Republic of the Philippines

University of Rizal System

Pililla , Rizal

Masusing Banghay Aralin sa Araling Panlipunan

(Discovery Approach)
I.

LAYUNIN
Sa loob ng isang oras, ang mag-aaral ay inaasahang:
a. Naiisa isa ang mga imperyalistang bansa at ang mga bansang kanilang
nasakop.
b. Natutukoy ang mga dahilan ng pananakop ng mga imperyalistang bansa
at ang naging mga tangkang hakbang ng mga nasakop nitong mga bansa
upang makalayat masupil ang pangaabuso.
c. Nabibigyang diin ang mga kahalagahan ng yugtong ito ng kasaysayan ng
Asya sa kasalukuyang panahon.

II.

PAKSANG ARALIN
a. PAKSA: IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMONG KANLURANIN
b. SANGGUNIAN: Kabihasnang ASYANO Kasaysayan at Kultura
c. KAGAMITAN: Chart, Flash Cards, Tradisyunal na Biswal Eyd

III.

PAMAMARAAN

GAWAING PANGGURO
A. PANIMULANG GAWAIN
- Pagbati: Magandang umaga
klase! Ako nga pala si Michael

GAWAING PANGMAG-AARAL

Lazo

ang

inyong

magiging

tagapagturo sa araw na ito.

- Pagtatala ng Liban: Pangulo,
may liban ba ngayon sa ating

Magandang umaga po sir Michael!

klase?
- Pagtatala ng Takdang Aralin:
Ngayon klase

maari niyo nang

(Sasagot ang pangulo ng klase

ipasa ang takdang aralin niyo

ayon sa tanong)
nung huling talakayan.

B. BALIK ARAL:
Bago
tayo

magsimula

ng

talakayan ay magbalik aral muna

tayo. tatawag ako ng mag-aaral

(Ipapasa ng mga mag-aaral ang

at

mga takdang aralin)

magbabanggit

anomang

siya

natutunan

ng

natatandaang
tungkol

sa

huling

talakayan. Handa na ba?

Kung gayoy magsimula na tayo
(Tatawag ang guro ng mga limang
mag-aaral

mula

sa

klase

na

maglalahad ng ilang mga paksa

patungkol

sa

Unang

Yugto

ng

Imperyalismong Kanluranin)

Opo!

Mahusay ang pagkakatanda ng

klase sa mga naging aralin noong
huling talakayan, hugsto na para sa
ating pagbabalik aral.
C. PAGGANYAK
Ngayon

naman,

ating

(Maglalahad ang mga magaaral ng

kong

kanilang mga natutunan mula sa

hatiin ang klase sa limang pangkat.

huling talakayan gaya ng Mga Ruta

Ang bawat pangkat ay bibigyan ng

ng Kalakalan, Merkantilismo, at

isang

kung ano ang mga pangyayari sa

panimulang

bilang

gawain,

blankong

nais

manila

paper.

Guguhit kayo sa manila paper ng

kasagsagan

isang bagay na sa tingin ng pangkat

Portugal,

ay simbolo ng impluwensya sa ating

England, at France.)

bansa ng bansang ating naging

mananakop
Hapon).

(Kastila,
Pagkatapos

America,
nito

ay

ipapaliwanag ang isang miyembro

ang dibuho sa harapan.

Ang

pinakatahimik na pangkat habang

ng

pananakop

Spain,

ng

Netherlands,

nagtatalakay ang mga kamag-aral

ay tatanggap ng karagdagang isang
puntos para sa maiksing pagsusulit
mamaya. Nakahanda na ba klase?

May katanungan ba?

Kung

gayon

mayroon

kayong

5minuto para gumuhit at ang inyong

limang minuto ay magsisimula na
ngayon.

(Matatapos ang takdang oras.)

Ngayon naman, dadako tayo sa
paglalahad ng mga gawa ng inyong
kamagaral

sa

buong

klase.

Magsimula tayo sa unang pangkat.

Opo!

Wala na po!

(Tatawagin ng guro ang bilang ng

(Guguhit ang mga mag-aaral.)

mga pangkat.)
Maghusay ang pagkakagawa ng
mga dibuho at magaling rin ang
pagkakapaliwanag

ng

lahat

ng

pangkat.
(Ilalahad ng mga mag-aaral ang
Sa

tingin

niyo

klase

paano

nagawang dibuho ng kanilang mga

nakarating ang mga impluensyang

pangkat.

Magsisimula

ang

iyan ng mga mananakop sa ating

paglalahad sa unang pangkat,

bansa?

sunud-sunod hanggang sa huling

maglaladad na ikalimang pangkat.)

