You are on page 1of 92

Serwis

Zeszyt do samodzielnego ksztacenia nr 175

System OBD II
w New Beetle (USA)

Budowa i zasada dziaania

Pogbiajce si zmiany w atmosferze Ziemi,


spowodowane dziaalnoci czowieka, oraz
ich powane nastpstwa sprawiaj,
e konieczne jest m.in. ograniczenie iloci
szkodliwych skadnikw spalin, emitowanych
przez samochody.
Jednym ze rodkw jest wprowadzenie do
samochodw systemu OBD (On-BoardDiagnose) czyli diagnostyki pokadowej.
Jest to diagnostyka prowadzona przez sam
sterownik silnika, ktry kontroluje dziaanie
podzespow, majcych wpyw na skad spalin.
Pojawiajce si usterki s rozpoznawane,
zapamitywane jako bdy i sygnalizowane
lampk kontroln spalin (lampk MIL).

OBD II jest drug generacj systemu


diagnostyki pokadowej.
W odrnieniu od okresowej kontroli pojazdw
OBD II pozwala na:
cig kontrol emisji spalin,
natychmiastow sygnalizacj
niesprawnoci,
sprawne poszukiwanie usterek przez
warsztat dziki bogatym moliwociom
diagnostycznym.
W przyszoci bdzie moliwe sprawdzanie
emisji spalin podczas ulicznych kontroli
samochodw za pomoc prostego testera
OBD.

175_001

Zeszyt do samodzielnego ksztacenia nr 175 zosta swego czasu opracowany specjalnie


na rynek amerykaski.
Teraz z powodu wprowadzenia VW New Beetle na rynek europejski uaktualnilimy ten
zeszyt i wczylimy do naszego programu pod nr. 175.

NOWO

Zeszyt do samodzielnego

Informacje na temat diagnozy, regulacji

ksztacenia nie jest instrukcj

i naprawy prosimy zaczerpn z waciwej

naprawy!

literatury serwisowej!

Uwaga
Wskazwka

O czym bdzie mowa


Odmiany OBD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie . . . . . . . . . . 6

Schemat systemu (silniki benzynowe) . . . . . . . . 20

Skadniki systemu (silniki benzynowe) . . . . . . . . 22

OBD II (silniki wysokoprne) w skrcie . . . . . . 60

Schemat systemu (silniki wysokoprne) . . . . . 64

Skadniki systemu (silniki wysokoprne) . . . . . 66

Samodiagnoza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
OBD II (silniki benzynowe) . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
OBD II (silniki wysokoprne) . . . . . . . . . . . . . . . 83

Schemat funkcjonalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Silnik benzynowy 2,0 l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Silnik 1,9 l TDI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Sprawdzamy swoj wiedz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Odmiany OBD
Kontrola elementw wanych dla skadu spalin odbywa si zarwno w samochodach z silnikami
benzynowymi, jak i silnikami wysokoprnymi. Odmienne sposoby spalania i oczyszczania spalin
w tych silnikach wymusiy rnice w dziaaniu systemw diagnostyki pokadowej. Powsta zatem
system OBD II dla silnikw benzynowych i system OBD II dla silnikw wysokoprnych. W tym
zeszycie omwimy kolejno obie odmiany.

Rodzaje silnikw w New Beetle (USA)


VW New Beetle jest oferowany na rynku
amerykaskim z dwoma silnikami:
silnikiem benzynowym 2,0 l (oznaczenie
AEG), z systemem OBD II dla silnikw
benzynowych,
silnikiem wysokoprnym 1,9 l TDI 66 kW
(oznaczenie ALH) z systemem OBD II dla
silnikw wysokoprnych.

175_025

Testy diagnostyczne w silniku


benzynowym

2,0 l
czterocylindrowy

175_020

175_022

175_021

test katalizatora
test starzenia sondy lambda
kontrola napicia sondy lambda
test ukadu powietrza dodatkowego
test odpowietrzenia zbiornika paliwa
test szczelnoci
test ukadu zasilania
test wypadania zaponw
test magistrali CAN
test sterownika Motronic
testy wszystkich czujnikw i elementw
wykonawczych, wanych dla skadu spalin

01M

02J

Testy diagnostyczne w silniku


wysokoprnym
1,9 l TDI
(66 kW)

175_023

175_021

test recyrkulacji spalin


test wypadania zaponw
test regulacji wyprzedzenia wtrysku,
test regulacji cinienia doadowania
test automatycznej skrzyni biegw
test magistrali CAN
test sterownika silnika
testy wszystkich czujnikw i elementw
wykonawczych, wanych dla skadu spalin

175_022

02J

01M

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie


Koncepcja systemu OBD II
Kalifornijski Urzd Ochrony Czystoci
Powietrza (CARB) zajmuje si od 1970 roku
tworzeniem przepisw, majcych na celu
obnienie emisji szkodliwych zwizkw do
atmosfery.
Opracowane tam koncepcje, takie jak np.
OBD I (1985) spowodoway, e ju dzi
obserwujemy wyrany spadek
zanieczyszcze, spowodowanych ruchem
samochodowym.

Wprowadzanie ogranicze emisji w Kalifornii:

dopuszczalna
emisja

100%
80%
60%
40%
20%
0%
1975

HC
CO
NOx

1980

1985

1990

1995

2000

rok

175_002

Uszkodzenie lub nieprawidowe dziaanie


elementw ukadu sterowania silnika moe
prowadzi do zwikszenia emisji szkodliwych
skadnikw spalin.
Jednak stenie w spalinach tych skadnikw:
CO tlenku wgla,
HC wglowodorw,
NOx tlenkw azotu
nie jest mierzone bezporednio, gdy
odpowiednie urzdzenia pomiarowe byyby
zbyt skomplikowane. Zamiast tego oceniana
jest sprawno poszczeglnych elementw
ukadu sterowania silnika, majcych wpyw na
skad spalin.
Ma to t dodatkow zalet, e niesprawnoci
mog by rozpoznawane za pomoc
uniwersalnego testera OBD.

175_003

Wymagania:
znormalizowane zcze diagnostyczne w
pobliu miejsca kierowcy
standardowe kody bdw w pojazdach
wszystkich producentw
moliwo odczytu pamici bdw za
pomoc oglnie dostpnego testera

informowanie o warunkach pracy, w ktrych


pojawi si bd
ustalenie, kiedy i w jaki sposb ma by
sygnalizowany bd, wpywajcy na skad
spalin
znormalizowane nazwy i skrty elementw
oraz systemw

Cele:

Aby osign te cele, sterownik Motronic


nadzoruje nastpujce elementy i funkcje:

kontrolowanie wszystkich elementw,


wanych dla prawidowego skadu spalin
ochrona katalizatora przed uszkodzeniem
optyczna sygnalizacja niesprawnoci
elementw wanych dla skadu spalin
zapamitywanie bdw
moliwo odczytywania tych bdw

katalizator
sondy lambda
wypadanie zaponw
ukad powietrza dodatkowego
ukad recyrkulacji spalin
ukad odpowietrzenia zbiornika paliwa oraz
szczelno zbiornika
ukad zasilania
wszystkie czujniki i elementy wykonawcze,
wane dla skadu spalin
automatyczn skrzyni biegw

Poniewa niewaciwe dziaanie skrzyni biegw moe rwnie wpywa na skad spalin,
podczas diagnozy naley take odczyta pami sterownika skrzyni.
7

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie


System OBD II powsta jako rozwinicie systemu OBD I.

OBD I nadzoruje

OBD II nadzoruje

sprawno czujnikw i elementw


wykonawczych na podstawie pomiaru spadku
napicia na tych elementach.

- sprawno czujnikw i elementw


wykonawczych (tak jak OBD I), np.:
zwarcie z plusem,
zwarcie z mas,
przerwa w przewodach
- wiarygodno sygnaw i sposb dziaania
elementw, wpywajcych na skad spalin
(np. katalizatora, sond lambda)
- dziaanie poszczeglnych ukadw
(np. ukadu powietrza dodatkowego)
- ukad przeniesienia napdu
(np. tryb pracy awaryjnej automatycznej
skrzyni biegw)

OBD II

HC
CO
NOx

175_004

Wyjanienie poj
CARB (California Air Resources Board)
Kalifornijski Urzd Ochrony Czystoci
Powietrza

EZEV (Equivalent Zero Emission Vehicles)


Oznaczenie samochodw, ktre praktycznie
nie emituj szkodliwych skadnikw spalin.

SAE (Society of Automotive Engineers)


Stowarzyszenie, zajmujce si
opracowywaniem propozycji i wytycznych,
pozwalajcych wprowadza w ycie przepisy
prawne (np. normy).

ZEV (Zero Emission Vehicles)


Oznaczenie samochodw, ktre nie emituj
szkodliwych skadnikw spalin.

NLEV (Non-Low Emission Vehicles)


Oznaczenie samochodw, ktre speniaj
obecnie obowizujce normy (0,25 g/mi HC).
TLEV (Transitional Low Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodw o niszej emisji
spalin (0,125 g/mi HC).
LEV (Low Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodw, speniajcych
nowe, ostrzejsze wymagania (0,075 g/mi HC).
ULEV (Ultra Low Emission Vehicles)
Oznaczenie samochodw, speniajcych
kolejn norm emisji spalin (0,04 g/mi HC).

Generic Scan Tool


Uniwersalny tester, ktry pozwala odczyta
pami bdw sterownika.
ISO 9141-CARB
Standard przesyania danych do testera.
Comprehensive Components Monitoring
(take: Comprehensive Components
Diagnose)
Sposb diagnozowania elektrycznych
skadnikw systemu sterowania poprzez
pomiar spadku napicia na tych elementach.
Driving Cycle
Cykl jazdy, skadajcy si z rozruchu silnika,
wykonania odpowiednich testw
diagnostycznych i wyczenia silnika.

SULEV (Super Ultra Low Emission Vehicles)


Norma jeszcze ostrzejsza, ni ULEV.

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie


FTP72 (Federal Test Procedure)
Obowizujcy w USA cykl jazdy na odcinku
7,5 mili (czas 1372 s). Maksymalna prdko
wynosi 91,2 km/h.

CO (tlenek wgla)
Powstaje podczas spalania wgla przy
niedoborze tlenu.

v [km/h]
100
80

HC (wglowodory)
W technice oczyszczania spalin pod pojciem
udzia HC rozumie si udzia niespalonych
czstek paliwa w spalinach.

60
40
20
0

FTP72

200

400

600

800

1000

1200

1372

t [s]

175_005

MIL (Malfunction Indicator Light)


Amerykaskie okrelenie lampki kontrolnej
spalin K83.
Informuje ona o tym, e sterownik Motronic
rozpozna bd w elementach, majcych wpyw
na skad spalin.
Informacja o zapamitaniu bdu (w formie
wiecenia lub pulsowania lampki kontrolnej)
nastpuje:
- natychmiast
- lub po 2 cyklach jazdy,
zalenie od rodzaju bdu i obowizujcego
dla tego bdu sposobu sygnalizacji.
Istniej te bdy, ktre s zapamitywane
w pamici sterownika, ale nie powoduj
zapalenia lampki kontrolnej MIL.

10

NOx (tlenki azotu)


Zwizki azotu z tlenem. Tlenki azotu powstaj
z azotu zawartego w powietrzu, podczas
spalania paliwa w warunkach duego cinienia
i wysokiej temperatury.

stechiometryczny
W technice samochodowej pod pojciem
stechiometrycznej mieszanki paliwowopowietrznej rozumie si mieszank o takich
proporcjach paliwa do powietrza, e paliwo
moe zosta cakowicie spalone, czyli nie
powstan przy tym produkty podlegajce
dalszemu utlenianiu (np. tlenek wgla).
Kod gotowoci (readinesscode)
omiobitowy kod, informujcy o tym, czy
sterownik silnika przeprowadzi wszystkie testy
zwizane z czystoci spalin.
Kod gotowoci jest wytwarzany wtedy, gdy:
- wszystkie testy przebiegy pomylnie i
lampka kontrolna spalin (MIL) nie wieci,
- wszystkie testy przebiegy, zostay
zapamitane bdy i ten fakt jest
sygnalizowany wieceniem lampki
kontrolnej spalin (MIL).

