olan kelimeleri, paragraflar? ve başl?klar? ortaya koyun ve dolayl? olarak hastaya etki
edin.
2. TRU?SMS (GERÇEKÇ?L?K): Hiç kimsenin inkar etmeyece?i bir gerçek olay?n ifadesi. Bu
ifadeler s?ras?nda dikkat duyumsal, dokunakl? veya idrak isteyen ifadeler üzerine odakland?r?
lmal?. Örne?in:”insanlar?n ço?u, kumsal boyunca yürürken, güneşin tenlerine verdi?i s?cakl???
severler.”
Anlat?m stillerin türleri: ?nsanlar?n ço?u…, her biri…., sen zaten biliyorsun ki …, nas?l oldu?unu
biliyorsun…, baz? insanlar….., bir ço?umuz …., bu çok genel bir deneyim ki…., herkes…,
şimdiye kadar nas?l oldu?unu ö?rendin…., yapmad???nda bir zaman vard?…, er yada geç...,
herkes…., bütün kültürlerde…, herkese bir sevinç duygusu veriyor ki…
3. B?LMEMEK, YAPMAMAK: Bu telkinler bilinçli eforlara nazaran bilinçsiz hastay? daha fazla
al?ma aç?k yapar. Bu telkinler hastay? kendini zorlamamas? için, otonom cevap verme ve da??
lmaya teşvik eder. Örne?in “ düşünmene gerek yok, ya da cevap vermeye, ya da her hangi bir şey
yapmaya. Gerçekten beni dikkatli dinlemene gerek yok. Çünkü senin her hangi bir eforun olmadan
senin bilinçsiz beynin her söyledi?ime kulak verecektir”.
Anlat?m Stillerin Türleri: Yapmana gerek yok…, gerek yok…, önemli de?il…, ihtiyac?n yok….,
bilmeden, senin…., senin ilgilenmene gerek yok…
4. YANITLAMANIN TÜM OLASILIKLARINI KAPSAMAK: Hastan?n tüm dikkatini belirli bir
yöne çekmek istedi?iniz zaman, yan?t?n tüm olas?l?klar? kapsamas?n?n önemi ortaya ç?kar. Her
hangi bir gerçek otomatik yan?tlama başar? ve hipnoz say?l?r. Hastay? daha önce tan?mad???n?zda
ve onu ilk olarak hipnoz ve yan?tlama kabiliyetini tan?maya başlad???n?z durumlarda önemlidir.
“Senin sa? elin, ya da belki sol elin hafifleyecek ve kald?rmaya başlayacaks?n, ya da çok a??rl?k ve
bask? hissedeceksin, ya da hiç hareket ettiremeyeceksin. Dikkatli bir şekilde neler oldu?unu fark
edeceksin. Belki ufak parma??nd?r, ya da işaret parma??n hareket edip bir şeyler hissetmeye
başlayacakt?r, ben gerçekten bilmiyorum ve en önemli şey, nas?l hareket etti?i de?il, elinin hareket
etti?ini fark etmendir.”
5. SORULAR: Sorular dikkati çeker, ilişkiye teşvik eder, yan?tlamay? kolaylaşt?r?r ve hastay?
kendinden geçmeye sevk eder. Soru, bilinçli beyin taraf?ndan yan?tlanmad??? zaman çok de?erli
olur. Sorular hastan?n davran?ş gidişat?ndan yararlanmak için gereklidir fakat şiddetli bir tav?r
içinde olmamal?d?r. Örne?in her soru görünür bir telkin taş?mal? ve tekrarlanmal?d?r.
Telkinlerin soru format?:
Yapabilir misin (R)…
Sen….misin (R) ….
(Onlar)..
ve …. ister misin….
bilmek
alg?lamak
hissetmek
(senin) bilinçsiz
duymak
tatmak
koklamak
dinlemek
hat?rlamak
hayal etmek
görmek
denemek
dikkat çekmek
merak etmek
seçmek
kendini b?rakmak
kendine yapmak

