Professional Documents
Culture Documents
El Ki̇tabi 5 Şehi̇r Şebekeleri̇ Ag Og Elektri̇k Projesi̇ Yapim Esaslari
El Ki̇tabi 5 Şehi̇r Şebekeleri̇ Ag Og Elektri̇k Projesi̇ Yapim Esaslari
TEDA
TRKYE ELEKTRK DAITIM A..
GENEL MDRL
DAITIM HAT VE EBEKELER
PROJE VE TESS DARES BAKANLII
UBAT - 2001
AIKLAMA
ehir ebekeleri OG-AG Elektrik Projesi Yapm Esaslar kitab Bakanlmzca hazrlanm olup kitapta
elektrik projesi yapmnda veya kontrolnde dikkat edilecek proje kriterleri aklamal olarak anlatlmaktadr. Kitap
ieriinde teknik cetveller , malzeme seim cetvelleri ,OG fider emalar , semboller , rnek hakedi raporlar , ksa
devre ve bara hesaplar ile ett proje yapmnda ; elektrik datm ebekeleri proje teknik artnamesi , elektrik
datm ebekeleri proje zel artnamesi dikkate alnarak ett raporunun dzenlenmesi ve projenin dzenlenmesine
ait fihristler verilmi olup ett-projelerin tanzimi dosyalanmas bu sralamalara gre yaplacaktr.
Kitap ieriinde teekklmzde alan meslektalarmz ile elektrik proje yklenicilerinin gr ve nerileri
dorultusunda ilaveler ve deiiklikler yaplabilecektir.
Bu kitabn ehir ebekeleri OG-AG elektrik projesi ilerinde alan meslektalarmza faydal olmasn dileriz.
20/11/2000
HAZIRLAYANLAR
H.BRAHM ERDEN
ELEKTRK MHENDS
NDER AKMAK
ELEKTRK MHENDS
II. Yntem: Yine gemi yllara ait nfuslarndan faydalanlarak ayn yntemle y = yo emx logaritmik
forml ile yerleim biriminin 5-10-15-20 yllk nfusu bulunur. Buna kii bana alnacak watt ile (Bu rakam
100 wattan aa olmayacaktr.) arplarak yerleim biriminin abone gc ihtiyac bulunur. Buna mevcut sanayi
ve muhtemel sanayi gleri ile sokak aydnlatma gleri de eklenerek yerleim biriminin o ylki toplam g ihtiyac
bulunur.
Mevcut Sanayi Gc: Etd srasnda tesbit edilen mevcut sanayi kurulu gc cinslerine gre ayrlp e
zamanlk faktr ile arplarak elde edilen sonularn toplanmas ile bulunur.
Muhtemel Sanayi Gc: Yine etd srasnda tesbit edilen muhtemel glerin e zamanllk faktr ile
arplarak elde edilen sonularn toplanmasi ile bulunur.
8- Datm Trafo Glerinin Tesbiti:
Datm trafo glerinin hesaplanmasnda balca iki yntem kullanr.
I. Yntem: Enerji analizrleriyle AG panosunun kol klarnda ve apartmanlarda
yaplan lmler neticesine gre w / kii, daha sonra imar plannda belirtilen kat adedi ve daire saysna gre
yayl yk J (w/m ) ler hesap edilir, Abone gleri, tesbit edilen yayl yk J (w/m ) ile kol uzunluklarnn arpm
ile bulunur.
II. Yontem : Bu yntem genellikle ky karakterinden kurtulmu yeni belde olan yerler ile kk illerde
kullanlr. J g younluu tesbiti iin beldenin bu gnk nfusu(son resmi nfus saym ) esas alnarak ve nfus
bana 100 wattan aa olmamak zere beldenin durumuna gre tesbit edilen nfus bana watt, nfus ile
arplarak toplam abone gc ihtiyac bulunur.