OBD II
Diagnoza
Zapamitane bdy mona odczyta
uniwersalnym testerem OBD. Zcze
diagnostyczne znajduje si w miejscu,
dostpnym z fotela kierowcy.
Natomiast diagnoza testerem VAG 1551
stwarza nastpujce moliwoci:
odczytanie i skasowanie pamici bdw
odczyt danych na temat funkcjonowania
poszczeglnych elementw, co uatwia
poszukiwanie uszkodzenia
odczytanie kodu gotowoci
wytworzenie kodu gotowoci
wydruk danych diagnostycznych

Przepisy prawa zobowizuj producentw


samochodw do takiego oprogramowania ich
systemw diagnostycznych, by dane systemu
OBD mogy by odczytane dowolnym testerem
OBD (tzw. Generic-Scan-Tool).
Trybem diagnozy OBD mona si posugiwa
rwnie za pomoc testerw:
VAG 1551 (od wersji programowej 5.0),
VAG 1552 (od wersji programowej 2,0),
VAS 5051, wywoujc adres 33.
Jednak poprzez adres 01 testery te oferuj
moliwoci, wykraczajce daleko poza zakres
OBD, a potrzebne do odnalezienia i naprawy
uszkodzenia oraz do wytworzenia kodu
gotowoci.

175_006

175_007

175_010

11

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie


Sygnalizacja bdw

Zcze diagnostyczne

Lampka kontrolna spalin, umieszczona w


widocznym dla kierowcy miejscu (w zestawie
wskanikw), informuje, e sterownik silnika
zapamita bd, ktry moe mie wpyw na
skad spalin.

Zcze musi by umieszczone wewntrz


samochodu, w miejscu atwo dostpnym z
fotela kierowcy.

lampka kontrolna spalin


(MIL) w zestawie
wskanikw

175_902

zcze
diagnostyczne

175_008

175_912

Lampka kontrolna spalin (MIL)


w New Beetle (USA)

175_009

Kierowca lub mechanik powinni sprawdza prawidowe dziaanie lampki podczas


uruchamiania silnika.
Musi ona wieci przez ok. 2 sekundy po rozruchu.

12

Sygnalizacja bdw za pomoc lampki kontrolnej spalin K83 (MIL)


Gdy w systemie pojawi si wypadanie
zaponw, mogce uszkodzi katalizator,
lampka kontrolna MIL musi to natychmiast
zasygnalizowa pulsowaniem. Kierowcy wolno
wtedy jecha dalej tylko ze zmniejszon moc
silnika.
Lampka kontrolna MIL zaczyna wtedy wieci
wiatem cigym.
Jeeli bd powoduje jedynie pogorszenie
skadu spalin, lampka kontrolna musi go
zasygnalizowa cigym wiatem po
spenieniu warunkw wczenia (natychmiast
lub po 2 cyklach jazdy).

Przykad:
test wypadania zaponw
W kadych warunkach jazdy system
sprawdza:
1. Czy liczba wypadajcych zaponw jest na
tyle dua, by spowodowa uszkodzenie
katalizatora?
2. Czy liczba wypadajcych zaponw jest na
tyle dua, by 1,5 raza zwikszy emisj
szkodliwych skadnikw spalin?

Gdy warunek 1 jest speniony, lampka


kontrolna MIL musi zacz pulsowa raz na
sekund.

175_014

czstotliwo
pulsowania
1 raz/s

Gdy warunek 2 jest speniony, na koniec


pierwszego cyklu jazdy jest zapamitywany
bd, jednak lampka kontrolna MIL nie wieci.
175_015

Dopiero gdy bd nie zniknie do koca


kolejnego cyklu jazdy, lampka kontrolna MIL
musi to zasygnalizowa wiatem cigym.

175_016

wiato cige

13

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie


Diagnoza OBD
Kody bdw s znormalizowane wg wymaga
SAE wszyscy producenci samochodw
musz uywa tych samych kodw.
Kod bdu jest zawsze picioznakowy, np.
P0112.
Na pierwszej pozycji jest litera, oznaczajca
podzesp samochodu:
Pxxxx dla ukadu napdowego
Bxxxx dla nadwozia
Cxxxx dla podwozia
Uxxxx dla przyszych podzespow
Do celw OBD II s wykorzystywane tylko
kody P.
Na drugiej pozycji kodu jest cyfra, oznaczajca
norm bdu.
P0xxx Bdy zdefiniowane przez SAE,
z ktrych moe korzysta system
diagnostyczny samochodu. Bdy te
maj rwnie zdefiniowane opisy.
(od modelu 2000: P0xxx i P2xxx)
P1xxx Dodatkowe bdy zwizane ze
skadem spalin, wprowadzone przez
producenta samochodu. Nie maj one
zdefiniowanych opisw, jednak musz
by przez producenta zgoszone
ustawodawcy.
(od modelu 2000: P1xxx i P3xxx)

Px3xx ukad zaponowy


Px4xx dodatkowe ukady regulacji skadu
spalin
Px5xx regulacja prdkoci jazdy oraz biegu
jaowego
Px6xx sterownik i sygnay wyjciowe
Px7xx skrzynia biegw
Czwarta i pita pozycja opisuj element lub
system, ktrego dotyczy bd.
Prowadzc diagnoz mona korzysta z
rnych adresw. S wtedy do dyspozycji
rne funkcje diagnostyczne.
Wpisanie adresu 33 uruchamia tryb OBD II
(Generic Scan Tool).
Zawiera on funkcje, wymagane przez przepisy
dla uniwersalnych testerw OBD. Mona tutaj
odczytywa pojedyncze wielkoci fizyczne, jak
np. napicie sondy lambda.
Warsztaty posugujce si testerami VAG
1551/1552 mog wpisa adres 01 i korzysta
z wanych informacji, uatwiajcych
poszukiwanie bdu. W sterowniku Motronic
(Bosch) mona ponadto specjaln procedur
wytworzy kod gotowoci.

Trzecia pozycja kodu oznacza grup


konstrukcyjn, ktrej dotyczy bd:
Px1xx pomiar oraz dawkowanie paliwa
i powietrza
Px2xx pomiar oraz dawkowanie paliwa
i powietrza

Gdy w pamici sterownika nie ma zapisanych bdw, nie naley jej kasowa, gdy kasuje
si wtedy rwnie kod gotowoci.

14

1.

Podczy tester
do zcza
diagnostycznego.
Wczy tester.

2.

Wczy zapon.

3.

Lampka kontrolna MIL


pokazuje, e w pamici
jest bd.

4.

5.

6.

9.

Potwierdzi, naciskajc
Q.

10.

Bdy zapisane
w pamici s drukowane
wraz z opisami.

11.

Wpisa 06,
aby zakoczy
wykonywanie polecenia.

12.

Potwierdzi, naciskajc
Q.

13.

Usun usterki.

14.

Po usuniciu usterek
skasowa pami
bdw i wytworzy kod
gotowoci.
(Motronic M5.9.2).

Naciskajc 1
wybra tryb szybkiego
przekazywania danych.

Wpisa adres elektroniki


silnika 01.

Potwierdzi, naciskajc
Q.
175_903175_910

7.

Nacisn Print,
by wczy drukark.

8.

Wpisa 02,
by odczyta pami
bdw.

15

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie


Wywietlacz testera, pracujcego w trybie OBD II
Taki obraz pokazuje si na wywietlaczu po wybraniu rodzaju pracy 1 (szybkie przekazywanie
danych), a potem adresu 33 (tryb OBD II).

OBD II Scan Tool


Select Mode

1.. 2..3..4..5..6.. 7.. 8..

Na przykad po wybraniu modu 1 ukazuje si nastpujcy obraz.


Na poszczeglnych polach s pokazane dane diagnostyczne.
Mona teraz wybiera rne PID-y (np. PID 5 temperatura silnika, PID 16 przepyw powietrza).

Oznaczenie modu:
jest 7 modw
(41 - 47)
np. 41
przekazywanie
danych
diagnostycznych

Identyfikacja
parametru:
PID1
kod bdu
P0xxx/P1xxx

Oznaczenie moduu:
modu 10
sterownik Motronic
modu 1a
sterownik skrzyni biegw

Mode 41

PID1

Module 10

00000000

00000 1 1 1

0 11 0 11 0 1

Pole 1:
liczba
zapamitanych
bdw;
lampka kontrolna
spalin (MIL)
wczona/
wyczona

Pole 2:
testy biegnce cigle
(np. wypadania
zaponw)

Pole 3:
informuje, czy
poszczeglne
komponenty s w ogle
testowane.

00000000
Pole 4:
pokazuje, czy zosta wytworzony
kod gotowoci.

Kod gotowoci 00000000 mwi jedynie o tym, e wszystkie testy, wane ze wzgldu na
skad spalin, zostay prawidowo przeprowadzone. Warto 0 pojawia si rwnie wtedy,
gdy dany test zakoczy si rozpoznaniem i zapamitaniem bdu.

16

Przykad:
Sterownik Motronic zosta odczony od akumulatora i lampka kontrolna MIL nie wieci.

Mode 47

PID2

Module 10

1 00000 1 0

00000 111

0 11 0 11 0 1

test sprawnoci
elektrycznej
elementw

system przeprowadza
test wypadania
zaponw

0 11 0 11 0 1

Skasowanie pamici bdw


powoduje, e bity wszystkich testw,
ktre w tym systemie s
przeprowadzane, przyjmuj warto
1. Oznacza to, e musz one
zosta teraz przeprowadzone.
Po skasowaniu pamici bdw pola
3 i 4 wygldaj tak samo. Gdy
wszystkie testy przebiegn
prawidowo, w polu 4 pojawi
si warto 00000000.

test ukadu zasilania

Liczba zapamitanych bdw jest


podawana w postaci 7-pozycyjnego
kodu binarnego.
Np.: 0000010 oznacza, e
rozpoznano 2 bdy.

8. cyfra o wartoci 1 oznacza, e


lampka kontrolna MIL jest
wczona.
W naszym przykadzie oznacza to:
poniewa lampka kontrolna MIL nie
wieci, cho zostaa wczona
przez system diagnostyczny, w tym
obszarze musi by usterka.

katalizator tak
ogrzewanie katalizatora nie
odpowietrzenie zbiornika tak
powietrze dodatkowe tak
klimatyzacja nie
sonda lambda tak
ogrzewanie sondy lambda tak
recyrkulacja spalin nie

17

OBD II (silniki benzynowe) w skrcie

06
07
10

05

04

08
12

11
13

01

23

03
02

18

Elementy systemu
w silniku benzynowym 2,0 l
Opis
01
02
03
04
05

17

18

14

20

15

21

22

06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19

16

20

(skrz. aut. 4-bieg./ 19


skrz. rczna)

21
22
23

sterownik Motronic J220


lampka kontrolna spalin K83 (MIL)
zcze diagnostyczne
przepywomierz powietrza G70
pompa diagnostyczna ukadu zasilania
V144
zbiornik z wglem aktywnym
zawr 1 zbiornika z wglem aktywnym N80
zesp sterujcy przepustnicy J338
czujnik prdkoci jazdy G22
wtryskiwacze 1-4 N3033
filtr paliwa
czujniki spalania stukowego I+II G61, G66
czujnik prdkoci obrotowej silnika G28
czujnik Halla (pooenia waka rozrzdu)
G40
bezrozdzielaczowy ukad zaponowy
czujnik temperatury silnika G62
zawr powietrza dodatkowego N112
pompa powietrza dodatkowego V101
przekanik pompy powietrza dodatkowego
J299
zawr mechaniczny powietrza
dodatkowego
sonda lambda I G39 (przed katalizatorem)
sonda lambda II G108 (za katalizatorem)
magistrala CAN

175_914

19

Schemat systemu (silniki benzynowe)


Czujniki
sonda lambda I G39
(przed katalizatorem)
sonda lambda II G108
(za katalizatorem)

przepywomierz powietrza G70

czujniki spalania stukowego I+II


G61, G66

czujnik prdkoci obrotowej


silnika G28

czujnik Halla G40


(czujnik pooenia waka
rozrzdu)

czujnik prdkoci jazdy G22

czujnik temperatury silnika G62

zesp sterujcy przepustnicy J338


zawiera:
potencjometr przepustnicy G69
potencjometr nastawnika przepustnicy G88
wcznik biegu jaowego F60

