Poezi ruse

Nga autort:
Bella Ahmadulina; ILIA SELVINSKI; Valerij Brjusov; ELENA SHVARC; Konstantin
Fofanov; Maria Stepanova; Olga Sjedakova; I. S. Turgenjev; Mikhail Lermontov; Aleksander
Pushkini; Sergej Esenin; Vladimir Majakovski; Anna Akhmatova; Nikolay Nekrasov; Fedor
Tjuteff; I. I.Kozllov; Ivan Bunin; Aleksandr Bllok; Osip Mandelshtam; Boris Pasternak;
M.I. Cvetajeva; Olga Bergolc; V.D. Fjodorov; Andrei Voznjesenski; Evgeni Jevtushenko;
V.S. Visocki; T.K.Zulfikarov; Konstandin Simonov; Adolf P. Shvedikov; Nikolai Klyuev;
Josif Brodskij; Maksim Gorki;

Bella Ahmadulina (1937-2010)

NUSJA Shqiproi Qazim Shemaj
Dhe dua t jem nuse
E bukur, kaurrele,
Nn vello pak e turpshme
E brisht luledele.
Dhe duart t m dridhen
Unazave t ftohta
Tek ngren shndet pr iftin,
Tek oken, zbrazen gota
Tek shtyhen ders miqt,
Secili me dhurat,
Secili m ka idhull:
Me trashgim e fat!
Kmisha sjellin, pjata,
Dandela si askurr,
M puthin gjith n faqe
Gjer h pr h skam burr
Me pika loti vere
Fustani im i gjat.
Rri ulur pas tryeze
E lumtur dhe e ngrat
Me frik e ngasje rri
do vij m pastaj.
Erdh koha, ja tani,
Nnoke, ti mos qaj.
Ky princi im jep urdhr,
N shtat m shtrin me sy,
m kap nj frik e bukur
Kur puthemi t dy.
Karriget po krcasin
Pas murit u qetua.

Tani dika do ngjas

Me ty edhe me mua?

ILIA LVOVI SELVINSKI (1899-1968)

KAZAKJA SHQIPEROI DRITERO AGOLLI
Nj kazake vetullzez
mbathi kalin tim n fshat,
mbi patkonjt u lag n djers,
u pagua fare pak...
-Emrin tnd a spo ma thua?
i flas un, ajo z qesh:
-Emri im nga do patkua,
n vrapim t vjen n vesh...
Brodha rrug e rraha shtigje,
npr pluhur, hon m hon
dhe trokiste npr brigje
kali thundrat me palkonj...
Masha? Zina? Dasha? Nina?
Ssht ajo po ki durim
-Ka-tja, Ka-tja, p-rc-llima,
nn patkonjt e kalit tim...
Fluturuan jav e stin
dhe me kalin rrugn nis,
Katja, Katja, Katerin
duke bredhur pshpris...
Se marr vesh se bj vllezr,
puna ime shkon n dreq!
Skam nj Katje, kam nj tjetr,
Katjen shpirti dot sma heq...
Katja kalin ma ka mbathur,
n nj fshat me moll e ftonj,
po dhe mua krejt padashur,
m ka mbathur me patkonj...

Valerij Jakovlevi Brjusov

Ne barke - [V. Brjusov]
U ngrys, u err liqeni, ra heshtja permbi dhe
Zambaku mbylli buzet, kallami u krrus e fle.
S'degjohet rose e eger, mbi ujin qe dremit
Ne qiell priret, irret dhe ndrit ndonje nosit.
Ti hesht e dashur; une hesht e hesht gjithkund
Besnike te kesaj nate me hene e yje pa fund.
Nje mjegull ra mbi brigjet dhe permbi pyll pllakos
Nen qiellin plot me yje ngjan bota se fundos...

E di, e di, e dashur si rri ne qetesi

Si prape e trishtuar mendon per mua, ti.
E di se mes trishtimit nje enderr vjen te merr
Therret, renkon nositi, pastaj hymbet ne terr.
Dhe heshtja rritet, rritet dhe nata lehtas vjen
Ti fshehtas qan, e dashur, perkulur mbi liqen...

ELENA SHVARC
Elena Shvarc lindi m 1948 n Leningrad (Shn Petrburg). Shvarc sht nj nga
personalitetet m origjinale n panoramn e sotme letrare ruse. U aktivizua q n mosh t re,
n vitet 70, kur filloi t botoj krijimtarin e saj. Prdor nj stil provokativ, t ngjeshur e me
tension mistiko-teatral, refleks i nj karakteri t shqetsuar dhe t paparashikueshm.
QYTET MEKANIK (Shqipruar nga Hiqmet e Andi Meaj)
Eci npr qytet drejt shtpis,
shkoj n shtpin time
ngjan me nj mulli t vogl
qyteti mekanik ndrkoh rrotullohet.
M hedh prsipr gjasht dritare
si zaret n loj
papritur vrvit n lugin
at q ishte n mal.
Nj pllumb m bn shenj me krah,
n at qoshen atje ku ishte arja
dhe qielli rri i dshpruar n nj pellg.
Kur do t ndalet mekanizmi?
Drithrima i gjunjzohet ers
ndrsa dikush atje afr thot:
Smund t ndodhte m keq...
sht e vrtet, nse qyteti do ndalet
Neva nuk dshiron m t rrjedh...
Nga pellgu n sy
na shohin syka t lbyrta prej benzine.

Konstantin Mikhailovich Fofanov

TAKIMI I FUNDIT SHQIPEROI PETRAQ KOLEVICA
Nga dashuria e par
Gjithka qe shuar shpejt.
Prej kohsh qen dashur
Dhe qen ndar krejt.
Ai i vetm mbante
Plot brenga n kraharor,
Ajo me tjetr ndante
Gzim e vet rinor.

Po ja, se ku papritur,
Kjo vjesht i bashkoi,
Kur digjej perndimi,
Si jeta q u shkoi.
N pyll, mes deg pishash,
Hyn dielli qu prflak.
Ai mendon. u vyshk!
Ajo mendon: u mplak!
Ai si thosh dot Juve
Ajo si thosh dot Ti,
T fundmit lule vjeshte
Kputnin tok tani
Do deshin fort t theshin
Plot gjra prsri
Dhe prsri t qeshnin.
Po smundnin kurrsesi.
Asaj i dridhej zemra, Atij i
therrte fort...
T heshtur krejt u ndan,
Kurrgj skujtuan dot...

Maria Stepanova
Maria Stepanova lindi n Mosk me 1972. sht ndr zrat m t vlersuar n poezin m t
re ruse, dinamika letrare e s cils, duhet thn se sht shum e gjall dhe diskursive,
sidomos me Klubet dhe periodikt e shumta letrare. Maria Stepanova ka botuar librat me
poezi Kngt e jugorve verior (2000), Mbi binjakt (2001), Ktu-Drita (2001),
Lumturia (2003), Fiziologjia dhe historia e shkurtr (2005). Ka fituar mimin Znamja
pr deutimin m t mir (1993), ka qen n short-listn e mimit Andrej Bjellij (2001), ka
fituar mimin e madh Boris Pasternak (2005). Karakteristika t poezis s Stepanovs jan
pluraliteti i stileve, formave poetike baladeske antike dhe qytetare me elemente t romansave,
deri tek strofika e organizuar dhe e koklavitur me struktur t prsosur ritmike, dhkall
semantike prplot referenca dhe reminishenca verbale nga poezia e huaj dhe ajo ruse. Cikli q
ofrojm ktu, thuajse nuk shpreh ndonj dominate t theksuar stilistike t ksaj poeteje, porse
vjen si prolog pr nj njohje m t mir n vijim.
*** Prktheu Agron Tufa
Qielli sot sht pikalosh si nj kal
Q sulet me trokthe vrtik;
Vesht me pllejer, mu si me dyll
Jan ding me muzik.
Me futn q varet n qafn e flashk,
Ndrsa kundroj ren e rnd,
Prap e vrtis si nj dorashk
Sozin time nn mng.

Dhe shoh: mbi shtpin e fmijnis

Reja barkmadhe atis,
Dik q uiski blen n dyqan,
Postierin q letrat shprndan.
Un dhe un si dy amerikane
T huajt vzhgojm me kujdes.
Dita e bardh si kosi n vazo.
Luga ndalon mu n mes.
*** Prktheu Agron Tufa
Ku je ti, un? Je vall diku?
}t thot reja apo tri
q gjysmzhveshur jan ktu
dhe ti as mund ti hedhsh sy?
Me njrn kmb teksa prek tokn
Pa par me sy, sall hidhesh fug.
Do zgjohem kush? Dhe far gjine?
Me tharm vetveten po e mbruj?
GREKES Prktheu Agron Tufa
Hero, e dashur, ai ra.
Me kumb akordi ushtarak
Zemra-zemrn e ndez flak
Dhe muzik e lufts-hekur
Gjysmgjall, gjysmvdekur
sht si t prthaj nj plag.
Netsh dimri, netsh tgjata
Do qaj grekja si padashka
Pr pinjollin princror
Pr fatosin prijetar
Q i shtrir ajme n varr
sht si lira ballshtypur
E nj toke t mirpritur.
Bardhloshe, kaltroshe
Ngrihet hna fardollojshe
Edhe grekja merr e flet:
Pr nn hn fmija qan,
Kush n goj zjarrin e mban,
Zri i kujt po na flet?
Q prej kthesash ngjyr-elik
T bleroshit Adriatik,
Tvoglans Albion
Dhe Karpateve mjegullore
Mbi humner zrat prore
Digjen, flasin edhe thon.
*** Prktheu Agron Tufa

Mos premto, o pllumbesh dinake,

Me falle hajnisht mos ngashnje,
Nuk e nnshtron Venecien me lot
Dhe gajden mbretnore se robron dot.
Le t mos flas me ty askush!
Molepsur sht veshi zbulimesh pa takt,
Si Vesper i art sht doxhi plakush,
Dhe shtrat i martess i bardhe, i madh.
*** Prktheu Agron Tufa
Xhixhims mes detit dimrak
Mysafir i tejdetit, noton,
E llokoit me hurba nga pak
Ujin dhe egr kndon.
Minierash t ngushta rrshire,
Dhe narmat kolonelsh po qesh, Vetm rri ti me mua
Dhe prore pran do m kesh.

Olga Sjedakova
Poetja ruse, e botuar n shqip, prkthyer nga Agron Tufa, ka qen n Shqipri n ditt e
festivalit ndrkombtar t poezis Poeteka, duke u prezantuar pr her t par me lexuesin
shqiptar me nj vllim me poezi t zgjedhura. M posht nga Fjala review online kemi
trhequr disa poezi nga Kng t vjetra (Starie pjesnji), Lokus-Pres, Mosk 2003
Radhori i par
far lbardh n malin e blert?
A.S.Pushkin
Fyerja Prktheu Agron TUFA
sht me ty, moj fyerje e lig?
Un dremis e ti smbyll sy,
Un hap syt, e ti me koh rri zgjuar
Dhe syt mi kall si nj fallxhore.
Mos do t m thuash kush m ka fyer?
ska t till, mbi ne t gjith ve Zoti nj.
Kujt ti duhet Ai ia jep vullnetin,
Kujt si duhet ia merr.
Mos jeta vall nuk m deshi?
Ah, ssht e vrtet, ajo m do e i dhimbsem,
m ruan n nj vend t fsheht
dhe m nxjerr, sapo t dshiroj
t m shoh, sikundr askush nuk di.
sht me ty, fyerje e lig,
q para meje qndron si nj fallxhore?

Mos do t m thuash se kot po frymoj,

q fyej t smurt dhe fatkeqt?
Kali Prktheu Agron TUFA
Ecn udhtari npr rrugn e errt,
ecn e ecn pa nguti.
- Pyetm, gjogu im, ka do,
pyetm ka t duash e un t prgjigjem.
Njerzit kurr nuk do t m dgjojn,
Edhe pa rrfime Zoti di gjithka.
Shum, po shum e uditshme kjo pun:
Prse vall zjarri digjet n drit,
prse mesnats i trembemi
dhe ndodh ndokush i lumtur t jet?
Avitu ti, o koh prdllyese,
dehjen time rinore ktheje me fund,
hiqma thumbin e djalris
prej plags s freskt prvlimtare aher m i menur se t tjert do jem!
Kali nuk flet, por prgjigjet,
zgjatet e zgjatet udh e pamat.
Dhe i lumtur askush sdo t jet.
Por t palumtur, gjithashtu, mbeten pak.
Fati Prktheu Agron TUFA
Kush vall e diti fat i ra pr pjes?
Ai ia qllon nuk e vren.
Ndoshta dhe ti do t m kujtosh
kur pr ty harruar do kem.
Dhe ather do t hyj pa ndjer,
ashtu si t vdekurit vijn tek t gjallt,
dhe do t t them se un di dika
q ti kurr nuk ke pr ta ditur.
Dhe mandej dorn do t ta puth
ashtu si skllavi dorn e zotnis.
Fmijria Prktheu Agron TUFA
Un e kujtoj fmijrin e hershme
dhe gjumin ndr araf t art.
Shajni a e vrtet t ket qen?
Dikush m pikasi,
Prej kopshti vrikthi msyu
Dhe u ndal buzagaz para meje.
- Bota, m thot, sht shkrettir.

Zemra e njeriut sht gur.

Njerzit dashurojn at q se njohin
Por ti mos m harro, Olga,
Dhe un kurr nuk t harroj.
Mkati Prktheu Agron TUFA
Mund ta mashtrosh qiellin e lart qielli i lart t gjitha si sheh.
Mund ta mashtrosh tokn e thell Toka e thell fle dhe sdgjon.
Orakujt, fallxhort dhe fallxhoret por vetveten smund ta mashtrosh.
O, nuk e duan njeriun mkatar
Pasqyrat, dhe qelqet, dhe ujt e malit:
Aty gjaku i huaj her vrapon si era,
Her sprdridhet si gjarpr i smur:
- Nesr do t ngrihemi m hert
dhe do t shkojm te fallxhorja me nam,
do ti japim pr mundin para,
q t na thot
se asgj nuk dallon.
*** Prktheu Agron TUFA
Ai sht njeri i keq e i lig,
njeri mizor e i mnxyrshm.
Dhe m duket, keqardhja m grin
ngase vet jam m e keqe.
Dhe kur me t pata kuvenduar
sdi se sa, e sdi se kur,
nat ka qen e shiu nuk rreshti,
thua se di po shestonte,
thua dikush zbriste
dhe hynte n lot, vet si kokrth loti:
jo pr mua, jo pr qiellin,
jo pr shkallarn e gjat,
jo pr ka ka ndodhur,
as pr ka do t vij, asgj nuk do t ndodh.
Asgj sbn vaki.
Ngushllimi Prktheu Agron TUFA
Mos qit fall pr vet vdekjen tnde,
as mos u gzo q humbi gjithka,
mos o ndrmend si do t t qajn,
si do ti grij ata keqardhja e von.
Ky sht nj ngushllim i keq,

Nj argtim fyes pr tokn.

M mir thuaj e mendo:
far po lbardh n at mal t blert?
N malin e blert kopshtijet lodrojn
dhe gjer buz ujrash mbrrijn,
mu si qengjat me dajre t arta.
Qengjat e bardh n malin e blert.
E vdekja do t vij, pa pyetur asknd.
Grindja Prktheu Agron TUFA
A mos pak po gjalloj n kt bot?
e tmerrshme ta thuash se sa.
E prap kjo zemr nuk ma deshi veten.
Prplitet si nj rob n qeli, e n prezore far st shohin syt!
Pati fol njher nj plak:
- Mir e ngroht sht n kt bot t Zotit.
Mu si bizelet brenda bishtajave
frymojm ne n dor t Perndis.
Dhe gjithkujt ti lutesh nuk kthehet.
Dhe far t shestosh se prmbush.
E ti gzohesh ksaj zemre,
mu sikur zogut n kafazin e shkruar
farra t mbla ti ken hedhur nuk sht, gjithsesi, dhurat e kot!
Un tunda kokn, po me vete thash:
- qepe ti, moj plak e rrjedhur.
Gjithka bn vaki, e vakia ska t sosur.
Lutja Prktheu Agron TUFA
T gjort, t gjort njerz!
Dhe as t ligj jan, por ngutanak:
Buk han e m shum untohen,
Pijn e prej vere esllohen.
Nse do t m pyesnin,
do t thosha: O Zot,
krijo prej meje di tjetr t re!
Un e dua mrekullin e madhe
dhe nuk e duroj mnxyrn.
Bj si guri i punuar,
dhe bjer prej unazs
n rrn e shkrettirs.
Q t prehet ai prajshm,

as jasht, as brenda,
por gjithkund, si misteri.
Dhe askush t mos e shoh,
prve drits prbrenda dhe drits prjasht.
E drita lodron, si fmijt,
fmijt amarrok dhe kafsht e zbutura.
Fjala Prktheu Agron TUFA
Dhe ai q do t doj, at do ta duan,
ai q do t shrbej, atij do ti shrbejn jo tani, herdokur m von.
Po m i lum do t jet i falenderuari,
ai q pasi ka shrbyer, do t shkoj pa Rakeln
zemrdlir npr kodrat e blerta.
fjal, o ti petk mbretror,
fustan i shkurtr i durimit t gjat m e lart se qielli do t jesh, m gaztare se dielli.
Syt tan nuk do ti shohin
ngjyrat e t shtrenjtit tnd,
fshfrimat e palave t tua t gjera
nuk do ti ndjej veshi i njeriut,
Vetm zemra vet do ti flas vetvetes:
- jeni e lir dhe e lir do t jeni,
dhe para skllevrve skeni far borxhi.
Radhori i dyt
(i kushtohet gjyshes)
Guximi dhe mirsia Prktheu Agron TUFA
Dielli ndrion pr t mir dhe t ligj,
Dhe toka vet ssht askund m e keqe:
ta do zemra, mbaja n lindje, n perndim
apo ku t t thon,
ta do zemra rri n shtpi.
Guximi u prin anijeve
n oqeanin e madh.
Mirsia e prkund arsyen,
Si nj djep t thell e t flashkt.
Kush njeh guximin, njeh dhe mirsin,
sepse ata jan si motra:
guximi sht gjja m e leht n bot,
por m e lehta pun sht prdllesa.
Knga e marshimit Prktheu Agron TUFA

N Franc dy grenader robr te rust, bridhnin kuturu.

N pluhur uniforma e tyre, dhe Franca n pluhur gjithashtu.
Nuk sht vall e uditshme? Jeta befas thinjet
si hi vatre,
Si dbora n udht e Smolenskut,
si rra n stepat arabe.
Dhe hapet vshtrimi larg, larg, dhe qiell aneknd.
- far krkon Ti, Perndi,
ka lyp prej robit tnd?
Mbi krejt ka deshm ne, njfar krbai sht shtruar.
Syt e mi sdo donin t shihnin. Por t shohin qenka shkruar.
Ani. far nuk bn vaki mbi botn e ashpr e t val,
Gjithkah lartsish ku lodrojn kometat zjarri sht fatal!
Pra, ngrihu, shok i shkret! T dergjemi sna ka hijeshi.
Pr besn t pim gjer n varr:
matan varrit nuk ka pabesi.
Gruaja e pabes Prktheu Agron TUFA
prej asaj dite kur ktheve n shtpi
dhe n sy nuk m sheh
brenda meje gjithka u prmbys.
Mu si ai qeni i smur
q ka tre dit shtrir, heq shpirt
ashtu dhe shpirti im rrnkon.
Mkatarit gjith bota i del krah,
e t pamkatit vese mrekullia.
Mrekullin paa dshmitar.
Kallzoja, Zot, atij t vrtetn,
Kallzoma shfajsin time!
Ather qenushi, kjo kryetayr e ngrat,
vrikthi shkundi kokn,
asaj iu avit hareshm,
dorn ia lpiu gjith dhele
dhe ra i vdekur n tok.
Di Zoti pr njeriun
at ka njeriu se di.
Bindja Prktheu Agron TUFA
Edhe sikur t gjith t tallen me ty,
dhe ti t shtrihesh, si Llazari,
t shtrihesh e t heshtsh para qiellit -

as ather ri Llazar sdo t jesh.

Ah, sa mir t krahasohesh
me torfn e zez t kopshtit,
me pluhurin laragan ndan udhe,
me klithmn e voglushit
q e kan harruar n fush
e tjetr gj st krkojn.
Ninull Prktheu Agron TUFA
N mal, n maj t bredhit,
n majn e holl e t lart
sht lidhur nj djep.
Era e prkund.
Bashk me djepin dhe folen,
me folen dhe bredhin zgrbonj.
N fole nj zogth i menur
frshllen dhe digjet si qiri.
-Fli, o pllumb, thot,
do t zgjohesh ai q dshiron:
n da i varfr, n da i pasur,
n da zgjohu val deti,
n da engjll i Perndis.
Kthimi Prktheu Agron TUFA
(vargje pr Aleksejin)
sht mir t kthehesh herdokur:
n qytet ku gjithka ka ndryshuar,
n kopsht, ku drurt e tjer
prer i kan qyshkur, ata q kan tepruar
krcasin, e m par nuk krcisnin,
n shtpi ku pr ty hidhrojn.
T kthehesh e t mos gjegjesh.
Kshtu gjer n vdekje t heshtsh.
Ata le t shtin fall pr veten,
t pyesin kalimtart,
i kuptojn dhe si kuptojn.
E sendet prqark shkndrijn,
si yjzit e largt imcak.
Dshira Prktheu Agron TUFA
Se mos pak gjra m jan dukur sikur:
q nse dik n bot lvdojn,
mua duhet t m lvdojn qindfish,

po se pr ka le ta gjejn vet;
q nuk ka t till or t lig,
dhe t till katund t humbur,
dhe t till kreatyr t ult,
mbi t ciln fryma t mos loz
si nj zumare e mrekullt mbi nj thesar;
q ska midis vdekjesh nj vdekje t till,
s cils do ti mjaftonin fuqit
kundr jets sime durimtare,
si pelini dhe barrat e helmta, se mos pak gjra m jan dukur sikur
dhe se mos nuk do t m duken.
Pasqyra Prktheu Agron TUFA
Mik i dashur, as vet nuk e di:
kuptim ka gjithsa ndodh?
Pasqyrs i sillet prqark,
me madhsin e nj thjerrze
ai si njfar trshre.
Dhe far ndrit n t dhe prvijohet,
far sheh, duket, digjet,
m mir mos ta shoh fare.
Se jeta nj gjz e vockl sht:
bn vaki, e gjitha, kutullohet
rreth gishtit t vogl, n skaj t qerpikut.
E vdekja pranash tij, si deti.
Vegimi Prktheu Agron TUFA
Ty t vshtroj e ty nuk t shoh:
tim at n petkun e huaj.
Mu sikur ai nuk mundet t ec,
ndrsa e ndjekin, e ndjekin
Zot, o Perndi, them,
Ndoshta do t vdes tash
Prej keqardhjes pr do gj?
Pr bishzat pr shkak se jan bisha,
pr ujin pr shkak se ai rrjedh,
pr floririn pr shkak t mnxyrs s tij,
pr veten pr shkak t menduris sime.
Shtpia Prktheu Agron TUFA
Do t jetojm gjat, aq gjat,
si jetojn pemt ndan ujrash,
si lan uji rrnjt e tyre

dhe toka me ta i hapet qiellit,

si Elizabeta-Maris.
Do t jetojm gjat, gjat.
Do t ngrem dy shtpi t larta:
at prej floriri, kt prej terri,
dhe t dyja do t zhaurijn, si deti.
Do t mendojn se ne m nuk jemi
Shi ather do t qesim tu themi:
Npr ujin e padukshm e t shpejt
pluskon zemra e njeriut.
Aty flauri shket koha e lasht,
mu si pllumbi prej toks s Noes.
ndrra Prktheu Agron TUFA
I shtiret djalit plangprishs.
I shtiret n shtratin e vdekjes,
se si po largohet nga shtpia.
Veshur me nj mantel t hareshm,
n gisht unaza strgjyshore.
Gjogu-vllam e shpie larg.
Dhe shih sa mrekull ndaj t gdhir:
Pas shpine pingrron briri dhe telat,
Prpara luajn krejt t dalldisur.
E qent, shrbtoret e shrbtorkat
jan mbledhur te portat e kqyrin,
i urojn udh t mbar.
Prmbyllje Prktheu Agron TUFA
N do gjsend t pikllimt
ka nj gisht a nj pusull
si n zgavrat e rna n ujdi.
N do fjal ka nj rrug,
ka nj udh t trisht e t zjarrt.
Dhe ai q thot se mundet,
lott e tij sjan pr kt udh,
dhe shpresa e tij sht tjetr.
Kush se ka njohur sdo ta njoh.
Kush e njeh rish do ta njoh,
rishmi n mend do buzqesh
dhe mshirplotin Zot do lvdoj.
Vargje nga radhori i dyt q nuk gjetn vend n t

Gostia Prktheu Agron TUFA

Kush yjet di ti lexoj
apo gurt ti shpalos si kartat,
t ziej rrn dhe gjilprat,
q t msoj ka do t ndodh
prej asaj q ndodh.
Ai ende nuk di shum.
Jeta sht si nj ver e re.
Sado q t pish
mendjen sta merr dot
dhe gjuhn nuk ta lidh.
M mir mos e gjako.
E sapo zjarret t fiken
dhe t gjith t largohen shtpive
apo tavolinash t prgjumen o, sa e tmerrshme n mendje ta osh,
ku ke qen e pr far pune,
me k e pr far je kshilluar.
Nj ninull tjetr Prktheu Agron TUFA
Fli, mor pllumbth, ndryshe t flakin,
t flakin e as syt nuk ti hedhin,
si korrsja q e la voglushin
n krye t ars me elb.
Vet korr e korr e fshin lott.
-Mama, mama, kush drejt meje po vjen,
kush sht q ka ndalur mbi mua?
Mbi t ndalojn her tri plaka pr mrekull,
her tre ulkonja t thinjura.
E prkundin ato, e ngushllojn,
prtypin ato nj fije lulekuqeje.
Lulkuqen voglushi se do,
qan, e askush se dgjon.
Plakat Prktheu Agron TUFA
Si nj piktor i vjetr durimtar,
m plqen tua kundroj fytyrat
plakave t mjera e t liga:
buzt e tyre t vdekura
dhe forcn e pavdekshme
q u ka puthitur buzt.
(Thua se rri atje nj engjll,
dhe monedhat radhit n fishek:
pesshet dhe qindarkat e imta
tyt! i tremb ai fmijt,
zogjt dhe lypsat, tyt, u thot, largohuni:

a se shihni se jam i zn?)

Kundroj dhe skicoj me mendje
si do t dukesha para nj pasqyre t errt?
Rruazaret Prktheu Agron TUFA
Unaza bojqielli e gjyshes,
librat e strgjyshit ndoshta do ti jap.
Por rruazaret e qelqta
sdi pse m dhimbsen.
Piklore jan, t thjeshta,
si kopshti dhe pallonjt n kopsht,
ndrsa zemrn e kan prej yjesh e luspash.
Ose si liqeni dhe peshqit n liqen:
her i ziu kridhet, her i allti,
her but-but i gjelbri ai kurr m sdo t kthehet,
dhe ska pse t kthehet
Nuk i dua t varfrit e t kamurit,
as kt vend, as t tjert,
as koht e dits, as koht e vitit porse dua ka m fanitet e paditet:
haren e mistert.
As mim ajo ska, as kuptim.
Udhtimi Prktheu Agron TUFA
Kur t mbaroj kjo mnxyr
apo kjo lumturi t m kthej shpinn,
t largohet si kodrat e larta,
do t ec npr rrugn e njohur
tembrama nga urdhruar m kan.
Do t dgjoj ather, ka t dgjoj,
T flas, ka m thon:
-Ja, t prita e prita dhe erdhe.
Gjithnj e kam ditur e tash do ta di.
Se mos vall do harroj?
Gjithcili dshiron q ta njohin:
q zogjt ti afroheshin flatrimthi,
t vdekurit t ngriheshin t gjall,
bishat klysh tia sillnin
dhe koha t rrokullisej prajshm
si vettima n fmijrin e hershme.
Radhori i tret Prktheu Agron TUFA

(Kujtimit t gjyshes Darja Semjonovna Sjedakova)

1
-Shkojm, shkojm o gzimi im,
shkojm kopshtit ton mesprmes
t shohim ka ndodhur n bot!
Dorn, ma jep, pllumbesh,
sillma trastn time t vjetr.
Shkojm se erdh vera te pragu.
Ska gj pse shtrir jam n varr far nuk harruaksh njeriu!
prej kopshtit duket lumi i cekt,
n lum docili peshk dallohet.
2
bra kshtu, nakatosa,
q qiriri im digjet zbeht,
pulit, si syt e nj t nmuri,
syt e pafjetur, t marrt
ndrmend shum; harroj dhe m shum.
Nuk dua as t harroj, as t kujtoj.
Ah, sa shum i kam kundruar njerzit
dhe di gjra t uditshme:
di q shpirti sht nj foshnje,
nj foshnje gjer n grimkohn e mbrame,
Gjithkaje, gjithkaje ai i beson
dhe fle n strofka banditsh.
3
Fati i femrs sht ikrik,
si n rrasa t vjetra varresh,
dhe nat dimri pa rrfenja.
U rrit jetime, u plak vejush.
Mandej e shqimi veten vet.
Ra prej qielli fija e art,
ra, e tokn se mbrriti dot.
prse kjo zemr smbon kshtu?
Prej thellsis s oqeanit
na vjen me not nj peshk i mrekullt,
nj perl unaze ai solli,
bregun nuk e mbrriti dot.
Prse n parzm kjo kuj tufani?
T klithja, baren, po skam me ka,
m dhimbset kjo tok e bukur!

4
Kush u lind t hnn e zez,
pr lumturin t mos mendoj:
mir, nse do ti dilej kshtu
nn yllin tnd t humbur.
Un u linda t hnn e zez
ndrmjet Krishtlindjeve dhe Pagzimit,
kur cikna e vjetr frynte
si nj ari mbi kmbajkn e blirit:
-Kush po e zien atje mishin tim,
leshin tim kush po e tjerr dhe e mbledh? dhe shkelnin syrin yjet imcak
njri m i panjohur se tjtetri.
Rash e pash ndrr sikur m donin
gjith t krkoja, jo nuk m thonin,
me nj krehr floriri mi krihnin grshetat,
mbi nj saj argjendi m shtisnin
dhe m lexonin libra t mistershm
fjal, q i kam harruar.
5
Si prej nj pusi t thell
a prej nj ylli t largt
sheh gjyshja mbi docilin send:
- asgj, asgj ne nuk dim.
ka kemi par, smundemi ta themi.
apitemi, si dy lyparake.
Sna japin prap faleminderit.
Pr t tjert asgj nuk dim.
6
T gjendeshin asi mjeshtrash n bot,
ta ndrtonin kulln e sahatit
mbi pusin ton shrues
n vend t atij q e shkatrruan
Ta kisha patur zellin
t t qepja nj mbules:
me ShnKoll udibrsin
apo me k t dshiroje ti
T ma pshpriste engjlli nj fjal
t mbl, si yjet e mbrmjes,
t shrenjt pr veshin dhe mendjen,
t gjith ta prsrisnin at
dhe shpresn tnde t dinin Asgj nuk u duhet t vdekurve,

as shtpi, as fustan, as dgjim.

Asgj nuk u duhet prej nesh.
Asgj, prve gjithkaje n bot.
____
* Poezit jan zgjedhur nga vllimi Starie pjesnji / Kng t vjetra, Lokus-Pres, Mosk 2003

I. S. Turgenjev (1818-1883)
***
Me fole me ne fund se duhet te largohem
Se bota na gjykoi, se shprese ska per ne
Se e trishtuar je, se duhet te mundohem te haroj
Ish mbremje, ndrinte hena e re
Mbi kopeshtin e pergjumur nje avull ishte shtrire
Une te degjoja ty dhe s'kuptoja dot
Nen afshin e pranveres, nen syte e tu te dlire
Aq fort pse derdhje lot?
Po, te kuptova;ik, je i lire
T'u binda, pra, do shkoj, po si te shkoj,
Te shkoj keshtu, pa fjale si i ngrire
Kur ndjej ne shpirt kaq dhimbje sa s'duroj?
S'them dot s'e sot te dua si me pare
Ajo qe shkoi me s'kthehet perseri
Por dashurine nga jeta s'e kam ndare
S'rroj dot pa dashuri.
A mos mbaroi vertet gjith' 'ish e dlire
Sikur asgje s'na pati lidhur ne!
Sikur dy zemrat tona s'ishin shkrire
Edhe kaq lehte u shemb gjithcka perdhe!
Te desha fort por ti s'me dashurove
Jo, jo! Mos me thuaj: Po!- se ti,
Vec fjale e buzeqeshje me dhurove
Une shpirtin bera fli.
Pra ja si mbeta sot, por prape jam betuar
Se s'do te rri pa njohur dashuri
Serish do dashuroj si i shkalluar
Me etjen e nje shpirti qe s'u ngi.
Dhe ndoshta po; por bota magjiplote
Me mrekulli e gaz e dashuri
Dhe shpirt i ri e dhimbja lote-plote
Me s'kthehen perseri.
Do te shkoj, po prit, nem doren dhe nje here
Dhe ja mbaroi e shkoi kjo dashuri
Ky cast tani, ky cast i ndarjes se mjere
Dhe prape gjume, prape ftohtesi...
O Zot i madh! Nem forca te besoj
se jeta s'me shkelmoi, se prape jam i ri

Se mund te dashuroj!
KUSHTIM Shqiproi Guri Shyti
Kur n pranver, o engjll im i bess,
Pas nj shtitje kthehesh ti tek un,
Me buzn gaz, m fal fijen e shpress,
Bashk me lulet q un i dua shum.
Me lulet q m vijn prej asaj dore,
Q un e puth me mall e dashuri,
Paqja e hareja m pushtojn prore,
Aroma e buqets dhe jotja afrsi.
Vshtroj un ethshm kurmin virgjror,
Sngopem duke par syt e tu t dlir,
Dgjoj teksa m flet me zrin fminor,
Fjal q m kujtojn dadon zemrmir.
E shoh fytyrn tnde thell i gzuar,
Dhe ty duke t par sduroj dot.
Vetm pr ty, ky shpirt i turbulluar,
Dashuri t pastr ruan jet e mot.

MIHAIL JUREVI LERMONTOV (1814-1841)

Lermontovi lindi n Mosk n 1814 n nj familje fisnike. N vitin 1828 shkroi poemat
Cherkesy, (kshtu quhej popullata n veri t Kaukazit) dhe Kavkazsky plennik, (T
burgosurit e Kaukazit). Dy vjet m von u botua poezia e tij e par, Vesna, (Pranvera).
Lermontov filloi studimet n Universitetin e Mosks. I influencuar nga studimet n
Universitetin e Mosks dhe diskutimet e studenteve mbi politiken dhe filozofin, n vitin
1831 shkroi dramn Stranny chelovek, (Nj njeri i uditshm). N vitin 1832, pas nj znke
me nj profesor, u largua nga universiteti dhe shkoi n St. Petrsburg, ku vazhdoi shkolln
pr oficer. Diplomn e mori n vitin 1834 dhe si rrjedhim u drgua me shrbim n Tsarskoye
Selo afr me St. Petrsburgun. Si oficer, ai shpenzoi nj pjes t mir t kohs n kryeqytet
ku u njoh me jetn aristokrate si dhe formoi bazat pr pjesn teatrale, Maskarad.
Vdekja e Pushkinit n nj duel n Janar 1837 e tronditi shum shpirtrisht. Pr Pushkinin
shkroi elegji, e cila shprehte dhimbjen e tij si dhe dashurin e kombit pr poetin e vdekur. N
elegji dnonte jo vetm vrassin por dhe aristokracin e asaj kohe, t ciln e shikonte si
vrasse t liris dhe fajtoren kryesore pr kt tragjedi. Kur Nikola i I-r lexoi elegjin, e
arrestoi dhe m pas e persekutoi n Kaukaz. N persekutim u njoh me inteligjencn e
Gjeorgjis si dhe me poetin Ilia Chavchavadze, e bija e t cilit ishte martuar me poetin,
dramaturgun dhe diplomatin e njohur rus, Aleksandr Sergeyevich Griboyedov - gjithashtu u
njoh dhe me poet t tjer gjeorgjian n Tiflis (Tbilisi) t cilt i zgjeruan horizontin. N
Kaukaz studioi gjuhn dhe folklorin vendas si dhe rishkroi historin Azerbajxhane Ashik
Kerib. Me influenc t gjyshes dhe poetit V.A. Zhukovsky, n 1838 ju lejua t kthehej
prsri n kryeqytet. Shkrimet e tij filluan t bhen t njohura dhe at filluan ta quanin
pasardhsi i Pushkinit. N kt koh u b i njohur dhe n rrethin e shkrimtarve t St.
Petrsburgut, tashm si pjestar i atij rrethi. Lermontov vdiq n moshn 26 vjeare gjat nj
dueli me oficerin N.S. Martynov. Ndrmjet veprave t tij t prkthyera n shqip jan romani
"Nj hero i kohs son" si dhe poema "Demoni". Pr kt poem ai punoi 12 vjet. E filloi q
kur ishte n kolegj dhe e ripunoi deri pak prpara se t vritej. Ai e mbaroi poemn n 8
Shtator 1838. Por poema pa dritn e publikimit vetm pas vdekjes s autorit n vitin 1856.
Permbajtja:

Nuk te njoha kurre; Gjetheza; Vdekja e Poetit; TE FALEMINDERIT!; *** (Dal ne rruge
vete, i vetmuar); *** (Panik e frike s'do kem); *** (S'me mbushin syte perendite); JO, UNE
ME AQ ZJARR TY, JO, NUK TE DUA; TE DESHA; PER...; *** (Ne u takuam perseri);
Dhe vetmi dhe dshprim; N t'egrin veri; I burgosuri; E shkputur...; DEMONI; MCIRI;
DASHURIA E VETME; VETMI; Deshire; Enderr; Kenge djepi; VELA E VETMUAR;
Nuk te njoha kurre
Edhe keshtu tek ti pandehja
te gjeja shpirt e shok e short
dhe tere boten e urreja
qe te te desha ty me fort.
Nga ndonje ast mendimbegate
dhe force shpirtit sish udi
ti jepje botes nje dhurate
dhe te me jepte pavdekesi.
Pse doje pra te me nderroje
ate kurore lavdiplote?
Pse sqe athere kur premtoje
e tille si je bere sot?
Nen qiell te jugut, ne vend tjeter
do te largohem, ndoshta shpejt.
Po jemi njohur pak si teper
per tu harruar ashtu krejt.
Pa te kuptuar dot mashtrimin
ta fala shpirtin mbushur plot
ia njohe ketij shpirti mimin?
Ia njohe, une ste njoha dot!
Gjetheza (perkthyer nga Aleko Ballauri)
Nje gjetheze lisi iku nga dega e shtrenjte,
Ne stepe u versul, ndjekur nga stuhia.
U tha ne acar, u vyshk ne vapen e rende,
Te Deti i Zi, mberriti tani, ne ujrat e tija.
Nje rrap djaloshar, mbi det qendron krenar,
Me te era flet, i ledhaton gjethet e blerta.
Zogj parajse kendojne perhere me zjarr,
Per nje mbretereshe, lavdine e saj, ne dallget e erreta.
Gjetheza rrugeton, ne rrenjet e rrapit qendron,
Me deshperim dhe hidherim, lutet, nje streheze te kete.
I thote: ''Nje gjethe e mjere ty te kerkon,
Po thahem ne rini, ne kete te ashper stepe.
E vetme endem, pa shprese dhe qellim,
U vyshka ne te nxehte, u treta pa gjume.
Me merr ne deget e tua qe celin me gezim,
Rrefenja trimash pa fund do te tregoj une.''

''E c'te dua, ia kthen rrapi djaloshar,

E zbehte je, pluhuri te ka mbuluar.
Rrefenjat e tua s'i dua, ndonese boten ke pare,
Nga kenget ezogjve, veshet me jane shurdhuar.
Ik tutje udhetar! S'te kam njohur me pare!
Dashnor kam vec Diellin, per te lulezoj!
Deget e mia kaltersia pa fund i ka marre,
Me rrenjet e lashta, ne uje te thelle qendroj.''
Vdekja e Poetit * Shqiperoi Skender Luarasi
U vra poeti! - Rob i nderit E mposhtn shpifja e thashethemet,
Me plumb n gjoks, me et pr shpag,
E uli kokn e lavdishme
Shpirti i poetit nuk duroi
Njolln e njerzve cipplasur.
U ua kundr bots keqe
I vetm, si m parE u vra!
.
.
Dhe vdiq me et t kot pr shpagim,
Me ankth t fsheht shpresash t dshtuara.
Pushuan tingujt e magjepsur,
Sdo ti dgjojm kurr m.
Streh e poetit mbeti shkret,
Te buzt e tij po lodhet heshtja.
Po ju, trashgimtar faqenxir,
Pjell etrsh famkqinj pr poshtrsit e tyre,
Me duf skllavi kini shkelur drudhet
E fiseve t varfruar nga lodrat e fatit Ju krrusi rrotull fronit me epshe t pangopur,
Xhelat t Liris, Gjenis e t Lavdis!
Po, fshihuni nn hijen e kanunit,
Prpara jush e drejta smund t flas!
Por ka nj gjyq hyjnor, o band e zvetnuar!
Gjyqtari i rrept po ju pret:
Ai nuk blihet me flori.
Dhe jua paranjeh si veprat dhe mendimet
Ahere kot do ta prdorni ju gnjeshtrn;
Ajo nuk ju ndihmon dot m,
Ju nuk e lani dot me gjakun tuaj pis
Gjakun e shenjt t poetit!
-----------(*)Kjo vjersh (vetm fillimi e fundi shptoi nga censura) e cila qarkulloi e kopjuar dor m dor n t gjith
Petrsburgun prnjhersh pas vdekjes s Pushkinit, shprehu m s miri zemrimin e prgjithshm t popullit
kundr xhelatve t gjeniut kombtar rus. Me t'u zbuluar autori i saj, Mihal Lermontovi, u hodh n gjyq. Vetm
pr hir t ndrhyrjes s miqve t fort u dnua ve me internim n Kaukaz.
Shqiprimi (mbi bazn e tekstit t censuruar) u botua m 1949 n prmbledhjen Lirikat - A.S. Pushkin.

TE FALEMINDERIT!

Te faleminderit!.... Mbreme ti e prite

pa buzeqeshje vjershen qe te dhashe.
pasionet s'mi kuptove dot, o vashe,
po per vemendjen tende hipokrite
te faleminderit!
Dikur ne roberi me shtire ti.
Dy syte e tu e fjalet tere thumba,
i fsheh ne gji megjithese te humba,
po s'dua te me duash ti tashti:
te faleminderit!
Nuk do te hyj ne turmen adhuruese
qe e trishtuar te vardiset pas
se mos me thuash , mua, buzagaz
ne vend te fjaleve te reda qortuese
te faleminderit!
O, le te shohe syri yt i ftohte
le te me vrase shpres e enderrime
edhe gjitheshka qe leu ne zemren time
ky shpirti im perhere do t'te thote:
te faleminderit!
*** (Dal ne rruge vete, i vetmuar) SHQIPEROI PETRAQ KOLEVICA
Dal ne rruge vete, i vetmuar,
neper mjergull rrug' e shtruar hesht;
flet me zotin heshja e harruar,
edhe ylli-yllit po i flet.
Lart ne qiej shpalosur mrekullia!
dheu fle mbeshtjell' me kaltersi....
pse me vret keshtu ne gjoks vetmia?
cfare pres a qaj une njeri?
Nuk po pres asgje fare nga jeta, s'me vjen keq c'jetova e c'do le,
dua vec i lire dhe i qete
te harrohem fare dhe te fle!
Jo nje gjume akull ere vdekje
syt' e mi s'do desha kurre t'i mbyll,
por ne gjoks te flinin hove jete,
gjoksi im te merrte thelle fryme;
Tere naten veshin te ma dhelte
zer' i embel, zer' i dashurise,
lis' i madh i mbushur plot me gjete
permbi mua vec te shushurise.
*** (Panik e frike s'do kem) SHQIPEROI PETRAQ KOLEVICA
Panik e frike s'do kem,
kur te le jeten

kete me bindje po ta them,

si te verteten.
Kam pare bukurira plot- pabukuri.
Po mrekulli si ti ne bote,
Jo' tjeter s'di.
*** (S'me mbushin syte perendite) SHQIPEROI PETRAQ KOLEVICA
S'me mbushin syte perendite
gjithe shkelqim,
Nga parajsa qe flasim per dite,
s'ndjej gezim
sot endrat perkedhel,
krejt ne vetmi,
kendoj si zogu ne zabel, qaj si femi
JO, UNE ME AQ ZJARR TY, JO, NUK TE DUA SHQIPEROI PETRAQ KOLEVICA
Jo, une me aq zjarr ty, jo, nuk te dua
s'ma merr mendjan, jo, bukuria shkelqimtare
te ti kerkoj vec brengen qe u shua
edhe rinine qe m'iku per fare.
Veshtimin une ta ngul ty nganjehere
dhe zhytem thelle, thelle, ne syte e tu.
E fshehurazi me ty sec bisedoj atehere
po s'eshte zemra qe te flet keshtu.
Tek ti kerkoj mikun e rinise,
te pamja jote shoh tjeter fytyre,
te buza jote at' heshtje te cuditshme.
ne syte e tu shoh syte e saj ne pasqyre.
TE DESHA SHQIPEROI PETRAQ KOLEVICA
Jam pikelluar se te dua kaq shume,
edhe e di se c'flasin bota, c'bejne zhurme,
rinine ta njollosin pa pike meshire
per cdo gezim te ndritur, te emblen deshire.
paguan ti me lot t'hidhur pikellimi.
jam i trishtuar po ti pse po te mbyt gezimi?
TE DESHA
Ngaqe te desha aq, - ky shpirti mu be vrere.
e di te rite e tu qe ndrit gjithe shendevere,
nga pas me ndjek me qesendi te pameshirte
cdo dite bardhesie e cast i lumturise
e pac ti fatin tend me brenga e lot trazuar
une jam pike e vrere...pse ti je e gezuar?
PER... perktheu Petraq Kolevica
Nuk te perulem, ka mbaruar,
Asnje premtim i yti s'hyn dot
Ne shpirtin tim per ta sunduar,
Jemi te huaj, sot edhe mot.

Ti ke harruar qe lirine
S'ia fal mashtrimit kurresesi
Por dhe keshtu, vite qe s'vijne
Per syte e tu u bera fli.
Edhe keshtu tek ti pandehja
te gjeja shpirt e shok e short
Dhe tere boten e urreja
Qe te te desha ty me fort.
Gjithato aste te qendrimit
Tek kembet tende, e beson?
Ia kam rrembyer frymezimit
Me se po mi zevendeson?
Nga ndonje ast mendimbegate
Dhe forc'e shpirtit s'ish udi
T'i jepje botes nje dhurate
Dhe te me jepte pavdekesi.
Pse doje pra te me nderroje
ate kurore lavdiplot?
Pse s'qe athere kur premtoje
E tille sic je bere sot?
Krenar jam, falme eshte e kote
Kerko nje tjeter dashuri
per asnje gje ne kete bote
Nuk mund te rri ne skllaveri.
Nen qiell te jugut, ne vend tjeter
Do te largohem, ndoshta shpejt.
Po jemi njohur pak si teper
Per t'u harruar ashtu krejt.
Qe sot do te ze te argetohem
Dhe te betohem pasketaj,
Vetem do qesh e do gezohem
Dhe per asgje nuk do te qaj.
Do rrej si djalli sa te dua
Si desha, me s'do dashuroj
A mund te dua me nje grua
Kur sot nje engjell me tradhetoi?
Te vdisja desha dhe te vuaj,
me boten desha te luftoj
Qe fort te voglen doren tuaj
I mendur, te mundja ta shtrengoj.
Pa te kuptuar dot mashtrimin
Ta fala shpirtin mbushur plot
Ia njohe ketij shpirti mimin?
Ia njohe, une s'te njoha dot!
*** (Ne u takuam perseri) perktheu Petraq Kolevica
Ne u takuam perseri,
Por qe te dy kishim nderruar!...
Gjithato vite me shpejtesi
Na kane shkuar pa kuptuar.
Kerkova zjarr ne syt e tu
Edhe ne shpirtin tim te thare

Ah, posi mua edhe ty

Kjo jet' e ndyre na ka vrare....
Dhe vetmi dhe dshprim
Vetmi dhe dshprim, kur kush dorn s'ta jep
N astet kur shpirtit t'i bien fatkeqsira...
Dshirat!... q sillen n boshllk dhe ti duash prjet?...
Vitet shkojn - gjith vitet m t mira!
Dashuro ... por k?.. pak koh sja vlen pr mundimin,
Por prjet t dashurosh pamundsohet.
N vete nse shikon? - atje madje s't ndjekin:
Gzimi, suksesi, dhe gjithka atje asgjesohet...
'ndjenja? - lngata t mbla q arsyeja leht i kuron
E shkojn me gjykimin e fjalve;
Dhe jeta, tek vshtron me vmendje t ftoht 'na rrethon,sht e till shaka shkretane dhe budallaqe...
N t'egrin veri
N t'egrin veri po qndron e veuar,
nj pish mbi mal gollomesh.
Dhe dirgjet dhe tundet dhe plot me dbor,
si riz atje sipr u vesh.
Sheh n'ndrr gjith' 'ka shkrettin' e larguar
n vendin ku lind dielli i ri,
N shkmbin q ndizet, rri vet dh' e gjor,
nj palm pr mrekulli.
I burgosuri Prktheu Lasgush Poradeci
Hapmani burgun-katua,
Nm-ni ditn plot ndriim,
Vashn sy-zez q dua,
Kalin, kresht-ziun tim!
Un nusezn e mir
Do ta puth me mblsir,
Do marr kalin e do shkoj
Stepave t fluturoj.
Po dritarja sht e lart,
Porta me nj ky mizor;
Dhe sy-zeza ndodhet larg,
N hajatin madhshtor;
Mbi blerime kal i mir,
Pa fre, vet, me dshir,
Rend gazmor e lot sa mund,
Bishtin npr er e tund
Jam i vetm, skam gzime:
Vetm muret rrethprqark,
Nj kandil bn pak ndriime

Me at zjarr q vdes nga pak;

Ve se prapa aty n der
Hap i regullt bje prher;
Natn ec n qetsi
Roja pa prgjegjsi.
E shkputur...
Nj val rrshqet vetmitare
N mjergull tej atje n det
N'krkon ajo n vis t laget
E 'po braktis atdheun e vet?
Lot era valt e direkun
Prulet e krcet do as'
As shkon ajo drejt lumturis
As lumturi ajo l pas.

DEMONI (perkthyer nga Petraq Kolevica)

Tregim Oriental
PJESA E PAR
I
Demoni, mbytur n trishtime
U end mbi tokn mkat plot
Dhe koh e shkuar plot kujtime
Prpara sysh i faqet sot:
Kur ish mbi bot vetm fare
Porsi nj ngjll krah-praruar,
Kur dhe kometa udhtare
Gjith buzqeshje ledhatare
E prshendeste duke shkuar,
Kur prmes mjegullash pa an,
Me et n shpirt pr dituri,
Gjurmonte mijra karvan
Prej yjesh flakur mizri,
Kur dashuronte, kur besonte,
Banor i par i bots mbar,
Kur snjihte cmirn dhe nakar
Kur si kanosej gjithnj
Kjo sr shekujsh t pafund
E shum e shum. dhe do gj
Ndr mnd ta sjell nuku mund!
II
U end i mjer gjithnj
Mbi qjej e det e streh sgjet
Dhe vjett rridhnin nj pas nj
Si nj pas nj minuta shqet
Ndr ata tinguj monoton.
Duke sunduar botn ton
Pat mbjell e pjell prapsi,
Po su knaq se njerzia
Si bnin ball dot atij
E iu mrzit dhe ligsia.

III
Dhe fluturoi nga Kaukazi
Ky mrgimtar me shpirt t gjor,
Ku posht tij si gur elmazi
Ndrinte Kazbeku me dbor,
Ku mu si gjarpr gjarpruar
Darjalli nxinte i harbuar
N fund t honeve shkmbor,
M tej Tereku ndr rrpirat
Si luanesh pere ngritur
Gjithmon ushton. Dhe egrsirat
Dhe shqipia lart duke u vrvitur
I vinin veshin vales tij;
Dhe ret e bardha si pambuku,
Nga larg t ardhura, nga jugu,
E udhhiqnin n veri.
Shkmbij me gur nj mbi nj
Si n dremitje t magjishme
I mvarnin kryet prmi t
E shihnin valn e furishme.
Kala e kulla gur mbi gur
Me tmerr mes mjegulls shikonin
Edhe Kaukazit tr nur
Si roje diva i qndronin.
E egr ish, plot mrekulli
do gj rreth tij, por me mrzi
E me prmim ai shikonte
Botn q bri Perndia
Dhe gj prej gjje spasqyronte
As ball i gjr as syt e tia.
IV
Nj tjetr pamje ksaj ane,
Nj tjetr vnd plot bukuri:
Shtrihen luginat gjeorgjane
Porsi qilima pr udi.
O vnd plot gaz e begati!
Selvi t drejta si fidan,
Lumenj q rrjedhin me shpejti
Npr shkmbinj e gurgullojn
Dhe trndafila plot freski,
Ku mblidhen zogjt e kndojn
Me afsh e zjarr pr dashuri.
N pyjet lisat hedhin hijen
Mbi guva, shpella ku shpesh fshihen
Ato zorkadhzat e njoma.
Dhe drit e jet e fshfrime
Nj kor prej mijrash cicrime,
Nj vnd i mbytur me aroma.
Dhe vap e mbl e mesdits

E sumbuj vese vettits

N mes t nats plot freski
E yje prush e plot shkndi
Si syri i vashave mahnitse!
Po ve se nj nakar t ftoht
N shpirtin shterp nuk i zgjoi
Shklqimi jets, prmbi bot
Fuqi e ndjenja tjetr lloj.
Kudo q syt i ktheu
Ja e prmoi, ja e urreu.
V
Shtpi pr-rreth me avlli
Gudalli i thinjur pat ndrtuar,
Q djers e lot u pat kushtuar
Pa mas skllevrve t tij
Sa ngjitet djelli mbi ati
I bije hie e malit ngjitur.
N shkmb nj shallz e skalitur,
Nga kulla lart, q sheh mbi fush,
Gjer buz lumit merr t nxjerr
E npr to posi drenush
Tamara, lidhur me ember,
NAgrav zbret uj t mbush.
VI
Gjithmon i heshtur mbi lugin
Pallat i zymt hien hedh;
Por sot zjen knga, vera rrjedh
Buet zurnaja, njerz vijn
Gudalli vajzn sot martoka
E far e fis e fqinj ftoka.
Ka dal nusja n hajat
E n mes shoqeve qndron
E mal m mal e shpat m shpat
Ngadal djalli perndon;
Trokasin duart plot hare
Kndojn e lozin edhe ja!
Rrmben dajren nus e re
E duke ngritur dorn la
Vallzon e shkatht sa m ska.
Her her duket zok fare
Her her ndalet e vren
Dhe syr i bukur i shklqen
Ndn qepallat zilitare;
Ktu ngreh vetulln gajtan
M tej prkulet si ta deshe
E mbi qilim ku shkel t ngjan
Se shkel nj kmk perndeshe.
E qesh e shkrihet pa merak
N gaz t dlir foshnjarak,

Sa rez e hns q lshohet

E bje mbi re e ndrin pastaj
As mund t krahasohet
Me buzqeshjen e asaj!
VII
Bj pr ysjt e gjithsis
Pr kt diell q na ngoh
Se jo, as shahu i Persis
As mbret n kulmin e lavdis
Ska puthur syka si kto.
Ska shatrivan harem i tr
T ket lar n behar
Me at uj qehlibar
T till trup e gji e llr.
Akoma dora njerzore
Q bredh mbi faqe virgjrore
T tilla flok sledhatoi,
Q kur u ngjiz kjo bot boshe
Bj be: e till bukuroshe
Nn kt diell slulzoi!
VIII
T fundmen valle dredh gzuar
Por oh, q nesr me taguar
At, t bijn e llastuar
E trashgimtare t Gudallit
E pret diku nj tjetr fat,
T tjera huqe, tjetr fshat,
Nj tjetr atdhe matan malit.
Dhe nj dyshim, dyshim i fsheht
Ja mvrojti vetullat n as
Dhe duke dredhur vallen vet
Kish do lvizje kaqe jet,
Kaq mbushur plot me lot e gaz
Sa dhe Demoni t qllonte
E ta shikonte q nga qjelli
Nj koh t shkuar do kujtonte
E do rnkonte q s thelli.
IX
Por ja, e pa Dhe pa kuptuar
Demoni ndjeu nj t drithtuar
Sa tr trupi i u trondit.
Shkreti e shpirtit t zhuritur
Me tinguj tart iu vadit
E ndjeu srish i prtritur
ish dashuri e bukuri!
Pa ndenjti ndenjti i haruar
Dhe ndra plot me mblsi

Pr lumturin e pernduar
Si yll pas ylli ca nga ca
Po i faniteshin prpara.
Skuptoj prej force u mbrthye,
Nj dhimbje ndjeu t panjohur
Nj val ndjenjash fund e krye
Posi m par e patn ngrohur.
A mos rilindja po agonte?
Ai krkonte t mallkonte
Po dot snmoste si qmoti
A ta haronte? Se dha Zoti!
Po as q donte ta haronte!
X
Pa ndalur kund dorin e lodhur,
Naheng tek nusja pr tu ndodhur,
Shpejtonte dhndri i paduruar;
Kaptoj Argavn e kulluar;
Kaloj brigje, male, sheshe,
Mbas tij, ngarkuar me peshqeshe,
Vargonte vargu me gamile
Gjer tutje zgjatur e zvaritur.
Rreth e prqark kumbonin zile.
Ai, sunduesi i Sinodalit,
Peshqesh po shpije nj karvan;
N mes ka ngjeshur nj kollan.
Kllf i shpats prej metali
N djell i shndrit. N krah t majt
Nj pushk e re kondak srmajt.
Tek ec mbi kal kapardisur
i valavitet kjo mngore
Gjith me gajtan e pun dore!
Takmet gjith t qndisur
Me ar me xhufka t stolisur
I kishte kali qimendritur
Nga rruga lodhur e djersitur,
Ky kal i shkatht ik e ik
Ngrh vesht lart e tr frik
Hunguron e shfryn e nga rrpira
Sheh shtrmbr valt shkumb dlira.
E ngusht rruga t kall tmer!
N njrin krah shkmbinj vigane
Matan lum dhe humner.
U ngrys. Mbi malet zu t bjer
Nj mjegull dndur e m dndur
Karvani niset me t rendur.
XI
Kur ja nj kishz atje la
At e mbanin pr alltar,
Dikur nj princ aty u vra

Nga dor e hasmit gjakatar.

Dhe q athere udhtari
N luft a dasm a ku t shknte,
Aty do ndaleshe s pari
E lutje Zotit ti drejtonte;
Dhe ajo lutje bhej mbroj
Q thik e turkut mos ta shpoj.
Po dhendrit trim syrin sja mbushi
Adetn e ln gjysh strgjyshi.
Me ndra plot me marifet,
Demon dinaku e ndez shpuz,
Sa q i vjen sikur vrtet
E puthn nusen mu n buz.
Kur ja, i duall dy prball
T tjer, krism sht vall?
Duke shtrnguar yzengjit
Shikon, kupton se ra n prit
E princi m se bn t gjat.
Nj tyt pushke ndrit n terr,
Kamxhik e shpat si skifter
U hodh e shkoi e krism prap!
Dhe thirrje e mpreht e lemeruar
U ndje kudo n katr ant
E ikn e therr t tmeruar
Nga syt kmbt Gjeorgjant
XII
Po binte mbremja prmi tok,
Gamilet mbledhur kok m kok
Me tmer kufomat i shikonin;
Aty ktu, si m t kot,
Kmbort mbytur tingllonin.
E vodhn krejt karvan e mjer
Dhe prmi trupat e krishter
Vjen kukuvajka rreth e qark!
Si mjer kta q mbetn larg
Nga tok e shnjt q i leu
Ku gjysh strgjyshn tretn dheu.
Sdo vije dot as mme mjer
As motrat lidhur me ember,
Me zemrat jerr e shpresat prer
T qajn aty me ngashrim,
Prandaj nj dor e zellshme ngriti
Aty, mbi shkmbin prej graniti,
Nj kryq t drunjt pr kujtim
Dhe shamasheku vit pas viti
E prqafon me nd e shije
Dhe n pranver rritet bari
E shum her udhtari
Aty i lodhur shkon e bie

E rri e prehet ndn hie.

XIII
Vrapon nj kal me revan
Ngreh pluhr duman e ska e mban,
Her her ngrihet kaz prpjet,
Sikur krkon t pij ret
E hingllin e kroftin,
Her her tokn z rrmin
Me nj patko q shkndijon,
Pastaj me pere shpurpulisur
I akrdisur gjith harbon.
Mbi t kalorsi i zalisur!
N shal tundet si i ln,
Mbi pere koka i ka rn.
N dor smban kamxhik e fre,
I mvaren kmbt nyzengji;
Ja mbytn gjaku si reke
Jelekn e ri me plot stoli.
O kal i shkatht prej luftimit,
Me vrap tt zot e nxore gjall
Po plumb i keq i osetinit
E morri, natn, mu n ball.
XIV
Dgjohet kuj e rrmuj
Mhalla mblidhet n Gudalli.
Nj kal qe q erdh me buj
E mu n prag u plas e ndali?
qe ky kalors frym sosur?
N ball t tij qnkan vulosur
Gjurmt e lufts s vshtir
N gjak, dyfek e rrobe ngjyer,
T fundmin ast qnka mbrthyer
N pere e kalit dor e ngrir.
E priti shum nus e gjor
Ti vinte dhndri dhe ai
E mbajti fjaln princrore,
N dasm erdh e n gosti
Por oh! se kmb e krah iu mpin
E smund ta hipnj m dorin.
XV
Te kjo familje kaq e qet
Mri e zotit ra si shqot!
Rnkon e qan Tamar e shkret
Prmbys n shtrat po derdhn lot
E lot zhur q gurt tret;
I hidhet gjoksi e gulon
Po ja i vjen sikur dgjon
Nj z magjik q po i flet:

Mos qaj, o shpirt, mos qaj m kot!

Me kuj e lot se ngjalln dot
At q vdiq e shkoj pr jet,
Ve sy e faqe djegn sot
Me kto lot prush t nxeht.
Ai sdegjon, ai skupton,
Ai st mon trishtim e lot,
Se drit e qellit i ndrion
Vshtrimn e shemrt e t ftoht.
Nj kor hyjnor e nanuris
E ku i hyn n sy kjo jet ,
Rnkim e vaj i vajzs shkret
Atij q shkoj n paradis?
Ai tani po fle n paqe.
Dgjom mua voglushe,
Sja vlen, sja vlen, sja vlen as kaqe
T qash pr t, moj ngjllushe.
Si n det, n qjell notojn
Pa timon, pa vela fare
Mijra yj q vezullojn
Posi varka vetmitare;
Fushs qellit prmbi ne
Vjen e vete fluturake
E gjkundi gjurm sle
Kjo kope me re rudake.
Se takohen se mrgohen,
As gzohen as brengosen.
Pr t shkuarn strishtohen,
Pr t ardhmen smerakosen.
Kur andralla ke mbi kok
Athere i kujto
Dhe, sa rron e je n tok
Rri shkujdesur si ato
Kur nap e nats do t bjer
Prmbi Kaukazin fije fije,
Kur bot e tr do t fler
Si e nanuritur prej magjie,
Kur fllad i freskt fryn ndajnat
Dhe fshfrin bar i that
E zogjt e fshehur tek qndrojn
T trembur ngrihen, fluturojn,
Kur ndn degt e hardhis
Nj sumbull vese i jep sis
Nj manushaqeje q el,
Kur hn e art lart n qjell
Mbi mal do ngrihet qetsisht
E t t shoh mblsisht,
Do vij tek ti t t pshtjell
Me puthjen time tr afsh
E mbi qpallat si mndafsh,

T mblat ndra do t ndjell

XVI
Pushuan fjalt. Me prtim
U shuan tingujt gjeth m gjeth
Ajo e ngritur sheh pr rreth
E bren dika q ska shpjegim;
Lngim trishtim. E djeg e dredh
Nj flag e prush pa krahasim,
do nerv i trupit e rrnqeth.
Vargonjt u thyen, me furi
N rrembat gjaku i buiste
Dhe zri i tij si pr udi
Akoma dukej se i fliste.
Gjer m s fundi, n agim,
Nj gjum i leht e platiti,
Po dhe athere e uditi
Kur ju fanit n ndrim.
Ky mik i mjegullt fjalpak,
Me hir qellor e zmrflak
Prmbi jastkun po i rri
Dhe syr i tij me dashuri
E me trishtim po e vren,
Se dhimbje ndjen e keq i vjen.
Ky sishte ngjll i etherit,
Nuk ish rojtar i manastirit
Pse skish mbi kokn floksert
Kurorn drit t ylbert;
Po sish as shpirti i skters
Ai mundonjs q kall tmerr,
Oh jo! I ngjiste ndajnathers:
As dit, as nat, as drit, as terr!
PJESA E DYT
I
Baba, baba, mjaft krcnime!
Tamarn tnde mos e shaj!
Shiko si qaj: fytyrn time
Me lot helm do dit e laj.
S koti kaq e kaq dhndur
Nga an e ans mbledh shtpia
Sikur ska upa Gjeorgjia
Asnj prej tyre smarr pr burr!
Mos m qorto, o at ti mua.
Ti vet e sheh: posi limua
Po zverdhem, tretem pak nga pak.
Po m cfilit nj shpirt dinak
Me ndrat shpirtin tim t njom;
Do vdes, do vdes, po mshirom!
N manastir m shpjer, o at,
Atje u mplaksha shnjtrisht,

Atje do falem dit e nat,

Atje m mbrojt Zoti Krisht.
Pr mua ska gzim n bot
Tani kam mbetur zemr vrar
M mbledht, pra, qeli e ftoht,
Si varr, nj or e m par
II
Dhe m n fund, n manastir
T mjert prindr e drguan
Dhe trupn e saj, nj trup plot hir,
Me rrobe murge e mbuluan.
Po dhe me rrobe kallogreje,
Si nn nj nap t praruar,
Nga ndr e hershme e ndaluar,
I rihte zmra, sgjente prehje.
Kur psallme Zotit i kndonte.
Kur binte lutej metani,
Para alltarit n vetmi,
Pa rreshtur zrin ja dgjonte.
Dhe nn kuben e manastirit
Fytyr e njohur nuk i shqitej
Pa zhurm e gjurm i fanitej
N tym temjani a qiriri.
Si yll i qet ndrin thu
Thret e fton, po vall ku?
III
Ndrmjet dy kodrash, n freski,
sht nj kish qindvjeare
Dhe manastiri plot selvi
Q e mbulojn e sduket fare;
Ve kur mbi botn mbrmja bie
Ndrion kandil i nj qelie
Ku fle murgesha mkatare.
Nn hije lisash gjeth mbuluar,
Ku krusen kryqet e trishtuar
Si roje theshtura mbi varr,
Kndojn zogjt n behar.
Q nga shkmbinjt madhrisht
Prenjt shkumbojn me t shpejt
Dhe nga ujvara tatpjet
Bashkuar gjith miqsisht
Humbasin tutje prngahera
N manafera e luleshqera.
IV
Plot male, ana veriore.
Sa shkrep aurora mngjezore,
Kur nj si tym i leht i leht
I kaltrt ngrihet mbi lugin

Edhe q nga lart nga minaret

Mngjezin falin muezint,
N kt as kur dita qas,
Kur zgjon kmbana manastir
Dhe georgjanka tr gas
Pr uj zbret pa gdhir mir,
Mes monopateve shkmbor
Me stomnn marr n nj dor,
Vargmalet veshur me dbor
N ngjyr vjollce, si kuror,
N qielln e kaltr pasqyrohen
Dhe ndajnat her vijn e shndohen
T kuqremt, madhshtor.
S largu ngjan se ret an
Mes malesh lidhur dor pr dore
Kazbeku mbret q ballit mban
Kuror bore shekullore.
V
Megjith se jeta qesh pr rreth
Tamars zemra gjak e rrjedh,
Sikur kjo bot u prmbys,
Sikur u vesh me nap zie;
do gj trishtin m shpirt i shtie
Dhe dit e qart, e nata pus.
Bile qllon q natn von
Kur fryn i freskt fllad behari,
Me lot n sy si gjithmon
Pa ndjenja plaset n alltari
E qan, e qan me logori
E zri i saj n qetsi,
I ngjethn mishrat udhtarit,
E thot ai: diku e fshehur
Ndonj fantazm po lngon
E zmrngrir e veshngrehur
Me forc kalin fshikulon.
VI
Fytyr hequr, tretur fare,
Tamara ulur n dritare
Diku prtej vshtrimin trt;
E qan e fshan e pret e pret
E dit e net kahil t rij
Dikush i flet Ai do vij!
S koti, jo spat ndruar,
Siu faq s koti n qeli
Me ata syt e trishtuar
E fjalmbl pr udi.
Pa loti urk i shkon t gjors
E sdi as vet se pr gj.
Fillon t falet para kors,

Po zemra lutet pr at
Nga luft e brndshme e drobitur,
N shtrat t fler, bje e shkreta:
Jastku djeg Duke u ngritur
E tra dridhet si purteka;
Ka prush n gjoks, ka zjarr n goj,
Smerr frym dot, mezi shikon,
Po pret at t prqafoj
E buza puthjen i krkon
VII
Kur nap e nats i mbuloi
Kodrat Gruziane plot me hir,
U ngrit Demoni, fluturoi,
E shkoj qndroi n manastir.
Por ndenjti, ndenjti me pahir
Sguxonte dot, sja kishte nda
T prishte paqen aty brenda.
Bile nj her u b gati
T kthehej prapa i penduar;
Rreth manastirit i menduar
Ai baret: Nga ap i tij
N terrt dridhen deg e gjeth.
Ngre syt lart sheh nj qiri
Q nga dritarja dritn hedh;
Ajo dik po pret tani!
Kur ja! N mes t qetsis
Ja nis ingara melodis.
Pa ndihej knga q nga larg,
Pa ridhnin tingujt varg e varg
Si rrjedhn lot i prvluar;
Pa kish kjo kng afsh magjish
Sikur atje n paradis
Pr tokn ton u tonis!
Mos vall shokun e harruar
Nj ngjll prap po krkon,
Mos vall fshehtas fluturon
E pr t shkuarat kndon
Q plagt paks tja flladit?
Demoni ndjeu ne zemr e mpit
Se po i hynte dashuria:
Kjo gj e trembi, e tmeroi,
T ik desh, por sfluturoi
Dhe, pr udi, nga syt e tia
Nj lot i plumbt i kulloi!
Duken t shpuara dhe sot
Plloat e pragut t qelis
Ku pat pikuar ai lot,
Lot jo si lot i njerzis
VIII

Dhe hyn me zmr t qruar,

Me shpirt t gatshm pr sevap
Dhe po kupton se ka afruar
Nj jet e re q portat hap.
Nga jet e re q se njeh pik,
Nga ast i pritjes kureshtar,
Pr her t par ndjeu frik
Dhe nj drithrim ky shpirt krenar.
Kjo ish nj parandjenj e lig!
Dhe hyn e sheh si pr udi
Nj ngjll mbrojts para tij,
Q vashs pran i qndronte
Me ballin lart e t ndriuar
Dhe pr ta mbrojtur e mbulonte
Me ata krah t praruar;
Nj drit e qart qiellore
Ja vrau syt dhe ja erri.
N vnd bisede miqsore
Ndrmjet t dyve plasi sherri:
IX
O shpirtkatran shpirt i mkats,
t pru ktu n mes t nats?
Ktu pr vehte shok ske br,
Ktu nuk futet ligsia,
N vash e shnjt zmrdlira
Mos lr gjurmn e pgr.
t pru ketu?
As z pa br,
Vshtronte vrngr shpirtmizori
E qeshte tr djallzi.
N shpirt srishmi zjarr i morri
Urrejtje e hershme me furi.
Ajo sht imja! M kuptove?
Ajo sht imja! Sma ndalon!
Rojtar gjumash, ti u vonove,
At dhe mua sna gjykon
N shpirt i saj, n zmr e dlir
Kam vn damk e do ta mbroj.
Ktu ve un, dije mir,
Do t sundoj, do dashuroj.
E ngjlli m sfoli fjal,
Viktimn dhimshm e vshtroi
I hapi kraht mengadal
E lart n qiell fluturoi.

X
TAMARA
O, cili je? Si qnke futur?
Parajs a ferr a kush t oi?

krkon prej meje

DEMONI
Je e bukur.
TAMARA
Pra fol, kush je? Spo t kuptoj
DEMONI
Jam un ai q tu fanit
N mes t nats n qeli,
Ai mendim q t trondit,
Ai trishtim q t venit,
Ai q pe n ndr ti,
Ai q sdo dhe q se duan,
Q me vshtrimin shpresat shuan,
Kamxhiku jam q botn rreh.
Jam mbret i dijes dhe liris,
Armiku i qiellit, gjithsis,
Po ja, pr ty n gjurm bije!
Me gjith shpirt t dashurova
Prandaj ta faq me prgjrim
T vetmen vojtje q provova,
T parin lot t syrit tim.
O! Kij mshir u prvlova!
Ve fjala jote mund tu jap
Qiejve dhe mua mirsi;
N m rrethofsh me dashuri
Do dukem ngjll un prap
N nj parajs e qjell t ri.
O, ndal, dgjo, t prgjroj,
Jam skllavi yt, t dashuroj!
Q at ast q t vreva
Me shpirt, pa mas e urreva
Pavdeksin time moj.
Zili ja pata ksaj bote
Kt t pakt lumturi.
Kur sjam me ty m mbytin lote,
M kap nj tmer e llaftari,
N zemrn shterp rrez e ndritur
Srishmi plagt mi mais
E kish e ish gjer dje dremitur,
Si gjarpr i zgjuar nis lvis.
Pa ty m sht gjithsia,
Pushteti im, pavdeksia?
Fjal t thata q smi knda,
Tempull vigan pa ngjll brnda.
TAMARA
Largohu, lerm, o shpirt dinak!
Se st besoj as sot as mot

O Zot, o Zot! Nuk mundem dot

T flas, t falem Nj farmak
Ngadal trurin po ma mpin!
Dgjom, Ti m torturon;
Kjo fjala jote prush, pelin
Tregom, pse m dashuon?
DEMONI
Pse? Bukuroshe sdi t them!
Ti m dhe jetn q se njihja,
M bn t flak nga balli jem
Kt kuror me dllinja.
do gj q shkoj e shkel ktu:
Parajs e ferr kam syt e tu.
Q sot t dua kaq fort,
Sa smund t duash kurr ti,
Me afsh zemre t pamort,
Me dehje ndrash pa kufi,
Kur bota leu n mes t gjirit
Fytyra jote mu skalit,
M prin n rrug e m ndrit
N shkrettirat e etherit.
N vesh pa rreshtur or e ast,
Nj emr i mbl m kumbonte.
Kur qeshi lumtur n parajs
Asgj ve teje sm mungonte.
O! po t mundje ta kuptosh
Se vojtje sht, se mjerim,
Nj jet, shekuj pambarim,
N mes gzimesh t lngosh,
Lavd pr keqbrjet mos shpresosh,
As pr t mirat nj shprblim
Nga vetja jote t kesh ndoht,
Me vehten luft bot e bot
Pa nj triunf, pa nj pajtim.
T vuash fort e t mos duash,
T dish, t ndjesh e t vresh
E t mundohesh t urresh
do gj n bot e ta shuash.
Mallkim i rnd i perndis
M bije mbi kok or e ast
Dhe gir i ngroht i gjithsis,
Si prehr njerke, nuk m qas.
Shklqenin qjej e hapsira,
Vshtroja rrobet plot stolira
Q yjt e qeshur mbanin veshur
Ata vallzonin t pandar,
Po far? Ish vllane par
Se njohn kur e patn ndeshur.
M erdh t qaj me vaj, prandaj
Thrrita shpirtrat anemban,

Por ata djaj turiakaj

Si njoha dot kur merdhn pran.
Dhe raha kraht i tmeruar
E fluturoj po ku? E pse
Se di Nga miqt u pa harruar,
Nj bot e tr, qjell e dhe,
Si shurdh memec rri m sheh.
Kshtu dhe vala npr dete
Kaike korbn e mrgon
E kjo pa vela, pa timon,
Lundron, lundron e sdi ku vete.
Kshtu qllon ndaj t aguar
Nj cop re nga shqota dbuar,
Lvrin e nxin n kaltrsi
Si jabanxhi q sdi ku rri.
Fluturon pa gjurm kuturu
Nj zot e di prej nga e ku.
Dhe un botn e drejtova
N llum mkatesh ku ka hyr,
do gj fisnike turprova,
do gj t pastr pata ndyr,
Besimn e flakt karshi fes
U pata shuar dit pr dit
Po a ja vlen t derdhsh djers
Pr budallenj dhe hipokrit?
Ndaj shkova malesh un i gjori
E shkrepa shpesh si meteori
N mes t nats terr mbuluar
Edhe kalorsi i vetmuar
Prej flaks sime i gnjyer,
Gremisej posht qaf thyer.
Humbiste, shqiste, kot thrriste
Nj gjurm mbetej tr gjak
Po kjo zbavitje qenrishte
M sht zvjerdhur pak nga pak!
Ciklone pluhuri ngre mbi dhe
Kur bje me shqotn n luftim.
Me mjegull mveshur e rrufe
Mbi dhe vrvitem me rrmbim
Q n luftime e trbime
Lngimn e zemrs ta qetoj,
T dboj me mijra mendime,
T paharrushmen ta harroj.
E jan vojtjet m t kqia
T njerzimit dhe mjerimet
E gjith brezave t tia
Prpra nj grime sa nj thrime
Nga kto vuajtjet e mia?
E jan njerzit? Jeta, moti?
Si vijn shkojn kot s koti,

Po ka nj shpres Gjyq i Zotit!

Gjykon, dnon, por fal disa.
Trishtimi im dhe pik e lotit
Posi dhe un fund nuk ka
Dhe nuk ka varr q ta mbuloj!
Ja se si gjarpr do kafshoj
Ja se m djeg si zjarr ktu,
Ja se godet si gur n tru
Kt qimtir q mbledh e ruan
Pasionet, shpresat q mu shuan.
TAMARA
Prse ankohesh faqe meje,
Trishtimin tnd prse ta di?
Ti mkatove
DEMONI
Kundr teje?
TAMARA
Mos na dgjojn!
DEMONI
Ska njeri.
TAMARA
Po Zoti?
DEMONI
Ssheh mbi dhe as njher
Ka pun plot n qjell la!
TAMARA
Mirpo ndshkimi n sketerr?
DEMONI
Po ka? Do jemi krah pr krah!
TAMARA
Kushdo q je, o mik i shkret
Ma prishe mua qetsin.
Pa ditur pse as un vet
Dgjoj pa dashur thua tin.
Po n se ti pr tallje josh?
Po n se ti do m gnjesh
O! mshirom. do fitosh
Sikur dhe shpirtin ta rrmbesh?
Mos vall un pr udi
T qnkam dukur m e bukur?
Ka dhe t tjera si peri;
Dhe jo si un, q n zi
Shuplak e vdekjes m ka strukur.

