retmen Moral ve Motivasyonlarnn rencilerin Fen ve

Matematik Baarlarna Etkisi

(Singapur, Japonya, Finlandiya ve Trkiye)
lkay ABAZAOLU1 & Serdar AZTEKN2

ZET
Uluslararas renci Deerlendirme Program (PISA: Programme for International
Student Assessment) genlerin gnlk yaamda karlaacaklar zorluklarn stesinden
gelmek iin bilgi ve becerilerini kullanma yeteneklerine odaklanmaktadr. Uluslararas
Matematik ve Fen Eilimleri Aratrmas (TIMSS: The Trends in International Mathematics
and Science Study) gibi uluslararas deerlendirmeler, ulusal eitim sistemlerindeki
eksiklikleri ve baar alanlarn belirlemek asndan nemli frsatlar sunar. Bu almada
PISA 2012 ve TIMSS 2011 uygulamasna katlan Singapur, Japonya, Finlandiya ve
Trkiyeden oluan 4 lkenin 15 ya grubu ve 8. snf rencilerinin akademik baarlaryla
retmenlerin motivasyonlar arasnda nasl bir iliki olduu incelenmitir. almada PISA
2012 uygulamasnn okul anketinde yer alan Okulunuzdaki retmenlerle ilgili aadaki
ifadelere ne derece katlyorsunuz? maddesine okul yneticilerinin verdii yantlar ve
TIMSS 2011 uygulamas retmen anketinde yer alan Aadaki ifadelere ne derece
katlyorsunuz? maddesine fen bilgisi ve matematik retmenleri tarafndan verilen
yantlar analiz edilerek retmen motivasyonunun rencilerin fen ve matematik
baarsnda nasl bir deiime yol at belirlenmeye allmtr. Bu almann amac
retmen faktrlerindeki deiimin rencilerin akademik baarlarnda nasl deiime yol
atn tespit etmek ve elde edilen sonulara gre bu konuda karlatrmalar yapmak ve
neriler sunmaktr. Elde edilen bulgular nda rencilerin fen ve matematik baarlarn
artrmaya ynelik retmen motivasyonunu artracak neriler sunulmutur. Aratrma
verileri her iki uygulamann uluslararas veri merkezinden elde edilmitir. almada
verilerin analizinde Hiyerarik Lineer Modelleme (HLM) yntemi ve kullanlmtr.
almada retmen motivasyonlarnn lkeler arasnda farkllklar gsterdii ve bu
farkllklarn rencilerin fen ve matematik alanlarnda akademik baarlarnda
deiikliklere neden olduunu ortaya konmutur. Genel olarak lkelerde retmen
motivasyonunun yksek olmas rencilerin akademik baarsn olumlu etkilemektedir.
rencilerin akademik baarlarn artrmak iin lkelerin politika yapclarna retmen
motivasyonlarn artracak tedbirler almalar ve uygulamalar getirmeleri nerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: PISA, TIMSS, fen okuryazarl, matematik okuryazarl, retmen
morali, motivasyon, renci baars.

* Bu alma ICEFIC 2015 International Congress on Education for the Future: Issues and Challenges
13-15 May 2015. Ankara, Turkey kongresinde bildiri olarak sunulmutur.
1
2

Dr. MEB retmen Yetitirme ve Gelitirme Genel Mdrl, ilkayabaza@hotmail.com

Yrd. Do. Dr. Gazi niversitesi Eitim Fakltesi, saztekin@gazi.edu.tr

GR
Eitim retimi iyiletirme yollar arayan aratrmaclar ve politika yapclar iin
eitim sisteminin temel bileenlerinden biri olan retmenlere odaklanmak etkili bir
yaklamdr. Var olan algy dorular ekilde, yaplan aratrmalarda renci baarsnn
byk lde derslerine giren retmenlere bal olduu vurgulanmaktadr. Bu adan,
retmenlerin maalarnn ilkretim btesinin en byk payn oluturduu da
vurgulanarak retmenlerin sistemin en temel kayna olduu savunulmutur (Wayne ve
Youngs; 2003).
Mesleki motivasyon iyerine ait hedeflerin ve grevlerin gerekletirilmesinde
bireyin davrann etkileyen psikolojik bir sreci ifade etmektedir (Bennell, 2004). Bu adan
retmen motivasyonu retim hedeflerinin gerekletirmesini, rencinin motivasyonunu
ve akademik baarsn etkileyen faktrlerden biridir. Bu durum literatrde retmen
zelliklerinin rencinin renme ve baarsyla ilikili olduunu ortaya karan ok sayda
aratrmada vurgulanmtr (Ellenberg, 1972; Miller, 1981; Nye, Konstantopoulos ve Hedges
2004; Rivkin, Hanushek ve Kain 2005; Aztekin ve Ylmaz, 2014). Bu almalar genellikle
retmen morali ve renci baars arasnda pozitif bir iliki olduunu bulmu ve retmen
moralinin rencilerin tutumlar ve renme istekleri zerinde olumlu etkisinin olduunu
vurgulamtr.
Literatrde matematik ve fen retmenlerinin i doyumuna, motivasyon ve
morallerine odaklanan bir ok alma ile karlalmaktadr. Bu almalarda daha ok
retmenin i doyumu ve motivasyonlarn etkileyen faktrler zerinde durulmutur.
Cemalolu ve Erdemolu (2007) yaptklar almada, retmenin i ortamnda renci, veli,
ynetici ve personelle sk sk ve uzun sreli olarak yz yze ilikiler kurmasnn ve
retmenlerin giderek kalabalklaan snflarda almasnn retmen motivasyonunu
etkilediini ifade etmilerdir. Balc (1991) yapt almada, retmenlerin kendileri iin en
nemli gdleyici faktrleri nem srasna gre yle sralamtr: (1) alma ortamndaki
huzur ve iyi ilikiler, (2) manevi destekleme ve zendiriciler, (3) maddi destekleme ve
zendiriciler ile (4) renci ve velilerle iyi diyalog iinde olmak. Dier gdleyici
faktrler ise, "retmeyi, rencileri, meslei, insanlar ve onlara hizmet etmeyi sevmek",
"renci baars ve eitimin sonucunu grmek", "srekli eylem iinde olmay sevmek" ve
"mesleki bilgi ve formasyon olarak retmenlik iin yetitirilmek" eklinde belirtilmitir.
Balc (1991) retmenlik mesleinin, aslnda eitme eylemine verilen nem nedeniyle
yapldn ileri srmektedir. Bu nem de toplum tarafndan retmenlik mesleinin takdir
edilmesi ile paralellik gstermektedir. almada retmenlik mesleini toplumun takdir
ettiini dnen retmen oran %45 olarak bulunmutur. Aratrmada dikkat eken baka
bir bulgu Trkiyedeki retmenlerin mesleki doyumlar ile ilgilidir. retmenlerin %27si
ilk frsatn bulduklarnda retmenlik mesleinden ayrlacan ifade etmitir.
retmen motivasyonuna farkl bir bak as sunan Esteve (2000), retmenlerde
gzlenen motivasyon farkllklarn ortaya karan faktrleri iki grupta incelemitir. Birinci
grup faktrler; ara-gereler, materyaller, olumsuz alma koullar, retmenlere ynelik
renci iddeti, artan retmen beklentileri, retmenin yorulmas gibi retmeni snfta
dorudan etkileyen olumsuz durumlar ve bunun sonucu gerginlie yol aan faktrlerdir.
kinci grup faktrler ise; retmenin motivasyon ve ie katlmnda, abasnda azalmaya yol
aan, retmenin etkinliini etkileyen, retim yaplan ortam etkileyen evresel faktrlerdir.
Bu faktrlerin hepsi dolayl olarak rencilerin akademik baarsn da etkilemektedir.
PISA 2012 sonularna gre lkelerde rencilerin matematik baarsn olumlu
ynde etkileyen faktrlerden birinin "retmen morali" dzeyleri olduu bulunmutur