Bu g mevcut ebeke uzunluuna blnmek suretiyle J (w/m) deeri bulunur, ebeke uzunluunda (k) tketim
katsays da dikkate alnmaldr. Yayl yk J (w/M)
hesaplar;
Nabx1,1
J=
------------------------------ Formlne gre yaplr.
K1xL1+k2xL2+k3xL3
bu formlde;
Nab= Son nfus saymna gre abone gc ihtiyac.
LI - L2 - L3 - Sosyo ekonomik (Gelimilik) duruma gre tesbit edilen ebeke
uzunluklar
l.l=%10 ebeke kayb
k - Tketim katsays ( Bu deer %100 - %75 - %50 alnabilir.)
Hesap neticesine gre;
Jl=Jxkl
J2 = Jxk2
J3 = J x k3 hesaplanr.
9- OG ebekesi
Yerleim biriminin 1/2000 ve 1/5000 lekli halihazr haritalar zerine ilenmi imar planl paftalara son eklini
alm olan yeni OG ebekesi izilecektir. Yerleim olmayan imarl blgeler kesik izgi ile ileride tesis edilecek ekilde
projelendirilecektir.
Ayrca planlar zerinde indirici merkezler, bina tipi trafo merkezleri, direk tipi trafolar, mterek direkler, AG
direkleri, toplu ykler ve hesaplar neticesine gre kan trafo gleri, OG ebekesi iletken ve kesitleri yazlarak trafo besleme
blgeleri ayrlacaktr.
Genel Mdrlmz tarafndan lkemizde OG datm gerilimi 33 kV olarak belirlendii iin mevcut OG ebekesi (6.3 10.5 -15.8) kV luk gerilimler varsa ve bunlar az bir alan kapsyorsa mukayese hesaplar yaplarak ebekenin tamam 33 kV'a
dntrlecek ekilde ettler yaplr. ayet bu gerilimler olduka fazla bir alan kapsyorsa mevcut gerilim bulunduu alanda
hapsedilip gelime blgeleri 33 kV olacak ekilde OG ebeke projesi hazrlanr.
Yeni OG ebekesinin dzenlenmesinde aadaki hususlar dikkate alnr.
a)Bina tipi trafo postalar, balca
-Trafo glerinin 630 kVA veya daha byk olmasnn gerektii, bylece direk tipi trafo postasnn kullanlamayaca
durumda,
-Trafo gc 400 kVA veya daha kk olsa bile, imar ve evre artlar sebebiyle direk tipi trafo postasnn sakncal
bulunduu halde,
- Direk tipi trafo yeterli olacakken bu noktadan emniyetli bir veya birka branman alnmas ihtiyac halinde,
- OG ebekede arzal hat blmn ayrabilmek iin emniyetli bir dm noktasi tekil etmenin gerekmesi halinde,
- Ring devre veya ana hat zerinde hat emniyetini bozmadan enerji alabilmek zere trafo postas tesisi gerektiinde, tesis
edilecektir.
b) Bina tipi trafolarn OG tehizat
- OG tehizat klasik tertipte (ak hcre tertibi iinde ) dzenlenecektir.
Trafo yeri sorunu olan yerlerde sa kkler, metal muhafazal modler hcreler ve modler binalar ok zorunlu
hallerde RMU ( ring-main-unit) kullanlacaktr.
- ehrin merkezi ksmlarnda trafo bina yeri bulmakta glk ekilen yerlerde OG prefabrik betonarme yer alt
trafo kkleri Genel Mdrlkten onay alnmas kaydyla kullanlabilecektir.- Gerilim deisiklii nedeniyle mevcut binalarda hcre saysnn yetersiz kalmas halinde mevcut binalarda
yararlanabilmek iin modler hcreler kullanlabilecektir.
c) Direk tipi trafo postas
- Arsa veya kapal alan ihtiyac olmayan 400 kVA gce kadar tesis edilen datm trafosudur.
- OG
ana
ring
hatt
zerinde
direk
tipi
trafo
postas
tesisinden
kanlacaktr.