Jo! Mu beto q t mos vuaj,

Ti vet e sheh si heq e vuaj,
ndrat e femrs i njeh mir!
Pa dashur frikn ma dbon
Ti di do gj, do gj kupton,
Dhe, natyrisht, do kesh mshir!
Betomu, pra, nga ligsia
Duke u ndar pr ngahera.
A ska premtime m t mira
Apo ska t tjera bera?
DEMONI
Bj be pr astin kur leu bota,
Pr astn e shuarjes s jets,
Bj be pr krimet m gjak ftohta
E pr triunfin e s vrtets;
Bj be pr brengn q nuk soset,
Pr gazn e rrem t ndrimit,
Bj be pr astin e takimit
Edhe pr ndarjen q kanoset;
Bj be pr shpirtrat e munduar
Q i sundoj i kam n dor,
Bj be pr ngjjt virgjror,
Armiqt e mi t prbetuar;
Bj be rrufe pr qjell e dhe,
Bj be pr ty, pr kt nur,
Bj be pr astin q m pe,
Pr lote tua prush e zhur,
Pr buzt e tua tr afsh,
Bj be pr brenga e gzime,
Pr flokt e tua si mndafsh,
Bj be pr dashurin time.
E ngordha kirmbin e mris,
I zvordha ndrat krenare;
Sot helmi nxits i lavdis
Smi turbullon mendimet fare.
Krkoj me qjellin t pajtohem
Krkoj t mirs ti besoj
Me lot pendese do pastroj
Nga balli im gjurmn e thell
Q la rrufeja qiellore
Dhe bota u mplakt e u mbshtjellt
Me marrzin shekullore.
O! M beso: jam fill i vet
T pash ty e t mova
T zgjodha ty e ty prjet
Pushtetin tim ta shkelsh e shtova.
Dhuroma tmbln dashuri
Dhe me t duash ta shprblej.
N dashuri dhe ligsi

Beso, Tamara, nuk gnjej.

T shpije tej, moj pllumbesh,
Mbi qjej me yj margaritar;
Do jesh mbi botn mbretresh
Dhe shoqja ime m e par.
Pa kokarje, pa gajle,
Do shohsh botn tatpjet,
Ku lumturi krkundi ssheh
As bukuri q rron prjet;
Ku ska ve krime e ndshkime,
Ku shtyjn e shtypen pr t rrojtur,
Ku sdashurojn asnj thrrime,
Ku gjith urrejn me t drojtur.
Apo se di se sht e shihet
N dashurin njerzore?
Buim e gjakrave rinore
Por ditt shkojn e gjaku mpihet.
Kush vall ndarjes i qndron
Kur rren nj tjetr bukuri,
Mrzin e lodhjen kush duron
Kur ftohen ndrat n gji?
Pra jo! E jo! Moj shoqja ime
Dgjo, se fati se ka thn.
T vyshkesh vetm, n mjerime,
N rrethn e ngusht ku ke rn,
N mes shpirt vegjlish zmr ftoht,
N miq t liq e t pabes,
E roptuar m t kot
N punt boshe pa nj shpres!
Ske pr tu shuar e trishtuar
N katr muret e qelis
Gjith duke lutur e lotuar
Larg Perndis e njerzis.
Oh, jo, krijes e adhuruar,
Ti je krijuar pr t tjera,
Nj tjetr vojtje tsht shkruar
T tjera gaze e harera.
Pra braktis ato dshira,
E fatn e botn pa lezet
Se nj xhenet plot mrekullira
Ka hapur portn dhe t pret.
Nj turm shpirtrash t stuhishm
Do ti bj zap e do ti jap.
Ve shrbtor t magjishm
Do tt shrbejn n do ap.
Pr ty nga yjt do t vjedh
At kurorn e praruar,
Nga lulet vesn do t mbledh
Pr ta stolisur e mbuluar.
Me rreze purpur perndimi

Do ngjyej vellon q do hedhsh,

Do mbyt n aroma kundrmimi
do vnd e knd ku do t bredhsh.
Kudo t jesh do ndjesh n vesh
M t mahnitshmet melodira.
Pallatin tnd do t ta mvesh
Me qehlibar e xhevaira.
N fund t detit do t bije,
Mbi re t shpije dhe kudo,
T fal sa njeh e sheh mbi dhe,
M dashuro!
XI
Si tha kto,
E iku leht, buz e nxeht
Buzn e dridhur dhe t pafaj;
Kjo qe prgjigja e vrtet
Pr trr lutjet e asaj.
N sy e pa me sy skifteri!
Me ta e dogji. Prmes terri
Mbi t ndrioi dhe e verboi,
Sikur qe thik q e shpoi.
Oh! Shpirti ferrit triunfoi!
Dhe puthje e tij shafran i zi
I ra n zemr posi vrer.
Nj thirrje therrse plot tmer
U ndje n terr e qetsi.
Kjo kish do gj. Dhe dashuri
Lngim e lutje lot nxeht
Dhe lamtumir tr zi
Nj lamtumir jets vet.
XII
N kt koh, fill i vet,
Pr rrotull mureve t nalt,
Rojtar i nats ec i qet
Me at hapin e ngadalt
Dhe nn dritaren e qelis,
Ku natn vasha bije t fler,
Ashtu, n mes t qetsis,
E ndali hapin menjher,
Se q nga lart, nuk di se si,
I vjen e ndjen nj bisedim,
Nj puthje plot me mblsi,
Pastaj nj thirrje, nj rnkim.
Dhe mu n shpirt t shkretit plak
Dyshim i turpshm i rndoi
Vu vesh, dgjoi, porse pas pak
Rreth e prqark do gj pushoi
Ve fllad i mbrmjes fryu e shkoi
Nr deg e gjeth me fshfrim
Dhe q nga larg, si ngashrim,

Vij gurgullim i nj proi.

Athere plaku zu n goj
Ungjillne shnjt i friksuar
Q nga mendimet ta dboj
Sundimne Djallit t mallkuar.
Bn kryq me gjishtrinjt e dredhur
Mbi kraharor qi gufon
Dhe shpejt e shpejt n heshtje kredhur
Vazhdon e shkon si ka zakon.
XIII
T dukej Zan e dremitur
Ashtu e shtritur n qivur.
Ajo fytyr tr nur
Si nj araf i ishte ndritur,
Por ish venitur kjo burbuqe
E kush, o Qjell! Nuk do t thonte
Q vasha flinte, ndronte,
Q priste ditn t agonte,
Q priste puthjen buz e kuqe?
Por pa dobi erdh dit e qart
E derdh mbi ball pah t art,
M kot t mbytur lot e vaj
E puthn tr fisi i saj
Jo! Vdekje zeza vuri vul
E ska ta fshij e ta shkul!
XIV
T tilla rrobe plot pekule,
Kaq bukur prer, asnjher
Spat veshur dot Tamar e mjer,
Sa kish e kish n kopsht lule,
(Sipas zakonit t krishter)
Mbi trupn e saj prhapin er.
Dhe tek i mban n grushtn e ngrir
T vjen se thon lamtumir!
Fytyr e mbl asgjkund
St flet se vdiq e morri fund
N ast pasionesh t stuhishme;
Dhe do tipar n pah i nxjerr
Si t skalitur n mermer
Me forc shprehse te magjishme
Pa ndjenja shtrir, krejt e qet
Plot fshehtsi si vdekja vet.
Q mban buzs gjysm hark
Nj nnqeshje i rrshqiste;
Me syt e saj sikur u fliste
Gjithve sa ishin rreth e qark.
Nat vshtrim kish nj prmim
Nga shpirti i gatshm pr tu thar

T fundmen shprehje dhe mendim

Dhe nj m fal gjith bots mbar.
Por drit e jets ish e kot
Mbi at vashz t vdekur,
Mbi trupn e zmrn e ftoht
Mbi syt e saj prjet mekur.
Kshtu kur djelli perndon,
Kur tr detin e praron,
Kur shuhet dita pak nga pak,
Bor e Kaukazit vjen e merr
Nj ngjyr purpuri si gjak
Edhe s largu ndrit n terr.
Por drit e mekur q nga majat
Sgjen pasqyrim n shkrettir,
Askujt n rrug si ndrit mir
Q atje lart nga akullnajat.
XV
U mblodh miqt kok ulur
Pr ta prcjell n varrim,
Flokt e bardh duke shkulur,
Duke u jerr me hidhrim,
T fundmen her plak Gudalli
Ja hipi ngadal nj kali at
Edhe u nisn. Rruga zgjat
Tri dit e net mal pas mali,
Aty n varret strgjyshore
Ju hap nj varr asaj s gjore.
Nj gysh strgjysh Gudalli pat
Hajdut t hurit e litarit,
Po kur u mplak e ra n shtrat
Dhe ndjeu se ishte buz varrit,
Mkatet gjith pr ti lar
oi ustallar e kish ngriti
Maj shkmbinjve prej graniti,
Ku vrshllen veriu i marr,
Ku fluturon vetm petriti,
Prmbi Kazbekun me dbor
U ngrit nj tempull i vetmuar.
Atje, kur vdiq ai i gjor,
U pat mbuluar e qetuar.
Dhe u kthyen n vorreza
Ata shkmbinj ku mblidhen ret,
Se mos m afr qjellit vet
Me mbl sht vdekje zez?
Sikur prej bots mnjanuar
T fundmin gjum sta trazojn
M kot! T vdekurin se zgjojn
As lot, as gas, as mall i shkuar
XVI

N hapsirat e etherit
Flutron nj ngjll lajmtar
Me krah t leht derdhur nar;
Edhe shtrngonte pran gjirit
Nj shpirt t brisht mkatar.
Me fjal tmbla prgjrate
Ja dboi dyshimin e mallkuar
Dhe gjurma brengash e lngate
Ja lau me lot t kulluar.
T mbl tinguj melodie
Nga larg ushtonin hera hers
Kur ja! Prpara, si nj hije,
U dolli shpirti i skterrs.
I fort qe si vet shqota,
Si flag e zjarr rufeje ndriste,
Z buimtar sa tundej bota
sht e imja irrej thrriste.
N gjoks t ngjllit zu dridhej
Me lote mbytte drithm llaftare
Shpirti i Tamars mkatare.
Fat i s ardhmes do zgjidhej.
Prpara saj srish po rrinte
Po kush, o Zot, kush mund ta njihte?
Me sy katili q e vshtronte
Se helm brnda i valonte
armiqsi q skish t sosur
Arom varri kundrmonte
Fytyr e tija e ngurosur.
Gremisu tutje shpirt mohimi!
Kasnec i qjellit flet z plot:
Mjaft triunfove gjer m sot,
Se sot vendos i madhi Zot;
Erdh ast i gjyqit dhe pendimit!
Ditt e provs u kaluan.
Nga kurm i vdekshm i u rrzuan
Vargonj mkatesh q pat br.
Shiko! E pret nj qjell i tr;
Se shpirt i saj ish nga ata
Q ngrysin jetn t parritur
Me dhmbje mbushur sa m ska
Pr lumturin e paharritur.
Me pah etheri Zot i ndritur
U mbrujti zmr e gjithka;
Ata pr botn san lindur
As bota slindi pr ata!
Ajo mkatet i pagoi
Me mimn e jets e me lot;
Ajo lngoi e dashuroi,
Ndaj e pranon parajsa sot.
Dhe ngjlli me syn e mpreht

Demonin vrngt e vshtroi

Pastaj i lumtur krah leht
N qjejt e qeshur fluturoi.
Edhe Demoni pat mallkuar
ndrat e mndura t tij
E mbeti prap i drrmuar
I vetm fill, mbi dhe harruar,
Pa pik gaz e dashuri!
N shpat t malit grxhe plot
Prmbi luginn Kojshaur
Grmadha plot ze syri sot
Atje ku kish pallat dikur.
Pr t fmijt kan dgjuar
Pralla t frikshme gjithfar.
Si dshmimtar pr ka ngjar
Qndrojn muret e rnuar
Posi fantazma prmbi hon.
N fush fshati fle azdisur
Bota bleron e lulzon.
Jehon zrash t shkurdisur
E tinguj zilesh mezi ndihet
Karvan gamilesh kur kalon.
Nga larg, mes mjegulls q ngrihet
Prroi shkumon e gurgullon.
Dhe mes nj jete t paprer
Me er djell e pranver,
Natyra shkrihet n t qeshur
Posi nj foshnj e shkujdesur.
Por kulla ri e zymt e ngrysur,
E braktisur qindra vjet
Si plak i mjer e i krusur
Q humbn miqt e bijt e vet;
Dhe presin hnzn e dlir,
Aty, banort e papar.
Athere an krejt t lir!
Zhuzhojn, rendin, hiqen zvar.
Breth merimaga mur m mur
E gur m gur ze rrjetn thur.
Hardhuck e shkatht gjelbroshe
Nis e lvis prmi ati
E gjarpr i strukur npr qoshe
Fillon e del nga stofk e tij,
Dhe prmbi plloat n hajat
Her her mblidhet kutulla
Her her zgjatet hiqet zvar
E ndrit si shpat n mesnat
Q kushedi se trim i ngrat
E la tek dergjeshe i vrar
Kudo shkreti; ska gjum fare
Nga ish dikur: koha barbare
Me zell i fshiu nga kjo bot

E m se shkon n mnd njeri

As plak Gudallin lavdiplot
As at bijzn e tij
Por ajo kish atje lart
Ku flen qet qindra vjet
Nga frym e shnjt mbrojtur vet
Mes reve duket q nga larg.
N portat roje madhshtore
Shkmbinj te zinj graniti rrijn
Me born hedhur pelerin
Pa mbajn veshur si gjoksor
Kallkan vigan shekullor.
Dhe pllaze bore rrkllyer
Si katarakte q nga lart
Nga shqota shqyer e rrmbyer
T zymta varen rreth e qark.
Aty tufani shkon bn roj
Lpin e fshin porsi me fshes
Dhe nis ja kng t kndoj
Ja si patrull t thres.
Duke dgjuar gjithka
Pr at tempullin e shkret
Vrapojn ret me t shpejt
E veni bjn temena.
Tani mbi varret asnj gjurm
Sdgjon rnkime e ulrim.
Viktimat mbron n mes dbore
Kazbeku plak e kresht shum
Dhe zer i qarjes njerzore
Si on, si zgjon nga ai gjum.
FUND
MCIRI Prktheu Drago Siliqi
(Kngt 21 deri 26 u prkthyen nga Dritro Agolli, pas vdekjes s Drago Siliqit n nj
aksident ajror)
Pak mjalt shijova dhe po vdes.
Libri i mbretrve
Kaluar skan shum vjet,
Ku zbret Aragva dhe buet
Dhe prqafon motrn Kuri,
Qndronte heshtur n vetmi
Nj manastir. Edhe tashti,
Nga mali lart po t vshtrosh,
Shtylla grmadha do dallosh,
Kupola, kulla kryeposht;
Por nuk meshohet m atje,
Er temjani m nuk bje
Dhe kng murgu m skumbon,
Pr ne q falet deri von.

Roje grmadhash ve nj plak,

Q ska ndr dej nj pik gjak,
Q jet e vdekje se kujton,
Rrasat e varreve pastron,
Ku npr gur, do mbishkrim
Flet pr lavdin plot kumbim
Edhe pr mbretin, q nj her,
Mrzitur me lavdi e nder,
N at koh, te ky vis,
Atdheun ia besoi Rusis,
Dhe hiri Zotit, qather
Ra mbi Gruzi! si kopsht i bler.
Ajo n hije, lule, flet,
Prball armiqve shtrihet qet,
Mbrojtur nga mikja bajonet.
2
Nj gjeneral nj her u nis
Mes maleve, pr n Tiflis.
Kish rob me vete nj fmij,
Q iu smur, se smundi ai
T hidhte rrug aq t gjat.
Ende si kishte mbushur shtat;
I egr, i ndrojtur si nj dhi,
I epur si kallam i ri.
Por vuajtjet e tij plot duf,
I zgjuan t fuqishmin vrull
T gjyshrve. Asnj ankim,
Asnj t vogl pshertim
Nuk nxirrte buze tij e njom,
As buk, as gjell sdesh ai,
Krenar ve tretej n qetsi.
I prekur nga ky rast, nj murg
E oi nga i zymti burg
N manastir. At srish
E ngjalli zjarri i miqsis.
Por sgjente prap knaqsi,
Harroi lodra, shoqri,
I heshtur fshante me hidhrim,
Nga lindja tretur me shikim,
I djegur nga nj mall e zjarr,
Atdhen e dashur pr t par.
Por u msua, shum sdesh
T merrte gjuhn e huaj vesh;
E pagzoi i shenjti at
Edhe nga zhurma e bots larg,
Kur ish n lule t rinis,
Nj jet murgu desh t nis.
Kur ja, nj nat vjeshte ai
U zhduk papritur. Pylli zi
Mbi male shtrihej teje mban.
Tri dit me radh pas i ran,

Por ve m kot krkimet van.

N fund, pa ndjenja, steps shtrir
U gjet. Dhe prap n manastir.
I zverdhur dukej dhe i thar,
Sikur ish shtypur nga nj barr,
Si tish pa ngrn e i smur,
Kurrkujt nuk i prgjigjej kurr,
Dhe digjej brnda, bhej zhur;
Kur po afrohej asti mbram,
I erdhi kallogjeri pran
Me lutje, bindje, butsi;
Si e dgjoi me krenari,
Prmblodhi forcat i smuri
Dhe nj tregim t gjat zuri:
3
Q t dgjosh rrfimin tim
Ti erdhe sot, o miku im.
Q t zbut shpirtin me tallaz,
M mir me dik t flas.
Por keq skam br ndonj her,
Prandaj rrfimi im ska vler.
T flas pr veten a ssht kot?
Mund t rrfehet shpirti dot?
Jetova pak, jetova rob,
T till jet, jet kob,
Do jipja dy, vetm pr nj,
Por nj, q zjarr t kish n t.
Unnjohur kam ve nj pushtet,
Ve nj dshir t zjarrt n jet;
Ajo si krimb mu rrit n trup,
M dogj, ma bri shpirtin shkrumb.
Mendimet, qendeshin n llum
T psalmeve, i thirri larg,
Ku bota zjen n zjarr e flak,
Ku ret mbi shkmbinj jan shtrir
Edhe njeriu sht shqipe e lir.
Kt dshir zjarr n bot
Me brenga e rrita dhe me lot
N terr t netve, dhe sot,
N toke qiell, me z t lart,
Pa lutje, frik do prhap.
4
O plak, dgjuar kam shpesh her,
Nga thonjte vdekjes m ke nxjerr.
Pse?... I vetm dhe i ngrysur un,
Si gjethe flakur n furtun,
U rrita mbyllur n qeli,
Me fat si murg, me shpirt fmije.
Askujt n jet sja kam thn
T shenjtat fjal: at e nn.

Ti, sigurisht, krkon o plak,

T mos i njoh ata aspak,
Sikur nuk qen e nuk jan,
Por kta tinguj lindur kan
Me mua. Njohur kam t tjer,
Me miq atdhe, shtpi e nder,
Por un snjoha vatr e zjarr,
Jo shpirt t dashur, por as varr!
Q lott t mos derdhja kot,
Bra betim me shpirt t plot:
Q dhe pr nj ast, dikur,
Kraharorin tim t djegur zhur,
N kraharor tjetr ta mbshtet,
Dhe t panjohur, por t shtrenjt.
Por, ah, gjith ndrrimet sot,
U vyshkn, humbn bukurin
Dhe un, si erdha n kt bot,
Do iki rob edhe jetim.
5
Jo, varri mua sm tmerron:
Atje mundimi prehet, thon,
N kraht e ftoht t qetsis,
Por sdua jetn ta braktis.
Un jam i ri... Ke njohur ti
ndrra me flatra n rini?
Apo si njeh? Harruar ke
Urrejtje dashuri mbi dhe;
Si rrihte zemra m me vrull,
Kur shihte diellin prmbi kull
Dhe fushat shtrir gjate gjer,
Ku flladi fryn e ndonjher
N mure, nga e thella brim,
I vendit t panjohur bir,
I strukur, si pllumb i ri,
Tmerruar nga stuhia rri?
Kjo bote bukur ty tu ftoh,
Je plak e thinja ke n kok,
St djeg n shpirt asnj dshir.
Por duhen, plak? Jetove mir!
Ti ke harron e le n bot,
Undoja, por nuk munda dot!
6
Ti do t dish un kam par,
Kur qesh i lir? Derdhur nar
Kam par fusha me kuror,
Kuror drursh madhshtor,
Q trumba-trumba mbledhur tok,
Vallzonin si vllezr, shok.
Kam par plot shkmbinj t zymt,
Qi ante e prroit rrym

Dhe unu rrokja do mendim,

Ky art mu dha nga qiejt vet!
N ajr shtrir mot e jet,
T gurtat prqafime kan
Dhe pr takim t etur jan;
Por dita e viti rend me vrull
Edhe ata stakohen kurr.
Kam par kreshta n hapsi,
Si ndrrat, mbushur me udi,
Kur qielli sapo nis t zbardh,
Nj afsh lshonin, si altar,
N qiell t kaltrt ngrihen thik
Majat e tyre; ret vrik,
Vendin e gjumit duke ln,
Drejt lindjes radh vrapin zen,
Si tishin karvan i bardh
Shpendsh t largt shtegtar!
Mes reve, n dbor, kam par,
Duke shklqyer si elmaz,
T thinjurin gjigand, Kaukaz,
Dhe sdi sepse n shpirtin tim
Ndjeja nj prehje, lehtsim.
Por pas m thoshte zri fsheht
Se kam jetuar ktu vet,
Dhe n kujtes andaj mu hap
E shkuara qart e m qart.
7
N mend shtpie lindjes merdh,
Lugina jon dhe pr rreth
Aulli, q ndr hie fle;
Dhe tisi nats kur z bje,
Rendjen e kuajve plot zhurm
Dhe lehje qensh dgjoja un.
Kujtoja pleqtzeshkan, thatim,
Q ball pragut tatit tim,
Me pamje tashpr, hiernd,
Rrinin nn hnn drit-argjend,
Edhe kllft plot shklqim
T shpatave... si nndrrim,
Ato kalonin para meje
Si shkreptime nj rrufeje...
Po ati im? Si tish i gjall
M dilte luftarak prball,
Edhe ather kujtoja un
T shpats tingullin plot zulm,
Krenarin, tashprin shikim,
Motrat e reja gjith gzim,
Kur m shikonin mblsisht,
Me knge tinguj prej hyjnish,
Mbi djepin tim t fminis...
Nat lugin nj prrua del,

Plot zhurm sht,por sshti thell,

N kum t tij, kur kishte diell,
Lozja dhe ndiqja me vshtrim,
T dallndyshes fluturim,
Kur prekte valt me flet,
Para se shi t derdhnin ret.
Kujtoja dhe shtpin e qet,
Zjarrin q mbulonte shpejt
Edhe tregimet nato net,
Pr njerzit, kohn e lashtsis,
Kur bota m\e stolisur ish.
8
Ti do t dish se far kam br,
Kur qesh i lir? Nj jet t tr.
Pa t tri ditt , me gaz q erdh,
Do mishte jeta m e mjer
Se pleqria jote sterr.
Prej kohsh kisha nj mendim
T shihja fushat pa mbarim,
A ka mbi tok lulzim.
Dhe pse njeriu lind o murg,
Pr jet vall, apo pr burg?
Dhe at ast t tmerrshm un,
Kur ju u mblodht n furtun,
T friksuar kokm kok
E para altarit ratpr tok,
Ika. Oho, se lumturi,
Vlla t bhesh me stuhi!
Me syte mi unndiqja ret,
Me duart zija unrrufet!
Oh, thuajm, vendin mund tja zero
N kto mure hiernd,
astit t shkurtr, miqsis
Mes zemrs sime dhe stuhis?
9
Vrapova shum npr pyll
Pa ditur rrugn. Asnj yll
Se ndriste t vshtirn rrug.
Me sa gzim thithja un,
Me gjoks t vrar, plag-shum,
Freskine netve n pyll,
Dhe sdoja tjetr! Vetm fill
Vrapoja, por u lodha prap
Dhe rash diku, mbi bar t lart;
Dgjoj pr rreth: sm ndjek njeri,
Shtrgata heshti, qetsi...
Nj brez i zbeht drite ra
Mes tok, qiellit, kur ja,
Si nj qndizmu dukn larg
Majat e maleve t lart.

Slvizja, snxirrja asnj fjal,

Ve her-her ndonj akall
Qante dhe irrej si fmij
Dhe, me lkurn pullali,
Rrshqiste gjarpri tinzisht;
Por frik sndjeja unn shpirt,
Se bishe gjarpr isha vet
Pr njerzit, n pyll t shkret.
10
Posht meje, n lugin thell,
Prroi, me stuhi przjer,
Vrshonte me nj zhurmt mbytur,
Sikur brtisnin me gjith fytin
Me qindra njerz. Ndonse fjal
Nuk kish, pr mua ish e gjall
Kjo grindje e shekullores val,
Me pirgje gursh kokfort;
Her qetsohej, her me fort
Shprthente ajo n qetsi;
Dhe ja, mes mjergulls, najri
Nj kng zogjsh u ndje dhe larg,
Nga lindja, qielli u prflak.
Nen fllad u drodh gjethja me brym,
Lulet prgjumsh morn frym,
Dhe si ato, drejt dits sart
Dhe un ngrita kokn lart...
Pr rreth shikova: spo e zbus,
M zuri tmerri; n nj buz
T nj humnere isha shtrir,
Ku vala irrej egrsir;
Nj shkallshkmbenjsh atje ish ngritur,
Por shpirti keq ve kish arritur
T hidhej, kur nga qiejt przn,
N fund t ferrit kishte rn.
11
U gjenda n nj kopsht hyjnor,
Stolite tij shklqenin prore
Me gjurm lotsh qiellore.
Hardhia flok-kaurrele,
Mes pemve prdridhte bel,
Naltohej me shklqim t qart,
Dhe vilet, posi vath tart
Rndonin madhrisht dhe shpesh
T trembura qndronin shpes.
Dhe prap rash un n shesh
Dhe prap fillova t mbaj vesh
Zrat e fsheht plot magji,
Q pshprisnin n qetsi,
Sikur zbulonin fshehtsit
E qiellit, toks, at dit,

Dhe zrat e natyrs gjith

Ktu bashkoheshin. Nuk rridh
N kt ast solemn ve nj,
Krenari, njerzori z,
Gjithka, q ndjeva, sytm pan,
Gjithka mendova, gjurm slan,
Ve ti tregoj unkam dshir,
Q qoft me mend t rroj nj grim.
Ish kupa e qiellit aq e dlir
At mngjes, sa syri mir,
Dhe engjllin n fluturim
E rrokte ve me nj shikim,
Aq e tejdukshme ish, e thell,
Me kaltrsi pr rreth e mbjell!
Andej, me sy edhe me shpirt
Notova, gjersa n mesdit,
Gjithndrat vapa mi shprndau
Dhe etja shpirtin krejt ma thau.
12
Athere nisa, q nga lart,
Drejt prroit thell, pak nga pak,
Dhe degsh kapur, gur n gur,
T zbres. Nn kmb, gjith vrull,
Lshohej guri ndonjher
Dhe rrokullisej n humner.
Pas tij, me forcduke u shtyr,
Shkrmoqej dheu, ngrihej shtyll
Dhe binte, valt e prpinin;
Dhe un qesh varur mbi gremin,
Por ve rinie lir ka forc
Dhe vdekja nuk m trembte dot!
Tek zbrisja posht tek prroi,
Fytyrn leht ma ledhatoi
Freskie ujrave t malit,
Dhe rash i etur prmbi val.
Kur ja, nj z, nj hap i leht...
N ast u fsheha npr flet,
I kapur nga nj drithrim
Me frik ngrita lart shikimn,
Duke dgjuar, kush tish vall.
Dhe derdhej, derdhej val-val
Zri gruzianks, aq i rall,
Aq i natyrshm, aq i gjall.
Q hapej mbl dhe lirisht,
Sikur msuar ve t ish
T nxirrte tinguj, emra miqsh.
E thjeshtish ajo kng ahere,
Por ve n mend mu rrnjos thell
Dhe sapo dielli perndon,
Nj shpirt i fsheht ma kndon.

13
Me shtambn vn prmbi kok,
Gruzianka mori udhn posht
Drejt bregut. Necje, nganjher,
Rrshqiste gadi sa t bjer
Dhe qeshte dobsine ndjer.
Mbi trup nuk kish ar e elmaz
Dhe ecte duke hedhur pas
Palt e gjata tferexhes.
Vapa e vers ia kish ndez
Me ngjyr tart dhe t leht
Fytyre gji. Nj afsh i nxeht
N faqe i dilte dhe n buz
Dhe syti kishte t errt pus,
Sikur t ruanin fshehtsit
E dashurive; at dit
U drodha gjith; ve sjell ndr mend
Tingujte ujit t argjendt,
Q derdhej prmbi shtamb leht,
Dhe fshfritje... asgj tjetr!
Kur ela syt prsri
Dhe prapa zemra mu pi...
Ajo kish ecur nj copher,
Ngadal, por e leht si er.
Me shtambn prmbi krye drejt,
Dukej n fush, si plepi-mbret!
Jo larg, mes mjergulls s ngrir,
Sikur mbi shkmbin kishin mbir,
Dy shtpi mike rrinin pran,
Nga nj ati, n njern an,
Nj tym i kaltr ngrihej lart
Dhe si tashi m del e qart,
Si u hap lehtazi nj der...
Por shpejt dikush e mbylli prap!...
E di, q ti ske pr ti ndjer
Brengn dhe pikllimin tim...
T mundja vet u jepja shfrim!
Por smund, prandaj me mua tok
Vdisni kujtime, brenga, lot...
14
I lodhur krejt nga nata e rnd,
N njhie rash. Gjumi mbl
Mi mbylli syt lehte leht...
Dhe prape gjall m doli krejt
Fytyra e gruzianks s re
Dhe prap n gjoksin tim u ndje
Nj dhimbje mbl, pa mbarim...
Tek merrja frym me gulim.
U zgjova un. Hne art
Shklqente ane mban, e lart
Nj re ve fshihej prapa saj,

Qe ndiqte si t vetin gjah,

Me kraht e etur shtrir;
Bota kish rn n errsir.
Ve me nj cip argjendore,
Zinxhiri majave malore,
Q larg shklqente me dbor,
Dhe prroi zjente npr brigje.
Nat shtpine njohur digjej
Nj zjarr e fikej prsri,
Si fiket natn n hapsi
Nj yll i ndritur, lart mbi ne!
Sa do t doja... por atje
T hyj sguxova. Nj qllim,
T shihja prapatdheun tim,
N shpirt m ndizte dhe i shkunda
Uri e vuajtje, si munda.
Dhe ja, srish n rrug t drejt
U nisa i drojtur, qet-qet,
Por thell pyllit humba shpejt,
Nga syt malet gjithm humbn,
Dhe m nuk po e gjeja rrugn.
15
M kot, shpesh her, me trbim,
Kputja un me dshprim
Ferrat me gjemba e shermashek.
Pylli prjetshm, n do shteg,
Mi tmerrshm bhej n do kthes
Dhe, me miliona sy t zes,
Shikonte natn errsira,
Mes gjetheve n terr t shtrira.
Filluan ment t m mirren;
N pem nis t kacavirem,
Por bile dhe n buz t qiellit
Ish po ai pyll me dhmb tnxjerr.
Ather rash un mbi tok
Shprtheva n gulime lot,
Dhe breja gjine njomt dheut,
Dhe si nj ves vale e nxeht,
Lott e mi mbi tok vrshuan...
Por, m beso, pr tm ndihmuar
Njeri nuk doja... qesh i huaj
Pr ta, si bish e trbuar;
Dhe nj piskam, sado pak,
T kisha nxjerr, pr bes, o plak,
Ungjuhn do ta kulja trak!
16
Sa qesh fmij e u bra burr,
Ti e mban mend, nuk qava kurr,
Por ja, ktu qava pa turp.
E kush m shihte? Vetm pylli

Dhe lart n qiell hna a ylli!

Me rreze drite i ndriuar,
Me myshk e rr i mbuluar,
Rrethuar anash si me mur
Prpara nj luadh u duk.
Papritur shkau atje nj hie
Dhe fill pas saj nxorrn shkndija
Dy zjarre... befas, pak m von,
Nj bish me nj vrull u hodh
Nga pylli edhe ra mbi shpin,
Dhe lozte, hidhej me gzim.
I shkrettirs mik pr jet,
Pantere madhe brente shpejt
Nj kockdhe irrej me gzim,
Pastaj t egrin shikim
Nga hne plot e drejtonte;
Bishtin prpjet e rrotullonte
Dhe qimet drita ia praronte.
Unnisa, me nj dru, t pres
astin e ndeshjes zemra u ndez
Me etje lufte edhe gjaku...
Po! Dorn lart e ngriti fati
Dhe tjetr rrug m tregoi...
Tashti pr veten unbesoj,
Se lart, n skajin tim amtar,
Sdo isha i fundit lufttar!
17
Unprisja. Kur, n terr t nats,
Armikun bisha e nuhati,
Dhe njulurim plot ankes
U ndje papritmas... bisha u ndez
Dhe rrn nisi t rmih,
Prpjet u ngrit, pastaj u shtri,
U hodh drejt meje me furi,
Me vdekje edhe tmerr n gji...
Por unja shkova n shpejtsi,
Goditja ime qe e sakt,
M dysh ia au bishs ballin...
Ajo, posi njeri i gjall,
Rnkoi e ra. Por, prsri,
Megjithse gjaku me furi
I rridhte, rendi si shigjet, Prleshja ish pr vdekje a jet!
18
Mbi gjoksin tim ajo u sul,
Por un munda shpejt ti ngul
Armn e mbrojtjes, gjer n fund
T fytit... bisha ulriti,
Mu sul n ast me gjith fuqit
Dhe ne t pleksur, si gjarprinj,

Shtrnguar fort posi dy miq,

Ram t dy dhe nerrsir
Lufta vazhdoi n tok e shtrir.
I egr isha nat ast,
Si bish shfryja me inat,
Zjeja nga brenda, nxirrja shkum,
Sikur t isha edhe un
Nj fis me ujq e me pantera,
Nn tend t pyjeve t blerta.
Mu duk se fjalt njerzore
Harrova ,- thell nga gjoksi doli
Ajo e tmerrshme ulrim,
Sikur, qi vogl, gjuha ime
Nuk dinte tjetr tingllim...
Por ja, armikut, m n fund,
Ju muarr fryma, u kput
Edhe t fundit her m shtypi...
Bebet e syve flaki qitn
Me egrsi dhe ran pror
Pastaj n gjumin shekullor.
Por me armikun ngadhnjimtar,
E priti vdekjen zjarr pr zjarr
Dhe ra si bje nj lufttar!...
19
Ti sheh n gjoksin tim ca gjurm,
Q lan thonjte saj t murm:
Ato sjan ende mbyllur mir,
Por toka e njom, toka e dlir
Srish me fllad do ti freskoj
Dhe jeta prap do gjallroj.
Ato i harrova at dit,
Dhe duke mbledhur krejt fuqit,
Mes pyllit mora rrugn posht...
Me fatin ve u grinda kot:
Ai m tallte dhe m fort!
20
Por ja, nga pylli dola, dhe
U zgjua dita me hare.
Vallja e yjve bashkudhtar,
U zhduk nn dritn e saj t bardh,
Pylli i mjegullt ligjrimin
Filloi. Fshati nxori tymin.
Lugina zjeu me zhurm e er...
U ula zhurmn pr t ndjer;
Por bashk me ern zhurma heshti
Dhe un pr rreth shikimin treta;
Ky skaj mu duk i njohur tepr.
M hyri tmerr e lemeri,
Skuptoja dot, q prsri
U ktheva un n burgun tim,

Q kaq dit pa kuptim

Njndr t fsheht prkdhela,
Durova, u lodha dhe ngela\
Kshtu. Q najk t rinis,\
Si pash dritne perndis,
Si njoha t\mbln liri,
N zhurm pyjesh pa kufi,
Ta marr me vete pr n varr,
Qortimne shpress s gnjyer,
Mshirn tuaj t urryer!...
I zhytur thell n mendime,
Me vete thash jan ndrrime
Por ja, q larg nj tingllim
Kambane u ndje n qetsi...
do gj e qart mu b tashti
O! Po, e njoha menjher,
Nga syt fminor, sa her,
Ajo mi ndoqi gjithvegimet
Pr tafrmit edhe pr prindit,
Pr tashprn liri n stepa,
Pr kuajt azgan, t paepur,
Pr luftrat ndr shkmbinj t zjarrt,
Ku un dilja fitimtar!...
Pa lot dgjoja, pa fuqi.
M dukej, sikur thell n gji,
Ky tingull dilte dhe me hekur
E rrihte gjoksin tim t djegur.
Dhe e kuptova un ather,
Se n atdheun tim t bler,
Sdo shkelja rishms asnjher.
21
Po, smeritoja tjetr fat.
N step t huaj, t pamat,
Kalorsin e keq e flak
Doriu i shpejt dhe, q larg,
Gjen rrugn pr natdhene shtrenjt...
jam para tij? M kot troket
N gjoks nj mall e nj dshir;
shtzjarri mekur, vlag e ngrir,
Smundje truri, loj ndr,
Q m ka ln vul e rnd
E burgut tzi... Kjo lule burgu
U rrit n vetmi prej murgu,
E zbeht, mes plloave t lagt,
Dhe gjethe pr shum koh shapi,
Se priste rreze, priste drit
T gjalla. Rrodhn pastaj dit,
Gjersa nj dor me pekule
U zgjat, me mall, drejt asaj lulje
Dhe mes nj kopshti e pat mbjell

Prkrah me trndafilat... Nj qiell

Me jet e drit syti pan...
Po far? Kur agimi i par
U skuq, e bn rrezet shkrumb
Lulen e rritur nat burg...
22
Dhe mua, dielli pamshirshm
Ma dogji, posi lules shpirtin.
M kot n barin e pakorrur
E fshihja kokn aq t lodhur.
Nj tuf e that nga ky bar,
Posi kuror mbi ball mu var,
Dhe vet toka, duke shfryr,
Nj zjarr m derdhte n fytyr.
Duke shklqyer n hapsi,
Shkndijat rendnin. N shkmbinj
Nj avull ngrihej. N qetsi
Kish rn bota, si e mpir,
N gjum t zemrimit shtrir.
Si sndihej qoft nj shkurt vall,
Si nuk kndonte nj gjinkall?!...
Apo i prroit belbzim?!...
Ve gjarpri me fshfrim,
Mbi bar duke rrshqitur tinz,
Me shpinn ngjyr t verdh t qart,
Shklqente npr trup, si shpat,
Qndisur me mbishkrim t art,
Rrn e shkrifur duke ar,
Kalonte para zvarr-zvarr
Dhe lozte, dridhej e prdridhej,
Si nj unaz trefishe mblidhej;
Pastaj, sikur i ndezur tish,
Vrtitej, hidhej mendurisht
Dhe n kaube fshihej rishm...
23
do gj n qiell e ndritshme ish
Edhe e qet npr avuj,
S largu nxinin sterr dy male.
N njerin manastiri ishte,
Me murin dhmb-dhmb ndriste.
Prposh Aragva dhe Kura-ja,
Duke qarkuar npr skaje,
Me nj shirit t gjat argjendi,
Ishujt e blert nn kmb,
Npr kauba qet-qet,
Rendnin posi dy miq t shtrenjt...
Sa larg prej tyre isha vall?!
Desha t ngrihem, por vrdall
M erdhi bota menjher!
Desha t flas, por si e prer

Edhe e thar gjuha ish.

Po vdisja. Kapitur fort m kish
Kllapi e vdekjes:
Dhe m ngjante,
Sikur n nj humner t lagt
T lumit isha. Para syve
Nj mjergull misterioze shtrihej
Dhe, etjen prore duke shuar,
Si akull, val e shkumbzuar,
Me gurgullim n gjoks m binte,
Aq bukur ishte dhe aq mir...
Lart, vala valn duke shtyr
Bashkohej, n nj trup e shkrir,
Dhe dielli, mbi kristal t vals,
Mi ndritshm ish nga hn e art,
Dhe tufa e peshqve lara-lara,
Hidhej mes rrezeve, prpara,
Prej tyre sjell ndr mend nj peshk,
Q mmbl se t tjert, shpesh,
Mafrohej pran, ledhatohej;
Shpina e tij e gjith prshkohej
Me luspa tarta. Pa u ndjer
Rreth koks merdhi jo nj her.
Shikim i sykave t gjelbra,
Q thell shprehnin mblsi...
Por skisha forc pr udi!
Zri tingull-argjend i tij
M pshpriste mblsisht,
Kndonte e heshtte srish.
M thoshte: Foshnja ime mir
Ktu me mua rri,
Nn uj jeta shte lir,
E ftoht, me qetsi.
Motrat e mia do thrras!
Me kng e me vallzim,
Ty do ta zbutim gjith gaz,
T mjegulltin shikim.
Flij, shtrati but nuk t vret,
arafi sht si xham
Do rrjedhin vjet e qindra vjet,
Mes ndrash si balsam.
Pllumbi shtrenjt! Nuk ta fsheh,
T dua pa mbarim,
Ashtu si dua kt rrke,
Si jetn, shpirti im...
Dhe rrija kredhur n mendime;
M dukej: vala ligjrimin

E saj t mbl, posi mjalt,

E shkrinte me t peshkut tart.
Dhe humba. Drit e Zotit krejt
N sy mu fik. Kllapia shpejt
Trupit t lodhur ja la vendin...
24
Kshtu u gjenda dhe m kmb
U ngrita... Tjetrn e di vet
Beson a nuk beson sht krejt
Njlloj pr mua, miku im.
Vetm nj gj m mbush me hidhrim:
Se trupi im i ftoht, i shkret,
N dheun tim ska pr tu tret,
Dhe ky tregim pr fatin tim
T hidhur, as nj hidhrim
Sdo ngjall mes mureve t errt,
Pr emrin tim t zymt, t mjer.
25
O, lamtumir, mep dorn, at!...
A nuk e ndjen? Ajo n flak...
Ky zjarr prej viteve rinor
Ma dogji thell kraharor,
Por sot, qushqimi mori fund,
Burgun e saj e bri shkrumb
Dhe prap po kthehet tek ai,
Q si me ligj e hirsi,
U jep ve prehje, qetsi...
E vlen pr mua? Shpirti im,
O, le t ngjitet fluturim
Parajss sart pr qetim...
Por, ah! me tri-katr minuta,
Mes shpellash, guvash krejt t ngurta,
Ku kam kaluar fminin,
Do kisha ndrruar qetsin,
Parajsn dh prjetsin...
26
Kur vdekja t m rrokn krah,
- Dhe m beso sdo pressh gjat, Ti urdhr jep t m ojn
N kopshtin ton, ku lulzojn
T dy akaciet flok-bardha...
O, sa i dendur sh bari!
Sa i kthjellt ajri pa mbarim!
Gjethja me diell atje ndrin!
Atje, mes gjetheve m shpjer,
T dehem pr t fundit her,
Mes kaltrsis t humbas...
Nga duket mali Kaukaz!

Nga maj e tij, n hapsir,

Ndoshta t fundit lamtumir
Do m drgoj me ledhatim...
Dhe fare pran fundit tim,
Do ndjej nj tingull amtar
Dhe do mendoj se prmbi varr,
Vllai, a miku, me kujdes,
Ma fshiu leht t ftohtn djers
T vdekjes. Dhe me z t qet
Kndon pr truallin tim t shtrenjt...
Dhe un, me kt mendim,
Bie n gjumin pa mbarim,
Pa ln pas asnj mallkim!
1839
DASHURIA E VETME SHQIPEROI PETRAQ KOLEVICA
Mbi gjunje te tjerash, s'kam harruar
ate veshtrim qe gjithnje me ndjek.
te tjerat duke dashuruar,
nga dashuria e saj vuaj e heq.
Si nje demon i plotfuqishem
te vjetren zgjoja me cdo gje.
dhe perserisja dhe serishem:
une dua vetem, - vetem nje!
VETMI
Prangim i jetes i cdo fati,
vetmi qe s'ke me c'ka e mbush;
te ndajme qejfet jemi gati,
trishtimet s'del t'i ndaje kerkush.
Rri bej sehir si mbret i shkalur
me zemren pikur helm e kob,
dhe shoh ndaj fatit krye varur
si vitet rendin me galop.
Dhe kthejne prap' duke gulcuar
te vjetren enderr per te vrare.
po ja qe nje gropez e vetmuar
se s'shqyhet gazit: C'je i marre!
Se brenga tretet pas nje grime
dhe gjindja (as qe nuk dyshoj)
me fort se sa per lindjen time,
per vdekjen time do gezoje.
Deshire
Pse nuk jam zog i stepave pa kufi,
Qe lart ne qiell fluturon?
Pse nuk endem dhe une si ai,
Qe vec lirine dashuron?

Ne perendim te diellit te sulesha une,

Mbi fushat ku te paret e mi,
Ne keshtjellat e lashta, tashme ne gjume,
Prehen te qete kthyer ne hi.
Nga ata mure krenare, te vjeter sa bota,
Nga portiket e zymte ngjyre gri,
Ku jane varur shpata dhe te vjetra rroba,
Pluhurin e shekujve me endje te fshij.
Dhe harqet e vjeter te lodhur tani,
Nga kenget e lashta dhe qeshje plot zjarr,
T'i prekja, te lozja, me to perseri,
Te hidhja dhe une vallen e pare!
Mes endrrash krenare dhe lutjesh te fshehta
Mes fjalesh te thena ne nete te kthjellta,
Deshires dhe ndjenjes plot afshe te nxehta,
Ndodhet deti me valet e njelmeta.
Jam i fundit pinjoll i koheve te lashta,
Qe ne akullin e diteve pa jete.
Po vyshket si lulja e neteve te gjata.
Oh! Pse s'jam zog qe fluturon ne stepe?
Enderr Shqiperoi Vangjush Ziko
Nen diellin pervelues dagestanas
Po dergjem me nje plage mu ne gji;
Kullon ajo,kullon e po me an,
As ngrihem,as leviz dot,s'kam fuqi.
I vetem mes lugines krejt te shkrete,
Rrethuar rreth nga shpate kercenues,
Me djeg e po me ndjell diellli i nxehte
Nje gjume vdekje,gjume enderrues.
Dhe shoh ne enderr larg shtepine time
Te mbushur plot me njerez te gezuar,
Me vajza dhe me nuse gjeraqina,
Biseda vlon e zjen vetem per mua.
Por vetem nje mes tyre rri menduar,
As flet,as bisedon,po vetem hesht
Dhe shpirt' i saj ne enderr i harruar,
Nje zot e di se fare ajo sheh;
Lugin' e Dagestanit larg i shfaqet
Nje trup i njohur shtrire ne mes saj;
Ne gjoks te tij tymon dhe nxin plaga
Dhe gjaku rrjedh e pikset ca nga ca.

1841
Kenge djepi
Fli o bukurosh i nenes
Nina-nana, fli!
C`po shikon kjo drite e henes
djepin tend te ri.
Do te them perralla shume
kenge pambarim...
Mbylli syckat ti per gjume
fli, pellumbi im
.........
Ati yt eshte trim i vjeter
vetem lufte do
foshnja ime ti fli qete
mbylli ste, biro!
.........
Pa do jesh kreshnik ne sy
me shpirt luftarak
do te te percjell une ty
sa te zhdukesh larg
.....
Lurterat kur te jene te renda
kujto nene ti!
Fli me i miri qe ka nena,
nina-nana, fli!
VELA E VETMUAR Shqiproi Guri Shyti
Zbardhon nj vel e vetmuar,
Tutje n detin kaltrosh.
far braktis duk u larguar?
N dhe t huaj far e josh?
Fishkllen era, valt lodrojn,
Direku i varks mezi duron.
N arratisje gzim skrkojn,
Por as atdheu si ngushllon.
Q sipr dielli rrezeshum.
Varka rrshqet mbi kaltrsi,
Dhe tr mllef krkon furtun,
Sikur atje gjen qetsi.

Aleksander Pushkini (1799-1837)

Aleksander Sergejevic Pushkin lindi ne Mosk me 6 qershor 1799 ne nj familje oborrtare.
Me 1811 u regjistrua ne nj lice ku msonin fmijt e aristokracis peterburgase. Ambjenti i

liceut la gjurme te pashlyeshme ne mendjen dhe zemrn e djaloshit. Mjedisi aty ishte i pasur
me ide anti-cariste. U be i njohur me oden "Liria", poezit "Cadajevit" dhe "Fshati". Poemat
qe e bene te famshm jan "Robi i Kaukazit", "Shatrvani i Bahcesarait", "Ciganet" etj.
Pushkini ishte nje perkrahes i dekrabisteve dhe, kur cari e pyeti se cdo te bente po te kishte
qene me 25 dhjetor ne Sheshin e Pallatit, ai u pergjigj pa iu dridhur qerpiku: "Do te isha
perbri shokeve te mi ne kryengritje!" E internuan ne jug ne Kaukaz, ku jetoi nen mbikqyrje
gjate viteve 1820-1824. Ne vitin 1820 i gjeten nj letr ku shpreheshin pikpamje ateiste, gj
qe ia forcoi dnimin. E detyruan te jetonte pa te drejte largimi ne fshatin Mihajllovsk. Njeriu i
dashur, qe i qndroi pran ne kto vite te vshtira, ishte dadoja, se cils Pushkini i ka kushtuar
vargje nga me te ndierat. Pas deshtimit te kryengritjes dekabriste ne poezine e tij u ndjene
ndjenja pesimizmi "meshira per te renet", "merzia e pergjithshme" qe kishte pllakosur brezin
e tij etj. Por ne vitin 1827 ai shkroi poezine e njohur "Ne Siberi", ku bente thirrje per
qendrese krenare dhe shprese. Viti 1827 ishte viti i fundit i interrnimit ne mihajllovsk. Pas
kesaj, poeti jetoi ne Peterburg dhe ne Moske, ku nisi periudha e fundit e krijimtarise se tij, qe
u pasurua me kryevepren "Eugjen Onjegini" (1831). Pak kohe para se te vdiste shkroi
poezine "Monument", ku parashikoi pavdekesi per veten, sepse me liriken e tij ai kishte
prekur miliona zemra. U vra ne duel per ceshtje nderi, me 27 janar 1837 kur si kishte
mbushur akoma te 38-at.
Ai e ngriti gjuhn letrare ruse n nj shkall t lart prsosmrie, duke krijuar vepra madhore
jo vetm n poezi, por edhe n dramaturgji e n proz. Pushkini krijoi vetm gjasht tragjedi:
"Boris Gudunov", "Kalorsi koprac", "Moxarti e Salieri", "Mysafiri i gurt", "Gosti n koh
murtaje", "Rusallka". Nga kto t gjashta vetm dy prej tyre, "Boris Gudunov"dhe "Rusallka"
mbajn "pasaport" ruse, kurse t tjerat e marrin prmbajtjen nga jeta europiane franceze,
spanjolle, vjeneze.
Permbajtja:
Nata; Leila; I BURGOSURI; DEMONI; *** (Pranvere, o kohez dashurie); Rrug dimrore;
Supersticionet; Profeti; Madona; KALOJ MES RRUGVE PLOT ZHURM; Bilbili dhe
trndafili; *** (C'eshte per ty ky emri im?); Deshire lavdie; SKLLAVI I KAUKAZIT (Pjese);
Dritorja; Ti dhe Ju (1, 2); Pranim; Plaku; DADOS (1, 2); Nata; ZOKA; AKUILONI; NJE I
DJATHTE E NJE I MAJTE; Kaloresi i vrare; *** (Ne kopesht ne vetmi); *** (Sa ju kam
dashur!) [1, 2, 3, 4]; Nese me lejoni...; *** (Pse moj jete je dhurate); Karroca e Jetes (1, 2);
KENGETORI; *** (Kush valle ju ndali ju, o vale); *** (Mos u ngrys prej deshperimit); ***
(Ti mos me pyet pse kaq i menduar); Ancari (1, 2); *** (Gruziank' e bukur, mos kendo);
KOKETES; GOSTI GAZMORE; *** (Per ju s'trishtohem, vite te pranveres); Shalli i zi; ***
(Ne kemi kohe qe nuk flasim); Loti; Kujtoj me mall nje cast gezimi; LETRA E DJEGUR;
Lulja, MENGJEZ DIMRI; Te huajes; PERGJERIM; Letr e Tatjans Oneginit; TEK VARRI
I LENSKIT; VARRI I LENSKIT; VRASJA E LENSKIT; Detit; Hena..; Sirena e ujit;
Lamtumira; Exegi Monumentum (1, 2); Poetit; Pushkini per ANEN; Delibashi; Pel rioshe;
Mbrom mua, talismani im; Mu shuan ndrrat dhe do gj; J.N.Tolstoit; Kam njohur bukuri
te ftohta; *** (Tek frymoj miturisht farambln shpres); Vargje t krijuara gjat nj nate t
pagjum; *** (Xhelozin time, ma fal mua ngaher); LIRIA;
NATA...
Zri im pr ty i but dhe i dobt
Prish qetsin e von t nats s errt.
Pran arks sime nj qiri i piklluar
Digjet; vargjet e mia, shkrihen gurgulluar,
Rjedhin, plot dashuri, rrjedhin, t gjitha pr ty.
N terr shklqejn para meje syt e tu,
M buzqeshin, dhe un dgjoj zra:
Miku im, miku im fisnik ... dua ... jotja ... jotja.

Leila
Prej meje n mbrmje
Leila Krejt idhnjake shkon.
Un i them: ?
Qndro, pr ku?
Dhe ajo ma shpagon?
T sht thinjur koka?.
Un prqeshs e pathjeshtsi
Ja kthej:?
Kujtdo i vjen ora!
Ata, q ishin myshk t zinj,
U bn kto dit kamfur?
Por Leila pasukses
Me fjalt nnqesh
Dhe thot
Ti vet e di:
I mbli myshk sapo martuar
Kamfuri me qivurin rri.
I BURGOSURI Shqiproi Jorgo Bllaci
Lngoj pas kafazit t burgut t zi.
Nj shkabz robinj prball m rri;
E ngrysur vshtrimin ndr qiej vrvit,
Tund kraht, dhe gjelln e gjakt skrmit,
E shqyen, e flak, dhe m sheh me trishtim,
Sikur kemi bashk t njjtin mendim.
M grish me vshtrime dhe zjen e klthet,
"t nisemi" - thot - "ku qjelli thrret"
Ne jemi dy zogj, pa liri s'rrojm dot!
mbi male, vlla, t vrsulemi tok,
Mbi detet e kaltr, t iltr si lot,
Ku era... dhe un baresim ngamot!..."
DEMONI SHQIPEROI JORGO BLLACI
Ne ditet kur se pari nisa
te gjeren jete ta kuptoja,
Kur shihja vashezat e lisat,
Bilbilin naten kur degjoja,
Kur zulma, malli dhe liria,
Dhe frymezimi, poezia
Si zjarr e flake e patreguar,
Ne shpirt me zjejne pa pushuar,
Kur brenga dhe mundim'i heshtur,
Me zuri vend ketu ne gji,
Me vinte plot inat pareshtur,
Ketu ne zemer, nje gjeni;
Gjithnje me sillte shqetesim
Cdo qeshje e tij e cdo veshtrim.
Te fjale e tije plot me vrer
Degjoja te pafundmin ferr.

Ai me shpifje, pa pushim,
cdo gje te shtrenjte e mbulonte;
Te dlirin, t'emblin enderrim
dhe frymezimin e percmonte;
S'besonte dashuri, liri,
Jeten ai gjithnje eprqeshte;
Mbi dhe, per asnje bukuri,
Te thurte lavd ai nuk deshte.
*** (Pranvere, o kohez dashurie) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Pranvere, o kohez dashurie,
C'me mbushe plot me pikellim.
Sa mall serish ti po me bie
Ne shpirtin tim,ne gjakun tim..
Per mua gazi eshte i huaj..
Cdo ngazellim e cdo shkelqim
Me sjell merzi, me ben te vuaj.
Oh, nemni shqoten, suferinen
Dhe te pafundmen nate dimri
RRUG DIMRORE SHQIPEROI JORGO BLLACI
N mes mjegullash t nxira
hna zhduket, hna bredh.
Mbi t trishtmet rrafshira
trishtm dritn ajo derdh.
Udhs shkret dimrore
rend kjo trojka gjithnj.
Zile e kalit monotone
mezi ndihet npr t.
Se m kap nj mall rinie
karrocieri kur kndon,
her gas apknrie
her mall ai m zgjon.
S'shoh as zjarr e as kasolle
vetm bor si pambuk.
Dhe prtej shtyllat rrugore
duken, zhduken tek e tuk.
Ah, 'mrzitje... nesr, Nin,
tek e shtrenjta do t vi.
Pran zjarrit kur t rrim
t t shoh me mall n sy.
Dhe akrepi i sahatit
do vij' rrotull me qetsi
E mrzitshmja mesnat
s'do na ndaj prsri.
Mrzi udhs dimrore
karrocieri zu dremit
Zile e kalit monotone
hn e mjegullt q ndrit.
Supersticionet

Kur vij tek ti plot ndrrime,

Me ndjenja mbushur shpirti im.
N t djatht' t rrugs sime,
Ndrin hn' e qeshur plot gzim.
Kur ik prej teje i trishtuar,
Me shpirtin zhytur n hidhrim.
Hna e zbeht e piklluar,
Sheh nga e majt' e krahut tim.
Te ne poett pa qetsi,
N shpirtin ton t trazuar
Zhytur thell n vetmi,
Supersticionet kan qndruar.
(Shkeputur nga libri me lirika te Pushkinit)
Profeti
Nga zjarr' i shpirtit prvluar,
Ec n shkretirn pambarim.
I lodhur, tejet i drrmuar,
Nj ngjll shfaqet si vegim.
Si n ndrr, lehtas m prek,
Po nga ndrra tashm i zgjuar,
Bebza e syrit u hap krejt,
Si nj shqipe e tmerruar.
N vesh dika m pshpriste,
N tinguj qielli m thrriste.
Dhe un ndjeva drithrim,
Dhe zogj q fluturonin lart n qiell.
Dhe prbindsha n detin-oshtim,
Dhe er pjergulle q fusha sjell.
Dhe ai m'u afrua
Dhe shkuli krejt gjuhn vrer.
Dhe nga vreri e helmuar,
Dhe nga helmi plot me tmerr,
Dhe n buzt q ishin mpir,
Futi dorn e prgjakur,
Me shpat au gjoksin e ngrir,
Zemrn tej pr ta flakur,
Dhe zjarr futi n gji,
U topita, asgj s'lvizte,
Si kufom trupi u shtri.
Po zri i Zotit m thrriste:
"Profet ngrehu dhe dgjo,
Vullnetin e Zotit e permbush
N tok dhe det i vetm shko,
Zemrat mbushi plot me prush.
(Shkeputur nga libri me lirika te Pushkinit)
Madona
Pak tablo t mjeshtrve t mdhenj,
Do desha t zbukurojn dhomn time.

Q miqt kur t vijn atje, t gjejn,

bnin msuesit tan, kur binin n mendime.
N qoshen e dashur, pr her t shtrenjt,
Nj tablo do t desha t kem pr jet.
At t Shn Mris, me birin e shenjt,
Q nga plhura e ndritur, vshtrojn t qet.
Ajo me dashuri, ai me zjarr n sy.
do ast jet do merrja, gaz dhe lumturi.
Ata gjithmon qetsojn zemrat tona.
Tashm dshirn time, e mbushn me jet,
T solln ty o ngjll, pr mua je Madona,
Je tabloja m e bukur, q krijoi zoti vet.
* N kt poezi Madona prfaqson gruan e Pushkinit, Natalia Gonarova (Pushkina).
(Shkeputur nga libri me lirika te Pushkinit)

KALOJ MES RRUGVE PLOT ZHURM

Kaloj mes rrugve plot zhurm,
N kishn plot me njerz hyj,
N mes t rinjve fjalshum
Ve ndrrat time kam nr sy.
Do shkojn vitet,them me vete,
Dhe sa prej nesh,q jemi tok,
Do ndahemi prej ksaj jete,
Dikujt minuta i afroi.
Shikoj nj lis aq gjelbrosh,
Patrik i pyllit,them me vete,
Shekullin tim do mbijetosh
Ashtu si shekullin e etrve.
Nj foshnj gjiri prkdhel
Edhe me mend i prgjrohem:
Ty vendin tim un t le,
Ti lulzon,un rgjohem.
do dit e do vit, q shkon,
E prcjell un me mendimin:
Mes tyre rekem t shikoj
Cili do bj prshpirtjen time.
Ku ma ka taksur fati vdekjen?
N udh,luft apo dallg?
Apo lugina pran meje
Do pres trupin tim t vakt?
Pr trupin tim t akulluar
Njsoj kudo q t ronitet,

Por pran strehs s bekuar

Ai do deshte t platitet.
N gur'i varrit,m t hyr,
Jeta e re vetm t qesh
Dhe mosprfillsja natyr
T shndrit'e bukur,e prjetshme.
1829
Nga libri "KMBANA E MBRMJES" Przgjedhur dhe prkthyer nga Vangjush Ziko
Bilbili dhe trndafili
N kopsht, n vetmi, pranvers, nat pr nat
Kndon mbi trndafil sa mund bilbil i ngrat,
Po trndafili hesht e syt nuk ia shtie
Ve tundet e dremit mes tingush dashurie.
A mos kshtu dhe ti kndon pr vashn sot?
Prmendu o poet, pse ngjiresh kot m kot?
Ajo nuk t dgjon, ssheh zemrn si t digjet;
Vshtroje lulzon; thrrite st prgjigjet.
*** (C'eshte per ty ky emri im?)
C'eshte per ty ky emri im?
do vdese edhe ai ashtu
si zhurm'e vales ne mergim
si ze i mbremjes neper pyll.
Ai i shkruar ne nje flete
do mbetet porsi gjurm' e mekur
si nje mbishkrim mbi varr e shkrete
shkruar ne gjuhen qe ka vdekur.
Porsi nje kujtim krejt i harruar
mes shqetesimeve pa fund
dhe shpirtit s'ka per ti dhuruar
endrren qe embel te perkund.
Por po te mbyti hidherimi shqipeto ate emer me ze.
Rron ne nje zemer,rron kujtimi
Dhe une kam nje vend ne te.
Deshire lavdie
Kur isha i dehur krejt ne dhele dashurie,
Kur rrija heshtazi mbi gjunje e te veshtroja
Plot gaz e mall ne gji, e dashur, ti e dije
Qe une per lavdi ahere nuk mendoja;
Gjithmone qendroja larg prej zhurmes e remetit,
Merzi ndjeja ne gji nga titulli poetiti,
Kapitur pa pushim nga shqota e shtrengata,
As qe i vija re qertimet e levdatat,
A mund te ndjeja ankth ne shpirt te perveluar,
kur ti me shihje drejt me sy te dhembsheruar,
kur floket mi lemoje embel e ngadale
e thoshje a me do a je i lumtur valle?
Nje tjeter ti keshtu a do dashurosh?
Me thuaj kurre ti o mik sdo me harrosh?

Aher i heshtur krejt e dashur te veshtroja

Aher te kisha ne shpirt e kurre nuk mendoja
Per brengen, pikellimin e per te renden ndarje
Askurre nuk mendoja.. Po cndodhi? Lote, fsharje
E shpifje, tradheti, me erdhen ne mend.
Papritur per nje cast.. po cjam, ku jam ne cvend.
Qendroj si shtegtar i ndjekur nga rrufete
Qe nuk edi per ku e shpie rruga e shkrete
Tani ne zemer kam nje deshire te re
Lavdi, lavdi kerkoj qe ti atje ku je
Gjithmone ta degjosh e dashur emrin tim
Gjithmone te me kesh ne mendje pa pushim
E gjithshka perreth per mua tete flase
Qe ti te me kujtosh me dhembshuri cdo cast
Te gjitha pergjerimet e lutjet plot me lot
Ne kopesht, neper terr, kur u ndame nga mot.
SKLLAVI I KAUKAZIT (Pjese)
..............................................
Me ler ne roberine time,
Me endrrat plot dhemshuri
Dhe ne te ngrysurat kujtime,
Qe te m'i zhdukesh s'mundesh ti.
Te thash cme kishte zemr' e nxire,
Me ndje....nem doren-lamtumire!
Pak kohe ndarj' e dashurise,
Te femres kraheror trishton
Se shpejt clirohet prej merzise
Edhe serishmi dashuron".
Me pikellim ne kraheror,
E shtangur vasheza qendronte,
Veshtrim' i saje mjegullor,
Qertim te heshtur i tregonte.
Dhe dor' dridheshme e zbehte,
Te dor' e robit mbeti shtrire,
E ftohte krejt edhe e ngrire;
Se fundi brenda, breng' e shkrete,
U derdh me fjalet gjith mynxyre:
"Ah, rus, o rus, pse vallle, pse,
Pa njohur zemren tende mire,
T'u dhash' e ngrata me deshire!
Ne gjoksin tend cekrezk' e re,
Pak caste ndejti ne harrim;
Pak nete plot me ngazellim,
I fali fat' i saj i zi!
Po a do kthehen perseri?
Perjete humbi gazi im?...
Ne kete moshe kaq mitare,
O rob, ti mundje shume mire
Te me genjeje per meshire,

Me perkedhelje genjeshtare!
Se do ta zbusja ndoshta une,
Me perkujdesjet, shortin tend,
A ndoshta per nje cast ne gjume
Ta vinja shpirtin qe te dhemb.
Ti sdeshe..... Po kush esht' ajo,
Qe ti me kaqe zjarr e do?
Ti dashurohesh? dashuron?...
T'i ndjej ty dhembjet plot trishtime
M'i fal pra shfrimet, pergjithmone,
E mos u tall me brengen time".
Pushoi. Lotet, shqetesimet,
I mbushen gjirin vasheror.
Ankim i shprehte buz' e heshtur.
Shtrengonte gjunjt' e tij pareshtur,
Dhe merrte fryme krejt me zor.
Ngadale robi atehere,
Te ngraten ngriti e i tha:
"Mos qaj; dhe une jam i mjere,
Trishtim dhe zemra ime pa.
S'gezova une dashuri:
U dogja, vojta, ne vetmi;
Po shuhem neper tym per jete.
Harruar te ky vis i shkrete;
Po vdes larg vendit tim amtar;
Kjo fushe do mee behet varr;
Ketu, mbi eshtrat, ne mergim,
Do ndryshket dhe vargoi im..."
Nje zhurme afer u degjua,
Nje vello vashe... kush te jete?
E pikelluar dhe e zbehte,
Ajo papritur iu afrua.
T'i fliste deshte perseri;
Veshtrimi i shprehte dhembshurine;
Dhe floku i saj i gjat' i zi,
I hijeshonte supet, gjine.
Ne njeren dore kish nje sharre.
Ne tjetren, kamen plot shkelqim,
Sikur kish ardhur per te marre,
Me duf ne shpirt, ndonje shpagim.
Ajo, te gjorin rob veshtroi
Edhe "Largohu shpejt, - i thaGjekundi kendej cekreze s'ka.
Mos ler qe nata kot te shkoje;
Na kamen: gjurma te humbet,
Ne kete nate kaq te shkrete".
Dhe duke u dridhur, e zhuritur,
Perkulet, hekurin sharron;
Ne faqe loti i pikon;

Vargoi duke kerkellitur,

Se fundi robin e cliron.
"Vrapo tani, ti je i lire"!I thot' ajo: porse veshtrimi,
Atij iu ndez me zjarr te dlire.
Ajo po vuante. Thellimi,
I dridhte velin pa pushim.
"Mikesha ime- rusi thoteJam yti gjer ne fundin tim.
I leme keto vise tok,
Vrapo me mua..."- " Eshte vone!
Gezimi jetes, pergjithmone,
Me iku mua dhe me la,
Gjithcka kaloi, gjurma ska.
A mundet? ti ke dashuruar
Nje tjeter!...Gjeje pra ate;
E pse te jem e pikelluar?
Perse te ngasherohem me?
Te dashurise pergjerime,
T'i fala ty, me shpirt te dlire.
Tani harroje dhembjen time,
Me ndje... nem doren-lamtumire!"
Ai shtrin krahet i brengosur,
Drejt bukuroshes malesore,
Dhe puthj' e ndarjes, e pasosur,
Vulosi lidhjen dashurore.
Perdore bashke, ne qetesi,
U enden bregut te trishtuarDhe rusi, rrjedhen me furi
E can ne cast duke notuar
Dhe mbrriti, hipi i gezuar
Pertej, ne bregun per karshi...
Papritur uji zhurmeron
E larg perhapet nje renkim...
Ne breg vjen rusi me nxitim,
Hedh syte.... bregu zbardhellon
Nga shkuma e se rreptes vale;
Po vashen me nuk e veshtron,
As tej ne breg, as ndene mal...
Gjekundi nuk degjohet zhurme...
Vec era shushurin e lehte:
Nden hene, n'ujrat plot me shkume,
Nje rreth sa vjen edhe humbet.
Dritorja
Nje nate e mbaj mend fort mire,
kur hena rrezet argjendore
vershonte permbi mugetire,
nje vashez pashe ne dritore.
Ajo e heshtur po qendronte,
po ankthi po ia digjte gjine,

me padurim ne shpirt,veshtronte
te udheza neper kodrine.
"Un' jam ketu!",-nje ze ne terr
u ndje dhe vasheza gufoi,
dritoren celi menjehere...
dhe terri henezen mbuloi.
"O lum si ti",- i thashe me mall
"te pret gezimi,puthjet ,dhelet,
po mua ndonje mbremje valle,
ndonje dritore do me celet?"
TI DHE JU Shqiproi Jorgo Bllaci
T zbraztn "ju" ajo me "ti",
N kuvendim e ngatrroi,
Dhe ndrra plot lumturi,
N shpirt t ndezur se m zgjoi.
I heshtur para saj qndroj,
Vshtrimn' e dhembshur pa ja ndar;
E shtrenjt jeni,- i shqiptoj,T dua! - shpirti flet me zjarr.
Ti dhe Ju
E shkreta ju zemrza ti
Ajo, si t thuash, ka ndryshuar
Dhe me gjitha ndrrat e gzuara
N shpirt e dashuruar sht zgjuar.
Para saj ja vlen t qndroj,
Ti mbyll syt para saj skam fuqi;
I them asaj: sa e dashur jeni!
Dhe mendoj: sa t dashuroj!
Pranim
T dashuroj ty, paka se turfulloj
Paka se kt pun dhe turp padobi
N m t pakuptimtn pafatsi
Ndr kmbt e tua e pranoj!
Mua as n fytyr e as ndr vite...
Erdhi koha, koha t jem i mnur!
T shquaj prej gjith shnjave
Smundjen e dashuris n shpirt:
Pa ty sht mrzi, - un gogsij;
Para teje pikllim, - un vuaj;
Dhe, nuk pushoj, ta them dshiroj,
ngjlli im, si un ty t dashuroj!
Kur dgjoj t vij nga salloni
Hapi yt i leht, a fustani q frgllon
A zri i virgjr, plot pafajsi,
Papritur krejt mendja m shkallon.
Buzqeshja jote gzimi im;
Largimi yt trishtimi im;
Pr ditn e torturave mim

Pr mua sht dora jote e zbehur.

Kur pr ( ???) me zell
Ulesh ti, anohesh shkujdesur
Syt dhe krelat tutje i heq
Un dhmbshuruar, qet, heshtur,
Dashuruar me ty, si mituri!
Ti them ty pafatsin time,
Mjerimin tim n xhelozi
Kur ec, me or, n koh t keqe,
Ta kesh kuptuar kt tani?
Dhe lott e tua n vetsir,
Dhe fjalt s toku n qoshe
Dhe udhtimi n Opok
Dhe pianofortja n mbrmje?...
Alina! Mshirom shpresa ime
Nuk guxoj t krkoj dashuri
Se ndoshta, prej mkateve t mia
ngjlli im, dashuris dot nuk i rri!
Por shtiru! Ky vshtrim
Gjithka mund t shpreh pr udi!
Ah, t m mashtrosh mua ska vshtirsi,
Un kur mashtrohem ndjej gzim!
Plaku
Nuk jam m dashnor i marr,
Q bota kishte par tek un
Pranvera ime zjarr i par,
Prej kohe ikn pa nj gjurm.
Amur! O zot i dashuris s zjarrt
Un kam qn shrbyesi jot
Po ta filloja jetn prap
Ti prap do ishe i imi zot.
DADOS Shqiproi Guri Shyti
O shoqe kohsh t kqia!
O pllumbesha ime plak!
N pyll ty po t mbyt vetmia,
Duke m pritur prap e prap.
Pran dritares s plevics
Mrzitesh si t jesh n roje.
Dhe shpesh t ndalojn shtizat
N duart e tua me oje.
Vshtron n portn e harruar,
N rrugn terr q tretet larg
Dhe brenga q ska t mbaruar,
Po t mundon mngjes e dark.
DADOS
Mikesha ime e vetmis,
moj pllumbesh e drobitur!
Tej n'ato pyjet plot me pish,

m pret , m pret pa u mrzitur.

Ti n dritare prgjrohesh,
si nj rojtar'e prkushtuar
dhe shtizat shpesh t ngatrrohen,
n ato duart tr rrudha.
Shikon ti dern q nuk hapet
dhe shtegun q humbet n pyll.
Dhe parandjenja dhe meraket,
shpesh ta shtrngojn gjoksin ty.
T duket ja...
.................
Nata
Zri im pr ty i but dhe i dobt
Prish qetsin e von t nats s errt.
Pran arks sime nj qiri i piklluar
Digjet; vargjet e mia, shkrihen gurgulluar,
Rjedhin, (plot) dashuri, rrjedhin, t gjitha pr ty.
N terr shklqejn para meje syt e tu,
M buzqeshin, dhe un dgjoj zra:
Miku im, miku im fisnik... dua... jotja... jotja.
ZOKA
N vend t huaj un ruaj,
zakonin e atdheut tim.
Kur vjen pranvera e uruar,
nj zoke un i jap liri.
Prse t rroj un pa shpres,
Prse un zotin ta qortoj.
Kur, qoft edhe nj krijese,
lirin mundem t'ia dhuroj.
AKUILONI SHQIPEROI JORGO BLLACI
Perse, o i rrepti Akuilon,
Kallamet fort perkul kur fryn?
Pse rete kaq me duf i shtyn?
Prej horizontit c'i debon?
Dikur, shtellunga resh te nxira
Mbulonin qjellin pa mbarim,
Dikur, plot hir, me lartesira
Lekundej lisi pa pushim...
Po ti u ngrite dhe gjemove,
Me duf, me vrull e me lavdi Nga qjelli rete i debove,
Rrezove lisin gjeth-flori.
S'ka gje, tani le te ndricoje
Fytyre e djellit plot me gaz,
Me rete flladi te lodroje
Dhe me kallamet ne cdo cas.

NJE I DJATHTE E NJE I MAJTE

N'historin shumshekullore, kane ecur dor pas dore.
Nje i majt e nje i djatht, paskan qn t leftajt*
Jo vetm qe s'kishin frik, por e kishin shum te leht,
Djathtanik e majtanik, qerren e trhiqnin qet.
Nje i djatht e nje i majt, ja! trheqin edhe kuajt,
Njri tjetrin e ndihmon, dhe karroca fluturon.
Dhe gomari u b i shkathet kur pa shokun ne te djatht,
E dini c'na tha kopuku? "S'm bn prshtypje as plugu"
Nje i majt e nje i djatht kane trhequr edhe buajt.
Qe te tr zoti i falt, kurr s'e lan qerren ne balt.
Nje i majt e nje i djatht, sht ne bot' dhe politika,
Por tek ne, m e leftajt, sht dreqi, vete karrig-ja
Kush guxon ta rrok i pari, shef partnerin qe trheq kundra,
Me plot gojn thot gomari "Ma marcin te keqen ke thundra"
Nje i majt e nje i djatht nuk trrheqin vec cakajt,
Nuk i le lakmia, smira; s'kane faj, jane egrsirra.
Te mbytur ne gjak e lot, po t lutemi ty o Zot:
Ti ke br mrekullirat; na i zbut dhe egrsirrat.
Qe kshtu: Nje i majt e nje i djatht,
Te na bhen te leftajt.
------------*T cmuar

Kaloresi i vrare (shqiperim i Jorgo Bllacit)

Ne pyjet e largeta mbremja po iken.
Te fundmet shkelqime te saj u veniten,
Lugina e thelle ka heshtur;
Zhurmon midis mjegulles lumi me vale.
mes reve qe enden ne qeill ngadale.
Ndrin henez e arte pareshtur.
Korace e celikte dhe heshte e coptuar
Te shtrira po prehen te kodr'e vetmuar,
Mburoja prej ndryshkut po nxin,
Mamuzet te shkreta ne myshk kane mbetur
Dhe s'tunden nga vendi; dhe henez e mekur
Mbi trup te pergjakur po ndrin.
Rreth kodres vertitet besniku dori,
dicka vezullon thelle syve te tij,
Me kryet e unjur kalon;
Luginen po rreh me patkonj gjithe zjarr,
koracen veshtron edhe krejt vetmitar
Po dridhet, se thelli gulcon.
Nxiton neper terr vetmitari dori,

Me shprese e me frike e me drojtje ne gji,

Patkonjte i brengosur rreh shpejt;
Po ngjitet me duf ne kodrine e veshtron
E nxiton...e celiku ne terr tingellon,
Ndene kemben e lodhur te vet.
Afrohet te trup'i kalorsit te shkrete,
Mundohet ta coje, po kocka kercet
Edhe kafka perplaset per toke...
Se thelli i gjori dori hingelliti
Perqark n'erresire veshtrimin vertiti
Dhe heshtaz pastaj uli koken.
Shtegtari qe larg neper terr po kalon,
mes heshtjes te ngjan se mbi kocka po shkon...
Po ja dita zbardh perseri,
Koraca dhe heshta e shkrete po ndrin.
Kalorsi rri shtrire e s'leviz mbi kodrine.
Doriu vec endet rreth tij.
*** (Ne kopesht ne vetmi)
Ne kopesht ne vetmi
Pranveres nate per nate
kendon mbi trendafil
sa mund bilbil i ngrate
Por trendafili hesht
e syte nuk ja shtie
por tundet e dremit
nen tinguj dashurie
Nese me lejoni...
Pranvere,o kohez dashurie,
C'me mbushe plot me pikellim.
Sa mall serish ti po me bie
Ne shpirtin tim,ne gjakun tim..
Per mua gazi eshte i huaj..
Cdo ngazellim e cdo shkelqim
Me sjell merzi, me ben te vuaj.
Oh, nemni shqoten ,suferinen
Dhe te pafundmen nate dimri
*** (Pse, moj jet je dhurat) Shqiproi Jorgo Bllaci
Pse, moj jet je dhurat
q t bie rasti kot?
Pse t dha i fshehti fat
nj ndshkim me tmerr n bot?
'sht ai pushtet i nxir,
q prej hiit m ka thir,
q n shpirt m dha mundime
dhe dyshim n mendjen time?