(Aztekin ve Ylmaz, 2014). almada istatiksel olarak retmen morali ile renci baars
arasndaki ilikinin anlaml dzeyde olduu vurgulanmtr. Okul dzeyindeki materyal ve
insan kaynaklarn ifade eden faktrlerin etkisi karlatrldnda Trkiyede retmen
morali faktr ile okul eitim kaynaklarnn kalitesi faktrnn rencilerin matematik
baars zerindeki en etkili iki faktr olduu gzlenmitir.
Literatrde genel olarak rencilerin akademik baarlarna etki eden faktrler;
retmenler
retmenlerin motivasyonu
Okuldaki morali
Gayretli almalar
Okulda olmaktan gurur duymalar
Akademik baary takdir etmeleri
Sosyo-ekonomik alt yap
Okul iklimi
Aile yaps
Arkadalk ortam ve benzeri olarak ifade edilmektedir.
PISA ve TIMSS Uygulamalar
Uluslararas renci Deerlendirme Program (Programmefor International Student
Assessment - PISA) ve (Uluslararas Matematik ve Fen Eilimleri Aratrmas (Trends in
International Mathematics and Science Study - TIMSS) matematik ve fen alanlarnda lme
ve deerlendirmeler yapan en geni rneklemeli uluslararas tarama aratrmalardr.
kisinde de retmen ve renci niteliklerini lmeye ynelik anketler kullanlmaktadr.
PISA, genlerin gnlk yaamda karlaacaklar zorluklarn stesinden gelmek iin
bilgi ve becerilerini kullanma yeteneklerine odaklanmaktadr. Ekonomik birlii ve
Kalknma rgt (OECD: The Organisation for Economic Co-operation and Development)
tarafndan yrtlen ylda bir yaplan PISA snav ve anket almalarnda, her dnem
konu alanndan (okuma becerileri, matematik okuryazarl ve fen okuryazarl) birine
arlk verilmektedir. PISA uygulamas ile 15 ya grubu rencilerin farkl alanlardaki
yeterliklerinin, ilgi ve tutumlarnn deerlendirilmesi, eitim sisteminin gl ve
gelitirmeye ak ynlerinin belirlenmesi ve eitimde kalitenin ve baarnn ykseltilmesine
ynelik politikalarn belirlenmesi amalanmaktadr (OECD, 2012).PISA uygulamalar ile
zorunlu eitimin sonunda, bireylerin modern toplumda yerlerini almalar iin gerekli olan
bilgi ve becerileri kazanp kazanamadklar deerlendirilmi olur (OECD, 2013). PISA
uygulamalarnda, renci baar testi, renci anketi ve okul anketi yer almaktadr. PISA
uygulamalarnda retmen zelliklerine ynelik bilgiler arlkl olarak okul idarecileri
tarafndan doldurulan okul anketi ile toplanr. retmen moral ve motivasyonuna ynelik
maddeler de bu ankette yer almaktadr.
IEA (International Associationforthe Evaluation of EducationalAchievement)
(http://www.iea.nl) tarafndan yrtlen TIMSS katlmc lkelerdeki 4. ve 8. snf
rencilerinin deerlendirildii uluslararas bir tarama aratrmasdr. PISAdan farkl
olarak, drt ylda bir gerekletirilen uygulamalar ile tekrarlanmaktadr. Salkl bir biimde
analiz edildii takdirde, farkl eitim sistemleri hakknda deerlendirmeler ve uluslararas
karlatrmalar yapmay salayan veriler sunar. TIMSSde PISA gibi eitimde baary
salayacak faktrlerin belirlenmesine ve okul ortamlar ve kaynaklar hakknda ayrntl bilgi
toplanmasna yardmc olmaktadr (TIMSS, 2011). TIMSS uygulamalarnda retmen ve
renci nitelikleri; renci baar testi, renci anketi, retmen anketi ve okul anketi ile
deerlendirilmektedir.