20

zcze
diagnostyczne

Elementy wykonawcze

sterownik Motronic
J220

pompa powietrza dodatkowego


V101
przekanik pompy powietrza
dodatkowego J299
zawr powietrza dodatkowego
N112

zawr 1 zbiornika z wglem


aktywnym N80

pompa diagnostyczna ukadu


zasilania V144

zesp sterujcy
przepustnicy J338
zawiera:
nastawnik przepustnicy V60

transformator zaponowy N152


zawiera:
stopie mocy N122
cewki zaponowe N, N128

magistrala
CAN

wtryskiwacze 1-4
N30, N31, N32, N33

lampka kontrolna spalin K83


(MIL)
175_915

21

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Katalizator
Katalizator jest centralnym elementem
systemu oczyszczania spalin. Podczas gdy na
pocztku stosowano katalizatory
nieregulowane, dzisiaj w motoryzacji uywane
s wycznie katalizatory regulowane za
pomoc sondy lambda.
W znaczeniu chemicznym katalizator to
substancja, sprzyjajca reakcji chemicznej,
przyspieszajca j lub w ogle umoliwiajca.
Sama substancja (w naszym przypadku s to
metale szlachetne, takie jak platyna, rod czy
pallad) nie bierze udziau w reakcji, a wic nie
zuywa si.

sonda lambda I
(przed katalizatorem)

Dla skutecznego dziaania katalizatora wane


jest, aby mia on jak najwiksz powierzchni.
Z tego wzgldu metale szlachetne nakada si
na nonik ceramiczny lub metalowy, ktry ma
bardzo liczne kanay. Dodatkowo powierzchnia
kanaw jest uksztatowana w postaci tarki
(jest to tzw. Wash-Coat). Dopiero takie
rozwizania pozwalaj na skuteczne
oczyszczanie spalin.

sonda lambda II
(za katalizatorem)

175_037

22

Katalityczne oczyszczanie spalin

N2

CO2

HC

NOx

CO2

H 2O

CO
powoka
katalityczna

W katalizatorze przebiegaj dwie przeciwne


reakcje chemiczne:
Tlenek wgla i wglowodory s utleniane do
dwutlenku wgla i wody, natomiast tlenki azotu
s redukowane do azotu i tlenu.
Niedobr tlenu sprzyja reakcji redukcji, z kolei
nadmiar tlenu wpywa korzystnie na reakcj
utleniania.

Wash-Coat
nonik
metalowy

Przez zmian stosunku tlenu do produktw spalania


w spalinach mona tak regulowa prac
katalizatora, e obie reakcje odbywaj si w
optymalnym zakresie (=0,99... 1). Ten zakres jest
nazywany okienkiem lambda. Do regulacji s
wykorzystywane sygnay sond lambda ( = lambda).
napicie sondy

emisja skadnikw spalin,

175_038

0,9

175_039

0,95

1,0

1,0

1,1

okienko lambda

HC
CO
NOx
napicie sondy lambda

23

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Co sprawdza system OBD II?
Zuyty lub uszkodzony katalizator ma bardzo ma pojemno tlenow (zdolno do gromadzenia
tlenu) i w zwizku z tym niewielk sprawno. Test sprawnoci katalizatora musi natychmiast
wykaza tak jego niesprawno, ktra spowoduje przekroczenie dopuszczalnej zawartoci
wglowodorw 1,5 raza (podczas urzdowego testu spalin).

Test sprawnoci katalizatora


Test opiera si na porwnywaniu przez
sterownik Motronic napicia sond przed i za
katalizatorem. Na tej podstawie sterownik
wyznacza stosunek sygnaw przed i za
katalizatorem (sond I i II).

Gdy wyliczony stosunek odbiega od wartoci


zadanej, sterownik rozpoznaje nieprawidowe
dziaanie katalizatora.
Po spenieniu warunkw zapamitania bdu
w pamici bdw pojawia si zapis na temat
niesprawnoci katalizatora.
Jest on sygnalizowany lampk kontroln
spalin (MIL).

katalizator

katalizator

sprawny

niesprawny

175_041

przed kat.
U = napicie, t = czas

24

175_042

za kat.

przed kat.

za kat.

Zagroenia dla katalizatora


Obcienia termiczne powoduj starzenie
katalizatora, co obnia jego sprawno
(skuteczno).
Oprcz starzenia termicznego katalizator
podlega te starzeniu chemicznemu czyli
zatruciu.

Zbyt wysoka temperatura katalizatora


(np. z powodu wypadania zaponw) moe
uszkodzi jego powok.
Moliwe jest rwnie uszkodzenie
mechaniczne, np. przez uderzenie.

Normy emisji dla silnikw benzynowych


Pokazano tu dwa przykady obowizujcych obecnie norm emisji spalin. Wartoci tych nie mona
jednak ze sob porwnywa ze wzgldu na odmienne warunki testu.

Norma dla samochodu osobowego o


maksymalnie 12 miejscach siedzcych,
obowizujca w stanie Kalifornia od roku
modelowego 1999.

Norma D3, obowizujca obecnie


w Niemczech.

T norm speniaj samochody, oznaczane


jako LEV.

g/km
2,4

Skadnik

NMOG

CO

NOx

Trwao
[mi]

2,2

Norma dla
modelu 99

2,0

[g/mi]

1,8

50.000

0,075

1,6

100.000

0,09

1,4

50.000

3,4

100.000

4,2

50.000

0,2

100.000

0,3

1,2
1,0
0,8
0,6
0,4
175_043

NMOG (Non-Methane-Organic-Gasses)
niespalone paliwo (suma wszystkich
wglowodorw) bez metanu

1,50

0,2
CO

0,17

0,14

HC

NOx
175_155

25

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Sonda lambda
Sonda lambda mierzy zawarto tlenu
w spalinach. Jest ona elementem obwodu
regulacji, zapewniajcego prawidowy skad
mieszanki paliwowo-powietrznej.
Katalizator osiga najwiksz sprawno
przetwarzania szkodliwych skadnikw spalin
wtedy, gdy mieszanka ta ma skad
stechiometryczny (=1).
175_045

Zmiana skadu mieszanki jest uwzgldniana


przez liczne funkcje ukadu sterowania silnika
a take jest czsto pierwszym objawem
niesprawnoci ktrego elementu.

Wielkoci zakcajce

uszkodzenie mechaniczne

starzenie

uszkodzenie elektryczne

wpyw eksploatacji

175_046

sterownik Motronic
wzbogaca mieszank

zmiana sygnau
sondy lambda

zwikszona
dawka paliwa

bogata
mieszanka

mao O2 w spalinach

wysokie napicie
sondy lambda

niskie napicie
sondy lambda

zmiana sygnau
sondy lambda
t

duo O2 w spalinach

bogata mieszanka

26

uboga
mieszanka

zmniejszona dawka
paliwa

1 (okienko lambda)

sterownik Motronic
zubaa mieszank

uboga mieszanka

Zasada dziaania
Rnica stenia tlenu pomidzy spalinami
i powietrzem atmosferycznym wywouje
zmian napicia elektrycznego sondy.
Przy zmianie mieszanki z bogatej na ubog
pojawia si skokowa zmiana napicia, ktr
sterownik interpretuje jako skad =1.
powietrze atm.
spaliny
1,0

175_047

Obwd regulacji lambda w systemie OBD II

G39

175_048

G108

System OBD II wymaga dodatkowej sondy


lambda G108, montowanej za katalizatorem.
Suy ona do sprawdzania skutecznoci
dziaania katalizatora. Ponadto w sterowniku
Motronic M5.9.2 jest ona wykorzystywana do
adaptacji sondy przed katalizatorem G39.
Zcza obu sond maj inny kolor i rni si
nieco ksztatem, co nie pozwala na zamian
przewodw.

175_056
175_054

Wymg
Zestarzaa lub uszkodzona sonda lambda nie
pozwala na ustalenie optymalnego skadu
mieszanki, co prowadzi do pogorszenia skadu
spalin oraz osigw samochodu.

Dlatego w takiej sytuacji, po spenieniu


odpowiednich warunkw, musi zosta
zapamitany bd i zapali si lampka
kontrolna.

27

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Regulacja lambda
W obwodzie regulacji lambda system OBD II
sprawdza:
czas reakcji oraz zestarzenie
napicia sond lambda
ogrzewanie sond
Test zestarzenia sondy lambda
Zestarzenie lub zatrucie sondy lambda moe
powodowa zmian jej sygnau. Moe si to
objawia w postaci wyduenia czasu reakcji
(okresu zmian sygnau) albo przesunicia
charakterystyki sondy. Oba zjawiska powoduj
zwenie okienka lambda i przez to
pogorszenie skutecznoci katalizatora.

Wyduenie czasu reakcji mona wprawdzie


rozpozna i zapamita w postaci bdu, nie
da si go jednak skompensowa.
W systemie Motronic M5.9.2 moliwa jest
natomiast kompensacja przesunicia
charakterystyki sondy w okrelonych
granicach (tzw. adaptacja sondy).
Wykorzystuje si do tego drugi obwd
regulacji z sond lambda za katalizatorem.

Test czasu reakcji sondy przed katalizatorem

sonda przed kat.

sonda przed kat.

sprawna

niesprawna

175_049

28

przed kat.

175_050

za kat.

przed kat.

za kat.

Test i adaptacja przesunicia charakterystyki sondy przed katalizatorem

sygna
sondy przed kat.

adaptacja
sondy przed kat.

nieprawidowy

prawidowa
175_052

175_051

przed kat.

za kat.

przed kat.

za kat.

Obwd regulacji lambda z adaptacj

warto zadana

warto zadana

za kat.

przed kat.

warto mierzona

ukad sterowania

warto adaptacji

za kat.

silnika

sondy przed kat.

warto
mierzona
przed kat.

regulacja
przed kat.

G39

G108

skad spalin

skad mieszanki paliwowopowietrznej

175_053

29

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Test napicia sond lambda
Ten test kontroluje sprawno sondy pod wzgldem elektrycznym.
Rozpoznawane s nastpujce rodzaje usterek: zwarcie z plusem, zwarcie z mas i przerwa
w obwodzie (np. przerwany przewd).
Rodzaj bdu zaley od tego, czy napicie jest zbyt due, czy te zbyt mae.

Sonda lambda G39


jest to sonda przed katalizatorem.
Skutki uszkodzenia
Gdy do sterownika nie dociera sygna sondy
lambda, regulacja lambda oraz adaptacja
sondy zostaj wyczone.
Ukad odpowietrzenia zbiornika paliwa
(przez zbiornik z wglem aktywnym) pracuje
w trybie awaryjnym.
Sterownik Motronic zmienia tryb pracy na
sterowanie, oparte na zapamitanych
charakterystykach.

175_054

Poczenia elektryczne

G39

175_055

Sonda lambda G108


jest to sonda za katalizatorem.

175_056

Skutki uszkodzenia
Regulacja lambda dziaa take przy
uszkodzonej sondzie za katalizatorem.
Jedynie kontrola pracy katalizatora staje si
niemoliwa.
W ukadzie Motronic M5.9.2 nie dziaa te test
sondy przed katalizatorem.

Poczenia elektryczne

G108

175_055

30

Ogrzewane sondy lambda


Zalety:
Sonda lambda moe pracowa tylko wtedy,
gdy ma odpowiedni temperatur. Dlatego
ogrzewanie sondy pozwala jej dziaa ju przy
niskiej temperaturze silnika i spalin.

Poczenia elektryczne

Test ogrzewania sond lambda


Sterownik rozpoznaje prawidow wydajno
ogrzewania sondy przez pomiar opornoci
grzaki.

G39
+

G108
+

175_058

175_058

Czasami w ukadzie wydechowym znajduje si


woda kondensacyjna, co w pewnych
warunkach moe spowodowa uszkodzenie
ogrzewania sondy. Z tego powodu grzaka
sondy przed katalizatorem jest wczana od
razu po rozruchu silnika, natomiast grzaka
sondy za katalizatorem dopiero wtedy, gdy
wyliczona temperatura katalizatora przekroczy
ok. 308C.