Pa nj drit e nj qllim,
m rreh zemra n shkreti.
M mbush plot me pikllim
jeta gjith monotoni.
Karroca e jetes
Karroca e jetes ecen shpejt
Sido qe eshte e ngarkuar
Dhe karrocjeri, koha vete
S'qendron gjekund per te pushuar
N'agim me gaz ne udhetojme
Dhe koken s'pyesim se e leme
Pertesen, dhelet i percmojme
Bertasim:"Hej... jepi c'i..."
Por ne mesdite te kapitur
E mbledhim veten, kemi frike
C'do proshke e grope e papritur
Therrasim: "Me ngadale, or mik!"
Karroca rend ne mbremje vone
Mbi te dremisim ne te heshtur
Gjersa arrijme strehen tone
Dhe koha kuajt nget pareshtur
Karroca e jets Prktheu nga rusishtja Agron TUFA
Sado cit me barr nginjur,
Karroca leht rend papushim;
Frert i nget Koha e thinjur,
Pa zbritur nga kupeja, prin.
I hypim karrocs me mngjes;
Me gaz e rrokanisim mendjen,
Tek truajm dhele dhe prtes
Vikasim: jepi i qi tmn!
Por artja na l nga mesdita;
T friksuar, br prshesh
Npr zgafella dhe rrpira,
Vikasim: m avash, sylesh!
Nget si m par karroca tins:
Me t n muzg jemi pajtuar,
Dhe tek dremisim drejt bujtins Nget kuajt koha kalruar.
KENGETORI
A e degjuat valle neper pyll
Djaloshin kengetor te dashuruar?
Dhe fushes se braktisur, te shkretuar,
Kur driten shojti dhe i fundit yll,

Ju fyellin degjuat?
A e takuat valle neper terr
Djaloshin kengetor te dashuruar?
Dhe lotet me buzeqeshjen te trazua.
Veshtrimin e tij te mbushur helm e vrer,
Ju valle e kuptuat?
A pershperitet valle per ate,
Djaloshin kengetor te dashururar?
Kur pate ata syt' e tij te shuar
Dhe kur degjuat pyllit ate ze,
Ju valle'u ngasheruat?
*** (Kush valle ju ndali ju, o vale)
Kush valle ju ndali ju, o vale,
Vrapimn' e forte kush jua preu,
Ne kete pellg te qete valle
Rrekene rrebele kush e ktheu?
Dhe mua kush mi daraviti
Gezimet, shpresat dhembjet, kush
Vall' shpirtin qe me djeg si prush
Me qetesi keshtu ma mbyti?
Shperthe o uje, eres priji,
Digen mortore shkaterro!
Ku je stuhi, simbol lirije?
Shperthe mbi ujrat, i cliro!
*** (Mos u ngrys prej deshperimit)
Mos u ngrys prej deshperimit
nese jeta te genjen
Hesht ne driten e mundimit
Rishmez dita e gazit vjen
Zemra me te ardhmen rron
Nga e sotmja shqetesohet
Kur papritur gjithcka shkon
Per te shkuaren mallohet
*** (Ti mos me pyet pse kaq i menduar) Shqiproi Jorgo Bllaci
Ti mos me pyet pse kaq i menduar
Ne mes defrimesh une rri gjithnje
Perse veshtroj perqark i deshperuar
Perse s'me josh as enderr e jetes me
Ti mos me pyet pse posi i huaj
Qendroj kur dashuria po me grish
Edhe te dashur me asnjeren s'quaj
Kush desh nje here, s'digjet me serish

Kush qe i lumtur, prap nuk lumturohet

Se vec nje here per ne gezimi ndrin
Pastaj me tis te mallit na mbulohet
Dhe shpirtin brenge e thelle na e nxin
Anari shqiperoi Lame Kodra
Atje ku fushat jane shkretetire,
Atje ku token vapa pervelon,
Si karakoll i tmerrshem rri anari;
I vetem ky ne bote lulezon.
Stepat e perveluara e pollen
Nje dite zemerimi plot me gjak,
Dhe deget e zhuritura, te thara
Dhe rrenjet ja vaditne me farmak.
Pikon farmaku tej-per-tej levezhges,
Ky shkrin ne diell diten e bekuar,
Dhe mbremanet pastaj ky ngrin e behet
M'u si nje dyll' i trashe, i kulluar.
Nuk fluturon as zogu tek ancari.
As tigri nuk vete. Me furi
Mbi drun' e vdekjes hidhet vetem era,
Dhe tutje shkon me vdekjen m'u ne gji.
Dhe kur e arratisur nonje re
Te pergjumshmen gjethe ja vadit,
Kullon nga deget shiu i farmakosur,
Edhe mi reren derdhen qe zhurit.
Po i dha urdher njeriu njeriut
Dhe e dergoi tek ancari i helmuar,
U ngrit me nate skllavi edhe vajti,
Dhe shpejt u kthye me farmak ne duar.
Pruri dyllin e vdekjes dhe nje dege
Plot me gjethe te fishkura edhe
Neper faqet dhe mbi ballin e zbehte
I kullonte djers' e ftohte rreke.
Pruri helmin dhe ju prene fuqite,
Gjer e gjate ne kasollet u shtri,
Pa dha shpirtin skllav'i mjere mbi kashte
Mu ne kembet e te zot zemer-zi.
Sulltan e mbreter me ate farmak
Ngjyen pastaj shigjetat dhe me to
Perhapen zi e vdekje neper fqinjet
Pertej kufijve t'huaja, kudo.
----Anari... nje lloj peme qe rritet diku ne Azi ... e qe dylli i saj eshte teper helmatises.

Ancari
Atje ku vapa djeg si zjarri
ne trojet thare e bere prush
I tmerrshem vigjelon ancari
Ne shkretetiren e pafund
Natyre e stepave pa jete
E polli ne nje dite inati
Me vdekje dhe farmak te shkrete
Kuroren, rrenjet ja sperkati
Kur dielli djeg permbi djerine
Nga korrja rrjedh farmaku i shkrire
Pastaj rreshira nis e ngrin
Kur mbremja vjen me ftohtesire
Atje as zogu s'fluturon
As tigri s'shkon, tufan i zi
Te peme e vdekjes sec gjemon
Dhe iken larg me mort ne gji
Kur rete udha ndodh ti shpjere
Permbi kuroren e dremitur
Nga deget helmi nis te bjere
Si shi mby reren e zhuritur
Njeriu urdheroi njerine
Te vinte tek ancari plak
Kur rrezet e agimit ndrine
Ai u kthye me farmak
Rreshire pru prej koreve
Dhe nje degez te ronitur
Dhe djerse e ftohte si rreke
I rridhte ballit te venitur
I pruri dhe u lig, u shtri
Pa hyre ne kasolle dot
Dhe vdiq i gjori skllav fatzi
Atje nen kembet e te zot
Rreshiren mori princi e shkoi
Ne helm e ngjeu c'do shigjete
Dhe fqinjeve vdekjen c'u dergoi
Pertej kufireve te vet
*** (Gruziank' e bukur, mos kendo)
Gruziank' e bukur, mos kendo
Ti kengen e vendit tend te qete,
Se mua me kujton ajo,
Nje tjeter vis, nje tjeter jete.

Nder mend me solli me ngadale

Kjo kenge e ashper malesore,
Ndajnaten, henen permbi male
Dhe nje fytyre engjellore.
Kujtimet shpirti me s'i grish,
Nga bukuria jote i dehur;
Po ti kendon-edhe serish
Ajo me cfaqe papandehur.
Gruziank' e bukur, mos kendo
Ti kengen e vendit tend te qete,
Se mua me kujton ajo,
Nje tjeter vis, nje tjeter jete....
KOKETES
A mund, kaq verberisht dhe ju,
Si dhe Anesja te besonit?
Ne c'liber valle e gjetet, ku,
Se vdes nga zjarri vagabondi?
Degjoni: mbushet tridhjete vjet,
Po, tridhjete vjet dhe pak me shume;
Un' mbi njezete, por ne jete
Kam qene zgjuar, jo ne gjume:
S'me prek betimi qesharak
Dhe djallezite m'u merziten;
Por edhe juve jo me pak
Besoj ju lodhen tradhetite;
Te ftoht'u beme dhe te matur
Dhe s'presim te na thot' njeri,
Se e perjetshmja dashuri
Tri jave e shumta mund te zgjatet.
Si miq ne ishim pak me pare,
Por ja: merzitja burr'i ashper....
Un'u tregova si e marre
Dhe ju si vajze e pafajshme;
Betimin beme...por....medet!
Pastaj betimin e harruam:
Natashen dashurova vet,
Ju me Kleonin u afruat.
Keshtu u ndame; gjer me sot
Jetojme ne te qet' te lire,
Dhe mund , pa shqetesim te kote,
Ende te ishim miq te mire.
Por jo! qysh heret ne mengjes
Nje flak' tragjike prap u ndes;
Serish ju ngjallet lashtesineJu predikoni perseri
Nje kalorsiake dashuriTrishtimin, taktin, xhelozine,
Per bese, s'mundem-jo, vertete.

Un' s'jam femije ndonse poet.

Kur jemi ne ne perendim,
Te dashurise' tua leme rradhenJu vajzes suaj me te madhe,
Un' me te voglit vllait tim:
Eshte rradhe e tyre per te lozur
Dhe lotet lume t'i leshojne
Nga dashuria te marrosur,
Dhe ne t'i marrim neper goje.
GOSTI GAZMORE
Naten e kam qef gostine,
Kryetar kur eshte gezimi,
Dhe ligjevenes tavoline
Eshte liria- idhull imi,
Kur nga fjala e bukur pi !
Kenget gjer ne agim shurdhohen,
Kur vershojne miqt te rinj,
Kurse shishet pakesohen.
*** (Per ju s'trishtohem, vite te pranveres)
Per ju s'trishtohem, vite te pranveres,
Qe ju rrembeu dashuri e kote,Per ju s'trishtohem, nete plot mistere,
Qe u percolli fyelli me lote.
Per ju s'trishtohem, miq, qe ne harrese
Me late pa gosti e pa kurore,Per ju s'trishtohem vajza te pabesa,Nga argetimet vet une po heq dore.
Por ku m'u zhduket, caste te gezimit,
Te shpresave, te kohes krahe-ere?
Ku jane lotet, zjarr' i frymezimit?..
M'u kthe, m'u kthe serishmi, o pranvere!
Shalli i zi
Vshtroj si i mendur nj shall pis te zi
Dhe shpirtin e ftohte ma mbyt nj angushti
I ri kur kam qene,plot vrull,guximtar
Nj greke te bukur e desha me zjarr
Dhe puthjet e saja nuk kishin mbarim
Por ishte i shkruar i zi fati im
Nj nate po pinja me miq ne gosti
Kur ports trokiti nj i lig jahudi
Ti pi e dfrehesh ifuti me tha
po grekja e bukur te shkoi, te la

I dhash te holla me lot e mallkim

Dhe thirra tronditur te vij skllavi im
Dhe dolm. Vraponim mbi kuajt veri
Mshira me flinte ktu mu ne gji
Dhe porsa e pashe, oh, prakun e saj
Mu erren syt, mu mbushen me vaj
Dalldisur shoh vajzn qe mua sme ndjen
Ne krah e pushtonte plot afsh nj armen
Prape syt mu erren e thika gjmoi
Ai as te puthurn dot se mbaroi
Kufomn e shtypa me kmb. Pastaj
Vajtova mbi vajzn, mbi gjoksin e saj
Kujtoj si po dridhej,si lutej ngadal
Me vdiq dhe kjo greke, me shkoi dhe ky mall
Dhe shallin ia hoqa, siu desh ai me
elikun e thiks e fshiva me te
Dhe skllavi, kur nata gjith gjurmt i humb
Kufomat e tyre i hodhi ne Danub
Qe ahere nuk puth me sy te bukur me,jo
Dhe nete gzimesh qe ahere nuk i njoh
...Vshtroj si i mendur un shallin e zi
Dhe shpirtin e ftohte ma mbyt nj angushti.
*** (Ne kemi kohe qe nuk flasim)
Ne kemi kohe qe nuk flasim
Por sjemi ndare pergjithmone
Ne qe te dy kerkojme castin
Qe te harrojme zenken tone.
Ky zemerim prej femije
Nuk me le nje cast te qete
Nga malli i madh i dashurise
Ti lozonjare me vjen vete
Kur zemerohesh ti me mua
Edhe me shume une te dua
Se dhe me teper nga shikimi
Te paska hije zemerimi.
*** (Sa ju kam dashur!)
Sa ju kam dashur! Ndoshta dashuria
Nuk eshte shuar krejt ne shpirtin tim..

Po une sdua qe prej dhimbjeve te mia

Te ngryseni serish ne deshperim
I heshtur e pa shprese u pervelova
Me ndrojtje e xhelozi dhe mall per ju...
Po kaq me dliresi ju dashurova
Sa, ah, ju dashte tjeter kush keshtu!
*** (Une ju kam dashur)
Une ju kam dashur: ndoshta dashuria
Ne shpirtin tim akoma nuk u shua
Por sdua qe tju kap ju merzia;
Tju pikelloj tani, jo, kurre sdua.
Ju desha heshtur fare dhe pa shprese
Munduar nga zilia,sjua thashe....
Ju desha aq sinqerisht e aq me bese
Sa dhente zoti nje tjeter kaq ju dashte.
*** (Un ju kam dasht) Prktheu Agron TUFA
(n variantin geg)
Un ju kam dasht: dashnia ka gjas
N shpirtin tem jo ende nuk asht shqim:
Por m ajo le tmos iu grgas;
Me iu ngrys nuk due asnji grim;
Un ju kam dasht, pa bz, pa uzdaj,
Her djegagur e her me droj:
Un ju kam dasht iltas, i pafaj,
Sa bane Zot, nji tjetr kaq tju doj.
*** (Un ju kam dashur) Prktheu Agron TUFA
(n variantin letrar)
Un ju kam dashur: ndoshta dashuri
N shpirtin tim krejt ende nuk u fik;
Por le t mos ju brej juve mrzia;
Tju trishtoj nuk dua asnj ik.
Un ju kam dashur heshtur, shpreshumbur,
Her me ndrojtje, her me xhelozi;
Un ju kam dashur aq iltr, aq bukur
Sa, kaq o zot, tju doj tjetr njeri.
1829
Loti
Dje, per nje kupeze me vere
Me nje husar qendrova
I heshtur dhe me shpirtin vrer
Ne rruge larg veshtrova.
"Perse ne rruge-ai me thote,Shikon e nuk ben ze?
Ti s'ke percjellur gjer me sot
Ndonje njeri ne te."

E ula koken i nemitur

Me duf i peshperita
"Husar, e shtrenjta me ka ikur"
Se thelli psheretita.
Ne kupeze nje pike lot
Prej syrit sec me ra
"Per vajza qan ti foshnje kot?
Mblidh veten"-trimi tha.
"Husar, ti brenge s'pe ne jete
Nga une pra mesoje:
Mjafton nje pike lot medet
Qe kupen ta helmoje.
Kujtoj me mall nj ast gzimi
Kujtoj me mall nj ast gzimi
Prpara sysh mu shfaqe ti
Si vezullim i nj vegimi
Si engjll plot me bukuri.
N'andralla jete zhurmekote
Me dhimbje brengash e merzi
Me grishte larg fytyra jote
Dhe zeri yt plot embelsi.
Nga shqote e koherave qe shkuan
Keshtjell' e endrrave mu shemb
Me mjegull vitet ma mbuluan
Fytyren tende, zerin tend.
C'i ngrysa ditet gjithe brenge
I zymte dhe ne shkreteti
Pa perendi, pa shprese e kenge
Pa lote, jete e dashuri.
Por ja! Me shkrepi prap agimi
Se perseri u shfaqe ti
Si vezullim i nje vegimi
Si engjell plot me bukuri
Dhe rreh me gaz kjo zemra ime
Sepse ju kthyen perseri
Dhe perendi, dhe frymezime
Dhe lote, e jete, e dashuri.
LETRA E DJEGUR
Oh, lamtumire, o leter! Ajo me porositi...
Sa po me dridhet dora tani prej dhembshurise!
Si mund t'i djeg gezimet qe me kish patur shpirti?!
Po mjaft, erdhi ora, digju, o letr' e dashurise!

Jam gati, nuk me tundet me zemera ne gji.

O flake, flak' e etur, cdo flete digje ti...
U ndezen... flakeruan... i heshtur tym' i lehte,
Perdridhet e me lutjet e mija larg humbet.
As vuleza mbi zarf tani s'dallohet dot.
Se dylli, ja po shkrin, po zjen... O Zot! O Zot!
U dogj se fundi letra, u nxi ne te cdo flete!
Te shtrenjtat shkronja zbardhin mbi shkrumbezen e lehte.
Dhe zemra me rreh brinjet me vrull. I shtrenjt' o hi,
O ngushellim i vetem i fatit tim te shkrete,
Te pakten ti mos ik prej shpirtit tim te zi.
LULJA Shqiproi Jorgo Bllaci
Nj lulz mes nj libri gjeta
T thar edhe pa kundrmim
Dhe pr nj ast i shtangur mbeta
E humba thell n'ndrrim
Kur lulzoi? pranver thua?
Kush e kputi edhe ku?
Nj dor e njohur a e huaj?
Dhe pse e vuri vall ktu?
A pr kujtim t nj takimi?
Apo pr ndarjen plot trishtim?
A pr nj endje pikllimi
N heshtje fushash pa mbarim?
Ai, ajo, jetojn vall?
Ku thua jan, ku bredhin ku?
Apo mos ndoshta jan thar
Si dhe kjo lulze ktu?
MNGJEZ DIMRI Shqiproi Jorgo Bllaci
Sa dit e bukur! Diell e bor!
Dhe ti, mikeshz engjllore,
Ende bn gjumin ledhatar.
Oh, zgjohu, mbl il qepallat,
Aurors dil e shfaqju ballas,
Shkndrit mbi t si yll polar!
A t kujtohet moti mbrm?
Buiste shqota gjith gjm
dhe errsir qe ngado,
si njollz hnza zverdhonte
Mes reve sterr e t trishtonte
po sot, pa dil n xham e shiko:
N t pafundmen kaltrsir,
Qilimin madhshtor ka shtrir
Dbora, q prej diellit ndrin,
Ve pylli nxin, po thell prej tij

Blerojn bredhat e prbri,

Nn akull, lumi vettin.
Me nj shklqim prej qelibari
Feks tr dhoma e te zjarri
Lodrojn flakt gjith gaz;
Ti ndihesh ngroht aty n shtrat,
Po shih ktu: doriun at
Ta mbreh n slit kt as?
E t rrshqasim npr bor,
Ksaj hareje mngjezore,
Mikesh e shtrenjt, me revane
T rendim fushs mbetur shkret
Dhe pyjeve, gjer dje plot flet,
Dhe bregut, q n shpirt e kam!
TE HUAJES
Ne gjuhe per ty te pakuptuar,
Te fundit vargje te kushtoj,
Por kete cast te mjegulluar
Vemendjen tende deshiroj:
Gjersa i teri te venitem,
GJersa te digjem larg nga ty,
Ti do te jesh nje yll i ndritur,
Qe do te kem gjithmon' nder sy.
Nje tjeter kur te kesh perpara
Vec zemres sime i beso,
Si ke besuar dhe me pare
Pa ditur se c'te thosh ajo.
PERGJERIM...
Oh, po te jete e vertete,
Se naten kur gjithcka pushon,
Kur rrezet heneza e zbete,
permbi murrana i vershon,
Shkretohen varret e nemitur
Dhe hijet bredhin neper terr,Do thirrnja miken e zhuritur:
Tek une eja menjehere!
M'u cfaq ashtu sic ishe ti
Perpara ndarjes plot trishtim,
E ftoht' e zbehte, si qiri,
Ne prag te fundit gjith mundim.
M'u cfaq porsi nje yll i ndritshem,
Si ze i leht' apo si ere,
Apo si nje vegim i frikshem,S'ka gje: ti eja menjehere!...
Spo te therras per te qortuar
Me hijen tende, njerezine,

S'po te therras per t'i zbuluar

Territ te varrit fshehtesine,
Dyshimet nuk me brejne mua;
Po te therras me shpirtin vrer,
Qe te te them me mall: te dua.
Jam yti, eja menjehere!
LETER E TATJANES, ONJEGINIT... (pjese nga Eugen Onegini)
Po marr guximin qe t'ju shkruaj...
C'do deshit me vec shpirtit tim?
E di, se eshte e drejta juaj
Te me denoni me percmim.
Po ju qe e shihni si po vuaj
Me pak meshire, sado pak,
Nuk do me mprapsni zemerake!
Me pare desha te rri qete
Per turpin tim mbesomeni,
Ju sdo te dinit kur se si,
po te mund te shpresonja vete
Qe, kur e kur me plot hare
te kem t'ju shoh ketu tek ne
Qe t'ju degjoj si kuvendoni,
T'ju them nje fjale dhe pastaj
Ne zemer vec nje mall te mbaj,
Vec gjer sa rish te me takoni...
Po thone se ju s'rrini dot
Ne fshat te heshtur ju merziti
E ne... ne rrojme me te kote
Plot gas se vini e na aviti.
Pse arthte vete ashtu ne fshat,
Na gjette tek ky vend i qete?
T'ju njoh s'do kisha kurre fat,
S'do kisha turbullimn' e shkrete.
Dhe afsh' i shpirtit tim ne jete
Duke u qetuar (kushedi!).
Nje mikut mund t'i behesha mike
Dhe shoqe e jetes e besnike
Dhe zonje e ndershme per shtepi.
Nje tjeter... jo askujt ne jete
Nuk do ti falnja dashuri!
E ka vendosur Qielli vete ,
jam e jotja ne perjetesi;
Gjithe jeta ime me pat qene
Nje peng se ty do te takoj
Se Zoti jeten ma ka dhene
Qe gjer ne varr te adhuroj...
Perhera te kam enderruar
te ndjenja felle thelle ne gjit
me ate veshtrim qe me trondit
Ne zemer shpesh ta kam degjuar
ty zerin... jo s'ish enderim!
Dhe sapo hyre, te kuptova

Me preke fort u pervelova

Thashe esht ai thesari im!
S'eshte e vertete? Po, te kam ndjere
Me flisnje kur me dhemshuri
ndihmoja njerezit e mjere,
Me sillte shpesh lutja qetesi,
Edhe tashi, ndaj kesaj grime
A nuk je ti o endra ime,
Qe n'erresire po ndricon
E vjen me prek me nur e hije?
S'je ti qe plot prej dashurije
Shpres' edhe gas me murmuron?
Kush je ti? Engjelli me shprese,
apo nje lajkatar pa bese?
Ma hiq tashi kete dyshim
Kjo mbase nj'enderr mund te jete
Per zemren time nje zhgenjim
E ndryshe krejt fat' i vertete...
Po dhe keshtu jet dhe fat
vec ty qe sot t'i kam besuar
Me qan me lot shpirt i ngrate
E mprojtje vij per te kerkuar.
Mendo: jam vete s'kam ku flas
askush nuk mund te me kuptoje
Mendja fillon te me leshoje
Ne heshtje duhet te humbas.
Te pres ti eja sic ma k'enda
Dhe shpresat ngjallm' i perseri,
A ma prish endrren qe tashi
Me te qortuara te renda!
Mbarova! S'mund ta rilexoj...
Po vdes nga frik' turperuar
Po nderit tuaj i besoj
Me plot guxim duke shpresuar....
VRASJA E LENSKIT (nga Eugjen Onegini)
Pa fryme dergjej dheut shtrire
I zbete, i bukur ky poet.
Ne gjoks i ridhte plake e nxire
Dhe gjaku skuqte pembi dhet
Ne kete gjoks tani me brima,
Me pare rrihnin frymezime,
Urrejtje, shprese, dashuri.
Levrinte gjak ne dejt e rij.
Tani konakut te braktisur
I ngjan ky trupi. Heshtje terr
U shua vatra tym me snxjerr.
Kanatet mbyllur e puthisur.
Xhamet me pluhur. Zot nuk ka
Ku shkoi? U zhduk e gjurme sla
VARRI I LENSKIT (nga Eugjen Onegini)

Atje, (kur nis shiu i pranveres

Qe u jep fushave aq nur),
Vjen nje bari ne mbrembje her,
Kendon edhe opingat thur.
Ndonje studente qytetare
Qe veron lugjeve fshatare,
Kur fushes bredh shpejt e ngadal
Perpara varrit kalin ndal;
Duke leshuar heshtur frert,
Velin largon nga balli i saj,
Lexon mbishkrimin e pastaj
N syt e bukur e te erret.
Nje lot i mjegullt shdrit i qet
E prape fushes kalin nget.
TEK VARRI I LENSKIT (nga Eugjen Onegini)
Mbi deg bredhi t prkulur
Nga flladi i leht mbrmsor,
Lkundej nje kuror e thurur
Dhe heshtje e paq nat sinor.
Ndoshta ktu ca koh m par,
Dy shoqe vinin vetimtare
N mbrmje. Rrinin prmbi varr
Dhe derdhnin lot atje n bar.
Porse tani.. ky kryq i drurt.
Harruar sht gjurma prreth
Nuk ka kuror ska m gjeth;
Vese bariu i thinj, i murrt
Si dhe m par vjen mbi gur
Kndon edhe opingat thur.
Detit
Stihi rebele lamtumire!
Ne ast te ndarjes perseri,
Ti dallget on perpjet i lire
Dhe zjen,shkelqen me krenari.
Si gjeme e britme pikellimi
E shokut qe na le dhe shkon,
Vikama jote dhe buimi
Ne gji,se fundi,me kumbon.
O vend i shtrenjte i zemres sime
Ne bregun tend plot bukuri
I zhytur thelle ne mendime
Sa shpesh kam bredhur ne vetmi!
Jehona jote buimtare,
Me mbushe plot gezim e jete
Dhe heshtja jote magjistare
Dhe vrulli amarok o det!

Nje varke e bindur peshkatare

Lundron e ruajtur nga ti
Dhe mes tallazit shket krenare;
po ti terbohesh,'mendesh fare;
Anije mbyt ne thellesi.
S'm'u dha prej brigjeve shkembore
Te ikja ve njehere,o det,
Te nisja rendjen,dallget prore;
Atje ku ti gjemon,buet.
ne 'vis,ne 'vis te kesaj bote
Po shkoj tani ne shtegetim?
O det,nga shkretetira jote
Nje gje me dhemb ne shpirtin tim.
.................................
O lamtumire!Lamtumire!
Ne shpirt do te te kem perjete
Do ta degjoj me plot deshire
Jehonen tende larg,o det!
Ne shkretetira,neper pyje,
Ku rruga po me on tani,
Do marr me vete shkulmen,hijet,
Shkelqimin tend plot bukuri.
Hena..
Perse moj hene argjendore,
ti larg nga rete pa pushim,
permbi kanatet e dritores,
vershon te mekurin shkelqim?
Sa here qe me shfaqesh ti,
ne shpirt me zgjohen shqetesime,
dhe brenga plot me dhembshuri,
deshire plot me flakerime.
Oh, ikni, ikni o kujtime!
o dashuri fatkeqe fli!
O, le te mos me shfaqet me,
te perdja e erret ne dritore,
nen driten tende argjendore,
fytyr' e dashur si gjithnje,
fytyr' e embel engjellore
e vashes qe s'do ta shoh me.
O embelsi e dashurise,
plot ledhatime, plot me gaz,
plot me shkelqim te lumturise,
a mund te kthehesh rishmez pas?
I shpejte porsi nje vegim,
me ndrite ti ne fluturim;
U zhduken hijet krejt papritur,

se erdh agimi menjehere,

dhe ti moj hen'e ndritur
ne qiell u mbyte atehere!
Agimi driten pse shperndau?
Nga vash' e shtrenjte pse me ndau?
Sirena e ujit
Ndan nj liqeni n pyll t blert,
Nj murg i shkret erdhi njher,
Ve Zotit t'ia kushtonte jetn
Me pun, me lutje dhe me kreshm.
Prunjur rrmihte ai n tok
Me nj lopat t tijin varr,
Lutej q vdekjen t'ia drgojn
T mirt shenjtr q nga lart.
N der t kasolles ngriti duart
Drejt Fronit t Zotit ai n ver,
S lartmi ndihm pr t'i drguar.
Papritmas pylli u b i errt;
Mbuloi liqenin mjegull e dendur,
Ndrsa mbas reve ngjyr plumbi,
Hna e frikshme rrshqiti fshehur.
Murgut i mbetn syt nga uji.
Sheh dhe ndjen zemrn si rreh fort
Prse!? - As vet s'di ta thot kurr
Zhurmshm vlon uji, me shkum plot,
Pastaj gjithka bhet e shurdht.
Befas, si nj puhiz me mjegull,
E bardh si bora ndr korije
Nj vajz e bukur, ashtu e zhveshur
Mahnitse prej ujit heshtazi ngrihet.
Ia hedh vshtrimin murgut t shkret,
Fokt e gjat, t lagur kreh.
M s'mund ai frikn ta fsheh,
Dhe si i ngrir vajzn e sheh.
E sheh si dorn ia tund ngadal,
Ia bn me shenj, qesh nazeshum...
Pastaj srishmi zhduket n val
Si yll q natn e humbet udhn.
Gjith natn murgu, s'mundi t fler
Dhe t gjith' ditn nuk tha nj lutje
Prpara syve dhe shpirtit thell
Kish vetm pamjen e asaj upe.
N terr errsira pyllin e fshehu,
Hna mbas reve rrshqiti prap,
Notoi vajza srish tek bregu,
Ish e prndritur, e bardh, flok'art...

Murgun e sheh, ia bn me shnj

S largu puthje atij i hedh,
Luan, mes valsh 'hidhet sa mbl,
Si nj fmij, her' qan, her' qesh,
E fton, ofshan me ndje shum,
Afrohu, murg, ti eja, 'pret!?
Dhe humb pastaj, zhytet n uj.
Heshtja mbulon gjithka prreth.
I dehur endej t tretn dit
Murgu n bregun e magjepsur.
Ta shihte vajzn kishte dshir.
Mes territ pylli rrinte i heshtur...
Kur zbardhi dita, mbuloi dhen,
Kasoll' e tij priste e zbrazt.
Ve ca fmij, kshtu rrfejn,
Pan mbi liqen mjekrrn e bardh
Lamtumira
Fytyren tende t fundmen here
Guxoj me mend ta ledhatoj
Guxoj te zgjoj ne zemr e cjerre
Me ndrojtje endrrat qe mu shtere
Dhe dashurine te kujtoj
Vrapojne vitet pa ndalur
Ndryshojme ne,ndryshon cdo gje
Ti per poetin je shuar
Me terrin e varrit je mbuluar
Dhe shoku yt per ty srron me
Pranoje,pra,nga zemr e tretur
Nje pershendetje plot renkim
Si nusja ime e ve mbetur
Si shok qe shokun puth i heshtur
Perpara nisjes n internim.
Exegi Monumentum
Ngrita nj monument
I ngrita vetes sime nj monument t rrall
Dhe bar ska pr t zn ai shtegu i tij,
M lart ngrihet se shtyll alaksandrine,
Krenar, i paprkulur rri.
Sdo vdes i tri un, do rroj shpirti im
Me lirn, q nuk njeh se sht kalbzimi,
Do lavdrohem un n shekuj, amshim
Me poetin e fundit tnjerzimit.
Rusin e paan do mbush zri im
Dhe emrin tim do gjuh do shnoj,

Krenari skllav, tunguzi egr, miku fin,

Kallmiki steps do shqiptojn.
Dhe populli n zemr prher do m ket,
Se liria ime ndjenja fisnike ve i zgjoi,
Liris i kndoi n shekullin m tegr,
Mshir pr t shtypurit krkoi.
Ti bindiu, o muz, ve urdhrit t zotit,
Duroi ofendimet, kuror mos krko,
Prano indiferent lavdi e shpifje tkot,
Me budallenjt mos diskuto.
Exegi monumentum Prktheu nga rusishtja Agron TUFA
Nj monument i gdhenda vedit, pa vn dor,
Udhza drejt tij ska me u vesh prej barit;
M i lart do t jet ai m madhshtor
se shtylla e Aleksandrit.
Jo, sdo shuhem krejt n shpirt me tlashtn lir
Hiri im do t mbetet dhe kalbja nuk e tret;
I lavdishm do jem, gjer ksaj bote t nxir
ti mbet qoft dhe nj poet!
N gjith Rusin e madhe zri do m gjegjet,
Sikush ka nj gjuh, do m thrras me emr,
Krenari nip sllavjan, fini, tunguzi q endet,
mik i stepave, kallmik i egr.
I shtrenjt pr popullin do t mbetem gjat,
Q ndjenjat fisnike ia zgjova me lir,
Q lirin naltova n shekullin tim tacart
dhe lypa pr t dobtin mshir.
Ve vullnetit hyjnor, ti bindju, o muz,
Mos lyp kuror, le tmarrin sharjet dhen;
Lavd e shpifje ti duhet me i prbuz
dhe mos u merr me derdimen!
Poetit (sonet)
Poet, mos mo aq shum ti dashurin e bujshme
Se zhurma entuziaste zgjat vetm nj ast,
Dgjoje ti i qet, mos u lkund aspak
Nga gjyqi budallait, e qeshura e turms.
Ti mbret je, rro i vetm. Ti udhn tnde ndiq
Ku mendja jote lir t on edhe guximi,
Prsosi ato fryta, q ti dhuron mendimi
Dhe grada mos krko pr to, as ofiq.
Ato i ke me vete. Ti, ve mund ti gjykosh
M rrept se kushdo di vet ti ti mosh.

A je veti knaqur ti, artist qibar?

Ashtu? Por, ato turma lre le ti shaj,
Le ta pshtyj zjarrin tnd, altar,
Fronin e patundshm si foshnj gjynaqar.
Pushkini per ANEN
Une nuk dua qe me qortime
Te ta prish paqen ne ate varr,
Ty qe Stuhin e jetes sime
Kurr ish e re ma ndeze zjarr
Ti ndeze zjarrin tim te ri
Me prushin e kuq te xhelozis
............................................
Por shkoj kjo dite e vrerit tim
O hije e tmershme bej pushim
Delibashi
T shtna matan kodrave;
Kampi yn e i tyre shihen bash;
N nj kodr para kozakve
Hakrrohet i kuqi delibash.
Delibash! N llav mos u fut
Mshiroje jetn;
Amin n astin e zbavitjes trim i patut:
Do t t ngjeshin heshtn.
Hej, kozak! T ndeshesh mos u ngri:
Delibashi n t gjitha gjasat
Do t t pres me jataganin
Kokn e krisur nga shpatullat.
Turresh, sa i pari ka ushtuar.
Shikoni! K? ...
Delibashin e lnduar,
Dhe kozakun pa kok.
Pel rioshe
Pel rioshe,
Nderi i taurit kaukazian
Pse rendn, guximtare?
Edhe ty t erdhi ora;
Mos kosit me syt e friguar
Kmbt n ajr mos i vringllo,
N fushn e gjr e t lruar
Tekanjoze mos kaplo.
Shiko; ty do t ndaloj
Dhe nn vete kam pr t t shtruar:
N rreth t matur vrapin do ta drejtoj
Me frert e shkurtuar.

Mbrom mua, talismani im

Mbrom mua, talismani im
Mbrom mua n dit zjarrta
N dit t thna, t dallgta
Ti mu dhe n dit mjerimi.
Kur oqeani ndr mendim
Prreth meje t shkrep oshtim,
Kur shtrngata t shprthej ret, Mbrom mua, talismani im.
Dherave t huaja n vetmi
N gjirin e prehjes mrzitse
N kushtrimin e ndeshjes flakruese
Mbrom mua, talismani im.
I shenjti i mbli mashtrim
I shpirtit t yllit magjik
Ja u fsheh, u shndrua trik...
Mbrom mua, talismani im.
Por kurr dhimbja e zemrs time
Nuk do t gropos kujtime.
Lamtumir shpres; fli dshir;
Mbrom mua, talismani im.
Mu shuan ndrrat dhe do gj prkthyer nga Aleko Ballauri
Mu shuan ndrrat dhe do gj,
Q desha fort n kt jet,
Vuajtjet e mia nj nga nj,
E mbushn plot zemrn e shkret.
Nga shqot' e fatiti tim t zi,
U vyshkn lulet n kuror
Jetoj i zhytur n vetmi
Dhe rpes t vij e fundit or.
Ashtu si gjethja q s'ka fat,
E mbetur vetm n deg - hije
Ashtu dhe zemra ime e ngart,
Jeton me drithma ftohtsie.
J.N.Tolstoit prkthyer nga A. Ballauri
Digju prap o llamp' e zjarrt,
O mike e ditve plot gzim
Vezullo o got e art,
O kng e shenjt e shpirtit tim
Ku jeni ju o miq t shtrenjt,
O shok t dashur t Kup(r)idit
Na thrret prap or' e shenjt,
Srish po shkrin dbor' e dimrit

N ditt e zymta t syrgjynit

Shpirti plot plag ve ndjen gaz,
N ort e shtrenjta t kujtimit
Q ju o miq m lat pas
Prpapa meje ke qndruar...
Ja ti o streh' e bujaris,
Ti muz' e shpirtit t shqetsuar
Ku prehet zjarri i dashuris
Atje ku knga na bashkonte,
Ku t gjith ishim betuar
Se shpirti yn do jetonte,
Plot afsh e zjarr i dashuruar,
Se zemr' e lodhur s'do pushonte,
S'do prehej kurr n kraharuar,
Atje ku ishim krejt t lir
Dhe ngrinim gotat nj nga nj
Kndonim kng q pa pir,
Brtisnim s'pyesnim pr asgj
Atje dgjoj srish nj kng,
Kng poeti t pagjum
Prandaj t lutem q pa breng,
Mbushma gotn q dhe un
Me ju prap t qesh i lir,
T pi, t dehem kam dshir.
Kam njohur bukuri te ftohta perkthyer nga L. Poradeci
Kam njohur bukuri te ftohta,
Si dimri me debore plot;
Te paperkulura nga bota,
Qe mendja s'm'i kuptonte dot.
Cudi kjo madheshti' e tyre
Dhe pastertia prej natyre
Un' ika larg, si nga nje ferr,
Sepse lexoja tere tmerr
Mbi ato vetulla barbare:
Per ne, te duam eshte krim,
Dhe te mundojme nje defrim:
Lasciate ogni speranza fare.
Mbase, ndaj Neves posht - e - la
I pate - e ju te tilla gra.
*** (Tek frymoj miturisht farambln shpres) Prktheu Agron TUFA
Tek frymoj miturisht farambln shpres,
Se shpirti, herdokur sikur t zija bes Prore bart mendimet, kalbjes kur i shket
Me shpresn, dashnin, honesh ku ka tret Betohem! Botn do ta braktisja, prpos
Dhe jetn do ta zhbija, idhullin monstruoz,
Flatruar do kisha nvendin e liris
Ku ska paragjykim, as vdekje nat vis.
Ku fill plsukon mendimi qiejsh t kulluar
Ah, m kot i jepem trillit t mashtruar;

Mendimi ngul kmb, e prbuzka shpresn

Asgjja m pret, matan varrit i vetm
Asgjja! As mendimi, as dashni e par!
Tmerrohem! Rishmi e shoh jetn zemrvrar,
Rish dua trroj gjat, q rish imazh i dashur
Tinz t ma djeg shpirtin tim t plasur.
Vargje t krijuara gjat nj nate t pagjum prktheu Agron TUFA
Nuk m flihet, drit ska:
Gjithkund terr dhe gjum i dyst,
Ora krejt monotonisht
Prbri meje rreh pa pr.
Pshprim parkash idhnake,
Drithrim e pagjum nate,
O jet minjsh bredharak
Prse ankth m kall n gjak?
kuptim ke psh-psh i shpifur?
Dro qortim, a qarje thidhur
Pr ditt q i treta varg?
far prej meje rreh t dish?
M qet fall apo m grish?
Mendjen vras t t kuptoj,
Kuptimin n ty krkoj
*** (Xhelozin time, ma fal mua ngaher) Shqiproi Guri Shyti
Xhelozin time, ma fal mua ngaher,
Dashurin e vrundullt, zemrn kaq t marr?
M je besnike - Por thuam, prse vall,
Sa her ti mund, bn dyshimi t m brej?
Sa adhuronjs qetsin ta vjedhin, thom,
Prse trheqse para tyre don t jesh?
Prse t tjerve shpres' u dhuron gjithmon,
Kur i sheh magjishm, kur qan, apo kur qesh?
Ma ke vrar zemrn, ma orodite ti:
Ndonse beson dashurin' time shpres'humbur,
Nuk sheh aspak sa vetmuar, sa i turbullt,
Ndihem mes turrms q prreth teje rri
Dhe larg t gjithve pastaj veten brej i heshtur.
S'm' jep nj shikim, asgj far pres shpirtdjegur,
As dhe nj fjal. Dhe kur bj sikur iki, ah! I yti sy, prlutshm s'm ndjek pas.
N ndodht nj mbrmje, q nj vajz' e bukur shum,
Flet dykuptimshm, t'm afrohet ka dshir Ti s'do t'ia dish, ti qesh dhe ofshaj un,
Se qortimi yt, s'e ka brenda dashurin.
Thuam, prse rivali im i prjetshm,
Sa her q un me ty n sall jam vetm,
Sheh djallzisht, t prshndet, t flet,
'e ke at!? Thuam, a ka t drejt'
Xheloz t ndihet, t zbehet n fytyr?
Prse, pastaj, me dorn tnde ti,
E veshur holl, kur s'kishe nnn n shtpi,

Ia hape dern, e le natn t hyj!?

Por ti m do ... Sa her vetm je me mua,
Je aq e mbl! do puthje vjen e zjarrt
Mbi t miat buz. N brishtsit e tua
Un shpirtin tnd e ndjej, e shoh aq qart.
Por ti m do, t kuptoj un, sigurisht,
Ve, e dashur, mos u tall kur un ndjej dhimbje!
Ti s'ia njeh aspak fuqin dashuris' sime,
As sa thell dhimbja shkon, ti s'mund ta dish.
LIRIA prktheu Vangjush Ziko
........................................
O sundimtar i vetshpallur,
Urrej pushtetin tnd t egr,
Me nj gzim t paprmbajtur
Shoh vdekjen tnde brez pas brezi.
Mbi ballin tnd lexoj t shkruar
mallkimin e popujve damkosur,
Ti tmerr i bots , qofsh mallkuar,
Sfidon ti zotin e prsosur.
...............................

SERGEJ ESENIN (1895-1925)

Sergej Aleksandrovi Esenin - lindur ne Konstantinovo, me 3 tetor 1895 vdiq ne Shn
Pietrburg, me 28 dhjetor 1925)
Permbajtja:
Pushkinit; UN SKAM NDRYSHUAR; *** (Endrronjs un jam); *** (m mundon me
freskin tnde); *** (C'ke qe me ngerdheshesh? Doren pse ma tund?); *** (Mbremja vetullat
ngrysi); *** (Do harroj c'plage zemre me brejten); *** (Syte blu); MIKU IM I SHTRENJT,
LAMTUMIRE!; *** (Miku im i dashur, mirupafshim); LAMTUMIR MARIENHOF; ***
(Brengnosem kur te shoh ne sy); *** (C'me dhemb kur te shikoj te shtegu!); Letr Nns (1,
2, 3, 4,5, 6, 7); Nostalgi; Mos me braktis; *** (Duart e s dashurs); Ndermend sjell...(1, 2);
*** (Mbase von, a mbase hert shum); *** (Ai sbanon n kto vise); *** (Po rrshqasin
sajet. Sajet po rrshqasin); *** (Ah, se djall tufani! Gjith egrsi); *** (Panja im e
zhveshur, nn tufan t bardh); *** (Mshteknz flokblerta); *** (Kuror roz mkati); ***
(Nj dfrim ve tani m ka mbetur); *** (Ere, ere e debores moj ere); *** (Fishkellen era, ere
e argjendte); *** (Shkretetire bore. Hena farfurine); *** (Mbi dritare, hna. Era, nn dritare)
[1, 2]; *** (Ti sm do? St dhimbsem sado pakz?) [1, 2]; *** (Sa e mir qe Tanjusha, m
t bukur skish n fshat) [1, 2]; *** (Mos m shih kshtu me qortim); VETEM MES
RRAFSHINES SE SHKRETE; *** (Mos m shani. Kshtu erdhi puna!); *** (Fati im u
vendos. Asnjher); *** (Eja, mike, tok t rrim); KUR NDIZET FLAKA (per bushtren);
KUR NDIZET FLAKA; LOPA; JO ME KOT DY SY ME HODHEN CIKE (Q t jesh poet);
JO ME KOT DY SY ME HODHEN CIKE; *** (Si tia bj, - e pyeta sarafin); *** (Shagane,
shpirti im, Shagane!); *** (Ti me fole per Saadine); *** (PUTHME, MOJ E DASHUR,
PUTHEM) [1, 2, 3]; RREFIMI I HULIGANIT (1, 2); RUSIA SOVJETIKE; KUR NDIZET
FLAKA E BLERTE; *** (Shih, lumturi budallaka); *** (Rreptas prdridhet shakulli
bors); QENIT TE KACALLOVIT; *** (Mos u kput, o ylli im); TUFANI; ANA SJEGINA;
*** (Arrij te mulliri, ku bredhi); NJERIU I ZI; Yjet; Lotet; Loti; *** (Gjithshka e veante ne
jet); U riktheva; JETA, KJO GNJESHTR Q MAGJEPS; Pugaovi; Rruga ime; N
sheshin e kaltr t qiellit; N FRESKIN E NJ VJESHTE T BUKUR (1, 2); NE TANI

DO T IKIM PAK NGA PAK; ZGJOM SHPEJT NESR N AGIM; LASH; JO M

KOT; *** (Mos kafsho ti gishtin kur me sheh ne sy); LETER NJE FEMRE; Nje leter, te tille
ne jete;
Pushkinit
ndrroja madhoren dhurat
t ciln rusi e pati ksmet,
ndalur n Tvrski bulevard,
ndalur dhe folur me vete.
Bjond, pothuajse bardhosh,
tretesh si mjegull n legjenda,
O Aleksandr! ti ishe kodosh,
si un sot rruga u enda.
Por argtimet e dashuris
pamjen tnde s'e nxirosn
dhe n bronxin e derdhur t lavdis
ti krenarisht tund kokn.
T bj sikur krihem gjej rast
dhe t prgjigjem pa nguruar:
nga gzimi un vdes kt ast
me t till fat i nderuar.
Por me dbim i dnuar
ende pr gjat do t kndoj...
sa pena q do t m ket pasuar
mjeshtrisht bronxin t ma tinglloj.
UN SKAM NDRYSHUAR Prktheu Faslli Haliti
Un skam ndryshuar.
Ska ndryshuar zemra ime.
Si zambakt npr thekr elin syt e mi.
Duke shtruar rrogozat e art t vjershave intime,
Dika t dhimbshme t them sonte kam dshir.
Natn e mir, t gjithve!
Natn e mir!
Stringllin m mes barit kosa e muzgut t mbrmjes.
Kam shum dshir q nga dritarja ime
T pshurr sonte kundr hns.
*** (Endrronjs un jam) Shqiproi Jorgo Bllaci
Endrronjs un jam, q territ
Ngjyrn blu t syrit e prhumb,
Erdha te kjo jet si t tjert,
Tok me ta, ta shtyj ashtu si mund.
N t puth, kt shprehi ma quaj,
Se kam puthur shum gjer tani;
Fije shkrepsesh sikur ndez e shuaj,
Gjithsaher flas pr dashuri.

Vdes pr ty, t dua, prgjithmon, Kurse shpirti thell asgj nuk ndjen.
Po t rrish e rmosh pasionet,
T vrtetn kurr nuk e gjen.
Ndaj sngushtohem fort pr t krkuar
Zjarr e prush prej teje kot m kot.
Ti je nj mshteknz e krijuar
Enkas dhe pr mua, dhe pr bot.
Gjithsesi edhe pse kaq t afrt
Ty t mbaj e zgjedhn ta duroj,
Xhelozi nuk ndjej pr ty dhe ashpr
As q t gjykoj e mallkoj.
Endrronjs un jam, q territ
Ngjyrn blu t syrit e prhumb.
Dhe me ty jam mpleksur si t tjert,
Tok me ta, ta shtyj ashtu si mund..
*** (m mundon me freskin tnde) Shqiproi Jorgo Bllaci
m mundon me freskin tnde
Dhe pse pyet sa vje jam vrtet?
Kam n shpirt nj lngat aq t rnd,
Saq ndihem nj i verdh skelet.
Djal fshati, nj her e nj koh
Endrroja m tym se nj dit
Do t bhem i pasur, i njohur,
E rreth vetes do mbledh dashurit.
Po, i pasur u bra, dhe tepr.
Nj cilindr q kisha se kam;
Prej kmishs, nj gjoks m ka mbetur
Dhe potinjat sm kan as taban.
Edhe fama m posht sm bie:
Nga Parisi n Mosk, emri im
Zbatharakve tmerrin u shtie,
Si nj sharje plot mllef e prmim.
Dashuria? m vjen pr t qeshur!
Ti m puth: akull un, akull ti.
Njenja ime, pr dreq, sht rreshkur,
Ndenja jote t el nuk di.
Ssht ende koh e brengs pr mua,
Po edhe n ardht, aspak sm mjeron!
M i florinjt se leshrat e tua,
Ndr bregore laboti zhurmon.

Ah, n at zhurmrim sikur tisha,

Si nj her e nj koh, dhe sot,
si unak, n padi t humbisja,
Tndrroja m tym ashtu kot.
Tndrroja, po ve dika tjetr,
Q as toka, as bari se njeh,
Q nuk di si ta quash me emr,
Se me fjal dot zemra se shpreh.
*** (ke q m ngrdheshesh? Dorn pse ma tund?) Shqiproi Jorgo Bllaci
ke q m ngrdheshesh? Dorn pse ma tund?
Ty as npr mendje nuk t shkoj gjkund.
Kam nj mike tjetr, kt, besoj, e di,
As ti hodha syt, as erdha tek ti.
Dola kndej pari, jo se srrija dot,
Desha ve dritaren t shikoja kot.
*** (Mbrmja vetullat ngrysi) Shqiproi Jorgo Bllaci
Mbrmja vetullat ngrysi. Se kuaj
Hingllij noborr, nuk po di.
Dje na humbi rinia, m thuaj,
Dje u puthm s fundi ne t dy?
Trojk e von, grhet? M ngadal!
Jeta jon as ka gjurm gjkund.
Ndoshta nesr, n shtrat t spitalit,
Do t prehem n paqen pa fund.
Apo ndoshta papritur do ndihem
I shruar e plot gjalleri
Dhe do rri t mbaj vesh, gjer t shkrihem,
Shushurimne qershive nn shi.
Do harroj plag zemre m brejtn
Kta vite t turbullt stuhish.
O fytyrz, e dashur, e shtrenjt!
Ndr kujtime, ve ti do m ndrish.
Mund q nesr t dua nj tjetr,
Po, ta dish, dhe asaj, or e ast,
Ve pr ty, pr mikeshn e vjetr,
I prmallur gjithnj do ti flas.
Do ti flas pr t bukurn koh,
Kur ne shkriheshim nndrra blu...
Koka ime e kriskur, moj kok,
Ku tu shkrep t m shpiesh kshtu?
*** (Do harroj c'plage zemre me brejten)

Do harroj c'plage zemre me brejten

keta vite te trrubullt stuhish
O fytyrez, e dashur, e shtrenjte
Nder kujtime vec ri do me ndrish.
Mund qe neser te dua nje tjeter
Po ta dish, dhe asaj, ore e cast
vec per ty, mikeshen e vjeter
i permallur gjithenje do ti flas.
Do ti flas per te bukuren kohe
Kur ne shkriheshim ne endrra blu...
Koka ime e krisur moj koke
ku tu shkrep te me shpiesh keshtu?
*** (Syte blu) Shqiproi Jorgo Bllaci
Bluza ngjyr qielli. Syt blu. Nuk di
Si mu shkrep ti flisja mikes me dredhi.
Mos po nis tufani? pyeti ajo, T hedh dru n stuf, t t shtroj a do?
Atje lart, - ia ktheva, - dikush po na sheh
dhe lule t bardha po lshon mbi ne.
Hidhja drut stufs, shtrona shtratin, pret?
Se, aty, n zemr kam tufan vrtet?
*** (Miku im i shtrenjt lamtumir!) Shqiproi Jorgo Bllaci
Miku im i shtrenjt lamtumir!
Ty ktu n shpirt t kam ta dish!
Fati po na ndan sot pa mshir,
Po diku do shihemi srish.
Lamtumir, mik, pa fjal e lot!
Vetullat ti ngryssh, ske prse
Vdekja ssht e re n kt bot,
As t rrosh nuk sht gj e re.
28 Dhjetor 1925 (kjo eshte poezia e fundit e poetit qe e ka shkruar ne castet e fundit te jetes)

*** (Miku im i dashur, mirupafshim) Shqiproi Guri Shyti

Miku im i dashur, mirupafshim,
Ti do jesh gjithnj n shpirtin tim.
Vet hapsira n u ndafshim,
Na premton srish pr nj takim
Mirupafshim miku im i bess,
I mrzitur syt mos i ul prdhe.
Ssht gj e re ktu t vdessh,
Po dhe t rrosh nuk sht gj e re.

LAMTUMIR MARIENHOF (Prktheu Faslli Haliti)

Mirupafshim, mik, mirupafshim,
Ti je n zemrn time prgjitmon
Ndarja jon e destinuar
Nj takim t ardhm na premton.
Mirupafshim mik, pa e fjal e gjeste,
Pa vetulla t ngrysura, pa trishtim
T vdessh nuk sht e re n jet,
Edhe t jetosh ssht e re pa dyshim.
*** (Brengosem kur te shoh ne sy)
Brengosem kur te shoh ne sy
nga dhimbja zemra s'di te heshte.
S'ka mbetur me per ne te dy
Vec bakri i shelgjeve ne vjeshte.
Te tjera buze, une e di,
Ta thithen afshn' e perveluar
Tani rigon vec pakez shi
Nga shpirti yt pergjysme shuar.
Po pune e madhe! Frike s'ndjej.
Diku mendimin duke tretur,
Nje lloj gezimi prape e gjej,
Packa se mes batakut mbetur.
Per buzeqeshje e qetesi
As e kam ndrydhur jeten time
pak rruge shkelem kushedi,
por kemi bere kaq gabime.
O c'jete qesharake kjo,
Plot paradokse dhe genjeshtra!
Varreze kopshti, pa shiko
Meshteknave u zbardhin eshtrat!
Ashtu do mbesim edhe ne,
As do lulojme, as do zhurmojme,
Kur dimri lule s'ka perse
Per to te rrime e te vajtojme?
*** (C'me dhemb kur te shikoj te shtegu!)
C'me dhemb kur te shikoj te shtegu!
S'di, eshte mundim a vaj njerezor?
Te dy nje ngjyre te bakert shelgu
mbajme ne trup kete shtator.
O trupi yt afsh e finese,
'buze te huaja pa mbi vete!
Thua nje shi i holle perves
nje trup te ftohte pa shenje jete!

Po ashtu qofte, e pres ate!

M'u hap nje rreze me e mire.
Nga 'pata dje, s'me mbeti gje,
vec kalbezim e lageshtire!
S'e rruajta rrebelen koke
per jete te qete me gaz ne buze.
Sa rruge te shkurter beme tok
dhe sa gabime ne aq rruge!
Sa tallje, sa grindje te kota
pati kjo jeta jone plot kthesa!
Bejrozat si eshtra te ftohta
ngulur ne kopesht dru varrezash!
Keshtu lulezojme permbi ta
ne, miq te kopeshtit plot zhurme.
Nese ne dimer lule s'ka,
per lulet kot trishtohesh shume.
LETR NNS SHQIPEROI JORGO BLLACI
Gjall je, nnoke?
Edhe un gjall jam!
Shndet m pa, shndet!
drit e beft krejt kjo mbrmje e lum
Izben tnde, q me mall m pret
Thon se je ligur e je tretur
Nga meraku im, por nuk ankon
Se, pshtjell me nj shall t vjetr
fillikat rrugs shpesh kalon
Dhe kur mugtir e kaltr bie
nj vegim i zi t kall ty frik
Sikur n sherr diku n pije
Vjen dikush e ma kput me thik
Kot e dashur, vuan kaq, besom
Brenga t'i fanit kto ndr sy
S'jam aq pijanec i lig sa thon
Si do vdes pa t t par ty?
Un jam po foshnje, si njher
Dhe nj shpres ve ushqej n gji
T'iki nga ky tym e kjo poter
te shtpiza jon aty t vij
Dhe do vij, kur kopshti yn i bardh
Aneknd t vishet me blerim
Vetm ti, si tet vjet m par

Mos m zgjo aq hert n agim.

LETER NENES - perkthyer nga Kadare
Gjalle je, ti moj nenocka ime?
Gjalle jam edhe une... te pershendes
Paqja e mbulofte kete mbremje
Izben tende deri ne mengjes.
Mora vesh se ti je merakosur
Atje larg per mua perseri
Se ti shpesh del rruges e brengosur
Mbeshtjelle me te vjetrin shall te zi.
Kur e kalter mbremja bie prane,
Te fanitet ty gjithmone sikur
Diku mua larg ne nje mejhane
Nje i dehur thiken po ma ngul.
Kot ti nene rri me gjak te ngrire
Ky nuk eshte vec vegim i zi
S'jam aq vagabond i pameshire
Sa te vdes pa te shikuar ty.
Une i embel jam prap si me pare
Enderroj kur fushat larg verej
Qe se shpejti nga keto mejhane
Ne shtepine e vogel prap te kthej.
Do te kthej athere kur te mbushet
Kopeshti yne i bardhe me blerim
Vetem ti si tete vjet me pare
Mos me zgjo heret ne agim.
Mos m'i zgjo ti enderrat qe m'u zverdhen
Mos kujto ate qe vate e shkoi...
Se ne bote humbjet edhe lodhjet
Heret i provon nene moj.
Mos mu lut t'i falem zotit prape!
Tek e shkuara nuk ka me kthim
Vetem ti je gazi im i vetem
Ti e vetmja paqe e shpirtit tim.
Pra ti flaki brengat nena ime
Mos u trishto per mua perseri
Dhe mos dil aq shpesh tek rruga e madhe
Mbeshtjelle me te vjetrin shall te zi.
Letr Nns Prkthyer nga Agim Shehu
Gjalle me je, e shtrenjteza nenoke!
Gjalle dhe une. Te fala, shpirt nga larg
U mbulofte paqe izba jote

nga dritat e muzgjeve perqark!

Thone ti, e dhembshura e heshtur,
per mua te mbyt nje brenge e rende
edhe del ne rruge e shkujdesur
mbeshtjell me te vjetrin shallin tend.
Per mua te behet here pas here
se ne terr te mbremjes, ne nje skute,
ne taverne, pas pijesh me sherre,
dikush thiken ne zemer me fut!
Ti m'u shlodh o shpirti im! Rri e qete!
Kjo qe sheh eshte enderr, nje perart.
Une s'jam me i ligu nder poet
qe te vdes, pa pare nenen prape!
Jam ai i pari, shpirtfloriri
ve nje enderr bluaj perseri,
qe se shpejti, me mallin prej biri,
vatres sime t'i vij prape ne gji.
Do te vij, kur kopsht' i perterire
te bleroje, e gjethi i ri te dale
Dhe ti s'do me zgjosh me qe pa gdhire
si me zgjoje tete vjet me pare.
E 'ta zgjosh te zgjuarin nga te tjeret!
'ta shqetesosh te prerin keq ne bese!
Ndodhi, jeta m'i dha teper heret
lodhje e humbje, me helmin ne mes.
Dhe mos me meso si behet lutja!
'ta kujtojme ate qe na la shkrete!
Gaz e zemer kam vec ty, e urta!
Ti, e vetmja drite, qe pres ne jete.
P.S : izba= shtpi

LETR NNS Shqiproi Luan Rexhepi

Si ia shpie moj nnokja ime?
Mir jam dhe un. - T prshndes!
N at izbn tnde pa bekime
Mbrmjeve kur muzgu z t zbres.
Po m thon se fort je merakosur,
Bhesh vrere pr fatin tim t nxir,
Del e sheh tej rrugs s pasosur,
Mbledhur shuk me shallin cop' e grir.
Dhe kur bie mbrmja rreth e qark,
Nj vegim i shkret t shtika frikn:

Se n nj mejhane diku larg

Vjen nj horr edhe m ngulka thikn.
S'ngjet asgj, nnoke! - Mbaje shpirtin:
sht ve nj makth q po t shtar.
Aq i lig nuk jam sa 'drdllisin
Dhe s'do vdes me sy pa t par.
Foshnjarak kam mbetur si dikur,
Me nj ndrr q gjithnj m grish.
Jetandrallash mos mu shpift kurr;
Ve n at shtpi t jem srish!
Do t kthehem kur do gjethen degt,
Kur t harlise kopshti n blerim;
Ve nga gjumi mos m ngri kaq hert, Si tet vjet m par n agim.
Mos e zgjo at q iu shpurritn
ndrrat e nj moshe patravaj.
Ti s'e di sa jetn ma sfilitn
Vuajtjet, q s'gjej dot prehje n asnj skaj.
As t falem, - m ti mos m cit,
Si ma bje shum vjet m par.
Vetm ti do dhimbje ma fashit,
Vetm ti je gazi im i rrall!
S'ka pse bhesh njsh ti me trishtimin,
As t t haj brenga e nxir.
S'ka pse del e rrugs humb vshtrimin,
Mbledhur shuk, me shallin cop' e grir.
LETR NNS Shqiproi Guri Shyti
Plakushja ime ti ende je gjall?
Gjall jam dhe un. T prshndes!
Le t derdhet ajo drit e rrall
Mbi shtpizn tnde dark e mngjes.
M shkruajn se ty, zemrdredhur,
Pr mua trishtimi t ka zn
Dhe del n rrug prmbi supe hedhur,
At setrn tnde t vjetr e t rn.
Netve t gjata t fanepset shpesh,
Tek rri vetullngrysur e me kokn ulur,
Sikur birit tnd n znka kabaresh
Thikn finlandeze dikush i ka ngulur.
Qetsohu, e dashur. Ngaq sm ke par,
sht meraku q zemrn ta ndez.
Sjam aq i mbaruar, sjam un aq i marr,

Q ty pa t par, larg teje t vdes.

Un jam po ai, ashtu si kam qen
Edhe dit e nat nj gj ndrroj,
Mezi po duroj, malli m ka zn,
N shtpizn ton t vij t pushoj.
Un do t vij kur gjethja t buloj.
Kur kopshti t jet me blerim mbuluar.
Dhe nnokja ime nuk do t m zgjoj
Me agimin bashk si tet vjet shkuar.
Mos e zgjo tek un ti at q shkoi.
Mos e trazo m at q nuk u b.
Mos e lndo m zemrn q sgzoi.
Sdua q shpirti t m rndohet m
Edhe lutjet m mos mi mso.
Tek e vjetra skthehemi dot prapa.
Vetm ti, nnoke, pr mua je ajo,
Q m gzon zemrn e m ndrion natn.
Hidhe tej, nnoke, ti brengn e mbledhur,
Largoje merakun q shum t ka zn
Dhe mos dil n rrug prmbi supe hedhur,
At setrn tnde t vjetr e t rn.
Poezi per nenen
Moj nnokja ime, a je gjall?
Edhe un rroj.T prshndes!
Le t ndrit mbrmja si prall
Mbi kasollen tnde q ve hesht.
Mora vesh se ti je shqetsuar
Dhe pr mua brenga po te ha...
Del n rrug larg duke vshtruar,
Me xhubin hedhur prmbi krah.
Dhe n mbrmje shpesh t fanitet,
ndr e keqe syt ty t'i mbush,
Sikur, ja dikush po m avitet
N mejhane thikn po ma ngul.
Qetsohu moj e shtrenjta nn,
Fshije q nga syt at kllapi.
Pijanec i till nuk jam br
Sa t vdes pa kthyer n shtpi.
Jam i but ashtu si kam qn
Dhe mendoj , mendoj vetm nj gj,
Q me malln'e madh q m ka zn,
Kokn prmbi prehrin tnd ta v,

LETER NENES
Gjall je, nnoke? Edhe un
Gjall jam. Shndet m pa, shndet!
Drit e bft krejt kjo mbrmje e lume
Izbn tnde, q me mall m pret.
Thon se je ligur e je tretur
Nga meraku im, po nuk ankon,
Se, pshtjell me nj shall t vjetr,
Fillikate rrugs shpesh kalon.
Dhe kur mugtir e kaltr bie,
Nj vegim i zi t kall ty frik,
sikur n nj sherr diku n pije,
Vjen dikush e ma kput me thik.
Kot, e dashur, vuan kaq, besom,
Brenga ti fanit kto ndr sy.
Sjam aq pijanec i lig sa thon,
Si do vdes pa t t par ty?
Un jam po foshnje, si nj her,
Dhe nj shpres ve ushqej n gji:
Tiki nga ky tym e kjo poter,
Te shtpiza jon aty t vij.
Dhe do vij, kur kopshti yn i bardh
Aneknd t vishet me blerim.
Vetm ti, si tet vjet m par,
Mos m zgjo aq hert n agim.
Mos e zgjo at q shkrumb iu bn
Endrrat e moshs plot hare.
M ka vrar jeta mjaft, o nn,
Dua ve t shlodhem e t fle.
As ti lutem Zotit mos m thuaj,
Si dikur n tartn mituri,
Ti ke mbetur ngushllim pr mua,
Drit e parrfyer, vetm ti.
Ndaj merak ti mos mu bj aq tepr,
Tek e liga mendjen mos e o,
Dhe aq shpesh, me shallin tnd t vjetr,
Fillikate rrugn mos kalo.
Nostalgi perkthyer nga Jusuf Vrioni
Te kujtohen ato nete mike e dashur?
Shetitjet tona buze Neves se ngrire
Nen dritat e zbehta te fenerve te vjeter
Dy zemra, dy duar pa then naten e mir

Nuk ta harroj Natasha, akullin ne qerpik

Ne syt e tu te kalter qe rrinin si kurora
Pushkinin recitoje gjat bulevardit antik
Dhe putheshim me zjarr gjer te Aurora
U ndam mike dashur u ndame pa deshir
Si akulli mbi Nev qe cahet nga pranvera
Malli me keput tek degjoj Natalin
Lermontovin tend sonte ma sjell Era.
Mos me braktis
Me jep doren te shkruaj
Te marre krahe mendimi.
Me jep pulsin e zemres
Mos te ngrij trishtimi
Me jep buzet e tua
Puthjen ta jap une
Eja , nxito hapat
Mos ke humbur udhe ?
*** (Duart e s dashurs, dy mjelma) Shqiproi Jorgo Bllaci
Duart e s dashurs, dy mjelma
Kredhur n ar t flokve t mi.
Aneknd n kt bot njerzish,
Knga ska mbarim pr dashuri.
Dikur edhe un kam knduar
Dhe srishmi shpirti m kndon;
Fjala vlag merr n kraharuar
E ndr vargje mblsisht buron.
Po kur shter kjo vlag krejt, dhe zemra
Mbetet si nj shkmb floriri i shkret,
Vetm hn e Teheranit kngs
Smund ti jap ngrohtsi dhe jet.
Un sdi si do m vej halli:
Do m djeg Shaga shkrumb e hi,
Apo, kur t plakem, i prmallur
Do kujtoj kndova n rini?
Ka nj ap t tij sikush n bot,
A dika q na plqen vrtet.
Nj persian, q kngs keq ia thot,
Kurr nga Shirazi smund t jet.
Sa pr mua dhe pr kngn time,
thoni vetm kaq: do kish krijuar
Kng m t mira, plot kumbime,
Nga dy mjelma po t kish shptuar.

NDRMEND SJELL... Prktheu Ismail Kadare

Ndrmend sjell e dashur gjithmon
Shklqimin e flokve t tua,
Erdh koha q neve u ndam;
E rnd ka qene pr mua.
Kujtoj at mbrmje vjeshtore
E zhurma gjethesh t that
Le t ishin t shkurtra ditt,
Se hna na ndrinte m gjat.
Mbaj mend si m the ti nj mbrmje:
"Do shkojn t kaltrat vjet
Dhe ti do t'm harrosh, i dashur
Do shkosh kushedi me nj tjetr."
Dhe sot dega e mbushur me lule
Pr ty m kujtoi prap mua.
Sa mbl me lule mbulova
Dikur kaurrelat e tua.
Dhe zemra ty pa t braktisur
Nj tjetr duke dashuruar,
Porsi nj rrfenj t dashur
Gjithmon' t kujton pa pushuar.
E mbaj mend - [S. Essenin]
Perjete e mbaj mend moj e dashur,
shkelqimin e flokeve te tu,
sa keq, sa veshtire e kam patur,
qe fati na ndau keshtu.
O nete vjeshtore ku shkuat,
o hije beriozash me zhurme?!
S'ka gje se qe dita e shkurter,
kur hena na ndritte aq shume.
Mbaj mend kur me thoshe:"Po treten,
dhe netet e kaltera shpirt.
Po ti do te duash nje tjeter,
dhe s'do me kujtosh me nje dite"
Sot bredhi kuroreze celur,
plot ndjenja me mbyt perseri,
per lulet e njoma mbi krrela
q'i derdhja dikur per stoli.
Dhe zemra zjarr-i pafikur,
qe tjetren me brenjez ma do,
per ty si novelez liriku,
kujtimet m'i bie ajo.

*** (Mbase von, a mbase hert shum) Shqiproi Jorgo Bllaci

Mbase von, a mbase hert shum,
Ta shkoqis tani kt nuk mund,
Don Zhuan i prap u bra un,
Nj poet q era e hedh gjithkund.
Sdi se m ka gjetur, ve prdit,
Mbi t tjera gjunj do m gjesh.
Dhe as ndjej mshir, as tronditem
Q harboj e tradhtoj kaq shpesh.
Zemrn e kapitur kam dshir
Sa m pak me derte ta mundoj.
Te kta sy femrash, q ve shtiren,
Se marr vesh dreqin rri krkoj.
Ndaj mos m lsho prbuzja ime,
Mbam si gjithnj n thonjt e tu!
Shpirti im ka ve t ftohta vlime,
Fshfritje jargavani blu,
Npr t limontin muzg, ku shquhen
Si n mjegull zrat tej e ndan.
Ve liri e ndjenjave paguhet,
Ndaj prano dhe sfidat, Don Zhuan!
Por, tek sfidat i pranoj i qet,
As q ndjej ndonj ndryshim n gji.
Shqotn e kuptoj si maj t blert,
Dhe do dridhje vetm dashuri.
Ja se m ka gjetur, q pr dit
Mbi t tjera gjunj do m gjesh.
Lumturi krkoj dhe as tronditem
Q harboj e tradhtoj kaq shpesh.
*** (Ai sbanon n kto vise)
Ai sbanon n kto vise.
Sa m plqen t shoh ndr pem
Si flak e blert nis e ndizet.
Degt e trungjeve t art
Nj frym fshehtsie i ngroh,
dhe fjal e yjeve t zjarrt
Bulon me gjethin npr to.
Un e kuptoj gjuhn e fsheht
T ksaj toke. Po sarrij
Q pasqyrimn e nj komete
Nga faqe e ujrave ta fshij.
Me bishtin nuk arrin dot kali

Ta fshij hnzn q pi...

Pse smbin vshtrimi yn vall,
Si mbin q thell gjethi i ri!
*** (Po rrshqasin sajet. Sajet po rrshqasin) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Po rrshqasin sajet. Sajet po rrshqasin.
bukuri, me miken, fushs t humbasim!
Era vjen e drojtur, tutje shket e heshtur.
Rrokullisen zilkat fushzs s zhveshur.
Eh, ju saje! Kali im me halle!
Dikur larg n panj po harbon n valle.
Do vemi ti themi: bhet, paska ngjar?
Treshe pastaj vallen kemi pr ta marr.
*** (Ah, se djall tufani! Gjith egrsi) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Ah, se djall tufani! Gjith egrsi,
Me t bardha gozhd ngulet mbi ati.
Vese un sdridhem, strembem, se, pr fat,
Kam tek ti mbrthyer shpirtin harrakat.
*** (Panja im e zhveshur, nn tufan t bardh) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Panja im e zhveshur, nn tufan t bardh,
Krrusur e brengosur pse qndroke vall?
Di do t kesh par, di do kesh dgjuar.
Duket, pr shtitje fshatit ke kaluar,
Pa po duke ecur, si nj roje e dehur,
Pirgjeve ke ndrydhur kmbn papandehur.
Ah, tani dhe un spo marr vesh ku gjendem.
Me ca miq orgjie, kuturu po endem.
Di q te nj pish, te nj shelg ndalova;
N tufan, me kng, vern e kujtova.
Dhe mu duk se isha panj edhe vet,
Vese jo e zhveshur, po me deg e flet.
Edhe marramendthi, rrumbull krejt pothuaj,
Rroka nj mshtekn, si gruan e huaj.
*** (Mshteknz flokblerta) Shqiproi Jorgo Bllaci
Mshteknz flokblerta,
O gjoks i vashs ti,
Aq humbur n mendime,
Mbi pellgun pse po rri?
t pshprin ty era

Dhe rra t zhurmon?

Mos krehrin e hns pr flokt ndrron?
T gjelbrat mendime
trazim ti ngryska vall?
N shushurimn tnde,
Nj breng ndjej, nj mall.
Ktu, - o mik i dashur,M thot ajo dhe fshan, Nn yjt e nats sonte
Erdh qau nj oban.
Dhe hna shtroi hijet,
Blerimin rreth ndrioi...
Ah, gjunjt e zbuluar
Ai se mi pushtoi.
Dhe, prmes shushurimash,
m tha me zjarr n gji:
-Shndet, gjersa t kthehen
Kojrillat prsri!
*** (Kuror roz mkati)
Kuror roz mkati,
bota got e vogl,
lumturi e derdhur
lag toka fatkeqsh,
helmarinat roz
n gur t murrm
dshprimi feksnin,
rrzoheshin lule shkurti,
fustanet e grave,
mbuloja monumentesh
n prurim
zbulonin
mermert e shkulur
nga nj mal i shenjt
q mbi mua ve
gur rrokullis,
ndersa ty fildish
t dhuroi, Sergej;
lartsit flakrjin
vetimn o ylberin,
varet nga vijat
rrushkulluese posht,
ky sht nj kuptim vertikal i bots,
kurr horizontali
nuk mu dha
si ty.

Duart e tua n blu boronicash

po ngjyejn muzgun si dhe shpirtin tim.
Kundr meje grat e tua prej vetiu
se t paarritshme
nga kundrfakti im, Sikuri pa guxim,
linin fusha pas me fustan rrzuar
(si kurr pr mua)
lndina me lkur
neprkash t ndrruara
ku fantazma ime ecte me apitjen
q nuk shpie kund, si ecn ve dshtimi.
I mora n dor, kundrova ato pala
flamujsh t tjedukshm prej kombesh t panjohur,
pa jet, e kuptova
ato coha kohe
gjith ajr t shkrifruar:
rrzimi skish rndsi,
por prpara rnies
valvi-frgllima n ern e lir
t syve t tu
ciklonik, Sergej.
Hapat frym m morn
trokuan si kuaj
t egr, t bardh mbi kalldrm t zi
t bots ku rrzimet
kishin rndsi;
rrzime muresh, kullash binjake,
president monedhash,
monedha presidentsh,
ndrsa un shkelja
Berlin t rrnuar
si sy me qepalla
t przhitur zhur;
nj palz flamuri,
valvitje truri:
t gjeta, Sergej,
si petal t rrall,
shkurrishteve t bots plot burra avdall,
t hasa mes urrejtjes
s vobekt, Sergej,
lypsare trotuari q botn nuk e do
as lmosh kur jep,
dhe dorn ta zgjata ku(r) qem barabar.
*** (Nj dfrim ve tani m ka mbetur) Shqiproi Jorgo Bllaci
Nj dfrim ve tani m ka mbetur
Gishtat gojs e fort fishklli!

Kudo thon: mbi mua ska tjetr

Skandaloz e rruga n Rusi.
Humbje e madhe ky nam, po smrzitem,
Jeta humbje ka plot ksisoj.
Turp q zotin besova kaq vite,
Po mjerim q tani se besoj.
Koh, o kohz e largt, e art!
Llav e jets gjithka e bn shkrumb.
Un, ve pr tu djegur m qart,
Pas skandaleve renda gjithkund.
Mirsin dhunti ka poeti;
I ktill prej fatit u pre.
Trndafilin me zhabne knets,
Ti martoja kam dashur mbi dhe.
Kushedi, mbase ndrra thurra,
Dor e kohs mi shterri ndr sy.
Ve, n shpirt, gjersa djajt mu turrn,
Domethn kish engjj aty.
Pikrisht pr kt tjetr an.
I paudhi ku dot nuk u fut,
Cilindo q t kem aty pran,
Do ta lus, n t fundmin minut,
Q pr gjith mkatet e mia,
Pr gjithka zemrova tnzon,
T m veshin kmish rusie,
T m ven t vdes nn ikon.
*** (Er, er e dbors, moj er) Shqiproi Jorgo Bllaci
Er, er e dbors, moj er
Merrmi vitet n kraht e tu
Dua djalk t jem dhe nj her
Apo lule e lugins diku
Nn nj fyell bariu plot dhimbje
Dua syt t'i mbyll n harrim
Zile yjesh, me born e mbrmjes
t m bien n vesh pa pushim
Oh! Sa bukur e dredh ajo kngn
N tufan dshprimi kur derdh
Do t desha diku me nj kmb
ndan rrugs t rrija, si bredh
Hingllima n terr kur t ndjeja
t pushtoja kauben prbri..
Zgjati putrat, o hnz, drejt meje

Merrmi brengat n qiell tek ti

*** (Fishkllin era, er e argjendt) Shqiproi Jorgo Bllaci
Fishkllin era, er e argjendt,
Nn t mndafshin zhurmim t dbors.
Hera e par q kaq me vmendje
Vehten po shoh, si n shput t dors.
Tutje dritares, ve lagshtir.
Un smrzitem. Brenga mu shua.
Ndonse m rrodhi aq e vstir,
Jetn e desha, prap un e dua.
Sa shoh nj femr pakz lozonjare,
Dridhem i tri, ethet m kapin!
Sa shoh nj trojk, lshohem prpara,
lart i krcej e nuk di ku mbaj vrapin.
O lumturi, o gzimet e mia!
Toka dhe vet i do njerzit t lumtur.
Kush gjith dhmbje qan si fmia,
Duket, jo larg, nj gzim e ka humbur.
Jeta do marr ashtu si t vij,
Leht dhe thjesht, pa vrar fort mendjen,
Ja pse, apkne, tej mbi korie,
Fishkllin era, er e argjendt.
*** (Shkrettir bore. Hna farfurin) Shqiproi Jorgo Bllaci
Shkrettir bore. Hna farfurin.
Vendi anemban dergjur nn qefin.
Dhe mshteknat qajn pyjeve pa jet.
Kush kshtu ka vdekur? Mos vall un vet?
*** (Mbi dritare, hna. Era, nn dritare) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Mbi dritare, hna. Era, nn dritare.
Plepi, m t zhveshur, krejt argjend i lar.
Tej nj harmonikz vetmitare qan,
Po sa shum i largt zri i saj m ngjan.
Qan e qeshet knga, dridhet plot hare.
Bliri degrnd, bliri im ku je?
Dikur edhe un merrja harmonikn
E me tinguj malli, shkoja zgjoja miken.
Po tani nj hije jam pr syt e saj.
Nn kngn e huaj, edhe qesh, dhe qaj.
Mbi dritare hna. Er po frymon Shqiproi Qazim Shemaj

Mbi dritare hna. Er po frymon.