Yapar……
?stek (o, sen)……
bilgin var m?….
6. TELK?NLER? BA?LAMAK: Sürekli yada kaç?n?lmaz davran?şlar için telkinleri bir birine ba?
lay?n. Bu kendinden geçme ve ara hipnoz da kullan?lan tetikleyici ve bir birine ba?l? olan
telkinlerin tan?m? için kullan?l?r. Örne?in “ve elin aşa??ya indi?inde, kendini şu …….zamana
gitti?ini fark edeceksin.” “ve yatakta onun vücudunu dokundu?unda, akl?na gelen unutulmaz an?lar
yüzünden bir sürpriz yaşayacaks?n.”
Anlat?m Stillerin Türleri: Ve ne zaman…, gibi…, olur olmaz…., “e/a kadar” ve “sonra” kelimeleri
kullan?n (e?er….. sonra…..)
”sen …..iken ……. Yapabilirsin…..”
”ne zaman sen……… lütfen……..”
”yapmazs?n……ne zamanki sen……”
”neden sen ….. öncesinden”
“ne kadar yak?nlaş?rsan…… o kadar yapars?n……”
“sonra…..yapabilirsin”
“hissetti?inde….. fark edeceksin…..”
“hissi……sana müsaade edecek ki…..”
“ve…..oluştu?unda,….. beklemedi?in bir şeyler olacakt?r”
“ne zaman sen….. , sen…..”

Hemen : elin uyuşacakt?r....

ayaklar?n? hissetmeyeceksin....
bilinçsiz beyinin biliyor ki….
zamana geri dönüyorsun….
sonra, elin düşecektir

Birbirine ba?l? olan telkinleri anlatmak birbirine ba?l? kaç?n?lmaz davran?şlar? tan?mlamakt?r.
Örne?in yatakta uzanmak, ayakkab?y? ba?lamak, dişlerini f?rçalamak, evine göz atmak, bir şark?
dinlemek.
7. ?MA ED?C? TAL?MATLAR: ?mal? talimatlar?n üç bölümü var; 1) zamana ba?l? giriş 2)
hastan?n içinde yer alacak olan dahili süreç için imal? telkin 3) telkin alg?land???nda ya da
hastadan yan?t al?nd???nda davran?ş sinyali olarak. Bu kendinden geçme (in-trance) sürecinde
kullan?l?r.
Format?: “Hemen [zamana ba?l? giriş] iç beynin o problemin oluşum şartlar?n? tan?mlad???nda
[dahili süreç] baş parma??n kalkabilir.” [davran?şsinyali].
Cümleler: “Hemen.…(elini uyuşmuş ve uyuşturulmuş hissedeceksin, ayaklar?n? hissetmeyeceksin,
…. Görebilirsin, haf?zan bilinçli beyninden soyutland?, biliyorsun…. )…sonra…( elin düşecek;
parma??n kalkacak; uyanacaks?n).
8. KARŞITLARIN ZITTI: Karş?tlar?n yada kutuplar?n dengelenmesidir. Örne?in “ sa? elin
sertleşip hassaslaşt???nda, vücudun daha rahat olacak.” “ sa? elin yukar?ya kald?r?ld???nda, sol
elin aşa??ya düşecek.” “baş?n ön bölümü bir so?ukluk hissedecek, ellerin ?s?nacak.” Bu tür
telkinlerde, fiziksel ve psikolojik mecaz önerebilirsiniz.
Aşa??daki z?tl?klar?n bir kaç?n? dikkate al?n, s?cakl?k-so?ukluk, gerginlik-gevşeme, ay?lma-
anestezi, ?slak-kuru, hafiflik-a??rl?k, hafif-a??r, dolu-boş, çok-az, zor-kolay, yaşl?-genç.
9. D?RENC?N AZALTILMASINDA NEGAT?FLER?N KULLANILMASI: Ericson’un inanc?na
göre negatiflerin kullan?lmas?, minor düzeydeki engellemelerin ve direnişlerin azalt?lmas?nda
ayd?nlat?c? bir öneme sahiptir. Örne?in

“ Yapacaks?n, yapmayacak m?s?n?”