31

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Ukad powietrza dodatkowego
3

5
1

7
175_067

Opis:
1 sterownik Motronic
2 przekanik pompy powietrza dodatkowego
3 zawr powietrza dodatkowego

Ze wzgldu na wzbogacenie mieszanki po


rozruchu zimnego silnika w spalinach jest dua
ilo niespalonych wglowodorw.
Wdmuchiwanie dodatkowego powietrza do
ukadu wylotowego powoduje tam utlenianie
wglowodorw, co zmniejsza ich emisj do
atmosfery.

32

4 zawr mechaniczny powietrza


dodatkowego
5 pompa powietrza dodatkowego
6 sonda przed katalizatorem
7 katalizator
Ponadto ciepo, wyzwalane podczas
utleniania, znacznie skraca czas nagrzewania
katalizatora. To rwnie wpywa na wyran
popraw czystoci spalin.

OBD II sprawdza
drono zaworu mechanicznego
wydajno pompy powietrza dodatkowego
sprawno elektryczn zaworu sterujcego
(poprzez test sprawnoci elektrycznej
elementw)

sprawno elektryczn przekanika pompy


powietrza dodatkowego

Zasada testu
Uruchomiony ukad powietrza dodatkowego
powoduje zwikszenie stenia tlenu
w spalinach. Zmniejsza si wtedy napicie
sond lambda, co informuje sterownik o
dziaaniu ukadu.

Gdy sterownik otworzy zawr powietrza


dodatkowego i uruchomi pomp, sondy
lambda musz pokaza skrajnie ubog
mieszank. Oznacza to, e cay ukad jest
sprawny. Regulator lambda pokazuje przy
tym wyran odchyk regulacji.

ukad powietrza
dodatk.

ukad powietrza
dodatk.

sprawny

niesprawny

przed kat.

175_068

przed kat.

175_069

m = regulator lambda, t = czas

33

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Zawr powietrza dodatkowego N112
Jest to zawr elektromagnetyczny,
zamocowany do ciany grodziowej. Jest on
sterowany elektrycznie przez sterownik
Motronic, a sam z kolei uruchamia
podcinieniowo zawr mechaniczny
powietrza dodatkowego.

175_071

Poczenia elektryczne
Skutki uszkodzenia
Gdy sterownik nie wysterowuje zaworu N112,
zawr mechaniczny pozostaje zamknity.
Pompa powietrza dodatkowego nie moe
dostarczy powietrza do ukadu wylotowego.

N112

175_072

Przekanik pompy powietrza dodatkowego


J299

Poczenia elektryczne

Za jego porednictwem sterownik Motronic


uruchamia pomp powietrza dodatkowego.
+

J299
+

V101

175_073

Pompa powietrza dodatkowego V101


Jest ona wczana poprzez przekanik.
Zadaniem pompy jest toczenie powietrza do ukadu wylotowego.

Poczenia elektryczne
J299

V101

175_075

34

175_076

175_074

Ukad odpowietrzenia zbiornika

2
1

175_077

Opis:
1 sterownik Motronic
2 zawr 1 zbiornika z wglem aktywnym
3 zbiornik z wglem aktywnym

Ukad odpowietrzenia zbiornika paliwa


zapobiega przedostawaniu si wglowodorw
do atmosfery. Zbiera on pary paliwa, tworzce
si w zbiorniku paliwa, gromadzi je w zbiorniku
z wglem aktywnym, a nastpnie doprowadza
przez zawr elektromagnetyczny do kolektora
dolotowego

Ukad odpowietrzenia zbiornika moe by


dodatkowo wykorzystywany do testu
szczelnoci zbiornika.

35

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Ukad odpowietrzenia zbiornika paliwa moe
by w jednym z trzech stanw:

1. Zbiornik z wglem aktywnym jest pusty (nie


zawiera par paliwa).
Uruchomienie ukadu powoduje zuboenie
mieszanki, docierajcej do cylindrw.
2. Zbiornik z wglem aktywnym jest peen.
Uruchomienie ukadu powoduje
wzbogacenie mieszanki, docierajcej do
cylindrw.

3. Zbiornik jest napeniony w takim stopniu, e


dostarcza mieszanki o skadzie
stechiometrycznym.
Mieszanka docierajca do cylindrw nie jest
ani zubaana, ani wzbogacana. Ten stan
jest rozpoznawany przez regulacj biegu
jaowego, natomiast stany 1 i 2 przez
regulacj lambda.

Lokalizacja
Zbiornik z wglem aktywnym znajduje si nie pod prawym przednim nadkolem (jak w innych
modelach VW), lecz pod wkadk prawego tylnego nadkola.

175_082

36

OBD II sprawdza
dziaanie (drono) zaworu 1 zbiornika z wglem aktywnym
dziaanie czci elektrycznych w ramach diagnozy elektrycznej elementw

Zasada testu

Problem:

Uruchomienie ukadu powoduje dopyw


dodatkowego strumienia gazu, ktry
wzbogaca mieszank (gdy zbiornik z wglem
aktywnym jest peen) lub zubaa j (gdy
zbiornik jest pusty). Ta zmiana skadu
mieszanki, rejestrowana przez sond lambda,
jest kryterium w tecie ukadu odpowietrzenia
zbiornika paliwa.

Test jest wraliwy na wielkoci zakcajce,


np. uruchomienie w czasie testu hamulcw,
klimatyzacji czy wspomagania ukadu
kierowniczego.

Test na podstawie sygnau sondy lambda

odpowietrz. zb. paliwa

odpowietrz. zb. paliwa

sprawne

niesprawne
175_078

175_079

1
2

3
4

Opis:
1 zbiornik z wglem aktywnym
2 kolektor dolotowy

3 zbiornik paliwa
4 sonda przed katalizatorem

37

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Zawr 1 zbiornika z wglem aktywnym N80
Lokalizacja: na kopule amortyzatora, przy
filtrze powietrza. Zawr otwiera przepyw gazu
ze zbiornika z wglem aktywnym do kolektora
dolotowego. W stanie bezprdowym jest
zamknity.
Zawr jest koloru czarnego.

Poczenia elektryczne
175_080

N80
+

38

175_081

Test szczelnoci

1
2

4
5
3

175_085

Opis:
1 sterownik Motronic
2 zawr 1 zbiornika z wglem aktywnym
3 zbiornik z wglem aktywnym
4 pompa diagnostyczna ukadu zasilania
5 filtr pompy diagnostycznej

Test szczelnoci, przeprowadzany w New


Beetle (USA) w ramach OBD II, opiera si na
zasadzie nadcinieniowej. Jego zadaniem jest
wykrycie nieszczelnoci wikszych ni 1 mm.

Nastpnie pompa diagnostyczna ukadu


zasilania wytwarza okrelone nadcinienie
w zbiorniku. Potem sterownik silnika
obserwuje, jak szybko spada to cinienie i na
tej podstawie ocenia szczelno ukadu.

Na czas testu szczelnoci zawr 1 zbiornika z


wglem aktywnym odcina zbiornik paliwa od
kolektora dolotowego (i panujcego w nim
podcinienia).

39

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Wykrywanie maych nieszczelnoci
Gdy pompa diagnostyczna wytworzy
odpowiednie cinienie, zaczyna si faza
pomiarowa. W tym czasie sprawdzana jest
szybko spadku cinienia.

Skoki membrany pompy s tym czstsze, im


szybszy jest spadek cinienia tak wic ich
czstotliwo jest kryterium, pozwalajcym
rozpozna nieszczelno i oceni jej wielko.

Zestyk kontrolny pompy jest poczony z jej


przepon. Wraz z opadaniem cinienia
zmienia si pooenie przepony w pompie.
Gdy cinienie spadnie poniej pewnego
poziomu, zamyka si zestyk kontrolny w
pompie. Pompa znw zwiksza cinienie, a
przepona podniesie si na tyle, e zestyk
kontrolny zostanie ponownie otwarty.

zbiornik paliwa

zbiornik paliwa

szczelny

maa
nieszczelno

nieszczelno
175_086

P = cinienie, t = czas

40

175_087

Wykrywanie duych nieszczelnoci


Gdy czstotliwo skokw pompy przekroczy
okrelon warto lub w ogle nie da si
wytworzy odpowiedniego cinienia, sterownik
silnika rozpoznaje du nieszczelno.

Bd moe zosta zarejestrowany np. na skutek braku korka wlewu paliwa.

zbiornik paliwa

zbiornik paliwa

szczelny

dua
nieszczelno

nieszczelno
175_086

175_089

41

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Pompa diagnostyczna ukadu zasilania V144

175_171

Jest to pompa przeponowa, umieszczona na


przewodzie doprowadzajcym wiee
powietrze do zbiornika z wglem aktywnym.
Jest wyposaona w zawr odcinajcy. Pompa
jest napdzana podcinieniem, sterowanym
przez wbudowany zawr sterujcy.

Dziaanie pompy diagnostycznej w fazie


pomiarowej jest nadzorowane przez
hermetyczny zestyk kontrolny.
Gdy cinienie spadnie poniej pewnego
poziomu, zamyka si zestyk kontrolny w
pompie. Membrana pompy wykonuje kolejny
skok i zestyk kontrolny zostaje ponownie
otwarty.
Pompa diagnostyczna jest uruchamiana po
rozruchu zimnego silnika. A do koca testu
nie dziaa ukad odpowietrzenia zbiornika
paliwa.

Poziom paliwa w zbiorniku nie ma wpywu na wynik testu.

42

Dziaanie
Pooenie przewietrzania
Gdy przepona znajduje si w najniszym moliwym pooeniu (pooeniu spoczynkowym), zawr
odcinajcy w pompie jest otwarty. Zawr sterujcy jest zamknity, tak e po obu stronach przepony
panuje cinienie atmosferyczne.
Zestyk kontrolny jest zamknity.

zawr sterujcy

zestyk kontrolny

grna
komora pompy
przepona
dolna
komora pompy

zawr sscy

zawr toczny

zbiornik z wglem
aktywnym
filtr

zawr odcinajcy

175_172

43

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Przepona w grnym pooeniu
Otwarcie zaworu sterujcego powoduje powstanie podcinienia w grnej komorze pompy.
Przepona przesuwa si w gr a przez zawr sscy napywa powietrze do dolnej komory pompy.
Gdy przepona osignie grne skrajne pooenie, otwiera si zestyk kontrolny.

175_173

Przepona w dolnym pooeniu pracy pompy


Zamknicie zaworu sterujcego powoduje wpuszczenie powietrza atmosferycznego do grnej
komory pompy. Spryna naciska przepon w d a ta toczy powietrze z dolnej komory pompy
przez zawr toczny do zbiornika paliwa.
Jeszcze zanim przepona osignie najnisze pooenie (co spowodowaoby otwarcie zaworu
odcinajcego), zamyka si zestyk kontrolny i przepona ponownie podnosi si.

175_174

44

OBD II sprawdza
Pompa diagnostyczna ukadu zasilania V144

sprawno elektryczn i mechaniczn


pompy diagnostycznej ukadu zasilania
poczenie pompy z ukadem
odprowadzenia par paliwa
szczelno caego ukadu odprowadzenia
par paliwa

Skutki uszkodzenia
Bez zestyku kontrolnego sterownik Motronic
nie moe rozpozna, czy pompa dziaa. Faza
pomiarowa nie odbywa si.
175_090

Poczenia elektryczne

V144

175_091

Pod pojciem ukadu odprowadzenia par paliwa kryj si wszystkie elementy,


umieszczone powyej poziomu paliwa w zbiorniku. Ich zadaniem jest zapobieganie
przedostawaniu si par paliwa do atmosfery.