Plepi, n t zhveshur, zbardh e argjendon
Diku vetmitare, harmonika qan,
Her m duket larg, her fare pran
Qan e qesh njheraz si larz me bor
Ku je bliri im, bliri shekullor?!
Edhe vet dikur merrja harmonikn,
Q me nat pr fest shkoja zgjoja miken.
Por tani pr t nuk kam asnj vler,
Nn kngn e huaj qesh e qaj ngaher
TI S'ME DO, NUK TE VJEN KEQ PER MUA
Ti s'me do, nuk te vjen keq per mua,
A mos s'jam un' shum' i bukur valle?
Duart vec mbi krahe m'i ke leshuar.
Dhe s'shikon po shkrin si shkumb' e vale.
Bukuroshe ndjenjash perveluar,
S'jam brutal as delikat me ty.
A s'me thua, sa ke ledhatuar?
Sa buze dhe sa duar mban mend ti?
Un' e di: ato si hije shkuan,
Pa e prekur zjarrin tend ne gji,
Shumeve mbi gjunj' u ke qendruar,
Kurse ja, tek mua rri tani.
Le te jene syt' e tu pergjume,
Edhe ti mendon per tjeter kend,
Se dhe vet' un ty s'te dua shume,
Kur kujtoj ato qe s'i kam me.
Ky pasion nuk eshte fati yne,
Mendjelehte eshte lidhja e rrembyer.
Sic te pash pa prishur qetesine,
Do buzeqesh un' rrugen duke kthyer.
Por dhe ti do marresh rrugen tende,
Duke ndjekur ditet plot merzi.
Vec t'paputhurve mos u merr mendjen,
Mos u bej t'padjegurve magji.
Dhe kur neper rruge ndonje dite,
Do t'i shfaqesh dashuri nje tjetri,
Ndoshta do dal un' te shetis,
Dhe serish do piqen miqt' e vjeter.
Per ate vec do rrahi zemra,

Do te ulesh syte poshte si shtize

Dhe qet' do thuash: "Mirembrema!"
Do pergjigjem: "Mirembrema, miss".
Dhe asgje me shpirtin s'do e zgjoje,
Dhe asgje s'do trondit ate.
Kush ka dashur s'mund te dashuroje.
Kush esht' djegur s'mund te digjet me.
*** (Ti s'm do? S't dhimbsem sado pakz?) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Ti s'm do? S't dhimbsem sado pakz?
Nuk ta mbushkam syrin apo si?
prapseprap ti ndizesh e merr flak
tek shtrngohesh supeve t mi
Mike, epsh e tra, lajka s'dua
As i vrazhdt nuk t sillem dot
Ve m thuaj: sa kshtu si mua
puthur e shtrnguar ke gjer sot?
Un e di, t gjith hije u bn
Dhe s'ta shuan zjarrin pa mbarim
Prehr pa ulur ti s'ke ln
Si po rri tani n prehrin tim
Nse kto aste ndonj tjetr
Sjell ndrmend ti, sykat kur pulit
Mos pandeh se po mrzitem tepr
Tjetr knd dhe un kam n shpirt
S'sht fat kjo lidhje mendjeleht
po nj flak asti ve, ta dish
Si t njoha rastsisht i qet
"Mirmbetsh" do t them srish
Edhe ti do marrsh udhn tnde
Do bsh pluhur ditt plot mrzi
Vese mos lakmo t'i marrsh mendjn
Kujt s'ka njohur puthje e dashuri
krah pr krah me ndonj tjetr djal
Udhs kur t shkosh ti, ku ta dish?
Mbase dhe un do kem dal
Pr shtitje, e shihemi srish
Ti m fort pas tjetrit do t ngjitesh
Dhe me kryet ulur ftotsisht
"Mirmbrma " do m pshpritsh
Kurse un "mirmbrma, Miss"
Dhe asgj nuk do m trubulloj
S'do m dridhet shpirti pr asgj

Kush ka dashur s'mund t dashuroj

Kush u dogj nj her, s'digjet m...
SA E MIR QE TANJUSHA SHQIPEROI JORGO BLLACI
Sa e mir qe Tanjusha
M t bukur s'kish n fshat
Sarafani me tantella
'hijeshi i kish n shtat
Te prroi para gardhit
Zbriti vajza plot hare
Prtej mjegulls s bardh
Hna luante me re
Doli djali, uli kokn kaurrele para saj
"Lamtumir" me nj tjetr
I tha: Fatin do ta ndaj
U zbeh vajza si qefini
Porsi vesa, erdh' u gri
Si neprk i'u nder grsheti
Zemra iu helmua n gji
"Oh, po ndaj dhe un erdha
Ftohtas iu prgjegj ajo
"T t them se do martohem
Me nj tjetr q m do"
N mngjes gjmoi kisha
ifti s'dihej cili qe
Kurse tutje s'qanin gjelat
Pragu i Tanjs qe n vaj
Nj sopat e zez tmblin
Plag, i'a kish br asaj
Pika gjaku kish kuror
Balli vajzs i pa fat
Sa e mir qe Tanjusha
M t bukur s'kish n fshat
*** (Sa e mir qe Tanjusha, m t bukur skish n fshat)
Sa e mir qe Tanjusha, m t bukur skish n fshat;
Sarafani me tantella hijeshi i kish n shtat.
Te prroi prapa gardhit zbriti vajza plot hare.
Prtej mjegulls s bardh hna luante me re.
Doli djali, uli kokn kaurrele para saj:
Lamtumir! Me nj tjetr, - i tha, - fatin do ta ndaj.
U zbeh vajza, si qefini, porsi vesa erdh u ngri,
Si neprk iu nder grsheti, zemrn i helmoi n gji.
Oh, po ndaj dhe un erdha, - ftohtas iu prgjegj ajo, T t them se do martohem me nj tjetr q m do.
N mngjez gjmoi kisha, nj kuror u vu atje;
Shkoi dasma mbi karroca, ifti sdihej cili qe.

Kurse tutje sqanin gjelat, pragu i Tanjs qe n vaj:

Nj sopat e zez tmblin plag ia kish br asaj.
Pika gjaku kish kuror balli i vajzs s pafaj...
Sa e mir qe Tanjusha, m t bukur skish n fshat.
*** (Mos m shih kshtu me qortim) Perkthyer nga Vangjush Ziko
Mos m shih kshtu me qortim
Nuk e fsheh jo, prbuzjen pr ty,
Por edhe s'ngopem me tndin vshtrim,
Me dredhin q fsheh n'ata sy.
Ti m dukesh e iltr, e drojtur
Dhe me gzim m mbush kur t shoh,
Porsi dhelpra kur shtihet e ngordhur
Dhe galloft i kap ashtu osh.
E po, kapm, nuk trembem aspak.
Zjarri yt ve mos shuhet, platitet.
S'je e para dhe nuk jan pak,
Q mbi akullin tim prpliten.
Nuk t dua, e dashur, ty, jo,
Je jehon dhe hije e largt,
Prmbi syt e tu po shikoj
Sy t tjer, dy sy t kaltr.
Le t mos jet ajo kaq e urt,
Le t duket e ftoht mermer,
Por me hapin e saj aq t nurt
Shpirtin tim si tufan ma rrmben.
Nj t till s'e fut dot n kurth,
S'do ta ndjeksh dhe prapa i shkon.
Kurse ti me genjshtrn shurup
Zemrn time aspak s'e helmon.
Po t hapem i drojtur pa mas,
T prbuz ty, kjo sht'e vrtet:
Po mos kishte skterr e parajs,
Do t'i shpikte njeriu patjetr.
VETEM MES RRAFSHINES SE SHKRETE
Ah, foli mjaft korijz e praruar,
Me gjuhn e mshteknave plot gaz,
Po gjith dhembje larg duke mrguar,
As pyesin kojrillat cln pas.
t pyesin e kush n kt bot,
Nuk ndihet shtegtar q vjen e shkon?
Pr cilindo q ikn, nn hnzn e plot,
Lirishtja buz pellgut ndrron.

Jam vetm mes rrafshins krejt t shkret,

Kurse kojrillat era larg i shpie,
Rinin sjell ndr mend, plot gaz e jet,
Po sndjej n zemr pikz dhmbshurie.
As vitet humbur kot, as lulzimi
I jargavanit, mall sm zgjon n gji.
N kopsht mbase ndizen zjarr rjabinat,
Po zjarri i tyre as q ngroh njeri.
Nuk bhet shkrumb rjabina, dhe n u djegt,
As bari i zverdhur fushs pa mbarim.
Sic hedhin drurt mengadal gjethet,
I hedh dhe un fjalt plot trishtim.
Dhe nse era e kohs, e trbuar,
Atje ku sduhet i gropos diku,
Ju thoni: q korijz e praruar
Ajo q foli dhembshurisht kshtu.
*** (Mos m shani. Kshtu erdhi puna!) Shqiproi Jorgo Bllaci
Mos m shani. Kshtu erdhi puna!
Sdi me fjaln t bj tregti.
Po e ndjej t rnduar si shum
Kt kok me leshrat flori.
Fshati sm trheq. Ca m tepr,
As qyteti sm josh...Mori fund:
Do flak tutje gjithka, do l mjekr,
Si rruga do t bredh nga t mund!
Do hedh torbn n sup prngaher
Dhe pr vjersha m kokn sdo aj;
Ku ka kng mbi kngn e ers,
Q harbon npr fushn pa skaj!
Er rrepkash do qelbem e qepsh,
Do shfryj hundt me duar, ti kall
Lemeri mugtirs s Steps;
Si i lojtur, gjithka do ta tall!
Dhe do ndihem m leht e m mir,
Kur tufanet t rri ti dgjoj;
Sepse smund, pa ksi mrekullirash,
Kt jet mbi dhe ta kuptoj.
*** (Fati im u vendos. Asnjher) Shqiproi Jorgo Bllaci
Fati im u vendos. Asnjher
N t dashurat fusha sdo t kthej.
Fshfritjen e flatrave ner
Tani plepave m sdo tua ndjej.

Sa spo shembet, pa mua, shtpia,

Qeni plak m ka ngordhur. t pres?
Me sa duket e tha perndia
Npr udht e Mosks t vdes.
M plqen ky qytet i prbaltur,
I mufatur, i mplakur disi,
q Azia kupolat e larta
Ia ka ngjyer gjithkund me flori.
Kurse natn, kur hna ndrit natn,
Me djall drite, e di ve ajo,
Te rrugic e taverns hedh hapat,
Sepse shpirti tavern ve do.
Dhe nn duhmn e saj, gjersa gdhihet,
U kndoj, gjith dhembje n gji,
Prostitutave vargjet e mia,
Me banditt tek dndem e pi.
Zemra dridhet e rreh flak e ndezur.
Rrumbull krejt nis prart edhe flas:
Jam si ju edhe un, o vllezr,
Skam t bj, tani skthehm dot pas!
Sa spo shembet, pa mua, shtpia,
Qeni plak m ka ngordhur. t pres?
Me sa duket, e tha perndia
Npr udht e Mosks t vdes.
*** (Eja, mike, tok t rrim)
Eja, mike, tok t rrim,
Hidhmi syt drejt n sy!
Dua t dgjoj stuhin
Duke t vshtruar ty.
Kt ar vjeshtor n flok
Perndia ma dha vet,
Mbase si shptim pr kokn,
Me q jam apkn vrtet.
Fushat, prozhmet plot me flet
I braktisa, ve t vi
T harrohem mes qytetit
Dhe t hidhurs lavdi;
Mendjen ta largoj prej kohs,
Kur nn vlugun pranveror
Dhe nn kngt e bretkocs,
un u rrita vjershtor.

Te dritaret, panja e blire

Zgjasin degt nat vend
Dhe krkojn nerrsir
Gjith sjellin npr mend.
Ata sjan m n bot;
Mbi varrez, hn e zbeht
Ndrin edhe Ky knd,-na thotPrngamot dhe juve pret,
Q t dergjeni pa halle
N qetsi e namshim...
Vetm rruga gjith dallg,
Kujt jeton i fal gzim.
Ndaj afrohu, tok t rrim,
T vshtrohemi n sy!
Dua t dgjoj stuhin
Duke t shtrnguar ty!
KUR NDIZET FLAKA Shqiproi Jorgo Bllaci
(Nga krijimet e hershme)
***
Pr qiejt shpirti mall m ndjen.
Ai sbanon n kto vise.
Sa m plqen t shoh ndr pem
Si flak e blert nis e ndizet.
Degt e trungjeve t art
Nj frym fshehtsie i ngroh,
dhe fjal e yjeve t zjarrt
Bulon me gjethin npr to.
Un e kuptoj gjuhn e fsheht
T ksaj toke. Po sarrij
Q pasqyrimn e nj komete
Nga faqe e ujrave ta fshij.
Me bishtin nuk arrin dot kali
Ta fshij hnzn q pi...
Pse smbin vshtrimi yn vall,
Si mbin q thell gjethi i ri!
LOPA Shqiproi Jorgo Bllaci
Dhmbt i ran dhe brirt
Cipz i vun nga motet.
Egr sillet lopari,
Shkopin sia ndan n kullot.
Zhurmn se ka m pr zemr,
Minjt e bezdisin n stall.
Sjell ndrmend, e shushatur

Viin e vet kmbbardh.

Erdhn ia hoqn nga gjiri,
Pa iu gzuar ende;
Varur n degz t shelgut
Era lkurn ia rreh.
Befas te grazhdi, si birin,
Vijn dhe nnn e kapin,
Lakun ia hedhin n qaf,
Zvarr ia shpien kasapit.
Brirt i zhgreu pas toke,
Palli me z vajtimtar...
Nndrr iu shfaqn korije,
Fusha, mbuluar me bar.
JO ME KOT DY SY ME HODHEN CIKE (Nga motivet persiane)
*** Shqiproi Jorgo Bllaci
Q t jesh poet, kjo do t thot
T plagossh vehten kurdoher
Dhe, me gjak t ndjenjave t tua,
ti n shpirt t ledhatosh t tjert;
do t thot q t thursh kng
Vetm pr hapsirn q njeh mir.
Nj avaz kndon poet bilbili,
Ndaj ai se ka aspak vshtir.
Edhe kanarina qaramane
Ka nj z t stisur, q t mend.
Merrja si bretkos, po t duash,
Ve ama kndo me zrin tnd.
N Kuran, me hile Muhameti
Urdhroi t mos pihet kurr;
Ndaj paprer kupa zbraz poeti,
Gjithsaher heq n shpirt tortur.
Edhe kur te mikja shkon poeti
Dhe n shtrat i gjen ndonj dashnor,
Dashuri e jets i mban dorn,
Thik ai nuk ngul n kraharor.
Tym prej xhelozis, del e ikn
Dhe ia merr me vrshllim e thot:
Qnka shkruar q rruga t vdiskam.
Ja q ndodhka edhe kjo n bot.
JO M KOT DY SY M HODHN IK Shqiproi Jorgo Bllaci
Nga motivet persiane
***

Plagt e dikurshme mu prthan,

Sdua m t dehem, si gjer dje.
Me t kaltra lule Teherani,
Shpirtin po shroj n ajhane.
Vet ajhanxhiu shpatullgjer,
ajhanes pr tia rritur namin,
sm gostit me vodk dhe me ver,
Po me aj t kuq ma mbush filxhanin.
Hidhm aj, or mik, po pak, nj pik!
trndafila ti n kopsht ke!
Jo m kot dy sy t hodhn ik
Tinz, pas t zezs ferexhe.
Me zinxhir, si qenin, vashrin,
Ne se lidhim kurr n Rusi;
Dhe t puthim me para nuk dim,
As me thika, grushta, dhelpri.
Por asaj, q derdh aq bukur shtatin,
Q fytyra si agim indrit,
Nj qilim shirazi pr dhurat,
Dhe nj shall, ia fal n ast me shpirt.
Hidhm aj, or mik, pa le t digjem!
Un asgj me hile nuk ta marr.
Domosdo, pr vehten po prgjigjem,
Sa pr ty, sv dor dot n zjarr.
Ndaj, prgjon nga dera aq me frik?
Nj kolibe ti n kopsht ke...
Jo m kot dy sy t hodhn ik
Tinz, pas t zezs ferexhe.
*** (Si tia bj, - e pyeta sarafin) Shqiproi Jorgo Bllaci
Si tia bj, - e pyeta sarafin,
N mngjez, kur ktheva ca para, Si ti them me mblsi t dua,
N persisht, t bukurs Lejla?
Prsri e pyeta sarafin,
Leht e leht, porsi fllad, pastaj:
Po t perndimshmen fjalz puthje,
N persisht si tia shqiptoj asaj?
Si tia bj, - e pyeta s fundi,
Edhe zemra gati sa sm la, Si ti them je imja, vetm imja,
N persisht, t bukurs Lejla?
mu prgjegj sarafi shkurt e prer:

Dashurin fjalt se tregojn,

Dashurin e thon vetm dridhjet,
Syt, si rubin kur vezullojn.
Sa pr puthjen, as ajo sdo fjal,
Puthja ssht nj mbishkrim mbi varr,
Puthja lshon er trndafili,
Petlat tek i shkrin te buzt zjarr.
Dashuria sdihet se t sjell:
Gaz a helm, duro mos u ndjej.
Imja je, kt e thon duart,
Ferexhen kur e flakin tej.
*** (Shagane, shpirti im, Shagane!) Shqiproi Jorgo Bllaci
Shagane, shpirti im, Shagane!
Sepse jam nga veriu, prandaj
Po t flas ty pr fushn pa skaj,
Pr thekrishtn nn hnn pa re.
Shagane, shpirti im, Shagane!
Sepse jam nga veriu, prandaj
Atje hna m duket me plot;
Ndoshta ska si Shirazi n bot,
Po Rjazanin nga zemra se ndaj,
Sepse jam nga veriu, prandaj.
Po t flas ty pr fushn pa skaj;
Kto flok i kam mar thekrishts;
Po t duash, prdridhi ndr gishta,
Mos pandeh se m dhembin e qaj.
Po t flas ty pr fushn pa skaj.
Pr thekrishtn nn hnn pa re,
Shiko dallgt te flokt e mi;
Qesh, e luaj me to si fmi,
Mos m zgjo ve kujtimin q fle,
Pr thekrishten nn hnn pa re.
Shagane, shpirti im, Shagane!
Atje larg n veri, ka t ngjar,
Nj leshverdh, si ti ledhatare,
Ndoshta vuan pr mua ende...
Shagane, shpirti im, Shagane!
*** (Ti m fole pr Saadin) Shqiproi Jorgo Bllaci
Ti m fole pr Saadin
The se puthte ve n gji.
Po ti prit, pash perndin,
Ta msoj, meq se di.
Ti kndove: Pas Eufratit,

Ia shkon vashs trndafili.

T m jepte dor fati,
Sdo ia thosh kshtu bilbili.
Trndafilat do ti shkulja
Nj nga nj t gjith atje,
Q n bot mos kish lule
Mbi t shtrenjtn Shagane.
Ndaj, m lodh me amanete?
Ku di un amanet!
Gjersa kam damar poeti,
Do t puth si nj poet.
*** (`pret, me puth e dashur) Perkthyer nga Agim Shehu
`pret, me puth e dashur
gjer ne gjak, sa s`duron dot!
Une deshire kurre s`kam pasur
buzet akull t`i prek kot.
Ca te tjere, sot te lumtur
ngrejne kupat plot me vere.
Me kujto ti, vajze e bukur,
jeta jepet ve nje here.
Pa shiko pak qete nga brenda
neper mjergullen me vese!
Si nje korb i verdhe, hena
sillet, dridhet me pertese.
Puthme pra, ashtu te dua!
Kendo per mua ve nje here!
Me ngjan, vdekjen ma ka shkruar
diku lart nje shpirt mister.
Pa fuqi, po nis te krrusem.
Ne ardhte vdekja, do ta pres.
Ve ti, gjer ne gjak te buzeve
te me puthesh, e te vdes!
Pa u ndrojtur, si femije
nen kaq endrra blu perqark,
ne do gjeth te feshferije
"une jam e jotja"- vetem kaqDhe qe bota tere trazime
mos te shkrihet kot, e qete,
pi e puth o mikja ime,
ve nje here vjen ne jete.
PUTHM, MOJ E DASHUR, PUTHM... Shqiproi Jorgo Bllaci
Puthm, moj e dashur, puthm,

Gjer ne dhmbje, gjer n gjak.

Se duron dot ftohtsirn
Zemr e ndezur zjarr e flak.
Seshte kupa e prmbysur,
Mes gazmorve, pr ne.
Ti nj gj kupto, moj mike:
Ve nj her rron mbi dhe!
Shih, n mes t errsirs,
Hnn q shklqim vrshon;
Sikur tish nj korb i verdh,
Prmbi tok fluturon.
Puthm de! Se kalbsia
Kngn time ma kndoi;
Ka t ngjar, qielli sipr
Fundin tim parashikoi.
Eh, moj forc q venitesh!
Do t vdes, kjo ska dyshim!
Vetm dua ti puth mikes
Buzt, gjer n fundin tim,
Q pa turp edhe pa drojtje,
mblsisht kur tndrroj,
Tok me shushurima vishnjesh,
Jam e jotja,- t jehoj.
Q si shkuma prmbi kup,
Drita mos na shuhet ne,
Ndaj kndo, moj mikja ime:
Ve nj her rron mbi dhe!
*** (une po ja filloj me ndukjet!)
une po ja filloj me ndukjet!
Puthm, moj e dashur, puthm
Puthm, moj e dashur, puthm,
Gjer ne dhembje, gjer ne gjak.
S'e duron dot ftohtsirn
Zemr' e ndezur zjarr e flak.
S'eshte kupa e prmbysur,
Mes gazmorve, pr ne.
Ti nje gje kupto, moj mike:
Ve nje her jeton mbi dhe!
Shih, n mes t erresirs,
Hnn q shklqim vrshon;
Sikur t'ish nj korb i verdhe,
Prmbi tok fluturon.

Puthm de! Se kalbsia

Kngn time ma kendoi;
Ka te ngjar, qielli sipr
Fundin tim parashikoi.
Eh, moj forc q s'venitesh!
Do t vdes kjo s'ka dyshim!
Vetem dua t'i puth mikes
Buzt gjer n fundin tim!
Q pa turp edhe pa ndrojtje,
mblsisht kur t'ndrroj,
Tok me shushurima vishnjesh,
"Jam e jotja,- te jehoj."
RRFIMI I HULIGANIT Shqiproi Jorgo Bllaci
Gjithkush t kndoj sdi,
As gjithkujt i takon, si moll,
Ndr kmb t tjersh t bjer.
Rrfim m t madh se ky,
Huligani ska br asnjher.
Shpupurisur kshtu, dua vet,
Me kokn, si llamp vajguri mbi sup, t bredh:
Vjeshts s shpirtrave tuaj, vjesht pa flet,
Drit n terr ti hedh.
M plqen kur t shara dgjoj,
Dhe kur gurt m vin si breshr,
Vetm ngre duart
Dhe flakn e flokve mbroj.
Sa mir m vjen nat ast, kur tek mbrohem ashtu,
Kujtohem se ka dhe nj pellg mes blerimesh mbi
tok,
Se kam edhe un nj mm e nj bab dikur,
Q pr vjershat e mia vrtet sajn kok,
Ve t shtrenjt m kan, si fushn e si bereqetin,
Si shiun, q jetn gjallon n pranver;
Pr do t brtitur ndaj meje, do suleshin rreptas
Si cfurqe mbi ju, njhersh!
T varfrit e mij katundar!
Tani u rrgjuat e rroni
Me frikn e zotit dhe fundit t zi t knets;
Oh, po si nuk kuptoni
Q sot n Rusi biri juaj
mohet mbi gjith poett?
Mbani mend? Ju pikonte n zemr,
Kur zbathur dikur pllaquritej npr baltovina,
Kurse sot mban cilindr

Dhe kpuc llustrina.

Po huqet e hershme t fshatit,
Kur bridhte pa fre, si harron;
do lope, nga engeli i dyqanit t kasapit,
T fala q larg i drgon.
Papo kur shesheve sheh karrocier,
Er e plehut ndr mend i bie,
Dhe bishtin e do kali gati sht aher
Ta mbaj si bisht fustani nusrie.
E dua atdhen,
E dua fort atdhen,
Sidoq ka nj ndryshk t shelgt brenge.
Dhe derrat fekndotur m plqejn,
Dhe zhurma e bretkosave ndr pellgje.
Sa mall kam pr vitet fminore,
Pr ato mbrmje prilli, q sm shqiten nga kujtimet:
Gula sikur qndronte panja jon mes oborrit
Dhe ngrohej n zjarr t perndimit.
Sa her npr degt e saj jam kacavjerrur,
Sa vez sorrash kam vjedhur ndr fole!
A thua e ka blerimin e athershm
Dhe koren e lmuar ende?
Po ti, o qeni im,
Besniku im i shkret?!
E di, je plakur mjaft e je verbuar
Dhe angullin oborrit bishtprpjet,
Se dyer e haure ke harruar.
Oh, e mbaj mend dhe sot e ksaj dite,
Si copne buks kapnim ne s toku
Nga dor e nns, e si e kollofitnim,
N pjes pa i hyr shoku-shokut.
Njlloj edhe sot kam mbetur!
Syt m lulojn po njlloj,
Si lule kokoelesh npr thekr;
T shpreh at ka ndjej n shpirt m tepr.
Natn e mir!
T gjithve natn e mir!
Kosorja e muzgut po tringllin mes barit...
Nuk di pse paskam sonte dshir
Hnn t shoh nga dritarja,
Oh, sa dritz e kaltr! N kaq kaltrsi,
St vjen keq as t zbressh n varr.
Dhe cinik ska pse dukem aspak, q tani
Te menderja llampn po var.
O Pegasi i mir e i lodhur,
Trokun tnd aq t but a ia vlen kt ast ta krkoj?
Un mjeshtr i egr kam ndodhur,
Pr minjt lavde kndoj.
po m zien radakja, furr e trazir.
Ver flokt apraz kullojn.

Nj velz e verdh t jem, kam dshir,

Te ky vend, ku sot lundrojm.
Rrfimi i huliganit Prktheu Faslli Haliti
T kndojn, jo t gjith jan t zot
Dhe jo t gjithve iu sht dhn t bien,
Drejt e te kmbt t t tjerve si moll n tok
sht ky rrfimi m i madh,
Q kurr sjua beson nj rruga.
Un e mbaj kokn e pakrehur me dshirn time
Fenerin me vajguri mbi shpatullat e mia:
M plqen q n errsir t prndris
Vjeshtn lakuriq t shpirtrave tuaj
Dhe m plqen t fluturojn kundr meje
Gur sharjesh,
Stuhi breshri n er
Un vetm shtrngoj m fort me duar
Buklat e ondeve t flokve t verdh.
sht mire ather t kujtoj,
Mshteknn e thar dhe pellgun mes barit,
T sjell ndrmend se diku
Jetojn babai e nna q spyesin
Pr poezit e mia, edhe pse pr ta jam i shtrenjt
Si fusha dhe mishi dhe si ai shiu fin dhe i imt
Q n pranver e bn t but grurin e blert;
Pr do britm tuajn ndaj meje,
Me sfurqe do tju vrisnin prindrit e sert!
T varfrit, t varfrit fshatart e mi!
Sigurisht sjeni zbukuruar
Trembeni nga Zoti dhe moali n thellsi;
Ve ta kuptoni se biri juaj
sht poeti m i madh n Rusi!
A nuk ju bhej zemra akull juve pr at
Zbathur pellgjeve t vjeshts futur!
Me cilindr n kok bredh ai tani
Duke mbath kpuc xix, me lustr .
Por veton n t primitivja e rndsishme,
E amarrokut t trash fshatar;
do lop me shenjn e kasapit,
Mbi tabelat e kasaphans
I prkulet q nga larg.
Duke takuar n sheh karrociert ans,
Kujton ern e plehut npr fusha,
I gatshm si bishtin e fustani t nuses
T mbaj bishtin e mushks.

E dua atdheun. E dua shum atdheun,

Edhe me trishtimin e tij t shelgt ndryshkur.
M jan t kndshme hungrimat e pista t derrave,
Dhe n qetsin e nats kuakja argjendore e bretkosave.
Butsisht i smur prej kujtimeve fminore,
ndrroj mjegulln dhe lagshtin e mbrmjes s prillit,
Si t ngrohej n zjarrin e agut, rri n bisht panja jon.
Ah, duke hipur n degt e saj,
Sa vez kam vjedhur nga fole sorrash deri von!
A sht prher njlloj me majn e blert?
E ka t fort si dikur koren e vet?
Po ti,
I dashur qen besnik pullali!
Kujits e t verbr t kan br vitet
Dhe duke u zvarritur shkon npr oborr bishtvarur,
Me nuhatje harraqe portash e stallash.
Si nj kthim mirnjohs tek ajo apknri,
Kur copn e buks q i vjedhnim nns,
E hanim me radh t dy,
Pa krup nga njeri-tjetri, neveri.
Kam mbetur i njjti me zemr!
Lulzojn syt n fytyr,
Si zambakt midis thekrs si lum;
Rrogoza t art vargjesh duke shpshtjellur.
Do t doja tu flisja juve t shtrenjtve un.
Natn e mir! natn e mir ju t gjithve!
Kosa e agut tashm ka nis t fishkllej
Midis barit n mugtir...
Sonte dua t prmjerr hnn
Nga dritarja ime, pa gdhir!.
Drit e kaltr, drit kaq e kaltr!
N kaq kaltrsi, edhe t vdessh ia vlen.
Dhe se aj kokn nse dukem cinik
Me fenerin bashkangjitur n prapanic.
Pegazi im i vjetr, i mir dhe i rraskapitur,
M duhet, pikrisht, troku yt ?
Un, mjeshtr i egr erdha,
T celebroj minjt dhe t kndoj si di.
Gushti i koks sime derdhet si ver
Nga flokt n stuhi.
Kam dshir t jem nj vel e verdh,
drejt vendit ku me det shkojm prher.
RUSIA SOVJETIKE
Ky uragan kaloi. Pak ne mbetm.
Sa miq e tafrt na mungojn sot.
U ktheva rishmz te ky vend i shkret,

Pas tet vjetsh plot.

Po kujt tia flas nj fjal, pr t ndar
Kt gzim plot helm q gjall jam ende?
Deri mulliri, zog me flatra trarsh,
Qndron n vend symbyllur e sm sheh.
Ktu tani sm njeh njeri.
Krejt gjindja nga kujtesa m ka fshir.
Edhe shtpin e prindrve t mi
E ka mbuluar pluhuri dhe hiri.
Po rishmz jeta zjen.
T rinj e pleq
M shfaqin para sysh lloj-lloj fytyrash,
Vese kapelen skam se kujt tia heq
Dhe streh sgjej n asnj vshtrim t tyre.
Mos po lajthis? vras mendjen i shastisur,A jam n atdhe a tjetrkund kshtu?
Ktu pr cilindo jam nj shtegtar i ngrysur,
Q larg i ardhur, zoti e di nga ku.
Dhe cili? Un!
Un, biri i fshatit,
Q emr do ti ler historis,
Vetm sepse dikur n t, nj mm e ngrat,
Poetin skandaloz i dha Rusis.
Po zri i mendjes zemrs po mi thot:
Eja n vehte, pse t mbetka hatri?
Nj brezi tjetr, me nj tjetr bot,
Nj drit e re tani i ndrin n vatra.
E kurse ti tashm je fishkur ca.
Rinia sot kndon t tjera kng,
Dhe, besa, si kndoka keq! Ata
Jo fshatin, po nj bot kan nn.
Ah, mmdhe! u bra qesharak.
Nj e skuqur m shket faqeve dhe druaj
Ti flas ndokujt, se sm kupton aspak.
N vendin tim po ndihem krejt i huaj.
Ja, njerzit jan mbledhur lart te zyrat,
Si mblidheshin dikur, kur vinte koha e meshs,
Dhe mbar e mbrapsht, me fjalt m t ndyra,
Fjalosen si e qysh pr hallet e jetess.
Zbret buzmbrmja. Perndimi i heshtur
Mbi gushn gri floririn derdh ngadal.
Si viat, tutje kthess, gjunjt e zhveshur

Fillojn e fshehin plepat ndr kanale.

Nj kmbprer veteran tregon,
Si, pa u sprapsur as nga gjylja e topit,
Dikur, nen komandantin trim Budjon
T kuqt iu vrsuln Perekopit.
kshtu edhe kshtu ne u prleshm...
Kshtu atje e mundm borgjezin...
Dhe panjat zgjasin degt, porsi vesh,
Dhe grat nerrsir pshertijn.
Nga mali komsomoli, ja, po zbret.
Kumbon fisarmonika anemban.
Dhe turmza gazmore sokllet
Agjitkat e t Varfrit Demjan.
t bsh, atdhe!
Ktu arriti puna.
Kujtoja se me ty jam shkrir prgjithnj.
Por sot su dashka arti im, as un,
Me po shikoj, tani su dashkam m.
Megjithat,
Mri nuk mbakam dot.
Pr t shrbeva, nuk pendohem kurr.
Paka se knga ime sduhet sot, Un kndova aher kur ti ishe smur.
Po i pranoj t gjitha.
Koha bn t sajn.
Pas gjurmve t reja gati jam t shkoj.
Ia fal t gjitha tetorit edhe majit,
Vese t shtrenjtn lir se lshoj.
Sua l t tjerve ndr duar,
As mms dhe as mikut, apo gruas.
Ajo ve mua tingujt plot mall mi ka besuar.
Mi ka knduar kngt e embla ve mua.
Lulzo, rini! Hidh shtat dhe harlisu!
Ti tjetr jet ke dhe tjetr kng sot.
Un diku drejt caqesh q si njoh po nisem,
m zjen n shpirt, ta shuaj prngamot.
Po dhe aher
Kur n krejt planetin
Sdo ket brenga m
Dhe as armiqsi,
Do tia kndoj,
Me gjith forcn prej poeti,
T gjashtn pjes toks,

Q thirret shkurt: Rusi.

1) Demjan Bjedni (Bjednij, n rusisht do t thot i varfr), vjershtor. Agjitka, vjersha deklarative.

KUR NDIZET FLAKA E BLERT Shqiproi Jorgo Bllaci

(KNG PR BUSHTRN)
Nj mngjez, te cep i avllis,
Nn rrogozt e nderur, mbi kasht,
Nj bushtr dha shtat klysh,
T shtat krejt kuqalash.
Deri ndaj mugtirs,
I krehu me gjuh, i llastoi.
Rrke dbora e shkrir,
Nn barkun e ngroht i kulloi.
Po m terrur, si mblodhi pulat
Dhe i mbylli pastaj n qymez,
I zozi vajti te bushtra,
Klysht i mori n thes.
Npr pirgje dbore, pellgje,
E ndoqi me ankth mm e ngrat,
Ujrat, ku putra i shkelte,
Dridheshin, dridheshin gjat.
Po kur pakz u ndal t lpinte
Npr ij djerst urg,
Mbi kasolle hna tek ndrinte,
Si nj nga klysht iu duk.
Prvajtshm thell angulliti,
Me vshtrimin mbthyer atje.
Po hna leht rrshqiti,
Tej mbas kodrins u fsheh.
Dhe, si gurt q shpesh u vrvisin
Pr tallje qenve t gjor,
Syt e saj u rrokullisn,
Porsi yje t art, mbi bor...
Kur ndizet flaka
Per qiejt shpirti mall me ndjen.
Ai sbanon ne keto vise.
Sa me pelqen te shoh nder peme
Si flake e blerte nis e ndizet.
Deget e trungjeve te arte
Nje fryme fshehtesie i ngroh,
dhe fjale e yjeve te zjarrte
Bulon me gjethin neper to.

Une e kuptoj gjuhen e fshehte

Te kesaj toke. Po sarrij
Qe pasqyrimn e nje komete
Nga faqe e ujrave ta fshij.
Me bishtin nuk arrin dot kali
Ta fshije henezen qe pi
Pse smbin veshtrimi yne valle,
Si mbin qe thelle gjethi i ri!
*** (Shih, lumturi budallaka) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Shih, lumturi budallaka
N kopsht nga dritaret shikon!
Heshtas mbi pellg perndimi,
Si mjelmz e kuqe pluskon.
Shndet, qetsi e florinjt,
Plot hije gjithkund! Mbi ati,
Tuf e laraskave roje
Yllit t mbrmjes i rri.
E drojtur, diku para kopshtit,
Kalina ku lulet harlis,
Nj vashz, krejt n t bardha,
Embl nj knge ia nis.
Dhe hapet, si rraso e kaltr
Mbi fush, e nats freski...
Eh, lumturi budallka,
Purpur i faqeve ti!
*** (Rreptas prdridhet shakull i bors) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Rreptas prdridhet shakull i bors.
Fushs, nj trojk turret gazmore.
Turret me t nj rini krejt e huaj.
Kohz gzimesh, ku je ti, m thuaj?
Ike mes shqotash, revan duke ngar,
Ja, si kjo trojk, q rend kaq e marr.
QENIT T KAALLOVIT SHQIPEROI JORGO BLLACI
Nm putrn Xhim, si mik, si shok;
T till putr sm kan zn syri.
Eja ti lehim hns t dy tok,
Tani q hesht kudo prreth natyra.
Nm putrn, Xhim, si mik, si shok!
Pllumbi im, kshtu mos u lpi,
Nj gj t thjesht shih mos e kuptosh,
Po halle ka kjo bot ku di ti,

Dhe as q di si duhet t jetosh.

Pronarit tnd t mir e t dgjuar
I vin miq t shumt gjithmon;
Sikush prej tyre, duke t lmuar,
T buzqesh edhe t ledhaton.
Si qen q je, pr dreq, je shum i mir,
Me kt pamje q gjithknd afron.
Gjithknd e puth ti duke e lpir,
Sidoq leje fare si krkon.
I shtrenjti Xhim, mes miqve q t vin,
Nuk di, do ta kesh par ndonj her,
At q shpirtit nuk ia ndan mrzin,
Po rri e heshtur edhe pik e vrer?
N ardht ajo, t jap nj porosi:
N vendin tim, vshtroja syt e saj
Edhe pr mua dorn ia lpi,
Pr gjith kisha apo skisha faj.
*** (Mos u kput, o ylli im) SHQIPEROI JORGO BLLACI
Mos u kput, o ylli im,
Shkndrit e derdh t ftohtat rreze,
Se gjall zemra sregtin,
Q prapa gardhit t varrezs.
Ti, si n gusht ndrion mbi ara,
Dhe heshtjen fushs pa mbarim
Ia mbush me klithma m t qar
Kojrillash gati pr shtegtim.
Teksa n qiell t krkoj,
Nuk di nga pyll apo kodrin,
Nj melodi sikur dgjoj
Pr tokn mm e pr shtpin.
Dhe vjeshta ngjyer ar e tra,
Me ern drutrt tek prthan,
Pr gjith deshi e la, mbi rr,
Me lott e fletishtes qan.
E di, e di q shpejt do vij
Dhe ora, kur pa pasur faj,
Nn at gardh t ult zije
Do fle dhe un pasktaj.
Do shuhet flaka ledhatare,
Do bhet zemra balt e hi.
Dhe miqt vargje hokatare
Do mi skalisin gurit gi.

Por un do tu kisha thn:

Skalitni n m patt mik,
E desh atdheun, tokn mm,
si do tavernn nj pijanik.
TUFANI SHQIPEROI JORGO BLLACI
Tirreni, dit, fillin,
Si dikur!
Shpirt i t gjallit nuk ndryshon kollaj.
Me shoh,
As me vetvehten sdo merrem vesh dot kurr;
I huaj krejt i dukem dhe asaj.
Bj t lexoj,
Po libri shket nga dora.
M hapet goja,
Gjum po m vjen.
Qan pareshtur drejt dritores,
Varrimin tim sikur po parandjen.
Pa pupla mbetur,
Panja majnxir
I qahet qiellit
Pr blerimn e shkuar,
Nj palo shtyll
Duket nerrsir:
O varet kush n t,
O do rrzuar.
Edhe i ppri
Duhem varur un,
Me duart lidhur prapa, menjher,
Sepse atdheut
I kam prishur gjumin,
Me kngn e smur
Dhe t jerr.
Kng kndezash
Un sduroj dot,
Dhe ja ku po ju them, se pr gurmazi
Do ta mbrtheja do kndez n bot,
Q natn
Mos ia ndjeja kurr avazin.
Vese lajthita
E si kndez dhe vet,
Pa gdhir dita,
Klithmn e lshova.
Harrova amanetet e tim eti,
Me derte zemre e vjersha u ngatrrova.

Gjmon tufani,
Porsi demi irret,
Kur thikn e kasapit ndjen n bark.
N mjegulln e ftiht
Dhe t ngrir,
Skuptohet
Skuptohet
Ku sht afr
E ku larg...
Me siguri,
E hngrn qent hnn,
Prej kohsh
Npr qiell spo duket m.
Duke trhequr filin prej shtllungs, nna
Me boshtin bisedon,
Pa z.
Maoku shurdh
E ndjek at bised,
Q lart nga stufa,
Gjith madhshti;
Si tremben kot gjtiont,
Se vrtet
Prngjan si buf i zi.
m mbyllen syt,
Sa m ele pakz,
M bhet sikur jam
N bot prrallash;
Tek tjerr,
M duket nna
Shtrig plak.
Maoku m nxjerr gjuhn,
Sikur tallet.
Nuk di n jam smur,
Ve mendimet
Andej kndej
M bredhin kuturu.
Mbi krye ndjej
Lopatat e varrimit
Dhe nj kmban vaji
Larg diku.
Groposur e shoh vehten
Thell varrit,
Tak allilluia
Dhjaku m kndon.
Qepallat hap
E fus dy pare bakri,
Pastaj i mbll ngadal

Prgjithmon.
Me kto dy kacidhe sysh t vdekur,
Varrmihsi do ndihet pak m ngroht;
Mbi mua
Baltn si t ket hedhur,
Do vej e do t kthej ndonj got.
Edhe Ky qe udi! do mrmrit Dy gur bashk sla
Sa ishte gjall,
Aman pes faqe nuk arriti
T fuste dot n tru
Nga Kapitali.
ANA SJEGINA
Kjo poem sht shqipruar m 1958, S. Esenin Lirika, Tiran 1961
1.
Katundi yn Radovo,
Ka thuajse dyqind shtpi,
Po kush e ka par, ka mbetur
Me shpirt i knaqur prej tij.
I pasur katundi me pyje,
Me fusha, kullota, rrkera,
N plepa kudo kemi mbjellur.
Ndaj arave tona t blera.
Kuptohet, ne lart se vrasim,
Nuk shitemi shum, po ka:
Sikush e mbyll portn me hekur,
Nj lm a nj kopsht e ka.
Sikush me kanat mbyll dritaren,
N festa ka mish dhe kvas:
Jo kot vet i pari i krahins
Te ne vinte pinte me gaz.
Po vese me taksat q jepnim,
Kapteri sna linte t qet,
E shtonte pas qejfi hesapin,
Pr miell e pr bereqet.
Tepricat sguxonim ti fshihnim,
T drejtn t them, kishim frik,
Se hajde t matesh me shtetin,
Q kmbt ti mbledh, more mik.
Po njerzit shtrembr t shohin,
Se shpirtin e kan t zi;
Me cmir gjithnj na vshtronin,
Muzhikt e fshatit prbri.
Atyre, t drejtn t themi,
Ve skamje, uri, u dha fati,
Dy kuaj grdall q kishin, -

Lronte ma tr fshati.
Lngonin pr bukn e gojs,
Familjet e tyre, t mjerat!
E vidhnin gjithnj pyllin ton,
Se skishin as dru. Le t tjerat!
Nj her i zum pa pritur...
Ata me sopata, dhe na.
U b nj rrmuj e madhe,
Nj drithm q le mos e nga!
Prleshje pr vdekje, jo llafe,
Po prapa shiko na ngjau:
Dikush nga ata t Kriushs,
Papritmas kapterin e vrau.
Kuptohet, pastaj, kur na mblodhn,
Ne vehten t gjith fajsuam.
Pas gjyqit, nja dhjet muzhik,
Diku n Sibir i drguan.
Qaher zu fill rregullimi.
Po mbushen tre vjet prapsie.
Smundja na grin bagtin
Dhe zjarri pareshtur na bie.
Gjatudhs, kto, karrocieri
Mi tha gjith ankth e trishtim,
Ahere kur un udhtoja,
Me t n Radov, pr pushim.
Se lufta ma grryejti shpirtin;
Luftoja, po pse? Pr qllim?
M dukej sikur po qlloja,
Pareshtur mbi trupin tim.
Kuptova q ishim ve lodra,
Pas nesh tregtonte paria.
Aher vendosa q luftn
Ta bja me vjershat e mia.
Me nj dokument t gnjeshtrt,
Ia mbatha me mjaft marifet,
Dhe ja pra, kshtu u takova
Me motin e shtatmbdhjet.
Liria po ngrihej e rrept.
Kur flaka gjith vendin shkrumbonte,
Kerenski, mbi kalin e bardh,
Natdhe si kalif mbretronte.
N luft pr fund me fitore!
Kudo pa pushim ulrinin;
T poshtrit edhe parazitt,
T vdisnim n front po na shtynin.
Mes zhurmash t rrepta mortajash,
Atje n luftim su shpagova...

Guximin e shfaqa m ndryshe, I pari natdhe dezertova.

E kndshme rruga q bm
Pr rreth qtesi e freski.
Nga kupz e qiellit hna,
Mbi fshatin vrshonte flori.
He, ja pra Radovoja jon, M tha karrocieri
Ktu!
Me kuajt e mi t hazdisur,
M kot su mundova kshtu.
M duket se ju po krkoni
Mullisin e fshatit...
Pra ja!...
Pr udhn e gjat q bm,
Tani ju m jepni dika.
I jap nj dyzetshe,
Pakz!
I jap dhe njzet.
Smjafton!
mistrec zemrzi dhe i ndot,
Me far ftohtsie krkon!
Po far?
A ke zemr ti vall?
Ti rripm lkurn m mir!
Aher mu gjegj gushdhjami:
Tani sht koh e vshtir.
Po nm dhe nja dhjet t tjera.
N mos po dhe gjasht de, jan?
Me tp, pr shndetin tuaj,
Do vete t pi n mejhan.
*** (mikpritja e mullisit)
Arrij te mulliri, ku bredhi
Noborr vezullon, xixllon.
I momi mullis nga gzimi,
Dy fjal me zor i bashkon.
Pllumb! Ti m je?
Sergusha?
Pa ulu ktu! Prit pak!
Na vur samovarin e ajit,
Na bjer shpejt byrekun, moj plak.
N tmblin muaj t prillit,
Smbrdhij, sidomos n fund.
Si tish buzqeshje prej miku,
Kjo mbrmje mu duk n katund.
E vrazhdt mikpritje e mullisit,
At se duron as ariu;
t bsh se? N ast t vshtir,

Pr miq ka nevoj njeriu.

Nga vjen? Do rrish shum?
Nj mot
ahere, mor mik, ti shtit!
Pr mana dhe pr krpudha
I mbar ka qen ky vit.
Pr gjah nuk do vuash hi fare,
Barut ve t kesh, pa vret plot.
Po ku je q nuk na je dukur?
Ky sht i katri mot...
Krejt samovarin e pim.
Biseda me plakun mbaroi,
Marr qyrkun, ashtu si njhera,
Dhe prap n plevic shkoj.
Kaloj npr kopshtin e heshtur;
Aroma, puhi dhe freski.
Ah, gardhi, i shtrenjt m duket,
Tani q e shoh prsri.
As gjashtmbdhjetat spa mbushur...
Te kjo der e vogl, te kjo,
Me zrin e saj t mbl,
Nj vashz dikur m tha: Jo!
E shkuar, e largt, e shtrenjt,
Nga shpirti smu nda asnjher...
Sa shum, sa shum ne deshm,
Po pak na deshn aher.
..............
Po bn de? Ti ohu, Sergusha,
Se plaka me nat u ngrit sot,
Dhe gjith gzim t ka mbushur,
Saharin me petulla plot.
Po mua, te zonja Snjegin
M duhet t shkoj sa m par,
Sepse nj bekas (1) t bukur,
Pr t dje n drek kam vrar.
(1) Bekas shpend knetash
Agim jetplot, prshndetje!
Shpejt ngrihem e vishem e shkoj.
Nga vesa shklqen gjith kopshti.
Me gaz anemban vshtroj.
Mendoj:
Sa e bukur q sht
Kjo tok
Dhe njerzit mbi t.
Po sa kan mbetur prej lufts
Sakat e me cen prgjithnj;

Ndr gropa sa jan mbuluar!

Dhe sa po mbulohen t tjer!
Tani ndjej n mollzn rebele,
Nj ngrth q m ther e m jerr.
Jo, jo!
Nuk do shkoj m, prjet!
Kjo shqot e prmuar kshtu,
T l nj sakat t shkretuar,
T flak midis balts diku.
O mirmngjez! Si u gdhive?
Si dukesh? A mbahesh, moj plak?
Dgjoj tok me kolln e jerr:
Po mbahem, po mbahem nga pak.
Ktu tani kemi trazira,
Nuk dihet na del m n fund,
Muzhik me arm n duar,
Po enden katund m katund.
Me vesht e mi kam dgjuar,
Se shpejt nj gjakderdhje do ket
Ktu, midis fshatrave tona.
Kjo drithm e keqe t jet?
Rrzuan nga froni dhe carin...
Eh, shum do heq ky vend...
Do bien t gjitha t ligat
Mbi popullin ton pa mnd.
Po burgjet nuk di pse i hapn,
T liqt i lan t lir;
Prej tyre n rrug, o Sergusha,
Qetsi sdo gjesh, dije mir!
Kriushasit fqinj, q duhet
Ti kallin qeli m qeli,
Se djallin e kan n bark,
U kthyen srish n shtpi.
Atje sht Pron Oglloblini,
I prap sherxhi, zemrkeq,
Gjithnj vete bn ngatrresa,
Pa ler sa pi, sa nj dreq!
Jo shum, por tre vjet t shkuar,
Ahere kur lufta u nis,
Kapterit i ra me sopat,
N sy t gjith njerzis.
Nuk mund m t rrosh n liri.
e gjeti rusin, e gjeti...
T gjorn mendesh Rusi...
Ato q m tha karrocieri,
Tani prsri kujtoj.
Kapeln e marr dhe bastunin,
Muzhikt shkoj ti takoj.

Kaloj npr udhn e kaltr,

Dhe shoh, n t shkriftn lndin,
Si rend me nxitim pr te un
Mullisi mbi nj kaloshin.
Sergusha, i dashur Sergusha!
Kam lajme r mira, qndro!
Po prit sa t ndreq pakz frerin,
Se di po t thom! H dgjo,
Po ti n mngjez ndonj fjal,
Pr Snjegint qysh nuk ma the?
U thash: nj djal i uditshm
Ka ardhur dje mbrma te ne.
(Ka koh, i dashur Sergusha,
Q njihem me ta, dhjet vjet).
Nj vajz e martuar, Ana,
M pyeti:
-Esh poet?
-Po si, - i thashun, - ai vet.
-Bjondin sht vall? m tha.
-Bjondin!
-Po me flok t derdhur?
-Po! Shokun gjkund nuk e ka!
-M that se mbrm ka ardhur...
Ah, mm, ti ndoshta e di,
Ai, si i marr pat shtn
Me mua dikur dashuri.
Aher ish nj djalk i thjesht,
Tani sht br i dgjuar...
Shkrimtar...
Q t gjith e nderojn...
Te ne ska si vjen pa ftuar.
Krenohej sikur di kish br.
Dhe syn ma shkeli pastaj.
Po mir, tani mirupafshim!
T tjerat n xhep po i mbaj!
N udh srish. Me bastunin,
Barishtet prreth i rrzoja.
Asgj shpirtin sma trazonte,
Asgj t trishtua skujtoja.
Nj mjergull q deh kam n mndje.
E mbl gjithka po m ngjan...
Me gruan plot hir toficerit,
Tani do t thurr nj roman.
2.
Kriusha e bukur...
Prej vitesh
Skam qen ktu te ky fshta:

I iltri mot ngjyr lilje,

Lilakt kudo i sprkat.
T lehura qensh ktu sndihen,
Kudo qetsi, si m par,
Prqark ca kasolle t vjetra,
N to nga nj vatr me zjarr.
Vshtroj te dritarja e Pronit:
Shtpia gjmon nga poterja.
Muzhikt me zjarr kuvendojn,
Pr tokn, pr ligje t tjera.
Mirdita, vllezr si jeni!
Mirdita Mirdita gjahtar
Pa ulu, dgjo, vllako,
Pr jetn e miqve fshatar.
t reja nga Piteri kam?
po ndodh me ministrat, a di?
Na thuaj gjkafsh, po deshe,
Si ne je msuar dhe ti.
Muzhik je dhe ti, je yni,
Andaj ne t duam vrtet,
Se lart nuk e vret si t tjert,
Dhe shpirtin kollaj nuk e shet.
N dit t mira, t liga,
Me ne ti ke qen gjithmon...
Po thua,
Do u japin fshatarve
Parmndat e qet, si thon?
Na irren q tokat mos prekim,
Se asti ende sqenka sot.
Po pse aher n luft,
Ne vrasim e vritemi kot?
Gjithkush, me buzqeshje t zymt
M shihte n sy plot zjarr.
N hall un rash para tyre,
tu thoja? Nuk dija se far!
Po ve m kujtohet q than,
T ngrysur si qen ashtu:
Na thuaj,
Kush sht Lenini?
Ua ktheva:
Ai, jeni ju!
Galu papushim pshpritnin,
T gjith t ndezur si flaka.
Prej tyre srishmi dgjova,
Ato q nagim mi tha plaka.
Nj her, kur erdha i lodhur,
U shtrish n divan edhe fjeta.
Po sdi se si dreqin m ftohu,
Thllimi q vij nga kneta.

M zun ca ethe t ftohta,

Me zjarr edhe me ftohtsir,
Prej etheve, plot latr dit,
N shtrat, n lngim, mbeta shtrir.
Mullisi nga mendja sa slojti.
Nuk si se nga solli dik.
Se pash...
Nj bluz t bardh...
Dhe nuk m kujtohet gj m.
Pastaj, kur u bra m mir,
Kur zjarri i madh m kaloi,
Pr fat, aty buz mbrmjes,
Krejt ligshtia m shkoi.
U ova.
Po gjunjt mu dridhnin
Srish prej smundjes q shkova.
I dashuri im, prshndetje!
Nj z t gzuar dgjova.
Qahere kur ishim fmij,
Sa shum e kemi ndryshuar:
Ja, un nj dam e nderuar
Dhe ju nj poet i dgjuar.
Si jeni tani?
U shruat?
Po qnkeni br kshtu!
Dikur un dridhesha fshehtaz,
Kur hasnja n gishtat e tu,
Po...
Skthehet e shkuara. Jeta,
Si lumi rrshket me shpejti.
Dikur te derika e kopshtit,
Sa doja t rrija me ty.
Ne tok ndrronim lavdin...
N shenj i re ti aher,
Pr t, un shpejt n harres
E lash tim shoq oficer...
Dgjoja m thosh e pa dashje,
Fytyrn e gjall i vshtroja.
Ah, mjaft,
le t flasim m ndryshe!
Asaj dshiroja ti thoja.
Po sdi se di goja m shkau,
Dhe nisa ti flas i hutuar:
Po...po...
M kujtohen t gjitha...
Qndroni.
Jam shum i gzuar.
Dgjo,
Pr Rusin sarhoshe,

Ca vargje r mia, moj An...

T shkruara thjesht, por rrept,
Si sht trishtimi cigan.
Sergej!
Sa i prap q jeni.
M ardhka aq keq, sa smund,
Q vargjet e tua sarhishe,
Tani po prhapen gjithkund.
M thoni,
Me ju paska ngjar?
Se di!!
Po kush vall e di?
Po nna m lindi nj dit
N vjesht me plot lagshti!
Ju qnki komik...
Dhe ju Ana
A doni ndoknd?
Jo!
Vrtet?
Sa keq po m vjen e uditem,
Si shpirtin po ndrydhni kaq vjet.
Ju keni nj rrug t till...
U err horizonti, u nxi...
Po shallin e saj dhe dorezat,
Prse un i preka, se di.
..............
Po qeshej si lololja hna.
Dhe ndonse do gj mishte shuar,
udi si po ndjehesha rishmz
Ashtu si n motet e shkuar.
Nagim ajo iku prej meje
E leht dhe plot me hare...
Dika ka t bukur n ver,
Me vern, dika dhe te ne.
..............
Mullisi im...
Ah, mullisi!
Ky mendjen tani po ma merr!
Shyqyr q e gjeti nj pun
Dhe bredh gjithnj si postjer.
Srish me nj letr n dor,
Gjith qejf pr te un nxiton:
Urdhroni.
Tafrt ju kemi:
T fala,
Oglloblin Pron.

U nisa
Srish n Kriush.
Te dera Ogllobini pret.
Me sharje me fis e me sua,
T varfrve nis u thrret:
Ej, ju!
Ju, o rrac prej brumbujsh!
Te Snjegina!
Shpejt! Me nxitim!
Ti themi q tokat e tua,
I duam tani pa shpengim!
Pastaj uli tonin e rrept,
Kur mua prpara m pa.
M tha baballkshe, ngadal:
Ende duhen gdhendur kta.
Po ti pse m thirre, bre Prosha?
m pyet? N korrje sdo shkojm.
Tanigatis kalin t vemi
Te Snjegina...tok...
T krkojm...
Nj kal q gati sa sngordhte,
Te karrua e vogl ven
(Grdalla t tilla ti falin,
Q pun me ta t mos ken).
Na bri t mekemi gazit,
Na mndi kjo rrug e shkret;
Me shum ndr gropa, ndr proshka,
Karron e shtyjm ne vet.
Po ja m s funi arritm.
Shtpia kish lart nj ardak.
Tek hyje, t dehnin aromat, Kudo jasemin prqark.
Ne hym.
Kur pluhurin shkundnim
Aty n tarac, dgjojm
Prej dhoms q kishim m afr,
Se brenda dik po vajtojn:
Po ske se i bn me t qar...
i ngrir tani sht ai...
Dikush po trokitka n der...
T shkoj t shoh...pa vij
Vjen dam e shndosh, e trishtuar.
Heq shulin ngadal nga dera.
Dhe Proni, n ast buiti:
Pr tokn...,
Pa fjal t tjera...
Mos do t t puthim dhe kmbt?
Tokn na jep! gjmoi.
Sikru t mos ishte n vehte,
Ajo kto fjal i dgjoi.

Dhe mua m pyeti heshtaz.

Po ju, sigurisht, time bij
Krkoni?
Ju lutem, m pritni...
Po shkoj ti thrras q t vij...
At ast fatal pikllimi.
N mndje fort mir e mbaj.
Aher se kisha t leht.
T shihja fytyrn e saj.
E pash q dikush i kish vdekur
Dhe doja ta dnihja dika.
Ah, Borjen...e vran!...
M lini!...
Ju jeni i ult! m tha.
Ai sht shtrir i vdekur...
Dhe ju keni ardur ktu...
Jo, kjo qe dika e tepruar,
Kushdo nuk duron dot kshtu.
Prej shputs s saj turpruar,
I thash un Pronit mnjan:
Ata skan sot hallin ton...
T shkojm, o Pron n mejhan...
4.
U dash pas gjahut.
Nga zemra,
Ajo mu largua ngadal.
Dhe fyerjen time e qau,
Kaliku prtej n moal.
E varfr kjo tokz e mbl
Pr lulet, blerimet e saj,
Se vern e ka aq t shkurtr,
Sa sht nj nat n maj.
Agimi i ftoht e i purpurt,
T mjegulltin muzg po largon.
Diku mbi nj lis t ronitur,
Xhixhimsi nis e kndon
Mullisi im gjithnj qeshet,
Gzimin ai se mban dot:
Tani, o Sergusha i dashur,
Pas lepujsh do shkojm ne tok!
Me qejf un jepem pas gjahut,
Me qen se ska m dfren.
Po sonte n mbrmje, te un,
Si hnza Proni po vjen!
O mik!
Ti gzuash i lumtur!
S fundi erdh asti pritur!
Nga zemra t sjell prshndetje!

Pushteti i ri sht ngritur!

T gjitha tani do ti marrim:
Dhe pyjet, dhe qet pr ar.
Sovjett e popullit vun
Leninin tani komisar.
Ky sht fillim i shklqyer,
Tani do na sosen kusuret!
Nga gazi i madh m sa svdiqa
Po vllai i mbushi poturet...
Ti shih mos fshih hundt te gjyshja!
Dhe bhu pak trim m n fund!
Tani do ta ngre un i pari,
Komunn ktu n katund!
Vllai i Pronit, Llabutja,
Si kart e bixhozit ndrrohet,
Sa vjen ndonj ast i rrezikshm,
Si djall n themjan tmerrohet.
T till pa tjetr ju njihni,
Kta jan fort llafazan.
Ai dy medalje t bardha
Prej lufts n Lindje i mabn.
Me zrin e jerr e t dehur,
Brtet sapo hyn n mejhan.
Ju bni erekun q bra,
Dikur nn Laolan!...
Pastaj, kur ngopet s piri,
Fillon llomotit kot m kot
Dhe pr Port Arturin e rn,
Nj fqinji, me gishta i thot:
Pllumb!
I brtet, More Petja!
Ti mos kujtosh se jam pir...
Po mua dhe trimrin,
Ve nj Lajona ma njeh mir.
Pa lodhje gjithnj di t rroj.
Ja ky, sa t vijn sovjett,
Medaljet dikur do mbuloj.
Srishmi ai do t shitet,
Sikur sht nj veteran,
Edhe madhrisht do t irret
Pr Neriskun e Turuhan.
Vllezr!
Askurr n shpirt sna tmerronin!...
.................
Medaljes, medaljet, medaljet
N fjalt e tij tingllonin
Ve Proni atij nuk ia varte,
Me t rrinte krejt zemruar.
Po ja q shtpin e Snjegins,
Ky erdhi pr ta regjistruar.

N marrje gjithka duhej shpejt:

Ma jep! Po sma dhe, ta marr vet!
E mblodhn pastaj gjith fshatin,
Me grat e me pleqt e me qet.
Mullisi!
Ky plaku mullis!
M la, se kish punt e tij;
Dhe mua mu zgjua n zemr.
Nj shpres e re prsri.
Dika me rrmbim m buroi...
Gjith natn e nats pastaj,
Ashtu i shkujdesur vngoja,
T bukurat buz t saj...
Mbaj mend kur m tha:
T m falni...
Aher kam qen pa mend...
Tim shoq mndurisht une desha...
Kur nis e kujtoj...di m dhemb...
Ju fyejta fare pa dashje...
Po un isha aq e trishtuar...
Aher gjykonte te un,
Pasioni i rrept, i trbuar...
Pa tjetr,
Q deri n vjsht
E dija ndodhte, Sergej...
Po ndoshta,
Si shishe t zbrazur,
Ju mund t m flaknit prtej...
Prnadaj asgj sduhej t bhej...
As fjal srish...as takime...
Pastaj mund t fyeja nnn,
Srish me t vjetrat vshtrime...
Kto un i lash mnjan,
At un e shija n sy,
Dhe turpi i saj i shtrnguar,
Pa dashje pak prapa u shty.
A vuani fort pr iflikun
Q humbt, moj An tani?
Ajo uli syt ngadal.
Me dhmbje edhe me udi...
.................
Shikoni...
Si zjarr mbi dbor,
Agimin tani po vshtroj...
Dika kt ast m kujtohet....
Po far?

As q mund t kuptoj...
Ah!...Po...
Kur ne qem t mitur...
Po sqe agim vjeshte si sot...
Si kishim as gjashtmbdhjetat...
Ne rrinim dikur t dy tok...
Pastaj mblsisht m shikoi,
Dhe kraht prkuli si mjlem;
Me z t shkujdesur m foli:
Tani...
Erdhi koha t flem...
***
N mbrmje ata u larguan.
Pr ku?
Ata vet e din,
Po rrugn e shtruar ndaj gjerdhesh,
Nuk vuan ta gjesh n rrafshin.
Tani sm kujtohet ka ndodhur,
As Proni se ri nuk di,
Q dhmbjen t shuaja, ika
N Piter aher me shpejti.
5.
Eh, vite t rrept stuhie!
T gjitha dot sot si pershkruan.
Sa shpesh kngn mm tushtarve,
Kubet e shtpive e dgjuan.
Eh, trima!
lulim largsirash!
Aher fundria, jo kot
Oborreve loste n piano
Pr lopt tambove, fokstrot.
Aher gjith kishte muzhiku,
Pr nj gramafon i ndrronte,
Dhe kmbt i tundte si sqapi,
Kur tango qndronte dgjonte.
Gzohej pa mas pr qarin,
Dhe taskat i shante rnd,
Pastaj ndrronte pr sendin
Q shpejt rrotullohet mes kmbsh.
Me vrull e me zjarr
Rrodhn vite...
Kur fati i bujut t mjer
Po shuhej, sa pare kerenka (2)
U futn n shishe aher.
Dhe zokthi shushatur, q duhej
Mbi tokn e tij t sundonte,

Pr dy t zhbrosura katka (3)

Kurrizin dajakut ia shtronte.
Tani le ti lm rkimet!
t bjm shakara m kot!
Mullisi,
Pr fatin e Pronit,
Nj letr m shkruajti sot:
Sergusha, t fala nga fshati!
Vllako! Si je me shndet?
Posi, bre, ktejnant tona,
Spo dukesh srish gjasht vjet?
Tani, n pranver Sergusha,
Ti hajde te miku i vjetr!
Ktu shum gjra na ndodhn,
Aq sa nuk i them dot n letr.
Tani jemi shum t qet,
Stuhirat e rrepta kaluan.
Mso q n vitin njzet
Ogloblinin e pushkatuan.
Mso se nj her, Serguash, Besoju ti veshve t tu
Na erdh befasisht Denikini,
Me gjith ushtrin ktu.
Aher na mdodhn ahengjet...
Ahengjet e vdekjes, o mik.
Kudo krcllitje dhmbsh,
Kudo ve krba e kamzhik.
Kur Pronin e zun, Llabutja
N kasht u fut dhe andje
Na doli, kur kuajt kozak
U zhdukn n pyjet prtej.
Tani rreh tryezn me grushta
Dhe irret e nuk pushon kurr:
Nj urdhr t kuq meritoj,
sepse kam qndruar si burr!...
Tani gjith ret u larguan...
Po deshe, merr udhn njher
Dhe eja kndej nga fshati,
Pr mua, n mos pr t tjer...
***
Srishmi u nisa pr rrug.
Qe nat korriku me er.
Karrocat kalonin pa zhurm,
Ashtu si kalonin nj her.
E kndshme shum qe rruga.
N fusha prreth, qetsi.
Nga kupze qiellit hna,
Mbi fshatin vrshone flori
Srish te mulliri,
Ku bredhi

Noborr vezullon, xixllon.

Mullisi, ashtu si m par,
Dy fjal me zor i bashkon:
Pllumb! m gzove Sergusha
Pa ulu ktu! Prit pak!
Na vur samovarin e ajit!1
Na bjer shpejt byrekun, moj plak!
Sergunj, o i shtrenjt, dgjom!
Nga vjett u plake dhe ti...
Pllumbi im, nj dhurat
Me gaz po ta jap tani.
Dhurat?
Jo...
Thjesht nj letr.
Po prit! Ti dgjom m par!
Ktu e dy muaj t shkuar,
N post kt e kam marr.
E hap...e lexoj...Sigurisht!
E nga mund ta prisja tjetr!
Ky shkrim i ktill i shkujdesur...
Dhe vul e Londonit n letr.
Jetoni?...Jam shum e gzuar...
Dhe un si ju jetoj.
Derikn e fjalzn tuaj
Besomni, shpesh i kujtoj.
Prej jush shum larg uun ndodhem...
Tani sht prill n Rusi,
Mshteknat dhe bredhat berojn
Srishmi me gjethin e ri,
Tani q me dhembje n zemr,
Trishtimin po shfrej te kjo letr,
Ju, tok me mullisin, ndoshta
Dgjoni kndezat e egr.
Sa her un vete n skel,
Dhe sdi, me gzim e me frik,
Krkoj se mos shoh mes vaporsh,
Flamurin e kuq sovjetik.
E qart tani rruga ime...
Po juve m mbett i shtrenjt,
Ashtu si pranvera e bukur,
Ashtu si atdheu i shenjt...
...............
Nj letr t till n jet,
Pa shkak,
Sdo ta shkruaja kurr.
Marr qyrkun e shkoj n plevic,
T prehem ashtu si dikur.
Kaloj npr kopshtin e heshtur:

Aroma, puhi dhe freski.

Ah, gardhi i shtrenjt m duket,
Tani q e shoh prsri.
As gjashtmbdhjetat spa mbushur...
Te kjo dere vogl, te kjo,
Me zrin e saj aq t mbl,
Nj vashz dikur m tha: Jo!
E shkuar e largt, e shtrenjt!...
N zemr e ruaj ende.
Sa shum aher ne deshm,
Po, duket, na deshn dhe ne.
NJERIU I ZI
Ah, mik, o mik,
Jam shum, shum i vrar.
Se marr vesh nga mu shpik kjo lngat kshtu.
Se marr vesh,
Fishkllin npr fushn pa jet er e marr,
Apo mos, si gjethnaja n pyll,
Po m bie alkooli n tru.
Koka vesht mi tund,
Si i tund zogu flatrat;
Bn t ik prej qafs,
Sduron dot aty.
Nj i zi, nj i zi,
Nj njeri krejt i zi,
Sterr i zi,
Vjen e mulet te shtrati.
Nj njeri sterr i zi
Spo m l t mbyll sy.
Dhe ky sterr njeri
Mban nj libr t ndotur n duar.
Papo, krrusur mbi mua,
Si murg mbi dik nn qefin,
Se fillon m lexon
Pr nj palo rruga t mallkuar
Dhe n shpirt m kall tmerr e m ngrin.
Ky njeriu i zi,
Sterr i zi!
Pa dgjo, pa dgjo
Nis m thot, Te ky libr ka plot
Endrrime dhe plane.
Ky njeri paska rrojtur
N nj vend t bots,
Ku harbojn gjithkund sharlatan.

Dhe, pr dreq, nat vend

Esht e pastr dbor e dhjetorit,
Papo qerthuj gazmo
Sajojn tufant atje.
Ky njeri paska qen
Ndr horrat, m horri,
Ndr ata q takohen
Fort rrall mbi dhe.
Ish i pashm,
Madje dhe poet.
Mbase pak i fuqishm,
Por q mbres t linte n zemr;
Dhe ky quante vashz fisnike,
Mikeshz t vet,
Nj dyzet e kusur vjee femr.
Mendje e shkatht dhe duar,
Ja duhet, - thoshte ai, Shpirtrat e plogt jan fatzes gjithnj.
Tjetrsohu me gjeste,
Ja ka m fort rndsi;
Do t vuash paksa,
Por, ska gj!
N shqot e shtrngat,
N thllimet e jets,
Ndr humbjet e rnda,
Kur mezi i mban lott,
T shtiresh i qeshur, i qet,
Ja ky sht arti mi lart n bot!
O njeriu i zi!
Mos e zgjat, se durimi mu sos!
Ti nuk je polumbar,
Ndaj t zhytesh m tej mos guxo!
As m duhet n qnkej dikur
Nj poet skandaloz;
Gjej t tjer e lexoua kto!
Njeriu i zi
M vshtron gjith krup,
Syt i bhen jeshil prej vrerit,
Sikur do t m thot
Se sjam ve kusar i paskrupullt,
Q mendjen rri vras
Qysh ti turrem, si brac, ndonjrit.
Ah mik, o mik,
Jam shum, shum i vrar.
Se marr vesh nga mu shpik kjo lngat kshtu.
Se marr vesh,

Fishkllin npr fushn pa jet er e marr,

Apo mos, si gjethnaja n pyll,
M ka rn alkooli n tru.
Nata e akullt.
Hesht udhkryqi tutje.
Vetm fill po qndroj n dritorez.
Mysafir nuk pres t m vijn.
Fusha, mbuluar me pluhur glqereje t but.
Si kalors mbi kuaj,
Drurt n kopsht po rrin.
Diku qan nj zog nae i harruar.
Po trokojn kalorsit e drunjt.
Pa u drojtur aspak,
Prpa njeriu i zi
Vjen m rri n kolltuk i shpenguar,
Ngre cilindrin paksa,
Pastaj rendigotin flak.
Pa dgjo, - m grthet
E m sheh n fytyr,
Papo duke u prkulur,
Mafrohet m shum.
Bataki t ktill
Sm ka zn syri,
Q t vuaj kot
Pr gjum.
Ah, dhe mbase gabohem!
Por, hn prjashta! Vshtro:
I dehuri vall
dashka ende q t kotet?
Ndoshta, me kofsht e trasha,
Fshehtas t vjen ajo
Dhe ti do t rrish ti lexosh
Ndonj vjersh t mekur, plot lot.
Milet i lezetshm poett!
I dua vrtet!
Pothuaj t gjith
T njjtit avaz ia thon:
Nj kursanteje, me purza ballit,
Nj prbindsh me flok t gjat i flet
Pr botra e botra,
Kapluar prej epshesh gjithmon.
Na ishte dikur n nj fshat,
Sm kujtohet tani,
N nj familje t thjesht fshatare,
Diku n Kalug a Rjazan
Nuk e di

Nj djal sykaltr
E me flok si ar...
Dhe ky djal u rrit,
U b dhe poet,
Mbase pak i fuqishm,
Po mbres t linte n zemr,
Dhe quante vashz fisnike,
Mikeshz t vet,
Nj dyzet e kusur vjee femr.
O njeri sterr i zi!
Mysafir shmtarak!
Kt nam e ke ti qysh prej kohsh,
Jo un!
Mbushem me mllef,
Zemrohem, trbohem
Dhe turinjve
Ia vesh me bastun...
Hna vdiq,
Kaltron n dritorz agimi.
Ah, moj nat, moj nat!
ishe sonte kshtu kaq e zhgrryer?
Vetm fill rri tani, me cilindr n kok,
N dhomzn time.
Vetm fill...
Me pasqyrn e thyer.
''Ah memedhe, c'u bera qesharak!
Nje e skuqur me shket faqeve dhe druaj
T'i flas ndokujt, se s'me kupton aspak...
Ne vendin tim po ndihem krejt i huaj!''
C'te besh, atdhe!
Ketu arriti puna
Kujtoja se me ty jam shkrire pergjithnje.
Po sot s'u dashka arti im, as une,
Me c'po shikoj, tani s'u dashkam me!
Yjet
Yje te qarte, yje te lartme!
Cka mbani ne vete, c'fshihni?
Yje, perqendrim idesh te thella
Si shpirtin fort ma roberoni?
Yje te shpeshte, yje te afert!
Mos cka keni te bukur, siperane?
Qe me rremben, yje te qiellit,
Me force diturite ne flakadane?
Dhe perse keshtu, kur ju shkelqeni

Mahnitur ne qiell, krahapur n'perqafje?