Tama! At kagaya ng ating bansa,

napasakamay

rin

ng

mga

mananakop ang iba pang mga

bansa sa Asya.

May kaugnayan

nga diyang ang tatalakayin natin

ngayon.

D. PAGLALAHAD NG PAKSA
Tutungo na tayo sa ating
paksang aralin, Ang Ikalawang

Yugto

ng

Imperyalismong

Kanluranin.
Dahil nahati na sa mga pangkat
Sa pamamagitan po ng pananakop
ang klase kanina ay manatili na
nila.
lamang

tayo

sa

ating

mga

pangkat dahil mayroon tayong

gawain. Nakahanda na ba?
Bibigyan ang bawat pangkat ng
Kit

na

naglalaman

ng

mga

pangalan ng bansa at ilang mga

mahahalagang

konsepto

at

pangyayari na naganap sa mga

bansang iyon. Nasa harapan rin
naman ninyo ang isang tsart.
Ang gagawin ninyo ay pupunan
ang tsart ayon sa mga hinihingi
nitong datos. Ilalahad ng bawat
pangkat ang mga pangyayari at
konseptong umiral sa bansang
nasa kanilang kit. Bibigyan ang
klase

ng

labinlimang

minuto

upang mapunan ang kabuuan ng

Opo!
tsart.
May katanungan ba?

Kung gayon ay simulan na natin

ang iyong labinlimang minuto.

(Natapos na ang takdang oras)

E. PAGTALAKAY SA PAKSA
Ngayong
natapos
na

ang

takdang oras ay dumako na tayo

sa ating talakayan. Unahin natin
ang ikalimang pangkat.

Wala po!

(Tutukuyin

ng

mga

magaaral

ang

pangyayari at konseptong umiral sa

mga
Mahusay! Pakinggan naman natin

bansang

napasailalim

sa

ang ikalawang pangkat.

imperyalismong kanluranin at pupunan

nila ang talaan).

(Magtatalakay ang Ikalimang pangkat)

Magaling ang ikalawang pangkat. Ang mga bansang nakalagay sa aming
Pakinggan

naman

natin

ilalahad ng ikatlong grupo.

ang kit ay ang India at ang Vietnam. Ang

India nang panahong 1784 ay nasakop
ng

England

sa

pamamagitan

ng

English East India Company. Pagsapit

noong taong 1857, sumiklab ang isang
rebelyong

tinatawag

na

rebelyong

sepoy.

Nilahukan

ito

ng

mga

sundalong Indian, pawang mga Hindu

at Muslim.
balitang

ang

Nagaklas sila dahil sa

cartrige

ng

ripleng

kanilang ginagamit ay pinahiran ng

langis mula sa hayop na pawang

Magaling
nailahad

ikaapat
ng

impormasyon.

na

mabuti

pangkat, ipinagbabawal ng mga kaugalian ng

agn

Pumunta

mga mga Muslim at Hindu. Natalo ang mga

naman sepoy at inilipat ang pamamahala sa

tayo ngayon sa ikaapat na pangkat.

India

mula

sa

British

East

India

papunta direkta sa hari ng England.

Sa Vietnam naman, Nagpadala ng
French Millitary Mission ang France.
inutulan ito ng nooy nakasasakop sa
kanya na Tsina gunit pagkatapos ng
dalawang
napasailalim

taong
rin

ng

pagtutol

ay

France

ang

Vietnam.
Tama, naibigay ng kanilang pangkat
ang lahat ng dapat na paksa.
Puntahan natin ang huling pangkat.

Ang Bansang naibigay sa amin ay ang

Burma at ang Laos. Ang Laos ay nasa
kaliwang pampang ng Mekong River.
Hinihingi ito ng Pransya sa Tsina bilang
danyos sa pagpapatalsik sa kababayan
nila sa Siam at dahil sa pangiipit ng
mga kanluranin ay napapayag nila sa

Mahusay para sa huling pangkat! ganitong kundisyon ang Siam.

Ang

Palakpakan nga ng bawat isa ang Burma naman ay nasakop rin ng

buong klase dahil sa mahusay na bansang England.

paglalahad ng lahat.

Nagkaroon ng

tatlong yugto ng Digmaang Anglo

F. PAGLALAHAT
Upang lagumin ang ating naging

Burmese na umiral mula noong 1824,

1852, at 1885. Natalo s lahat ng ito

talakayan sa araw na ito, narito

ang Burma at ang kanilang unang
ang isang katanungan.