“Yapabilirsin, yapamaz m?s?n?”
“ Durduramazs?n, durdurabilir misin?”
“ Deneyebilirsin, deneyemez misin?”
“ Ediyor musun?, Etmiyor musun?”
“ Peki bunu olmas? için neden izin vermiyorsun?”
“ ve gerçekten yapmak zorunda de?ilsin ____ e kadar_____”
“ yapmayabilirsin _______e kadar______”
“ yapmak zorunda de?ilsin_____”
“ ________de?il misin?”
“ ________ de?il mi?”
“ ________ediyor musun?
10. KARŞILAŞTIRILAB?L?R ALTERNAT?F TUTUM: Bu tutum hastaya iki yada daha fazla
alternatif aras?nda serbest seçenek olana?? sa?lar. Her iki seçenekte önemli derecede karş?laşt?
rabilir ve her ikisi de hastay? arzu edilen tedavi edici yöne götürebilir. Seçenekler de?işik gelebilir
ama gerçekte ayn?lard?r. Örnekler: “ Koltukta oturarak m? transa geçmek istersiniz, yoksa geriye
yaslanarak m?? Yavaş yavaş m? transa m? geçmek istersiniz, yoksa daha çabuk mu? Hafif bir
transa, orta düzeyde bir transa ya da derin bir transa m? girmek istersiniz? “belki sol kolunuz, ya da
sa? kolunuz yüzünüze do?ru yükselecek” “ve belki 5 yaş?n?zdayken geçirdi?iniz mutlu bir an?n?z?
ya da ileriki yaşlar?n?zda gerçekleşen başka bir an?n?z? hat?rlayabilirsiniz “bask?y? hissetmeyi
seçebilirsiniz ya da hiçbir şeyi seçmeyebilirsiniz “sesimin tonunun fark?nda olabilirsiniz ve başka
her şeyi önemsemeyebilirsiniz “zaman çok h?zl? geçebilir ya da geçti?in fark?nda bile
olmayabilirsiniz

11. B?L?NÇL?-B?L?NÇ DIŞI Ç?FT TUTUM: Bu metod hastan?n bilinç d?ş? zihninden
yararlanma metoduyla, ö?renilmiş k?s?tlamalardan kaç?narak uygulanabilir. Bu önerilere verilen
tepkiler hastan?n içsel olarak odaklanmas? ve bilinç d?ş? süreçleri başlatmas? ile olup bilinçli
kontrolün ötesinde sa?lanmaktad?r. Çift tutumda hastan?n her zamanki bilinçli alternatifler ve
istemli tepkileri d?ş?nda davran?şsal seçenekler önerilir. Örne?in: “ve e?er bilinç d?ş? zihniniz
transa girmeye haz?rsa sa? eliniz hafiflemeye ve yükselmeye başlayacakt?r. E?er ki bilinç alt?
zihniniz transa geçmenize isteksizse sol eliniz havaya yükselecektir. Bilinç alt? zihniniz bu sol el
üstünde çal?şmaya devam edebilir. Daha da ilginç olan? bilinçli zihniniz ne olup bitti?ini
bilemeyebilir yada anlamayabilir, bilinç d?ş? zihninizin tercihine ba?l? olarak bu süreç
gerçekleşecektir. Ve bilinç alt? zihniniz alternatifler aras?nda s?n?fland?rma yaparken, bilinciniz
günlük aktivitelerini yerine getirmekte serbest olacakt?r”.
12. Ç?FT BÖLÜNMEL? Ç?FT TUTUM: Bu tip öneriler de?işik başka tip önerileri içerebilir ve
zihinde fazla yük ve kar?ş?kl?k oluşturabilir. Dikkatli gözlem ve hastan?n tepkilerinin kay?t
edilmesi ile terapiste hastan?n hipnotik yetenekleri ve e?ilimleri konusunda uyar? sa?lar.
Cümlelerle aktarma: Bu tip bir öneri aşa??daki baz? formatlar? alabilir:
“(K?sa bir sürede) yapabilir______ ama (her şeye ra?men; ama yapmak zorunda de?ilsiniz;
______’? zaman; fark?nda olmadan) _________, ya da, (tam tersine) yapabilirsiniz_______, ama
(yukar?da ki di?er sözcüklerin herhangi biri)____________.”
Örnekler; k?sa bir sürede uyanabilirsiniz, ama vücudunuzun uyanmas? gerekli de?ildir. Ya da,
vücudunuzla birlikte uyanabilirsiniz. Ama vücudunuz fark?nda olmadan da uyanabilirsiniz.
“Transta olman?z? ra?men uyand???n?z? rüyada görebilirsiniz; ya da uyan?k oldu?unuz halde
transtaym?ş gibi davranabilirsiniz.” (sayfa 47)
“K?sa bir sürede gözleriniz aç?lacak ama uyanmak zorunda de?ilsiniz; ya da gözleriniz aç?kken
uyanabilirsiniz, ama gözleriniz kapan?rken ne oldu?unu hat?rlamaks?z?n” (sayfa 48).
“ Şimdi, k?sa bir sürede gözleriniz aç?lacak, ancak uyanma ihtiyac? hissetmeyeceksiniz ya da
gözleriniz aç?kken uyanabilirsiniz, ancak kollar?n?z? birkaç dakika içinde hareket
ettirmeyebilirsiniz”.
“Hat?rlamamay? seçebilirsiniz, ya da unutmay? seçebilirsiniz, unutmay? seçmek sizin seçiminizdir
aynen hat?rlamamay? seçti?iniz gibi.”
“Hat?rlamay? istedi?iniz her neyse, basitçe hat?rlamay? seçti?iniz şeyin ne oldu?unu da
unutabilirsiniz.”