Shikoni me kujdes si zemren ma prekni
Yje qiellore, te largetit yje!
Lotet
Lotet... serish keta lote te hidhur,
shkreti trishtimi dhe zi.
Perseri merzi... dhe endrrat e coptuara
qe shkojne pambarim ne largesi.
Cka mandej? perseri kesi tronditjesh?
Jo, mjaft... eshte koha per te pushuar
per te harruar keta tinguj vajtimesh,
dhe keshtu gjoksi eshte perveluar.
Kush kendon nen hije ne carshi?
Zera te njohur po me dukenJane ata lote... Ata lote perseri
dhe melankoli per vendlindjen.
Qenkam ne vendlindjen e shtrenjte
dhe me lote shkallmoja gjoksin tim.
Eh, ...me c'duket vetem ne varrin e ftohte
te harroj do te mundem dhe do fle pa zgjim.
Loti
Dje per nje kupe me vere
Me nje husar qendrova
I heshtur e me shpirtin vrer
Ne rruge larg veshtrova
Perse ne rruge, ai me thote
Shikon e nuk ben ze?
Ti s`ke percjellur gjer me sot
Ndonje njeri ne te
E ula koken i nemitur
Me duf i peshperita
Husar,e shtrenjta me ka ikur
Se thelli psheretita
Ne kupeze nje pike lot
Prej syrit sec me
Per vajza qan ti foshnje kot?
Mblidhe veten trimi me tha
Husar ti brenge s`pe ne jete
Nga une pra mesoje:
Mjafton nje pike lot, medet,
Qe kupen t`a helmoje!
*** (Gjithshka e veante ne jet) Perktheu Agim Shehu

Gjithshka e veante ne jet

i ka dhene shenjat me par,
T mos isha poet, pa tjeter
do te isha rrufjan a kusar.
Si i shkurter, i thare, i mjeruar
mes femijeve hero - kalorsiak,
o sa shume me hund te bluar
kthehesha ne shtepi tr gjak!
Trembur, nenes i merrej goja.
Dhembethyer, une flisja i qet:
"Nuk ka gje... te nje gur u pengova,
dhe qysh neser, as shenje s`do ket!"
Sot serioz, zemra ftohte me ngeli
pa marrinat me goca e djem.
Ve ai duf i rrembyer rrebeli
me rrjedh lirshem me nerv ne poem.
Vargjet vijne me mendim te mueshem.
Po mes strofash shiko si nxjerr kok
mbushur xixa guxim i dikurshem
i te hershmit sherran amarrok!
Jam krenar, si dikur mes femijeve.
Ve hedh hapat nje bote me larg.
Ne se dje me bluanin turinjve,
sot me vrasin shpirtin ne gjak.
Ve s`i qahem nenes si dikur,
po nje maskarai qe s`mu nda.
E prap them: "Me pengoi nje gur!
Nuk ka gj, neser shenje nuk ka!"
U riktheva
U ktheva ne shtepi, toka ime e dashur
I zhytur ne mendime, duke u perhapur perreth
Valet e muzgut, dhe dora e tij debore e bardhe
Me pershendet pertej kodres
Grija e dites se zymte
po lundron siper shtepise time dhe
mbremja me mbush me druajtje
si vuajtje e pakapercyeshme
Siper Kishes,mbi catine e saj
Hija e perendimit ka rene
Miqte e mi te dashur, u riktheva
dhe nuk do ju shoh verdalle
Vitet kane fluturuar shume shpejt

Dhe pyes veten, se ku jeni miqte e mi

Por e vetmja gje qe degjoj eshte rrjedha e ujit
ne shtepizen e mullirit
Dhe shpesh ulur prane vatres
ne kercitjen e barit apo cfaredo
Lutem nenes toke
per ata qe kane ikur dhe humbur pergjithmone
JETA, KJO GNJESHTR Q MAGJEPS prktheu Vangjush Ziko
Jeta, kjo gnjeshtr q magjeps,
N magjin'e saj e ka fuqin,
Dor'e saj n letr se na hedh,
Dor'e saj e ashpr derdh magjin.
Un syt mbyll dhe pshpris:
Mos e ler zemrn t lngoj,
Jeta,kjo gnjeshtr q stolis,
Di mashtrimin me se ta mbuloj.
Ktheja syt qiellit t prthinjur,
Shiko hnn edhe hidh n fall,
Qetsohu,vdektar dhe bindu,
'e do t vretn,o vlla.
Nn qershizn roz ndrro
Se kjo jet sht shteg i vetm,
Paka se nj shoqe t tradhton,
Apo miku yt aq mendjeleht.
Fjalt ledhatuese pranoi
Edhe gjuhn q t pret si brisk.
Q t gjitha un i duroj,
U msova me t gjitha pa rnkim.
Kto largsi ma ngrijn shpirtin,
Yjet nuk m falin ngrohtsi.
At q e duam e braktisim,
Kush na deshte,na la n vetmi.
Dhe i zbuar,ndjekur prsri
Pres agimin qeshur,qet-qet,
Ndjej n zemr thell dashuri,
I jam mirnjohs ksaj jete.
1925
Pugaovi Prktheu Faslli Haliti / Redaktoi: Prof. Dr. Klara Kodra
Kap. I - IV
1. Dukja e Pugaovit n qytetin e Jaikut

PUGAOVI
Ah sa i lodhur jam dhe kmba m dhemb!
Hingllin rruga hapsirave t shqetsuara.
Mos je ti, mos je ti Shagan i cubave,
Azil i zhelanve dhe bishave t trbuara?
Un e dua bakrin e stepave t tua
Dhe tokn er krip e dua prher.
Hna rrokulliset n barin e lagur
Sikur t ish arush e verdh.
Jam ktu, m n fund, jam ktu!
Si zinxhir dallgsh, armata armike u b thrrime;
S'arritn ta ngulnin n shtiz shelgu
Veln e koks sime.
Jaik, Jaik, ti m thrrisje
Me rnkimin e nj populli t shtypur me trbim.
Fryheshin n zemr syt prej bretkose t fshatit
Q trishtohej n perndim.
Di q kto izba, kmbana druri jan;
Era si mjegull,
Zrin e tyre ka ngrn.
Oh, ndihmom o mjegull e steps
Q un t kryej planin tim t tmerrshm!
GARDIANI
Kush je ti o udhtar? Pse endesh lugins
Dhe qetsin e nats prish an e knd?
Pse t varet koka mbi supe
Si moll e rnd?
PUGAOVI
N vendin tuaj t njelmt
Nga vise t largta kam ardhur
Q arin e trupave t sodis
Arin e dashur t sllavve.
Dgjo, at! Tregom mblsisht
Muzhiku yn i urt si jeton.
Qumshtin e thekrs s arave,
A e kullon vazhdimisht?
Sapo shembet qelia e agimit
A rend trshra trokthi n korit?
N lehet shkumzuese t lakrave
Varkzat e trangujve a zhyten, natojn?
A sht prher e qet puna e amvisave?
A dgjohet njlloj krkllima e qerthujve q punojn?
GARDIANI
Jo, udhtar! Me at jet Jaiku,
Prej kohsh sht ndar,
Q n ditt e para si u kputn kapistallt,

Q n ditt e para si vdiq Pjetri i tret,

Mbi lakrat, trshrn dhe thekrn
M kot e derdhim, ne djersn si det.
Peshkun, kripn dhe tregun ton,
At q t pasur, pundashse kt tok e bn
N mbikqyerje t fisnikve t saj
Ekaterina e ka ln.
Dhe tani n do knd
Prej kthetrave t forta Rusia rnkon
Me fytyra n ankim,
Zemra e Kainit, pikz mshir, s'pikon.
T gjith i prangosn, skllevr i bn,
Nga uria dhe hekurin do t shqyenin me dhmb,
Nga futi i ar e qiellit
Agimi kullon fushave paan.
PUGAOVI
E trishtuar jeta juaj!
Por thuam, thuam,
S'ka populli forc dhe energji
Sa t nxjerr nga izmet thikat
Dhe zotrinjve mbi shpina t'ua ngul me furi?
GARDIANI
Ke par ti
Sesi kosa krcen n lndin,
Duke kafshuar kmbt e barit me dhmbt e hekurt?
Bari, me kmb dhe duar qndron aty,
Me rrnjt mbledhur nn vete,
Dhe nga dhmbt e egr t koss
N asnj vend nuk gjen shptim,
Pasi s'mundet si zogu, ai,
Nga toka, kaltrsive, t ngrihet fluturim.
Kshtu dhe ne! Vum rrnj me kmb gjatku n izba.
'na duhet, nse balli i par i barit u kosit?
Vetm ne,
Vetm ne si luleshqerrave
T mos na kositen kokat nj dit.
Por duket se jan zgjuar tani,
Dhe rruga jon, prlotur prej beriozave,
Emrin e Pjetrit t ndier
Si nj mjegull e lagsht mbshtjell.
PUGAOVI
Si, Pjetri? far the o plak?
.
Apo klithn ret n qiell atje lart?
GARDIANI
S shpejti nj klithm e tmerrshme, them,
Duke glltitur izbat si bretkosa,

M shum se bubullimat do t gjmoj mbi ne.

Ne na duhet q dikush, gurin e par t vrvis,
Revolta tashm velat po i ngre.
PUGAOVI
'mendim!
GARDIANI
Pse po pshertin?
PUGAOVI
Jam betuar t hesht pr pak koh.
.
Dart e agimit n qiell
Nga goja e errsirs
Yjet si dhmb po i shkulin
Dhe un t dremis askund s'kam mundur.
GARDIANI
Mund t t jepja dyshekun tim
Me kasht
Ku flen katr fmijt,
Por n shtpi, kam vetm nj shtrat.
PUGAOVI
T faleminderit! Jam mik n kt qytet.
Do t m strehojn mua nn do ati
Lamtumir, o plak, mirmbe!
GARDIANI
Zoti t ruajt

Rusi, Rusi! Sa jan ata

Q si n shosh shoshisin mishin e vet
Dhe enden tokave, hapsirave t tua paan?
Cili z ata i thrret dhe ka vn n duart e tyre
Pishtarin mbi shkopin e gjat?
Ata ikin, ikin, buimn e blert duke lavdruar,
Duke lagur trupin me er e me pluhur rrugor,
Gati si t'i onin n pun t detyruar.
T' i binin rrotull me kmb
Globit toksor
Por 'po shoh?
Esht rrokullisuar m posht kmbana e hns n skaj
E vockl si moll e fishkur.
U shurdhua trokitja e rrezeve t saj.
Mbi hurin e gardhit gjeli tashm
Ka nisur t'i bjer harmoniks me z

2. IKJA E KALMUKEVE
ZERI I PARE
Dgjoni,dgjoni,dgjoni!
A mos keni ndrruar sonte qarje qerresh?
Sonte n agimin e kthjellt,
Tridhjetmij qerre kalmuksh
Jan zvarritur nga Samara drejt Irgisit
Nga tirania e burokratve rus
Pasi si fllzave u rropn puplat
Livadheve tona.
Si kope breshkash druri
Drejt Mongolis s tyre morn me ngut.
ZERI I DYTE
Vetm ne,vetm ne ngurojm
Sikur breshria q na prfshiu,
T na friksonte.
Pasi Moska do jav ediktet e saja na drgon
Dhe kudo q t shkosh
Sheh si krcejn nga shpatullat ngahera,
Nn shpatn e shtypsve
Koka kozaksh si mace t verdha.
KIRPINIKOV
Kujdes, kujdes, kujdes!
Mos u bni frikacak si delet, ju!
Q t'ju fusin n nj bm t tmerrshme
Traubenberg dhe Tambovev vijn, ktu.
KOZAKET
N djall! N dreq tradhtart!
.
TAMBOVEV
Ku-j-de-s!
Stonik t reparteve kozake
Prgatituni pr marshim!
Sonte hordhit kalmuke
T gjitha si bisha t egra
Tradhtuan perandorin e Rusis,
Duke marr me vete krejt bagtin.
Shagani hedh n bregun e dits
Varkn e zhytur t hns.
Ata q e duan atdheun
Duhet t m dgjojn!
Kt humbje pr vendin,jo,jo,
Ne s'mund, ne s'mund, nuk mund ta lejojm.
Rusia ka humbur mishrat dhe lkurt,
Rusia ka humbur kuajt m t mir.
T'u lshohemi n ndjekje
Ktyre mongolve rreptsisht,
Para se Kins t'i jepen ata,
Plotsisht.

KIRPINIKOV
Mjaft, ataman,
Mjaft me llomotitje n er!
Pr Rusin ndiejm dhimbje,
Sepse Rusin e kemi nn t gjith!
Dhe fare, fare s'trembemi ne,
Nse fushat tona i braktisi ndonj.
Kalmuku s'sht lepuri i verdh
Q ne pr gjah ta gjuajm me trbim.
Si era u nis ky mongoli zeshkan,
Zoti i uroft atij udh t mbar
Q rrethimeve tona
Diti t'u shptoj pa dhimbje sa m par.
TRAUBENBERG
'do t thot kjo?
KIRPINIKOV
Kjo do t thot
Po qe se izbat tona
Do t ishin mbi rrota
Kuajt tan do t mbrehnim ne,
Dhe nga hapsirat e kripura
Do t shkonim n arin e stepav
Kuajt tan,duke mnjanuar qafat e gjata
Si nj trumb mjelmash t zeza
Npr ujirat e thekrave, atje
Do t na onin t vrullshm e t bukur
N nj vend t ri, pr nj jet t re.
KOZAKET
Na keni torturuar!Na keni grir egrsira!
TAMBOVEV
Kozak, po ju keni puthur kryqin!
Jeni betuar
KIRPINIKOV
Jemi betuar, i jemi betuar Ekaterins
Q t jemi kshtjell e kufijve t stepave mbar
Q t'i mbrojm kto kullota kaltrore
Nga plakitja e zogjve grabitqar.
Po m thoni, m thoni, m thoni
Kta zogj, mos nuk jeni ju?
Banori i fushave tona t vrazhda
Nuk gjen strehim pr kokn ktu.
TRAUBENBERG
Kjo sht tradhti!
Lidheni! Lidheni!

KIRPINIKOV
Eridhi ora, kozak!
T prshndes, o revolt mizore, un!
At q buzt s'e shprehin dot me fjal
Le ta tregojn koburet me plumb.
(qllon)
Traunbenberg bie i vdekur. Rojat Ia mbathin.
Kozakt rrokin p freri kalin e Tambovevit
dhe e zvarrisin at prtok.
ZERA
Vdekje!Vdekje tiranit!
TAMBOVEV
O Zot!, 'bra?
ZERI I PARE
Na ke torturuar o kriminel, tre vjet,
Tre vjet si nj hut e bardh
S'na ke ln t qet.
ZERI I DYTE
Shijo orbn e stuhis.
Mbarove s dfryeri, s fshikulluari, s mburruri.
ZERI I TRETE
Djall, prse ta zgjatim m gjat me t?
ZERI I KATERT
Ta varim- e mjaft m!
KIRPINIKOV
Moska ta dij, ta ndiejNe ndshkimin e tij do ta shpejtojm.
sht vetm gjmimi i par,
sht vetm krisma e par,
Ta mbaj mend Ekaterina,
Nse Rusia sht nj moal,
Si bretkosa t zeza n baltovin,
Topat, vez prej eliku do t hedhin.
Le ta marr vesh vendi q kozaku yn
Nuk sht shelg i bardh mbi shteg
Dhe n thesin me bar t hns
S'do ta ler m kot kaptinn e vet.
3. NJE NATE VJESHTE
KARAVAJENI
Mijra djaj, mijra shtriga dhe mijra demon!
far shiu! far shi i keq!
I keq, i keq!

Derdhet nga ret mbi fusha dhe fshatra

Si shurr e qelbur qesh
Shi i keq
far shiu i keq!
Shelgjet rrin t shpupuluar
Si skelete lejleksh thatim
Bakrrin e brinjve, duke kulluar.
Jo n barkun prej druri
Por n tok do t'i ngrohin vezt e arta t gjetheve,
Nuk do t elin zogj shelgjet e blert.
Shtatori rrshqiti si thik n fytin e tyre,
Dhe kockat e krahve thyen mbi akull
Shiu i vjeshts
Shi i keq, i ftoht, akull!
O vjesht, vjesht!
Kaube lakuriqe
Ndan rrugsh lagen si zhelan.
N kt koh t keqe qent me bisht n shal
S'guxojn t nxjerrin kokn prtej pragut, matan.
Dhe ty t duhet t rrish gjer n vdekje ktu
T hash errsirn me sy.
Q t mos futet asnj spiun
Shi i mallkuar, shi!
Ndshkimin pr revoltn m kujtojn ret
Q vjellin.
Sa m shpejt, sa m shpejt t'ia mbathim
Nga kto vende t mjelura me gjak.
Sulltani q n luft me Ekaterinn u mat
Do t na pres t gjithve krahhapur sakaq.
Mblidhet populli q gjakun i thithn,
Duke par veten si minj fshati prreth.
O, diell-kmban
Mbase s'do ta dgjojm m ktu tili-li-den-in tnd!
Hapa m duket! Po 'po ndodh kshtu de?
Hapahapa
Eh, kush po kalon? Kush po kalon atje?
PUGAOVI
MiqMiq!
KARAVAJEVI
Cilt miq?
PUGAOVI
Jam un, Emiliani.
KARAVAJEVI
Ah, Emilian, Emilian, Emilian!
A ka gj t re ksaj bot, Emilian?

Si t duket ty ky shi ?
PUGAOVI
Ky shi, dhurat nga Zoti pr fatin ton,
Po t bjer gjith natn, na gzon!
KARAVAJEVI
Po, po! Edhe un mendoj po kshtu Emilian.
Shi i mrekullueshm! Shi madhshtor!
PUGAOVI
Sonte, duke u fshehur n terr
Vura re pozicionet e qeveris.
T gjitha rojat u strukn si lepuj
T trembur mos u qulleshin kapotat srish.
E di? Nse t nisemi pr marshim
Nata thikat tona, s'do t'i lyej me gjak
Por me agim.
T gjith ushtart,fare pa e shkrepur
Do t mund t'i fusnim n Jaikun e fjetur
N mngjes, koha, e kthjellt do t jet
Mjegulla si nj kope gri, trokthi do t ec.
Dgjo,un jam nga njerz t thjesht,
I ngjashm me n bish stepe n zemr.
Nj dit t tr pa br nj verst,
Un di ta dgjoj vrapin e ers, hapin e krijess,
Pasi n gjoks si n strofull
M rrotullohet bisha e nxeht e shpirtit.
E dua ern e barit t djegur nga acari,
Fishkllimn e gjat t rnies s gjetheve n shtator.
A e di q n vjesht arushi ndonjher
Shikon hnn
Si gjethe q dridhet n er?
Nna me hnn i mson voglushit
Urtsin e saj prej kafshe i mon
Q t njoh torollaku arush
Prirjet dhe emrin e tij.

E kuptova pra vlern time tani.

KARAAVAJEVI
Mos sht gabim vall q t besojn t ty?
PUGAOVI
Gjat shum,shum viteve t rnda
Msova gjykimin e kafshve
E di? njerzit kan t gjith shpirt shtazarak;
Kush shpirt ariu, kush dhelpre, kush ujku.
Dhe jeta sht pyll q s'i duken ant,
Ku agimi galopon si kalors i kuq
Duhet t'i kesh t fort, t fort dhmbt

KARAVAJEVI
Po, po! Dhe un kshtu mendoj, Emilian
Po qe se do t kishim dhmb
Regjimentet e Mosks
Nuk do t na hidhnin si peshq n Shagan.
Do t kishin frik
T na ndiqnin e t na ndshkonin kaq lehtsisht
Sepse n tymin e revolts
Ne vram dy maskarenj t ligj.
PUGAOVI
T mjert, t mjert rebel,
Lulzuat, fshfrit si thekr
Kokat tuaja si kallinj delikat
Shiu i korrikut ua ka prkundur,
Krijesave u keni buzqeshur sakaq
.
Dgjoni, a s'sht vall paturpsi
Q me kta surretr t ndyr
Q t hakmerremi gjer tani s'kemi mundur?
Mund t falet ndonjher
Q nga froni nj L(avire)
T shtrij gishtat si ushtart
Popullin q rebelon t vras?
Jo, s'mund, nuk mund!
N djall Sulltani me gjith Turqin!
Vetm pr knaqsi t armikut
Ikja sht e nxituar,
Duhet t qndrojm ktu!
Duhet t qndrojm,
Q hakmarrja t vloj
Si furtun e art akaciesh
Q thikat t kullojn egrsi,
Si shkulme hekuri prsri!
Mos bj m roje! dgjo,
Vrapo dhe hutorin zgjo.
4. NJE NGJARJE NE TALLOVI UMJET
ABOLLAJEVI
'ka ndodhur? 'ka ndodhur? 'ka ndodhur?
PUGAOVI
Asgj e tmerrshme.Asgj e tmerrshme. Asgj e tmerrsme.
Mbi rrug lagshtira e verdh atje
Si kope delesh mjegulln prz.
Era, afk e lagur, duke pluguar pellgjet e fushave,
I ka shtrnguar t gjitha gjallesat
T fshiheshin si bretkosat n folet e tyre

I lidhur me nj fije shiu

Si kryq i zi n hapsir
Endet nj zog i mendur, pluskon.
Vjeshta, murgesh plak e leckosur,
Rrnimin e dikujt, ajo, parashikon.
.
Dgjoni, dika m t sakt kam menduar,
Pr t mirn ton.
KARAVAJEVI
Po, po! kemi menduar dika m t sakt.
PUGAOVI
A e dini ju
Se n popull noton lajmi
Si bark me velat ulur mbi kreshta dallgsh?
Si shtaz muzhiku yn dshiron t struket galuc
Dhe ta pij at si sis t madhe lope.
Q nga rrat e Dzhigilit gjer n Alatir
Ky lajm tregon,
Se nj prijs i egr
Drgon n rrafshirat ruse
Hijen e vdekur t perandorit.
Kjo hije, me nj litar n qafn thatime,
Tundu nofulln e varur,
Vallzon me kmbt q i prplas,
Shkon t hakmerret.
Shkon t hakmerret me Ekaterinn,
Duke ngritur krahun si hu t verdh,
Me bashkpuntort e saj
Pasi brokn e bardh t koks ia au
Zuri fronin e tij
Pastaj.
OBOLLAJEVI
Kjo sht vetm prrall pr t'u argtuar!
Ti s'ke ardhur sigurisht
Pr ta treguar?
PUGAOVI
M kot, m kot, m kot
Mendon kshtu, vlla Stefan.
KARAVAJEVI
Po, po! Edhe pr mua m kot.
PUGAOVI
Ia vlen vll, ia vlen, ia vlen,
Q t vdekurit t mos ohen nga varret?
Megjithat aty-ktu, ky z
Si plug ka ar tokn e thar.

Kumbimi i revolts dgjohet tashm.

Britma e muzhikve zenitin mbush
Dhe kopeja e drunjt e shkurreve
Me degt pa gjethe oshtin.
'i duhet Pjetrit? me kopen bish, mizore?
Duhet vetm guri i rastit t shumpritur
Q shtyllat e pogromeve t drejtohen
Mbi at q ka torturuar e plakitur.
Cilido t paguaj gjer m nj.
Hakmarrja lind klysha gjaku.
Kush krkon t thot, kshtu trbojn
Vagabondt, renegatt?,
Kshtu trbojn rust!
Dua t'u msoj atyre nn buzqeshjen e shpatave
Ta pais me vela at skelet t kobshm
Dhe ta lshoj si vark
Npr stepat e ftohta, hovshem.
Dhe pas tij npr kurgant blu
Do t lvizim
Nj flot gumzhitse kokash t gjalla diku.

Dgjoni!Pr t gjith, tani e tutje

Un jam Imperantori Pjetr pr ju!
KOZAKET
Si, Imperator?
OBOLLAJEVI
Ka dal mendsh!
PUGAOVI
Ha , ha, ha!
Varrmihsi ju ka tmerruar
Q kafkn mban n dor si kusi,
Silln me monedha bakri ai zien
Q t'i ruaj pr kohra t zeza, zi.
S'dua t' ju friksoj me nj t vdekur,
Por ju duhet, duhet t kuptoni
Q me kt plan t varrezave
Do t ngrem armatn e mongolve!
S'na mjaftojn njerzit
Q jetojn n krahinn ton,
Le t ndeshet kalmuku dhe bashkiri midis tendave
Me hovin e deshve!
ZARUBINI
Esht e vrtet, e vrtet, e vrtet!
N djall do plan ikjeje!
M mir t'ua thyejm kokat e flliqura
Si rrota qerresh ktu.
Do t'i mbulojm me sharje dhe thika.
Kush s'ka shpat, t godas me tulla, me trbim!

Rroft Imperatori yn,

Emilian Ivanovi Pugaovi trim!
PUGAOVI
Jo, jo, un, pr t gjith ktu
Nuk jam Emiliani, por jam Pjetri pr ju
KARAVAJEVI
Po, po, jo Emilian, por Pjetri
PUGAOVI
Vllezr,vllezr
do kafsh do lkurn dhe emrin e vet
E ka t rnd koka ime
T stoliset me brymn e huaj
E ka t vshtir zemra, me bishtukun e hakmarrjes,
T ndrioj pshtjellimin n mes t pyjeve.
E dini 'do t thot t hysh n nj emr t vdekur,
sht e barabart me zbritjen n nj varr t qelbur.
M dhemb t jem Pjetr, m dhemb,
Kur kam gjak dhe shpirt Emiliani.
Njeriu n kt bot s'sht shtpi trungjesh;
Jo gjithmon ndrtohet nga fillimi,
Porn djall gjithka, n djall
Larg mshirs e prkdhelise prej vii!
Sonte n tre e gjysm n agim,
Duhet t bjm nj inkursion, padyshim.
SHENIMET E KAPITUJVE 1 4
1. DUKJA E PUGAOVIT NE QYTETIN E JAIKUT
Emilian Ivanovi Pugaovi (1736, rreth -75 ) Kozak i arratisur i ushtris s Donit (cfr.p.97), shnimi 7
) shfaqet n qytetin e Jaikut, "erdhja e par e revolts", (Pushkin), n guvernn e Orenburgut. Jemi n
vitin 1771. Pasi sht arrestuar shum her pr veprimtarin e tij agjitative midis kozakve t Donit (
arrin gjithmon t ik), Pugaovi mendon tani t bhet kryetari i nj revolte t madhe t kozakve t
Jaikut,q tashm ziente kundr tiranis s Mosks 1762, q kur Katerina II, shfronsoi dhe vrau burrin
e saj Pietrin III, gati pas nj viti mbretrimi, hipi n fron."duke filluar nga i njjti vit 1762 kozakt e
Jaikut nisn t ankohen pr angarit e ndryshme q hiqnin pr faj t antarve t kancelaris s
krijuara nga qeveria n ushtri; pr mbajtjet mbi pagn baz, pr taksat arbitrare dhe pr dhunimin e t
drejtave dhe zakoneve t lashta t peshkimit. Funksionart e drguar pr t shqyrtuar ankimet e tyre,
nuk mundn ose nuk deshn t'ua plotsonin krkesn. Kozakt u ngritn m shum se nj her ().
M n fund m 1771 revolta u manifestua me gjith forcn e saj". (Pushki, Historia e Revolts s
Pugaovit.
Qyteti i Jaikut (Jaickij gorodok), m 1775 ( pas revolts s Pugaovit) i ripagzuar n Uralsk, n
Kazakistan, ndodhet mbi brigjet e lumit Ural (m par Jaik), jo larg Shaganit, dega e tij e djatht.
Pushkini thot: Lumi Jaik, me dekret t Katerins II i ripagzuar Ural, buron nga malet t cilt i kan
dhn emrin aktual; rrjedh n jug gjat vargut t tyre gjer n vendin ku dikur qe themeluar
Orenburgu dhe ku sot gjendet kshtjella e Oiskut; ktu pasi ndan kreshtn e tyre shkmbore, merr
drejt perndimit dhe prshkon dymij e pesqind vjorste, derdhet n detin Kaspik. Ai lag nj pjes t
Bashkirias dhe shnon gati gjith kufirin jug-lindor t guberns s Orenburgut. Djathtas kufizohet me
stepat t Prtej Vollgs; majtas shtrihen shkrettira t zhveshura, ku ojn jet nomade hordhit e
tribuve t egra, t njohura nga ne, me emrin e Kirkis-Kajsaki. Rrjedha e tij sht e vrullshme; ujrat e
turbullta jan t pasura me peshk t do lloji; brigjet n pjesn m t madhe jan argjilor, ranor e pa

pyje, por n toka nn uj, t prshtatshme pr rritjen e bagtive. Afr grykderdhjes,ai sht i mbuluar
me xunkthe, ku fshihen derra t egr dhe tigra". Katerina duke dshiruar ta zhduk kujtimin e asaj
epoke t tmerrshme, hoqi emrin e vjetr t lumit, brigjet e t cilit kishin qn dshmitart e par t
revolts. Kozakt e Jaikut u pagzuan kozak t Uralit dhe qyteti i tyre mori t njjtin emr".
Orenburg (m 1938 i pagzuar kallov) tashm kryeqndr e guberns, gjendet n t djatht t lumit
Ural, pran bashkrrjedhjes me at t Sakmars. Urali i lundrueshm gjer n Orsk, ka uj me shum
peshk (Storion, valmon) Pas Uralskit, prshkon stepat e kripura t Kazakistanit (nn nivelin e detit)
dhe derdhet me an t nj delt n detin Kaspik, pran Gurievit.
f. 27
2. IKJA E KALMUKVE
Revolta e ushtris s Jaikut q shprtheu n vitin 1771 lidhet me ikjen e famshme t kalmukve, e
mbiquajtur edhe revolta e tartarve ose tatareve (sfr.p.102, shnimi 2 ) e t njjtit vit. (N t t shihet
midis t tjerave eseja e THOMAS DE QUINCEY, Revolt of the tartars; or Flight of the Kalmuck
khan and his people from the Russian territories to the frontiers of China,1837; Revolta e Tartarve,
prkth.it e N.De Feo,Sansoni,Firenze 1943).
Por kalmukt (kalmyki) dalloheshin qart nga tartart (tatary).Me gjuh mongole dhe me fe budiste,
ata ishin nj popull nomad t Vollgs s poshtme, t varur nga guberna e Astrahanit. Endeshin npr
stepa me adra, deve dhe grigja. Pushkini thot: "Nj ngjarje jo m pak e rndsishme i dha rast ikjes
s tyre. Midis Vollgs dhe Jaikut, npr stepat e gjra t Astrahanit dhe Seratovit, bnin jet nomade
kalmukt paqror, ardhur n fillim t shekullit XVIII nga kufijt e Kins, nn mbrojtjen e Carit t
bardh.Q nga ajo koh, i kishin shrbyer besnikrisht Rusis, duke mbrojtur kufijt jugor t saj.
Komisart e policis ruse duke prfituar nga thjeshtsia e tyre dhe nga largimi i qeveris qndrore,
filluan t'i shtypnin. Ankesat e ktij populli paqsor dhe t mir nuk arritn tek autoritetet e larta.duke
humbur durimin, ata vendosn t linin Rusin dhe t futen fshehtas n mardhnie me qeverin
Kineze. Nuk qe e vshtir pr ata q t largoheshin, pa ngjall dyshim, drejt brigjeve t Jaikut. Kur ja,
n nj numr prej tridhjet mij karro, (mbase m tpr), kaluan n ann tjetr dhe u drejtuan vargan
npr stepn e kirgizve, drejt kufijve t atdheut t origjins. Qeveria u shpejtua t'a ndalonte ikjen e
papritur t tyre. I dha urdhr ushtris s Jaikut q t vihej n ndjekje t tyre; por kozakt, (me
prjashtim t nj numri t pakt) nuk u bindn dhe refuzuan hapur q t bnin do lloj shrbimi pr ta.
Autoritetet lokale prdorn masat m t rrepta pr t shuar revoltn, por ndshkimet nuk mund t'i
zbutnin ata njerz t rraskapitur. M 13 Janar 1771 u mblodhn n shesh, morn ikonat nga kisha dhe
shkuan, nn komandn e kozakut Kipirnikov, n shtpin e kapitenit t rojes Durnov q ndodhej n
qytezn e Jaikut pr punt e komisionit hetimor q t protestonin pr shkarkimin e antarve t
kanelaris dhe pr dhnien e rrogs q u ishte mbajtur. Gjeneral major Traunbenberg u doli prpara
me trupa dhe topa, dhe iu dha urdhr q t shprndaheshin, por as urdhrat e tij, as thirrjet e atamanit
(shih m tej) t ushtris (Tamboev) nuk patn efekt.Traunbenberg urhdroi t shtinin; kozakt u
hodhn mbi topa. Filloi kshtu lufta; t revoltuarit patn eprsi. Traunbenberg iku nga syt kmbt
dhe u vra te dera e shtpis s tij. Durnov u b shosh prej plagve, Tamboevi u var, pjestart e
kanceleris u arrestuan. N vend t tyre u vun autoritete t reja. Rebelt po triunfonin". Por pastaj (n
1772), revolta e kozakve t Jaikut u mposht nga qeveria. Pas nj prpjekje ikjeje ekstreme nga
qyteti i Jaikut, nprmjet lumit Shagan, drejt detit Kaspik, gati t gjith rebelt u kapn.
"Organizatort e revolts u ndshkuan me krba; gati njqind e dyzet burra u internuan n Siberi; t
tjert i lan n dor t ushtarve (N.B.: ikn t gjith) ata q mbetn u faln dhe u shtrnguan q t
bnin betim t dyt.Kto masa t rrepta dhe t nevojshme vendosn rregullin s jashtmi, por qetsia
nuk ishte e besueshme."Do t shohim", thoshin rebelt e falur; do ta trondisim Moskn". Kozakt
ishin ende t ndar vazhdimisht n dy grupe; ata q pranonin dhe ata q nuk pranonin (ose, si i
interpretonte me shum saktsi kto fjal kolegji i lufts, t bindurit dhe jo t bindurit). Mbledhje t
fshehta bheshin n bujtinat e steps dhe n izbat e largta. Gjithka paralajmronte nj revolt t re.
Mungonte vetm nj kryetar. Dhe kryetari u gjend" (Storia cit., kapp., f. 152-54). N fillim t tablos
s dyt, n dorshkrim, kemi shnimet e mposhtme: "Mngjes. N sheshin e trgut kalojn tregtart e
kozakve. ( N turm vrtiten ( e palexueshme) Plutnikov, Denis Karavaev, Zakladnov, Maksim
Shigajev, dhe ika Sarubin. Duke hapur rrugn midis turms )"
("Pugaov..cit.p.324)
f. 35

3. NJE NATE VJESHTE

Pugaovi, dshmitar i shtypjes s revolts ss vitit 1771-1772 bhet nxits aktiv i kozakve t Jaikut
kundr qeveris. I arrestuar n fund t vitit 1772, drguar n Kazan, m 19 qershor 1773 arrin t ik.
shfaqet prsri n krahinn e qytezs s Jaikut. N fillim t shtatorit arrin n nj nga fermat, n
Tolovyi Umt, ku mbajn nj mbledhje kozakt rebel. Ata mendojn arratisjen e tyre n Turqi: "nj
ide kjo, prej shum kohsh, e zakonshme pr t krejt kozakt e pa knaqur" (Pushkin, kap. II f. 157).
asti sht i favorshm sepse Katerina II ndodhet n luft me turqit. Nj luft q e filluar n vitin
1768 kundr Sulltan Mustafait III do t prfundoj n favor t Rusis, me traktatin e Kyink Qainarge
(21 korrik 1774). "Por komplotistt e Jaikut ishin tepr t lidhur me rrket e tyre t pasura t lindjes.
Ata n vend t arratisjes vendosn pr nj revolt t re. Pushtimi iu duk atyre nj arsye e sigurt. Pr
kt atyre iu duhej vetm nj njeri i shkatht, trim dhe i vendosur, ende i panjohur n popull. Zgjedhja
e tyre ra mbi Pugaovin. Nuk qe e vshtir pr ta bindur. Menjher filluan t mblidhnin
bashkpuntort" (idem f. 157). Ozurpimi i fronit nga ana e Katerins dhe i zakoneve t saja shum t
shthurura (ajo u quajt Semiramida e Veriut ) ishin motiv paknaqsie n popull.
N fillim t tablos s tret, n dorshkrim kemi kt shpjegim: "Nat. Ferma n Talovij Umt. Shi i
zi, i zymt, vjeshtor. (Mbi taracn e vogl t hyrjes) N rrug pran ferms, duke u mbshtetur n [nj
t lart (pem)] nj shelg, qndron me pushk n dor [nj kozak] [Zarubin] Denis Karavajev. I
ngrir, ai dridhet dh shan me gjith forcn e vet'' ( Pugaov, f. 324).
f. 43
4. NJE AVENTURE NE TOLOVI UMJOT
N fermn e Tallovij Umjot Pugaovi shpallet kryetar i revolts s kozakve t Jaikut duke marr
emrin e t ndjerit Pjetrit III. Prve kozakve, me t, dora dors, bashkohen bujkrobrit dhe puntort
e fabriks, tartar, kalmuk, bashkir, kirgiz. Ai i v detyr vetes q t luftoj gjith fisnikrin e
tokave me qllim q t rivendos lirit e kozakve duke liruar, fshatart dhe gjith nnshtetasit e
perandoris, nga skllavria.
Midis rebelve kryesor dallohej Xarubini (i quajtur edhe ika) q nga asti i par i revolts shok
armsh dhe msues i Pugaovit. E quanin feldmarshall dhe ishte i pari pas perandorit. Ovinikov,
Sigaev, Lysov dhe Kumakovi, komandonin ushtrin. T gjith ata mbanin emra manjatsh q n at
koh rrethonin fronin e Katerins; ika mbante emrin e Kontit ernyshev, Shigajevi, at t kontit
Voronov, Ovinikov, at t kontit Panin, umakov, at t kontit Orlov, tetari n lirim i artileris
Beloborodov, gzonte besimin e plot t mashtruesit. S bashku me Padurovin (ose Podurovin, si te
Esenini) kujdesej pr shtjet epistolare, letrshkrimit, t analfabetit Pugaov. Kishte futur disiplin
dhe rregull t rrept n bandat e rebelve"
N fillim t kuadrit t katrt, n autograf kemi kt diitur: "Ferma sht zgjuar, potere, rrmuj.
Kozakt Ivan (ika), Zarubini Shigajevi, Podurovi, Tjurnovi, Mjasnikovi, Skackovi, Plotnikovi dhe
Zaklandovi qndrojn me duar t vna mbi arm! Hyn me vrap Oboljajev dhe i plogt prplaset me
Pugaovin dhe Karavajevin" (Pugaov cit f.324)
f. 51

Kap. V - VIII
5. I burgosuri i Uraleve
HLLOPUSHA
Furi e mendur, e turbull gjaku!
'je? i vdekur?, a shrues sakatsh je ti?
M oni tek ai, m oni,
Dua ta shoh at njeri.
Tri dit e tri net krkova strehimin tuaj
Si pirgje gursh t zinj nxitonin nga veriu ret.
Qoft Pjetr ose jo, lavdi atij!
Populli e do pr guximin dhe trbimin.
Shtigjeve u enda , tri dit e tri net
N tokat t kripura grmoja fatin tim me sy.
Era m rrihte flokt si kasht

M'i rrihte me shufrat e shiut fort.

Por nj zemr e inatosur s'do t hutohet kurr,
S'sht e leht ta rrzosh nga qafa kt kok.
Agimi i Orenburgut, gamilje me qime t kuqe
M derdhte n goj qumshtin e zbardhllimit,
Npr errsir shtrydhja si buk
Sisn e ashpr e t ftoht mbi qepallat e lodhura.
M oni, m oni tek ai,
Dua ta shoh at njeri.
ZARUBINI
Kush je ti? Kush? Ne s't njohim!
'krkon ti n kampin ton?
Prse syt e tu t shqetsuar
Vrtiten si dy qen n zinxhir,
N ujthin e kripur?
'krkon t'u thuash?
E keqja apo e mira ndrit te goja e stuhis?
A kan hapur rebelt nj shteg pr n Azi,
Apo nga Orenburgu ikin si lepuj, veri?
HLLOPUSHA
Ku sht? Ku sht? Esht e mundur t mos jet?
M t rnd nga guri kam mbajtur shpirtin tim t vendosur.
Ah, shihet q prej shum kohsh se n kt vend
E kan harruar banditin Hllopush, qenin e damkosur.
Qesh, ti njeri!
N kampin tnd t zymt,
Jan drguar zbulues t shquar.
Un qesh falsifikues parash,
Vrass i burgosur, i dnuar.
Por prher, prher, shpejt a von
Ndshkimi ngre kurthe gjembash.
I vun prangat, ia shqyen flegrat
Djalit t fshatarit t guverns s Teverit.
Dhjet vjet, jo pak,
(E kupton, dhjet vjet!)
Her n burg e her endacak.
Pr t'u rrjepur si mjelm
Skeleti mbante at mish t zjarrt.
E 'vlente dshira ime pr t jetuar?
Q zemra t lodhej, t zymtohej prej mizoris?
Ah, i shtrenjti im,
Pr ifligarin,
Fshatari s'vlen m shum se nj dele a pul.
do dit, duke adhuruar arkivolin e verdh t agimit
Me duart e mavijosura prangat thitha un
Dhe ja pa pritur para tri netsh guvernatori Rejnsdorp
Si gjethe e kputur
Fluturoi tek un n qeli.

Dgjo ktu i dnuar

(Kshtu tha)
Un do t t ze bes vetm ty.
Tutje, hapsirave me bar t egr stepor, uturin tufani
Dhe gjith perandoria dridhet prej tij.
Nj mashtrues, dinak dhe hajdut ka menduar
Mendonn q me hordhi cubash t ngrej n kb nj Rusi,
Q spata t pres kokat e fisnikve
Si kurorat e mshtenkave
N manastirin e pyjeve.
A do t dije t'ia ngulje ti thikn atij?
(Kshtu tha, kshtu m tha)
Pr kt shrbim do t fitosh lirin
Dhe xhepat, jo prej gurve, por prej argjendit do t tringllijn.
Q prej tri netsh, tri netsh, duke hapur nj shteg n errsir
Krkoj kampin e tij dhe dik q t m ver n dijeni
M oni tek ai, m oni,
Dua ta shoh at njeri!
ZARUBINI
Mik i uditshm!
PODUROVI
Mik i dyshimt!
ZARUBINI
Si mund t besojm te ty?
PODUROVI
Shum, shum njerz pr nj grusht florinj
Jan gati q t'ia pojn zemrn atij..
HLLOPUSHA
Ah, ah, ah!
S'jan fjal pa mend.
Ju jeni nj mburoj e sigurt dhe e fort dyfish,
Por un jam nj rebel
I ushqyer me hakmarrje gjer n fyt.
Rrshira e hidhur pikon si qelb
Nga brinjt e shqyera t izbave. Por
Nesrmbrma do t turrem si ujk
T shqyej mishra njerzor.
Esht e vrtet, sht e vrtet, sht e vrtet,
Po nuk shqeve do t t shqyejn me endje.
Duhet t'i kesh prher t gatshme duart
Pr kacafytje dhe vjedhje.
Besomni!
Kam ardhur si mik te ju.
Zemra gzon t plcas n tufan,
Sepse pa Hllopushn ktu
Nuk mund ta merrni dot Orenbergun,

As edhe me nj stonja trima kapedan.

ZARUBINI
Na e zbulo pra, zbuloje, zbuloje
Planin q t fshehur na e mban.
PODUROVI
Menjher, menjher do t t drgojm
Komandant t kavaleris son.
HLLOPUSHA
Jo!
Hllopusha s'do q t ndeshet.
Hllopusha ka nj tjetr mendim.
Ai do q fytyrat tuaja t tronditura nga zemrimi
N vend t urrejtjes t mbusheshin me gjykim.
Ju s'keni frik si egrsira grabitqare,
E tmerrshme sht zhurma e betejave, e fitoreve tuaja.
Por a s'sht e vrtet q pa artileri jeni?
Dhe q as barut, gjithashtu nuk keni?
Ah, n kokn time truri si n fui
Thers sht si raki e ashpr gruri,
Di q jasht Sakmars
Topa po derdhin puntort pr ifligart.
Atje do t gjendet dhe barutin dhe gjylet
Nj armat shenjuesish me sy t mpreht.
Por duhet t'i ngrem, pa lkundje, me nxitim,
Gjith fshatart e ksaj toke pa dyshim.
sht e turpshme t lkundemi ktu,e turpshme t hezitojm,
S'sht turfullim pelash inati i skllevrve
Hajt, gjat bakrit t blireve nisuni
Nj goditje t fort kufirit t Ufos t'i prgatitim.
6. NE KAMPIN E ZARUBINIT
ZARUBINI
Eh ju, njerz t zot e t gzuar,
Njerz t shkujdesur, njerz indiferent!
Tartart me mollza t dala,
Jan miqsuar me fshatrat tuaja.
Fishkllejn kuajt si stuhi npr fusha thell,
Zhduken sapo t'u hedhsh shikimin,
Hna shqyen kaubat, duke rrahur kraht e verdh
Fushat e zhveshura sodis gjat
Lndinat q ngrijn n kaltrsi.
A s'sht kjo Mongolia e pasur n mshtekna?
A s'jan karrot kirgize, si kapula bari, prbri?
Dgjoni, o njerz t zot, dgjoni,

Fishkllimn tuaj t gjat prej nomadsh!

Orenbergu i rrethuar nga Hllopusha
Ha bretkosa, minj dhe hardhuca.
Nj e treta e vendit sht n duart tona tashm,
Nj t tretn e vendit e kemi futur n rresht si ushtar,
Sonte armiku do t humb gjat bregut t Vollgs,
T gjitha depozitat dhe skelat mbar.
SHIGAJEVI
Stop!Zarubin
Sigurisht s'ke dgjuar,
Kt s'e kam par un
T tjert
Shum
Pran Samars nj mshtekn kokshpuar,
Duke pikuar trurin e verdh
Shkon ndan rrugs, duke aluar.
Si nj i verbr, mbetur pas shokve t tij
Me kapelen e grisur t nj foleje korbi
Me dridhje zri t ngjirur dhe hundor
Lut pr ushqim
Shtegtar e udhtar,
Por s'i hedhin asaj as edhe nj gur,
T trembur duke br kryqin
Duke iu drejtuar nj ylli, t gjith besojn
Mos sht paralajmrim i nj fatkeqsie t tmerrshme.
Dika do t ndodh!
Dika duhet t ndodh
Thon se do t ket uri dhe koler
Zogu n fluturim do t ukis
Glasn e vet t argjendt, njqind her.
TORNOVI
Po, po, po!
Dika do t ndodh!
Kudo
Ulurijn zra si qen n kangjlla
N shpirtrat e vrazhdt t njerzve,
N ndyrsin e lagsht knetore, fryn era,
Do t ndodh nj fatkeqsi!
Nj humbje e madhe do t jet nj humbje e madhe!
Sigurisht jo m kot nga livadhet gjithmon,
Kafka prej kali e hns
Arin e pshtyms s qelbur pikon.
ZARUBINI
Gnjeni, gnjeni ju!
Ju ngult nj thik n shpin!
Q n fmini s'm ka qlluar t shoh, mua
Q pr djallzira t tilla
Kozaku t dridhet m keqa sesa nj grua.

SHIGAJEVI
S'dridhemi ne, s'dridhemi aspak!
S'sht uj i pritave t Bashkirskit gjaku yn.
Ti e di mir
Cilat thika ia hapn rrugn eljabinskit
Ti e di kush e mori Osa-n,
Kush e zhveshi dhe e shtriu prtok Saruplin
Kaq shum miza mbi hundn tnde s'kan pushuar
Sa plumba shpinat tona kan grvishtur e prer.
N ngrica dhe lagshtira
Nat dhe dit
Jemi t gatshm t luftojm prher.
Secili nga ne mban m t shtrenjt kalin dori
Sesa kokn prej cubi t tij.
Fatkeqsia krcnon, krcnon dik
Dhe kozaku a s'duhet ta dgjoj kt?
Shih nj tymtar
Rri mbi ati si kalorsi mbi kal.
Ja dhe nj i dyt, nj i tret;
S'do t dije t llogarisje dot turinjt e tyre
Me dshirn e guximshme t budallenjve.
Dhe nj kope e tr e egr pelash prej druri
Fluturon trokthi nn nj re pluhuri.
Ku po shkon ajo? Pse?
'rrug krkojn
Kalorsit e pa fre?
Mbi syt e qelqt i fshikullon, i godet paniku
Me dorezn e nj kamzhiku
ZARUBINI
Jo, jo, jo!
S'e ke kuptuar fare
Dgjohet thirrja,
Thirrja e alarmit n do dritare.
Un e di se sonte Emiliani
Me kavalerin e rrept t tij do t marshoj mbi kazan.
Duke marr frym nga entuziazmi dje
Pash n mjegulln e drits s agimit,
Sesi zgjateshin prtej Cermshanit, prtej malit
Mijra karro me artilerin.
Si me krkllimn e rrotave
Madhrisht mbi gurt e kalldrmit, karvani gjmon!
Hingllima e deveve, me blegrimn e dhive
Dhe me zrin grykor t tartarve ushton.
TORNOVI
E po mir pra, besojm ne besojm
Q gjithka (mbase)
sht si e mendon ti
Zri i zemrimit i ngjashm me fatkeqsn,
Na thrret n nj hakmarrje t tmerrshme ktu.
Dasht Zoti,

Dasht Zoti t jet kshtu!

ZARUBINI
Besoni, besoni!
Ju betohem!
Jo fatkeqsia, por gzimi i beft,
Mbi Rusin e muzhikve do t bjer.
Ja, si shpatatat q prplasen mbi mburoja,
Kumboi muzgu blu mbi fushn e nder.
Gjer edhe korijet
Si kryengritse,
Flamurt e rjabinave ngren
Po piqet, po piqet buzagas beteja.
Mjegulla e prgjakur ulurin n qiell
Me gjmimin e predhave dhe fishkllimat e mitrolozit
Emiliani nesr do t'i mbuloj
Q revolta jon t gjmoj pa shptim
Q ankthi t mos na thith gjithka.
Sot do drgoj aty,
Nihm pr trupat e tij.
7. ERA PERKUND THEKREN
UMAKOVI
'sht? Si? A sht e mundur vall q psuam disfat?
Muzgu si ulkonj e uritur vrapoi t lpij gjakun e agimit.
Oh, kjo nat!
Re shkmbore prhapen n qiell si pllaka varri.
Ti del n fush, thrret, thrret,
Thrret armatn e rn n Sarepta,
Shikon e nuk sheh n valzon apo jo thekra,
Apo hordhi t verdha skeletsh vallzuese.
Jo, s'sht muaji gusht ai, kur shkoqet trshra,
Kur era me kopan t madh e rreh fushave,
T vdekur, t vdekur, shikoni, t vdekur prreth.
Ngrdheshen duke pshtyr dhmbt e krimbur.
Dyzetmij ishim, dyzetmij,
Dhe dyzetmij, si nj i vetm, ram prtej Vollgs t gjith.
As shiu s'do t mundte t fshikullonte bar apo kasht
Si na i pren neve kokat me shpat.
'sht? Si? Ku t ikim?
Sa kemi mbetur t gjall ktu?
Nga fshatrat n flak, tymi rreh qiellin me kthetra
Dhe shtrin mbi tok turpin dhe mrzitjen ton,
M mir t vdisnim t shtrir atje posht,
Ku sillet i shqetsuar e kobzi korteu dasmor i korbave,
Sesa t tretsh kta gishta si pes qirinj t ndezur,
Apo t mbash kt trup me arkivol shprese si nj varrez!
BURNOVI
Jo! Eke gabim, gabim, gabim!
Tani, si askurr, s'jam i smur prej ndjenjs s jets,

Do t doja t rrokullisesha si nj apkn n arin e barit

Dhe t rrzoja sorrat e zeza nga kryqet e kmbanoreve t kaltra.
Gjithka q dhash pr lirin e popullit
Do t doja ta rimerrja dhe t besoja prsri
Se kjo hn,
Si llamb me vajguri buz mbrmjes,
Do t doja ta ndizte llambandezsi i qytetit Tambov.
Do t doja t besoja se dhe kto yje s'jan yje
Por flutura t verdha q drejt flakrims s hns fluturojn
Mik
Pse me nj murmurim loti
Si mbi xhamin e nj kishe m vrvit nj gur n shpirt?
UMAKOVI
Pse ke mshir pr nj shpirt t ndyr dhe t ftoht
Pr nj arush t ngordhur n strofkn e ngusht?
A s'e di se n Orenburg kan therur Hllopushn?
S'e di q Zarubini ndodhet i burgosur n Tambinsk?
Gjith ushtria jon psoi u shpartallua nga Mishel'soni.
Kalmuk e bashkir ikn drejt Aralskut, n Azi.
Prvajshm mbase pr kt rnkojn suslikt
N fushn e shkelur duke strpikur me balt
Kokat e t vdekurve si gjethe panje?
Rrnimi, rrnimi, bie npr fshatra anga!
Kush do t na shptoj? kush do t na jap strehim?
Shiko! Atje prsri, atje prsri prtej ndan pyllit,
Zogj cijats nderin kraht si kryqe n ajr, fluturim.
BURNOVI
Jo, jo, jo! S'dua t vdes aspak!
Mkot kta zogj rrin pezull mbi ne,
Dua t jem adoleshent prsri
Q shkund bakrrin nga koria me shelgje
Dhe t mbaj posht pllmbt si pjata t bardha lmuese
Si sht e mundur vdekja?
Mund t banoj ky mendim n zemr,
Kur n provincn e Penzks kam shtpin time?
Qaj me lot diellin, qaj me lot hnn,
Qaj me lot shelgun q dritaren e ult m ze,
Vetm pr t gjallt jan t bekuar
Stepat pyjet, prrenjt dhe blerimi blu.
Dgjo, un pshtyj mbi tr universin
Nse nesr s'do t jem m ktu!
Dua t jetoj, t jetoj, t jetoj
T jetoj gjer n frik e gjer n dhimbje!
Edhe hajdut xhepash, edhe krkues ari
Vetm pr t par si krcejn minjt nga gzimi n fush,
Vetm pr t par si kndojn bretkosat e dehura n pus.
Shpirti im i bardh si lule molle gufon,
N nj flak- t kaltr rigjallroi syt era.
M msoni pr hir t Zotit
M msoni dhe un do t bj do gj,

do gj pr t buitur n kopshtet e njerzve prhera!

TVOROGOVI
Ndaluni! ndaluni!
Po ta dija se s'jeni frikacak
Do t mund t shptonim pa vshtirsi.
Askujt s'do t'ia zgjonin komplotin ton shelgjet memec,
Ylli i vetmuar n qiell do t ruante heshtjen,
Mos u trembni, mos u tmerroni nga plani i egr,
S'sht m i tmerrshm se krcitja e kockave n trup.
Un dua t'ju propozoj
Q ta lidhni Emilianin n agim
Dhe ta dorzoni n duar e autoriteteve
Q vdekjen na nxjerrin prpara si krcnim.
UMAKOVI
Si, Emilianin?
BURNOVI
Jo! Jo! Jo!
TVORGOVI
He, he, he!
Jeni m t marr se kuajt,
Jam i sigurt se nesr,
Sapo agimi do t ket pshtyr me ar,
Si berra t therur do t'ju varin n shesh ushtart.
Eh budallenj, budallenj, kush do t ket mshir pr ju,
Sepse ju vet i keni shpikur gjembat.
Jetohet vetm nj her, vetm nj her jetohet ktu!
Vetm njher shklqen rinia si hna n vendlindje.
Dgjo, ti, dgjo.Ti ke nj shtpi n Sara,
Atje me gjethe t purpurta plepi rreh dritaren tnde
Gati, donte t'i thoshte padronit n ditt e zymta t tetorit,
Se vjeshta e ka br shosh me goditje t ftohta preize.
Si do t mundsh ta ndihmosh ti plepin?
Me far do t'i shrosh ti plagt e tij prej druri?
E njjta nat kumbuese, nata vjesht e jets
E zhveshi Emilianin si plepin, me dhmbt e shiut.
E di, e di, pranvers, kur uji ulurin,
Plepi do t mbulohet prsri me lkur t but e t blert .
Por gjethet e vjetra n t kurr s'do t elin
Do t'i shprndajn egrsirat, udhtart do t'i shkelin.
'm intereson nse Emiliani do t mund t fshihet n Azi
Dhe nomadt me t'u mbledhur do t hidhen n betej?
Njlloj gjethet e reja do t bien dhe do t mbulohen me balt prsri
Dgjo! Dgjo! Ne jemi gjethe plaka!
Pse t prkundesh mbi degt lakuriqe gjith nyje?
M mir t kputemi dhe t vrtitemi n er,
Sesa t nderemi fushave, duke kulluar kalbsir t art,

Sesa syt t t na i ukisin zogjt e zinj grabitqar.

Kush dshiron t vij me mua, mirardht!
Koka e Emilianit sht nj vark e vogl
Pr ne q mbytemi n nj lum gjith egrsi.
Jetohet vetm nj her, vetm nj her t vetme!
Vetm nj her rinia himnizon hnn si vel n largsi.
8. FUNDI I PUGAOVIT
PUGAOVI
U mndt! U mndt! U mndt!
Q ne u shfarrosm, juve kush ju tha?
Goj t liga si torba me ushqime t prishura
Vjellin qelbsira, gnjeshtra t pacipa, hata.
Tri her mallkuar qoft ai kriminel, frikacak e kopuk
Q diti t'ju helmoj me gjepura t tilla,
Sonte duhet t shaloni kuajt
Pr t'u futur me mua para agimit n Gurjev.
Po e di, e di, jemi para nj fatkeqsie t tmerrshme,
Por pr kt dhe m e tmerrshme n knetn e mjegulls
Barkat tona, si mjelma do t rrahin kraht e drunjt
Mbi ujrat e Kaspios, drejt Azis.
O Azi, vend i kaltr, Azi!
Mbushur me rr, glqere dhe krip
Kshtu hna ecn ngadal n qiell, rrotat duke krikllitur
Si kirgizi me qerren e tij.
Po kush e di vall me 'vrull e krenari
Rrokullisen atje lumenjt malor qimeverdh?
A s'sht kjo arsyeja q fishkllejn kshtu hordhit e mongolve
Me sa egrsi e mizori q ka njeriu n brendsi?
Prej kohsh, shum kohsh fsheha dshirn
Q t transferohem atje posht, pran nomadve t tyre n fushim
Q me dallgt e furishme t xigomatikve t tyre t shndritshm,
T mbshtetem pragjeve t Rusis si hija e Tamerlanit.
Cili bataki, kopuk, e kriminel
Ju helmoi me nj gnjeshtr t poshtr e t pacip?
Sonte duhet t shaloni kuajt menjherr
Q t hyni me mua para agimit n Gurev.
KRJAMINI
O qesharaku, qesharaku, qesharaku Emilian,
Je gjithmon po ai tuaf, i verbr dhe dhelparak,
Trimria jote u derdh npr fush
N asnj pun t Azis s'do mund t ziesh ti m, aspak.
E njohim, e njohim popullin tnd t Mongolis,
Na sht i panjohur vall guximi i tij?
Kush i pari, kush i pari, nse jo kjo fundrine
Ia mbathi n Sakmara?
Si gjithmon, si gjithmon kto shmtira t egra

Kan zgjedhur si viktima m t dobtitit e m t vegjlit.

S'bjn tjetr ve t plakitin e t djegin kufijt e Rusis
Dhe t lidhin n shalat e kuajve si plak lufte grat.
Kan paraplqyer gjithmon inkursionin dhe plakitjen
N fshatrat e ashpra me jet n errsir t gjat.

Jo, s'mund t vim m pas teje,

As n Azi, as n Kaspio,as n Gurjev.
PUGAOVI
O zot, 'po dgjoj?
Hesht, kozak
Do t ta tapos fytin me thik a me nj t shtn pistolete
sht e vrtet q shpatat t ken pushuar s vringlluari?
sht ky shprblimi pr gjithka q kam hequr?
Jo, jo, jo, s'mund ta besoj, s'sht e mundur!
Jo pr kt u rritt n stanicat e stepave;
Asnj krcnim fatit t ashpr
S'duhet t'ju shtrngoj t dorzoheni.
Ju duhet ta nxitni edhe m shum ulurimn tuaj
Ashty si n kohn, kur era nga vendet tona frynte si furtun
Me guxim ndiqmni pra drejt Kaspios! Me guxim m ndiqni!
Ej, ju sotnik zbatoni urdhrin!
KRJAMINI
Jo! Jo! S'jemi m shrbtort e tu!
S'na josh m marrzia jote si prher.
S'duam q n nj luft t marr e t kot
T shtrihemi n varreza si mijra t tjer .
Zemra ka ankth e frik t fsheht.
Nga mosmarrveshje t prgjakta dhe ankesa,
Ne do donim t dgjonim si dikur n hutor
Shushurimn npr panja dhe plepa.
Kemi nj vegj fatale n jet
M t fort se do cim dhe tel
A s'sht asti pr ty Emilian
Q t prulesh para autoritetit, ti kryetar rebel?!
At q ishte, s'mund ta kthesh m prapa de,
Jo m kot tetori hapet me t qarat e gjetheve
PUGAOVI
Si!Tradhti?
Tradhti?
Ha, ha, ha!
E po mir, pra!
Prite mor qen shprblimin tnd, ja!
(Shtie).
Krjamini bie i vdekur. Kozakt me britma nxjerrin shpatat. Pugaovi, duke shpenguar,
me thikn n dor, bn prapa drejt murit.

ZERA
Lidheni! Lidheni!
TVOROGOVI
Qllojeni! Qllojeni me shpat, drejt e n turi!
ZERI I PARE
Kemi patur mjaft si ky i pafytyr
ZERI I DYTE
Trhiqeni prej mjekrre
PUGAOVI
T shtrenjtt e miT mi-rt
'ndodhir? 'ndodhi? 'ndodhi?
Kush klith e ngrdheshet kaq me frik
N lagshtirn dhe n balt ndan rrugs?
Kush ngrdheshet prtej tinzisht,
Duke pshtyr kundr diellit ndyrsisht?

Ah, sht vjeshta!

sht vjeshta q derdh nga thesi
Monedha ari t prera nga muaji shtator
Po! Jam i humbur!
Ora ecn
Truri si qiri, shurdhshm, shurdhshm pikon
Esht ajo!
sht vjeshta q ju korruptoi
E poshtra, e keqja, zhelania plak.
sht ajo, ajo, ajo
Me flokt shpupuritur si muzg i dridhruar
Me dshirn q vendlindja t vdes
Nn buzqeshjen e saj t ftoht, t trishtuar.
TVOROGOVI
Ah, ka luajtur'rrini, ma shikoni?
Lidheni!
Sigurisht, s'do t'i bjer murit me kok.
Lavdi Zotit! Mbaroi gjakderdhja e tij mizore,
Mori fund ulurima e tij e trbuar ujkore,
M i gjall do t ndizet tani bakri i vjeshts
Lopata e errave s'do t zbraz lulkuqen e agimit.
Shporruni pra!
Duhet t shpejtojm,
N duart e qeveris ta dorzojm.
PUGAOVI
Ku je, ku je fuqi e dikurshme?
Krkon t ohesh dhe s'mund t lvizsh dorn!
Rini, rini, si nat maji ke pushuar s jehuari,
Si qershia e egr n stepn e provincs!

Ja duket, duket mbi Don kaltrsia e nats

Er e mbl vjen nga shkurret e thata q digjen.
Nj hn e plot e ngroht
Derdh glqere t art mbi shtpin e ult.
I ngjirrur dhe me zor, kikiriki bn gjeli, kushedi ku.
Teshtin gardhi prej pluhurit n fejzat e shqyera.
Dhe larg, e m larg prher, duke turbulluar gjumin e livadhit
Vrapon zilka gjersa thrmohet prapa malit.
Zoti im!
A thua, vrtet erdhi asti?
sht e mundur t biesh nn barrn e shpirtit t dlir?
Dhe dukejdukej ende dje
T shtrenjtt e mit shtrenjtte mi-r
SHENIMET E KAPITUJVE: 5 - 8
5. I BURGOSURI I URALEVE
Pugaovi mori n pak koh fortesa t ndryshme, nnshtroi Orenburgun me nj rrethim t gjat e t
tmerrshm (q nisi n ditt e para t tetorit 1773). Qyteti ndodhet n gjendet grabitjeje dhe n terror.
Guvernatori, gjeneral leitnant Rejnsdorp, nis banditin Hllopusha n kampin e Pugaovit.
''N burgun e Orenburgut ndodhej ather n pranga nj keqbrs, i njohur nn emrin e Hllopushs
[domethn, Petardo]. Pr njzet vite ai kishte qen cub n ato vende. Tri her ishte internuar n
Siberi, dhe tri her kishte gjetur mnyrn pr t'ia mbathur. Rejnsdorp mendoi q atij t'i shrbente i
burgosuri inteligjent q t drgonte n bandn e Pugaovit afishet e paralajmrimit. Hllopusha u betua
se do t'i kryente me prpikmri detyrat e tij. Me t'u liruar, iu paraqit drejt pr drejt Pugaovit dhe ia
dorzoi t gjitha letrat e guvernatorit.'' E di, mik, se far shkruhet n to'', i tha analfabeti Pugaov dhe
i dhuroi nj gjysm ruble dhe kostumin e nj kirgizi t varur pak m par. Duke njohur mir krahinn
q aq gjat e kishte terrorizuar me grabitjet e tij, Hllopusha iu b atij i domosdoshm. Pugaovi e
emroi kolonel dhe e ngarkoi me grabitjen dhe me revoltn e fabrikave. Hllopusha u pajtua me
besimin e fsheht n t. Lvizi gjat lumit Sakmara duke br q t ngrinin krye fshatrat prreth, u
shfaq n skelat e Bugulanit dhe t Sterilitamakut dhe n ofiinat e Uralit dhe q andej i drgoi topa
Pugaovit, gjyle dhe barut, duke e shtuar bandn e tij me fshatar dhe bashkir, shok t tij t
grabitjeve'' (Pushkin, Histori cit. f. 173 74) ''Banditi Hllopusha i shtruar n kamzhik, i damkosur nga
dora e xhelatit, me fejzat e hunds t shqyera gjer n kerce ishte nj nga prkrahsit e Pugaovit. Atij i
vinte turp nga deformimi q kishte psuar dhe mbante n fytyr nj rrjet ose e mbulonnte at me
mngn e krahut, si pr t'u mbrojtur nga ngrica'' (po aty, f. 181- 82)
6. NE KAMPIN E ZARUBINIT
Jemi n kampin e Zarubinit, mkmbs i Pugaovit. Forcat e rebelve, gjithnj e m t shumta
grabisin qytete e fortesa, marrin Samarn n fund t dhjetorit t viti 1773. ''dodit forcat e Pugaovit
rriteshin. Ushtria e tij prbhej tashm prej njzet e pes mij njerzish. Brthama formohej prej
kozakve t Jaikut dhe nga ushtar t kapur n kalat, por pran tyre grumbullohej nj shumic e
pabesuar tartarsh, bashkirsh, kalmuksh, fshatarsh rebel, galeotsh t arratisur dhe endacak t
do lloji. Gjith ky llum ishte armatosur si jo m mir; kush m shtiz, kush mekobure, kush me
shpat oficeri. Disave iu shprndan bajoneta t vendosura n hunj t gjat; t tjert mbanin topuza;
pjesa m e madhe nuk kishte kurrfar arme. Ushtria ishte e ndar n regjimente t prbr prej
pesqind njerzve. Paguheshin vetm kozakt e Jaikut; t tjert knaqeshin me plakitjen. Vera ishte
shitur nga financa e shtetit. Me ushqimet dhe kuajt merreshin bashkirt. Pr dezertimin qe vendosur
dnimi me vdekje''. (Pushkin, Historia cit. kap. III, f. 178).
Gjith Rusia ndodhet n nj gjendje t tmerrshme. ''Vrtet gjendja ishte e tmerrshme. Revolta e
prgjithshme e bashkirve, e kalmukve dhe e popujve t tjer t shprndar n kt krahin,
ndrpriste nga do an komunikimet. Trupat ishin n numr t pakt dhe t pabes. Krert braktisnin
postet e tyre dhe iknin duke dalluar nj bashkir me kukur ose nj fshatar t ndrmarrjeve, me
omange. Dimri dyfishonte vshtirsit. Stepat ishin mbuluarme bor t madhe. Nuk ishte e mundur
t shkoje prpara pa pajisje, jo vetmme buk, por edhe me dru. Fshatrat ishin t shkret, qytetet
kryesore t rrethuar, t tjert t pushtuar nga bandat e rebelve, fabrikat t plakitura dhe t djegura;

plebeu ishte kudo n lvizje dhe bnte prapsira. Trupat edrguar nga t gjitha ant e Shtetit, lviznin
me ngathtsi. E keqja q s'e ndalte asgj, prhapej me shpejtsi dhe gjrsisht. Nga qyteza e Iljek deri
n Gurjev, kozakt e Jaikut ishi n revolt. Guvernatort e e Kazanit, t Nizhgorodit dhe t Astrahanit
ishin plot banda banditsh; flaka mund t vrshonte deri n Siberi; n Perm filluan lvizjet; Ekaterina
ishte n rrezik. Kirgizt kajsaki duke prfituar nga mungesa e trupave, filluan t t kalojn kufirin e
hapur, t plakisin banesat e bujqve, t merrnin bagtin, t plakisnin banort. Popujt e Oltrekubanit,
t nxitur nga Turqia, zienin; dhe disa fuqi evropiane mendonin t prfitonin nga gjendja e vshtir n
t ciln ndodhej ather Rusia'' (po aty., kap. IV,f. 199 200).
N kt kuadr rrethimi i Orenburgut, bhet prher e m shum dramatik. ' Gjendja e Orenburgut
bhej e tmerrshme. Banorve u ishte rekuizuar mielli dhegruri dhe u shprndahej prej tij nj racion
ditor. Prej nj kohe t gjat i ushqenin kuajt me gjemba t that. Pjesa m e madhe e tyre ngori dhe
dhe u prdor si ushqim. Uria rritej. Nj thes me miell shitej (edhe ky n mnyrn m misterioze)
njzet e pes rubla. Me propozim t Rikovit (akademikutq ndodhej ather n Orenburg) filluan t
skuqnin lkurn e qeve dhe kuajve dhe ta grinin n copza q ta przienin n buk. Shprthyen
smundjet. Mrmritej gjithnj e m fort. I trembeshin nj revolte'' (po aty., f. 196).' Gjat mungesave
t shpeshta t Pugaovit, Sigajev, Padurov dhe Hllopusha drejtuan rrethimin e Orenburgut'' (po aty.,
kap. V. f. 210). Por njerzit e Pugaovit fillojn nj t ven re nj paranjenj fatkeqsie.
7. ERA PERKUND THEKREN
m 1774, pas ngjarjeve t ndrsjellta, fati i Pugaovit merr t tatpjetn. Duke falimentuar tentativa e
pushtimit t Orenburgut, ai pson disa disfata t rnda dhe strehohet n fshatin Breda, pran lumit
Sahmara, shtat verste nga qyteti (''mars 1774). Hllopusha sht kapet dhe gjykohet n Orenburg,thot
Pushkini: ''Sigajev,duke par se gjithka kishte marrfund, mendoi t fitonte faljen dhe, duke mb ajtur
Pugaovin dhe Hllopushn, i trensmetoi guvernatorit t Orenburgut propozimin t'i dorzoj
mashtruesin duke i krkuar q t'i jepej sinjali me dy t shtna topi. Centurioni Loxhinov qkishte
shoqruar ikjen e Pugaovit u paraqitn n Rejnsdorp me kt lajm. I shkreti Rejnsdorp nuk guxoi t'i
besonte fatit t vet dhe prdy or t tra nuk mundi t vendoste t jeptesinjalin e krkuar. Ndrkaq
Pugaovi dhe Hllopusha qen liruar nga t internuarit q gjendeshin n Breda. Pugaovi iku me dhjet
topa, me pren e plakitur dheme dy fundrrinat q i kishin mbetur. Hllopusha galopoi drejt Kargales
me qllim q t shptonte gruan dhe djalin. Tartart e lidhn dhe drguan q t lajmronin
guvernatorin. I burgosuri i famshm u drgua n Orenburg, ku m n fund iu pre koka,n qershor t
vitit1774'' (Historia cit., kap.V, f. 213). Pugaovi, humbet kshtu dalngadal bashkpuntort m t
rndsishm. Zarubin u burgos n Tabinsk.n Sahmara bien gjithashtu n burg, Padurov e t tjer.
Megjithat, n planin etij ambicioz pr t marshuar mbi Mosk, Pugaovi arrin t marrKazanin (12
korrik1774)''. Por u mund shpejt dhe u ndoq prtej Vollgs nga trupat e nnkolonelit J. J. Mikelson.
''Kalimi i Pugaovit krijoi nj pshtjellim t prgjithshm. Gjith pjesa perndimore e Vollgs ngriti
krye dhe kaloi n ann e mashtruesve []. Por tashm Pugaovi nuk kishte qllim t marshonte mbi
kryeqytetin e vjetr [Pjetri i Madh, duke themeluar Petrburgun m 1703, m 1712, transferoi
kryeqytetin nga Moska atje] I rrethuar nga do an nga trupat qeveritare, duke mos pasur besim te
bashkpuntort e tij, ai mendonte tashm pr shptimin e vet; qllimi i tij ishte q t kalonte prtej
Kubanit ose n Persi. Rebelt kryesor parashikonin fundin e bms s organizuar prej tyre dhe bnin
bisedime pr kokn e kreut t tyre. Perfiliev, n emr t t gjith kozakve fajtor, drgoi fshehtaz n
Petrburg nj prfaqsi me propozimin q ta dorzonin batakiun. Qeveria, e gnjyer nj her, nuk i
besonte, megjithat huri n lidhje me t. Pugaovi ikte, por ikja e tij dukej nj pushtim. Kurr sukseset
e tij nuk kishin qen m t tmerrshme, kurr, revolta nuk ishte trbuar m me forc. Kryengritja
kalonte nga nj fshat n tjetrin, nga krahina n krahin. Mjaftonte shfaqja e dy apo tre keqbrsve pr
t uar krejt krahinn. Formoheshin banda t veuara plakitsish dhe revoltuesish dhe secila kishte
nga nj Pugaov Kto lajme t dhimbshme bn n Petrburg nj prshtypje t thell dhe errsuan
gzimin e krijuar nga fundi i lufts me Turqin dhe nga prfundimi i paqes s lavdishme s Kjuuk Karnadzha (n rusisht; n turqisht Kyyk Qainarxhe; Kajnardzha, fshat mbi Danub, pran Silistras, n
Dobruxhian jugore (Bullgari), ku u firmos paqja n prfundim t lufts ruso turke (1768 - 74): cfr.
F. 97, shnimi n tablon 3)'' (Pushkin, Historia cit., kap. VIII , f. 247-48). Ather Katerina emroi
komandant suprem t ushtriskontin Pjotr Ivanovi Panininin i cili n shtator t vitit 1770 kishte
marr kshtjelln turke t Benderis mbi Dniestr, n Moldavi. ''N kt mnyr fituesi i Benderit e
oi luftn kundr kozakut t thjesht q katr vite m par kishte shrbyer i panjohur n rreshtat e
ushtris s besuar komands s tij'' (po aty, f.249). Pugaov arrin t pushtoj Penxan (n

bashkrrjedhjen e Penxs me Suran, n limanin e mesm t Vollgs) dhe n jug-lindje, Saratov (mbi
Vollg), por pastaj (25 gusht 1774) u mund nga Mishelsoni n nj betej t fundit dhe vendimtare
pran Sarepts, n afrsi t Karikinit (Stalingradi i ardhshm). N shpirtin e bashkpuntorve t tij
futet helmi i tradhtis. Tvorogov, beniamini i Pugaovit propozon q t lidhet Emiliani dhe t'i
dorzohet qeveris.
8. FUNDI I PUGAOVIT
Pugaovi i trodhtuar nga njerzit e tij, iu dorzua trupave qeveritare (shtator 1774). Pushkini thot:
Pugaovi nuk kishte mjete pr t'iu shptuar rrjetave q e shtrngonin. Bashkpuntort e tij duke par
nga njera an rrnimin e pashmangshm dhe nga ana tjetr shpresn e faljes, filluan t merreshin vesh
mes tyre dhe vendosn t'ia dorzonin qeveris. Pugaovi donte t shkonte drejt detit Kaspjk duke
shpresuar q t gjente mnyr e t'i t'i hapte shtegun vetes npr stepat e Kirgizve-kajsaki. Kozakt u
hoqn sikur ran dokord, por duke i thn se donin t merrnin me vete grat dhe fmijt, e uan n
Uzen, strehim i zakonshm pr keqbrsit dhe t ikurve t atyre viseve. M 14 shtator arritn
fshatrave t ''besimtarve t vjetr'' t popullit (''besimtart e vjetr'' starovery, prbnin n Rusi nj
sekt fetar q e pati origjinn n viti 1656; t quajtur raskolniki, domethn t veuarit nga kisha
ortodokse zyrtare). Ktu pati kshilln e fundit. Kozakt q nuk pranuan t dorzoheshin n duart e
qeveris u shprndan. T tjert u drejtuan n adrat e Pugaovit. Pugaovi qndronte vetm dhe i
mendueshm. Arma e tij varej n nj cep. Duke dgjuar t hynin kozakt, ngriti kokn dhe pyeti se
far donin. Ata filluan t flisnin pr gjendjen e tyre t dshpruar dhe ndrkoh duke iu afruar
ngadal krkuan t'i zinin rrugn pr tek arma e varur. Pugaovi nisi ather t'i bindte q t shkonin
drejt qytezs s Gurievit. Kozakt iu prgjigjn se pr nj koh t gjat kishin shkuar ata pas tij dhe se
tashm kishte ardhur koha q t'i ndiqte ai ata. ''E po mir pra'', tha Pugaovi, ''doni ta tradhtoni
sovranin tuaj?'' '''t bjm?'' u prgjigjn kozakt dhe pa pritur iu hodhn prsipr. Pugaovi u
shpengua n koh. At u trhoqn disa hapa prapa. E kam vn re prej kohsh tradhtin tuaj'', tha
Pugaovi dhe duke thirrur beniaminin e tij, i zgjati duart dhe i tha: ''Lidhi!'' Tvorogovi donte ta lidhte
me duart prapa. Pugaovi nuk u prkul. ''Mos vall jam bandit? '', tha me inat. Kozakt e hipn mbi
kal dhe uan drejt qytezs s Jaikut. Gjat gjith rrugs Pugaovi i krcnoi me hakmarrje e duks s
madh. Nj her gjeti mnyrn t lironte duart, kapi shpatn dhe koburen, plagosi me nj t shtn nj
nga kozakt dhe nisi t thrriste q t lidhnin tradhtart. Por askush tashm s'e dgjonte m'' (Histori
cit., kap. VIII, F. 260 61). N qytezn e Jaikut, Pugaovi iu dorzua gjeneralit t famshm A. V.
Suvorov i cili duke u emruar kryekomandant nga konti Paninin fazn e fundit t operacioneve,
kishte marr komandn e repartit t Mikelsonit. (Nj sken me Suvorovin u hoq nga Esenini n
redaktimin prfundimtar t drams). Pastaj i burgosuri u drgua n Simbirsk dhe iu dorzua kontit
Ponin.M n fund u drgua n Mosk: N Mosk u prit nga nj turm e madhe q me t'u qetsuar na
kapja e keqbrsit t madh, po e priste at me pa durim. Ai u vu n Oficin, ku q nga mngjesi deri
n mbrmje, pr dy muaj rresht, kuriozt mundn t shihnin rebelin e famshm t lidhur me zinxhir n
mur dhe akoma i tmerrshm n pafuqin e tij. Tregohet se shum grave u binte t fikt nga vshtrimi i
tij i zjarrt dhe nga zri i tij krcnues. Para gjyqit tregoi nj debolec t pa pritur shpirtrore. U desh ta
prgatisnin dalngadal q t dgjonte vendimin me vdekje. Pugaovi dhe Perfilievi u dnuan me
shqyerje s katrsh; ika me prerje koke; Sigajev, Podurov dhe Tornov n hu; tetmbdhjet burra me
dnim me kamxhik, me internim dhe me pun t detyruar. Ekzekutimi i Pugaovit dhe i
bashkpuntorve t tij u b n Mosk, m 10 janar 1775'' (po aty, f. 264). Kshtu mori fund revolta
q nisi me nj grusht kozaksh t pa bindur dhe duke u rnduar nga neglizhenca e pafalshme e
autoriteteve, kishte tronditur Shtetin nga Siberia n Mosk dhe nga Kubani n pyjet e Muromit.
Qetsia e prgjithshme nuk u stabilizua pr nj koh t gjat akoma () N fund t vitit 1775 u shpall
nj amnisti e prgjithshme dhe u dha urdhri q t harrohej prgjithmon prsa kishte ndodhur.'' (po
aty, f. 268). 22 tetor 1774, nj muaj nga kapja e Pugaovit, Katerina i shkruante Volterit n frngjisht
mbi kapjen e Pugaovit.
Mbi Pugaovin shkruan akoma edhe Pushkini (po aty, kap. IV f. 202 - 3): ''Emilian Pugaovi, kozak
n lirim i ''stanics'' (shih m tej) Zimovjevskaja (mbi Don), ishte bir i Ivan Mihajllovit, vdekur shum
vjet m par. Ishte dyzet vje; ishte me trup mesatar, zeshkan n ngjyr ulliri, thatanik; me flok t
verdh t zn, me mjekrr t zez, jo t madhe, me maj. Nj dhm i siprm i qe shkulur q kur
ishte ende fmij n nj boksim. N tmthin e majt kishte nj njoll t bardh dhe n t dyja sist
shenjat e mbetura pas smundjes s quajtur smundje e zez. Ishte analfabet dhe shenjn e kryqit e
bnte si ''raskolnikt'' (domethn me tre gishta n vend q ta bnte me dy).Rreth dhjet vite m par
ishte martuar me kozaken Sofija Nadjuzhina, me t ciln pati pes fmij. M 1770 kishte kryer

shrbimin ushtarak n armatn e dyt, u gjend n luft me Benderin dhe pas nj viti kishte qen ushtar
i liruar n Don pr shkak t nj smundje. Kishte shkuar n konvaleshenc n erkask. Me kthimin e
tij n atdhe, atamani i Zimovjevskajas e kishte krkuar n nj mbledhje t ''stanics'' ku kishte marr
kalin me mantel me t cilin kishte arritur n shtpi. Pugaovi u prgjigj se e kishte bler n
Tanganrog; por kozakt duke njohur jetn e tij t shthurur, nuk i kishin besuar dhe e kishin drguar t
merrte nj ertifikat t shkruar q t provonte blerjen. Pugaovi ishte nisur. Ndrkaq msuan se ai
nxiste disa kozak t internuar pran Tagnrogut q t iknin prtej Kubanit. Qe vendosur q Pugaovin
ta dorzonin n duart e qeveris. N muajin tetor, kur u kthye, ai u fsheh n fermn e tij, ku u kap, por
ai arriti t ikte. Shkoi duke u endur s'dihet se ku, gati gjat rreth tre muajve; m n fund nj mbrmje
gjat kreshms, arrriti fshehtas n shtpin e tij dhe trokiti n dritaren e vogl. Gruaja e la t hynte dhe
lajmroi kozakt pr ardhjen e tij. Pugaovi qe kapur prsri dhe qe drguar nn skortn e agjentit t
policis, ''starshinit'' (domethn, i moshuari ose kryetari) Makarov, n stanicn Nizhne - irskaja,
dhe prtej n erkask. Gjat rrugs iku prsri dhe q ather s'u pa m n Don. Q nga deponimi q
bri vet Pugaovi n fund t vitit 1772 n kanelarin e punve t pallatit ishte e njohur tashm q
pas ikjes s tij, ishte strehuar prtej kufirit polak, n ''sloboda'' (domethn, fshat i madh ose rrethin)
shizmatikt e Vetkas; pastaj kishte marr pasaportn n avampostin e Dobruanks duke e quajtur
veten sikur kishte lindur n Poloni dhe ishte hedhur gjer n Jaik duke jetuar me lmosh. T gjitha
kto lajme qen botuar; ndrkaq qeveria ia ndaloi popullit q t fliste pr Pugaovin, emri i t cilit
nxiste pleben. Kjo mas e prkohshme e policis pati forc ligjore gjer me ardhjen n fron t sovranit
t ndier [Aleksandrit I (1777 - 1825), hipur n fronin e Rusis n vitin 1801], kur qe lejuar q t
shkruanin dhe t botonin pr Pugaovin. Akoma dhe sot dshmitart e vjetr pr at revolt prgjigjen
me prtes pyetjeve t kuriozve''.
SHPJEGIME FJALESH
kibitk karro e mbuluar me mushama
stanic fshat i kozakve, zakonisht i fortifikuar.
kurgani tumal e lasht varri n form kodrine
bashkirt dhe kalmukt muhamedan q flasin gjuhn turke, me origjin ugro-fine e turke dhe kishin nj
damar mongol; banonin n Uralet jugor; vareshin nga Rusia.
Samara qytet mbi lumin Vollga.
Irgis (m shpesh: Irgiz): nyje e rndsishme karvanesh dhe tregu n stepn e Kazakistanit, mbi Vollg, n veri
t liqenit Aral. Kalmukt nga Vollga e pastaj nga Jaiku drejtohen drejt Irgizit n ikjen e tyre nga Rusia n kufijt
e Kins.
sotnik skuadrkomandant
atamani kryetar i kozakve, prgjithsisht i zgjedhur.
Nuk jam Emiliani, por Pjetri Pugaovi mori emrin e t ndierit Pjetr.
Tvert qytet mbi Vollgn e siprme, n veri - perndim t Mosks (nga viti 1931, u riemrua Kalinin)
ervonzi monedh ari e kohs s Pjetrit
izb kasolle e fshatarve rus
sotnja shih sotnik.
Sakmara, qytet mbi lumin Vollga, 29 verste nga qyteza e Orenburgut. E ndryshme nga Samara.
tartar muhamedan q flasin gjuhn turke (jo mongol)
kirkiz si tartart ishin muhamedan q flisnin gjuhn turke dhe t nnshtruar nga rust
Sigajev Tornov.
Jo, jo, nuk sht gusht, kur shkoqet trshra. Pikrisht n gusht Pugaovi psoi disfatn totale pran Sarepts,
prtej Vollgs. Kufomat jan kaq t panumrt sa mbulojn kallinjt e trshrs npr fusha.
suslik marmot,brejts.
kolotushka eki druri.
Fund

Rruga ime Poem (Prktheu Faslli Haliti)

Futet mes pritave t saja jeta prap.
Mua, banorit t hershm t fshatit.
M vjen ndrmend vendlindja.
kam par dikur, n fshat.
Vargje urtsisht thoni.
Bmat e jets sime
Tregoni.