45

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Test wypadania zaponw
Test wypadania zaponw w
poszczeglnych cylindrach

Przykad: wypadnicie zaponu w 4.


cylindrze

A sygna z wau korbowego:


wypadnicie zaponu
w 1. lub 4. cylindrze

B sygna z waka rozrzdu:


rozpoznano 1. cylinder

Sygna A+B
= wypadnicie zaponu w 4. cylindrze
A

175_095

Opis:
1 sterownik Motronic
2 czujnik pooenia waka rozrzdu
3 czujnik prdkoci obrotowej silnika

Na skutek wypadania zaponw niespalona


mieszanka trafia do ukadu wylotowego.
Oprcz zmniejszenia mocy silnika i
pogorszenia skadu spalin istnieje powane
ryzyko uszkodzenia katalizatora na skutek
spalania paliwa w katalizatorze i powstajcej
przy tym wysokiej temperatury.
Wypadanie zaponw jest rozpoznawane
przez pomiar chwilowej prdkoci obrotowej
silnika (dla cykli pracy poszczeglnych
cylindrw).

46

W pewnych sytuacjach nierwnoci drogi


mog tak zakci sygna czujnika prdkoci
obrotowej silnika, e zostanie on
zinterpretowany jako wypadanie zaponw.
Dlatego sterownik silnika przerywa test
wypadania zaponw, gdy samochd jedzie po
duych nierwnociach.

0
18

G28

koo impulsowe na
wale korbowym

175_098

kierunek obrotu

cylinder 1 (4)
cylinder 2 (3)

Przez podzia koa impulsowego (60-2 zby)


na dwie czci po 180 (w silniku
4-cylindrowym) oraz dziki wykorzystaniu
sygnau pooenia waka rozrzdu jest moliwe
rozpoznanie wypadnicia zaponu i
przypisanie go do konkretnego cylindra.

Aby skompensowa bdy i tolerancj


wykonania koa impulsowego, sterownik
dokonuje adaptacji sygnau czujnika G28.
Odbywa si to podczas jazdy, w fazie
hamowania silnikiem.

47

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


OBD II sprawdza:
Cigle, w ustalonych okresach
pomiarowych (1000 obrotw wau
korbowego), liczb wypadnitych zaponw.
Gdy liczba wypadnitych zaponw
przekroczy 2 %, zawarto HC w spalinach
zwiksza si 1,5 raza.

W okresach pomiarowych wynoszcych


200 obrotw wau korbowego liczb
wypadnitych zaponw z uwzgldnieniem
warunkw (prdko obrotowa, obcienie)
zapobiegania uszkodzeniu katalizatora .

Zasada testu
Wypadnicie zaponu powoduje dodatkowe
wahnicie prdkoci obrotowej wau
korbowego. Sterownik Motronic M5.9.2 mierzy
prdko koa impulsowego na wale
korbowym za pomoc czujnika prdkoci
obrotowej silnika G28

Wypadnicie zaponu powoduje zmian


prdkoci obwodowej tego koa.

brak
wypadania
zaponw

wypadanie
zaponw

G28

G28
175_096

v = prdko obrotowa silnika, t = czas

48

175_097

Czujnik prdkoci obrotowej silnika G28


Jest to czujnik indukcyjny, mierzcy prdko
obrotow wau korbowego. Ten pomiar
pozwala na ocen rwnomiernoci pracy
silnika.
Sygna czujnika jest uywany do wyliczania:

175_099

Poczenia elektryczne

- dawki wtrysku i momentu wtrysku,


- kta wyprzedzenia zaponu,
- prdkoci obrotowej silnika.
Skutki uszkodzenia
Brak sygnau tego czujnika nie pozwala na
uruchomienie silnika.
Gdy sygna zaniknie podczas pracy silnika,
silnik przestaje pracowa.

175_100

G28

Czujnik pooenia waka rozrzdu (czujnik


Halla) G40

175_101

Sygna tego czujnika suy do rozpoznania 1.


cylindra.
Mierzy on pooenie koa impulsowego na
waku rozrzdu.
Skutki uszkodzenia

Poczenia elektryczne
Test wypadania zaponw moe przebiega
rwnie przy uszkodzonym czujniku G40.
Silnik pracuje, jednak sterownik zmniejsza kt
wyprzedzenia zaponu (tzn. opnia zapon).
G40

175_103

49

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Zesp sterujcy przepustnicyJ338
Zesp sterujcy przepustnicy pozwala na
sterowanie przepustnic przez kierowc oraz
dodatkowo realizuje funkcj stabilizacji biegu
jaowego oraz funkcj tempomatu.
Zastosowanie tego zwartego podzespou
pozwolio zrezygnowa z dodatkowego zaworu
stabilizacji biegu jaowego oraz
elektropneumatycznego sterowania prac
tempomatu.
Odchyki stabilizacji biegu jaowego, wywoane
zuyciem, zabrudzeniem lub nieszczelnoci
elementw, s przez system rozpoznawane i
w pewnym zakresie kompensowane (funkcja
adaptacji).

175_110

Uszkodzonych elementw zespou


sterujcego przepustnicy nie mona
wymienia osobno.
W razie ich nieprawidowego
dziaania trzeba wymieni cay
zesp.

OBD II sprawdza:

Zasada testu

sprawno elektryczn elementw zespou,


dziaanie i warto adaptacji biegu
jaowego.

Zesp sterujcy przepustnicy jest sprawdzany


za pomoc testu sprawnoci elektrycznej
elementw. Ponadto system ocenia
wiarygodno przesyanych sygnaw.

175_111

50

Potencjometr przepustnicy G69


Ten potencjometr informuje sterownik Motronic
o aktualnym pooeniu przepustnicy w jej
caym zakresie roboczym.

Skutki uszkodzenia
175_113

Poczenia elektryczne

W przypadku braku sygnau sterownik wylicza


warto zastpcz na podstawie prdkoci
obrotowej silnika i sygnau przepywomierza
powietrza.

G69

J338

175_176

Potencjometr nastawnika przepustnicy G88


Informuje on sterownik o aktualnym pooeniu
nastawnika przepustnicy

Skutki uszkodzenia

175_114

Bez tego sygnau stabilizacja biegu jaowego


dziaa w trybie awaryjnym. Mona to
rozpozna po zwikszonej prdkoci biegu
jaowego.
Nie dziaa wtedy tempomat.

Poczenia elektryczne

G88

J338

175_177

51

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Wcznik biegu jaowegoF60
Na podstawie sygnau zwartego wcznika
biegu jaowego sterownik Motronic rozpoznaje,
e silnik pracuje na biegu jaowym.

Skutki uszkodzenia
W razie braku sygnau wcznika sterownik
rozpoznaje bieg jaowy na podstawie sygnau
obu potencjometrw.

175_113

Poczenia elektryczne

F60

J338

175_178

Nastawnik przepustnicy V60


Nastawnik przepustnicy jest silnikiem
elektrycznym, ktry moe porusza
przepustnic w caym jej zakresie roboczym.

Skutki uszkodzenia
Spryna ustawia przepustnic w pozycji
awaryjnej (zwikszona prdko biegu
jaowego).
Nie dziaa te tempomat.

175_116

Poczenia elektryczne

V60

J338

175_175

52

Przepywomierz powietrza G70

175_121

OBD II sprawdza:

Przepywomierz dostarcza sterownikowi


informacji o masie powietrza, zasysanego
przez silnik. Sterownik wykorzystuje t
informacj do sterowania optymalnym
skadem mieszanki i do obnienia zuycia
paliwa przez zapewnienie odpowiedniego
przebiegu spalania.
Aby informacja o masie powietrza bya jak
najdokadniejsza, przepywomierz rozpoznaje
i uwzgldnia zjawisko zwrotnego przepywu
powietrza (wywoanego zamykaniem
i otwieraniem zaworw silnika).
Warto masy zasysanego powietrza jest
uywana do sterowania wszelkimi funkcjami,
zalenymi od prdkoci obrotowej i obcienia
silnika np.: regulacj dawki paliwa i kta
wyprzedzenia wtrysku, odpowietrzeniem
zbiornika paliwa.

wartoci elektryczne sygnau czujnika,


wiarygodno tego sygnau.
Zasada testu
Przepywomierz powietrza jest sprawdzany za
pomoc testu sprawnoci elektrycznej
elementw. Zbyt due lub zbyt mae napicie
sygnau jest rozpoznawane jako
nieprawidowe.
Ponadto mierzona warto masy powietrza
jest porwnywana z wartoci zastpcz,
wyliczan z kta otwarcia przepustnicy
i prdkoci obrotowej silnika.

Skutki uszkodzenia

Poczenia elektryczne

Gdy brak sygnau przepywomierza, sterownik


wylicza warto zastpcz. Ta funkcja
awaryjna jest tak dobrze opracowana, e nie
powoduje odczuwalnej zmiany pracy silnika.

G70

175_126

53

Skadniki systemu (silniki benzynowe)

poczenie
z systemem sterowania

Bezrozdzielaczowy ukad zaponowy

czujnik prdkoci
obrotowej silnika

cz. spal. stuk. I

cz. spal. stuk. II

Bezrozdzielaczowy ukad zaponowy jest


rwnie zwany ukadem statycznym, gdy nie
zawiera adnych ruchomych czci. Reguluje
on elektronicznie kt wyprzedzenia i napicie
zaponu. W silniku czterocylindrowym s dwie
cewki zaponowe, kada zasilajca dwie
wiece.
Sterownik wylicza optymalny kt wyprzedzenia
zaponu na podstawie np. sygnaw czujnikw
spalania stukowego, informacji o obcieniu
silnika, temperaturze silnika i jego prdkoci
obrotowej. Dziki temu wyprzedzenie zaponu
jest zawsze odpowiednie do warunkw pracy
silnika, co poprawia sprawno silnika oraz
zmniejsza zuycie paliwa i emisj spalin.

54

175_131

Ukad pozwala na rozpoznawanie spalania


stukowego w poszczeglnych cylindrach
i selektywne zapobieganie temu zjawisku.

OBD II sprawdza:

Zasada testu

wartoci elektryczne sygnaw czujnikw


spalania stukowego,
dziaanie caego ukadu zaponowego
poprzez test wypadania zaponw.

Zwikszona liczba wypadajcych zaponw


moe wiadczy o usterce ukadu
zaponowego.
Postpujc wg instrukcji naprawy i eliminujc
poszczeglne moliwoci wypadania zaponu
mona ograniczy obszar wystpowania
usterki.

Transformator zaponowy N152


Transformator zaponowy N152 skada si ze
stopnia mocy (moduu wzmocnienia zaponu)
N122 oraz dwch cewek zaponowych N i
N128. W ten sposb transformator spenia
funkcj statycznego rozdziau wysokiego
napicia.
Transformator N152 jest zamocowany
na wsporniku, pod pomp powietrza
dodatkowego.
Przyporzdkowanie przewodw zaponowych
do poszczeglnych cylindrw jest opisane na
obudowie transformatora.

175_133

Poczenia elektryczne

J220

P
Q
cylinder:

175_134

55

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Czujniki spalania stukowego G61 i G66
Elektroniczna regulacja kta wyprzedzenia
zaponu jest podporzdkowana funkcji
selektywnej regulacji przeciwstukowej.
Selektywne rozpoznawanie spalania
stukowego (a wic z przyporzdkowaniem
rozpoznanego spalania do konkretnego
cylindra) jest moliwe dziki uwzgldnieniu
sygnau czujnika G40. Rozpoznaje on
pierwszy cylinder, a wic pozwala na ustalenie
cykli pracy poszczeglnych cylindrw.

175_137

Poczenia elektryczne

Po rozpoznaniu spalania stukowego zapon


w tym cylindrze jest stopniowo opniany,
do chwili, a spalanie stukowe zaniknie.
Skutki uszkodzenia
Gdy sterownik rozpozna usterk czujnika G61,
opnia zapon we wszystkich cylindrach
i wzbogaca mieszank.

G6

G66

175_138

Wtryskiwacze N30, N31, N32, N33


Wtryskiwacze s zamocowane klamrami do
kolektora paliwowego. Krce przyczeniowe
s umieszczone w osi wtryskiwaczy.
175_143

Zasilanie elektryczne odbywa si poprzez


bezpiecznik termiczny.
Poczenia elektryczne

N30

N31

N32

N33

S
+

56

175_144

Sterownik Motronic J220 (M5.9.2)

175_151

Sterownik silnika, odpowiedzialny za wszystkie


funkcje ukadu, jest umieszczony w kanale
podszybia.