Ano sa
pagkatalo

ay

nagbungan

ng

sarili niyong opinyon ang halaga

Kasunduang
ng

pagtalakay

ng

mga

ito

araw)

sa

Yandabo

kung

saan

inililipan niya ang Pamamahala ng mga

(natalakay

ngayon

takbo

ating

lugar na Arakan at Tenasserim sa

ng

kasalukuyang
English East India Company.

panahon at bakit?

Napunta po sa amin ang Indonesia at

Magaling na pagaanalisa! May

ang Pilipinas. Alam naman o natin na

iba pa bang kasagutan?

ang

ating

bansang

Pilipinas

ay

nasakop ng mga Espanyol sa loob ng

mahigit na 300 taon. Umalma ang mga
Pilipino dahil sa mga pangaabuso ng
Magaling! palakpakan natin ang

Spain, ilan sa mga ito ay ang kawalan

ating mga sagot at ang bawat isa!

ng

Diyan na nagtatapos ang ating

pamamagitan ng mataas na buwis,

talakayan.

sapilitang pagtatrabaho, at marami

Kumuha ng ikaapat

katarungan,

pagpapahirap

sa

na bahagi ng papel para sa ating

pang iba. May mga pagaaklas laban

maiksing pagsusulit.

sa mga ito mula pa noong ika-16 na

siglo ngunit walang naging ganap na
matagumpay.

Ang Indonesia naman

ay napasailalim rin sa isang mapang

abusong alituntunin sa pagtatanim na
tinawag na Culture System.

Sa

sisemang ito ang 1/5 ng bukirin ng mga

magsasaka ay laan para sa mga
pruduktong iluluwas ng mga Dutch at
ibebenta sa Netherlands.

Natapat po sa aming pangkat ang

bansang

Malaya.

Nagsimulang

iniiwasan ng England na magkaroon ng

pulitikal na pakikisama sa Malaya.
Nagsimula ang kanilang sakop na
lupain dito sa tinatawag na Straight
Settlements

(Penang,

Singapore,

Malacca). Ang mga itoy naging sentro

ng

distribusyon

England at India.
Resident

ng

produkto

ng

Ipinatupad rin ang

System

kung

saan

kinakailangang tanggapin ng hari ng

Malaya ang isang British Resident at
makinig sa kaniyang mga plano at
payo

sa

mga

bagay maliban

sa

relihiyon at kaugalian, kapalit nitoy

bibigyan ang kaharian ng proteksyon.

Natapat po sa amin ang bansang

Cambodia at Japan. Nasakop rin ng
France ang Cambodia noong 1863 at
bago

nito

ay

maituturing

na

isang

taon

nang

makapangyarihang

bansa sa Burma ang France sa aspeto

ng militar at pangangalakal. Ag Japan
naman, bagaman hindi pa napasailalim
ng anomang imperyalistang bansa ay
naging bukas sa pakikipagkalakalan sa

mga ito dahil sa Treaty of Kanagawa

noong 1854 sa pagitan nila ng Estados
Unidos.

Nalalaman po natin ang kultura at

pinagmulan

ng

bawat

bansa.

Mahalaga po ito dahil marami pong

mga Pilipino ang nasa ibang bansa, at
kung mas kilala po nila ang mga
bansang

kanilang

kinaroroonan

at

paroroonan ay mas madali po silang

makakapamuhay roon.

Malalaman

po

pangaabusong
kanilang

natin

ang

nangyari

panahon

at

mga
noong

dahil

sa

kaalamang maibabahagi sa atin ng

kasaysayan ay maaari ng makaiwas
tayo sa mga katulad na pangaabusong
maaaring maganap sa ating panahon.

IV.

PAGTATAYA

Isulat sa papel ang A kung ang nasasaad ay katotohanan at B kung kabaligtaran.

1. Ang Sepoy Rebellion ay pagaaklas ng mga Indian na miyembro ng kolonyang

2.
3.
4.
5.

hukbo ng England.
SAGOT:A
Ang mga Dutch ay nakasakop rin sa malaking bahagi ng India.
SAGOT: B
Nagtagumpay ang mga Tsino laban sa mga mga Ingles sa Digmaang Opyo.
SAGOT: B
Ang Pilipinas man ay naging biktima rin ng Imperyalismong Kanluranin.
SAGOT:A
Sa Culture System, 1/5 ng lupain ng mga magsasaka ang nakalaan para sa mga
produktong iluluwas sa Netherlands.
SAGOT: A
V.

TAKDANG ARALIN

Sa isang kalahating pahalang na papel, magbanggit ng mga pagkakatulad at

pagkakaiba ng paraan ng pananakop ng mga bansang kabilang sa ikalawang
yugto ng imperyalismong kanluranin.

Inihanda ni:
Christian E. Dave
BSE III-D (Social Studies)