Nj izb fshati.
Qaforet e kuajve q bien er katran.
Kamarja e ikonave t lashta
Nj bishtuk dritzbeht.
bukuri vrtet!
Prshtypjet e viteve t para.
I ruaj t gjalla t freskta n jet.
Pshtjellimi i bardh i stuhis s bors,
Jasht dritareve ulurin.
Nnt vje.
Pran sobs macja, shtroja dhe gjyshja
Gjyshja hap gojn do ast, pshertin
Dhe buzn me kryq duke zn.
Kndonte dika t trishtuar
Pr stepn e paan.
Stuhia irrej.
Pran dritares.
Dukej sikur vdektart vallzonin.
Sakaq,
Japonezve u shpallte luft perandoria.
Dhe kujtdo q larg i faniteshin kryqe t drunjt
Me qindra edhe me mia.
N at koh
Punt myk t Rusis injoroja.
As qllimet
As arsyet e lufts si kuptoja.
Fushat e Riazanit, ku muzhikt
Kosisnin bar
Dhe mbillnin grur
Ishin pr mua gjith bota mbar.
Vetm mbaj mend se fshatart pshprisnin,
Dhe shpotisnin djallin.
Zotin
dhe Carin.
E vetmja prgjigje pr ta ish
Buzqeshja e agimeve dhe largsive
Ngjyr limoni.
T kulluara gjer tej kaltrsive.
Pr her t par,
U ndesha me rimn,
Teprica e ndjenjave t mia
M trulloste.
Meq trilli im,
U ngjal, su zverdh,
N fjalt e mia, thash, shpirtin do ta derdh.

Vite t largta,
Si brenda nj mjegulle jeni tani.
Kujtoj gjyshin
Kur m thosh me trishtim:
Esht krejt e kot
Shkruaj po deshe
Pr thekrn,
Dhe m tepr shkruaj pr pelat, biri im!
Ather n trurin e lodhur nga pasioni
Pr muzn time me nj qetsi t fsheht
Nisn ndrrat e mia intime.
Se s shpejti do t bhesha i pasur,
I dgjuar
Poet me nam
Dhe q monumentin
Do t ma ngrinin n Riazan
Pesmbdhjet vjear
U dashurova marrzisht
Dhe ende jo i vetm fillikat
mblsisht
Pasi erdha n mosh,
U martova me vajzn m t mir
Me m t bukurn e vajzave n bot.
Vitet rridhnin
Ndryshonin fytyrat e tyre
Nj drit e re
Prhapej mbi ta.
Kurse un fshatari ndrrimtar,
U bra ktu n kryeqytet
Poet i klasit t par.
Dhe i smurur
Nga mrzia e shkrimtarit
Nisa t endem
Vendeve t huaja si udhtar,
Su besoja m takimeve,
Svuaja nga ndarjet, lamtumirat,
E quaja gnjeshtr gjith botn mbar.
Kuptova ather
ishte Rusia,
Kuptove, ishte lavdia.
Dhe n nj shpirt si ky imi,
Si helm i hidhur
M zuri thell e m thell trishtimi.
Se aj kokn fare
Q jam poet.
Edhe pa mua
Ka plot zhele anemban.

Ngordhsha!
Por
Vetm nj lutje pr ju kam
Mos ma ngrini, ju lutem, shtatoren n Riazan.
Rusia Carshina
Breng
Delikates aristokrate e kulluar
kndojn vall?
Prite, pra, o Mosk
Rrugain e dshpruar.
Do ta shohim
Kush nga ne do t'ia dal.
Dhe ja nga vargjet e mia,
N klubin e ndritur, do sallon
Shurra e pels s Riazanit
Gulfon .
Nuk ju plqen?
Por sht e drejt!.
Me zakonin
E Aroms s rigonit dhe trndafilave ..
Por kjo buk,
Q ju po glltitni e kemi br ne
Si t thuash, pikrisht
Me pleh,
Kaluan vite t tjera
Ajo q ndodhi gjat tyere
Smund t thuhet
Vetm me fjal.
Carizmin duke przn
Me energji tmerrsisht t furishme,
Masat e puntorve u uan n kmb
I lodhur s zvarrituri
Npr vndet e huaja
U ktheva
N shtpin ku linda.
Tek kneta,
Me fustan t bardh
Rri berjoza me bukle t blerta.
Po berjoz!
E mahnitshme! dhe gjinj pa,
Nuk i gjen n asnj grua
Gjinj si ata.
Nga fushat
Muzhikt sprkatur me diell t val.
Karrot e tyre me thekrr
M sjellin prball.

Nuk mund t m njohin prsri:

Pr ta jam nj kalimtar.
Por ja, pa vshtruar,
Kalon nj fshatare.
Si nj lloj rryme t ftoht
Ndiej gjat shpins
Nj rrqethje t pashprehshme dot.
sht vrtet ajo?
E mundur t mo sm njoh?
Pa dyshim!
Lre, pra t shkoj
Edhe pa mua asnj hidhrim asaj
S ka pr ti munguar:
Jo m kot e ka nj rrudh kaq t dhimbshme
Buza e saj e menduar.
do mbrmje,
Duke ulur kapelen mbi ball
Q t mos m tradhtoj akulli
Q kam n sy.
Po shkoj t shoh korrjen e stepaave
Dhe t dgjoj me krshri
Si kndon lehtaz
Prroi aty.
Si tia bj un vall?
Rinia iku!
Erdhi koha
T punoj se t endem lart e posht prher.
Sepse po m vijn kng t pjekura tani
Nga shpirti im aventurier.
Dhe ndryshimi i jets s fshatit
Mund t m mbush
Me forca t reja,
Si dhe dikur
M bri me fam e lavdi
Bashkfshatarja ime
Pela ruse.
N sheshin e kaltr t qiellit (Prktheu Faslli Haliti)
N sheshin e kaltr t qiellit
Tymi me re t verdha u mblsua,
Natn ai ndrron. Njerzit flen,
Ankthi m mundon vetm mua.
I kryqzuar me ret,
Tym t mbl pylli thith.
Brenda unazs s krisave qiellore
Tatpjeta shtrin gishtat t gjith .

Nga moali vjen klithma e afks,

Gurgullima e ujit t kulluar,
Dhe aty - ktu, mes reve duket
Si nj pik uji, nj yll i vetmuar.
T mundsh me t n kt tym sterr,
T ndezsh nj zjarr t madh n pyll,
Dhe pastaj ta shuash at yll menjher.
N FRESKIN E NJ VJESHTE T BUKUR (Prktheu Faslli Haliti)
N freskin e vjeshts sht bukur
t dridhet shpirti n er q duket nj moll dhe t shikosh parmendn e diellit
q an mbi siprfaqen e lumit ujin kaltror.
sht bukur t shkulsh nga trupi
Gozhdn e nxeht t nj knge
dhe me fustan t bardh festiv
t pressh mikun trokas ders tnde.
Un msoj, msoj me zemr t ruaj
n syt e mi lulen e qershis s egr,
Vetm n vetprmbajtje ndjenjat ngrohen
kur nj plas an gjoksin.
N heshtje kumbon kambanorja e yjeve,
Pr mngjesin do gjethe sht nj qiri.
Sdo lejoj t hyj n dhomn time asknd
skam ndrmend ti hap dern kujt kurrsesi.
N FRESKIN E VJESHTS SHT BUKUR Prktheu SKNDER BUPAPAJ
N freskin e vjeshts sht bukur
ta shkundsh npr er shpirtin - si nj moll dhe t shikosh parmendn e diellit
q brazdon sipr lumit ujrat kaltror.
sht bukur ta shkulsh nga trupi
gozhdn e art t nj knge
dhe n veshjen e bardh t fests
t pressh mysafirin n mbrmje.
Un studioj, studioj me zemr t ruaj
n syt lulen e qershis s egr.
Vetm n ngujim ndjenjat nxehen
kur nj krisje ma plas gjoksin e shkret.
N heshtje po jehon kambanorja e yjeve,
do flet sht pr agimin nj qiri.
Askush nuk do t hyj n kt dhom,
un dern s'do e hap pr asnjeri.

NE TANI DO T IKIM PAK NGA PAK (Prktheu Faslli Haliti)

Ne tani po ikim pak nga pak q ktej
Drejt vendit ku ka qetsi dhe gzim.
Mbase, shpejt edhe un do duhet ti ngre
plakat e mia t vdekjes pr udhtim.
Pyje t dashura mshteknash!
Ti tok! E ju, rrra t ultsirave!
Prpara ksaj turme n vrapim
skam forc ta fsheh melankolin.
Kam dashur shum n kt bot
gjithka q vesh mish e shpirt.
Paqje mshteknave q hapin degt
u pasqyruan n ujin e trndafilt .
N mjaft mendime kam rn n heshtje ,
shum kng brenda vetes kompozova.
I lumtur jam mbi kt tok t zymt
pr gjithka q frymova dhe prjetova.
I lumtur q kam puthur grat,
q shkela lule, u shtriva mbi bar,
edhe nuk qllova kurr n kok
kafsht, motrat tona, si i marr.
E di q atje nuk lulzojn zabelet,
nga qafa e mjellms thekra sfshfrin
ndaj para turms s vrapuesve un
provoj gjithmon rrqethje, dridhrim.
Di se n at vend nuk do t ket, jo
si kto fusha flokverdha nn mjegulla krejt.
Edhe pse njerzit pr mua jan t dashur
Edhe jetojn me mua mbi kt tok t shenjt .
ZGJOM SHPEJT NESR N AGIM (Prktheu Faslli Haliti)
Zgjom shpejt nesr n mngjes,
O nna ime durimtare e shenjt !
Do t eci n rrugn matan kodrs
Do takoj un mikun e shtrenjt.
Sot, mbi livadh, n pyllin e dendur
Kam par vija rrotash gjr e gjat.
Era nn nj pelerin t holl resh
Tund e dredh dogan* e saj t art
Nesr n agim do t kaloj si shigjet,
Duke shkelur berret-hnn nn gmush,
Dhe pela do t tund me shaka
Bishtin e saj t kuq mbi fush.

Zgjom shpejt nesr n mngjes,

Dhe dritn n dhom ma ndiz.
Flitet se shpejti do t bhem
Poet i famshm i gjith Rusis
Do t kndoj pr ty dhe mikun,
Stufn ton, gjelin dhe atin...
Qumshti i lopve t tua shegane
Do derdhet n kngt dhe vargun tim.
*Hark druri mbi kalin e trojks

LASH (Prktheu Faslli Haliti)

Lash shtpin time atrore,
Kaltrsin e Rusis kam ln.
Mbi pellgun me tre yje, panja
Ngroh trishtimin e plaks, nn.
Hna si nj bretkos e art
Pasqyrohet n ujin e qet.
Si ngjyra e nj molle, thinja
U derdhe mbi mjekrn e atit,vet
Jo, shpejt, shpejt sdo t kthehem !
Gjat do kndoj, gjmoj stuhi e eprme.
Kujdeset pr kaltrsin ruse
Panja e mome mbi nj kmb t vetme.
Un e di, ka gzim n t
Sepse, shiu gjethet i lan,
Sepse, ajo panj e mome
Me kokn e tij m ngjan.
JO M KOT (Prktheu Faslli Haliti)
Jo m kot fryjn errat,
Jo m kot stuhia buet.
Syt e mi dikush fshehtas
I dehu me drit t qet.
Dhe prej dikujt mblsia pranverore
N mjegulln e kaltr m hoqi sot
Mua nga trishtimi mrekullisht,
Por jo q ktu, jo nga hyjnorja tok.
Pikimin e qet t qumshtit jo ankthin,
Tronditjen yjore jo dhimbjen,
Un dua me koh universin, prjetsin
Sikur ato t ishin vatra ime, atdheu im.
Gjithka n ta sht bujare, e shenjt,
Dhe ajo q dhemb shklqen,
Perndimi, lulkuqe e ndezur,

Rrjedh urg mbi qelqin liqen.

Nj vegim n detin e grurit
I pafrenueshm vjen n buz
Qielli q sapo polli
Lpin viin e tij t kuq.
Nje leter, te tille ne jete
Nje leter, te tille ne jete
Pa shkak
S`do ta shruaja kurre.
Marr qyrkun e shkoj ne plevice
Te prehem ashtu si dikur
Kaloj neper kopshtin e heshtur
Aroma,puhi dhe freski
Ah, gardhi i shtrenjte c`me duket
Tani qe e shoh perseri
As gjashtembedhjete s`pac mbushur
Tek kjo der` e vogel,te kjo
Me zerin e saja te embel
Nje vashez dikur me tha :"Jo!"?
E shkruar, e larget ,e shtrenjt!...
Ne zemer e ruaj ende
Sa shum ahere ne deshem
Po ja qe na deshen dhe ne
LETER NJE FEMRE
Ju e kujtoni
patjter e kujtoni
Se si qendroja
Ne s'kaj te murit te ndyre:
E ndezur neper dhome ju shkonit
Dhe dic' te rrept'
Me flaknit ne fytyre
Me thoshit ju:
Erdh'koha per t'u ndare
Se ju mundon
Kjo jete camarroke,bosh
Se donit ju t'a nisnit punen mbare
Dhe fati imTe rrokullisem poshte
E dashur!
Ju s'me kini dashuruar
Se dinit ju qe turmes gjithe zjarr
U'n rendja posi kal'i terbuar
Perzene prej kaloresi guximtar
Se dinit ju,
Qe si ne tym une shkoj,
Nen kete qiell te care nga shtrengata
Dhe vuaj pikerisht se s'e kuptoj Per ku n'a shpie rrot' e fatit
Fytyre per fytyre

Fytyren s'e sheh dot

Por dic' e madhe ngrihet ne hapesire
Anija duket sikur qan me lot
Kur dallg'e detit vjen per t'a perpire
Anije - toka eshte!
Por pa ven're
Drejt jetes lumtur,drejt lavdise,
Dikush,krenare gjer ne re
Ate e nisi mes stuhise.
E kush nga ne ne buz'te anijes
S'ka share,peshtyre,e s'eshte rrezuar?
Te paket jane ata prijes,
Tallazit shkemb per t'i qendruar
Ather'dhe un'
Nen zhurm'e zjarr,
Per ne keto pune i sprovuar
Anijes zbrita ne hambar
Nga vjell'j e turmes per te shpetuar
Ay hambarIsh pijetore ruse
Dhe qe t'mos vuaj per keto njerez
Pa pritur permbi gote u kerrusa
Te digjem flake
Ne afsh' te veres
E dashur!
Ju kam lodhur shume,
Ne syte zjarrinVuajtja ua kish falur
Se para jush gjith'buje e zhurme,
E humbja veten ne skandale.
Por ju s'e dinit
Qe si ne tym un'shkoj
Nen kete qiell te car nga shtrengata
Dhe vuaj pikerisht se s'e kuptoj Per ku na shpie rrot'e fatit...?
Tashme kaluan vitet
Jam tashti i rritur
Mendoj dhe ndiej jo si athere
Edhe ne feste goten ngritu
Lavdi i thurr un'timonierit
Gjithe diten sot
Nje ndienje e bukur me pushtoi
Kujtova lodhjen tuaj te trishtuar
Dhe ja ,tashti
Po rend qe t'ju tregoj
Kush isha une
Dhe si un'kam ndryshuar!
E dashur!
Une mund t'ju them pa frike
Anija detit dot s'me flaku
Tashti ne krahun sovjetik
Jam bashkudhetari me i flakte

Tashti nuk jam

Ai qe jesh me par'
S'do t'ju mundoja me
Si shpesh kur rrinim bashke
Per flamur te liris'
Dhe punes,gjithe zjarr
Jam gati te rend gjer ne Lamash
Me falni pra...
E di..Ju kini ndruarJetoni ju
Me burr'serioz e me dije,
Se nuk u duhet jeta jon'e shkuar,
Dhe une vet,
S'ju duhem asnje fije.
Jetoni pra
Ku ylli t'ju coje:
Qe lumturi dhe gaz te gjeni
Ju pershendet
Ai qe s'mundi t'ju harroje
I njohuri
*** (Mos kafsho ti gishtin kur me sheh ne sy) [Essenin]
Mos kafsho ti gishtin kur me sheh ne sy
Dashuroj nje tjeter, nuk kam gje me ty.
E kupton dhe vet e me mire e di
Se kerkoj nje tjeter dhe nuk vij tek ti.
Afer kur te shkova, s'u trondita fare
thjesht te hodha syte, si ne nje dritare.

VLADIMIR MAJAKOVSKI
Vladimir Vladimirovich Majakovski (Bagdat, 7 korrik 1893 - Mosk, 14 prill 1930) Ishte nj
poet dhe dramaturg sovjetik, kngtar i Revolucionit t Tetorit dhe aktori m i madh i kursit
t ri t ndrmarr nga kultura ruse post-revolucionare.
Ura e Bruklinit
Jepi Kulixhe (Coolidge),
nj britm gzimi!
Un po ashtu nuk do tjerr fjal
rreth gjrave t mira.
Skuqu
prej lvdatave t mia,
bhu i kuq si flamuri yn,
megjithat
shtetet e bashkuara
t
ameriks do t jeni.
Si nj besimtar i mendur
q futet
n kish,

trhequr
brenda nj qele manastiri,
t thjesht e rafsh;
ashtu dhe un,
n t mbrmjes gri
perde,
prulsisht ve kmb
n Urn e Bruklinit.
Si nj pushtues ka shkelur
n nj qytet
gjith shkatruar,
nga gryka topash
qafgjat aq lart sa nj xhirafashtu, i dehur nga lavdia,
i etur pr jet,
Un ngjitem,
me krenari,
prmbi Urn e Bruklinit.
Si nj piktor budalla
q kredh syrin e tij,
t mpreht dhe t dashur,
n nj madona muzeumi,
ashtu un,
nga qiejt e afrt
sprkatur me yje,
shikoj
Nju Jorkun
prmes Urs s Bruklinit.
Nju Jorku,
i rnd dhe mbyts
deri natn von,
ka harruar
mjerimin dhe kulmet e tij;
dhe vetm
fantazmat e shtpive,
ngjiten
n shklqimin e kuqeremt t dritareve t tij.
Ktu
qejfllinjt gumzhijn but.
Dhe vetm
gumzhima e tyre e fisnike
na thot ne:
ktu trenat glojn dhe trokllijn
si pjatat
kur pastrohen brenda nj bufeje.
Ndrsa
nj dyqanxhi nxjerr sheqer
nga nj mulli
q duket se punon
me ujdirekt
q kalojn nn ur

duken
jo m t mdha se gjilprat.
Un jam krenar
prej gjith ksaj
milje eliku;
prmbi t,
fytyrimet time vijn n jet, ndrtojnktu sht nj luft
pr ndrtimin
n vend t stilit,
nj prirje e rrept
bullonash dhe eliku.
N se
fundi i bots
ndodhdhe kaosi
thrmon planetin ton
n copa,
dhe 'mbetet
do t jet
kjo ur,
ngritur prmbi pluhurin e shkatrrimit;
athere,
si hardhucat e strmdha t lashta
jan ringritur
nga eshtra
m t brishta se 'duhet,
si ngrehina n muzeume,
ashtu,
nga kjo ur,
nj gjeolog shekujsh
do t'ja dal mban
n rikrijimin e bots son bashkkohore.
Ai do t thot:
-Putra e atjeshme
eliku
njhere lidhte
detet dhe prerit;
nga ky vend,
Europa
u turr n Perndim,
duke shprndar
npr er
puplat Indiane.
Kjo brinj
na kujton ne
nj makinvetm imagjinoni,
vall ka atje krah t mjaft,
mbas mbjelljes
s nj kmbe eliku
n Manhattan,

t shkul
Bruklinin tek vetja
nga buzt?
Nga kabllot
e thurrjeve elektrike,
Un dalloj
ern q zvendson
vitet e avullitktu
njeriu
ka folur n radio.
Ktu
njeriu
sht ngritur
n aeroplan.
Pr disa,
jeta
ktu
nuk ka brenga;
pr t tjer,
ajo sht ulurim e strgjat urie.
Nga ky vend,
njeriu i papun
hidhet
kokposht n Hudson.
Tani
plhura ime
shpengohet
teksa shtrin kabllot me tela
n gjurmt e yjeve.
Un shoh:
ktu
qndroi Majakovski,
qndroi,
duke thurrur vargje, rrokje mbas rrokje.
Un shqyej syt
si nj Eskimez i aplon pr nj tren,
Un e kap at
si nj tik-tak kapur nga nj vesh.
Ura e Bruklinitpo...
far gjje e vrtet!
Re me pantallona (Fragment) perktheu Ismail Kadare
Maria!
Nuk do?
Nuk do!
Ah!
Domethn, prap
Erresire, lageshti.
Zemren do marr
Ashtu si qeni

Qe mbart, njomur lotesh.

Ne goje te tij
Kemben
E prer nga treni.
Me gjakun e zemrs sperkat udhn e madhe.
Lulet ngjiten mbi pluhurat e oborrit
Mijera her dielli
rreth tokes hedh valle
Si Erodiada
rreth kohs se Paqezorit
Dhe kur vitet e mia vallen e tyre
Ta kercejne gjer n fund, te pragu
i shtepise se tim eti do zgjatet
nj gjurme me miliona pika gjaku.
Do zvarritem
i ndyre nga netet kur bija ne kanale
Perkrah tij do t vij sot
Do perkulem
Dhe do ti them ne vesh me ngadal:
Me ndigjon zotni Zot?
Si nuk merziteni
Ne peltene e reve
T njomur syt tuaj gjithmon?
Eja, se bashku,
T bjm nj karusel
Kur te vertitemi gjeri naten von
Do defrejme o i plotfuqishem
Do shtrojme ne tryeze verera te rralla
te tilla verera
Qe dhe te perzishmit
Shen-jets, koha do ti vij verdalle
Dhe Evat ne parajse i biem prap.
Jepme urdher
Dhe sonte do shkoj kudo
Nga bulevardi vajzat me te bukura
T'i mbledh te t'i sjell
A do?
Vetes s dashur, i prkushton kto vargje autori
Katr.
E rnd, si goditje.
ezarit t ezarit zotit t zotit.
Po kshtu,
Un a mund,
T ngecem kund?
Pr mua ku sht gatitur foleja?
E n qofsha un
I vogl,
Sa i Madhi oqean, N majat e valve t qndroj,
Shtriqur dallgsh hnn t ledhatoj.

Ku e dashuruara t gjendet,
E till, si jam vet?
E till q t mos e nxerr vocorraku
Qiell!
Oh, t isha nj asgj!
Si nj miliarder!
jan paret pr shpirtin?
Hajduti makut n t.
Hordhive t mia kryene t dshirave
Nuk ju del gjith ari i Kalifornis.
Do doja t isha gjuhbrisk
Si Dantja
Apo Petrarka!
Shpirtin e njrs ta djeg!
Me vargje ta kthej n hi!
Dhe fjalt
Dhe dashuria ime
Nj hark triumfi.
Madhrishm
Pambarim t shkojn nn t
Gjith t dashuruarit e qindravjearve.
Oh, t isha i qet,
Sa nj shkreptim,Oh, t angullija,
Copash rnuar mbi tok si manastir i lasht.
Un
M gjith fuqin e mundshme
T brtisja me t madhe nga mushkrit
Sa komentat t thyenin kraht e djegur
Dhe t zmbrapseshin n pezmatim.
Do ta shpoja natn me dritn e syritOh, T kisha qn i errt
Sa dielli!
Dhe vetm prej
Vetes time rrezatuese
T ngrija gjirin e fishkur t toks!
T shkoja
Dashurin time duke zvarrisur
N t tilla net,
T mendura,
T pashpirta.
Prej ktyre Goliatve atsuar,
Kaq i madh
Dhe kaq i panevojshm.
Vargje pr shije t ndryshme Prktheu Dritro Agolli

Kali deven e pa dhe i tha

kal gjigand, i shmtuar, hata!
Deveja, kalit i pati brtitur,
ti nuk je kal, je deve e parritur!
Ve zoti mjekrthinjosh thosh t vetat:
Jan kafsh krejt t ndryshme, t shkretat!
MAMAJA DHE MUZGU I PUSHKATUAR
NGA GJERMANT Prktheu Faslli Haliti
Nnat e bardha n rrug t zeza
u shtrin prplitse, si kumash mbi arkivol.
Duke qar, i than atij q brtet disfatn e armikut:
Ah, mbyllini, mbyllini bebzat e gazetave!
NJ LETR Prktheu Faslli Haliti
Mama, m fort!
Tymos.
Tymos.
Tymos ende!
m pshprit, mama?
Shikoni,
ajri sht mbushur
me gur gjmues nn goditjet!
Ma-a-a-ma!
Zvarritn, tani, muzgun e shoshitur nga plumbat.
U mbajt gjat,
i ashpr,
i cungt,
dhe, befas,
duke krisur shpatullat e majme
nisi t qaj, i mjeri, mbi qafn e Varshavs
Klithn
Yjet n facoleta pambuku:
U vra
i dashuri im,
i dashuri im.
Dhe syri i hns s re pa tmerrsisht me vmendje,
grushtin e plogt t shtrnguar n karikator.
Fshatrat lituan u kujtun t shikonin,
si t kapur n nj puthje mbi cung
duke mbushur plot me lot syt e art t kishave,
Kovno thyente gishtat e rrugve.
Dhe muzgu brtiti,
pa kmb,
pa krah:
Ssht e vrtet,
Akoma mund
- dhe si!
duke br t tringllijn mamuzet n nj muzik t zjarrt,
t sprdredh mustaqet e verdha

POEZI
-Shoku kalimtar!
Kjo ktu sht rruga Zhukovski?
M shikon,
si nj fmij q sheh nj vampir,
me sy t shqyer,
krkon t m prvidhet:
-jo shok, kjo sht rruga Majakovski
ktu e mijra vjet.
Nuk sht ktu, pragu i s dashurs,
ku u vetvra?
bri the?
Si?... Un!... U vetvrava?...
NJ BRITM Prktheu Faslli Haliti
thua,
Mama?
E bardh e bardh, si kumash mbi arkivol.
Mos qani!
sht ai
Vrassi i telegramit,
Ah, mbyllini,
Mbyllini bebzat e gazetave.
*Kovno- geto e ngritur nga gjermant pr hebrenjt e Lituanis

PASTAJ ERDHE TI Prktheu Faslli Haliti

Pastaj erdhe ti.
Dhe t mjaftoi vetm nj vshtrim,
pr t par
prapa asaj hungurime,
pas atij trupi vigan,
thjesht nj fmij.
E more
ia hoqe zemrn
dhe
fillove t luash me t,
si nj vajz e vogl me topin.
Dhe t gjitha;
zonja dhe vajza
mbetn t ngrira
si para nj mrekullie.
"T duash nj, kaq ?
Po ky t hidhet mbi kurriz !
Do t jet ndonj zbuts,
q vjen nga nj kopsht zoologjik! "
Por un, un gzoja.
Ska
m zgjedh!
I trbuar nga gzimi,
galopoja,
krceja si nj indian n dasm

kaq i lumtur ndihesha,

kaq shum i leht.
SKAM NEVOJ PR TY Prktheu Faslli Haliti
E di mir
s shpejti do t vdes.
Nse vrtet ti ekziston
o Zot,
o Zoti im,
n qofsh ti ai q thur qilimin me yje,
nse ky mundim i prditshm, i shumzuar
sht pr mua nj eksperiment yti,
vesh petkun zyrtar.
Vizitn time prit.
Do t jem i prpikt,
nuk do t vonohem njzetekatr or.
Inkuizitar i lari
dgjom!
DGJO Prktheu Faslli Haliti
Flakma n fytyr fjaln e tmerrshme.
prse sdo t dgjosh?
Se kupton se do nerv yti i prdredhur
brtet si nj tromb qelqi
dashuria vdiq...
dashuria vdiq...
dgjo
prgjigjmu pa gnjyer...
si dy gropa
n fytyr t grmohen syt...
Tashm un e di se sht konsumuar dashuria.
Tani
n m shum se nj shenj, un njoh aty mrzin.
TASHM KALOI ORA NJ Prktheu Faslli Haliti
Tashm kaloi ora nj.
N kt or ti do t jesh n krevat.
Si nj lum i argjend
prshkon nata
Udhn e qumshtit.
Un nxitoj
Dhe sdua t t zgjoj
Me mesazhe speciale.
Si thuhet,
incidenti u mbyll.
Varka e dashuris
U thye kundr jets prreth.
ti dhe un
jemi t barabart,
sia vlen fare t prmend
fyerjet
dhe dhimbjet

dhe gabimet e ndrsjellta.

Shiko sa paqsore sht bota.
Nata
I ka paguar qiellit
nj hara me yje.
sht n aste si ky
q ngrihesh
dhe flet n shekuj,
pr historin,
pr krijimin.
ZAKONISHT KSHTU Prktheu Faslli Haliti
do t linduri nga nj grua i lejohet dashuria,
por midis punve,
t ardhurave,
dhe tepricave,
dita - dits
thahet trualli i zemrs.
Mbi zemr sht veshur trupi,
mbi trup kmisha.
Dhe si t mos mjaftonte kjo
nj idiot i till ka krijuar dhe manshetat
dhe gjoksin e kmishs me amidon e ka ngrir !
Rreth pleqris, kujtohemi befas pr t.
Gruaja lyhet.
Burri prvishet si nj mulli, metod Myler.
Por sht von.
Lkura shumon rrudhat.
Dashuria lulzon pak,
lulzon paksa.
dhe rrudhet ndrkaq.
DJAL I KEQ Prktheu Faslli Haliti
Un me dashuri kam qen i pajisur me tepric.
Q nga fmijria
I rekrutojn njerzit
N pun.
Un, prkundrazi,
Ia mbathja bregut t Rionit,
Endesha prher posht e lart,
Me dshirn q t mos bja asgj.
Trbohej nna:
'djal i mbrapsht !
Babai m krcnonte me rrip.
Por un
I pasur, me nj monedh trirublash, fals,
Luaja spathi me ushtart nn nj gardh
Pa mrzin e kmishs,
Pa sikletin e kpucve
Skuqesha n vapn e Kutaisit.

Her shpinn,
Her barkun i ktheja diellit
Gjersa dika m kndonte n gojn e stomakut.
Habitej dielli :
''As nuk e sheh dot, aq i imt sht,
Megjithat
Ka nj zemr t vogl.
Po sa pun bn q me t !
Si bn
Ky dy pllmb njeri,
T gjej kaq vend
Brenda vetes
Pr mua,
Pr lumin,
Pr kta shkmbinj kilometrik?
ADOLESHENTI Prktheu Faslli Haliti
Pr fmijt ka nj thes gjrash pr t'i studiuar.
U msojn gramatikn idiotve t dy sekseve.
Mua prkundrazi
M przun q n klas t pest.
Filluan t m flakin n burgjet e Mosks.
N botn tuaj
T vogl
T apartamenteve
Rriten lirikat me flokt kaurrela npr dhomat e gjumit.
'dshiron t gjesh n ato lirika si qenush pekineze?
Mua, pr shembull,
T dashuroja
M msuan
N burgjet e Butirkit.
Aq m bn pr nostalgjin e pyllit t Bulonjs
Dhe pr pshertimat para pamjeve detare.
Ja, un
U dashurova
Me vrimn e ders s qelis 103,
Prball "Ndrmarrjes s shrbimeve funerale."
Kush sheh prdit diellin
Thot me fodullk:
'do t jen vall ato katr rreze?
Por un
Pr nj ndriim t verdh
Mbi nj mur
Do t'i jepja ather bots do gj.
UNIVERSITETI IM Prktheu Faslli Haliti
Njihni frngjishten.
Dini t pjestoni.
T shumzoni.
T lakoni mrekullisht.
Mir, lakoni pra!
Pa m thoni,

A dini t kndoni n harmoni

Me nj shtpi ?
Gjuhn e tramvajeve e kuptoni?
Zogjt lakuriq t njeriut,
Sapo u dalin pak puplat,
Ven dor mbi libra,
Mbi flett e fletoreve.
Un e msoja alfabetin nga tabelat e dyqaneve,
Duke shfletuar flet hekuri dhe teneqeje
Ata marrin tokn,
E qethin,
E rrjepin
dhe japin msim,
duke e reduktuar tokn krejt n nj glob.
Por un
E msoja gjeografin me brinjt,
Jo m kot
Shtrihesha prtok
Q t flija !
Ilovajskt merren me probleme prvluese:
"A ishte pikrisht e kuqe mjekra e Mjekrkuqit ?"
Le t grijn po deshn !
Un nuk rrmoj n budallallqe pluhurore.
Mua m mjafton t njoh do histori t Mosks!
Nisin e studiojn Dobrolubovin ( q t urrejn t keqen ),
Por familjen e kan kundra
Dhe rnkon gjith fisi.
Un
Jam msuar
T urrej q fmij t dhjamurit,
Gjithmon gati ata
T shiten pr nj drek.
T mirinstruktuar
Nguten t'u plqejn zonjave
Dhe mendime t vockla
Tingllojn n ballt e tyre t vegjl prej bronzi.
Por un
Flisja
Vetm me shtpit.
T vetmit bashkbisedues t mi, serbatort e ujit n rrug.
S bashku me papafingon, gati t dgjojn,
atit kapnin fjal q un ua hidhja n vesh.
Dhe pastaj
Krcllonin
Nga nata
Dhe nga njri - tjetri
Duke tundur gjuhn e tyre banderol.
I RRITURI Prktheu Faslli Haliti
Pr t rriturit punt.
Xhepa t fryr me rubla.
T dashuroj?

Ju lutem!
Pr nja njqind rubla.
Por un
Pa ngurrim,
Me duart e mdha
Futur
N xhepat e grisur
Sorollatesha me goxha sy t hapur.
sht nat.
Ju vishni kostumin m t mir
Dhe pushoni shpirtin mbi gra apo vejusha.
Mua, prkundrazi,
Moska m mbyste n prqafimet
Me unazn e saj t pafund t Sadovie-s.
N zemrat tuaja,
N ort
Bjn tik - takun e tyre t dashurat.
'dalldi, iftet e dhomave t gjumit !
Un dridhmn e egr t kryeqyteteve
Ndiqja,
I shtrir n Sheshin e Pasionit.
Gjokszbrthyer,
Me zemrn gati jasht,
U hapem diellit dhe pellgjeve,
Futuni me pasionet tuaja!
Ejani me dashurit!
Tani s'sht m n pushtetin tim t kontrolloj zemrn.
E di ku e kan shtpin e zemrs t tjert.
Brenda gjoksit, dihet.
Pr mua, prkundrazi,
sht mendur anatomia.
sht e gjitha zemr,
Gjmon kudo.
Oh,
Sa diell pranveror kan futur
Brenda zjarrit tim n njzet vjet!
Ajo ngarkes e patretur sht e padurueshme.
Dhe jo e padurueshme dhe kaq,
Por sa pr t br literalisht
Nj varg.
far doli nga kjo
M shum se sa ishte e mundur,
M shum se sa ishte e nevojshme,
Si
N ndrr nj makth poetik,
Ai lmsh i zemrs si mal u rrit:
Nj mal dashurie
Nj mal urrejtjeje.
Nn pesh
Kmbt
Lkundeshin.

E di
Nse un
Jam i fuqishm,
Megjithat
Zvarritem i katandisur n nj apendiks kardiak
I krrusur n gjith gjersin e shpatullave.
Fryhem me qumshtin e vargjeve,
S'arrij ta derdh jasht;
Si duket s'e do kush dhe un fryhem prsri.
M ka sfilitur lirika,
Mndesh e bots,
Hiperbol
E prototipit t Mopasanit.
THRRAS Prktheu Faslli Haliti
Fillova ta ngre si nj atlet,
Ta mbaj si akrobat.
Si thirren zgjedhsit n nj mbledhje,
Si thirren
Fshatrat
Me kamban kur bie zjarri,
Un thrrisja:
"Ja ajo!
Ja!
Kapeni!"
Kur
Nj kolos i till ngashrente
Pa prfillur asgj prej gjje,
N mes t pluhurit,
N mes t balts,
N mes t grumbujve t dbors
Damarumet,
Ikin
Larg meje
Si raket.
Pr ne do t duhej dika m e vogl,
Dika si tango
S'ia dal dot m,
Por njlloj e mbaj.
Do doja ta shkundja nga shpina,
Por e di,
Q s'do ta l!
Harqet e brinjve nuk e mbajn peshn.
Krcet kasa e toraksit nga sforcimi
E PAMUNDUR Prktheu Faslli Haliti
Vet nuk ia dal dot,
nuk arrij t ngre nj pianoforte
(Mendo pastaj
Nj kasafort).
Dhe nse jo nj kasafort
Dhe nse jo nj pianoforte,

Si do t'ia dilja ta mbaja,

Pasi ta kisha marr zemrn prap. ?
Bankiert na msojn:
"Ne jemi fort t pasur.
N mos mjaftofshin xhepat,
Ka vend n kasafort".
Kam mbyllur
Brenda teje
Dashurin,
Thesar i fshehur brenda hekurit,
Dhe iki, dal shtitje
I lumtur si nj Krez".
Dhe mbase
M ecn vrtet,
Do t marr nj buzqeshje
Ose nj gjysm,
Ose dhe m pak,
Dhe n nj shoqri gazmore
Do t shpenzoj pr t nj gjysm mesnat
Nj pesmbdhjetrublshe lirikash t shkoqura.
DHE KSHTU EDHE MUA Prktheu Faslli Haliti
Flotat: edhe ato lundrojn drejt portit.
Treni: edhe ai vrapon drejt stacionit.
Dhe un drejt teje pr m tepr,
Sepse un dashuroj,
E ndjej veten t tendosur dhe t joshur.
Kavalieri koprrac pushkinian zbret
T shijoj n llagm t nndheshm t mirat e tij dhe t rrmoj.
Kshtu un
Te ti kthehem e dashur.
Imja sht kjo zemr,
Dhe un shijoj 'sht imja.
Ju ktheheni n shtpi t gjith t gzuar
Q t kruani nga shpina pisllkun
Duke u rruar e duke u lar.
Kshtu un
Duke u kthyer te ti.
Mos nuk shkoj n shtpin time vall
Kur un vij te ti?
Gjiri i toks pret toksort.
Ne i kthehemi cakut final.
Kshtu
Drejt teje
Pashmangshmrisht un synoj
Edhe pse t sapondar,
Edhe pse sapo i dham fund shikimit me njeri - tjetrin.
NJERIU (poem) Prktheu Faslli Haliti
Meshtar i bots q gjith mkatet e toks i zgjidh,
dielli v dorn mbi trupin tim.
M i devotshm se gjith ata q ojn jet murgu,

Jan mbi shpatullat veshjet priftrore t nats.

Pr ditt e dashuris sime un puth ungjillin mijra faqesh.
Duke krkuar faljen e dashuris me dhimbje kumbuese,
me shpirt dshiroj nj tjetr procesion,
dgjoj,
tok, thnien tnde
Sot do t falsh!.
N harkun e nats,
Noe i ri,
pres
q n nj vrshim planetsh,
t vijn,
t m ndjekin
dhe t coptojn nyjn toksore
me spatat e agimit.
Vjen !
Erdhi.
U zbulua.
Rreze kudo!
Q japin shqetsim.
Menteshat knduan dobt,
dhe zult hyjn ditt
me lvozhg pshtjelluese.
Prsri dielli.
Thrret shefat e zjarrit.
Agimi i bie tamburit
dhe e nis,
pas ndyrsis s toks !
Diell,
pra
kshtu harron ti
kasnecin
tnd?
Lindja e Majakovskit Prktheu Faslli Haliti
Shkruajn pra t nxitur nga bashkohsit, historiant budallenj:
Nj jet t zymt e monotone bri poeti
E di,
sdo thrrasin emrin tim
mkatart,
q mbyten n ferr.
Midis brohoritjeve t priftrinjve
sipari im nuk do t ulet mbi Golgot.
dhe kshtu, ja,
n kopshtin veror*
un kafen time t mngjesit do t pi .
N qiellin e Betlehemit tim
su dogj ndonj shenj,

askush s'i ka penguar

magjistart kaurrelsa t flen
me varret
Ka qen absolutisht si t gjith
-gjer n neveri- njsoj
dita
e ardhjes sime midis jush.
Dhe asnj
smendoi t tregoj
yllin e uditshm,
t afrt:
Ylli, thot,
nuk ka dshir
T shklqej kot pr ju!
Nse nuk sht
dita e lindjes s nj njeriu;
e djallit, mbase,
ylli,
edhe ather,
do t duhet t bj fest?
Mendoni:
peshkun q flet
marrim me fijet e rrjets me zvarritje
dhe kndojm,
t kndojm pr peshkun e vogl t art
duke himnizuar guximin e peshkatarit.
Po prse sdo t duhet
t kndoj veten,
nse un jam krejt
nj mrekulli e pandrprer,
nse do gjest imi
sht nj mrekulli
pafundsisht e pashpjegueshme ?
Vizitoni t dyja vendet.
Do t admironi
N secilin pes rreze.
Duart kan emr.
Nj pal duar shum t bukura!
Vreni:
mund ti lviz nga e djathta n t majt
dhe nga e majta n t djatht.
Vreni:
mund t zgjedh
qafn m t mir
dhe t rrokemi s bashku.
Hapni peshtafin e koks:
do t shndrit
mendja m e muar.
Ka, mbase,

ndonj gj q un t mos mund ta bj?

Doni q t shpik nj kafsh
T re?
Do t ec
Me dy bishta
ose tre kmb.
Kush m ka puthur,
mund t thot
nse ka
pshtym m t mbl se imja.
Aty pushon
nj gjuh
e bukur, e kuqe.
O-ho-ho mund t bj:
do t kumboj fort, fort
O ho-ho mund t bj
dhe, skifter i gjuetis s poetit,
zri
mblsisht do t zbres mbi t prulurit.
Nuk mund t llogarissh gjithka!
M n fund,
q n behar
t shndrroj dimrat,
dhe ujin mund t shndrroj, n ver,
nn leshin
e barkut tim
rreh
nj shuk i jashtzakonshm.
Rreh djathtas dhe, djathtas dasma.
Nga nj zhytje majtas dhe, dridhen mirazhet.
K t shtrish ende
pr t dashuruar?
Kush dergjet
i dehur,
travestit nate?
Nj lavanderi.
Rrobalarset.
Shum dhe, bn lagshtir.
T argtohesh, mbase, me flluska sapuni?
Shikoni,
zhduket proshuta shumkmbshe!
Cilat jan?
Bijat e qiellit dhe zbardhllimit?
Dyqan buke.
Bukshitsi.
Ka pjekur paninet.
sht bukpjeksi?
Nj zero i pluhurosur me miell.
Dhe papritur
para panineve

prkulen doreza violinash.

Ajo bie.
do gj sht dashuruar me t.
Kpucaria.
Kpucari.
Nj horr dhe nj lyps.
Mbi izme
Na duhen
disa me syprina,
hedh nj shikim:
dhe n harpa treten kmbalet.
Ka kurorn.
sht nj princ.
I gzuar e i shkatht.
Jam un
q kam ngritur
zemrn si nj flamur.
Mrekulli e padgjuar e shekullit njzet!
Dhe pelegrint kan ln varrin e Zotit.
U shpopullua prej ortodoksve Meka e lasht.
Jeta e Majakovskit Prktheu Faslli Haliti
Nga nj hungrim u trondit strofka e bankierve, manjatve
E dogjve.
Doln
Mburojat
Me tingllima ari.
Nse zemra sht gjithka,
ather prse,
prse, pra
t kam mbledhur, o e shtrenjti par ?
Dhe si guxojn t kndojn?
Kush ua jep t drejtn?
Kush u ka dhn urdhr ditve
T shklqejn si n korrik?
Pengoni qiellin me tela
Rrethoni tokn e rrugs!
U mburr:
Duart ?!
Armve, pra!
Ke prkdhelur ditt e vers?
Ather do t jesh
gjithka!
shpues si nj iriq
Poshtrojeni gjuhn
Me thashetheme!
I przn nga vatha
trheq zgjedhn e prditshme.
Dhe kalron

mbi tru
ligji,
mbi zemr nj zinxhir,
feja.
Gjysma e jets ka kaluar, tani nuk do t shptosh.
Nj roje me mijra e mijra sy,
Llamba, llamba, llamba...
Jam i burgosur.
Dhe skam si t shlyej veten!
M magjepsi toka e mallkuar.
T gjitha do ti paguaja me dashurin time,
Dhe oqeanin e saj, n shtpit me gardhe!
Thrras...
Dgjo, m n fund!
Tringllijn elsat!
Ngrdheshje e gardianit.
Hedh
Nga maja e nj rrezeje
Nj copz t prishur mishi.
Midis nnqeshjes
aha!
Zvarritem n kllapin e ethes.
M oshtin,
lidhur kmbt me zinxhir
gjylja e bots.
Ari ka lidhur syt
me els.
Kush do ta shoqroj t verbrin?
Un
jam i burgosur
pr gjithmon
n tregimin absurd!
Ul dengun
E shtirjeve krenare!
Revolt
e muzave
t vasalit t dnuar.
Ju q besoni n pallonjt
- trillime t Brehmit!
ju q besoni n trndafila
-gnjeshtra botanistsh dembelprshkrimin tim
t pagabueshm t toks
ktheni nga gjini n tjetrn.
Duke u shkputur nga meridiant,

harqe t atlasit,
shkumzon
arganoja prej floriri kumbon
nga frangat,
nga dollart,
nga rublat,
nga koronat,
nga markat,
nga jent.
Mbyten gjenet, pulat, kuajt, violinat.
Mbyten elefantt,
Mbyten voglimat
N grykt,
n flegrat,
n vesh nj tingull:
Ndihm!
Nuk ka vend pr ankimin e paarritshm.
Por n mes,
i rrethuar nga nj hendek i paturbulluar
sht ishulli i paprekur i nj qilimi plot lule.
Ktu
jeton
Sovrani i gjithkaje,
rivali im,
armiku im i pakaprcyeshm.
Bizele shum t brishta mbi pantallonat e tij t holla.
Kravata,
ngjyr kapriioze,
nga qafa e trash
zbret mbi globin e barkut.
Vdesin prreth,
Por, si nj trapano n qiell,
n nderim
t dinjitetit tnd,
Lartsi:
Br-a-v-o!
Rroft!
Banzai!
Urra !
Hok!
Hip, hip!
Rroft!
Osana !
E qortojn pr bubullimat, forcn
e profetve!
Budallenj !
sht ai
Q lexon Loken*
I plqehet.

Nga e qeshura
mbi bark
kumbojn,
vettijn zinxhir t gjat varsesh.
T heshtur qndrojn para veprs s helenit.
Mendojm:
Kush vall,
ku,
kur?
Por kt
e ai
i kishte prgatitur
Fidias s ndjer:
Dua
Gra t mrekullueshme prej mermeri.
Ora katr,
Pretekst i shklqyer:
Skllevr,
Dua t drekoj prsri!.
Dhe Zoti,
kuzhinieri i tij ekspert,
me argjil
plazmon mishin e fazanit.
Shtrihet,
Pasi ka prkdhelur nj femr.
A do ti,
Masivin m t muar t yjeve?.
Dhe ja
pr at
nj legjioni Galikenjsh
zvarritet midis yjeve n syt e teleskopve.
Revolucionet tronditin palcn e mbretrive,
kopeja njerzore ndryshon barinjt,
Por asnj revolt st prek
ty,
sovranin e zemrave, i pakurorzuar.
* shkrimtar popullor ather n Rusi

Pasionet e Majakovskit Prktheu Faslli Haliti

Dgjoni?
I dgjoni hingllimat e kuajve?
Dgjoni ?
I dgjoni ulrimat e automobilave?

Ikin,
Jan qytetart q ikin
Pr tu lar n bollkun e tij.
Nj vrshim njerzish.
t turbulluar dhe t varfr.

Kapem pas frenave.

Kapem
pas kindave t fundeve.
Prse kto?
Ti?
Atje, pra, u drejtove?
N fanatizm fillove t gnjesh!
Si nj fanar i kuq n nj shtpi publike,
sht i prgjakur
syri i injektuar.
Prse ti?
Ndal !
Un njoh nj gzim m t mbl!
Me krenari krcnon pyllin e qerpikve.
Ndal!
U largua tashm...
Dhe atje, mbi kokat duke u ngritur, Ai.
Kafka shklqen,
ndonse fshehur mes kmbve,
tullace,
dhe gjithkaje i jep shklqim,
vetm
n falangn e fundit
t gishtit t unazs,
nn brilant
tre
qime ngriheshin prpjet.
Shoh: sht afr.
Prkulet mbi dor.
Buzt mbi qime
Mrmrisin dika:
Flautin thrrasin nj,
Re e vogl e dyta,
i treti me shklqim t panjohur
t nj emri,
tani pr tani t krijuar prej meje.
Ngjitja e Majakovskit Prktheu Faslli Haliti
Un jam poeti. U msoni fmijve: Dielli ngrihet mbi
barin e stepave. Nga krevati i dashuris, prapa flokve t Tij,
koka e s dashurs.
Me syt ka flakur nj shigjet.
Largo buzqeshjen e tnde!
Por zemra krkon nj t shtn,
Dhe gryka ndrron nj brisk rroje.
I shqyer n nj delir mbi demonin
rrite trishtimi im,

vjen pas meje,

m josh drejt ujit,
m on mbi strehn e nj atie.
Dbor prreth.
Nj depozit dborrash.
Do t shtillen e do t vdesin.
Dhe bie
prsri !Mbi akull
Smeraldi i akullt.
Shpirti dridhet.
sht n mes t akujve,
Dhe nuk mund t dal!
Kshtu do t shkoj
i mrekulluar
gjat bregut t Nevs.
Lviz
Dhe, prsri jam aty.
Sulem
dhe prsri m kot.
M ngrihet para syve nj shtpi.
Prapa akullit t dritares
ka zbardhlluar
barkmadh
agimi.
Atje lart!
Maoku mjaullinte.
Tymosej duke u djegur
qiriri.
Un i bie ziles.
Farmacist!
Farmacist!
Varur mbi bastunin e kmbve.
U rritn,
u koklavitn mendimet,
briri
dreri.
Duke laturisur me t qara
dyshemen,
u shtriva pr t krkuar
parajsn time t humbur.
Farmacist!
Farmacist!
Ku
mund
ta lodh zemra
deri n fund trishtimin?

N fushat e qiellit t pakufishm,

n delirin e Sahars,
n zhegun e mendur t shkrettirave,
ka mbase nj strehim pr xhelozt?
Pas faqeve t flakonve
ka shum mistere.
Ti njeh drejtsit m t larta.
Farmacist,
Bj
q shpirtin
un t mund ta oj
pa dhimbje
n hapsir.
Shtrin dorn.
Nj kafk.
Helm
Nj kock e kryqzuar mbi nj tjetr kock.
Kujt ia jep?
Jam i pavdekshm un,
Mysafiri yt i jashtzakonshm.
Syt e verbr,
zri memec
dhe arsyeja i ka mbyllur portn,
ather gj
-endeKam gjetur n veten time,
Pr tu sfilitur nga helmi?
Nj supozim i turbullt u shfaq te budallai.
Punkot n dritare.
Ngrihen flokt prpjet.
Dhe un pr nj ast
rreth banakut fluturoj leht.
Tavani u hap vet.
Klithma.
Potere.
Varet mbi shtpi!
Mbi shtpi rri pezull.
Kisha n muzg.
Kryqi sht nj bisht qiriu.
Prpara!
Majat e pyllit.
M krrokatin korbat.
Prpara!
Student !
sht nj menduri
gjithka q dim dhe studiojm!
Fizik, kimi, astronomi: absurditet!.
Kam pasur dshir,

dhe fluturoj tani

mbi ret.
Kudo mund t shkoj!
Tundu balt e baladave poetike.
Kndoni tani,
Kndo tani demonin e ri
me xhaket amerikane
dhe me kpuc t lustruara t verdha.
Majakovski n qiell Prktheu Faslli Haliti
Ndal!
Shkarkoj mbi nj re
barrn
e gjrave
dhe t trupit t lodhur.
Vende magjepsse, ku deri tani skisha qen kurr.
Shikoj prreth.
Po kjo na qenka vall,
kjo siprfaqe e lpir
qielli aq i hyjnizuar ?
Vzhgojm, vzhgojm !
Nj shkreptim,
nj flakrim,
nj vettim
Dhe
ndihet t frushkulloj:
nj re
ose figura jo materiale
kan rrshqitur dal dalngadal.
Nse nj bukuroshe t betohet pr dashuri...
Ktu,
Mbi shkmbin qiellor,
t dgjojm muzikn e Verdit?
N nj re ka nj vrim.
Shikoj:
Engjjt kndojn.
Madhrisht jetojn engjjt.
Madhrisht.
Njri shfaqet
Dhe fisnikrisht
Thyen qetsin e prgjumur:
E, pra,
Vladimir Vladimirovi,
Ju plqen humnera?
Dhe un iu prgjigjem me t njjtn

Kortezi:
Humnera sht magjepsse.
Humnera sht nj ekstaz!
U xhindosa s pari:
Nuk ke
As edhe nj skut,
As ajin
As gazetat pr ajin.
Pastaj, dal nga dal u msova me mnyrn e jets s qiejve.
Dilja me t tjert pr t par me kujdes
a kishte ardhur dikush.
Ah edhe ju!.
E prqafova me gzim.
Mirdita, Vladimir Vladimiovi!
Mirdita, Abram Vasilievi!
E si prfunduat ?
Jo keq?
U rregulluat?
shaka t kndshme, apo jo?
M plqeu.
Fillova t qndroj prpara hyrjes.
Dhe nse paraqiteshin
Disa t njohur,
I shoqroja,
Duke iu treguar atyre skenn e konstelacioneve
Skenat madhshtore t botve.
Stacioni qendror i gjith fenomeneve,
Lmsh kushinetash, levash, dorezash.
Ktu,
Dhe bott e ngadalsojn
Dembelsit vrapojn;
atje,
dhe vrtiten m leht, m ashpr.
Rrotulloni-luten- m fort,
Kshtu q bota t mbetet shkrettir.
Pr far kan nevoj?
T vaditin fushat me gjak?
Un qesh me kt lloj pasioni.
Luaj bufonin me ta!
Le ta prmbytin pra,
sm intereson!
Depo qendrore e do tipi rrezesh.
Ku hidhen yjet e konsumuar.
Nj skic e vjetr,
Sdihet nga kush,
Skica e par e dshtuar e nj balene.
Seriozitet.

Ka shum pr t br.
Kush riparon ret,
Kush rregullon ngrohtsin e sobs s diellit.
Gjithka sht tmerrsisht e pastr,
e qet,
e rregullt.
Askush nuk ju shtyn.
Ve ksaj, nuk ka shkak.
M par shan.
Bredh pa br asgj!
Un punoj pr zemrn,
Po ku sht zemra e atij q nuk ka trup?!
U propozova atyre:
Nse doni,
Mbi nj re
Shtrihem me trup
Dhe nis
T kundroj gjithka
Jo, - thon nuk na plqen!
Mir, nse sju plqen, ska rndsi. Detyra ime sht t propozoj.
Farktart e kohs
fryjn kacekt,
dhe nj vit
i ri
sht gati tashm.
Ktu
bie me rropam,
shembja e tmerrshme e viteve.
Nuk bj llogarin e javve.
Ne,
t ruajtur n kornizat e kohs,
dashurin nuk e ndajm n dit,
dhe nuk i kmbejm emrat e dashur.
U qetsova.
Mbi zallishte, nn rrezet e hns
shtrihesha pa lvizur,
duke lodhur me ndrra fermentimin.
M dukej se isha
n nj plazh t jugut,
por ende m i mpit,
mbi mua,
me butsi t thell,
rrotulloheshin detet e prjetsis.
Rikthimi i Majakovskit Prktheu Faslli Haliti
1, 2, 4, 8, 16, mij, miliona.
ohu,
Mjaft!

Syt n diell!
Deri kur do t rrish i strukur, memec ?
Shfryj prgjumsh:
Pr far brtasin vall?
Kush guxon t zhurmoj n mua si nj zemr?
Mngjes,
mbrmje, mbase.
E njllojt sht drita bardhoshe e qiellit.
Sa shekuj
kan ikur,
dhe sa dit ju thrrmuan mbi largsin...
Mendoj rrugt e qumshtit:
Nuk sht shprndar pra mjekra ime e thinjur?
Yjet bien.
Filloj t kthej syt.
Shikoj,
atje posht,
tokn e shpejt !
N zemr u zgjuan zilira t harruara,
dhe truri
dembel
konstruktoi nj fantazi.
Tani
mbi tok,
gjithka duhet t jet e re.
Kundrmime pranverore jan prhapur mbi fshatra.
do qytet, mbase, sht ndriuar.
Kndon nj familje me njerz t gzuar dhe gjith ngjyra.
Nostalgji,
M e mpreht, prher m e mpreht.
Madhrisht ngrihet nj re,
m larg ndizet nj re
prher m duket se shoh
afrsin
e nj pamjeje toksore.
Jam shtrir,
dhe krkoj
midis pikave t tjera
tokn.
Ja ajo!
Kam deprtuar.
Dalloj detet
Dhe malet n klithmn e shqiponjs...
Prbri babai im.

Po ai.
Por m i rnd nga vesht,
dhe pak e ngrn
n brryl
uniforma e rojs s pyllit.
M xhindos.
I ka syt
t ngulur n tok.
Cili mendim sht i qart pr plakun e mjer ?
Thot zult:
N Kaukaz,
Mbase, sht pranver.
Nj kope pa trup
q trishtimi
shkon duke e ndjekur!
Shprthen zemrimi i rrugave.
Baba,
mrzitem!
Mrzitem, baba!
Me qiellin joshni poett budallenj,
Ju jeni dekoruar,
me medalje yjesh!
Diell!
Prse grafullon n nj mantel ?
E pandeh veten nj kardinal?
Pushoni s thithuri rrezet n letargji.
Pasomni !
Ska gj nse jeni pa kmb:
Pse do t donit ti bnit pis?!
As edhe pa galloshe nuk ka nevoj n baltn toksore.
Yje!
Pushoni
s thururi
kurorn e martirit
pr tokn!
Nj shkreptim roz.
Kush sht atje
q me krah
drejt toks shklqen?
Agimi ?
Ndal!
Jemi ende n rrug.
Tani do t shtrihem n nj ylber,
Tani si nj komet do ta gjarproj bishtin.
Pse kam nisur t luaj me harkun?
N fshirsen far gabimi fsheh un?

U tregoj
botve
shifrat
e nj shpejtsie t pabesueshme.
Shpirti,
prej kohs pa streh,
sht i mbushur me mendime
pr dit t largta.
Shoh
Dromcat e hemisferave toksore:
Atje shtrihen qytetet.
Zra t veant dallon veshi.
N njqind lvizje.
Mirdita, plakush!
Rrshqet mbi asfalt.
Ndalet.
I udit forca e udhtarit t qiejve
q ata se kan.
Zra:
Shikoni,
Duhet t jet ngjyruesi
nga atia.
Shum urime!
Nj pun shum e rnd.
Prsri
turma
sht n mshir t faktit,
dhe e rrokullis me buj ditn e vet
por ka, vall
nj fyt
q gumzhin m fort
-m fort se qytetibrenda gumzhims s tij?
Kush do t kap gulin shprthyes t rrugve!
Kush do t mund ti zgjidh galerit e tunelit!
Kush do ti ndal,
ndrsa n ajr
ajn me avion blozn e ferrit!
Npr pjerrsin e ekuatorit
Nga ikago
Nprmjet Tambovit
Rrokullisen rublat,
Duke shtrir qafn,
Vrapojn t gjith, lakmues

Duke goditur me trup

Male,
Dete,
Kalldrme.
I drejton i njjti
Tullac i padukshm,
I pari mjeshtr balloje t poteres toksore.
Her ka pamjen e nj ideje,
her sht i ngjashm me djallin,
her shklqen si Zoti duke u venitur brenda nj reje.
Heshtni, filozof!
Un e di mir
nuk diskutohetprse atyre u kan dhuruar burimin e jets.
Pr t grisur,
Pr t zhubravitur
Ditt e fletve t kalendarit.
T m vij keq pr to ?
A u vjen keq pr mua atyre?
Kan zhvatur rrugt,
Kopshtet,
Periferit !
Jam nj antikuar?
Provojeni!
Blej nj thik.
Dhe sht e mbl t ndjej
Q tashm jam
Afr hakmarrjes, ziej.
Ku shkoj,
Pse?
Npr t njqindtn rrug
prplitem,
Si nj zgjua
gumzhits njerzor.
Syt prshkojn
hojzat e dritareve,
dhe ndshkim,
dhe largsi,
dhe turp ka pr ta n korrik.
Vitrina dhe dritare shuan
qyteti.
Jam i lodhur dhe i trisht.
Dhe vetm
Kasapi i prgjakur perndim
u an barkun kufomave t reve.

Shkoj duke bredhur kot.

Nj ur prralle.
E kaloj.
Dhe, me trazim t tmerrshm, qndroj pr t par.
U ndala, e mbaj mend.
Ishte ky shklqim.
Dhe kjo
ather
quhej Neva.
Ishte ktu qyteti.
Nj qytet absurd,
ndrtuar n nj pyll oxhaksh.
N kt qytet t njjt
shpejt
do t fillojn nett,
qelqore
bardhoshe.
Pr korrikun sht fundi.
Sapo ngrohet, bn drit.
Nxirret nga deliri me nj pshpritje zhbiruese.
Aty shihet kryqi i nj ambulance,
aty ndihet nj e shtn.
Do t heshti,
prsri, pastaj.
E di
Q nj si un
Nuk mund
t nxehet gjat,
sigurisht,
e megjithat sht kafsh
kur nuk jan mijra llamba,
por fytyra njeriu.
Ka qen vall nj tik i till?
Shoh q mbi shtpi
n rrezik t pjerrsis
shkon me rrezet
grumbull i mbledh.
Zgjatem
por n mjegull ike,
nn hund.
Dhe jam ktu prsri
i heshtur, i gozhduar.
sht ndar turma e dembelve t mesnats,
gati ndjej ern e lkurs,
gati frymmarrjen,
gati zrin,
dhe m duket nj fantazm
e rilindur papritmas.

U vrsul,
duke u shkputur nga ajri.
Ishte pak pr t
T ishte vetm!
U shkri n procesion.
Zemrn e rilindur shtyu rndshim.
Prsri torturat toksore m njohin.
Rroft
prsri Marrzia ime!
N t njjtn mnyr llambat ishin mbrthyer.
N mes t rrugs.
T njjta shtpit.
N t njjtn mnyr,
N kamaren
Do skalitur
Nj kok kali.
Kalimtar,
A sht kjo nga Zhukovskij?
Shiko,
si nj fmij sheh nj skelet;
sy!
Turret prpara.
Ka qen Majakovskij mijra vjet:
ai qlloi veten ktu, mbi portn e s dashurs.
Kush qlloi veten,
un?
Do t shajn shum !
Krijo, o zemr, nj gzim t shklqyer!
Fluturoj
n dritare.
Nj zakon i qiejve.
Lart.
Prher m lart,
nj kat mbi tjetrin.
Ishte maskuar.
Shikoj prapa mndafshit:
Krejt njsoj,
e njjta dhom gjumi.
Ka kaluar nprmjet mijra viteve
dhe sht e re.
Shtrihesh,
Duke i kaltruar flokt me hn.
Nj minut...
Dhe ajo q kishte qen hn,
Zbuloi tulln e vet lakuriqe.

E gjeta!
Tani le t flen.
Dor,
shtrngo tehun e thiks.
Deprtoj tinz,
vzhgoj,
dhe prsri diskutoj
dhe kthehem prapa
te dashuria dhe mshira.
Mirdita!
U ndez drita.
Dy sy t zgurdulluar.
Kush jeni?
Jam Nikollajevi,
Inxhinier.
Kjo sht shtpia ime.
Po ju kush jeni?
Pse e bezdisni gruaja time?.
Dhoma e nj tjetri.
drithronte mngjesi.
Me nj dridhje n cepat e buzs,
gruaja e nj tjetri
gjysm lakuriqe.
Iki.
Hije e grisur,
e kreshpruar,
vigane,
vrapoj gjat murit,
t prmbytur nga hna.
Qiraxhinjt ia mbathin jasht,
Duke kryqzuar kindat e veshjeve,
Buas mbi nj pllo.
Me t shtyra prz portierin n nj qoshe.
Dhe nga dyzetedyshi
Ku ka prfunduar ?
sht nj legjend:
Rendi drejt tij
Nga dritarja.
Kshtu u shtrin,
Trup me trup
Ku do t shkosh tani?
Ku shikojn
Syt.
N fusha?

Ashtu qoft n fusha!

Trala-la,zin-za,
tra-la-la-la-la-la-l.
Hidh nj rreze n qaf si nj lak!
Do t pleksen n zhegun e vers!
Kumbojn mbi mua
prangat,
dashurit e nj mileniumi...
Do t vdes gjithka.
Gjithka do t zhduket.
Dhe rrezja e fundit,
q lviz jetn,
mbi errsir planetsh,
do t digjet nga diejt e fundit.
Por vetm dhimbja ime
sht m torturuese:
rri n kmb,
i mbshtjell nga zjarri,
mbi turrn e druve q sdigjet
t nj dashurie t pamundur.
I fundit
Hapsir,
Por pa streh
mblidhi
prsri n prehrin tnd!
Cilin qiell tani?
Cilin yll?
Me mijra kisha
posht meje
trhiqte
dhe trheq bota:
Pushon n paqe!
Shkruar, n 1916 -1917
Botuar n 1918
*** (poem) Prktheu Agron TUFA
Pr t gjitha ju
Q m keni plqyer ose m plqeni prher,
Ikona t ruajtura n shpelln e shpirtit,
n tavolinn e dollis, si nj kup ver,
Ngre kafkn e mbushur plot vargje.
Mendoj gjith e m shum A nuk sht m mir
Tia v pikn vetes me nj plumb n fund.
Sot un

Me sa do mund
Do jap nj koncert lamtumire.
Kujtes!
Mblidhi prej trurit n sall mizri
rradht pa fund t t dashurave.
T qeshurn rrklleje nga syri n sy.
Rreshto t momet nett t dasmave.
Haren tia prcjell trupi-trupit.
Askush mos e harroj kt nat mizore.
Un sonte do ti bie flautit
T shtylls sime kurrizore.
1
Vjorsta rrugsh grin hapi inator.
Ku ti fshihem ktij ferri tharbuar!
Cili Hofman qiellor
T sajoi ty, o e mallkuar?!
Shtrngat hareje t ngushta jan rrugt.
Kremtimi i festarve gjithka rrok.
Mendoj.
Mendime, gulfa gjaku t mugt,
T smura e t mpiksura, vrshojn n kok.
Un,
udibrsi i do gjje festive,
nuk kam me k ti gzohem fests.
Do marr tash t shembm prmbys
Dhe kokn ta prplas pas gurve t Nevs!
Ja si kam blasfemuar.
Brtisja se Zot nuk ka,
Po Zoti poqi nj grua t till nga furrat e thellsive,
Sa para saj t tranden vargmale t mdha,
Ma nxorri e mdha urdhr:
dashuro!
Zoti i knaqur duket.
Posht qiellit n engel
Njeriu i drrmuar trbohet e zhduket.
Zoti frkon duart dhe del.
Mendon Zoti:
Vladimir, merre me nge!
Ai pra, ai, vet,
Q mos tia qlloj, kush je,
T sajoi nj burr t vrtet.
Dhe notat njerzore vuri n rojal.
Nse n der t dhoms s gjumit t ndal,
kryq t bj mbi ty me rrobn e shkopsitur,
E di Lesh i djegur do kundrmoj najri,
Dhe mishi i djallit do tymoset i gjall.

E un, deri sa plas drita,

tmerruar, q t morn t bsh dashuri,
prplitesha
dhe n vargje skalisja britma,
tashm argjendar gjysm i shkar.
Me letra t kisha luajtur!
Me ver
fytytit t thar ti bja gargar.
Kjo st duhet ty!
Nuk dua!
Gjithsesi
E di,
S shpejti do ngordh.
Nse sht e vrtet, q ti ekziston,
O Zot,
O Zoti im,
Nse me qylimin e yjeve q zbukuron,
Nse me kt sfil,
T shumfishuar prdit,
Prej teje e kam kt tortur, perndi,
Vishe pra togn e gjyqtarve.
Prite vizitn time.
Jam i prpikt,
Nuk do vonoj as nj or.
dgjo,
O m i larti inkuizitor!
Do ti qep buzt e mallkuara.
sdo lshoj asnj klithm
Prej buzve t kafshuara.
Pas kometave,
si pas bishtave t kuajve lidhm,
dhe grim,
Duke m shqyer pas dhmbve t yjeve.
Apo dhe m rnd:
Kur t shprngulet shpirti im,
Do t dal n gjyqin tnd t nderuar,
ti,
duke ngrysur vetullat me trbim,
Rrugn e Qumshtit duke kaptuar,
mua, kriminelin merrm dhe varm.
Bj far t duash.
Po desh, n katrsh am.
Un, o i Madh, skam ankime.
Vese dgjo! hiqma at t mallkuar,
q e bre t dashurn time!
Vjorsta rrugsh grin hapi inator.

Ku ti fshihem ktij ferri tharbuar!

Cili Hofman qiellor
T sajoi ty, o e mallkuar?!
2
Dhe qielli,
Q n tymra ka harruar kaltrin e sfondit,
Dhe ret, t leckosura si refugjat n kufi,
Do ti projektoj n dashurin time t fundit,
flakruese, si nj turbekular nagon.
Hareshm maskoj klithmn
E fajkoit
Q humbi luksin e shtpis s vet.
Njerz,
Ju flas!
Dilni nga transhet.
Do t luftoni m pas.
Madje dhe nse,
Si nj Bakus, q e ka zn gjaku,
Beteja e dehur vazhdon ende Fjalt e dashuris prap sdo jen plakur.
Gjerman t dashur!
E di dhe vet,
Ju keni n buz
Grehten e Gtes.
Francezi,
Vdes buzagaz mbi bajonet,
piloti i qlluar coptohet me ndje,
nse ndrmend
O Traviata
puthjen tnde.
Por nuk m prek tul i trndafilt i pemve,
Q mbllaisin shekujt gojshqyer.
Sot gjunjzohuni para kmbve t reja!
Ty t kndoj,
o flokkuqe
e lyer.
Ndoshta prej ktyre ditnetsh,
t tmerrshme si maja bajonetash,
kur mjekrra e shekujve e zbardhur t jet,
do t mbesim
ti
dhe un,
q t ndjek qytet m qytet.
Do t jepesh prtej detesh,
T fshihesh n zgavra netsh prmes mjegulls s Londrs do vij t t puth

Me buz t zjarrta fanaresh.

N zheg t shkrettirs
do t zgjassh karvanet,
Ku vigjlojn luant,nn pluhurin, nn ern q ohet t ulras,
ty
t v faqen e nxeht t Saharas.
Do t shtrosh gazin n buz,
T shohsh toreador t themi!
Dhe befas, shpuz
Xhelozin e flak n shtrat
si nj sy t mrrolur demi.
Do ta shpiesh mbi ur hapin e dyzuar Do mendosh herdokur,
Se sa mir do jet posht!
Do jem un
Sena q rrjedh nn ur,
q t thrras,
Me t kalburn ngrdheshje dhmballve.
Me tjetrin do t djegsh n zjarrin e troktheve
Shigjetn e ndrrimit t binarve.
Ai q jam ngjituar aq lart, jam un Hn lnguese, n pritje dhe cullake.
Vetm i fort
U hyj n pun
Urdhrojn:
Bj n luft vetvrasje!
I fundit do t jet
Emri yt,
I mpiksur n buzn e zhvoshkur nga gjylja.
I kurorzuar do mbaroj?
Shn Elen?
Duke shaluar dallgt n shtrngatn e jets,
Un kandidat njlloj
Dhe pr mbret t gjithsis,
Dhe pr
Pranga.
Mbret t jem ma ka taksur perndia Pr fytyrzn tnde Popullit i jap urdhr:
N arin diellor t monedhave t mia
Stampojeni!
Ndrsa atje,
Ku bota zhytet n tundr,
Ku me ern e veriut bn lumi tregti,-

N pranga do gdhend emrin tnd Lili

Dhe prangat do ti puth mes territ n qeli.
Dgjomni pra, ju q harruat se i kaltr sht qielli,
Qimefur,
Si bisha t forta!
Kjo ndoshta sht mirfilli,
Dashuria e sprasme q ka njohur bota
E shprehur prej nj turbekulari flakrues.
3
Do t harroj vitin, datn, ditn e pritur.
I vetm do t mbyllem me nj fletore.
Krijohu, me vuajtjet e fjals s prndritur
O magji jonjerzore!
Sot, sapo hyra tek ju, n shtpi
ndjeva prishjen.
N fustanin e mndafsht di fshihje ti.
Przishm temjani prhap ermimin.
Je e knaqur?
E ftohta
shum.
Trazimi i shembi barierat e arsyes.
Rrmbimthi po mbledh ethshm dshprimin.
Dgjo,
ti e di vet
kufomn dot se maskon.
Fjaln e tmerrshme nxirre prej kres!
do muskul i yti
Si nj trumbet
Edhe ashtu
trumbeton:
vdiq, vdiq, vdiq!
jo,
mu prgjigj.
Mos gnje!
(si mund t marr mbrapsht kshtu?)
Gropat e dy varreve
mihin n fytyrn tnde syt.
Thellohen varret.
Nuk ka fund aty.
Duket,
nga trikmbshi i ditve kam pr tu gremisur.
Shpirtin mbi humner kanathapur rri,
xhonglerova me fjal, u rrmbeva shtjellash,
Dashuria e kishte shqyer egr.
Mrzis ia qlloj prej kaq e kaq shenjash.