Sterownik informuje o rozpoznaniu bdu za


pomoc lampki kontrolnej spalin (MIL).

Sterowniki odmiany M5.9.2 wykonuj


wszystkie funkcje wymagane przez OBD II,
speniajc tym samym wymagania CARB.

57

Skadniki systemu (silniki benzynowe)


Pozostae kontrolowane czujniki
Czujnik prdkoci jazdy G22
Czujnik jest zamocowany w obudowie skrzyni
biegw i mierzy prdko jazdy samochodu.
Skutki uszkodzenia
Gdy brak sygnau czujnika, obniana jest
graniczna prdko obrotowa silnika.
Moliwe jest nieprawidowe zachowanie
samochodu podczas jazdy.

175_145

Poczenia elektryczne
J220

J285

+
G22

175_146

Czujnik temperatury silnika G62


Czujnik jest umieszczony w krcu i mierzy
temperatur wody, wypywajcej z gowicy.
Jego sygna jest uywany do sterowania
rnymi funkcjami ukadu zaponowego
i wtryskowego.

175_149

Skutki uszkodzenia
Gdy sterownik rozpozna bd czujnika G62,
wylicza warto zastpcz z temperatury
dolotu (zasysanego powietrza) i innych
parametrw pracy silnika.

Poczenia elektryczne

G62

175_150

58

Notatki

59

OBD II (silniki wysokoprne) w skrcie


Koncepcja systemu OBD II
(dla silnikw wysokoprnych)
Rnice w stosunku do OBD II dla silnikw
benzynowych

OBD II sprawdza nastpujce elementy,


ukady i funkcje silnika wysokoprnego:

Rwnolegle do wprowadzania urzdze do


ograniczania i kontroli emisji spalin w
samochodach z silnikami benzynowymi
pojawiy si podobne rozwizania dla
samochodw z silnikami wysokoprnymi.
Testy poszczeglnych ukadw i elementw s
rwnie prowadzone w ramach systemu
OBD II.

wypadanie zaponw
ukad recyrkulacji spalin
regulacj kta wyprzedzenia wtrysku
regulacj cinienia doadowania
magistral CAN
sterownik silnika
wszystkie czujniki i elementy wykonawcze,
wane dla skadu spalin
automatyczn skrzyni biegw

Cele i wymagania OBD II dla silnikw


wysokoprnych s takie same, jak te dla
silnikw benzynowych inne s natomiast
poszczeglne testy ze wzgldu na odmienny
przebieg spalania w tych silnikach.

OBD II

HC
CO
NOx
sadza
175_152

60

Normy emisji dla silnikw wysokoprnych


Oprcz szkodliwych skadnikw spalin, znanych z silnika benzynowego, w silniku wysokoprnym
trzeba uwzgldni dodatkow norm - emisji czstek sadzy (zwanych te czstkami staymi
i oznaczanych skrtem PM).
Rwnie tutaj podajemy dwa przykady, pozwalajce lepiej przedstawi normy emisji dla tych
silnikw. Wartoci tych nie mona jednak ze sob porwnywa ze wzgldu na odmienne warunki
testu.
Norma dla samochodu osobowego o
maksymalnie 12 miejscach siedzcych,
obowizujca w stanie Kalifornia od roku
modelowego 1999.

Norma D3, obowizujca obecnie


w Niemczech.

T norm speniaj samochody, oznaczane


jako TIER 1.

Skadnik

Trwao
[mi]

Norma dla
modelu 99
[g/mi]

NMHC

g/km
2,4
2,2

50.000

0,25

2,0

100.000

0,31

1,8

50.000

3,4

1,4

100.000

4,2

1,2

1,6

CO

1,0

NOx

czstki stae

0,8

100.000

1,0

0,6

50.000

0,08

0,2

0,60

0,50

0,4
0,05
CO

175_044

0,56

HC +
NOx

NOx

PM
175_156

NMHC (Non-Methane-Hydrocarbon) s to
wglowodory bez udziau metanu.

61

OBD II (silniki wysokoprne) w skrcie


Skadniki systemu
1,9 l TDI
Opis
01 sterownik silnika
wysokoprnego J248
02 lampka kontrolna spalin K83 (MIL)
(od modelu 2000 komunikacja przez
magistral CAN)
03 lampka kontrolna wiec arowych K29
(od modelu 2000 komunikacja przez
magistral CAN)
04 przepywomierz powietrza G70
05 turbosprarka z zaworem regulacji
cinienia doadowania
06 zawr ograniczania
cinienia doadowania N75
07 czujnik cinienia dolotu G71
z czujnikiem temperatury dolotu G72
08 zawr recyrkulacji spalin
09 elektromagnetyczny zawr recyrkulacji
spalin N18
10 wtryskiwacz
z czujnikiem skoku iglicy G80
11 wiece arowe Q6
12 przekanik wiec arowych J52
13 czujnik prdkoci obrotowej silnika G28
14 czujnik temperatury silnika G62
15 pompa wtryskowa z
potencjometrem nastawnika dawki G149
czujnikiem temperatury paliwa G81
nastawnikiem dawki N146
zaworem regulacji wyprzedzenia wtrysku
N108
16 czujnik pooenia pedau gazu G79 z
wcznikiem kick-down F8
wcznikiem biegu jaowego F60
17 magistrala CAN
(komunikacja ze sterownikiem skrzyni
biegw
i od modelu 2000 z zestawem wskanikw)
18 zcze diagnostyczne

62

06

04

05

01
17
18
02
03

09

15

10

11

07

08
12

14

13

16

175_159

63

Schemat systemu (silniki wysokoprne)


Czujniki

przepywomierz powietrza G70

czujnik pooenia pedau gazu G79


z wcznikiem kick-down F8
i wcznikiem biegu jaowego F60

czujnik prdkoci obrotowej


silnika G28

czujnik skoku iglicy G80

czujnik temperatury silnika G62

czujnik cinienia dolotu G71


czujnik temperatury dolotu G72

potencjometr
nastawnika dawki G149
czujnik
temperatury paliwa G81
zcze
diagnostyczne
przekanik wiec arowych J52

64

Elementy wykonawcze

sterownik silnika
wysokoprnego
J248

wiece arowe Q6

przekanik wiec arowych J52

zawr recyrkulacji spalin N18

zawr ograniczania
cinienia doadowania N75

nastawnik dawki N146


zawr regulacji
wyprzedzenia wtrysku
N108

magistrala
CAN

lampka kontrolna
wiec arowych K29
(od modelu 2000 komunikacja
przez magistral CAN)

175_181

lampka kontrolna spalin K83


(MIL)
(od modelu 2000 komunikacja
przez magistral CAN)

65

Skadniki systemu (silniki wysokoprne)


Katalizator utleniajcy
W silniku wysokoprnym nie mona
zastosowa katalizatora trjfunkcyjnego,
znanego z silnika benzynowego. Przyczyn
jest znaczny nadmiar powietrza, niezbdny
do spalania oleju napdowego. Z tego powodu
spaliny zawieraj bardzo duo tlenu, co nie
pozwala stosowa katalizatora
trjfunkcyjnego.
W katalizatorze utleniajcym jak sama jego
nazwa mwi szkodliwe skadniki spalin s
wycznie utleniane. Oznacza to, e nie jest w
nim moliwa redukcja tlenkw azotu (NOx).
Aby mimo wszystko ograniczy emisj tlenkw
azotu, w silnikach stosuje si ukad recyrkulacji
spalin.

CO2

CO

CO2

HC

H 2O

PM
powoka
katalityczna

175_180

Budowa katalizatora utleniajcego jest bardzo podobna do budowy katalizatora trjfunkcyjnego


brakuje tylko sond lambda.
Spaliny tak samo pyn cienkimi kanalikami i stykaj si tam z powok katalityczn.

175_182

66

Regulacja kta wyprzedzenia wtrysku


Regulacja kta wyprzedzenia wtrysku
w zalenoci od warunkw pracy silnika
pozwala osign optymaln moc
i rwnomierno pracy silnika przy niewielkiej
emisji szkodliwych skadnikw spalin.
W niektrych warunkach pracy silnika do
optymalnego spalania wymagane jest wiksze
wyprzedzenie wtrysku:

Sterownik silnika wyznacza optymalne


wyprzedzenie wtrysku na podstawie prdkoci
obrotowej silnika, temperatury silnika
i wyliczonej dawki paliwa. Porwnujc to
wyznaczone, zadane wyprzedzenie
z wyprzedzeniem rzeczywistym, mierzonym
za pomoc czujnika skoku iglicy, sterownik
wysterowuje odpowiednio zawr regulacji
wyprzedzenia wtrysku.

- podczas rozruchu zimnego silnika,


- podczas zwikszania prdkoci obrotowej,
- podczas zwikszania dawki paliwa.

OBD II sprawdza:

Zasada testu

rzeczywiste wyprzedzenie wtrysku za


pomoc czujnika skoku iglicy,
sprawno elektryczn i wiarygodno
sygnaw czujnika prdkoci obrotowej
silnika, czujnika temperatury silnika i
czujnika skoku iglicy,
sprawno elektryczn zaworu regulacji
wyprzedzenia wtrysku.

Sterownik silnika porwnuje sygna czujnika


skoku iglicy (rzeczywiste wyprzedzenie
wtrysku) z zapamitan charakterystyk.
Ta charakterystyka podaje wartoci
wyprzedzenia wtrysku dla kadych warunkw
pracy silnika.

Opis:
1 sterownik silnika
wysokoprnego
2 czujnik prdkoci obrotowej
silnika
3 koo impulsowe
4 czujnik temperatury silnika
5 czujnik skoku iglicy
6 zawr regulacji wyprzedzenia
wtrysku
7 wyliczona dawka paliwa

7
2
3

175_187

67

Skadniki systemu (silniki wysokoprne)


Czujnik prdkoci obrotowej silnika G28
Czujnik wraz z koem impulsowym na wale
korbowym suy do pomiaru prdkoci
obrotowej silnika. Jest to wana wielko,
uywana do sterowania licznymi funkcjami
silnika.
Na przykad:
175_192

- do obliczania dawki i wyprzedzenia


wtrysku,
- do rozpoznawania wypadania zaponw w
poszczeglnych cylindrach,
- do regulacji cinienia doadowania.
Skutki uszkodzenia

Poczenia elektryczne

W razie uszkodzenia czujnika silnik przestaje


pracowa i nie daje si ponownie uruchomi.

G28

175_200

Czujnik skoku iglicy G80


Sygna tego czujnika jest potrzebny do
realizacji nastpujcych funkcji:
- regulacji wyprzedzenia wtrysku,
- rozpoznawania wypadania zaponw w
poszczeglnych cylindrach.

175_193

Poczenia elektryczne

Skutki uszkodzenia
W razie uszkodzenia czujnika wyprzedzenie
wtrysku jest sterowane na podstawie
charakterystyki. Zmniejszana jest te dawka
paliwa.

G80

175_201

68

Zawr regulacji wyprzedzenia wtrysku


N108
Sterownik silnika wylicza waciwy kt
wyprzedzenia wtrysku i wysterowuje zawr
regulacji wyprzedzenia wtrysku. Zawr ustala
cinienie sterujce, ktre ustawia toczek
przestawiacza wtrysku w pompie wtryskowej w
odpowiednim pooeniu.

Skutki uszkodzenia

Poczenia elektryczne

Regulacja wyprzedzenia wtrysku nie dziaa.