-Direk tipi trafolar toplam gleri 800 kVA veya adetleri drd amamak zere
radyal kollar eklinde guruplanacaktr.
-Direk tipi trafolarn konumlar veya trafo direi cinsi, belde artlar, evre grnm, yaya ve tat trafii ve
gvenlii dikkate alnarak seilecektir.
10-OG HESAPLARI:
Ksa devre hesaplar enerjinin temin edildii YG / OG trafo merkezinden OG ebekenin son trafo merkezine
kadar yaplmaldr, Ksa devre hesaplarnda il ve ileyi
beslemekte olan 154/ ..... .kV.... .... .MVA v.s indirici merkezlerde ksa devre deerlerini (%uk.
Nk. Xpu. vs. ) tespit edilerek ksa devre ve bara hesaplan yaplacaktr. Bu hesaplar OGsi kablo ile yaplan ebekelerde
en u noktadaki trafo binalarna kadar yaplacak ve kablolarn ksa devrede sekonder rlelerin ama zamanna gre
dayanabilecekleri norm kesitleri seilecektir.
- OG gerilim dm ve g kayb hesaplar
Uzun dnemi kapsayan normal iletmede ve en gayri msait arzal duruma gre OG gerilim dm ve g
kayb hesaplar verilecektir. Normal iletmede azami gerilim dm % 7, arzal iletmede azami gerilim dm % 10
olmaldr.
-Bara kesitleri snmaya gre tahkik edilir. Ayrca ksa devre darbe akmna dayanan, baralar aras
gerilme, baralarn rezonans hesaplar verilecektir.
olmayacaktr.
--ki transformatr arasndaki mesafe 1000 m den az olduu taktirde klar parafudr konulmayacak, sadece
girilere konulacaktr. Baralara parafudr konulmayacaktr.
--ehri beslemekte olan en yakn 154/..kV, ..MVA TMdeki trafonun sekonderinin yldz noktas direkt
veya diren zerinden toprakland tespit edilerek parafudrlar buna gre seilecektir.
--Bina tipi trafolarda 400kVAya kadar (400kVA dahil) sigortal ayrc ile kumanda edilecektir. 400kVAnn
zerindeki trafolar kesicili ve sekonder korumal projelendirilecektir. Modler bina tiplerinde ise, 1600kVAya kadar
sigortal yk ayrcs (trafo koruma hcresi) kullanlacaktr.
--Projelendirmede kule kl ve DAPT tipi binalar ile yerleim biriminin merkezi ksmlarnda yer sorunu olan
yerlerde modler tip binalar ile modler giri k hcreleri kullanlmaldr. Da baml ve pahal olmas nedeniyle
RMU tercih edilmemelidir.
--Seilecek tm yeni kesiciler SF 6 gazl olacaktr.
--Tm yeni datm trafolarnn balant ekli -Y (Dyn 11) olacaktr.
--Tm trafo binalarnda yardmc gerilim 24V DC, ana datm ve OG/OG indirici merkezlerinde 110V DC
olacaktr.
--OG alt emasnda seilecek cihaz karakteristikleri ile cihazlarn OG fider emalar (Ek-1 de verilmitir.)
--Enerji alnan 154/..kV ..MVA indirici merkezin yanna yaplan datm merkezine ileride OG de
yaplabilecek kompanzasyon dnlerek bir adet bo fider braklacaktr.
--Yerleim birimini besleyen l ve ana datm merkezinin ring OG fider klarnda yklerin okunabilmesi
iin akm trafolarnn sekonderleri ift seilecek ve fiderlerde Ampermetre l aletleri konulacaktr.
OG-AG PROJE KONTROLNDE DKKAT EDLECEK HUSUSLAR
1) OG-AG elektrik projeleri mevcut artnameler dikkate alnarak kontrol edilecektir.
2) Szleme ve artnamelerde DAPT Dairesi Bakanlnn grleri alnmadan deiiklik yaplmayacaktr.