Bu almann amac, TIMSS ve PISA uygulamalarnn salad geni veri

tabanndan yararlanarak drt lke (Singapur, Japonya, Finlandiya, Trkiye) iin
retmenlerin moral deikenliine gre PISA 2012 matematik ve fen okuryazarl
sonular ile TIMSS 2011 fen ve matematik baarlarn deerlendirmektir. Aratrmaclar;
Singapur, Japonya, Finlandiya lkelerinin performanslarn gsteren PISA 2012 ve TIMSS
2011 sonular ile Trkiye'nin sonularn karlatrmlardr. Bu alma, PISA 2012 ve
TIMSS 2011 sonularna gre baz lkelerin retmen zelliklerini inceleyen daha geni bir
almann retmen moral ve motivasyonlarna ynelik blmn oluturmaktadr. Bu
almada kullanlan moral ve motivasyon kavramlar grevlerini yerine getirmek iin
retmenlerde var olan itici g anlamnda kullanlmtr (TDK, 2016).
Aratrmada, Singapur, Japonya, Finlandiya ve Trkiyenin performanslarn
gsteren PISA 2012 ve TIMSS 2011 uygulamalarnda rencilerin fen ve matematik baarlar
ile okuldaki grev yapan retmenlerin motivasyonlar arasnda nasl bir iliki vardr?
sorusuna yant aranm ve retmen motivasyonunun rencilerin akademik baarlarna
etkisi belirlenmeye allmtr.
Bu balamda bu almann lkemizde retmenlerin moral ve motivasyonlarnn
rencilerin akademik baarlarna etkilerinin aratrlmas, allan grup zelliklerinin
belirlenmesi ve retmen yetitirmede retmen yeterliklerinin ve niteliklerinin
planlanmasna katk salayaca, dolaysyla ulusal ve uluslararas lme aralarnn
kullanm amalarna hizmet etmi olaca dnlmektedir.
YNTEM
Aratrmann Modeli
Tarama modelindeki bu almada, PISA ve TIMSS veri tabanndan elde edilen fen
bilgisi ve matematik retmenlerine ait motivasyon indekslerinin rencilerin fen ve
matematik derslerindeki akademik baarsna etkilerini aratrmak ve elde edilen sonulara
gre bu konuda karlatrmalar yapmak amacyla betimsel istatistik ve hiyerarik lineer
modelleme (HLM)den yararlanlmtr. Bu aratrma nicel bir aratrmadr ve betimsel
istatistiklere yer verilmitir. almada kullanlan analiz teknii HLMye verilerin analizi
blmnde yer verilmitir. Aratrmada oklu regresyon analizi kullanlmtr.
Bu almada fen bilgisi ve matematik retmenlerinin sahip olduu moral ve
motivasyon indekslerinin rencilerin fen ve matematik derslerindeki akademik baarsna
etkisinin nasl deitiini tespit edilmeye allm ve elde edilen sonulara gre bu konuda
karlatrmalar yaplmtr. Elde edilen bulgular nda rencilerin fen ve matematik
baarlarn artracak dzenlemeler iin neriler gelitirilmitir. Bu ynyle ele alndnda
da almann modeli betimsel analizlerin yapld nicel bir aratrmadr.
Aratrmann Evren ve rneklemi
Uluslararas TIMSS 2011 ve PISA 2012 uygulamalarna katlan Singapur, Japonya,
Finlandiya ve Trkiyede grev yapan ve bu uygulamalara katlan fen bilgisi ve matematik
retmenleri almann evrenini oluturmaktadr. PISA 2012 uygulamasnda retmenlere
ynelik anketi cevaplayan okul yneticileri de evreni temsil eden rneklemi oluturmaktadr
(Tablo 1).
almaya dhil edilen lkelerin Singapur, Japonya ve Finlandiya olarak
seilmesinin nedeni bu lkelerin hem PISA hem de TIMSS uygulamalarnda yksek
performans gstermesidir. Bu ekilde dier OECD lkelerine gre olduka dk
performans gsteren Trkiye ile iyi performans gsteren lkelerin retmen motivasyonu ve
renci baarsna etkisi asndan deerlendirilmesi amalanmtr.

Tablo 1. Aratrmann rneklemini Oluturan retmen, renci ve Ynetici Saylar

TIMSS 2011

PISA 2012

Fen
retmeni

Matematik
retmeni

renci
Says

Okul
Yneticisi

renci
Says

Singapur

165

165

5.927

176

5.546

Japonya

138

138

4.414

200

6.351

Finlandiya

145

145

4.266

313

8.829

Trkiye

239

239

6.978

170

4.848

Verilerin Toplanmas
Bu alma PISA 2012 ve TIMSS 2011 uygulamalarna katlan Singapur, Japonya,
Finlandiya ve Trkiye rneklemlerinde yer alan 15 ya grubu ve 8. snf rencilerinin fen ve
matematik okuryazarlklar ve akademik baarlar alma kapsamnda seilen retmen
motivasyonu indekslerine gre nasl bir deiime uradklarnn tespitine yneliktir. Bu
erevede, PISA 2012 uygulamasnn okul anketinde yer alan okulunuzdaki retmenlerle
ilgili aadaki ifadelere ne derece katlyorsunuz? maddesine okul yneticilerinin ve TIMSS
2011 uygulamas retmen anketinde yer alan aadaki ifadelere ne derece
katlyorsunuz? maddesine fen ve matematik retmenlerinin verdii yantlara gre,
retmenlerin motivasyonlarnn rencilerin fen ve matematik derslerinde akademik
baarlarnda nasl bir deiime yol at belirlenmeye allmtr.
TIMSS 2011 verileri Uluslararas Eitimsel Baary Deerlendirme Birlii (IEA:
International Association for the Evaluation of Educational Achievement)nn veri merkezi
DPC (Data Proccess Center)den (rms.iea-dpc.org) alnrken PISA verileri OECDnin
Database PISA 2012 sitesinden (http://pisa2012.acer.edu.au/interactive.php) alnmtr.
PISA 2012 uygulamasna ait veriler okul yneticileri tarafndan cevaplandrlan
retmen anketinden elde edilmitir. PISA 2012 uygulamasnda okul anketinde yer alan
retmenlerin moral dzeyi ve motivasyonunu belirlemeyi amalayan madde
Okulunuzdaki retmenlerle ilgili aadaki ifadelere ne derece katlyorsunuz? eklinde
yer almaktadr. Bu maddeye okul yneticileri tarafndan verilen cevaplar alma
kapsamnda analiz edilmitir (ekil 1).

ekil 1. PISA 2012, Okul Anketi

TIMSS 2011 uygulamasnn retmen anketinde yer alan retmenlerin moral

dzeyleri ve motivasyonlarn belirlemeyi amalayan madde Aadaki ifadelere ne derece
katlrsnz? eklinde yer almaktadr. Bu maddeye fen ve matematik retmenleri
tarafndan verilen cevaplar alma kapsamnda analiz edilmitir (ekil 2).