Sterownik ustala kt wyprzedzenia wtrysku na
podstawie charakterystyki.
N108

175_202

175_194

zawr regulacji wyprzedzenia wtrysku N108

69

Skadniki systemu (silniki wysokoprne)


Recyrkulacja spalin

Opis:
1 sterownik silnika
wysokoprnego
(z wbudowanym czujnikiem
cinienia atmosferycznego)
2 elektromagnetyczny zawr
recyrkulacji spalin
3 zawr recyrkulacji spalin
4 przepywomierz powietrza
5 katalizator

5
175_060

W silniku wysokoprnym z bezporednim


wtryskiem paliwa panuj wysokie temperatury
spalania, co w poczeniu z duym nadmiarem
powietrza prowadzi do powstawania znacznej
iloci tlenkw azotu (NOx). Te tlenki nie mog
by zredukowane w katalizatorze
utleniajcym, trzeba zatem obniy ich emisj
przez wprowadzenie ukadu recyrkulacji
spalin.
Przez dodanie okrelonej iloci spalin do
wieego powietrza obnia si temperatur
spalania i zmniejsza ilo tlenu w komorze
spalania, co ogranicza powstawanie tlenkw
azotu. Za pomoc dokadnie dobranej iloci

70

spalin mona wpywa na skad spalin,


odpowiednio do rnych warunkw pracy
silnika.
Nie mona jednak zbyt mocno zwikszy iloci
spalin, gdy wzrasta wtedy emisja
wglowodorw, tlenku wgla i czstek staych.

OBD II sprawdza:
fakt otwierania i zamykania zaworu
recyrkulacji spalin za pomoc
przepywomierza

sprawno elektryczn
elektromagnetycznego zaworu recyrkulacji
spalin, czujnika cinienia atmosferycznego
i przepywomierza

Zasada testu
Sterownik silnika EDC 15V sprawdza dziaanie
ukadu recyrkulacji spalin za pomoc
przepywomierza. Polega to na pomiarze
przepywu powietrza podczas pracy ukadu
recyrkulacji i porwnaniu wyniku z wartoci
zadan (z uwzgldnieniem cinienia
atmosferycznego).

Recyrkulacja spalin wyczona

wiee powietrze

Idea testu polega na tym, e przepyw


powietrza przez przepywomierz jest mniejszy
wtedy, gdy recyrkulacja jest wczona,
a wikszy, gdy jest wyczona.

Recyrkulacja spalin wczona


spaliny

175_185

wiee powietrze

b
recyrkulacja

recyrkulacja

sprawna

niesprawna

Qprz

Qprz

1
t

175_183

175_184

Qprz = przepyw powietrza, T = czas


1 = sygna z wbudowanego czujnika cinienia atmosferycznego

a = podcinienie
b = cinienie atmosferyczne

71

Skadniki systemu (silniki wysokoprne)


Zawr elektromagnetyczny recyrkulacji
spalin N18
Zawr N18 przetwarza sygna elektryczny,
wysyany przez sterownik silnika, na sygna
podcinieniowy. Do zaworu dociera
podcinienie z pompy podcinieniowej i sygna
o zmiennym wypenieniu ze sterownika. Zawr
steruje podcinieniem, docierajcym do
mechanicznego zaworu recyrkulacji spalin. W
ten sposb dawka spalin jest proporcjonalna
do wysterowania elektrycznego.

Skutki uszkodzenia

175_186

Poczenia elektryczne

W razie uszkodzenia zaworu recyrkulacja


spalin jest wyczana.
N18

175_202

Mechaniczny zawr recyrkulacji spalin


Zawr recyrkulacji spalin jest poczony
z obudow klapy dawicej i umieszczony
w przewodzie dolotowym.
Zawr jest otwierany podcinieniem,
sterowanym przez zawr N18. Otwarcie
zaworu powoduje przepyw spalin do kolektora
dolotowego.
Poniewa mechaniczny zawr recyrkulacji
spalin nie jest sterowany elektrycznie, nie
moe by bezporednio sprawdzany przez
system OBD II.

72

175_188

Test wypadania zaponw


1

Test wypadania zaponw


w poszczeglnych cylindrach

Przykad: wypadnicie zaponu


w 2. cylindrze
B
1

A sygna z wau korbowego:


rozpoznano wypadnicie zaponu,
sygna GMP dla cylindrw 1-4
B sygna skoku iglicy:
rozpoznano 3. cylinder

Sygna A+B
= wypadnicie zaponu w 2. cylindrze
A

175_191

Opis:
1 sterownik silnika wysokoprnego
2 czujnik skoku iglicy
3 czujnik prdkoci obrotowej silnika
4 koo impulsowe

Selektywny test wypadania zaponw suy


podobnie jak w silnikach benzynowych
poprawie czystoci spalin i osigw silnika.
Zapobiega on pogorszeniu komfortu
i bezpieczestwa jazdy przez wypadanie
zaponw oraz przedostawaniu
si niespalonego paliwa do ukadu
wylotowego.
Zasada testu w silniku wysokoprnym jest
bardzo podobna, jak w silniku benzynowym.

Gwne rnice to:


- Koo impulsowe na wale korbowym,
pozwalajce mierzy prdko obrotow
i jej wahania, ma 4 wycicia.
Kade wycicie oznacza GMP jednego
cylindra.
- Rozpoznanie poszczeglnych cylindrw
jest moliwe dziki sygnaowi czujnika
skoku iglicy. Informuje on o cyklu pracy 3.
cylindra, co pozwala na rozpoznawanie
pozostaych cylindrw.

73

Skadniki systemu (silniki wysokoprne)


Regulacja cinienia doadowania
Aby silnik mia prawidowy moment obrotowy
i jednoczenie emisja spalin miecia si
w dopuszczalnych granicach, trzeba cigle
regulowa i kontrolowa cinienie
doadowania. Cinienie doadowania jest tak
dopasowywane do rnych warunkw pracy
silnika, by do cylindrw zawsze docieraa
odpowiednia ilo powietrza, potrzebnego
do prawidowego przebiegu spalania.

Do regulacji cinienia doadowania sterownik


potrzebuje sygnaw z czujnika prdkoci
obrotowej silnika, czujnika temperatury dolotu,
czujnika cinienia dolotu, czujnika pooenia
pedau gazu oraz czujnika cinienia
atmosferycznego (ten ostatni jest wewntrz
sterownika).
Z tych sygnaw sterownik wyznacza zadane
cinienie doadowania i odpowiednio
wysterowuje (sygnaem o zmiennym
wypenieniu) zawr ograniczania cinienia
doadowania.

OBD II sprawdza:

Zasada testu

fakt otwierania i zamykania zaworu


regulacji cinienia doadowania za pomoc
czujnika cinienia dolotu;
sprawno elektryczn i wiarygodno
sygnau czujnika cinienia dolotu i zaworu
ograniczania cinienia doadowania.

Sterownik silnika porwnuje sygna czujnika


cinienia dolotu z wyliczon wartoci zadan.
Warto zadana jest wyznaczana za pomoc
charakterystyki i sygnaw wejciowych.

Opis:
1 sterownik silnika
wysokoprnego
2 czujnik cinienia dolotu
i temperatury dolotu
3 czujnik temperatury silnika
4 czujnik prdkoci obrotowej
silnika
5 czujnik pooenia pedau
gazu
6 zawr ograniczania
cinienia doadowania
7 czujnik cinienia
atmosferycznego
8 turbosprarka z zaworem
regulacji cinienia
doadowania

74

7
a

b
3

6
4
2

1
5

8
175_199

a = podcinienie
b = cinienie atmosferyczne

Zawr ograniczania cinienia doadowania


N75
Sterownik silnika wysterowuje zawr
proporcjonalnie do wyliczonego zadanego
cinienia doadowania. Zawr N75
doprowadza do zaworu regulacji cinienia
doadowania (w turbosprarce) podcinienie,
proporcjonalne do wypenienia impulsu
sygnau, otrzymywanego ze sterownika.
175_189

Poczenia elektryczne

Skutki uszkodzenia
Nie dziaa regulacja cinienia doadowania
i silnik ma mniejsz moc.
N75

175_202

Czujnik cinienia dolotu G71


z czujnikiem temperatury dolotu G72
Oba czujniki s umieszczone we wsplnej
obudowie. Dostarczaj sterownikowi informacji
o cinieniu i temperaturze powietrza,
pyncego do cylindrw.

175_190

Poczenia elektryczne

G71

Skutki uszkodzenia
G71 Nie dziaa regulacja cinienia
doadowania i silnik ma mniejsz moc.
G72 Regulacja odbywa si nadal na
podstawie wartoci zastpczej.

G72

175_203

75

Skadniki systemu (silniki wysokoprne)


Pozostae sprawdzane czujniki i elementy wykonawcze
Potencjometr nastawnika dawki G149,
czujnik temperatury paliwa G81,
nastawnik dawki N146
Te elementy znajduj si w pompie
wtryskowej.
OBD II sprawdza:

Poczenia elektryczne

sprawno elektryczn potencjometru


nastawnika dawki i czujnika temperatury
paliwa;
dolny i grny zderzak nastawnika dawki.
N146

G81

G149

potencjometr nastawnika dawki

nastawnik dawki

potencjometr nastawnika dawki

czujnik
temperatury paliwa

76

175_195

175_196

175_204

Czujnik pooenia pedau gazu G79


Ten czujnik informuje sterownik silnika o
daniu kierowcy. Jego sygna ma wpyw na
wszystkie funkcje ukadu sterowania silnika.
Oznacza to, e wszystkie funkcje i systemy
korzystaj bezporednio lub porednio z tego
sygnau.
175_197

OBD II sprawdza:
sprawno elektryczn czujnika;
wiarygodno sygnau.

Poczenia elektryczne

G79

175_205

wiece arowe Q6,


przekanik wiec arowych J52
Dziki podgrzewaniu komory spalania przed
rozruchem i dogrzewaniu po rozruchu (do
2500 obr/min) poprawia si rozruch i praca
silnika oraz zmniejsza emisja spalin.
175_198

sprawno elektryczn przekanika;


dziaanie wiec arowych przez
porwnywanie parami.

Poczenia elektryczne

OBD II sprawdza:

+
J52

Q6

175_206

77

Samodiagnoza
OBD II (silniki benzynowe)
Diagnoza testerem VAG 1551, VAG 1552 i VAS 5051

175_006

175_007

175_010

Adres
01 - sterownik silnika

Adres
33 - tryb OBD II

Funkcje:
02 - Odczytanie pamici bdw
03 - Diagnoza elementw wykonawczych
04 - Nastawy podstawowe
05 - Kasowanie pamici bdw
06 - Zakoczenie wykonywania polecenia
07 - Kodowanie sterownika
08 - Odczyt bloku wartoci pomiarowych
15 - Odczyt kodu gotowoci

Funkcje:
Mod 1- Przekazywanie danych
diagnostycznych
Mod 2- Przekazywanie warunkw pracy
Mod 3- Odczytanie pamici bdw, gdy
lampka kontrolna spalin (MIL) wieci
Mod 4- Kasowanie pamici bdw
Mod 5- Odczyt sygnau sond lambda
Mod 6- Odczytanie wartoci pomiarowych
Mod 7- Odczytanie pamici bdw, gdy
lampka kontrolna spalin (MIL) nie
wieci

Tester VAS 5051 moe pracowa w trybie Diagnoza wasna. Mona si wtedy posugiwa
nim tak, jak testerem VAG 1551.

78

Odczytywanie kodu gotowoci


Kod gotowoci informuje o tym, czy system OBD II przeprowadzi wszystkie obowizkowe testy.
Mona go odczyta testerem, korzystajc z adresu 01 i funkcji 15 lub adresu 33 i modu 1.

Sposb postpowania:
1. Wczy zapon i wpisa adres 01
Elektronika silnika.

4. Wpisa 15, aby odczyta kod gotowoci.

Szybkie przekazywanie danych

2. Potwierdzi przyciskiem Q.

5. Potwierdzi przyciskiem Q.
Kod gotowoci

037906259 X MOTOR MOTR AT D01


Kodowanie 0003

Szybkie przekazywanie danych


15 - Kod gotowoci

01-Elektronika silnika

WSC XXXX

00000000 Test kompletny

Testy zostay przeprowadzone.


3. Nacisn przycisk -.
Szybkie przekazywanie danych

Pomoc

Wybra funkcj XX

175_157

Kod gotowoci

00010011 Test niekompletny

Testy oznaczone jako 1 nie


zostay jeszcze przeprowadzone.

Wytwarzanie kodu gotowoci


Mechanik nie moe bezporednio wytworzy
kodu gotowoci, np. za pomoc hasa.
Wytworzenie kodu gotowoci jest reakcj
systemu na zakoczenie wszystkich testw
OBD II.