3) mara gre yollar almam veya altyaps tam teekkl etmeyen yerlerde OG-AG kablolu ebeke
kullanlmayacaktr.
4) a- Dar veya aal sokaklarda AER (alpek) kablolu ebeke yaplacaktr.
b- Sokaklarn dar olduu ve direk dikilemeyen yerlerde AG ebekesi yer alt kablolu ve datm kutular
(box) ile beslenecektir.
5) AG yer alt kablolu beslemelerde datm kutular (box) DAPT Dairesi Bakanlnca hazrlanan Alak
Gerilim Datm Kutular Teknik artnamesi ne gre hazrlanacaktr.
6) Proje dosyalamalar Elektrik Datm ebekeleri Proje Teknik artnamesinde belirtilen Ett Raporu fihristi ve
OG-AG Elektrik Projesi fihristlerine gre tanzim edilecektir.
7)Kullanlacak OG-AG iletkenler, SBA beton direk tipleri, OG-AG yer alt kablolar Elektrik Datm ebekeleri
Proje zel artnamesinde belirtilen deerlere gre seilecektir.
8) Aydnlatma direkleri, DAPT Dairesi Bakanlnca hazrlanan Trkiye Yollar Aydnlatmas in Tip
Projeler kitabndan yararlanlarak seilecektir.
9) AG ebekesinde kollar dengeli olarak ayrlacak, geri besleme yaplmayacaktr.
10) AG gerilim dm hesaplarnda; tm kollarda yaplan gerilim dm hesaplarna ilaveten g kayb
hesaplar da verilecektir.
11) mar planna gre yerleim olmayan blgelerin OG-AG ebekesi ara dneme gre projelendirilecektir.
12) OG-AG ebeke beslemelerinde ayn direkte ift beslemeden kanlacaktr.
13) Ana caddeler ile refj aydnlatmalar sodyum buharl, ara sokaklarda birer direk atlanarak civa buharl
lambalar kullanlacaktr.
14) Refj aydnlatmalar apraz ekilde yar gece-tam gece yanacak ekilde projelendirilecektir.
15) Elektrik tesisleri Topraklamalar Ynetmeliinin 16. paragrafnda;
Koruma sistemi olarak koruma topraklamasnn uyguland ebekelerde (okul, sinema, hastane, stadyum, kla
vs. gibi) ok sayda insann bulunduu yada girip kt bina ve tesislerin yaknnda bulunan demir ve beton direkler
etkili biimde topraklanr. Direklerin topraklamas madde 16 a.1 de sz edilen yksek gerilim direklerinin topraklamas
gibi yaplr ve bu topraklamalarda 13. maddedeki koullarn gereklemesi gerekir denilmektedir.
Tanzim edilecek projelerde topraklamalar yukarda bahsi geen maddeye uygun olarak projelendirilecektir.
16) Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliinin madde 45-c.3 paragrafnda; Kk aralkl alak gerilim
hatlarnda arazi ykseklik farklar gz nne alnmayacaktr. denilmektedir. Bu durumda Elektrik Kuvvetli Akm
Tesisleri Ynetmeliinde bulunan Buz Yk haritasnda yerleim birimi hangi blgeye giriyorsa o blgenin cer
kuvvetleri dikkate alnarak OG-AG direk seimleri yaplacaktr.
- OG-AG ebeke direklerini bir st buz yk cerlerine gre seilebilmesi ancak gerekeleri ve hesaplar
verilmesi kaydyla yaplabilecektir.
6A
6A
10A
20A
20A
6A
10A
20A
20A
30A
10A
20A
30A
50A
80A
Modler hcrelerde trafo koruma hcreleri sigorta akm deerleri aada listedeki gibi olacaktr.
31,5 kV
25A
30A
40A
50A
63A
15,8 kV 6,3 kV
50A 100A
63A 125A
75A 160A
100A 200A
125A 250A