ekil 2. TIMSS 2011, retmen Anketi

Verilerin Analizi
PISA 2012 ve TIMSS 2011de kullanlan rnekleme yntemi ve veri setinin i ie, yani
rencilerin snfn iinde, snflarn okulun iinde kmelenmi olmas nedeniyle almada
Hiyerarik Lineer Modelleme (HLM) yntemi kullanlmtr (Raudenbush, Brykand
Congdon, 2004). Raudenbush, Bryk ve Congdon tarafndan gelitirilen HLM 7.00 bilgisayar
program kullanlarak her bir grup iin renci ve retmen zelliklerinin rencilerin fen ve
matematik baarlarna etkisinin incelenecei iki aamal HLM oluturulmutur. Hiyerarik
lineer regresyon, i ie gemi rastgele etkileri ieren bir eit oklu regresyon analizidir. ok
dzeyli analizler zellikle rneklem seiminin tabakal olduu durumlarda kullanlr.
Snflar Aras Korelasyon Katsays (ICC) belirlenir ve regresyon katsaylar yansz bir ekilde
hesaplanr. HLM kmelenmi verilerin ok seviyeli veri yaplarn belirgin bir ekilde
aklayabilmesi nedeniyle, TIMSS 2011 ve PISA 2012 verilerinin analizi iin uygundur.
BULGULAR
retmenlerin motivasyonlarna ynelik bulgular ksm, PISA ve TIMSS sonular
bal altnda iki blmde ele alnmtr. retmenlerin PISA ve TIMSS anketlerine vermi
olduklar yantlara gre yaplan HLM analizleri ve frekans sonular tablolar ve ekiller
halinde sunulmutur.
PISA 2012 Sonular
PISA okul anketinde yer alan Okulunuzdaki retmenlerle ilgili aadaki
ifadelere ne derece katlyorsunuz? sorusu kapsamnda yer alan deikenlere okul

yneticileri tarafndan verilen cevaplar ve yzde dalmlar ekil 3-4-5 ve 6da

verilmektedir.
PISA 2012 okul anketinde yer alan Bu okuldaki retmenlerin moralleri olduka
yksektir. indeksine verilen yantlarn yzde dalm ekil 3te yer almaktadr.
Kesinlikle katlyorum

Katlyorum

Katlmyorum

Kesinlikle katlmyorum

73,3
67,3
61,5

59,4
39,4

26,8

26,2

23,3
9,2
2,4

3,4

0,8 0,0

Trkiye

Finlandiya

5,8
0,0

0,0

Japonya

Singapur

ekil 3. PISA 2012, Bu okuldaki retmenlerin moralleri olduka yksektir.

ekil 3te grld gibi, PISA verilerine gre retmenlerin grev yaptklar
okullarda morallerinin yksek olma oran Trkiyede %90n altnda iken dier lkelerde ise
stndedir.
PISA 2012 okul anketinde yer alan retmenler gayretli bir ekilde alrlar.
indeksine verilen yantlarn yzde dalm ekil 4te yer almaktadr.
Kesinlikle katlyorum

Katlyorum

Katlmyorum

Kesinlikle katlmyorum

70,5

67,8

65,6

61,1

28,9

27,7

32,0

27,2

10,5
0,8
Trkiye

3,0
Finlandiya

0,0

2,4 0,0
Japonya

1,8 0,0
Singapur

ekil 4. PISA 2012, retmenler gayretli bir ekilde alrlar.

ekil 4te grld gibi, PISA verilerine gre retmenler grev yaptklar
okullarda gayretli bir ekilde almaktadr. Bu oran Trkiyede %90n altnda iken dier
lkelerde ise stndedir.
PISA 2012 okul anketinde yer alan retmenler bu okulda olmaktan gurur duyar.
indeksine verilen yantlarn yzde dalm ekil 5te yer almaktadr.

Kesinlikle katlyorum

Katlyorum

Katlmyorum

Kesinlikle katlmyorum

66,9
56,7

58,9

55,7

37,7

35,2

30,0
22,9
12,4

10,2

5,6
0,8

5,2

0,6

Trkiye

0,0

Finlandiya

0,0

Japonya

Singapur

ekil 5. PISA 2012, retmenler bu okulda olmaktan gurur duyar.

ekil 5te grld gibi, PISA verilerine gre retmenler grev yaptklar
okullarda olmaktan gurur duyarlar. Bu oran Trkiye ve Japonyada yaklak %90 iken dier
lkelerde ise stndedir.
PISA 2012 okul anketinde yer alan retmenler akademik baary takdir ederler.
indeksine verilen yantlarn yzde dalm ekil 6da yer almaktadr.
Kesinlikle katlyorum

Katlyorum

Katlmyorum

Kesinlikle katlmyorum

67,9

63,9

62,7
53,9
43,8

34,8

31,4
23,9
12,9
1,8 0,0
Trkiye

Finlandiya

0,6 0,0

0,6

0,4 0,0
Japonya

Singapur

ekil 6. PISA 2012, retmenler akademik baary takdir ederler.

ekil 6da grld gibi, PISA verilerine gre retmenler grev yaptklar
okullarda akademik baary takdir etmektedirler. Bu oran Japonyada yaklak %76 iken
dier lkelerde ise %95in zerindedir.
PISA okul anketinde yer alan Okulunuzdaki retmenlerle ilgili aadaki ifadelere
ne derece katlyorsunuz? sorusuna verilen yantlara gre yaplan HLM analiz sonular
Tablo 2 ve 3te yer almaktadr.

Tablo 2. PISA 2012 rencilerin Matematik Baar Puanlar, retmenlerin Motivasyon Dzeyleri
ve HLM Analiz Sonular
renci Matematik Baar
Puan Ortalamas

retmenlerin
motivasyon dzeyi
(Yksek) (%)

Motivasyonun renci
Matematik Baar
Puanna Etkisi

Singapur

573

93

Japonya

536

96

Finlandiya

519

98

Trkiye

448

88

PISA

Tablo 2de grld gibi PISA 2012 sonularna gre, retmenlerin %90dan
fazlasn motivasyon dzeyi Singapur Japonya ve Finlandiyada daha yksektir. Yalnz
Trkiyede retmen motivasyonu dzeyi %90n altnda %88 oranndadr. Yaplan HLM
analiz sonularna gre retmenlerin motivasyonlarnn rencilerin akademik baar
puanlarn matematik dersinde artrd grlmektedir. En fazla art Trkiyede
gereklemitir (8 puan). Bu bize Trkiyede retmen motivasyonu indeksindeki bir
birimlik art rencilerin matematikte ortalama akademik baar puann 8 puan artmas
anlamna gelmektedir.
Tablo 3. PISA 2012 rencilerin Fen Baar Puanlar, retmenlerin Motivasyon Dzeyleri ve
HLM Analiz Sonular
renci Fen Baar Puan
Ortalamas

retmenlerin
motivasyon dzeyi
(Yksek) (%)

Motivasyonun renci
Fen Baar Puanna
Etkisi

Singapur

551

93

Japonya

547

96

Finlandiya

545

98

Trkiye

463

88

11

PISA

Yaplan HLM analiz sonularna gre retmenlerin motivasyonlarnn rencilerin

akademik baar puanlarn matematik dersinde artrd grlmektedir. En fazla art
Trkiyede gereklemitir (11 puan). Bu bize Trkiyede retmen motivasyonu
indeksindeki bir birimlik art rencilerin fende ortalama akademik baar puann 11 puan
artmas anlamna gelmektedir. Matematikte olduu gibi rencilerin ortalama fen baar
puan Finlandiyada retmen moral dzeyine gre 1 puan artmtr.
PISA 2012 okul anketinde yer alan Bu okuldaki retmenlerin moralleri olduka
yksektir. indeksine verilen yantlara gre yaplan analiz sonular ekil 7de yer
almaktadr.