Rinoje veten n shpirtin tim.

Rinjihe festn e trupit n zemr.
E di,
Secili paguan pr femrn.
Ani,
Nse tash ty t vesh
N vend t luksit t fustaneve pariziene
Me tym duhani.
Ty dashurin time t vetme,
Si nj apostull n kohrat e qmotit,
t bart npr njmij e njqind rrug.
Ndr shekuj t kan gatitur nj kuror nderi,
Dhe n kuror ke fjalt e mia Konvulse ylberi.
Ashtu si elefantt me lodra e pajime
Q i dhan fitoren Pirros,
trurin ta drrmova me gjenin time.
Mkot.
Ty nuk t shkul dot.
Gzohu,
gzohu,
e shpartalluar rri sus!
Tani
Ky mall,
M shtyn t vrapoj deri n kanal
Dhe kokn n atajt e ujit ta fus.
Buzt mi dhe.
Sa vrazhd sillesh me to.
Ti fshik dhe ngrij.
Mu sikur puth me buz t penduara
Nj manastir t skalitur mbi shkmbinj.
Prplasn
dyert.
Hyri ai,
me haren e rrugve sprkatur.
un
si nj klithm u kputa m dysh,
i brita ashpr:
Mir!
Do iki!
mir!
Tnden e pa.
Veshe me zhele at mish,
Flatrat e drojtura majmen n mndafsh.
Shih, mos t t ik.
Pr gur gruas
vari nj gjerdan perlash n qaf!

Ah, kjo
nat!
Dshprimi mblidhet m i fort se vreri.
Nga dnesjet dhe gajasjet e mia
Surrati i dhoms prudnohet nga tmerri.
Fytyra q ta mora me vete u kthye vegim,
N tapetin e tij syt e mi po stamponin,
si nj tjetr Bjalik, q po gdhend me tjetr skicim
Rrezlluesen mbretresh hebraike t Sionit.
N tortur
Para asaj q u dorzova,
n gjunj bie vet.
Qytetet
q Mbreti Albert
dha pa zhurm,
pr mua jan nj dhurat ditlindjeje e zbeht.
Prarohuni n diell, lule dhe barishte!
Pranverohuni me jetn n do stihi!
Un dua vetm nj lloj helmi T pi e t pi poezi.
Ti q ma vodhi zemrn me mashtrime,
Duke ma mohuar krejt,
Q shpirtin ma torturove n jermin time,
Merre dhuratn time, o e shtrenjt,
M shum se kaq, smundem t sajoj.
Datn e sotme ngjyroseni fest.
Ngjashm
me kryqzimin
prmbushu o magji e vjetr.
Shiheni vet me gozhda fjalsh
jam gozhduar n letr.
1915
SERGEJ ESENINIT (Prktheu Faslli Haliti)
Ju ikt,
si thuhet,
n tjetr bot.
Zbrazdsia...
Fluturoni,
duke ar npr yje.
Pa nj paradhnie
pa libacione.
Thjeshtsi.
Jo, Esenin,

kjo
nuk sht prqeshje,n fyt
kam nj lmsh ndshkimi,
jo ngrdheshje.
Shoh
q me dorn e prer, duke nguruar,
ju tundni thesin
e kockave
tuaja.
Mjaft,
pushoni!
Jeni i marr apo si?
T lini veten
tju zbardhen
faqet
nga shkumsi mortor?
Pikrisht
ju
q dinit t harbonit,
si asnj tjetr
n kt bot.
Prse,
pr qllim?
Pasiguria ka provokuar rrmuj.
Kritikt mrmrisin:
Shkaqet
jan kto
dhe ato
dhe veanrisht
vllazrimi i dobt
si pasoj
e konsumimit t teprt t birrs dhe vers
Thuhet
se po t kishit zvendsuar
bohemn
me klasn,
klasa do t kishte ndikuar mbi ju
dhe ju sdo t ishit kacafytur m.
Vrtet, sikur klasa
ta shuante etjen
me kvas.
Klasa,
dhe ajo nuk bn shaka n t pir.
Thuhet se
po tju vinin pran
dik Na post,
do t ishit br
shum m i zoti
n kuptimin:
q ju
qindra vargje

t mrzitshm
dhe t zvargur
si Doronini,
do t kishit shkruar
n dit,
Por, pr mendimin tim,
po t ndodhte
nj mosprputhje e till,
ju do ta kishit vrar veten
q m par.
N fakt, m mir
t vdessh nga votka
se sa nga mrzia!
Neve
nuk do na i tregojn
shkaqet e humbjes
as lakun,
as briskun.
Mbase,
po t kishte pasur boj nj shishe
atje n Angleterre,
sdo t kishit pasur arsye
t prisnit
venat.
Epigonet u gjallruan:
Ta imitojm!
Pak u desh
q nj grup prej tyre
t mos bnte gj tjetr vese vetgjykimin.
Po pse
t shtohet
numri i vetvrasjeve?
M mir
t rritet
prodhimi i bojs s shkrimit !
Tani,
gjuha
prgjithmon,
sht kyur midis dhmbve.
sht e kot
dhe e dhimbshme
t krijosh mistere.
Populli,
krijuesi i gjuhs,
ka humbur
shegertins
oshtits pijanec.
Dhe dikush sjell
fragmente vargjesh n prshpirtje
funeralesh

t mparme,
gati pa i br rishmzi.
N varr
ngulin
hunj me rima shurdhane,pse kshtu
duhet nderuar
nj poet?
Pr ju nuk kan derdhur deri tani
asnj monument
-ku sht
bronzi kumbues
apo graniti ?dhe dyerve t kujtess, tashm,
pak nga pak
kan grumbulluar
shiritat me kushtime
dhe t kujtime.
Emri juaj
n shamira sht qurrosur,
Sabinovi prjagte
fjaln tuaj
dhe kndon nn z
nn nj mshtenkz t brisht :
O miku im,
asnj fjal
as nj nga- a a shrim.
Eh,
t mund t diskutoja m ndryshe
me at
Leonid Lohengriniin!
T mund t bja ktu,
kacafytje tonante:
Nuk ju lejoj
t degjeneroni
vargjet e mi!
T mund
ti shurdhoja
me nj frshllim me tre gishta
kundr gjyshes
dhe Zotit, nns, shpirtit!
Q t shprndahet
turma e pazonja,
duke fryr
si vela
nj re xhaketash,
q
i shkputur
Kogani prvidhet
duke sakatuar

kalimtart
me shtizat e mustaqeve.
Deri tani
Llumi
sht rralluar pak.
E shumt sht puna,
duhet br n koh.
N fillim
Duhet
ndryshuar jeta
dhe e ndryshuar
do t mund t glorifikohet.
Kjo epok
sht e vshtir pr penn.
Por thomni
ju,
topall dhe topalle,
ku,
kur,
cili i madh ka zgjedhur
nj rrug
m t rrahur
dhe m t leht?
Fjala
sht lidere
e forcs njerzore.
Marsh!
Q koha
t shprthej pas nesh
si nj pyll predhash.
Kohve t vjetra
era
t risjell
vetm
nj lmsh floksh.
Pr argtimin
planeti yn
sht pak i pajisur.
Duhet
tua shkpusim
gzimin
ditve t ardhme.
N kt jet
nuk sht e vshtir
t vdessh.
T jetosh
sht shum m e vshtir.
1926
Majakovski, si dihet, nuk iu qndroi besnik ktyre fjalve dhe ia hoqi vetes dhe ai, m 14 prill 1930.

LETR TATHANA AKOVLEVS (Prktheu Faslli Haliti)

N puthjen e duarve
dhe t buzve,
n dridhrimn e trupave
m t dashur pr mua,
edhe atje
ngjyra
e kuqe
e republikave t mia
t jet
shklqim i prflakur.
Un dua
dashurin parisiane:
visheni me mndafsh
nj bushtr fardo,
dhe midis gogsimave un do t fle sus! do tu brtas qenve
t pasioneve t shtazruara.
Vetm ti
je e barabart me mua,
eja bri meje
sy m sy,
dhe lrm
q pr kt mbrmje
tepr madhshtore
un t mund t tregoj
n mnyr njerzore.
Ora pes,
dhe nga ky ast
u qetsua
pylli pa mbarim
i njerzve;
u zbeh
qyteti i dendur,
mezi dgjoj
nj fishkllim grindavece trenash
pr n Barcelon.
N qiellin e vrenjtur
nj prshkim flakrimash,
rrufe
blasfemish
n dramn e qiejvessht stuhi
kjo,
po sht thjesht
xhelozi,
pr t zhvendosur malet.
Ashprsis s fjalve idiote
mos i jep rndsi,
mos ki frik

nga kjo potereun do t'i zbus,

do t'i frenoj
ndjenjat
e pasardhsve aristokratik.
Fruthi i pasionit
ikn si lusp,
por gzimi
nuk thahet kurr, as nj ik,
gjat do t flas un,
thjesht do t flas
n vargjet e mi.
Xhelozi,
gra,
lot
jo m!do t fryhen qepallat
si Vijit.
Nuk sht pr mua,
por un
jam xheloz
pr Rusin Sovjetike.
Kam par arna
mbi shpatulla
dhe ato,
tuberkulozi
gjat frymmarrjes i lpin.
Pra
s ishte faji ynq n gjendje t keqe ishin njqind milion
njerz.
Ne
me ata, si dhe ti,
jemi fisnik tanime sportin
nuk ndreqen shum gjra,edhe pr ju
ka nevoj n Mosk,
sdo t mjaftojn kurr
shalt e gjata.
S't shkon ty,
q prshkove
borra
dhe fatkeqsira
me kto kmb t bukura,
ti zbulosh
ktu
me prkdheli
n darka
me nafttart.
Mos u mendo shum
me thjeshtsin tnde

t hapsh qerpikt e kthyer!

Eja ktu,
eja n kryqzim
t krahve t mi t mdhenj
e t ashpr!
Nuk do?
Rri pra aty
dhe dimro!
Dhe kt fyerje
ta fusim n llogari.
Se aj kokn,
nj dit
do t t marr
vetm ty
ose me gjith Parisin mbar.
15 shtator 3 dhjetor 1928
KONKLUZION Prktheu Faslli Haliti
Asgj s'do ta fshij dashurin,
As znkat,
as largsit.
sht menduar,
Provuar,
Kontrolluar.
Duke ngritur solemnisht vargjet, gishta rreshtash,
Betohem se :
Un dashuroj
Me nj dashuri t palkundur dhe besnike.
1922
PRFUNDIMI Prktheu Faslli Haliti
Asgj sdo ta fshij dashurin,
as grindjet
as kilometrat,
sht medituar
provuar,
kontrolluar.
Duke ngritur solemnisht vargjet, gishta rreshtash,
betohem:
dua
me nj dashuri t pandryshueshme e besnike.

ANA AHMATOVA (1889-1966)

Anna Andreyevna Gorenko (23 qershor 11 qershor 1889 - 5 mars 1966), e njohur m mir me
emrin stilolaps Anna Akhmatova, ishte nj poetesh ruse moderniste, nj nga shkrimtaret m
t mirnjohura ruse. Lindi m 1889 n "Balshoi Fontana" pran Odess. Vjershn e par e
shkroi kur ishte 11-vjee, m tepr ndn ndikimin e Nelerasovit, ndonse ajo mbeti gjer n
fund t jets nj adhuruese e flakt e Pushkinit. N vitin 1910 u martua me poetin N.S.

Gumiljov. Po n kt vit shkoi n Paris. Parisi dhe kultura franceze, veanrisht poezia e
Verlenit e Bodlerit, ishin ndrra e saj. N 1912 boton vllimin e par poetik "Vjeer
(Mbrmja); m 1914 vllimin e dyt "Gjothi" (I qart). Ka botuar gjithashtu "Bjelloi stai"
(Grigja e bardh), "Padorozhnite" etj.
*** [S'do pime dot nga e njejta broke] Perkthu P. Kolevica
S'do pime dot nga e njejta broke
As uje as t'emblen vere,
S'do te puthemi te dy ne mengjes-heret
S'do te presim mbremjen koke me koke
Une dua henen, diellin do ti
Por te dy kemi te njejten dashuri.
Me mua rri ti shok m'i mire i imi
Dhe prane teje une, shoqja jote rri
Une ti kuptoj ato dy sy gri
Ty o fajtor i gjithe ketij lengimi.
Takimet tona s'i shpeshtojme dot
Keshtu e mbrojme prehjen tone kot.
Vec zeri yt kendon ne vargun tim,
Ne vargun tend vec fryma ime ndjehet
O, ka nje zjarr te tille qe nuk mehet,
Qe s'mund ta preke frike e harrim.
Sikur ta dije ti sa fort i dua
Ato buzet e thata, te kuqe, te tuat !
*** (Kureshtjet s'i le pa ngacmuar)
Kureshtjet s'i le pa ngacmuar
Ndaj vuaj me ligsht se nje djall;
Nga nje eshter jotja sajuar
Si mos te te dua ty valle?
Si moter, e di, nuk me falet
Mekati i pare qysh ne brinje;
T'u bera e pangopur, dinake,
Dhe shekujsh-m'e embla robinje.
Por drita kur lebyret ndaj syve,
Nga jotja me e bardha debore,
Ta dua ate zemer naive,
Per atmen nje diell-kurore!
1921
**** (Ti me ngulm mi kerkon poezite)
Ti me ngulm mi kerkon poezite,
Gjithsesi dhe pa to fryme merr...
Mos te mbette ne gjak asnje pike
Pa u nginjur prej tyre me vrer.
Djegim ne ne nje jete iluzore
Ditet tona gjithe vesk e flori,
Por takimin ne viset qiellore
Zjarr i nates sna e thote assesi.

urg i ngrire po rrjedh tatepjete

Madheshtia e jone flake zjarr,
Thua pame ne nje bimse te fshehte
Emrat tane e u drodhem llahtar.
Sgjen nje ndarje me bosh, me te kote,
Qysh ne krye me mire do te qe...
Dhe vertet me te ndare ne kete bote
Nuk ka patur askend se sa ne.
1962
*** (O, 'ish ajo nj dit'freskie) Prktheu Qazim Shemaj
O, 'ish ajo nj dit'freskie,
Qytet i Pjetrit - mrekulli!
I purpurt muzgu ra, u shtri
Dhe qetas u mbshtoll me hije.
Po lre, syt e mi zhbirues,
Po s'i plqeu (dhe po t'i shante),
N vargje kngsh do t'm'i lus
Prjet buzt arrogante.
*** Prktheu Qazim Shemaj
Nuk vura perde n dritare,
Q drejt e brenda t shikosh
Dhe kam gzim (si mkatare),
Se s'mund t iksh, do qndrosh.
Po s'sht e drejt e mos e prish,
Mri e tallje mos i cyt,
Pagjumsia jote isha,
Dhe isha mall trishtimi yt.
*** (Sot mua letr s'm solli njeri) Prktheu Qazim Shemaj
Sot mua letr s'm solli njeri;
Ka ikur ai a s'm priti ndrmend:
Pranvera - nj trill, buzqeshje e argjendt,
Shiko anijet vozitin n gji.
Sot mua letr s'm solli njeri...
Ai me mua, pak koh m par,
Qe kaq i dashur e dhels, qe imi,
N dimrin e bardh, po shkoi dhe dimri,
Tani pranvera m'u b si e vrar,
Ai me mua pak koh m par...
Dgjoj nj lir, e mbla, e trishta,
N ethe rnkon, lngon e ankohet,
Kam frik' se mos kjo zemr coptohet,
Sa pa i shkruar kto vargje t brishta...
*** (S'rri t qaj pr vete dit e nat) Prktheu Qazim Shemaj
S'rri t qaj pr vete dit e nat,

Po edhe vdekur, kallur nn dhe,

Damkn e art: njeri i pa fat
N ballin tim rebel ti ma sheh.
Osip Mandelshtamit (Prkthim i Artian Guskiqi)
Mbi ta prkulem si prpara kupe
Dhe sdi t llogaris n emrin tim;
Ndrmend t rit ton krejt prskuqur
Dhe ca m zi me ardhka ky kujtim.
Me kt ajr si prskaj rrpire,
Gufonim ato gjokse or e ast;
Ish nat grvimash hekuri, shkretimi,
Plot irrma q nuk din mbjellin pas.
T pres t vish si mirz karafilash,
Si ndjet e nj gazi fort t rrall,
Kur mendt i bhen tym Euridiks
Me Demin e Evrops npr val.
Kto qen hijet tona harrakate
Mbi Nev e prmbi Nev me duhi,
Jan shtjellat llokoitse pas shkalle,
Dhe leja pr n tnden pavdeksi.
Jan elsat e atij apartamenti,
Nga nuk dgjohet kund gk as mk,
Kjo lir q pareshtur end misterin
E miqve mbledhur yrtit pa nj plng.
Balada e vitit t ri Marr nga: Petraq Kolevica, Kam njohur sy o' ata sy!
Dhe hna e trishtime q lart, prmbi re,
Sheh dhomn, tryezn n qosh.
Mbi t ata gjasht servile sheh,
Po njri ndr ta sht bosh.
Im shoq e un e miqt prqark
Po presim tok vitin e ri.
Po pse i ndjej gishtat kshtu, si n gjak,
Dhe vera m ngjan helm e zi?
I zot i shtpis ngre brokn prplot
Dhe foli serioz, zemrgjer:
Pr tokn e fushs e pij kt sot,
Ku do t shtrihemi t tr.
Po tjetri m pa n sy e pastaj
mendoi nj zot e di pse
Klthiti: T pim pr kngt e saj
Ku rrojm t gjith ne.
I treti q sdinte asgj

Se kur shkoi ai nga kjo bot,

At po mendoja zuri t thot:
Ne duhet pr at q ssht m
Ta pim kt got!
Dnimi (perktheu Petraq Kolevica nga Kam njohur sy o' ata sy!)
Dhe ran fjalt pa ndrprer
Posi shkmbinj mbi kraharor.
Ska gj. Kt e pres kaher.
Do tia dal, ndonse me zor.
E di q sot do t kem plot pun:
Kujtesn duhet ta vras, t harroj,
M duhet shpirtin ta bj gur, un,
Dhe prap m duhet t msoj t jetoj.
e do se vjen e ngrohta ver.
Me fshfritje te dritarja josh.
Kt me koh e kam parandjer:
Dite bukur dhe shtpia bosh.
*** [Mua, si lumin] (perktheu Petraq Kolevica nga Kam njohur sy o' ata sy!)
Mua, si lumin,
Epoka e ashpr m ktheu.
Jetn ma ndrruan.
N shtrat tjetr rrodhi ajo
Dhe un si njoh brigjet e mi.
KUJTESA E DIELLIT Prktheu SKNDER BUPAPAJ
Kujtesa e diellit pikon nga zemra.
Bari bhet m i lverdhur.
Tek tuk n ajr flokt e hershm t bors
Rrin pezull, pezull.
Uji tek ngrin akull vonohet
Npr kanalet e ngusht.
Asgj ktu nuk do t ndodh m,
S'do t ndodh kurr.
Kundrejt qiellit shelgu shprndan
Mndafshin e praruar
Ndoshta m mir ishte q nuk
U bra jot grua.
Kujtesa e diellit pikon nga zemra.
E 'sht kshtu? Terr?
Ndoshta! Dimri do t na ket zn
Npr natn e vet.
*** (Kujtimi pr diellin n zemr u mpak) Prktheu Qazim Shemaj
Kujtimi pr diellin n zemr u mpak
Bari i zbeht.

Flok t hershm dbore q larg

Era po nget.
Kanalesh t ngushta ngrin uji, s'buet,
sikur u shter.
Ktu asnjher asgj nuk ngjet,
Oh, asnjher!
Shelgu n qiellin e shkret freskore
Degt ka shtrir.
Q un s'u bra gruaja jote,
Ndoshta, m mir
Kujtimi pr diellin n zemr venitet
Pse kaq zymti?
Ndoshta!...
Pas nats dimri gatitet
T vij.
UN SI QYQJA JETOJ Prktheu SKNDER BUPAPAJ
Un jetoj si qyqja n or,
nuk ua kam zili zogjve n pyll.
M kurdisin dhe un kndoj.
Ti e di, nj fat t till
vetm nj amiku
mund t'ia uroj.
MUZA Prktheu Qazim Shemaj
Dhe si t rrosh me t?! M mundon
Ajo q ende muz i thon.
Dhe thoni "Me t n livadhin lirik..."
Dhe thon "Gugitje, dhunti hyjnore..."
Ajo, m e egr se ethet mizore,
Smbon gjith' vitin: "Rri, mos hidh ik!"
MUZA
Ardhjen tnde n mes t nats pres
n nj fill m varet jeta,
rinia, liria, lavdia, n djall t shkojn.
E dashura ime, afrohu, eja me flogjer,
ja, tek e hedh shamin.
N sy m sheh me vmendje: pyes:
Faqet e Dantes ndalove ti?
vargjet pr ferrin? Dhe prgjigjet. Un.
N PASQYR Prktheu Qazim Shemaj
O quae beatam, Diva tenes Cyprum et Memphis Hor*.
Dhe bukuria - kaq e re,
Po jo nga sot e njqind vjet,
S'u bm dy, se nj e tret,
Ne asnjher nuk na le.
I sillesh ti asaj m tepr,

E l me ty, me bujari...
Po 'ndodh me ne asnj s'e di,
Pr ne do ast e m i egr.
Si burgaxhinjt dim' dika
Pr njri-tjetrin, dika tmerri.
Na pret dnimi - nj rreth ferri,
Po ndoshta s'jemi nga ata.
*O zonj q mbretron mbi t lumturit Qipro dhe Memfis

N VITIN DYZET Prktheu Qazim Shemaj

N varr kur kallin krejt epokn
Pr t nuk ka nj psallim, s'kndohet,
Po rrodhja, hithra nxjerrin kokn,
Sa ta qndisin s'u durohet.
Lopata s'resht, shoqen s'e pret,
Varrmihs - ethe, aq i vrikm,
Zotni, ti dale, pak m qet
T ndihet koha si po ikn.
Pastaj mbi nj kufom e sheh,
Ta sjell vshtrimi pranveror,
Po djali nnn nuk e njeh,
N lot u shkri dhe nip i gjor.
M posht kokat u prkuln
Lavjerrs tunden, hna ra.
Prmbi Parisin e prhumbur
Nj qetsi t till ka.
TRADHTIA Prktheu Qazim Shemaj
Jo pr at se pasqyra u thye,
Jo pr at se fryn n oxhak,
Jo se shkon me nj tjetr, aspak,
jo se pr ty mendimi m'u kthye,
Jo nga kto e 'ta zgjat m...
Sot te pragu takova at.
Sot mua leter sme solli njeri;
Ka ikur ai a sme priti ndermend:
Pranvera nje trill,
buzeqeshje e argjendte,
Shiko anijet vozitin ne gji.
Sot mua leter sme solli njeri
Ai me mua, pak kohe me pare,
Qe kaq i dashur e dheles, qe imi,
Ne dimrin e bardhe, po shkoi dhe dimri,
Tani pranvera mu be si e vrare,
Ai me mua pak kohe me pare
Degjoj nje lire, e embla, e trishta,
Ne ethe renkon, lengon e ankohet,

Kam frik se mos kjo zemer coptohet,

Sa pa i shkruar keto vargje te brishta
MUZIK Prktheu Qazim Shemaj
D.D.Sh.
Dika e magjishme digjet paprer,
Ia thon dhe syt at zjarrmi.
Ajo, ve ajo m flet, pa t tjer,
M ikin, s'guxon t afrohet njeri.
Kur iku dhe miku i fundit, m la,
Ajo pas meje erdhi n varrim.
Tamam stuhi kndonte dhe ja,
Sikur po nisnin lulet kuvendim.
APEL Prktheu Qazim Shemaj
T ruaj diku te nj sonat
Me aq kujdes e nuk t heq
Oh, si thrret, rnkon do nat
Pr fajin tnd q dot s'e ndreq,
Q s'mu afrove dot as kaq:
Nj ast t vetm si stuhi
Dhe ndrra jote humbi paq
Ku vdekja heshtjes iu b fli
T FSHEHTAT E ZANATIT Prktheu Qazim Shemaj
S'm duhen varg betejash, ngjarje;
udirat - trilli elegjik.
Pr mua vargjet s'jan vargje,
Po qe se sillen me etik.
Sikur ta dinin 'plehu dalin,
Nuk kan vargjet turp nga ndoti:
Porsi radhiqet tej te gardhi,
Si rrodhet rriten, si laboti
Me klithma dhe si myk i fsheht,
Era katran, me zemrim...
Buasin vargjet plot me jet
Pr gazin tuaj, pr gazin tim.
T morn n agim (prkthim i Faslli Halitit)
Ty t morn n agim,
un t vija pas, si n nj funeral,
n dhomn e errt qanin fmijt,
mbi altar pikonte qiriri.
Mbi buzt e tua i ftohti i ikons.
Djersa e ftoht e vdekjes mbi ballin e tij... Mos harroni!
Si grat e strelicit, do t ulurij
nn kullat e Kremlinit.
Vdekja e poetit (prkthim i Faslli Halitit)

Dje heshti nj z unik,

Na la bashkbisedues t pyjeve.
U shndrrua n kalli q jep jet
ose n nj ves shi knduar prej tij.
Dhe t gjitha lulet q ka bota
prball vdekjes shpalosn petalet.
Por, papritmas ra heshtja n planetin
q ka nj emr modest... Tok.
DOLLIA E FUNDIT (prkthyer nga Vangjush Ziko)
Po pi pr strehn e shprbr,
Pr jetn si lubi;
Vetmin q ne na ka ngrn,
Edhe pr ty po pi:
Pr ato buz gnjeshtare,
Pr ata sy t ftoht,
Pr kt bot kaq grnjare
Q Zoti e shptoft.
DOLLIA E FUNDIT Prktheu SKNDER BUPAPAJ
Pi pr nj shtpi t rrnuar,
pr jetn time pluhur e hi,
pr vetmit e prjetuara vet e dyt
e sonte pi edhe pr ty:
pr mashtrimin e buzve q tradhtojn,
pr vdekjen akull t syve t tu,
pr nj bot mizore e t pashpirt,
e pr nj Zot q s'na shptoi gjithashtu.
Dollia e fundit
Un pi pr vatrn shkretimplot,
Nj jet peng aty;
Pr nj vetmi dy zemrash tok,
Patjetr dhe pr ty.
Pr syt ciknosur si askurr
Dhe buzn e pabes,
Pr botn-xhungl, katrahur,
Pr Zotin q s'na desh.
1934
***
...
Ne lidhjet njerzore ka nje kufi intim.
Ate s'e kalon ne caste dashurie.
Kur buzet puthen ne endje-ngazellim,
Dhe zemra rreh me force rinie.
Vitet dhe pasioni nuk te ndihmojne.
As zjarri i shpirtit, cdo cast lumturie.
Malli s'ka vlere, epshet shterojne,
Kur zemra ndodhet ne caste qetesie.

Te jetosh keto caste eshte e veshtire.

Po, ne to dhe dashuria dorezohet.
Kuptoje pra o shoku im i mire
Ne doren tende pse zemra s'degjohet!
SHTRNGOVA DUART NN VELLON E ERRT... (Prktheu Faslli Haliti)
Ia shtrngova duart nn vellon e errt ...
"Pse je e zbeht ti sot, prse?"
- Sepse nga trishtimi i thekshm
E bra t pij at deri sa u deh
Si ta harroj? Doli duke u lkundur,
nj ngrdheshje dhimbjeje kish...
Vrapova pa prekur parmakun
E ndoqa gjer te porta e shtpis.
Duke guluar, brtita: "Ish krejt
nj shaka. Vdiqa po m ike, ta dish ".
Ai buzqeshi i qet dhe mizor
m tha: Mes ers t mos rrish,..
1911
PORTA SHT PAKSA E HAPUR (Prktheu Faslli Haliti)
Porta sht paksa e hapur,
frym e mbl blirsh, gri ...
Nj fshikull e nj dorashk.
e harruar mbi tavolin rri,
Rrethi i verdh i drits ...
Dgjoj fshfrimat pak.
Pse m ike, mu zhduke?
Se kuptoj, jo, jo, aspak ...
I ndritshm dhe i lumtur
mngjesi nesr do t jet.
kjo jet sht mahnitse,
ji e menur, moj zemr vet.
Ti je e kapitur, e shurdhr
Rreh m ngadal, mefshm...
E di, kam lexuar se shpirtrat
jan t gjith t pavdekshm.
UN NUK I KAM MBYLLUR PERDET (Prktheu Faslli Haliti)
Nuk i kam mbyllur perdet,
shih drejt e n dhom tani.
smund t m iksh m dot
Sot un jam e tra lumturi .
Thuam pra: e paturpshme,
hidhmi romuzet e tua, t them:
un kam qen pagjumsia jote,

dhe ankthit yt i madh kam qen.

1916
*** (O jete qe neser s'dihet cka na sjell!)
O jete qe neser s'dihet cka na sjell!
S'me vret pendimi kenges c'i lashe manget.
Mjafton edhe nje enderr dritelarget
Per yll ta kem karvanesh neper qiell.
Per mall-tinzare e thekur qosh me qosh
Mos bej zarar me rastin qe nuk hupet.
Se nata bie prape dhe ato supe
Te ftojne nen vese me puthje ti mbulosh.
Nuk qeshe per ty e prere. Pa dyshim.
Ti vete m'u ftohe. Ligur nder sfilitje.
Ish endrra qe me mbajti vec ne pritje,
Molisur dashurie gjer ne krim.
Te falem moterbardhe!Mesa shoh,
Nuk rrime pa u pjekur nder vegime,
Me ndih, ja ku te jap edhe besen time,
Ne lave ta shkrij granitin neper kohe.
Knga e takimit t fundit
Sa pashpres gjoksi mu ftua,
Porse hapat i hidhja leht.
Dorashkn e dors s majt vura
Gabimisht n dorn e djatht.
M dukeshin shkall mbas shkalle,
Por un e dija - vetm tre kish!
Mes panjave nj pshprim vjeshte
Prgjrohej: Me mua vdis!
E gnjeva fatin tim
T trisht, dredharak, t keq.
U prgjigja: I dashuri im!
Edhe un. Me ty do t vdes...
Kjo sht knga e takimit t fundit.
Un pash nga shtpia e errt.
Vetm qirinjt n dhomn e gjumit,
Digjeshin me flak indiferente t verdh.
Tri gjera gjithsej
Tri gjera gjithsej ai deshi ne vite:
Te kenduarit mbremave, pallojte e bardhe
Dhe hartat e ndera te Amerikes.
S'duronte te vegjelit kur zinin e qanin,
As cajin e mjedres s'e qaste aq shume;

Si vdekjen e kish histerizmin e grave

Dhe gruaja e tij isha une.
1910
Grimez jete
...Dhe s'di pse me ngjante kjo flake sikur
Do tretej gjer agu te dyndej.
Me kot, ne t'vertete s'e mesova askurre
Nga c'zjarr qene keta sy e te c'ngjyre.
E prape zinin drithmat me kenge, me hoke,
Tek s'dija se c'ishe, armik apo shok.
Ish vere apo dimer.
1959
*** (Amanet shtepine e bardhe me kopshtore!)
Amanet shtepine e bardhe me kopshtore!
Po i falem rishmi jetes t'me rrembeje.
S'jam pishman per ato vjersha qe te shkrova
Si askund nje tjeter grua me gjithsej.
Mirembec! Mos e mergo te lumen mike,
Me te gjithe parajsen ngritur mbi humbake;
Te jap fjalen - ate vlug qe nuk ma dite
Do te dal ta shes pazarit pe merak.
1913
*** (Cdo dite kam nje kesi cast)
Cdo dite kam nje kesi cast
Ku me syte puthitur krejt,
Flas me endrren, prore flas,
Si me miken me te shtrenjte.
S'kalon shume e vruget gjak,
Dellkercyer ben te ike Dashuri pa nom e cak,
E arsyeshme dhe e lige.
1917
Namatisje
Mes dyersh lartsore,
Knetave shterpore,
N udhn e pashkelur,
Luadheve pa vjelur,
Kordonesh nj ndajnat
Dhe britmave ndr pashk,
Pa ftuar,
Pa mnuar
Pr dark t pres t vish.
1935
Dashuri
Neperkez rri mbledhur menjane,
Pas zemres se vet e shushatur;

Pellumb i fantaksur, vidan,

Dritareve me te gugatur.
Merdhet sa ze bryma te shndrise.
Dalldisur ne pah te shebojes;
I jepet nder krahe qetesise
Dhe prore ngashnjimit lavoses.
S'ia del kush per vaje t'i ngjaje,
Dhe ec mos ia varesh po deshe;
Sa frike t'i kerkosh pasketaj
Cka fsheh pas lojcakes nenqeshje.
1911

NIKOLAJ NEKRASOV (1821-1878)

Nikolaj Alekseevic Nekrasov lindi m 1821 n Ukrain. Librin e par poetik e boton m
1840, ndrra dhe Tinguj, me nj recension rigoroz nga Bjelinski. Braktis universitetin pr
t ndrmarr nj numr biznesesh botuese: Almanakt Tregime nga Petrburgu 1846, Prilli
i par 1846 dhe revistat Sovremennik (Bashkkohsi, 1847-1866) dhe "Kronik e
Atdheut" (1868-1878). M 1854 shkruan Vlas. M 1863 shkruan Ngric, hund e kuqe.
Puna e fundit e Nekrasovit q mbahet dhe kryevepra e tij sht: Cili sht i lumtur n Rusi
(1866-1877). Historia e shtat udhtart fermerve q shtisin gjith Rusin pr t zbuluar
arsyet e moslumturis s tyre. Vdes n Petrburg m 1878.
Kng djepi
(imitim i Lermontovit)
Fli, bir, sa s`je br i prap,
nina-nana, fli!
`ndrin kaq zbeht hna bakr
djepin tnd t ri!
JO, me prralla s`ta thur kngn,
tro te flas biro!
Ve ti fli, mbyll syt e mbl
dhe `t them, dgjo!
.............
`ka kjo bote e pagezuar
rritu se e merr vesh!
...Do blesh frak te gjelberuar
edhe pende per shkrese.
Per qellim te mirke i shitur,
do luftosh per te.
Rrug` e ardhme t`eshte e ndritur,
po fli, heperhe!...
Nepunes do ngjash ne dukje,
por shpirtpleh, mizor.
Une do te te percjell tutje,

do te ta bej me dore.
Kurrizin si kerruset zvarre,
do mesosh aq mire!....
Fli, sa lumi s`te ka marre
nina-nana, bir !
Urte e bute si qengj kopuku,
kokederr ne shesh,
per nje qoshk te bute kolltuku
gjarper zvarre do vesh.
Asnje dyshke nga kuleta
s`do te bjere pa qar.
Fli, biro gjersa ty jeta
s`t ka br kusar!
......
But e paq n rrojtje strukur
do t`a mbyllsh ti.
Fli npunsi im i bukur,
nina-nana, fli!
Shtrngata Prkthyer nga Agim Shehu
Fqinja Ljub sbindej n takim t dal
M n fund tha lehtas: Kam n kopsht nj fjal
Dil ve terret pakz. Pritm ve ahere
Un buzplasur prita q t errej.
Gjaku i ri kur ndizet, sbhen m shakara
Por shoh qiellin sterr, fati sterr prpara.
Rreth e rrotull qielli nxin me re t rnda.
Plasi bubullima shiu nis me shtmba.
Vrenjta vetullat dhe ika i ngrysur.
e pret sot takim more fatprmbysur?
Luba ciplmuar, frikacake e bots,
Ajo vdes t dal n tufan tej ports.
Vrtet sdo ti trembej shtrngats dhjet ball
Sikur po vall Luba, m do n at shkall?
Dhe i kot u nisa sa per nj bised
Por, t shoh gjitonja, Ljuba, ajo vet.
Rrobat det n uj qull kmbt e saja.
Pata kaq telashe thllzn ta thaja.

Por si vrenjt m vetullat qysh nga ajo nat.

Vetm qesh me vete sa dgjoj shtrngate.
PARA SHIUT Prktheu Agim Shehu
Er e zymt e rrmbyer
Nj tuf re n qiell merr.
Rnkon bredhi degthyer,
Pylli shushurin mister.
Mbi prrenjt larosh, zhubrosur,
Flett ikin fluturim,
Dhe si rrym e ciknosur
Vjen me vrull nj er thllim.
Si muzg mbulohet bota,
Duke ardhur q nga larg,
Tufa galash, grumbuj korbash
Klithin najr rreth e qark.
Sharabajka - karro tmerri,
Mbyllur lidhur, pret t ik;
E xhandari karrocierit
I klith Nisu! me kamzhik...
*** (Te sheshi Sena plot publik) Prktheu Agim Shehu
Te sheshi Sena plot publik,
kalova dje n orn gjasht.
Atje po rrihnin me kamxhik
Nj nusezezn, nj fshatark.
Si snxori nj pik z ajo,
Ve lart kamxhiku fshikullonte...
Dhe muzs un i thash: Vshtro
Se si po heq nj motra jote!
*** (Qejfe jete, gazet e rinis) Prktheu Agim Shehu
Qejfe jete, gazet e rinis
Un nn pesh t puns i kam vrar;
Si poet i dashur i liris,
Mik me dembelin kurr sjam marr.
Vuajtjet pa fund q kam duruar,
Le ta prekin zemrn, thik ti vn,
Un ve shkruaj: tingujt e rimuar
Pr grimasa boshe koh sm ln.
Tingujt-vargje sjan si proz e ngrir,
Gjersa prekin zemrat q kan gjak,
Si prek, befas, lot i shkreptir.
Q buron prej sysh me flak.
Un sshes mend se populli n mendje

Do m mbaj qoft dhe nj varg...

Poezi e lir te ti nuk gjendet,
O i ashpri vargu im idhnak!
Ti ske art krijues, fines ariesh...
Por te ti i gjall gjaku vlon,
Si triumf skuq prushi i hakmarrjes,
Dashuria rron e prvlon...
Dashuria q kndon njerzort,
Q damkos mizor e budalla
Dhe me gjemba ia thur kurorn
Poetit q njeri ska...
GAZMORJA Prktheu Dhori Qiriazi
- Ha prshesh me uj,
Jasha, qumsht ska!
- u b lopa murg?
- Iku dhe na la!
E mori ta shtoj
Zotriu n shpi.
Oh, sa mir jetojn
Njerzit n Rusi!
-Pulat, - thirrn vajzat, u bn, u ra zjarri!?
- Heshtni, budallaka,
I hngri gjyqtari.
Merr ryshfet pr djemt
Q ven n ushtri...
Oh, sa mir jetojn
Njerzit n Rusi!
-E kjo Katerina
thrret e brtet:
se mu thye shpina,
gj e mir sm pret,
kaq vjet shrbtore,
vajz... pa njeri...
Oh, sa mir jetojn
Njerzit n Rusi!
Nuk e di as vet
m shkreton shtpin:
Cari mori djemt,
Zotria uprin,
Si t jen lubi
Q ha njerzin...
Oh, sa mir jetojn
Njerzit n Rusi!

Knga e uris perktheu Dhori Qiriazi

M kmb
Muzhiku tundet,gulon
E shfryn nga hundt!
T till e bri goja,
Mjerimi
Dhe nevoja.
Si ec,
Gulon m tepr,
Afrohet
N nj thekr.
Si dordolec
M kmb,
Kndon aty
Nj kng:
pa piqu ,
thekr xhani,
jam bujku yt,
Pankarti.
T ha
Nj mal pa gajle,
Kule
E karavele.
T gjitha
Ti ha vet, t ngopem
Pa t jet!
Knga e ushtarit perktheu Dhori Qiriazi
Bota sht e lig,
Spaska drejtsi,
Jeta sht shtrig,
Smundje e mrzi!
Plumbat jan t turkut,
Jan nga gjermant,
Jan nga francezt,
Po shkopinjt nga tant!
Buk ska
N dynja;
Streh ska,
Vdekje ska!
etj...
Knga e krips perktheu Dhori Qiriazi
Ka disa dit

Nuk ha, nuk pi;

Im bir i vogl
Po vdes, pa shih!
Dhe q t haj
I jap dika.
Ma bj me krip!ai m tha!
Po krip skam
As sa nj lot.
I hidh pak miell!
m tha imzot.
Kafshoi dy her
Si me pahir
M shtjer dhe ca!
m tha im bir.
Un prap hedh miell,
Po smbahem dot,
Mbi t m rrjedh
Nj rrke lot.
Qetsoi djalin,
I tha: mos qaj!
Ah, krip iu b
Ky lot i saj!
FALLTARJA [Prktheu Sejfulla Malshova (Lame Kodra)]
Del e bredh fshat m fshat ksaj ane,
Nj fallxhesh fustan-laragane:
Plumbin shkrin, pshprit n mashan,
Fryn e ysht, t hedh fall n filxhan.
Nuk ndjell shtriga t mira, gzime,
Ve t liga, lot, vaj e mjerime.
Po miletit ky avaz si plqen,
Ky m tepr kndon e krcen.
I tha shtriga nj djali, Andreut:
Do tt han djalo, qent e beut!
Dhe vrtet pas nj muaji, - shiko!N pyll djali brtet: O!O!O!
Xha Stefanit i tha: Derziu:
Shiko mir! T iku doriu!
Dhe vrtet vet e vjen nj xhandar:

Xha Stefanin e thirkan ushtar!

Dhe e dha xha Stefani, m spriti,
Pr bedel nxori kalin e shiti.
Kur e dgjuan se dhe kali u shit,
Me fallxheshn bota gjithu udit.
Tha xha Pandi: si duket kjo pun,
Te fallxhesha do shkoj edhe un;
T bsh kryq, udi qenka me t,
do q thot i del nj m nj.
Vese vetm pr keq, pr t liga;
Mos ka djallin n bark ajo shtriga?
Ngrihet shkon te fallxhesha. Atje
Rri e pret; ja nj vashz e re
Po hedh fall; pran saj rri nj djalKy si dem, vet e holl si ngjal.
Merr fallxhesha i thot: shiko!
Me bandillin ktu ti mos shko!
Fati yt, fat i rrall, moj lule
Me liri pa kufi, me pekule.
Dridhet djali dhe shtriga ktij:
E ke kot, pr ty ska lumturi!
Q t gjitha ti them? - Fol, tha,
do t vin sejment me kuaj,
I palar i parruar do shkosh,
-----------Npr rrug i dehur do biesh,
Shkarrzyer n balt do shtrihesh,
Djaj e xhinde do hidhen si top,
Do krcejn mbi ty hop e hop,
Osh e bran: do t shkosh n skterr...
Ngrihet hopa, me vrap e n der
Shkon xha Pandi. Fallxhesha: Hidh fall!
Falli yt nuk m duhet! Shko tall
Ndonj vajz t vogl, pa mua
Smi shet dot ato profkat e tua!

Ti, moj shtrig e mallkuar, dgjo!

Eja fatin ktu ma trego
Kur t shporret ktej zgjedh e beut,
Kur t shfrej lirisht rob i dheut!
Katerina
Po m venitet, shuhet bukuria!
Nga burri trim q sdi sht shtpia.
I pir ve prplaset, esll ve grnjitet,
Ta gjej veten jasht shtpis mos mrzitet!
Dhe mandej nuk prita, i shkova kumbarit!
Te vllai shkova, i qava babait,
Dhe te fqinjt qava, i qava farefisit,
Njerzve sju ardhi keq, - timve dhe t tijit!
Vuaj bij e fisit, - prsriti nj plak, Rrahjet e t dashurit nuk t dhembin gjat!
Vuaj motr! mu prgjigj im vlla, Rrahjet e t dashurit nuk t dhembin gjat!
Vuaj! fqinja e vils m tha. Rrahjet e t dashurit nuk t dhembin gjat!
sht ushtari Fedja, prej larg jemi soj
T vetmit q i vjen keq, dhe m dashuroi;
Syrin ja shkel Fedjas, me Fedjan q aty
Larg grunjave t fshatit largohemi t dy.
Do tja hap gjith shpirtin, pikllimin do ti qaj
T gjitha n shkmbim Fedjas, kokn nuk e aj.
Nga u zhduke moj? nis t pyes burri
Ku isha, nuk jam!, o mor shok i dashur!
Shkova t shikoja, thekri sa qe lartuar!
Ah ti dhi budallaqe, me gnjeshtra ske mbaruar...
Fillon t ngacmoj, fillon t qortoj
Me vete t grindet, t bj t doj!
Edhe t m rrah nuk sht ndonj gj Rrahjet e t dashurit nuk t dhembin gjat!

Fyodor Ivanovich Tyutchev [1803-1873]

DASHURIA E FUNTME Shqiproi Fan Noli
Ah, kur na ngryset jeta, se na tret
Me nxeht dhe me mpreht dashuria!
Shkndrit, moj drit, q na le shndet,
Moj dasm e funtme, shkrepti nga zia.
Nga Lindja gjysm e qiellit na u err,
Pak vetm na shklqen nga Perndimi;
Qndro, qndro, moj mbrmje plot me vrer,
Vazhdo, vazhdo, or diell ngazllimi!
Nga dimr i ftoht gjaku na u mpi,
Po zemra ndrit me lul e me lndin;
Moj nus e funtme, helm e lumri,
ma dogje, ma gzove pleqrin!
Dashuri e fundit - [F. I.Tjutcev]
Kur shtyhet mosha, aq m shum
Na zbutet zemra e trishton...
Ndrio, o drita jon e lumtur
E dashuris q perndon!
Po erret qielli ca nga ca,
Ve perndimi feks aq thekshm.
Ndrio, o diell, ndrio dhe ca,
Magji e mbrmjes e pavdekshme.
N rrmbat gjaku z e ngrin,
Por zemra zjarrin se ka shuar...
O ti e fundit dashuri
Dhe e uruar dhe e trishtuar.
*** Prktheu Petraq Kolevica
Kam njohur sy - o, ata sy!
Sa fort i desha, e di nj Zot!
Kish kaq magji dhe zjarr aty,
Sa shpirtin smund ta shkulnja dot.
Nat vshtrim t pakuptuar
Zbulohej jeta gjer n fund.
Kish kaq pasion t prvluar,
Kaq pikllim sa ska kurrkund!
Dhe shihte rnd, madhrishm,
Q nn qepallat, mengadal.
Dhe ish gazmor dhe ish i hijshm
Dhe si nj vajtje ish fatal.
Shpesh rrija shihja i mahnitur,
Por asnjher smunda dot

Q ta vshtroj pa u tronditur,
Ta adhuroj pa derdhur lot.
Heshtja- Prktheu Aleko Ballauri [Fyodor I. Tyutchev]
Hesht, ndrrat, ndjenjat mos i shfaq,
Fshehur thell e thell mbaji.
Atje n shpirt, n thellsi,
T rrin bashk qet e qet.
T heshtura, si yje npr nat.
Si ndrrimet, mbetur shkret.
A mund t jehoj zemra ?
A mund t thuhet ndrra ?
T kupton kush, si jeton,
Fjala e thn, t mashtron.
Duke folur ti gnjen,
Hesht, se fjala nuk t vlen.
Jeto me shpirtin tnd t thell,
Nj bot e tr, atje do t jet.
Nj bot e shpirtit plot magji,
Q smund t duket kursesi.
Dita, dritn e ka prpir,
Ajo ndrin ve n errsir.
SILENTIUM prktheu Vangjush Ziko
Fshihu ti, hesht edhe i fshi
Ndjenjat dhe ndrrat q ke ti.
N fund t shpirtit ato le
T ngrihen ndrrat q ti ke.
Si kup'e qiellit ndrit e s'rresht,
Gzohu ti me t dhe hesht.
Si veten para zemrs ta pohosh?
Njtjetri zemrn tnde t'ia tregosh?
A, vall, t kupton se far ndjen?
Mendimi, q ke shprehur, ve gnjen.
Burimet i przje q t'i shprthesh.
Ngopu ti me ta dhe hesht.
Prpiqu t jetosh ve me vetveten,
N shpirtin tnd nj bot'e ter tretet
Mendimesh t magjishme e t fshehta
Shurdhuar edhe mbytur nga vet'jeta,
Q shuajn'at drit q i vesh,
Dgjo kngn e tyre edhe hesht.
1830

I.I.Kozllov
KMBANA E MBRMJES prktheu Vangjush Ziko

Kmban'e mbrmjes po kumbon!

O sa mendime q m zgjon
Pr ato vise atje larg
Ku dashuria m'u dogj zjarr,
Ku kam shtpi e ku kam varr.
I lash ato pr gjithnj
Dhe s'e dgjoj m at z.
Pranvera ime mbeti larg,
Pr mua lule m nuk hap!
Sa treten thell'atje nn dhe'
T rinj q dielli m s'i she!
Asnj prej tyre m s'dgjon
Kmban'e mbrmjes kur kumbon.
Nn dhe' dhe un do t fle!
Dhe s'do dgjoj m un'atje
Kt kumbim,kt refren;
Por kngtari i ri po vjen
Dhe do t bjer n mendim
Kur ta dgjoj kt kumbim.
1827

Ivan A. Bunin
I pari rus lauruar me mimin Nobel per Letersine, me 1933. "Himn tragjik per njeriun"
keshtu e ka quajtur krijimtarine e Buninit filozofi i njohur rus Fjodor Stepun, miku i
shkrimtarit ne emigrim. Bunini vdiq ne Paris, ne krahet e se shoqes. Ne tavolinen e punes
qendronte i pambaruar doreshkrimi i librit "Per ehovin".
Vela
Vela e bukur po zbardhon,
Me yje shumengjyresh, krejt stolisur.
Mes tyre ate e hijeshon,
Pamja e Shen Merise, arqindisur.
Po ne zemer, cfare ndjej?
Me duket shpirti i copetuar.
Kerkoj ate qe nuk e gjej.
Veshtroj henen i trishtuar,
Si vela ndjehem i vetmuar.
Ligji
Ne emer te Zotit! Qofte i bekuar!
Ne dore merr ate qe te ka dhene.
Vendos se cfare ke per te shkruar,
Ate qe zemra, tashme te ka thene.
Nese vendos, te flaseshg paskesaj,
Shpirtin te japesh, si jeta te kerkon!
Perndryshe gomarit, ti mos i ngjaj,
Qe librin mban ne dore, te duket se lexon.

Ne male
Hena ndrin, permbi gremine,
Si te ishte disk plot zjarr.
Shkelqimi i saj se prish qetesine,
E kesaj nate ngjyrear.
Nese shohim, mbi koken tone,
Henen qe endet neper bote.
Atje, ajo do te jete pergjithmone,
Po jeta jone, enderr e kote.
Ludmilla
Ne pranveren, akoma qielli plot me re,
Dhe i lagesht, me push plepash mbuluar.
Braktisa cdo gje dhe ika une atje,
Mes fushash dhe pyjesh, ku ndihem i gezuar.
Pas nje lumi qe rrjedh, me uje te kulluar,
Ne bregun qe akoma, po pret te lulezoje,
Ne rruget, ne kopshtijet, me bar mbuluar,
Tashme beriozat, me gjethe hijeshojne.
Te shihja kur shetisje, ne kopsht krejt e qete,
Me nje mantel te lehte, supet mbeshtjelle.
E ndjeva Ludmilla ime, se dashuria vete,
Te ledhatonte ty, qe praqnveren kishe sjelle.
Ate mbremje rrebeshi, qe zemren te rreqeth,
Mbi token qe harlisej, po binte pa pushim.
Ecja dhe s'veshtroja se 'ndodhi aty perreth,
Po ndizej dhe po digjej, si zjarr, shpirti im.
Kenge
Jam vajz' e thjeshte, ne kopsht po rri,
Ai peshkatar-i qeshur, plot zjarr
Val' e bardhe, te bregu, afrohet tani,
Sa dete, lumenj, ai sot ka pare!
Me thote: Sa greke te bukura ne Bosfor jetojne!
Po une, si dukem ne keto caste valle?
Po zhytet anija ne det, te notoje.
Dhe ndoshta ne breg, kurre s'do te dale.
Po une perjete, ate do ta pres,
Asgje per kete, kurre s'do me ndale,
Nese ai s'kthehet, une do te vdes,
Ne valet e detit, do tretem ngadale.
Cigania
Ecen karvani pa ndaluar,

Jeton kenga, keng' e vjeter.

Hapesiren ka pushtuar,
Eshte e lire si askush tjeter.
Po cigania lozonjare,
Dicka tjeter po kerkon.
Shpirt' i saj ndezur zjarre,
Thote zemra me rendon.
Keshtu thote, po cfare ndjen?
Drit' e syrit, vezullon.
Dicka do, po nuk e gjen
Syri, diellin pasqyron.
Cfare kerkon ai shpirt?
Ato faqe perveluar.
Trupi, syri qe shkendrit,
Ndjenjat-dallge turbulluar.
Ecen karvani vetetime,
Jehon kenga, keng' e vjeter.
Oh! Cigania do lirine,
Si s'ka dashuruar kurre tjeter.
...
Gjithcka perreth, tashme ka ngrire,
Si kjo mbremje e trishtuar.
Dritaren mjegulla, ka perpire,
Kasollja dridhet e vetmuar.
Kjo nate veriu po gjemon,
Po shpirtin tim, krejt ka pushtuar.
Dhe tashme, zemra po gezon
Ndjenja te lashta, ne te jane zgjuar.
Portreti - Bunin
Varreza! Mbi dheun e sapohedhur,
Kurora lulesh, ca qirinj.
Nga portreti, me qiparise dredhur,
Veshtrojne heshtur, sy te zinj.
Permes pluhurit qe ka mbuluar,
Portretin qe digjej, porsi zjarr,
Me flet nje ze, krejt i trishtuar,
Perse, jam shtrire tani ne varr?
Dhe floket dridhen, dicka thone,...
Dhe pelerina ne krahe hedhur.
Do jem ketu une pergjithmone,
Mes qirinjsh, si dylli i tretur?
Perreth cdo gje eshte venitur,

Por, ah, c'po thote ai veshtrim?

Mr flet plot mllef dhe i habitur,
Per boten, per jeten pa kuptim.
Jasemini
Jasemini, lendinat tashme ka mbuluar,
Pergjate Terekut, ne diten qe agon
Ne token e ngrohte, te jeshiluar,
Po ec, dhe zemra, dicka kerkon.
Uji rrjedh, dridhet dhe lodron,
Jaseminet harlisen ne pyllin e zjarrte.
Dimri me veren, bashke jeton,
Ne mal debore, qiell i kalter.
Pylli dremit, pemet po heshtin,
Po jaseminet, kudo lulezojne.
Kaltersine e qiellit, ata pershendesin,
Dhe majat e larta, qe perreth qendrojne.
...
Nese vec ty do te doja,
Gjithcka une pas do te lija.
Cdo gje tjeter do harroja,
Dhe me ty do te vija.
Asgje me, nuk do kerkoja.
Dhe ne naten pambarim,
Ne erresiren, pa nje yll
Le te prehet shpirti im,
Dhe syte perjete le te mbyll.
...
Kur pemet shkelqejne,
Nga drita
E diteve te majit,
Plot gezim
Dhe udhezat e erreta,
Nga dita,
Qe agon, qe sjell
Prape ndricim.
I dehur nga jeta i pershendes,
Vajzat, poetet dhe krejt vendin tim.
Le te vije pranvera me endrrat e zjarrta,
Le te celin lulet, kudo mbi dhe
Le te ndrije dielli, me rrezet e arta,
Endrrat si pranvera do te celin te ne.
PO DRIDHET YLLI N UNIVERS prktheu Vangjush Ziko
Po dridhet ylli n'univers.
E 'duar, vall, magjiplote
Po mbajn enn ngritur pesh

Me at vlag t pashoqe?
O Zot, prse mbi bot ngrite
Si yll q digjet pa pushuar
Ti jetn time plot cfilitje,
Me dhimbje, lot t prvluar?
1917

Aleksandr A. Bllok
O PRANVER PA FUND E PA AN prktheu Vangjush Ziko
O pranver pa fund e pa an,
ndrra ime pa an'e pa fund!
Jeta ime, t njoh, t kam pran!
Prshndes dhe mburojn ta tund.
Prshndetje dhe ty, o dshtim,
Ty sukses, prshndetje t jap!
Qerthull vaji ky shpirti im,
Buzqeshje t turpshme nuk kam.
M plqejn dhe nett pa gjum
Prapa perdesh t rnda si nata,
Ve pranvera e dehur plot buj
Syt'e mi t munduar t'i hap!
Prmbi supe barrn e mbaj
Dhe qytetet e rnda si pus.
At drit q dielli shprndan,
Raskapitjen e puns pa fryt.
T takoj mu n pragu ty jet,
Kaurelat m'i merr vrulli yt,
Buza jote e ftoht, e zbeht,
Emr'i Zotit i fshehur aty...
Por s'e hedh un kurr mburrojn,
Ky takim krcnues s'm tremb...
Do t desha t m prqafoje...
Por kjo ndrr pa shpres na deh!
Ta shikoj, ta peshoj egrsin,
T urrej e t dua njsoj,
Pr mundimet, armiqsin,
Jet, po, un ty t pranoj!
1917
*** (Mos i derdh lott prvlues)
Mos i derdh lotet pervelues
Mbi ate varr ende te ri.

Do tikin astet enderrues,

Ne kraht e tua do te vij.
Mos u trishto, pasionit tend
Ia kthej me ndjenje te vertete
Gjeta nje tempull, ate vend
Qe kurre nuk e gjej ne jete.
Ti mos me thirr! Pushtet i botes
Srremben dot shpirtin e poetit.
Pasioni i fshete i vetevetes
U ndez me zjarr ne mes te qiellit.
Une po te le. Do vij tek ti,
Do kthehem me i lumturuar
E dashurin do perterij,
Nje dashuri qe ska te shuar.
1899.

OSIP EMILJEVI MANDELSHTAM (1891-1938)

E THEM N KOPJE T KEQE, ME Z T ULT Prktheu SKNDER BUPAPAJ
E them n kopje t keqe, me z t ult,
se nuk ka ardhur ende asti i vrtet:
loja e qiellit t paprgjegjshm
ngjyhet me prvoj dhe me djers.
E nn qiell ne harrojm shpesh
- nn nj qiell purgatorial t rrent se streha e lumtur qiellore
sht nj shtpi e lvizshme e jets.
9 Mars 1937
Tristia Prktheu Agron TUFA
Shkencn e ndarjes mir e pata njohur
flokshprishur netsh ankestare.
Mbllaiten buajt, pritja ska t sosur,
t mbramen or vigjiljesh qytetare,
nderoj at rit t nats kndezore
kur, teksa ngre t rndn breng rrugash kundronin larg syt prlotur prore
dhe kuj e grave shkrihej kng muzash.
Kush mund ta dij fsheh fjala ndarje,
dhe far lamtumire ne na pret,
na parathot kndezi tej dritarje
kur n akropol zjarri krcet,
dhe n agshol t ndonj jete t re
kur kau prtyp prjshm bar e gjeth,

prse o gjel, tellall i jets s re

mbi murin e qytetit kraht rreh?
Dhe gjej hare n trndomtn tjerrje:
kur druga sillet, boshti krkllin.
Kundro, karshi, porsi push mjellme
zbathur rend Delija nprqafim.
O, i cekt shtrat i jets son,
o sa e mjer gjuha ndr gzime!
Gjith si qmoti, rishmi kthen gjithmon,
ve grim e njohjes ne na mbush galdime.
Shkruar qoft: figurz e tejdukshme
prehet nj pjate lar deltin,
e hapur si gzof ketrusheje
prkulur sheh mbi dyll nj uplin.
Se duam fallin pr Erebin grek,
i grave dyll pr burrat tunxh i gjall.
Betejash shorti neve na hap shteg,
atyre vdekjen, duke shtir fall.
1918
*** Prktheu Agron TUFA
urga e art e mjaltit prej shishes rrodhi
Aq gjat e mundimshm, sa amvisa mundi t falet:
- N piklloren Taurid, ku fati na ndolli,
Smrzitemi dhe aq, dhe me syt tan prballet.
Gjithkah shrbimi i Bakusit, thua ksaj bote pritet:
Sall rojet dhe qent kalon, asknd nuk sheh shtigjesh Porsi fui t rnda, t paqta rrokullisen ditt:
Tej, zra kasollesh nuk i kupton, nuk u prgjigjesh.
Pas ajit dolm n kopshtin e madh t kafenjt,
Si qerpik n dritare lshuar perdja e errt.
Kolonash bardhoshe hardhit n rreshta t drejt
Dhe derdhen qelqesh ajrore malet e fjetur.
U thash: Rrushi gjllon mu si betejash t ra,
Ku kalors kaurrel luftojn n rradh kaurrele,
N Tauridn e gurt shkenca e Hellads dhe ja
Desjatinat e arta fisnike, t ndryshkurat lehe.
Po n dhomn e bardh, si ikrik, qetsi e shtanguar.
Kundrmon uthull, boj dhe rrush t freskt bodrumi.
E mban mend? n shtpin greke? gruaja gjithkujt dashuruar, Jo Helena, tjetra, zot, sa gjat ajo thuri?
Bashk e art, ku je ti pra, moj bashk e art?
Shkundulluan gjith udhs suvalt detare nerrsir,
Dhe, tek anijen braktis, me velat frtele, n vark

Kthehet Odiseu, nginjur me Koh e Hapsir.

1917
Kasandrs Prktheu Agron TUFA
astesh tlulzuara skam dasht t kem
buzt e tua, Kasandr, tuat sy,
por, n dhjetor t kremtimit solemn
kujtimi do na djeg t dy!
T gjitha i humbm, duke dashuruar
n dhjetor t vitit shtatmbdhjet:
Dikush u grabit me vullnetin e popullit,
tjetri grabiti veten e vet
Por, kjo jet n qoft domosdo deliri,
dhe pyll i anijt, pallate vargmale, fluturo, pra, fitore e paduar o murtaj hiperboreale!
Midis autoblindash, bash n shesh
un shoh nj njeri: ai
me ur t ndezur ujqit tremb:
me ligj, me liri, me barazi!
Dallndyshk moj, e mira Kasandr,
ti rnkon, ti digjesh pr far
na ndrioi dielli i Aleksandrit
t gjithve, qind vjet m par?
Herdokur, n kryeqytetin e vshtir,
kur skitht n breg Nev t shtrojn gostin,
nn tingujt e ballos s kllir
prej koks s bukur do tta shkyjn shamin.
Dhjetor 1917
*** Prktheu Agron TUFA
Pr burrnin zamadhe t shekujve q vijn,
Pr fisin e nalt njerzor,
Pa kup m lan n gostin e etrve,
Pa gazin, pa nderin burrnor.
Mbi shpin m sulet shekulli i ujkut,
Por ujk pr nga gjaku nuk jam:
Ngjeshm si shapk n mngn e xhupit
T stepave me afsh siberian.
Q mos tshoh frikn, as llurbn vrastare,
As eshtrat prgjakur koive;
Q natn ta zbardhin dhelprat polare
Me hiret e tyre primitive, -

M shpjer pra menat, ku rrjedh Jenisej

Ku pisha mbrrin gjer tek yjt.
Se ujk un nuk jam nga gjaku n dej
Dhe ve i barabarti m mbyt.
*** Prktheu Agron TUFA
Lahesha oborrit nj ndajnat qielli prushronte yjet-shpuz.
Rrezj e yllt si kripa n spat,
Ngrinte vozz mbushur buz pr buz.
Mbyllur kudo portatt do shtpi,
Toka kish ndrgjegje egrshane.
Mi pastr se plhura pa nj vij,
Zor t gjesh taban kund ksoane.
Ylli shkrin n voz, si kokrr loti.
Uji nxin ngyjrash t sktershme,
Mi pastr se vdekja, mi njelm se kobi,
Toka m reale, m e tmerrshme.
*** Prktheu Agron TUFA
Fjaln q desha ta them, e harrova ngaher.
Dallndysha e verbr kthen n pallat hijesh T luaj me tejdukshmrit, falrprer.
Kndohet kng e nats, jerm dalldish.
Sdgjohen shpes. I pavdekshmi slulzon.
Flu i ka jelet kopeja e kuajve t nats.
N lum t that nj orape bosh pluskon.
Mes farktarve i bie t fikt fjals.
Si shatorre a tempull rritet pak e grim,
Her si Antigon e artur turret drejt,
Her si dallndysh bie prdhe pa frym
Me brishtsin stigjiane dhe degn e blert.
O, nse do ti kthehej turpi i gishtave q shohin
Gzimi marrok i njohjes, galdimet.
Sa tmerr m kall kuja e Aonidave,
Mjegullat, zgafellat e kumbimet.
Vdektart e kan pushtetin t duan e t din,
Pr ta dhe tingulli rrjedh mes gishtash,
Por ajo q desha t them humbi n harrim
Dhe i pakurm mendimi kthen n pallat hijesh.
Pr t sna jep aspak grim siguri,
Mikesha, Antigona po ajo dallndysh
Ndrsa n buz, djeg si akull i zi
Kujtimi i tingullit t Stigjis.

*** Prktheu Agron TUFA

Ngase duart e tua smunda ti mbaj n bes,
Ngase tbrishtat buz t njelmta tradhtova qkuri N akropolin e fjetur duhet agsholin t pres.
Sa i urrej t lashtat ngrehina kutrbuese prej druri!
Burrat akej shalojn me ngut kuajt nerrsir,
Me sharra dhmbae grryejn muret-guack.
Gjaku si ndal m aspak poter as mnxyr
dhe ska pr ty m as emr, as tingull, as mask.
Si munda tmendoj q u ktheve, si kam guxuar?
Dhe pse u ndava teje para kohe aq leht.
Ende nuk sht mpiksur terri, gjeli ska knduar,
Ende nuk sht ngulur n dru spata e nxeht.
S sumbull e tejdukshme loti rrodhi muresh rrshira,
Dhe brinjt e drunjta i ndjeu qyteti sakaq.
Por plasi gajku n shkall me shkulme, drithtira,
Dhe burrave tre her vegimi joshs iu shfaq.
Ku sht Troj e dashtun? E vashavet shpia mbretnore?
E larta folez e Priamve rrnuar do jet n themel.
Por bien si shi i that prej druri shigjetat mizore
Dhe t tjera shigjeta mbijn n tok si zabel.
T mbramit yll i fiket pa bza fitil i avasht,
Dhe agu, dallndysh e irnosun, dritores do trokas,
Dhe dita, e ngatht, si buell shprgjumur n kasht,
Mullarsh t ashpr, prej gjumit t prajt do t shkas.
1920
SA NA PLQEN T JEMI HIPOKRIT prktheu Vangjush Ziko
Sa na plqen t jemi hipokrit
Dhe t harrojm shum shpejt.
N fmini ne vdekja na z prit
M shpesh se sa kur jemi pleq.
Fmija i prgjumur preket leht
Dhe pjatn me ushqim s'e prek.
Por un,q n bot jam i vetm,
Kujt t'ia var buzt porsi derr.
Nuk dua t prgjumem porsi peshku
Prfundliqenit n kllapi,
Por vojtjet dhe telashet do t desha
T'i zgjidhja vet n liri.
1932
POEZI T SHKRUAJTURA N VORONEZH
Qerpikt u bn gjmba, tani n gjoksin tim zjen loti,
ndiej pa u trmbur se do t vij dhe shoh si vjen stuhia.

Nj i mndur, m dhunon, t fshij dika nga kujtesa.

Mbytem, por betohem, ta jetoj jetn deri n vdekje.
***
Lerm t iki Voronezh, liroma pak lakun
do bie nga duart e tua, apo nga sqepi si djath
do m bsh t fluturoj, apo mbrapa do m kthesh
Voronezhi sht sorr, menduri dhe thik.

Boris Pasternak
Katundi
Gjmimi shuhet. Dal n sken.
Mbshtetur n kasn e ders,
Mbaj vesh jehonn e largt
Q ndodhi n shekullin tim.
Muzgu i nats n mua hyn
Me mijra tejqyra n bosht.
Vetm t mundej, Ati Yn,
Kjo kup t mbartej prtej.
Ta plqej planin kokfort
Dhe pranoj ta luaj kt rol.
Por tashm luhet tjetr dram,
Ndaj ksaj here m liro.
Por t thna jan lvizjet
Dhe fundi i rrugs pakthim.
Jam vet, zhytur farisejt.
Jeta jetohet ssht fushkalim.
Mars
Dielli djeg pr shtat pale djers,
Dhe krdis, mendurak, gryksor.
Fuqishm punon porsi qet,
Puna n pranver ndr duar vlon.
Bora e shkrir pagjak dergjet
Me damart pafuqi e venat blu.
Por tymon jeta n kasollen e qeve,
Nga shndeti nxjerr dhmbt sfurku.
Kto net, kto dit dhe net!
Grimca piklash n mes t dits,
Akujve t uditshm n streh,
Rrkeza t pagjuma uuritse!
Gjithka e gjr, haur e kasolle.
Pllumbat n bor ukitin trshr,

Gjithka jetsore dhe fajtore, Ajri n pleh freskt mban er.

HAMLETI prktheu Vangjush Ziko
Salla heshti. Drejt n sken dola.
N mandallk'e ders u mbshteta.
Po e ndjej nga larg un jehonn
Q drgon ky shekull i paqet.
Errsir'e nats m vshtron
Me syt mbrthyer n dylbi.
Ati im, t lutem, m dgjo:
Kt got mos m ler'ta pi.
Qllimin, q ke, e adhuroj,
Nuk i shmangem rolit t caktuar,
Dram tjetr sot po prjetoj,
Lem kt dram q ta luaj.
Un'e di, vendim tjetr s'do ket,
S'mund t shmangem kurr nga ky skaj.
Jam i vetm. Rrotull farisejt.
Jetn ta jetosh, s'sht kollaj.

MARINA IVANOVA CVETAEVA (1892-1941)

GJURMT Prktheu SKNDER BUPAPAJ
A thua se zhvendosen gur:
dihat do qeliz! Dashurin
e shquaj nga dhimbja
prgjat gjith trupit tim.
Si nj fush e pafund e hapur
ndaj stuhive. Prej matan
e shquaj dashurin e atij
q m qndron pran.
Sikur t m kishin grryer
deri n palc, n thellsi.
E shquaj dashurin nga vajet
e damarve prgjat trupit tim.
Vandal n nj aureol
t ers! E shquaj mir
dashurin nga grisja
e kordave m besnike
zanore: ndryshe, krip e gjall
npr gabzherrt e fytit.
E shquaj dashurin nga do gjmim

- nga do gjmim i dalldisurprgjat trupit tim!

DIELLI SHQIPEROI DRITERO AGOLLI
Dielli, i vetm shtit qytetet t gjith,
dielli sht imi, askujt nuk ia jap asnj dit.
Asnj ast, nj vshtrim, nj vegim apo or,
le t vdesin qytetet mes nats, pa fund n dbor...
N pllmb e shtrngoj, mos vrtitet mbi mua e mbi fush,
le t digjen dhe duar dhe zemr dhe buz!
Le t mbetet mes nats pa fund rruzullimi,
un askujt nuk ia jap, ky diell sht imi!
E DI T VRTETN SHQIPEROI DRITERO AGOLLI
E di t vrtetn. N djall t vrtetat e thata!
Njeriu me njerin nuk duhet t vritet n jet.
Shikoni po ngryset, shikoni, vjen nata
po bni dashnor, strateg e poet?
N PESHN E MJERIMIT TIM SHQIPEROI DRITERO AGOLLI
N peshn e mjerimit tim
ti sheh dhe hedh ndaj meje fjal...
Je monument, jam fluturim,
je gur n vend, jam kng e gjall...
E di, se majin plot freski
nj hi e ka n tok amshimi...
Por jam nj zog n lartsi
dhe ligj m mbushet fluturimi...
N ZEMR SHQIPEROI DRITERO AGOLLI
N zemr: ferri dhe altari,
atje parajsa rri dhe turpi.
Kush sht i ati?
Ndofta cari,
a, mbase cari dhe hajduti?
NE T DY SHQIPEROI DRITERO AGOLLI
Ne t dy si dy jehona shkojm,
heshte ti, pas teje hesht dhe un...
Ne t dy si dylli nuk durojm
fati me pak zjarr na djeg pa zhurm...
Dhe kjo ndjenj, armikja jon e mir,
shpirtrat tan i hedh n zjarr t gjall,
ndaj t quhesh mik sht e vshtir,
por dhe pr armik nuk bhet fjal...
Buzqeshja mbetet e helmuar,
pikllimi: lodhje e prgjumur,
Sm vjen keq pr fjaln e shpenzuar,
m vjen keq pr mallin tim t humbur...
Si anatomist ti m msove,
nj t keqe, helm me mblsir...
Po, nse nga vetja sm largove,

t t quaj mik e kam vshtir...

*** Prktheu Qazim Shemaj
Dhe e putha djaloshin n kok,
Sia gjeta dot buzn, se di!
E prap si dihet me koh,
Ti je e mir, dashuri.
Nj ikz ver t gzuar
Dhe tej e hedh qyrkun, e flak,
Oh, si sht thn e shkruar,
I mendur do ndizesh ti, gjak.
Ve, jo-pr kohn q patm
Dashuria su b dot grua!
Vet Venera, si mori spatn,
Shkrepn ashkla kudo n katua.
Me ferrin me akull e murtaj,
Me dimrin vuri kuror.
Dashuria dy kraht e saj
I do me izme t forta pr bor.
Pa shih krijim i adhuruar,
Ti thurma litarin, se fat,
Dhe ulu sipas prvojs s shkruar
Si shtrihet vajza n krevat.
Dhe mirupafshim von a hert,
N prap do shihemi tok,
Kur ne t msojm q djemt
Ti puthim m mir se n kok.
TI EC SI KAM ECUR UN prktheu Vangjush Ziko
Ti ec si kam ecur un
Me syt e ulur mbi bar.
Tashi syt'e mi jan'n gjum.
Ndalo,kalimtar,ve nj ast!
Lexo emrin tim t fshir
Dhe mblidh lulekuqe prush.
Marin dikur m thirrn,
Vitet e mi zun ndryshk.
Nga varri im mos u tremb,
S'do ngjallem t bhem lugat...
Kam qeshur me tr mend
Edhe kur kisha inat.
Fytyrn ma skuqte gjaku,
Baluket m binin ballit,
O kalimtar,pakz ndalu!

Kam qen dhe un'e gjall.

Kpute nj fije bari,
Kpute nj manaferr...
Si manaferra e varrit
Nuk ka tjetr me kaq er.
Por ve mos rri i menduar,
Kokn mbi gjoks mos lsho,
Mendo gj t bukur pr mua
Dhe pa mundim m harro.
I tri n drit i veshur,
Me pluhur ari sprkatur...
Ky zri im i qeshur
Nuk ka pr t t pataksur.
1913

Olga Bergolc
PRGJIGJE prktheu Vangjush Ziko
Ju them se vite nuk ka,
As dit kot t kem jetuar,
As udh kot shkelur nga ca,
As lajme kot fare shqiptuar.
S'kam njohur bot q s'kam dashur
Dhe as dhurata pr t qeshur,
As dashuri kurr s'kam pasur
T kot edhe t gnjeshtr;
Por zjarr'i saj,zjarri i etur
N zemr time sht djegur.
Dhe asnj her s'sht von
Udhn e jets ta rinissh,
Nga e kaluara asnj shkronj,
Asnj rnkim t mos e prishsh.
1960

V.D. Fjodorov
GJAKU I SKLLAVIT prktheu Vangjush Ziko
Tok me gjakun e derdhur n luft,
Q nga terri i shekujve ardhi,
N damart e lir na futet
Trashgim,gjak i ndryshm i skllavit.
Tok me gjakun e nxeht,rebel
Q u derdh npr vepra madhore,
Lng sejmensh damarve rrjedh,
Lng servilsh npr oborre.

Analiza s'kam br t gjakut,

Ktu s'duhet gjykim'i doktorit,
Duke ndjer,shpesh,drojtje prej skllavi,
Ai gjak,them,damarve rrodhi!
I shndetshm u rrita sa s'ka,
Pij'e huaj kurr s'm shtriu,
Por i qesha nj dit maskarajt
Edhe ndjeva:ky gjak m lvriu.
Gjak i skllavit q besn prbuz,
Pran gjakut q digjet flak,
Si spiun q kalas u fut,
Q armikut dyert t'i hap.
Me at jam n luft pareshtur,
Do ta mbyll at shteg nga m ardhi,
Me armiqt e mi duke ndeshur,
Do ta mund,do ta vras un skllavin.
1957

Andrei A. Voznjesenski (1933-2010)

Andrej Andrejevi Voznesenskij (Mosk, 12 maj 1933 - Mosk, 1 qershor 2010), ka qen
poet rus. Laureuar n arkitektur, zbuloi, n fund t viteve pesdhjet t shekullit njzet,
pasionin e tij pr poezi
FARET E BOTS S LARGT prktheu Vangjush Ziko
N se jeta gnjeshtare s't dhuron dhurata,
Duaji t afrmit,ndihmoi t largtit!
Ndihmo kalimtarin me se t t jepet.
Gruan e vetmuar shpjere gjer te streht.
Mos krko n Bibl ngushllim libresk,
Merr hak prmbi vdekjen q t afrm vret.
N jet bashkohen ndjenjat porsi degt,
Lkunden t ultat,t largta gjegjen.
Gruas q t mbushi ty me pikllim,
T gjith t'i sillen ve me prgjrim.
Shpirt i zemruar ndjen nj gas t fsheht
Kur me m t largmin si mik prshndetet.
1977
PRMIMET DHE MIMET Prktheu SKNDER BUPAPAJ
Nj poet nuk mund t jet i prdorur,
ai nuk ka nevoj pr mime as fam.
Nj yll nuk mund t mbyllet askund,

n korniz t zez as n korniz t art.

