Mt mu chuyn kh

tin v Stalin

Mt mu chuyn kh tin v Stalin

Trn L gii thiu, chuyn ng v ch gii
(NCTG) 65 nm trc, vo mt ngy gia h 1941, pht-xt c t tn cng Lin
X, y cuc Th chin khi u t nm 1939 vo mt giai on quyt lit cha tng c.
Cho n nay, thi "bnh chn nh vi" ca Stalin trc cuc chin ca c vn l mt
bi ton kh hiu i vi mi s gia. Ngay t u nm 1941, c v s du hiu cho
thy pht-xt c s tn cng Lin X vo gia ma h. Cc nc Anh, Php... cng
tng cnh bo Lin X v iu . Vi tun trc ngy 21-6, siu ip vin Richard
Sorge thng bo trc ngy gi chnh xc ca cuc tn cng Lin X. Vy m nh
c ti Stalin vn bnh thn tuyn b "ch c mc mu khiu khch ca ch, gy mt ha
kh!" Cui thng 6-1941, n khi c ng lot th bom nhiu thnh ph Lin X, v
tng b th cn h lnh cho qun i X-vit "ch c c trinh thm t nhp vo t
ch 60 km" thi, ngoi ra vn phi "n binh bt ng". Thi "ic khng s sng"
ca Stalin khin qun v dn Lin X phi tr mt gi rt t trong thi gian u ca
cuc chin.
Tri vi nhng quan nim cho rng Stalin b bt ng trc cuc tn cng ca c, hoc
Stalin bit trc, nhng vn lm ra v khng bit ko di thi gian chun b,
nh lc hng i phng..., hi k ca cc tng lnh, cc lnh t Lin X, k c ca
con gi Stalin, u vit rng "thin ti qun s" Stalin b chn ng thc s trc cuc
chin: ng hong ht n mc trn bt v nh ngh ti Kuntsevo (ngoi Moscow) trong
hn mt tun. Theo li k sau ny ca tng b th Khrushchev, Stalin cn bi quan n
mc trt but ming: "Chng ta dm ng ca Lenin vo h phn!"
Mi n ngy 30-6, sau khi cc thnh vin B Chnh tr n Kuntsevo van v (thot u,
nh c ti tng h n bt ng!), Stalin mi chu v li th . Trong bi pht biu
trn ln sng in ngy 3-7-1941, ng ct ging cu khn "Cc anh, cc ch ca ti..."
(trc v sau , khng ln no Stalin dng ging iu "l php" nh th vi cc "thn
dn"!), bo tin qun c tin su vo lnh th Lin X. Trc , vo ngy 22-61941, Stalin khn kho nhng cho Molotov - lc l ngoi trng kim ph ch
tch Hi ng B trng - tuyn b trn i pht thanh tin nc c tn cng Lin bang
X-vit (c l Stalin tnh ton nh sau: ng v mt danh chnh ngn thun th Molotov
l ngi k hip nh ha bnh vi c, vy ng ta l mt hng s bt bnh ca dn
chng l "c sch" nht).