Bu okuldaki retmenlerin moralleri olduka yksektir.

83

81

Matematik

Fen

59
52

47
33

Matematik

Fen

18

17

Matematik

Fen

Trkiye

Matematik

Finlandiya

Fen

Japonya

Singapur

ekil 7. PISA 2012, Bu okuldaki retmenlerin moralleri olduka yksektir.

ekil 7de grld gibi PISA 2012 sonularna gre, retmenlerin grev
yaptklar okullarda morallerinin yksek olmas rencilerin ortalama akademik baar
puann artrmaktadr. Singapurda Bu okuldaki retmenlerin moralleri olduka
yksektir. sorusuna kesinlikle katlyorum diyen yneticilerin rencilerinin ortalama
akademik baar puan kesinlikle katlmyorum cevab veren yneticilerin rencilerinin
ortalama akademik baar puanlarndan matematikte 83 puan, fende ise 81 puan daha
yksektir. En az art Finlandiyada gereklemitir. Finlandiyada rencilerin ortalama
akademik baar puanlar matematikte 18 puan, fende ise 17 puan daha fazladr.
PISA 2012 okul anketinde yer alan retmenler gayretli bir ekilde alrlar.
indeksine verilen yantlara gre yaplan analiz sonular ekil 8de yer almaktadr.
retmenler gayretli bir ekilde alrlar.
37
34

33
22

18

16
9
3

Matematik

Fen

Trkiye

Matematik

Fen

Finlandiya

Matematik
Japonya

Fen

Matematik

Fen

Singapur

ekil 8. PISA 2012, retmenler gayretli bir ekilde alrlar.

ekil 8de grld gibi PISA 2012 sonularna gre, retmenlerin gayretli bir
ekilde almalar rencilerin ortalama akademik baar puanlarn artrmaktadr.
Japonyada retmenler gayretli bir ekilde alrlar. sorusuna kesinlikle katlyorum
diyen yneticilerin rencilerinin ortalama akademik baar puan kesinlikle katlmyorum

cevab veren yneticilerin rencilerinin ortalama akademik baar puanlarndan

matematikte 34 puan, fende ise 22 puan daha yksektir. En az art Finlandiyada
gereklemitir. Finlandiyada rencilerin ortalama akademik baar puanlar matematikte 9
puan, fende ise 3 puan daha fazladr.
PISA 2012 okul anketinde yer alan retmenler akademik baary takdir ederler.
indeksine verilen yantlara gre yaplan analiz sonular ekil 9da yer almaktadr.
retmenler akademik baary takdir ederler.
119
100

97

85

Matematik

Fen

Matematik

Fen

Trkiye

Matematik

Finlandiya

Fen

102

95

Matematik

Japonya

Fen

Singapur

ekil 9. PISA 2012, retmenler akademik baary takdir ederler.

ekil 9da grld gibi PISA 2012 sonularna gre, retmenlerin akademik
baary takdir etmeleri rencilerin ortalama akademik baar puanlarn artrmaktadr.
Trkiyede retmenler akademik baary takdir ederler. sorusuna kesinlikle
katlyorum diyen yneticilerin rencilerinin ortalama akademik baar puan kesinlikle
katlmyorum cevab veren yneticilerin rencilerinin ortalama akademik baar
puanlarndan matematikte 119 puan, fende ise 97 puan daha yksektir. En az art
Finlandiyada gereklemitir. Finlandiyada rencilerin ortalama akademik baar puanlar
matematikte ve fende 5er puan daha fazladr.
PISA 2012 okul anketinde yer alan retmenler bu okulda olmaktan gurur
duyarlar. indeksine verilen yantlara gre yaplan analiz sonular ekil 10da yer
almaktadr.

retmenler bu okulda olmaktan gurur duyarlar.

90

84

90

92

Matematik

Fen

80
70

Matematik

Fen

Trkiye

Matematik

Fen

Finlandiya

Matematik
Japonya

Fen

Singapur

ekil 10. PISA 2012, retmenler bu okulda olmaktan gurur duyar.

ekil 10da grld gibi PISA 2012 sonularna gre, retmenlerin altklar
okulda olmaktan gurur duymalar rencilerin ortalama akademik baar puanlarn
artrmaktadr. Singapurda retmenler bu okulda olmaktan gurur duyarlar. sorusuna
kesinlikle katlyorum diyen yneticilerin rencilerinin ortalama akademik baar puan
kesinlikle katlmyorum cevab veren yneticilerin rencilerinin ortalama akademik
baar puanlarndan matematikte 90 puan, fende ise 92 puan daha yksektir. En az art
Finlandiyada gereklemitir. Finlandiyada rencilerin ortalama akademik baar puanlar
matematikte 8 puan, fende ise 9 puan daha fazladr.
TIMSS 2011 Sonular
TIMSS 2011 uygulamasnda rencilerin ortalama akademik baar puanlar ve
yaplan HLM analiz yntemi ile aratrmaya dahil edilen lkelerin ayr ayr snf ii
(renciler aras) ve snflar aras (retmenler aras) korelasyon katsaylar hesaplanarak
Tablo 4 oluturulmutur.
Tablo 4. TIMSS 2011,rencilerin Fen Baar Puanlar ve HLM Analiz Sonular
TIMSS

renci Fen Baar

Puan Ortalamas

retmenler aras
farkllklar
(%)

renciler aras
farkllklar
(%)