Nj yll nuk mund te vritet me nj gur, ose
me nj mim, apo me kushedi ka.
Ai do t duroj lajkn e nj servili
duke u ankuar se nuk sht mjaft i madh.
Rndsi ka muzika dhe trallia,
jo fama, aspak, as prmimet.
Fuqit botrore jan kurrgj
kur poett ua kthejn shpinn.
Kurr Prktheu Faslli Haliti
Kurr s'do t pushoj s dashuruari ty
dhe do t t harroj ather
kur e enjtja do t jet e mrkur,
kur trndafilat do t rriten gjithandej,
blu, si vez mullibardhash.
Kur miu do t brtas "kikiriki".
Kur shtpia do t qndroj mbi oxhak,
kur sallami do t haj njeriun.
Dhe kur un do t martohem me ty.
Firence Prktheu Faslli Haliti
Pishtarve t Firences
M duket Firence
fosforeshente shtpish
dhe hap si nj maxhordom
pallatet dhe mjegullat e saj.
Un i njoh. U merrja kopjen
Pr banjat dhe stadiumin e Kirovskit;
fle Pagzori, si zhvillimi i projekteve t mia
pr shtpin antialkolike.
Bir mkatar i surrealizmit,
vrapoj shesheve plot pishtar;
ti je kopje e rinis, o Firence!
Un endem npr t shkuarn.
Nprmjet fasadave t anuara,
si nprmjet nj letre q shndrit,
shfaqen fatet dhe imazhet
e shokve t mi moskovit.
Vshtrojn vngr ata n brendsit
midis intervistuesve si fuga,
si engjj apo lakej
qndrojn dhe prgjojn pas poltronve prtej.
Dhe pishtart mbi Arnon e zi
jan t pashpjegueshm -

sikur n shklqimin e fanarve

makinat kthehen n t shkuarn.

Evgeni Jevtushenko 1933

Mos u zhduk Perktheu Visar Zhiti
Mos u zhduk... Duke u zhdukur nga mua,
e mishruar vetvetes ju zhduke.
Vetja jote kshtu u tradhtua
me pandershmri prostitute.
Mos u zhduk... T zhdukesh sht leht,
t ringjallesh pr tjetrin ska se si.
Vdekja t trheq shum thell,
t vdessh nuk sht mnuri.
Mos u zhduk. Harro hijen e tret.
Ska t tret. Dy jan dashurive.
Bashk do shkojm n gjyqin e shenjt,
kur gjaku tna thrras pr prgjigje.
Mos u zhduk... e kemi shlyer mkatin,
fajtor sjemi ne, as damkosur.
T denj jemi un dhe ti pr t falur
n-mos-dashje kemi plagosur.
Mos u zhduk. T zhdukesh sht ast,
por si do takohemi npr shekuj?
sozi kemi n bot, ti fantazm
dhe un? - Fmijt tan t qeshur.
Mos u zhduk. Jepma dorn tnde,
n t jam shkruar un - i besoj sekretit.
Dashuria e fundit sht e tmerrshme,
Ssht dashuri, por frik e humbjes s tjetrit.
MAGJEPSJET E RINIS, SA MAHNITSE prktheu Vangjush Ziko
Magjepsjet e rinis, sa mahnitse.
Kur dhimbja t mahnit, sht'e rrezikshme.
E prap a s'jemi ne q mes rutins,
Duke krkuar njohjen e prgjithshme,
Si shptimtare kemi verbrin.
Ne dukemi t tresh dhe tuaf,
Nuk shohim se si kmbt po na merren,

Po ecim prmes turms kryelart

Me pamje t magjepsur marramendse.
Na ndjell nga larg nj drit,nj brerore
Q ndrit mbi jetn ton t prditshme,
Mbi kokat e skeptikve e qorrve,
I jep bots nj pamje t mahnitshme.
Zhgnjmi i pashmangshm na nagas
T shohim rrotull nesh. Dhe ja, do gj
Skicohet, merr nj trajt q s' ka pasur,
Q ne s'e kemi njohur kurr at.
Pa mjegull e pa dridhje shfaqet bota,
Pa nj ndriim magjie dritleht
E ne na duket si ndrr e kot,
Mashtrim ajo q sht e vrtet.
Jo aftsia pr t qen i ditur,
Jo nderi i dyshimt i prvojs,
Por etja, pr t qen t mahnitur,
Na bn ta shohim t vrtet botn.
Ai q ec mes nesh i mrekulluar
Drejt dritave t zjarrta q e joshin,
Papritur ne s'na duket i verbuar,
T verbr jemi ne q nuk i shohim.
1963
Mirupafshim flamur i kuq - Prktheu Faslli Haliti
Mirupafshim, flamur i kuq rrshqitur nga Kremlini posht
jo si ohesheshe,
i shkatht,
zhele,
krenar,
nn mallkimin ton
mbi Raishtagun e tymt,
megjithse edhe ather
rreth shtizs, zbatohej mashtrimi.
Mirupafshim, flamur i kuq
ishe gjysm vlla, gjysm armik.
Ishe shpres n transhe
n gjith Europn,
por ti me mburoj t kuqe
rrethoje GULAGUN
dhe shum fatzinj
me tutat e burgut.
Mirupafshim, flamur i kuq.
lodhu ti,
shtrihu.
Dhe ne do t kujtojm ata

q s'do t ohen m
nga varret.
Gnjeshtart ke udhhequr n masakr,
n krdi.
Do t t kujtojn edhe tyi gnjyeri ti vet.
Mirupafshim, flamur i kuq.
Sna solle fat.
Kulloje gjak
dhe ne ty,
me gjak t keqim.
Ja prse tani
s'kemi lot pr t fshir,
kaq brutalisht fshikulluar
me xhufka t kuqe bebzat e syve.
Mirupafshim, flamur i kuq
hapin e par drejt liris
e bm spontanisht
mbi flamurin ton
dhe mbi vetveten,
n luftn e ashpr.
Q t mos shkelej prsri
''syzja'' Zhivago.
Mirupafshim, flamur i kuq
Hape vet grushtin
q t shtrngon prsri,
duke krcnuar ende me vllavrasje,
kur n shtiz
kapet llumi
ose njerzit e uritur,
t oroditur nga retorika.
Mirupafshim, flamur i kuq
Ti valvitesh n ndrra,
ka mbetur nj shirit
n trikolorin rus.
N duart e kaltrsis
dhe t bardhsis,
ngjyra e kuqe, mbase
nga gjaku do t jet liruar.
Mirupafshim, flamur i kuq
hap syt, flamuri yn,
mos mashtruesit e flamuajve
mashtrojn me ty!
edhe pr ty
mund t jet i njejti gjykim q :
plumbat tan dhe plumbat e huaj
t ta ken grisur mndafshin ?
Mirupafshim, flamur i kuq
Q nga fmijria jon
ne luanim t ''kuqt''
dhe t ''bardht'' i godisnim fort.
Ne, t lindurit n vendin

q s'sht m,
por n at Atlandid
ne ishim,
ne dashuronim.
Dergjet flamuri yn
n pazarin e madh Ismaillovo.
E ''tregtojn'' me dollar,
si t mundin.
S'e kam marr Pallatin e dimrit.
Nuk kam sulmuar Raishtagun.
Nuk jam nj ''komanist''.
Por shoh flamurin dhe qaj.
Humbja
Rusia
ka humbur n Rusi
Rusin.
Ajo krkon vetveten
si gjilprn n kasht,
si plak qorre,
me kraht e hapur si e marr,
krkon midis ankimeve lopn e vet
n livadh.
Kemi djegur ikonat.
Teksteve tona s'u kemi besuar.
T zot pr t luftuar
vetm me fatkeqsin e tjetrit.
A sht e mundur, vetm zgjedhs son
t mos i kemi shptuar,
a s'sht m keq pr ne vet
t bhemi hordhi e huaj?
A sht e mundur t jemi t destinuar t jetojm
n rrjetn e brejtur
nga krimbi i idealizmit,
ose n pelien e ngrn e t konsumuar
t nj rebeli t uritur ?
A sht e mundur q epilepsia
t jet karakteri yn:
her prplitje prej kapadaiu,
her prej vetprbuzjes
dhe gjithka me gjak t nxeht ?
Rebelim kumbues, sup e kripur,
rezulton si gjum i padmshm.
Rebelim total - sot ja
'e lkund Kremlinin si sajn.
A mund t jet e kobshme zgjedhja jon unike ruse:
ose car Ivani i Tmerrshm,
ose car Kaosi ?
Mashtrim total.
Vetm ataman prreth.
U pshtjelluam:

cilt emra dhe flamur mbajm

dhe q mjegullat t davariten
n kokat n Rusi,
pr shkak t cilave ne jemi befas n gabim
dhe fajtor jemi t gjith pr gjithka.
N t tilla mjegulla,
n gjak kemi notuar gjer n gju.
Mjaft, Zot, na ndshkove.
Falna, t lutem.
m mir,
A sht e mundur t jemi t vdekur t gjith ?
Apo jemi t palindur end ?
Ne prsri lindim,
Por q t lindim prap, sht akoma m e rnd pr ne.
31 mars 1991
23 qershor 1992, Irkutsk
Dasht qielli (Prktheu Faslli Haliti)
Dasht Qielli, tu kthehet shikimi t verbrve,
tu drejtohen shpinat t krrusurve.
Dasht Qielli, t jemi pak Zot, vetm pak,
Por q t jemi vetm pak t kryqzuar s'mundet.
Dasht qielli, mos na hipt n pushtet,
as heronj t rrem mos na bft,
dhe qofshim t pasur
nse sht e mudur natyrisht.
Dasht Qielli, na bft dhelpra t vjetra,
q sbien n asnj lloj kurthi
e mos na bft as viktima, as xhelat,
as edhe lypsa, as zotrinj.
Dasht Qielli, t na jen t pakta plagt
n rast t nj znke t madhe
dhe shum vende t mund t kemi
pa qen t detyruar t humbim tonin.
Dasht Qielli q toka jon
T mos na zr me shqelma.
Dasht Qielli, na dashin grat
edhe pse t ln pas dore.
Dasht Qielli, iu mbyllt gojn njerzve t rrem,
duke dgjuar zra divin n nj klithm fmije,
Krishtin dallofshim tek t gjallt
n fytyrn e burrit a gruas.
Jo kryqin mbajm ne - por pabesin
dhe se si poshtrsisht krrusemi.
Pr t mos pasur aspak mosbesim n gjithka

dasht Qiell q Zoti, qoft me ne paksa.

Dasht Qielli, paim t gjith gjithka,
e fyerje mos paim.
Paim, po vetm dika
pr t ciln s'duhet t turprohemi pastaj.
1990
LETR NERUDS Prktheu SKNDER BUPAPAJ
Krenar,
Krejt si nj luan i regjur,
Neruda blen buk n dyqan.
Ai krkon q ta mbshtjell n letr
Dhe solemnisht e v at nn sqetulln e tij:
"Le t mendoj dikush t paktn
se ndonjeher
un blej ndonj libr ..."
Tund dorn n shenj lamtumire,
si nj qytetar romak!
m shum si nj mbretror ndrrimtar,
n ajrin aromatik me molujqe,
stridhe,
oriz,
ai ecn me bukn prmes Valparaisos.
Ai thot:
"Jevgeni, shikoni!
Ju shikoni atje, n mesin e pellgjeve dhe mbeturinave,
duke qndruar n kmb nn llampat e kuqe
sht Bilbao - me shpirtin
e nje poeti - n bronx.
Bilbao ishte nj prostitut dhe nj rebel.
Fillimisht
ata ngritn monumentin, rrethuar
nga nj zinxhir, me madhshtin e duhur, mu n qendr,
edhe pse poeti kishte jetuar n lagjet e t varfrve.
Pastaj ndodhi nj rrzim i vogl apo gjra t tjera,
dhe poeti u hodh prjasht, tej portave.
Duke u djersitur,
ata hoqn
piedestalin
n nj pist t rrethuar me drit t kuqe.
Dhe poeti qndroi,
si vllai i adaptuar i marinarit,
kundruall nj sfondi
nga ju mund t'i telefononi n gjuhn amtare.
Bilbao jon e shakave t dashura gazmore.
Ai do t thot :
"N kt planet m t mirin e mundshm
ka prostituta dhe polituta si poet q jam,

un preferoj t parat."
Dhe komenton Neruda, me nj aluzion e dhelpri:
"Nj poet sht
prtej ngritjes dhe rnies s vlerave.
Nuk sht e vshtir pr t na hequr ne nga qendra,
por vendi atje posht ku ata na kan vendosur
bhet qendr!"
E mbaj mend at mesdit,
Pablo,
teksa akordoj tranzitorin tim natn, pran dritares,
tani,
kur nj luft e pabes me popullin e Kilit
sjell prsri ern e Spanjs.
Duke vn n sken nj prmbysje t re,
politutat n uniforma gjeneralsh
donin, n cilndo mnyr q ata mundin,
t przn poezit tuaja nga syt.
Por sot un shoh Nerudn ai sht gjithmon mu n qendr
dhe jo ngurrues,
ai mbart poezin e tij pr popullin
aq thjesht dhe qet
si nj buk.
Shum poet ndjekin rrug t rreme,
por n qoft se poeti sht me popullin deri n fundin e hidhur,
si nj ndrgjegje ather asgj
nuk mund ta shfronzoj poezin.
1973
*** Shqiperoi Qazim Shemaj
Gjithmon do gjendet nj dor gruaje
Q vjen t dhel me mblsi,
Me dashurin e but t vllait
T qetson kur ske dashuri.
Gjithmon do gjendet nj sup gruaje
Ku ti mbshtet kokn mendjeleht,
Dhe, duke marr frym me zjarr,
Ajo t beson ndrrn e vet.
Gjithmon do gjenden dy sy gruaje
Q mbysin gjithkund dhembjen tnde
Dhe, nse t mbetet pakz vuajtje,
Ata, t paktn, t shohin me dhembje.
Por ka dhe t tilla duar gruaje
Q t sjellin mrekullin
Dhe kur t prekin ballin e lodhur,
Ke gjetur fatin, prjetsin.

Por ka dhe t tilla supe gruaje

Q do t duheshin prgjithmon,
Po ti n to ve nj nat u mbshtete,
Gabimin e kuptove shum von.
Por ka dhe t till sy gruaje
Q t shohin me pikllim gjithnj
Dhe mbeten pr ty syt e shpirtit
Deri n astin kur ti sje m
Po ty, kundr dshirs sate,
T duken pak ato duar dhelse
T duken pak supet dhe syt.
Dhe i tradhton n ndjenja dehse.
Dhe ja, ato hakmarrse ngrihen kundr teje:
- Tradhtar! t thot shiu npr lot
- Tradhtar! era t prplaset n fytyr
- Tradhtar! pylli t thot.
Dhe ti, me shpirt t penduar,
Ndjen turp dhe vetes kurr sia fal;
Vetm ato duar q ke tradhtuar,
T falin gjithka, thjesht pa fjal.
Dhe vetm ato supe t lodhura
T falin dhe jan gati t falin gjithmon,
Dhe vetm ata sy t trishtuar
T falin at q as vetes sia lejon.

V.S.Visocki
JEPUNI QENVE NJ KOCK prktheu Vangjush Ziko
Jepuni qenve nj kock,
Mbase nuk do t zihen.
T dehurve jepuni boz,
Mbase,nuk do te rrihen.
Q t mos majmen sorrat,
Vini kudo dordolec.
Q t trbohen dashnort,
Jepuni vend t fsheht.
Hidhni n tok grur,
Mbase t lashtat mbijn.
Un do jem i urt,
Vetm m jepni lirin.
Qenve u hodh kock,
Por ata nuk e zun.
U dhan pijanecve vodk,

Por n goj s'e vun.

Njerzit sorrat i zbuan,
Ato s'u tremb fare.
iftet se i bashkuan,
Ata krkuan ndarje.
Shira t shumt ran,
udi!Kallinj nuk mbin.
Lirin mua ma dhan,
'do bj un'me lirin?!
1967

T.K.Zulfikarov
PROFET prktheu Vangjush Ziko
Dhe hithra un do shijoj!
Pelin'e hidhur do prtyp!
Por kurr un s'do lvdoj
Pushtetin q n gjak t mbyt.
Me gjuhn kurr s'do arrij
Shpat xhelati t lpij!
1997

Konstantin M. Simonov
Konstandin Simonov lindi m 28 nntor 1915, n Shn Peterburg - Vdiq n Mosk n vitin
1979.
"N shkurt 1942, kur gjermant u zmbrapsn nga Moska, gazeta Pravda botoi nj poezi lirike
e cila menjher fitoi zemrat e trupave sovjetike: "Pritm dhe un do t kthehem." Ushtart i
msuan prmendsh vargjet e saj, i kopjuan t ulur jasht llogoreve, dhe ua drguan si letra
grave dhe t fejuarave t tyre...
PRITM DHE UN DO T KTHEHEM (Prktheu Faslli Haliti)
Pritm dhe un do t kthehem,
Pritm me shum durim.
Pritm
Kur shirat e verdh t t krijojn trishtim,
Pritm kur t trbohet stuhia e bors me er.
Pritm kur t nis t nxehtit atje,
Kur t tjert spresin dot m,
kur harrojn at q ndodhi dje.
Pritm kur nga vendet e largta ndrdi
Letrat e mia sdo t mbrrijn kurrsesi,
Pritm kur tu vijn me tepric
T gjith ata q presin si ti.
Pritm dhe un do t kthehem,
Mos krko t mirn e tyre pra,

T atyre q e din krejt prmendsh

Se sht koha pr t harruar gjithka.
Djali dhe nna gjithashtu besojn,
Q un sjam m gjall,
Miqt t lodhen duke pritur.
T shtrnguar rreth zjarrit t ngroht val
Le t pin ver ata
N kujtim t shpirtit tim ...
Pritm.
Mos nxito t pish me ta vern kuqlim .
Pritm dhe un do t kthehem,
Pr inat
t t gjitha vdekjeve.
Dikujt q m se priste,
Thuaji, pata fat.
Kush sduroi t priste dot, smund t kuptoj
se si m shptove ti mua paq
N mes t zjarrit
Me pritjen tnde,
me durimin e gjat.
Vetm ne t dy, e dim
Se si un mbeta gjall gjer sot:
Vetm ti, dite t prisje me prgjrim,
Si askush tjetr smund t dinte n bot.
1942

Adolf P. Shvedikov
Adolf P. Shvedikov sht nj nga poett bashkkohs rus i prkthyer n disa gjuh
evropiane dhe aziatke. Muza e tij lirike ec e frymzuar n rrugn e tradits poetike klasike
ruse t poezis realiste metrike dhe ritmike, q rikrijon poetikisht situata thellsisht
shpirtrore dhe humane, poezi e cila n plan t par ve ndjenjn dhe prjetimin njerzor t
veshur me nj figuracion t pasur, ndrsa deduksioni filozofik vjen i prjetuar dhe i mishruar
n filozofin konkrete t prditshmris jetsor dhe jo nprmjet meditimit dhe abstragimit t
mirfillt racional.
Adolf Shvedikovi sht nj shpirt i frymzar dhe i shqetsuar pr fatin e njeriut dhe t
ndrrs s tij t thell humane, pr fatin e bots dhe t dashuris s pastr njerzore. Ai ka
zgjedhur poezin, instrumentin m t brisht artistik t artit t fjals, pr t transmetuar
mesazhet e veta morale dhe estetike. Ai ka botuar deri m sot 10 vllime poetike, t cilt jan
prkthyer n anglisht, italisht, spanjisht, greqisht, gjermanisht, rumanisht, n gjuhn kineze.
Si prkthyes, ai ka prkthyer poezi nga gjuh t ndryshme, midis t cilave edhe Sonetet e
Shekspirit n gjuhn ruse.
Nga formimi i tij universitar dhe nga profesioni i tij, ai sht nj inxhinier doktor n fushn e
kimis fizike, q ka botuar 150 studime shkencore dhe, aktualisht, ai punon si kryespecialist i
fushs s vet n nj Korporate prestigjioze n Los Angeles t Kalifornis.
Adolf Shvedikovi sht antar i Shoqats s Poetve Botror i Kongresit Botror t
Poetve.
Kur un t kthehem... - Prktheu Vangjush Ziko
Kur un' t kthehm qull, i raskapitur

Me rrobat cop, lyer tr balt.

Mbi bot do t kthehem un srishmi
Dhe do besoj se jam akoma gjall.
Kur t' i jap fund shtegtimit t' invalidit
Edhe n strehn time do fut kokn,
Do ta kuptoj se thell shpirtit
Ka mbetur mirsi dhe fjal' e Zotit.
Kur un t kthehem lodhur, i drmuar,
Prgjysm ta kem humbur do besim,
T lutem, mm tok, drithruar
Me pakz ngrohtsi ti m mbshtill.
UDI... - Prktheu Vangjush Ziko
udi. N perndimin tim t dits
Mendim' i thjesht m ndrioi.
E hoqa qafe mendjen e mrritur,
Jeta ve t mira m dhuroi.
Me zhurm' e zemrim se u ronitn
T fshehtat e jets dhe t varrit.
N perndimin tim t dits
N duart time ndrit thesari.
S' e kam pr vete pr ta mbajtur,
Kt thesar kujt un do t' ia le.
Shprndava npr bot diamantt,
Pr mir t kujtohem prmbi dhe'.
QENI I PANJOHUR - Prktheu Vangjush Ziko
Qeni i panjohur m vshtron.
Tund bishtin aspak miqsisht.
S' hungurin. T ndeshet s' krkon.
Nn kaube syt po m' i ndrit.
Po t shoh n syt' e tu prej qeni,
S' t prgjigjem. Inat s' t marr.
T dy qenr bashk jemi,
Dim ' sht ngrica n janar.
U vshtruam sy n sy ne gjat,
Mur' i fsheht midis nesh qndron.
Filli i holl na lidh ne bashk,
Por qndrim' i ndryshm na veon.
ELI BAJAMJA - Prktheu Vangjush Ziko
Trishtohem. Bajamja eli lule.
Hna ndrrimtare po ndrion.
Gati t thrres un aliluja!
Eja ti, bajamja lulzon!
Si yll i ndritur shfaqu para meje,
Me lartsit' qiellore m magjeps.
Po el bajamja, ti rrmbeje,
Koh' e dashuris eterne erdh.
KUR PLAK T BHEM - Prktheu Vangjush Ziko
Kur plak t bhem, hipm n kanoe

Dhe nism si indianin pr lundrim.

Fatit qet do t' i dorzohem
T mbytem larg n mjegullim.
N valt e prjetshme duke zhdukur,
Nj kng pikllimi do kndoj.
N cep t kozmosit t strukur
Takohemi sistemit diellor.
KISHA E VJETR - Prktheu Vangjush Ziko
M doli para si n ndrr,
Si nj udi m' u shfaq ajo.
N mes mshteknash t argjndta
Me hir' e Zotit m ndrioi.
Kupola e florinjt flakronte
Nga dielli duke pernduar.
Bronxi i kmbanave kumbonte'
Mbi dhe' do gj u shenjtrua.
JETA KALIMTHI T DHURON - Prktheu Vangjush Ziko
Jeta kalimthi t dhuron
Dhe shi, dhe er t trbuar.
do ast t vitit ti beso
do gj t bn t mrekulluar.
Prej mijra astesh bhet jeta,
Mijra minutash q s' harrohen,
Przierje ndrrash e betejash
Dhe ngazllimesh dashurore.
Lot sht jeta e rnkime,
I dashuris vrull dhe zjarr.
Mos i krko jets premtime,
Ajo me ne nuk bn pazar.
Kur t m thot lamtumir
Dhe kur t bhem un asgj,
Do shkrihem qet me prjetsin,
Asgj nuk do na lidh m.
E DI - Prktheu Vangjush Ziko
E di. Nj shpirt i vetmuar n bot
Endet i verbr si nj kotele.
Nuk qenkam vet q m t kot
Endem me akullin n zemr.
S' qenkam i vetm q fije kashte
Shtrngoj me dor q mos mbytem.
Q po marr frym un kaq vrazhdt,
S' qenkam i vetm q po ndryshkem.
Kini mshir, m tregoni pakz
T varfr' e t pangopurit ' i bashkon.
do dit vrasin t pafajshm.
Nga mokr' e jets askush s' shpton.
LE T KULLOJ SHIU... - Prktheu Vangjush Ziko
Le t kulloj shiu yt i dashuris

Dhe etjen shkrettirs t' ia shuaj.

Nj her vetm kaq stuhishm
T rrah zemra ime n krahruar.
Prrenjt t vrshojn q nga malet
Me vrull t paprmbajtur pa kufi,
S' i trembet sfids sate mendurake
I yti jam prjet, Dashuri.

Nikolai Alekseevich Klyuev

Lindi m 10 tetor 1884 - vdiq n mes t tetorit 1937), ishte nj poet i shquar rus. Ai u ndikua
nga lvizja simboliste, nacionalizmi intensiv dhe nga nj dashuri pr folklorin rus.
U ind n fshatin e Koshtuxhit pran qytetit t Vitegras, Kluyev u rrit n fillim t shekullit
njzet si udhheqs i t ashtuquajturit grupim "poet fshatar". Kluyev ishte nj mik i
ngusht dhe kshilltar i Sergei Esenit. Arrestohet n vitin 1933 si kundrshtar i ideologjis
sovjetike. U godit n vitin 1937 dhe u rehabilitua pas vdekjes n vitin 1957.
PR VDEKJEN E ESENINIT (Prktheu Faslli Haliti)
Voglushi im i shtrenjt, fatkeqi im i mbl,
ty cenet ti ka fshehur kapaku i arkmortit e di;
falm mua, njeri i prap, q u tregova i vrazhd
e st qava me kumbim t art kambane, ty.
(...)
Oh, t varrosesha dhe un me ty n arkivol
n rrn e verdh, por pa at lakun n gryk!...
Por a sht e vrtet vall q rrugve t Rusis
Sgjen qoft dhe nj lule t kaltr sii ke ti syt ?
I piklluar, m mbeti nj glikanxo pelin, vrer:
i ve mbeta un si sob pa furn n der.

Josif Brodskij (1940-1996)

M 4 qershor 1972, me krkes t udhheqjes s lart sovjete, Brodskij duhet t dbohej nga
kufijt e BRSS-s. T nesrmen, n Austri, ai takohet me idhullin e tij poetik W.H. Auden, i
cili e mori me vete n Londr, ku ndrmjet poetve t mdhenj, e njohu dhe me moshatarin e
tij irlandez, nobelistin e ardhshm, Seamus Heaney-n. Odeni do t luaj nj rol t
rndsishm n jetn e poetit, ai do t shkruaj madje dhe parathnien e Poezi t zgjedhura
t tij n anglisht, kurse Brodskij do ti kushtoi Odenit 15 vjet pas vdekjes nj nga eset e tij m
madhshtore Ti prulesh hijes. N periudhn 1972 -1980 Brodskij lexon leksione mbi
poezin ruse dhe anglosaksone t shek. XIX -XX n universitete e kolegje te ndryshme
amerikane. N kt koh, Brodskij shkruan n dy gjuh: poezi n rusisht dhe proz n
anglisht. N vitin 1987 fiton mimin Nobel pr letrsin, kurse m 1991 bhet i huaji i par
q fiton mimin e vitit pr letrsi n SHBA.
M 28 Janar t vitit 1996, ndrsa flinte, Brodskij largohet pr n prjetsi.
ROMANC KRISHTLINDJEJE Prktheu Agron Tufa
Evgjeni Rejnit, me dashuri.
Lundron n mall e pashpjegueshme
ndrmjet qerpi brengmadhit

ani e nats e pashueshme

nga kopshti i Aleksandrit,
n trndafil t verdh vret,
njerzor nats nj fanar,
mbi kry t dashurish t vet,
mbi kalimtar.
Lundron n mall i pashpjegueshm
nj kor i pir bletsh, xurxull.
N pik t nats pikllueshm
i huaji shkrep foto turbull,
edhe largohet n Ordink
taksia plot me t smur,
vdektar e vila nprqafim
qndrojn qafuar.
Lundron n mall i pashpjegueshm
kngtar i trisht qytetit humbur,
rri n stola gjys-ndriueshm
fshesar i trisht fytyrrrumbull.
Dhe nxiton rrugs pa u dukur
ashik i vjetr dhe i nurshm.
Karvani me dasmor t bukur
lundron n mall i pashpjegueshm.
Lundron n terr q lumit tej
notari fatit i drrmuar,
prsjellin fjal do hebrej
n shkall t verdha, t trishtuar,
dhe prej dashnis gjer te mrzia
prag Vitit tRi, s diels pran,
lundron e regjur dashuria,
lundron n breng t saj pa an.
Lundron n sy e ftohta nat,
dborn pr vagonsh shfryn,
er e ngrir, er e that
duart me t kuqe ngjyen,
dhe pikon zjarrthesh mbrmsor,
dhe mblsi hallvaja on,
nj byrek nate krshndellor
mbi ne flatron.
Viti yt i Ri n zi dhe blu nj val mes detit qytetar
lundron n mall krejt kuturu,
si tniste jeta pr s par,
sikur lavdi e drit do ket,
buk boll e dit e mbar,
sikur djathtas tundet kjo jet,
krejt majtas shkar.

21 dhjetor 1961
POTHUAJ ELEGJI Prktheu Agron Tufa
N dit t ra prjetuar kam qmoti
Shiun e ftoht nn kolonadn e Berxhit.
Dhe ma thosh mendja se kjo sht dhurat Zoti.
Gjas ka t mos kem gabuar. Se kam qen de,
Dhe un dikur i lumtur. Gjlloja peng
tek engjjt. Ngjaja me vurkollakt.
Nj perrie i ngreha rreng,
si Jakovi, nsa zbriste shkallt
e sheshit para fasads.
Se ku firasi ajo ashtu,
prgjithmon. U fsheh. Megjithat,
kundroj dritares dhe, si shkruaj ku,
as pikpyetje nuk v.
Para meje kopshti. Shtator tani gjithkah.
Nj bubullim e largt vesht ti shtupos.
N gjethnajn e dendur dardht e mdha, varen si aletet e mashkullit prposh.
Dhe ve rrebeshi ka koh q m fle kres,
si n kuzhinn e farefisit t largt neqez,
veshi im l ti kaloj kjo koh:
muzikn jo ende, zhurmn jo se jo.
Vjesht, 1968
DASHURIA Shqiproi PETRO ERKEZI
Dashuria ime, ah, sa t plqen
Trishtimi dhe lulet pran meje rrin
Tek shfaqet prsri, ah, sa t plqen
Si n luft jan, n luft me dashurin.
T shkruaj pr t, ah, sa m plqen
N shtpin tnde i vetm kur vij.
Mesditave vajtimtare, ah, sa m plqen
Dhe n telefonin tnd kur ulrij.
-Ah sa t plqen, dashuria ime
Teksa m prplas n nj qoshk mrzia
Trishtimi im dhe dhembja, ah, sa t plqen,
Me to frymojn parreshtur ditt e mia.
Vall mbetet tjetr q puthje meriton
Tashm mbi tok heq valle me vetmin,
Sa bukur po vallzoj me ty, e dashur
Lott ma prmbytin shpirtin tim.
Isha fmij i njom dhe u burrrova,
Fytyr e lumturuar, por e rrudhur krejt
Dhe ti kalon mes viteve t mira
Me nj "kurr" valvitet shalli leht.
Dhe jeta si vdekja, rastisn t lehta!
Zgjidh rastsisht dhe ti at q do m fort
Zgjidhn dika ta krahasosh me jetn,
Zgjidhn nj vend t mbshtetsh kokn.

Isha fmij n krah t jets dhe dashuria

Vallzon pa u lodhur, lumturohet, vallzon
Duke mbushur dhomat vazhdimisht,
Ndrsa dhimbja shpirtit m vrshon.
*** Prktheu Agron Tufa
Zoti nuk banon qosheve n fshat
si mendojn hokatart, po gjithkund.
Ai atit dhe ent shenjtron sa mund
dhe drejt i gjysmon dyert pr kanat.
N fshat sht mes bollkut. N vorb
t shtunave zjen grosh dhe n zjarr,
brafllon befas ndr flak t fort
dhe syrin ma shkel si dshmitar.
Ai gardhe ngre, dhe vajzn pr grua
ia ep rojs s pyllit. Pr gallat
gjahtarit t patave n gzhua
ia qet plumbin huq e t ngadalt.
Mund pra, ti vresh mundsi t tilla
vjeshts frshllimat kur buisin,
dhe vetm kjo, ndr shum mrekullira, e kapshme sht n fshat pr ateistin.
1964
UN KAM LINDUR... Prktheu SKNDER BUPAPAJ
Un kam lindur dhe jam rritur n knetat Balltike, ku
valt gri t zinkut vijn dy nga dy;
prej kndej vijn t gjitha rimat, prej kndej zri i zbeht
q ktu sprdridhet, si floku i lagur;
nse ndonjher sprdirdhet. Edhe duke treguar brrylin, krmilli i
veshit nuk kap asnj zhurm tjetr,
prve t plhurave, t grilave, t duarve,
t kazanave mbi sob apo fundja klithmat e pulbardhave.
N kto vende t sheshta ajo q e mbron
zemrn nga rrena sht se ktu askund nuk mund t fshihesh dhe kjo shihet
m larg. Vetm pr zrin sht penges:
syri nuk ankohet pr mungesn e jehons.
LETRA MIKUT ROMAK Prktheu Agron Tufa
(Nga Marciali)
____________
Tashm fryn dhe dallgt ngrihen me tallaze.
Dhe gjithka ndryshon ktu n prag t vjeshts.
Ky ndrrim ngjyrash, more Postum, sht mbase
nga gjith veshjet e mikeshs m se preks.
T zbavit femra gjer n nj far caku pr brryle e gjunj mandej t grin bezdia.
Ah, gzim jasht kurmi: aty s paku
nuk t prek as prqafimi, as tradhtia..

____________
Po ti nis me post, Postum, kto libra.
kemi andej? T shtrojn but? Fle beterr?
bn Cezari? Me se merret? Me intriga?
Sigurisht, me intriga, gryksi dhe sherr.
Ku un prehem ve kandili kopshtit ndrin.
Pa mikesha, shrbtor, pa t njohur.
Mes t dobtish dhe t fortsh sall piptin
paqsorja zhuzhim kandrrash e prsosur.
____________
Ktu prehet nj tregtar prej Azie.
Ish i zoti, punmadh, sta zinte syu.
I ra shpejt: ethet. Pr pun tregtie
lundroi, dhe jo t vdiste rrezikziu.
Bri tij kuarci tashpr nj legjionar.
Perandoris ndr beteja nam i dha.
Shkoi plak. Vrar mund ta kishin mija her!
As n kto gjra, mor Postum, rregull ska.
____________
Tro ta themi, Postum vlla, puln zog sma ke.
Por po pate trut e puls tgjet qameti.
Po tm binte nperandori t kisha l,
larg do rroja, visesh shurdhe, buz deti.
Larg m mir nga do ezar e do tufan.
Pa nguti e frik q t bn sahanlpirs.
Gjith regjentt thua se hajdutr jan?
Po m mir besa hajdut, se gjakpirs.
_____________
Kt rrebesh me ty po e kaloj, heter,
jam dakord, po le ti biem ujdis:
ti marrsh sesterc kurmit q t ka mbshtjell
njsoj sht si ti heqsh furgjat atis.
M thua se pikoj? Po pellgun ku ma ke?
Nuk prishem q t l pellgje asisoje.
Ja do gjesh pr vete ndonj burr dhe le
t ta fus pikn ai prnn shtroje.
________________
Eh, e hngrm prgjysm torbn tashm.
Si m tha para taverne nj skllav plak:
Tek hedhim syt pas: rrnoja dhe asgj.
Mendim tepr barbar, porse jepi hak.
Qesh n male. Pr nj tuf lulesh blu.
Krkoj nj vazo t madhe, n uj ti fut
bhet n Libi, more Postum, apo ku?
A thua gjer m sot ende atje ka luft?
___________
Motra e regjentit, Postum, t ka rn n vesh?

E hajthme, po me shal t kolme-llokum.

Me t bile ti fjete Ska pak u b priftnesh.
Priftnesh dhe flet me Zotin, mor Postum.
Duku pr nj ap buk, nj got ven.
T na sjellsh habere prej andej nga vjen.
Kopshtit pr nn qiell do shtrojm t flem, emra yjsish plot do t t them.
___________
Yt mik q desh, Postum, mbledhje, shumzime,
tash shpejti borxh t vjetr zbritjeve u ka.
Posht nnkress mblidhi ndoca pak kursime.
Sa pr varrim dalin, sjan kushedi sa.
Shalo peln tnde korb t zez dhe bjer
te heterat nshpi, ku ndan qyteti cakun.
Jepua pra, hakun pr ka mdeshn njher
q po pr at shkak, t vajtojn hakun.
______________
Blerim i dafins n ngjethje ka shkuar.
Frngjia e pluhurt, dera hapur rri.
Nj shtrat i braktisur, tryez e shkretuar.
Plhura nn diell mesdite u ngi.
Ndan gjirit buits, pishat gardh i vrar.
Zgrip shkmbit nn er nj jaht po pisket.
Plini Plak po rri stolave t thar.
Mbi krip qiparisash nj orr rrshqet.
1972
ODISEA TELEMAKUT Prktheu Agron Tufa
Telemaku im,
lufta e Trojs
mbaroi. Kush e fitoi nuk m kujtohet.
M ngjan se grekt: Aq t vdekur
flakur jasht shtpive, vetm grekt bjn
t tilla gjma. Po rruga e kthimit
si shum e gjat m duket,
a thua se Poseidoni, ndrsa ne humbnim
kohn atje, zgjeronte hapsirn ktej.
Nuk e di ku gjendem e m pret
prpara. Njfar ishulli i pist,
shkurre, ngrehina, bulurima derrash,
nj kopsht i harlisur, nj biim mbretreshe,
barishte e gur Telemak i shtrenjt,
gjith ishujt ngjajn me njri-tjetrin,
kur udhton kaq gjat, dhe trut
t bhen dhall duke numruar dallgt,
syri, lbyrur horizontesh, qan,
dhe mishi i kalbur ujrash ta topit dgjimin.
Nuk m kujtohet qysh mbaroi lufta,

as sa vje ke mbushur, nuk m bie n hatr.

Rritu, Telemaku im, burrnohu.
Ve hyjt e din n piqemi srish.
Ti tashm nuk je m ajo foshnje,
t ciln njheri e mbroja nga demat.
T mos qe Pallamedi[1], do jetonim bashk,
por, mbase kish t drejt: pa mua
ty st kanoset kompleksi i Edipit,
dhe ndrrat do ti kesh virgjine, Telemak.
1972
N KRAHINN E LIQEJVE Prktheu Agron Tufa
Asokohe n vendin e dentistve,
bijat e t cilve marrin pas porosis
veshje nga Londra, pincat e t cilve
ngren lart Dhmbin e Pjekuris
n flamujt e askujt, fshehur gojs s vet
rrnojave m tpastra se Parthenoni[2], un kolon e pest, vzhgues, spiun
i nj civilizimi t kalbur n jet
profesor oratorie gjalloja
n kolegjin ndan liqenit t Presnjs
ku nga buzqumshtit e atjeshm
qesh thirrur vidat tu shtrngoja.
Asokohe gjithka pata shkruar
onte pashmangsisht n retienc.
Bija pa u zhveshur, i drrmuar
n araf. Dhe nse ndr net
tavanit lypja yllin t m shfaqej,
ai, nn ligjsit e djegies n natyr rridhte mbi nnkres npr faqe
m shpejt se tkisha gjetur nj dshir.
1972
*** Prktheu Agron Tufa
Ve hiri e di do t thot t digjesh ploj.
Por, para tek shoh si miop, e them prap:
jo gjithka e merr era, se dhe fshesa sado ti shkoj
oborrit, prore dika sdo t kap.
Ne, si duqe cigaresh pshtyr e shkelur n hije
qoshesh, nn stola, ku rrezja furet ndr mure,
do zhgrryhemi prqafe me lluc e lloj-lloj ndyrsie,
tek ditt numrojm n humus, llum e shtresa kulture.
gojhapur si buf arkeologu lopatkn do ngul e do vjell;
por zbulimi i tij do trand botn mes dritash,
si pasion i groposur toks prthell,
si variant i kundrt piramidash.
Krma! me dor n bark do shfryj ai,

po prej nesh do jet larg sa dhe toka prej shpesve,

sepse krmat jan liri prej qelizave, liri
prej s trs: apoteoza t pjesve.
1986
*** Prktheu Agron Tufa
Ajo vesh orapet, saora atis vjeshta;
Nj shi i dendur krpi bie prreth:
Sa luajn men prej lis asfaltet e sheshta
Aq fundi sht i gjat dhe taka e mpreht.
Ve dy kolonave t strukura u vjen zor
T zbardhin. Portiku cullak u mvesh.
Me ty n munges nj ver Zoti u bor,
Nj ver pa ty, ngado q ta kthesh.
N gjegjet fshfrim jehu i ikjes sht tashm
I lufttarve falmur-rn, pa rndsi se nga.
Tastet q presin bemolin, duket nga kyet, teksa
Krcasin krcet vetveten snjohin m.
Nga frngjia ajri i detit u shemb si suva
Andej nga spiptiu absolutisht asgj.
17 shtator 1993
*** Prktheu Agron Tufa
N kafaz u mbylla n vend t bishs s trbuar,
ngula shortin dhe grahmn me gozhd n barak,
luajta kumar, buz detit kam jetuar
dhe drekuar kam sdi me dreqin me frak.
Hemisfern nga maja e akullnajs e pash,
tre her u fundosa, dy her rash i shkalluar.
Vendin q m ushqeu ika dhe e lash.
Nj qytet bhen ata q m kan harruar.
Brodha stepave me klithma hunsh n mendje,
duke besuar se do t kthehen n mod prap.
Mbolla thekr, katram shtrova lmenjve
dhe nuk kam pir vetm uj t that.
Me retinn e eskorts s korbave ndoqa ndrrat e nats,
hngra buk mrgimi, kothere slash prapa.
Tejzat i lash gjith tingujt t nxirrnin, prve piskams;
kalova n pshprim. T dyzetat i kapa.
t them tjetr pr jetn? Q mu duk tepr e gjat.
Skam tjetr, pos brengs, me k hallet t qaj.
Por derisa gojn sma kan mbyllur me balt,
vese mirnjohja do t kumboj prej saj.
1980
[1] (Palamedes). Biri i Navpilit, njrit prej heronjve q pjesmorn n luftn e Trojs. Odiseu e akuzoi at pr
tradhti, pasi kishte fshehur m par n adrn e tij nj letr, t shkruar kinse nga Priami. Grekt e vran
Pallamedin me gur. Pallamedi mbahej si shpiksi i disa grmave t alfabetit grek, peshores, mass dhe lojrave
me kocka dhe shpata. (Shn. Prkth.)
[2] Emri i lasht i Athins. M von, kt emr mori tempulli kryesor i saj.

Prktheu nga rusishtja Agron Tufa

Strofa prktheu Agron Tufa

Porsi got,
la nj mbres
q smbytet dot,
mbi t oqeanit sofrabez,
dhe i prndritshmi ka kaluar
n hemisfern tjetr, aty ku
lihet pa ngacmuar
vetm peshku n uj.
II.
Mbrmjeve, e dashur,
bn ngroht. Qetsia
kur papagalli ka heshtur
grmzohet deri tek i-a.
Hna maj do kaubi
derdh qumshtin e saj:
paprekshmria e nj trupi
prvijohet n skaj.
III.
E dashur, pr ato gjra
prse t krkojm
se ndodhi, gjilpra
sgjendet m
n kashtn njerzore.
T ecim n koh, t gjuajm
hijen; ose tok, prore
damn t luajm.
IV.
Gjith sa quajtm e jona,
sa patm, gabuam, ka ishte,
tepron nga koha,
si guraleci n zallishte,
bluhet me prkdheli
pr t ln dalt e toporet mbarojn Kukladhianen
fytyr pa tipare.
V.
Ah, m t vogla siprfaqe,
M pak shpresa n t
N besnikrin e pashoqe
n nderimin pr at.
Mbase, n humbjen e prgjithshme
Trupi shikimit i terret
an peizazhit n qoshe
largpamsis ti hakmerret.

VI.
Ashtu si n hapsir pika
q gishti n largsi
tregon. Dhe shpejtsia
E drits n zbrastsi.
Kshtu bie dhe shikimi:
Sa me larg ti deprton;
M shum se nga moshimi
Dhe nga sa libra lexon.
VII.
Kshtu zhvillohet plotsia
E territ. Pr tu br terr,
n planin vertikal
Fuqishm hua merr.
Njeriu sht autori
I grushtit shtrnguar,
Kshtu tha aviatori
Reve kaluar.
VIII.
M t pashpres, m t
Leht. Nuk pret paduruar,
Pushimin mbas perdesh,
Si rinia e pasionuar.
Drit n sken, kulisave
Mugtir. Kalon npr
Duartrokitjet e gjetheve
N natn amerikane.
IX.
Jeta sht tregtare shtitse:
Puk, gju, penis.
Dhe gjeografia przier
Me kohn fatin ngjiz.
Padashur, posht qepallash
kt pushtet e pranon,
Motrs i bindesh
Q rrotull vjen e shkon.
X.
T turpshmen harrom
Gojn ta thot mendja e shtyn.
Si grma e tridhjet e tret
Jeta q m pret n sy sm hyn.
E di, n gjithka, sado t largme,
N kdo melankolia ja jep kujsViktima t zakoneve t fjalve,
T presjeve t gjuhs.
XI.
E dashur, fatkeq

Ska! Ska t vdekur, t gjall.

Ka ve bashktingllore n fest
Mbi t harkuarat kokall.
Dukshm, n lartsi
N rolin e bariut t derrave
Rruazat e pashpuara t tij
Do na prcjellin t trve.
XII.
Vrtet, sa m dendur n letra
E zeza e bojs nxin,
Aq m moskokars vetja
Pr t shkuarn, pr zbraztsin
E s ardhmes. Prania e tij
N mos m e mir sbn tjetr
Vese prshpjeton fluturimin
E pens n letr.
XIII.
Smund ta dgjosh prgjigjen
Nse pyet ku
Je si pjest e bots
N mbretrin e akullit nguju.
Gjuha ka nj pol
Veriun, ku bora shtron
Prmes Elzevirit; ku zri
Flamurin dot nuk e on.
XIV.
Varfria e ktyre vargjeve- nga etja
Pr t fshehur, shptuar,
kthyer. Por dy her vetja
n t njjtin shtrat mos shkuar,
Edhe sikur dora e vajzs
T mos i ndrroj araft.
Ktu- jo n Saturn, prej unazs
T mos hidhesh ft e ft.
XV.
N rrodhanin jo t duhur
Q kndoi Hesiodi
Qndron jo aty ku je ulur
Por ku nata t hodhi.
Me shum sy nuk e shpon
Terrin- llogaritje e mir
Prsrisim gjithmon
Fjal: fjalt e t tjerve.
XVI.
Si qengji n hell
Kur piqet, e zjarrin prflak.
Un, pavdeksova, me sa pata dell

Ato q smunda dot ti kap.

Ti, si munde, m fale
Gjithka q un bra.
N prgjithsi, knga satirike
Jehon rrahjen e flatrave.
XVII.
E dashur, jemi baras.
M shum: njri tjetrit ne
I jemi si vaksina e lijs
Mes pllakosjes s prgjithshme.
Vetm objekt pr t shpifur,
Tok me mundsin q ajo shnj
T mbetet, krahut, e pikur,
Si ngushllim i dhn.
XVIII.
Ah, bujaria e profecisDitt e ardhshme shantazhSi kamzhiku i emrave t atsis
Kujtes, q shum ska t jap.
Ju takojn, si lejlekut
Vrtitjet, rrenat e sheqerosura.
Por ne do t rrojm, sa t rroj
Falja dhe grmat e shtypura.
XIX.
Kto gjra do tu shkrihen
N koh atyre n sy
q pr pjata shtyhen
N larushin aty.
Mendoj, vrtet
Mir q jemi ndarse q t shohin astronautin
nuk kan pr tu vrar.
XX.
Hiqe, mik, nga korniza,
Fytyrn e Gruas s Bekuar.
Vendos foton familjarePamjen e planetit nga hna fotografuar.
Na hiqni ne tok fytyrhijeMik i padnj,
Humbameno hafije;
Se ju qet shum t zn.
XXI
E pavend, si mamuthi
N filarmoni, nj pamje
N t tashmen me un e ti.
Me siguri do t ngelen t hutuar
Banort e s nesrmes

Nga kjo przierje e ngatrruar

Ndjenja e fuqishme e dinosaurit
N cirilike shtjelluar.
XXII.
Gjithka mbaron n mrzitje,
Jo n trishtim.
Por kjo shkenc e re
Ka pakz ndriim.
Stoiku q dinte t vrtetnvetm nj t tretn stoik.
Pluhur prmbi tavolin
q nuk fshihet a ik.
XXII.
Kto rreshta n thelb jan
Drdllitje plakushi.
Gjykatsit n kohn ton
Japin dnime grushti.
Ivanovit. Petrovit me t bir,
Koskave t tyre meite.
Por fjala e lir
Nuk di t bj zbritje.
XXIII.
Kshtu ne shuajm kandilen
Me nj stol pr tu prplasur.
Duke folur pr t ardhmen
Nga jermi i plakut qasur.
E dashur, gjith gjrat e mira,
E kan nj fund,
Ndihmohet errsira
Nga muskuj fytyre e inde.
XXIV.
Kjo n fund t perspektivs
Son. Jo t gjat, fatkeqsisht.
Mandej koh pr mrekulli
T mrekullueshme, dit pafundsisht,
Gara prfundon n linjat
E qyteteve, etj-rave aty;
Fjal pafund, nga t cilat
Asnjra pr ty.
XXV.
Pran oqeanit shkruaj,
Nat vere. Nxehtsia
Si dor e huaj
N kafk. Lkura
E qruar e portokallit
Tkurret. T ndjekin ritet,
Si priftrinjt e Eleusinit,

Mizat mbi krye vrtiten.

XXVI.
Mbshtetur mbi brrylin tim
Dgjoj fshfrimn e qitros.
M e keqe se bubullim
E shprthimit famoz.
M keq se kur fmijt
Dnesin -.
Sepse mbas ksaj
Pason asnj gj.
Histori e shekullit t njzet
(nj shfaqje udhe)

1910 shnon fundin e dekads s par.

Si i till, prfundimisht duhet miratuar.
Se n t nj prirje demokratike sht shquar.
Megjithat her-her gjrat morrn kthes t gabuar.
Si kur Kryeministri i Egjiptit, krejtsisht pa faj
T tij, vritet. Por revolta
N Shqipri sht pun e masave
(Sado q si i dallojn ata t shtypurit e tyre nga klasa e tyre sunduese
sht hamendja e kujtdo).
...

Maksim Gorki
***
Nga lufta kthehet mbreti, i vrazhd', i pikelluar...
Permes i bie fshatit mbi at'n e tij kaluar...
Kur pas ca kallamishtesh ve veshin e degjon:
nje vazhez sorkadhe qe qeshte me te madhe.
Rrudh vetullat e murrme, e tund shpejt yzengjine
dhe me mamuz te mprehte me fort godit dorine,
C;i vrigellijne armet, c'i ndrit ky jatagani,
mbi vashen gezimplote c'na turret si tufani.
Dhe cirret i xhindosur, me ze te egersuar:
-Perse, moj palocupe, zbardh dhembet e gezuar?
...Si ke guxim e qesh kur ter' ushtria ime
e gjitha u derrmua, u thye nder luftime?
Ne fushat e betejes me mijra djem m'u vrane,
tani n'atdhe po kthehem, te tjere djem do mbledh,
ne zjarrin e betejse dhe njehere do ti hedh.
Jam mbreti yt i fyer, ne kete vend i pare,
si mundem te duroj kur ti qesh si e marre!
Kopsiti xhamadanin serbes mbi kraharuar
dhe na i kthehet mbretit kjo vasheza syshkruar:
- Me trimi'n e zemres sime po qesh e cmallem une,
s'ta kemi ngene o xhaxho, me ne s'le ndonje pune!
Ne kohen kur njeriu gezon e dashuron

per mbreter nuk ka gajle, per ta as qe mendon!

U drodh gjith' ai mbret. Shkumon ky hijerendi,
dhe trimat urdheron, gjemon sa tundet vendi;
- Pa zermani capkenen, ne burg shpejt ma vervitni
ose ketu, ne vend, pa humur koh' e vritni!
Sejmenet si shejtane, me thik' e shpata zhveshur,
u turren porsi sorra mbi vazhezen nurqeshur;
dhe me surrat zgerdhyer, si laro lajkatare,
ia dorezuan Vdekjes ne gjin' e saj ta marre.
II
Demonet e se keqes gjithnje Vdekja degjon,
po, per cudi, ksaj here s'ka qejf: rri e ngurron.
Ne stinen e praneveres farat e dashurise
dhe te kjo plake shtrige leshuakan filize,
Se u merzit me kerma jeten e saj ta shkoje,
edhe ne to te zhduke semundje lloj-lloj.
Me oren vdekesore kohen s'ka qejf ta mase,
i vjen qe te pelcase.
Kur njerzit para saj dridhen me temerr e ngjethje,
iu shkrep qe te jetoje disi me me shkujdesje
se u merzit ngahera me varre e varreza,
me nje zanat te ndyte, ku s'bluan vec te zeza;
ndaj shpesh merzitet, nxehet, i preket zemr' e ftohte,
kur njerzit peshperitin se Vdekja eshte e kote.
Po kjo nuk i pelqen, ndaj me inat e smire
s'rremben ata qe duhet, po njerzit me te mire.
Sa mir' sikur dhe Vdekja te dashuronte Djallin,
me zjarr si te ferrit ta shfrynte tere mallin,
nga dhembja e dashurise lot syri t'i pikonte,
Satanin flokezjarrte ne gjokes ta shtrengonte.
III
Dhe vajza guximtare Vdekjes i rri perballe,
ne heshtje pret goditjen, s'leviz sy, as qepalle,
Dhe Vdekja murmurit me dhembje plot siklet:
- Perse vashez' e njome, lendove goxha mbret?
Ndaj je denuar rende, pa shprese, pa shpetim!
I kthehet Vdekjes vazha: - Perse ky zemerim?
Ish her' e par' qe ndjeva te puthur ne kraharuar,
bandilli im i dashur kur me shtrengoi ne duar.
E ku ia kisha ngene te kuvendoj me mbrene?
U ktheva e i thashe: " S'ta kemi, xhaxho ngene!"
Besoj se keq s'i fola, po shih sa keq qe dola!
Tani kjo kosa jote po me rremben dhe mua!
Moj Mortje, a s'me thua:
Pse ngutesh, pse s'me pret dhe nje cop'here akoma,
gjersa keto buze t'njoma
ta thithin gjer ne fund nektarin e rinise,
gjersa ta zbraz me fund kupen e dashurise?
Te keqen, Vdekje, xhan!.... Dhe Vdekja rri habitur! Mos vall' u be pishman?

Te tille lutje kurre s'i kish degjuar veshi,

dhe per nje cast u duk sikur u zbut rrebeshi.
Mendoi: " Si do jetoj, c'do bej ne kete jete,
sikur as dashuri, as puthje te mos kete?"
Ne diellin e praneveres eshtrat po thek, po ngrohet
dhe gjarprit i ben shenje me prane t'i afrohet.
Vashes qe pret i thote:
- Nejse, rro dhe nje nate, puthu ne qejf e gas,
po neser me te gdhire ta dish se do t'te vras.
Dhe mbi nje gur na ulet, aty po rri e pret,
neperka lepin kosen ta beje me te mprehte.
Derdh lot nga gazi vasha, po Vdekja e qorton:
- Po he de c' sorrollatesh? C'pret qe nuk shkon?
IV
Ne rrezet praneverore Vdekja me dhele ngrohet,
dhe brashnjat cope-cope i zbath, te fleje shtrohet.
Mbi gur koken mbeshteti mortja dhe ra e fjeti!...
Nje enderr te bezdisur ne gjume paska pare!
Iu be sikur Kaini, i ati plak i saj,
me Jude Iskariotin po hipin mbi nje maje.
Zvarriten si gjarprinj, te lodhur dalngadale,
te rraskapitur ngjitin lart' e perpjete male,
- O Zot! - renkon Kaini, i vrazhde, zemerthyer,
dhe syt' e zez ne qiell i mbante te mberthyer.
- O Zot! - po lutet Juda, tradhtari shpirtkatran,
dhe syt'e buhavitur, ulur mbi tok' i mban.
Mbi mal brenda nje reje qe skuq e flakeron,
i ulur c'po rri Zoti, nje liber po lexon;
nje liber yjeshkrojtur, te madh qe xixellon,
sa vetem Kasht'e Kumtrit eshte nje faqe e tij;
ne krye t'atij mali Shen Mhilli sec qendron.
Shufra rrufesh nder duar po mban e gjemon rende:
- Largohuni, se Zoti s'ju do ne kete vend!
Kaini Shen Mhillit fillon t'i pergjerohet;
- Mekati qe kam bere me goje dot s'tregohet,
se ate bushtren Vdekje qe zhduk te emblen jete,
un' e kam lindur vete!
- Shen Mhill, - i thote Juda, dhe nga Kaini vete, me mekatar, jame une,
per hir te shtriges Vdekje sa rende u gabova,
kur zemren drite diell te zotit tim tradhtova,
Dhe qe te dy se bashku i luten Shen Mhillit:
- Ne kemi nje deshire: qe Zoti pak meshire,
per neve te tregoje, pastaj le t'na deboje,
nga goj'e tij nje fjale e embel te dale,
s'kerkojme te na fale!
Ngadale, rende- rende, Shen Mhilli u pergjigjet:
- Tri her' i fola Zotit per juve, o qyqare,
dy her' asnje pergjigje prej tij nuk kam marre.
Te treten tundi koken dhe tha i zemeruar,
fort rend' duke gjemuar:

- Derisa Vdekja shtrige shfaros e zhduk te gjallen,

per Juden dhe Kainin do ta mbaj ngritur pallen!
Ata t'i fale ai qe me fuqin' e tij,
do zhduke pergjithmone te Vdekjes fuqi.
Tradhtari, vellavrasesi, te dy me ulerime,
u rrokullisen poshte nga ter' ajo gremine.
Ne nje batak te qelbur nga maj' e malit rane
ku po harbonin xhinder, lugeter e shejtane;
dhe Juden me Kainin kur aty brenda hyne,
me zjarr katran sketerre, filluan t'i peshtyjne.
V
Aty nga mesi i dites, Vdekja prej gjumit, zgjohet,
kur vashen s'e gjen prane, po grindet, zemerohet:
"C'u be kjo endacake?" - me vete blebezoi.
"Nje dit' e nat' e tere asaj nuk i mjaftoi?"
Dhe sapo kapton gardhe, keput nje lule dielli.
Kundron, nuhat, habitet se si kjo rrez' e diellit
me zjarr' e saj te gjalle ka veshur me flori
fletzat e plepit t'eger me aq bukuri.
Dicka ne zemer ndien.
Dhe syn' e sja te ftohte drejt diellit e mberthen.
Ngadale, zvarre-zvarre, kenges fillon t'ia marre,
me hunde, neper dhembe, nis Vdekja te kendoje:
- Ne kete bote pa meshire,
vret e pret njeriu njerine,
pastaj varros derzine;
na i psal me keng' e kor:
"Le te prehet me shenjtore"
Vec nje gje s'po marr vesh dot,
si njeriu ne kete bote
dhe kur ngordh tiran' i keq,
nga i cili vuan, heq,
i kendon me psal' e kor:
"Le te prehet me shenjtore"
Si te ndershmin, si hajdutin,
kur te dy ne varr i futin,
me ngasherim u kendon kori;
"Le te prehen me shenjtore."
Budallane dhe harbutin
me te njejten keng' i futin.
U psal kori mengadale,
perserit po ato fjale:
"Le te prehet me shenjtore."
VI
Dhe kengen si mbaroi, Mortja fillon te nxehet
qe vasheza s'po kthehet.
Kaluan disa nete, kaluan disa dite,
dhe Vdekja prit e prit...
Eger fytyra i skuqi dhe syt' i cakerriti,
opingat shpejt i mbathi, mbi sup kosen vertiti;

e vrenjtur, me kercenuese dhe nga nje re vjeshtake,

po udheton ne driten e henes endacake.
Dhe ec e ec, e ec, kur ja, ne nje korije,
nen ca lajthi me vese levizin nja dy hije!
Mbi barin ngjyr' atllasi, qe heneza praronte,
si perendeshe lulesh nje vashe nuseronte.
Dhe, mu duk si tok' e zhveshur ne pragun e pranveres,
ndrit zhveshur gjoksi - qumesht i vashes symeshqerres.
Lekuren e mendafshte te puthurat e djalit
sa bukur ia stolisin asaj thelleze malit.
ndersa dy sy te embel me droje lart soditin
rrugen e Kashte s' Kumtrit me mijra shkendije;
dhe mu ne cep te syrit mavi c'i nxin nje vije.
Porsi nje dre i lodhur, djaloshi duke fjetur,
mbi preherin e vashes koken e mban mbeshtetur.
Hesht Mortja e kundron!
Dhe flak' e zemerimit nga kafka i iken, shkon.
Ngadal pyet vashen:
- Perse tamam si Eva qe i ndenji Zotit fshehur,
me fshihesh pas kacubes prej dashurise e dehur?
Me trupin e qnedisur, si diell me yj' e hene
qe mos t'ia shohe Vdekja, mbuluar kish capkene.
Si trime e paepur, me Vdekjen vasha flet:
-Dhe pak a nuk me pret?
Mos thirr mos ma trem, mos bej shamate,
te dashurin e zemres ma ruaj sa me gjate;
me tingullin e koses ngadale, mos ma zgjo!
Me fal qe s'mbajta fjalen, po ja qe njerez jemi.
Mendova: "Kurdohere ne Vdekjen pran' e kemi."
Me lere qe bandillin ta puth edhe nje here,
me te s'po ndjej te ngopur, as dhe ai me mua.
Shikoje sa i pashem, i bukur si pallua!
Veshtrome gji e faqe, si lulekuqe zjarri,
sa shenja lulezojne! Mi la bandill-beqari!
Dhe caze as nuk me pret?
Se s'eshte e gjate kjo jet'!
U skuq nga turpi Vdekja, buzen ne gaz e vuri:
- Vertet sikur me diellin te qenka puthur nuri.
Po koha nuk me pret: U plaka, jam e zene,
S'kam vetem ty, o vashe , nen toke per te shtene,
me mijera te tjere me mbeten per t'i marre,
me kete kose te mprehte si ty kam per t'i vrare,
Se Kohes me ndergjegje un' i sherbej pa ndalje...
He, pra, pse s'behesh gati? Per asnjeri s'ka falje!
Cdo cast qe me kalon, ne pune me pengon.
Po vashez e shkujdesur, havaz' e saj vazhdon:
- Kur trimi cupen puth, me dhele e perqafon,
as qiell ka, as toke, perreth asgje s'shikon.
Shpirti me fuqi, mbushet, qe s'eshte e ketushme,
drita qe digjet n'ate shpirt: sa drit' e mrekullueshme!

S'te tremb Zoti, as fati, as qielli lart mbi re,

me t'ligjte te prrallosesh, kur dashuron, s'ke nge.
Gezimi si femije vetvetes i gezohet,
me venten Dashuria fillon e permallohet.
Dhe Vdekja s'po ben ze. Kundron kjo hijerende
dhe vashez hirplote s'ia pret dot ate kenge.
Nga dielli me te bukur, s'ka gje ne kete bote,
nga zjarri i dashurise s'ka tjeter me te ngrohte
VII
Dhe Vdekja rri, s'ben ze...
Zjarr' i zilise eshtrat fillon e ia zhurit,
nje ethe, nje dritherime skeletin ia trondit,
se zemr' e saj e ftohte c'mund t'i kendoje botes?
Nuk behet Vdekja nene, po prape femer mbetet,
ndaj zemra e saj preket....
Arsyen s'e degjon, asaj ajo s'i bindet,
po ne shpirtin' e erret dicka fillon t'i lindet.
Ne shpirt te saj te ngurte s'bulojne vetem driza
po fshihen dhe filiza
meshire, miresie dhe malli per cudi;
ndaj njerzit e helmuar ajo i do aq shume
sa naten embel-embel u murmurit ne gjume
per gaz e madh te prehjes...
Dhe vashezes i thote:
- Cudia le te behet! Jeto, vashe ne gaz!
Vec ne cdo hap te jetes me ke dhe mua pas.
Te jem pran' Dashurise, ma ka enda or'e cast.
Dhe qe nga ajo kohe dhe sot e kesaj dite,
si motra te pandara, pran' njera-tjetres rrine
Vdekja me Dashurine.
Ndaj kosemprehur Mortja pas Dashurise endet,
Gjurmon is nje rrufjane kudo q'ajo gjendet.
Magjepset pre se motres terhiqet zvarre-zvarre,
kocke e lekure thare.
Ne dasma, ne dollira ne dreka mortuare,
vrapon kjo zullumqare,
dhe vazhdimisht gatuan pa u lodhur, pa pertuar
gezimin' e Dashurise dhe lumturin' e Jetes.
Vajza dhe vdekja
Nga lufta kthehet mbreti, i vrazhd', i pikelluar...
Permes i bie fshatit mbi at'n e tij kaluar...
Kur pas ca kallamishtesh ve veshin e degjon:
nje vazhez sorkadhe qe qeshte me te madhe.
Rrudh vetullat e murrme, e tund shpejt yzengjine
dhe me mamuz te mprehte me fort godit dorine,
C;i vrigellijne armet, c'i ndrit ky jatagani,
mbi vashen gezimplote c'na turret si tufani.
Dhe cirret i xhindosur, me ze te egersuar:
-Perse, moj palocupe, zbardh dhembet e gezuar?
...Si ke guxim e qesh kur ter' ushtria ime

e gjitha u derrmua, u thye nder luftime?

Ne fushat e betejes me mijra djem m'u vrane,
tani n'atdhe po kthehem, te tjere djem do mbledh,
ne zjarrin e betejse dhe njehere do ti hedh.
Jam mbreti yt i fyer, ne kete vend i pare,
si mundem te duroj kur ti qesh si e marre!
Kopsiti xhamadanin serbes mbi kraharuar
dhe na i kthehet mbretit kjo vasheza syshkruar:
- Me trimi'n e zemres sime po qesh e cmallem une,
s'ta kemi ngene o xhaxho, me ne s'le ndonje pune!
Ne kohen kur njeriu gezon e dashuron
per mbreter nuk ka gajle, per ta as qe mendon!
U drodh gjith' ai mbret. Shkumon ky hijerendi,
dhe trimat urdheron, gjemon sa tundet vendi;
- Pa zermani capkenen, ne burg shpejt ma vervitni
ose ketu, ne vend, pa humur koh' e vritni!
Sejmenet si shejtane, me thik' e shpata zhveshur,
u turren porsi sorra mbi vazhezen nurqeshur;
dhe me surrat zgerdhyer, si laro lajkatare,
ia dorezuan Vdekjes ne gjin' e saj ta marre.
II
Demonet e se keqes gjithnje Vdekja degjon,
po, per cudi, ksaj here s'ka qejf: rri e ngurron.
Ne stinen e praneveres farat e dashurise
dhe te kjo plake shtrige leshuakan filize,
Se u merzit me kerma jeten e saj ta shkoje,
edhe ne to te zhduke semundje lloj-lloj.
Me oren vdekesore kohen s'ka qejf ta mase,
i vjen qe te pelcase.
Kur njerzit para saj dridhen me temerr e ngjethje,
iu shkrep qe te jetoje disi me me shkujdesje
se u merzit ngahera me varre e varreza,
me nje zanat te ndyte, ku s'bluan vec te zeza;
ndaj shpesh merzitet, nxehet, i preket zemr' e ftohte,
kur njerzit peshperitin se Vdekja eshte e kote.
Po kjo nuk i pelqen, ndaj me inat e smire
s'rremben ata qe duhet, po njerzit me te mire.
Sa mir' sikur dhe Vdekja te dashuronte Djallin,
me zjarr si te ferrit ta shfrynte tere mallin,
nga dhembja e dashurise lot syri t'i pikonte,
Satanin flokezjarrte ne gjokes ta shtrengonte.
III
Dhe vajza guximtare Vdekjes i rri perballe,
ne heshtje pret goditjen, s'leviz sy, as qepalle,
Dhe Vdekja murmurit me dhembje plot siklet:
- Perse vashez' e njome, lendove goxha mbret?
Ndaj je denuar rende, pa shprese, pa shpetim!
I kthehet Vdekjes vazha: - Perse ky zemerim?
Ish her' e par' qe ndjeva te puthur ne kraharuar,
bandilli im i dashur kur me shtrengoi ne duar.

E ku ia kisha ngene te kuvendoj me mbrene?

U ktheva e i thashe: " S'ta kemi, xhaxho ngene!"
Besoj se keq s'i fola, po shih sa keq qe dola!
Tani kjo kosa jote po me rremben dhe mua!
Moj Mortje, a s'me thua:
Pse ngutesh, pse s'me pret dhe nje cop'here akoma,
gjersa keto buze t'njoma
ta thithin gjer ne fund nektarin e rinise,
gjersa ta zbraz me fund kupen e dashurise?
Te keqen, Vdekje, xhan!.... Dhe Vdekja rri habitur! Mos vall' u be pishman?
Te tille lutje kurre s'i kish degjuar veshi,
dhe per nje cast u duk sikur u zbut rrebeshi.
Mendoi: " Si do jetoj, c'do bej ne kete jete,
sikur as dashuri, as puthje te mos kete?"
Ne diellin e praneveres eshtrat po thek, po ngrohet
dhe gjarprit i ben shenje me prane t'i afrohet.
Vashes qe pret i thote:
- Nejse, rro dhe nje nate, puthu ne qejf e gas,
po neser me te gdhire ta dish se do t'te vras.
Dhe mbi nje gur na ulet, aty po rri e pret,
neperka lepin kosen ta beje me te mprehte.
Derdh lot nga gazi vasha, po Vdekja e qorton:
- Po he de c' sorrollatesh? C'pret qe nuk shkon?
IV
Ne rrezet praneverore Vdekja me dhele ngrohet,
dhe brashnjat cope-cope i zbath, te fleje shtrohet.
Mbi gur koken mbeshteti mortja dhe ra e fjeti!...
Nje enderr te bezdisur ne gjume paska pare!
Iu be sikur Kaini, i ati plak i saj,
me Jude Iskariotin po hipin mbi nje maje.
Zvarriten si gjarprinj, te lodhur dalngadale,
te rraskapitur ngjitin lart' e perpjete male,
- O Zot! - renkon Kaini, i vrazhde, zemerthyer,
dhe syt' e zez ne qiell i mbante te mberthyer.
- O Zot! - po lutet Juda, tradhtari shpirtkatran,
dhe syt'e buhavitur, ulur mbi tok' i mban.
Mbi mal brenda nje reje qe skuq e flakeron,
i ulur c'po rri Zoti, nje liber po lexon;
nje liber yjeshkrojtur, te madh qe xixellon,
sa vetem Kasht'e Kumtrit eshte nje faqe e tij;
ne krye t'atij mali Shen Mhilli sec qendron.
Shufra rrufesh nder duar po mban e gjemon rende:
- Largohuni, se Zoti s'ju do ne kete vend!
Kaini Shen Mhillit fillon t'i pergjerohet;
- Mekati qe kam bere me goje dot s'tregohet,
se ate bushtren Vdekje qe zhduk te emblen jete,
un' e kam lindur vete!
- Shen Mhill, - i thote Juda, dhe nga Kaini vete, me mekatar, jame une,
per hir te shtriges Vdekje sa rende u gabova,

kur zemren drite diell te zotit tim tradhtova,

Dhe qe te dy se bashku i luten Shen Mhillit:
- Ne kemi nje deshire: qe Zoti pak meshire,
per neve te tregoje, pastaj le t'na deboje,
nga goj'e tij nje fjale e embel te dale,
s'kerkojme te na fale!
Ngadale, rende- rende, Shen Mhilli u pergjigjet:
- Tri her' i fola Zotit per juve, o qyqare,
dy her' asnje pergjigje prej tij nuk kam marre.
Te treten tundi koken dhe tha i zemeruar,
fort rend' duke gjemuar:
- Derisa Vdekja shtrige shfaros e zhduk te gjallen,
per Juden dhe Kainin do ta mbaj ngritur pallen!
Ata t'i fale ai qe me fuqin' e tij,
do zhduke pergjithmone te Vdekjes fuqi.
Tradhtari, vellavrasesi, te dy me ulerime,
u rrokullisen poshte nga ter' ajo gremine.
Ne nje batak te qelbur nga maj' e malit rane
ku po harbonin xhinder, lugeter e shejtane;
dhe Juden me Kainin kur aty brenda hyne,
me zjarr katran sketerre, filluan t'i peshtyjne.
V
Aty nga mesi i dites, Vdekja prej gjumit, zgjohet,
kur vashen s'e gjen prane, po grindet, zemerohet:
"C'u be kjo endacake?" - me vete blebezoi.
"Nje dit' e nat' e tere asaj nuk i mjaftoi?"
Dhe sapo kapton gardhe, keput nje lule dielli.
Kundron, nuhat, habitet se si kjo rrez' e diellit
me zjarr' e saj te gjalle ka veshur me flori
fletzat e plepit t'eger me aq bukuri.
Dicka ne zemer ndien.
Dhe syn' e sja te ftohte drejt diellit e mberthen.
Ngadale, zvarre-zvarre, kenges fillon t'ia marre,
me hunde, neper dhembe, nis Vdekja te kendoje:
- Ne kete bote pa meshire,
vret e pret njeriu njerine,
pastaj varros derzine;
na i psal me keng' e kor:
" Le te prehet me shenjtore"
Vec nje gje s'po marr vesh dot,
si njeriu ne kete bote
dhe kur ngordh tiran' i keq,
nga i cili vuan, heq,
i kendon me psal' e kor:
"Le te prehet me shenjtore"
Si te ndershmin, si hajdutin,
kur te dy ne varr i futin,
me ngasherim u kendon kori;
" Le te prehen me shenjtore."
Budallane dhe harbutin
me te njejten keng' i futin.

U psal kori mengadale,

perserit po ato fjale:
"Le te prehet me shenjtore."
VI
Dhe kengen si mbaroi, Mortja fillon te nxehet
qe vasheza s'po kthehet.
Kaluan disa nete, kaluan disa dite,
dhe Vdekja prit e prit...
Eger fytyra i skuqi dhe syt' i cakerriti,
opingat shpejt i mbathi, mbi sup kosen vertiti;
e vrenjtur, me kercenuese dhe nga nje re vjeshtake,
po udheton ne driten e henes endacake.
Dhe ec e ec, e ec, kur ja, ne nje korije,
nen ca lajthi me vese levizin nja dy hije!
Mbi barin ngjyr' atllasi, qe heneza praronte,
si perendeshe lulesh nje vashe nuseronte.
Dhe, mu duk si tok' e zhveshur ne pragun e pranveres,
ndrit zhveshur gjoksi - qumesht i vashes symeshqerres.
Lekuren e mendafshte te puthurat e djalit
sa bukur ia stolisin asaj thelleze malit.
ndersa dy sy te embel me droje lart soditin
rrugen e Kashte s' Kumtrit me mijra shkendije;
dhe mu ne cep te syrit mavi c'i nxin nje vije.
Porsi nje dre i lodhur, djaloshi duke fjetur,
mbi preherin e vashes koken e mban mbeshtetur.
Hesht Mortja e kundron!
Dhe flak' e zemerimit nga kafka i iken, shkon.
Ngadal pyet vashen:
- Perse tamam si Eva qe i ndenji Zotit fshehur,
me fshihesh pas kacubes prej dashurise e dehur?
Me trupin e qnedisur, si diell me yj' e hene
qe mos t'ia shohe Vdekja, mbuluar kish capkene.
Si trime e paepur, me Vdekjen vasha flet:
-Dhe pak a nuk me pret?
Mos thirr mos ma trem, mos bej shamate,
te dashurin e zemres ma ruaj sa me gjate;
me tingullin e koses ngadale, mos ma zgjo!
Me fal qe s'mbajta fjalen, po ja qe njerez jemi.
Mendova: "Kurdohere ne Vdekjen pran' e kemi."
Me lere qe bandillin ta puth edhe nje here,
me te s'po ndjej te ngopur, as dhe ai me mua.
Shikoje sa i pashem, i bukur si pallua!
Veshtrome gji e faqe, si lulekuqe zjarri,
sa shenja lulezojne! Mi la bandill-beqari!
Dhe caze as nuk me pret?
Se s'eshte e gjate kjo jet'!
U skuq nga turpi Vdekja, buzen ne gaz e vuri:
- Vertet sikur me diellin te qenka puthur nuri.
Po koha nuk me pret: U plaka, jam e zene,
S'kam vetem ty, o vashe , nen toke per te shtene,

me mijera te tjere me mbeten per t'i marre,

me kete kose te mprehte si ty kam per t'i vrare,
Se Kohes me ndergjegje un' i sherbej pa ndalje...
He, pra, pse s'behesh gati? Per asnjeri s'ka falje!
Cdo cast qe me kalon, ne pune me pengon.
Po vashez e shkujdesur, havaz' e saj vazhdon:
- Kur trimi cupen puth, me dhele e perqafon,
as qiell ka, as toke, perreth asgje s'shikon.
Shpirti me fuqi, mbushet, qe s'eshte e ketushme,
drita qe digjet n'ate shpirt: sa drit' e mrekullueshme!
S'te tremb Zoti, as fati, as qielli lart mbi re,
me t'ligjte te prrallosesh, kur dashuron, s'ke nge.
Gezimi si femije vetvetes i gezohet,
me venten Dashuria fillon e permallohet.
Dhe Vdekja s'po ben ze. Kundron kjo hijerende
dhe vashez hirplote s'ia pret dot ate kenge.
Nga dielli me te bukur, s'ka gje ne kete bote,
nga zjarri i dashurise s'ka tjeter me te ngrohte
VII
Dhe Vdekja rri, s'ben ze...
Zjarr' i zilise eshtrat fillon e ia zhurit,
nje ethe, nje dritherime skeletin ia trondit,
se zemr' e saj e ftohte c'mund t'i kendoje botes?
Nuk behet Vdekja nene, po prape femer mbetet,
ndaj zemra e saj preket....
Arsyen s'e degjon, asaj ajo s'i bindet,
po ne shpirtin' e erret dicka fillon t'i lindet.
Ne shpirt te saj te ngurte s'bulojne vetem driza
po fshihen dhe filiza
meshire, miresie dhe malli per cudi;
ndaj njerzit e helmuar ajo i do aq shume
sa naten embel-embel u murmurit ne gjume
per gaz e madh te prehjes...
Dhe vashezes i thote:
- Cudia le te behet! Jeto, vashe ne gaz!
Vec ne cdo hap te jetes me ke dhe mua pas.
Te jem pran' Dashurise, ma ka enda or'e cast.
Dhe qe nga ajo kohe dhe sot e kesaj dite,
si motra te pandara, pran' njera-tjetres rrine
Vdekja me Dashurine.
Ndaj kosemprehur Mortja pas Dashurise endet,
Gjurmon is nje rrufjane kudo q'ajo gjendet.
Magjepset pre se motres terhiqet zvarre-zvarre,
kocke e lekure thare.
Ne dasma, ne dollira ne dreka mortuare,
vrapon kjo zullumqare,
dhe vazhdimisht gatuan pa u lodhur, pa pertuar
gezimin' e Dashurise dhe lumturin' e Jetes.
Fund