Çift bölünme bilinç alt?, bilinç d?ş?; çift tutum için cümle düzeni: aşa??daki format? alabilir: “sizin
bilinçli zihniniz _____, ayn? zamanda (ya da ve den beri, gibi, çünkü, ayn? zamanda) sizin bilinç
alt? zihniniz, _______, bilinçli zihniniz______.” Başka bir yol ile aç?klanan format iki şekilde
olabilir: 1) bilinçli______, bilinçd?ş?_______, ayn? zamanda (ya da, den beri) bilinçli _______,
bilinçsiz__________. 2) bilinçsiz_______, bilinçli________, bilinç d?ş? iken _________,
bilinçli______.

Örnekler: “ Bilinçli akl?n, bilinçsiz akl?n?n kar?ş?kl?klar?n? düşünürken çözümler üzerinde

düşünür, veya belki de bilinçli akl?n, sonucu merak ederken, bilinçsiz akl?n baz? çözümler yarat?
r.”
“ Bilinçsiz akl?n hisleri alg?larken, bilinçli akl?n o olaylara ait ayr?nt?lar? hat?rlayabilir, veya
bilinçli akl?n yaln?zca güçlü hislerin fark?nda olurken bilinçsiz ak?l ne oldu?unu hat?rlayabilir.”
“ Bilinçli akl?n, bilinçsiz akl?n?n ihtiyac? olan tüm zaman? alacak şekilde görülürken, testin
tamamlanmas? için olan mevcut zaman?n fark?nda olabilir, veya bilinçli akl?n, bilinçsiz akl?n?n
geride b?rakt??? zaman? ve çal?şma h?z?n? izlerken, zaman mevhumu olamadan gevşek bir ad?m
atar.”
“Ve gözlerinizi açt???nda, bilinçsiz akl?n?z?n onunla ilgili hislerinizin fark?nda olurken, annenizin
önünüzde oturdu?unu bilinçli olarak görebilirsiniz veya belki de bilinçsiz akl?n?z, bilinçli akl?n?z?
n onunla ilgili hislerinizi kuşat?rken, onun görüntüsünü tutar.”
13. MECAZ VE KARŞILAŞTIRMA: Mecazlar ya da hikayeler içe bak?ş? kolaylaşt?rabilirler.
Sonuçlar önerebilir, motivasyonu artt?rabilir ve savunmaya, direnişe karş? araç olarak görev
yapabilirler. Ayn? zamanda ego-güçlendirmesinde ve teşhiste kullan?labilirler.
Örnek: Bir yaralanman?n aşamas? tarif edilirken naturel ve içsel iyileşmenin aşamalar? da yer
alabilir. Uzun süre önce olan bir yaran?n küçük bir izi, skar? kalabilir, ancak a?r?s? kalmaz. Bu
mecazi travma ensest ilişkilerde, tecavüzlerde ya da boşanmalarda kullan?labilir.
14. ŞOK VE HAYRETE DÜŞÜRMEK: Şok ve hayrete düşürmek yarat?c?l??? kolaylaşt?rabilir ve
hastan?n bilinç d?ş? zihnini yönetmek için içsel araşt?rmay? uyarabilir. Bu, belirli şok edici ya da
hayrete düşürücü kelimeler kullanarak yap?labilir, ya da stratejik olarak yerleştirilmiş aral?klarla da
yap?labilir. Kar?ş?kl?k bilinci azaltabilir ve bilinç d?ş? aşamalar? kolaylaşt?rabilir.
Örnek: “Boşanabilirsin, (duraklama) isteklerin hakk?nda daha iddial? olmay? ö?renmezsen.” Senin
ne istedi?in, (duraklama) senin için en önemli olan bir s?r. “Ay?ld???n? zannediyorsun, de?il mi?
Gerçekten yapt?n, yapt?n m?? Gözlerini ne kadar süre için aç?k tutabilece?ini düşünüyorsun?”

Kaynak: Erickson, M.H. & Rossi, E. L, (1979). Hypnotherapy: An Exploratory Casebook. New
York: Irvington. This text is recommmended for further study.