Singapur

590

42

58

Japonya

558

92

Finlandiya

552

12

88

Trkiye

483

29

71

Tablo 4te aratrma kapsamnda yer alan lkelerin snflar/retmenler aras

varyans deerlerine gre yaplan korelasyon hesaplamalarnda en yksek aklanma oran
%42 ile Singapur, en az aklanma oran %8 ile Japonya verilerindedir. Singapurda
rencilerin fen baar puanlarnn %58ini renciler aras farkllklar, %42sini ise
retmenler aras farkllklar aklamaktadr. Finlandiyada ise rencilerin fen baar
puanlarnn %88ini renciler aras farkllklar, %12sini ise retmenler aras farkllklar
aklamaktadr.
TIMSS 2011 uygulamasnda rencilerin ortalama akademik baar puanlar ve
yaplan HLM analiz yntemi ile aratrmaya dahil edilen lkelerin ayr ayr snf ii
(renciler aras) ve snflar aras (retmenler aras) korelasyon katsaylar hesaplanarak
Tablo 5 oluturulmutur.
Tablo 5. TIMSS 2011,rencilerin Matematik Baar Puanlar ve HLM Analiz Sonular
renci Matematik
Baar Puan Ortalamas

retmenler aras
farkllklar
(%)

renciler aras
farkllklar
(%)

Singapur

611

41

59

Japonya

570

13

87

Finlandiya

514

13

87

Trkiye

452

32

68

TIMSS

Tablo 5te aratrma kapsamnda yer alan lkelerin snflar/retmenler aras

varyans deerlerine gre yaplan korelasyon hesaplamalarnda en yksek aklanma oran
%41 ile Singapur, en az aklanma oran %13 ile Japonya ve Finlandiyadr. Singapurda
rencilerin matematik baar puanlarnn %59unu renciler aras farkllklar, %41ini ise

retmenler aras farkllklar aklamaktadr. Trkiyede ise rencilerin matematik baar

puanlarnn %68ini renciler aras farkllklar, %32sini ise retmenler aras farkllklar
aklamaktadr.
TIMSS retmen anketinde yer alan retmen olduum iin memnunum.
indeksine verilen yantlara gre yaplan HLM analiz sonular ekil 11de yer almaktadr.

retmen olduum iin memnunum.

19,8**

19**
15,1*
10,9*

8,8*
5,8*
3,4

Matematik

Fen

Matematik

Singapur

Fen

Matematik

Japonya

4,4

Fen

Matematik

Fen

Trkiye

Finlandiya

Not: *p <0.1; **p <0.01; ***p <0.001

ekil 11. TIMSS 2011, retmen olduum iin memnunum.

ekil 11de verilen HLM analiz sonularna gre TIMSS 2011 retmen anketinde
yer alan retmenlerin moral/motivasyon dzeyleri rencilerin akademik baar puanlarn
artrd grlmektedir. En fazla art Singapurda gereklemi bu art istatiksel olarak
anlaml bir dzeydedir. Singapurda retmenin memnuniyetlik dzeyinin bir birim artmas
rencilerin ortalama akademik baar puann matematikte yaklak 20, fende ise 15 puan
artrmaktadr. En aza art Finlandiyada gereklemitir.
TIMSS retmen anketinde yer alan retmenlie ilk baladmda daha
istekliydim. indeksine verilen yantlara gre yaplan HLM analiz sonular ekil 12de yer
almaktadr.

Singapur

Japonya

-3,5*

-8,8**

Finlandiya

Fen

-1

Matematik

-3,5*

Fen

-5,4*

Matematik

Matematik

Fen

-2,4

Fen

retmenlie ilk baladmda daha istekliydim.

Matematik

2,8

Trkiye

Not: *p <0.1; **p <0.01; ***p <0.001

ekil 12. TIMSS 2011, retmenlie ilk baladmda daha istekliydim.

ekil 12de verilen HLM analiz sonularna gre TIMSS 2011 retmen anketinde
yer alan retmenlerin meslek deneyimine gre isteklilik dzeyleri rencilerin akademik
baar puanlarnda deikenliklere neden olmutur. Japonya ve Finlandiyada negatif etki
meydana getirirken, Singapur ve Trkiyede fen iin pozitif, matematik iin negatif bir etki
meydana getirmitir. retmenlerin isteklilik durumlar rencilerin akademik baarlarna
Japonyada istatistik olarak anlaml ve negatif etki gstermitir. Japonyada retmenin
isteklilik dzeyinde ki bir birimlik art rencilerin ortalama akademik baar puann
matematikte yaklak 5,5 puan drrken, fende de yaklak 3,5 puanlk bir de neden
olmutur. Anlaml olmasa da Singapur ve Trkiyede rencilerin ortalama akademik fen
baar puanlar yaklak 3 puan artmtr.
TIMSS retmen anketinde yer alan Gayretlerinden dolay rencileri takdir
ederim. indeksine verilen yantlara gre yaplan HLM analiz sonular ekil 13de yer
almaktadr.
Gayretlerinden dolay rencileri takdir ederim.
8,8

Japonya

-17,8*

-7,3

Fen

Matematik

Matematik

Fen

Matematik
Singapur

-3,5

Matematik

-3,4

Fen

-3,1

Fen

7,1

Finlandiya

Trkiye

Not: *p <0.1; **p <0.01; ***p <0.001

ekil 13. TIMSS 2011, Gayretlerinden dolay rencileri takdir ederim.

ekil 13de verilen HLM analiz sonularna gre TIMSS 2011 retmen anketinde
yer alan retmenlerin rencileri gayretlerinden dolay takdir etmeleri rencilerin
akademik baar puanlarnda deikenliklere neden olmutur. Genelde fen baar puanlarn
drrken matematik baar puanlarn artrmtr. retmenlerin rencileri
gayretlerinden dolay takdir etmeleri rencilerin akademik baarlarna Singapurda
matematikte pozitif etki meydana getirirken fende negatif etki meydana getirmitir.
Trkiyede retmenin rencileri gayretlerinden dolay takdir etme dzeyinde ki bir
birimlik art rencilerin ortalama akademik baar puanna matematikte istatiksel olarak
yaklak 18 puan negatif etki yaparken, fende ise yaklak 7 puanlk bir de neden
olmutur.
TIMSS retmen anketinde yer alan retmen olarak nemli bir grev
yapyorum. indeksine verilen yantlara gre yaplan HLM analiz sonular ekil 14de yer
almaktadr.

retmen olarak nemli bir grev yapyorum.