Odbywa si to:
- przez przeprowadzenie procedury
wytwarzania kodu za pomoc testera
(trzeba korzysta z adresu 01);
lub
- przez przejechanie cyklu jazdy, podobnego
do cyklu FTP72 (jeli do dyspozycji jest
tylko uniwersalny tester OBD).

79

Samodiagnoza
Procedura wytwarzania kodu gotowoci
Najczciej nie ma moliwoci przejechania penego cyklu FTP72 po zakoczeniu naprawy
a system potrzebuje tego, by przeprowadzi wszystkie testy. Dlatego na uytek warsztatw
stworzono procedur wytwarzania kodu gotowoci. Nie odpowiada ona adnemu z okrelonych
przepisami cykli jazdy, lecz jest procedur pozwalajc w krtkim czasie wykona wszystkie
niezbdne testy.
Na przeprowadzenie tej procedury pozwalaj tylko testery VAG 1551, VAG 1552 i VAS 5051.

Testy wykonywane w ramach procedury:

Warunki przeprowadzenia procedury

Przed uruchomieniem procedury wytwarzania


kodu gotowoci trzeba odczyta pami
bdw i po usuniciu usterek skasowa j.

test katalizatora
test ukadu powietrza dodatkowego
test sond lambda
test ogrzewania sond lambda
test zuycia sond lambda
test ukadu zasilania
test czujnikw spalania stukowego
test odpowietrzenia zbiornika paliwa
test szczelnoci
test sygnau prdkoci jazdy

Testy musz by wykonywane w odpowiedniej


kolejnoci.
Po wymianie zespou sterujcego przepustnicy
trzeba zacz od jego dopasowania.
Jeeli podczas procedury zostanie rozpoznany
i zapamitany bd (lub poinformuje o tym
lampka kontrolna MIL), jest moliwo
przerwania procedury.

Koniecznie przestrzega kolejnoci testw.


Na przykad:
Test szczelnoci trzeba przeprowadzi przed rozgrzaniem silnika.
Po rozgrzaniu silnika nie wolno go wycza.

80

Przykad komunikatw na wywietlaczu


testera podczas wytwarzania kodu
gotowoci
Kad komend zatwierdzi przyciskiem Q.
Mechanik ma do dyspozycji list grup,
potrzebnych do przeprowadzenia procedury
wytwarzania kodu gotowoci. Ta lista podaje
rwnie najkorzystniejsz kolejno
wykonywania testw.

Teraz wybiera kolejne grupy, zgodnie z


instrukcj przeprowadzania procedury.
Przykad:
grupa 046 test katalizatora.

Aby uruchomi procedur, naley wybra tryb


pracy 1 (szybkie przekazywanie danych), a
nastpnie adres 01 (elektronika silnika)
i funkcj 04 (nastawy podstawowe).

Podczas tego testu wywietlacz ma nastpujcy wygld:

System w nastawach podstawowych


1,10 ms

360 C

046

(wynik)

0,0
stosunek amplitud sygnaw
sond lambda za kat./przed
kat.
temperatura katalizatora
(wyliczona wg algorytmu)

obcienie silnika

Moliwe wyniki:
- test wyczony
- test wczony
- KatB1 i.O. (test zakoczony bez wykrycia bdu)
- KatB1 n.i.O. (test zakoczony wykryciem bdu)

81

Samodiagnoza
Podsumowanie informacji na temat kodu gotowoci
Kod gotowoci nie informuje o tym, czy ukady
samochodu s sprawne. Mwi tylko o tym, czy
odpowiednie testy zostay zakoczone (bit o
wartoci 0), czy te nie (bit o wartoci 1).
Dla kierowcy lub organw kontroli drogowej
informacj o zapamitanych w pamici
bdach jest wycznie wiecca si lampka
kontrolna spalin (MIL).
Jeli sterownik silnika rozpozna bd i zapisze
go w pamici, tylko za pomoc testera OBD
lub VAS mona stwierdzi, jaki to bd.

Po usuniciu usterki mechanik kasuje pami


bdw. Rwnoczenie z pamici bdw
zawsze jest kasowany kod gotowoci.
Dla sterownika silnika oznacza to, e
ponownie musi przeprowadzi wszystkie testy.
Procedura wytwarzania kodu gotowoci
zostaa stworzona jako uatwienie dla
warsztatw, gdy podczas normalnej jazdy
trudno speni warunki do przeprowadzania
niektrych testw. Pozwala ona mechanikowi
bez duego nakadu czasu stworzy warunki
do wszystkich testw, tak by sterownik silnika
mg je przeprowadzi.

Prosimy pamita, by nie kasowa niepotrzebnie pamici bdw (np. wtedy, gdy nie ma
w niej zapisw) ani nie odcza sterownika od zasilania, gdy powoduje to skasowanie
kodu gotowoci i stwarza konieczno jego ponownego wytworzenia.

82

OBD II (silniki wysokoprne)


Diagnoza w silnikach wysokoprnych
(TDI)
lampka kontrolna wiec arowych

Sterownik silnika wysokoprnego (EDC 15V)


rwnie ma pami bdw. Zapamitane
bdy s sygnalizowane na dwa sposoby:

lampka kontrolna spalin (MIL)

- Bdy, ktre maj wpyw na skad spalin, s


sygnalizowane lampk kontroln (MIL). S
to bdy rozpoznane w wyniku testw OBD
II.
- Bdy, ktre wpywaj na waciwoci
ruchowe samochodu i bezpieczestwo
jazdy, s sygnalizowane pulsowaniem
lampki kontrolnej wiec arowych.
175_165

Zapamitane bdy mona odczyta testerem


VAG 1551, VAG 1552 lub VAS 5051.

Odczytywanie i wytwarzanie kodu gotowoci


W New Beetle (USA) z systemem OBD II dla
silnikw wysokoprnych odczytywanie
i wytwarzanie kodu gotowoci przebiega
inaczej, ni w silnikach benzynowych.

Kodu gotowoci nie trzeba wytwarza za


pomoc testera. Odbywa si to na postoju
i wymaga wykonania okrelonych czynnoci.

Aby odczyta kod, trzeba wybra:


- adres 01 Elektronika silnika,
- funkcj 08 Odczyt bloku wartoci
pomiarowych,
- grup 17 Kod gotowoci.

Opis wytwarzania kodu gotowoci w silniku wysokoprnym jest podany w instrukcji


naprawy.

83

Schemat funkcjonalny (silnik benzynowy 2,0 l)

V144
N112

G88
N30

N31

N32

G69

F60

V60

N33

J338

J220

J299

V101

N80

G70

G39

G108

175_169a

Czci

84

G70

przepywomierz powietrza

G88

potencjometr nastawnika przepustnicy

F60

wcznik biegu jaowego

G108 sonda lambda II

G28

czujnik prdkoci obrotowej silnika

J220 sterownik Motronic

G39

sonda lambda I

J299 przekanik pompy powietrza dodatkowego

G40

czujnik Halla (ustawienia waka rozrzdu)

J338 zesp sterujcy przepustnicy

G61

czujnik spalania stukowego I

G62

czujnik temperatury silnika

G66

czujnik spalania stukowego II

G69

potencjometr przepustnicy

N152
+

sygna wejciowy
sygna wyjciowy

J220

plus
masa
sygna cyfrowy

G61

G66

G62

K83

G40

G28
+

175_169b

N30

wtryskiwacz 1. cylindra

V60

N31

wtryskiwacz 2. cylindra

V101 pompa powietrza dodatkowego

N32

wtryskiwacz 3. cylindra

V144 pompa diagnostyczna ukadu zasilania

N33

wtryskiwacz 4. cylindra

N80

zawr 1 zbiornika z wglem aktywnym

nastawnik przepustnicy

sygna do lampki kontrolnej spalin K83


(od modelu 2000 przez magistral CAN)

N112 zawr powietrza dodatkowego


N152 transformator zaponowy

sygna prdkoci jazdy ze sterownika

magistrala CAN

zestawu wskanikw J285


bezpiecznik

85

Schemat funkcjonalny (1,9 l TDI)

N18

N75

N108

G70

J248

N146

J52
G81

G149
+

Q6

175_170a

Czci
F8

wcznik kick-down

F60

wcznik biegu jaowego w G79

G28

czujnik prdkoci obrotowej silnika

G62

czujnik temperatury silnika

G80

czujnik skoku iglicy

G81

czujnik temperatury paliwa

G149 potencjometr nastawnika dawki


J52

86

G70

przepywomierz powietrza

G71

czujnik cinienia dolotu

G72

czujnik temperatury dolotu

G79

czujnik pooenia pedau gazu

przekanik wiec arowych

J248 sterownik silnika wysokoprnego

G80

G28

sygna wejciowy
sygna wyjciowy

J248

plus
masa
sygna cyfrowy

G62

G71

G72

F60

F8

G79

175_170b

N18

zawr recyrkulacji spalin

magistrala CAN

N75

zawr ograniczania cinienia doadowania

sygna prdkoci jazdy ze sterownika

N146 nastawnik dawki

sygna do lampki kontrolnej wiec arowych K29

Q6

zestawu wskanikw J285

N108 zawr regulacji wyprzedzenia wtrysku

(od modelu 2000 przez magistral CAN)


wiece arowe

sygna do lampki kontrolnej spalin K83


(od modelu 2000 przez magistral CAN)

bezpiecznik

87

Sprawdzamy swoj wiedz


1. Co to jest OBD?
a) System diagnostyki pokadowej (On-Board-Diagnose), sprawdzajcy funkcje i elementy
wane dla prawidowego skadu spalin.
b) System diagnostyki pokadowej (On-Board-Diagnose), ktry kontroluje elementy podlegajce
zuyciu (np. hamulce, sprzgo).
c) System diagnostyki pokadowej (On-Board-Diagnose), chronicy silnik tylko przed
szkodliwym wypadaniem zaponw.
2. Co to jest kod gotowoci?

3. W jaki sposb wytwarza si kod gotowoci w silniku benzynowym?


a) Przez wpisanie adresu 15 - Kod gotowoci w testerze VAG 1551 lub VAG 1552.
b) Przez przejechanie cyklu jazdy, podobnego do FTP72.
c) Przez wykonanie procedury wytwarzania kodu za pomoc testera VAG1551 lub VAG 1552.
4. W jaki sposb system OBD II sprawdza, czy katalizator trjfunkcyjny dziaa prawidowo?

88

5. Ktre wypowiedzi na temat procedury wytwarzania kodu gotowoci s prawidowe?


a) Samochd musi by uziemiony przewodem VAG 17058.

b) Podczas procedury wana jest kolejno wykonywania testw i spenienie warunkw do ich
przeprowadzenia.

c) Po kadej zakoczonej procedurze naley na chwil odczy akumulator.

d) Po kadej zakoczonej procedurze naley skasowa pami bdw.

e) Procedur uruchamia si testerem VAG 1551 lub VAG 1552, wpisujc adres 01 i wybierajc
funkcj 04.
f) Procedur uruchamia si testerem VAG 1551 lub VAG 1552, wpisujc adres 33 i wybierajc
mod 4.
6. Gdzie s zamontowane elementy ukadu odpowietrzenia zbiornika paliwa?
Prosz zaznaczy na szkicu samochodu.

7. Prosz opisa, czy katalizator utleniajcy jest regulowany a jeli tak, to w jaki sposb.

89

90
Rozwizania:
1.) a
2.) Kod liczbowy, ktry informuje o tym, e
system przeprowadzi i zakoczy wszystkie
konieczne testy.

3.) b, c
4.) Sterownik ocenia sygnay sond przed i za
katalizatorem i na tej podstawie wyciga
wniosek na temat sprawnoci katalizatora.

5.) b, e
6.)

7.) Katalizator utleniajcy nie jest regulowany,


gdy nie mona zastosowa sond lambda.

Notatki

Notatki

91

175

Tylko do uytku wewntrznego VOLKSWAGEN AG, Wolfsburg


Wszelkie prawa zastrzeone. Zmiany zastrzeone.
940.2809.93.11 Stan techniczny 03/99

Papier wyprodukowany z celulozy


bielonej bez uycia chloru.

You might also like