2,4

2,2
1,4

9,1

1,1

0,1

-2,5

Matematik

Fen

Matematik

Singapur

Japonya

Fen

Matematik

Fen

Finlandiya

Matematik

Fen

Trkiye

Not: *p <0.1; **p <0.01; ***p <0.001

ekil 14. TIMSS 2011, retmen olarak nemli bir grev yapyorum.
ekil 14de verilen HLM analiz sonularna gre TIMSS 2011 retmen anketinde
yer alan retmenlerin grevlerini nemsemeleri rencilerin akademik baar puanlarn
artrd grlmektedir. Yalnzca Trkiyede rencilerin fen baar puanlarna negatif etki
gstermektedir. rencilerin ortalama matematik baar puan Trkiyede 9 puan artarken,
en az art Singapurda 0,1 puan olarak gereklemitir. Finlandiyada retmenlerin
grevlerini nemsemeleri rencilerin ortalama akademik baar puanlarn matematikte 3
puan, fende ise yaklak 2,5 puan artrmtr.
SONU, TARTIMA ve NERLER
retmen nitelikleri ile ilgili Trkiye de yaplan almalar ounlukla idareci,
retmen, renci ya da retmen aday grlerine dayaldr. retmen motivasyonunun
renci baarsna etkilerini detayl olarak inceleyen almalar olduka snrldr (Akyz,
2006; Korur, 2001; zler, 1998). Korur (2001) fizik retmen zelliklerinin renci baar,
tutum ve motivasyonuna etkisini Trkiye genelinde aratrm ve retmenlerin pedagojik
alan bilgilerinin, derse hazrlklarnn ve kiilik zelliklerinin/motivasyonlarnn rencilerin
fizik baarsna ve bu derse kar tutum ve motivasyonlarna en ok etki eden deikenler
olduunu bulmutur. Benzer ekilde yaplan bu almada rencilerin fen ve matematik
alanlarnda akademik baarlarnn yksek olduu lkelerde retmen motivasyonu dier
lkelere gre daha yksek olduu grlmektedir. TIMSS ve PISA aratrma sonularnn
birbiri ile paralellik gsterdii bu alma ile de ortaya konmutur. rnein Singapur da
moralinin yksek olduunu ve retmen olduklar iin memnun olduunu ifade eden
retmenlerin rencilerin akademik baarsna etkisi her iki aratrmada da dier lkelere
gre daha yksek kmtr.
alma sonucunda retmenlerin grev yaptklar okullarda sahip olduklar
morallerine bakldnda, retmenlerin Finlandiyada %59unun Trkiyede %27sinin ok
yksek dzeyde morale sahip olduu grlmektedir. Finlandiyada retmenin moral
seviyesinin yksek veya dk olmas rencilerin ortalama akademik baar puann fen ve
matematik alanlarnda 2 ve 1 puan deitirmektedir. Bu deiim Singapurda 83 ve 79
puandr.

retmenlerin alma gayretlerine bakldnda, retmenlerin Singapurda

%32sinin Finlandiyada %29unun ok gayretli olduu ifade edilmektedir. Finlandiyada
retmenin okulda gayretli bir ekilde almas rencilerin ortalama akademik baar
puann fen ve matematik alanlarnda 9 ve 4 puan deitirmektedir. Bu deiim Singapurda
33 ve 37 puandr.
retmenlerin okulda bulunmaktan gurur duymalarna gre, retmenlerin
Finlandiyada %38sinin Singapurda %25inin ok gurur duyduklar belirtilmektedir.
Finlandiyada retmenin okulda bulunmaktan gurur duymas rencilerin ortalama
akademik baar puann fen ve matematik alanlarnda 9 ve 4 puan deitirmektedir. Bu
deiim Singapurda 90 ve 92 puandr.
retmenlerin akademik baary takdir etmelerine gre ise, retmenlerin
Finlandiyada %69unun Singapurda %64nn akademik baary ok takdir ettikleri ortaya
konmutur. Finlandiyada retmenin akademik baary takdir etmesi rencilerin ortalama
akademik baar puann fen ve matematik alanlarnda 5er puan deitirmektedir. Bu
deiim Trkiyede 119 ve 97 puandr.
1. alma sonucu, retmenlerin i doyumu ve motivasyonlarnn lkeler arasnda
farkllklar gsterdiini ve bu farkllklarn rencilerin akademik baarlarnda
deiikliklere neden olduunu ortaya koymutur.
2. Ersoy ve Baer (2010) renci motivasyonunun, rencinin bulunduu okul, evre ve
sosyo-ekonomik ortama gre deitiini, bylece motivasyonun rencinin akademik
baarsna ve karlat problemi zme becerisine etki eden bir baka unsur
olduunu bulmutur. Okulda grev yapan retmenlerin moral dzeyinin yksek
olmas okul iklimini etkilemekte ve bunun sonucunda rencilerin akademik
baarsnda deiikliklere yol amaktadr.
3. PISA ve TIMSS sonularna gre sosyo-ekonomik ynden frsat eitlii fark en az olan
lkelerden biri olan Finlandiyada retmenlerin motivasyonlarnn renci baarsna
etkisi dier lkelere gre daha dk kmtr.
4. Singapur gibi uzak dou lkelerinde ise retmen motivasyonu rencilerin akademik
baarsn daha fazla etkilemektedir. Aratrma bize gelir dengesi farkl olan lkelerde
retmen faktrnn daha etkili olduunu gstermektedir.
5. Eitimcilerin ve politikaclarnn retmen motivasyonunu artrc almalar
yapmalar nerilir. zellikle retmen motivasyonunun renci baarsna etkisi
zerine aratrmalara younluk verilmelidir.
6. Genel olarak lkelerde retmen motivasyonunun yksek olmas rencilerin
akademik baarsn olumlu etkilemektedir. Aratrmac ve akademisyenlerin
retmen motivasyonu ve dier retmen zelliklerinin rencilerin akademik
baarsna etkisinin tespitine ynelik daha boylamsal almalar yapmalar nerilir.
KAYNAKA
Akyz, G. (2006). Trkiye ve Avrupa Birlii lkelerinde retmen ve Snf Niteliklerinin
Matematik Baarsna Etkisinin ncelenmesi. lkretim On-Line Dergisi, 5(2), 75-86,
[Online] http://ilkogretim-online.org.tr adresinden 04 Austos 2013 tarihinde
indirilmitir.
Aztekin, S. ve Ylmaz, H.B. (2014). The effects of human and material resources on students
math achievement in 45 countries. Problems of Education in the 21st Century.
Volume 62, ISSN 1822-7864.

Balc, E. (1991). retmenin Sosyal Stats ve dllendirilmesi. Hacettepe niversitesi

Eitim Fakltesi Dergisi, Say 6 *1991+ 121-128.
Cemalolu, N, ve Erdemolu, .D. (2007). retmenlerin Mesleki Tkenmilik Dzeylerinin
Farkl Deikenlere Gre ncelenmesi, Kastamonu Eitim Dergisi, 15(2) 465-484
Kastamonu 2007.
Ellenberg, F. C. Factors Affecting Teacher Morale. NASSP Bulletin 56, 12 (December 1972):
76.
Ersoy, E. ve Baer, N. (2010). Probleme Dayal renme Srecinin renci Motivasyonuna
Etkisi. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and
History of Turkish or Turkic Volume 5/4 Fall. p. 336-357. 2010. Ankara-Turkey.
Esteve, J. M. (2000). The transformation of the teachers' role at the end of the twentieth
century: new challenges for the future. Educational Review, 52(2), pp. 197-207. EJ
609 284.
Korur, F. (2001). The Effects of Teachers Characteristics on High School Students Physics
Achievement, Motivation and Attitudes. Yaymlanmam yksek lisans tezi, Orta
Dou Teknik niversitesi, Ankara.
Miller, William C. Staff Morale, School Climate, and Education Productivity. Educational
Leadership 38, 6 (March 1981): 483-86. EJ 243 839.
Nye, B., Spyros, K. and Larry, H. (2004). How Large Are Teacher Effects? Educational
Evaluation and Policy Analysis 26: 237- 57.
OECD (2012), PISA 2012 Assessment Framework: Key competencies in Reading,
Mathematics and Science, OECD, Paris.
Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). (2013). PISA 2012
Results: What Makes Schools Successful? Resources, Policies and Practices, IV,
PISA, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264201156-en
Organization for Economic Co-operation and Development, (OECD). (2012). PISA 2012
Assessment Framework: Key competencies in Reading, Mathematics and Science.
OECD Publishing, Paris, 2012.
zler D. (1998). Temel Eitimde (lkretim) retmen Niteliklerinin renci Baarlarna
Etkileri zerine Bir nceleme. Yaymlanmam yksek lisans tezi, Dokuz Eyll
niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, zmir.
Rivkin, S., Eric H. and John K. (2005). Teachers, Schools, and Academic Achievement.
Econometrica 73: 417-58.
Wayne, A. J. and Youngs, P. (2003). Teacher Characteristics and Student Achievement Gains:
A Review. Review of Educational Research, 73(1), 89-122.
TIMSS 2011 Assessment Frameworks: http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED512411.pdf
Trk Dil Kurumu (TDK), (2016). Trk Dil Kurumu Byk Trke Szlk.
Raudenbush, S.W., Bryk, A.S. and Congdon, R. (2004). Hierarchical Linear and Nonlinear
Modeling: HLM for Windows (Version 6.00) [Computer Software]. Lincolnwood, IL:
Scientific Software International.

The Role of Teacher Morale on Students Math and Science

Achievement: Findings from Singapore, Japan, Finland and
Turkey
EXTENDED ABSTRACT
Wayne and Youngs (2003) supported that the teachers are the main source of the education
system and the researchers and politicians who are looking for the ways of enhancing
education system should focus on teachers. In the literature, there are many studies that
examine the relationship between teacher characteristics and students academic
achievement (Ellenberg, 1972; Miller, 1981; Nye, Konstantopoulos, and Hedges 2004; Rivkin,
Hanushek, and Kain 2005; Aztekin and Ylmaz, 2014). These studies generally indicate a
positive relationship between teachers morale and students achievement and emphasized
the positive effect of teacher morale on students attitudes and learning.
According to the results from the PISA 2012 cycle (Programme for International Student
Assessment) teacher morale is one of the statistically significant factors (except Finland
and Poland) that effects students math achievement in best performer countries (Aztekin
and Ylmaz, 2014).
PISA is one of the well-known international surveys that assesses the extent to which
students near the end of compulsory education have acquired key knowledge and skills that
are essential for full participation in modern societies(OECD, 2013). It is conducted every
three years and PISA 2012 was the last cycle of the program with a primary focus on
mathematics with reading, science and problem solving as minor areas. Moreover, some
information about teacher characteristics is gathered by student and school questionnaires in
this survey. The aim of this study is to evaluate the results of PISA 2012 mathematical and
science literacy in terms of teacher morale variable for four countries. The researchers
compared the results of Turkey with the results of successful performers in PISA 2012;
Singapore, Japan, Finland. This study is part of a wider study that examines the teacher
characteristics of some countries in terms of the results of PISA 2012 and TIMSS 2011 (The
Trends in International Mathematics and Science Study). The research questions that guide
the analysis are:
What are the differences in teacher morale between four countries according to
PISA 2012 results?
How does teacher morale interact with students math and science achievements
between countries?
In this study, PISA 2012 database, obtained from the website of OECD, was used for the
analysis. The participants of the study are school principals and their students who were 15
years old at the time of assessment (OECD, 2012). The researchers focused on the the index
of teacher morale (TCMORALE) which was derived from school principals responses to
the four items. The items are i) the morale of teachers in this school is high; ii) teachers work
with enthusiasm; iii) teachers take pride in this school; and iv) teachers value academic
achievement. A four-point scale was used with the response categories as Strongly agree
(=4), Agree (=3), Disagree (=2), Strongly disagree (=1). To investigate the role of
teacher morale on students math and science achievements, the researchers conducted a
descriptive and a multilevel regression analysis. They gathered information from the

publications in which results of PISA are discussed and used SPSS and HLM software for the
necessary analyses.
At the end of the descriptive analysis, it was found that generally Turkey has the lowest
scores. In Turkey; 88 % of principals agree or strongly agree that the morale of teachers in
their schools is high, 89 % of principals agree or strongly agree that teachers work with
enthusiasm, 87 % of principals agree or strongly agree that teachers take pride in this school.
For these items other countries have higher scores. But the result of last item differs from the
previous items. In Japan, 76 % of principals agree or strongly agree that teachers value
academic achievement. This ratio is 98 % in Turkey. The results showed that the index of
teacher morale has different effects on students math and science achievement. Students
achievements were mostly effected in Turkey by teacher morale. A one unit increase in the
index of teacher morale is associated with an increase in achievement of about 1 point on
math literacy scores. This increase for Finland is about 1 point, it is about 5 points for Japan
and Singapore and it is about 8 points for Turkey.
Key Words: PISA, TIMSS, Science Literacy, Math Literacy, Teacher Morale, Motivation