Tuy nhin, nhng s kin trn khng h c a vo s sch chnh thng ca Lin X.
Trong cc thc phim ti liu cng nh trong "Tiu s gin yu" ca Stalin, chng ta ch
thy hnh nh mt v th lnh qu cm, anh minh, khng ri nhn dn mt bc. c bit,
nhiu ngi nh n hnh nh Stalin ng trn bc ca lng Lenin, dng nhng li l bt
h c v tinh thn binh s trong cuc diu binh c nht v nh, c t chc vo ngy
7-11-1941 ti Hng trng; sau bui l, cc n v qun i i thng t ra chin
trn vi ting tht trn ca ming "V T quc, v Stalin"!
Di thi XHCN, c l khng my ai Lin X v cc nc trong khi cng sn khng
bit n bui diu binh lng danh . Khi y, qun c tin n gn th Moscow,
thm ch c th nhn qua ng nhm r mn mt nhng nh thp in Kremlin. Hng
qun Lin X, hon ton b ng trc sc mnh qun s khng khip ca pht-xt c,
thua ht trn ny n trn khc v phi tri qua nhng gi pht kinh hong nht, khi
qun c c th chim c Moscow vo bt c lc no.
Mu chuyn sau y, d nhin cng khng c a vo chnh s, rt t b su tm ca
Yulian Semyonov, mt nh vn ni ting vi th loi "tiu thuyt t liu" Nga. Da vo
hi tng ca mt ng nghip - nh vn Aleksandr Voynov -, Semyonov thut li
mt cu chuyn kh tng tng lin quan n Stalin v bui diu binh lng danh k
trn.
HI TH CA LNH T BIN U?
- Cui thng Chp nm 1944, ti [nh vn Aleksandr Voyno] b thng v c ngh
php mt tun. Ti n Kuybyshev, th th hai hi y, nhn mt hun chng.
Ngoi ph, ti gp Kiselyov, o din phim ti liu, tc danh l "Chng ".
- Cu c mun xem b phim mi ca t khng? - Kiselyov hi. - T quay trn Hng
trng, lc Stalin pht biu trong l diu binh.
- Tt nhin, sao li khng?
Chng ti i vo ta nh, ti xng phim ti liu c s dng vi phng nh. Khn
i nh cht nch, ai ny nn th xem phim, nhiu ngi cn ri nc mt. Cnh phim: ti
Hng trng, nhng bng tuyt ln bay mt m, m thm ph ln nhng tng hnh
khi vung ca qung trng, ln lng Lenin, ln o chong ca binh lnh v s quan,
ng trn khun mt gy sp ca Stalin, bay m mt quanh u cc bn chin u ca
ng: Molotov, Voroshilov, Berya, Andreyev, Kalinin, Kaganovich, Shcherbakov,
Mikoyan... Trm ln mi ni mi ch l s cm lng bng gi, bu khng kh im ng
trng th, tt c nh ch i... Trong ton b ci bt ng ln ny, ch c mt th sng
ng duy nht: hi th trn tr ca mi ngi. Con ngi, khi lnh, thng th bng
ming. Nhng k may mn hn c i ng d v hn l c lt m p na, v hi m
tun ra t mi h v gn nh ct t lung khng kh lnh ngoi tri.
Trong cnh cui ca b phim, Stalin bc n gn ng ni v c mt din vn ngn. Ti
tng tng cc chin s tiu on ti gi y hnh phc n mc no khi h c xem
cnh ny. y, Ngi cha ni vi Cc con, trong b o chong qun i gin d, gng

mt hc hc, nhng n cn, du dng lm sao...

- Cu ny, m coi - trong khi ngn ngu chim ngng khun mt Lnh t, ti quay
sang hi Kiselyov - ti sao t khng thy hi th ca Ngi nh?
Vai Kiselyov ln cn git. Anh lm nh th khng nghe thy cu hi ca ti; khi ti
mi 26 tui, cha bao gi hc cung cch ngoi giao, ti tin tng m qung vo li
khuyn c nhc i nhc li nhiu ln: "Cu ng giu gim g ht, hy hi mi th m
cu khng bit; cc ng ch s gip cu tm hiu mi iu."
- m ti sao ng ch Stalin khng c hi th nh? - ti tip tc ngc nhin. - Tt c
mi ngi u c hi th. Ch c Ngi l khng...
Sau lng ti, trong bng ti nng n v cng thng, mt ging ni th thm nhng kh
tnh vang ln:
- Ai hi han y vy?
Kiselyov cu knh dng u gi ra hiu cho ti, anh ho khan v hng ci nhn ra pha
ca. Ri anh ng dy, li ho giu cu ni v th thm vo tai ti: "i theo t".
Ti khng hiu g c, nhng cng ra ngoi vi anh. hnh lang, ti lnh tot ngi khi
thy gng mt trng bch nh mt cc cht ca Kiselyov: "Quay li mt trn nhanh ln!
- anh thm th. - Qun bui xem phim ny i! ng k mt li vi ai! Cu c bit ci
ngi lc ny hi v cu l ai khng? Chy ngay ra ga i, ng ai thy c. Coi nh t
khng bit tn cu, t ch bit cu l nh bo chi v chm ht. V cu cng gi mm
gi ming nh, ng cho ai bit bn mnh l bn. Hiu cha?"
Sau , "Chng " quay v phng chiu phim. n lc y ti vn khng hiu lm l
iu g xy ra, nhng trong cn hong ht, chng kin nhng tn hng lm tm trn
khun mt trng bch ca Kiselyov v bn tay anh run ry, ti v ra l c g un khc
y v chc ti chi mi vo mt tr cm g , thnh th "tu vi thng sch".
Ti chy cm u cm c chy ra ga, nhy ln chuyn tu gn nht v tr v mt trn. Ti
, ti vn b day dt bi cu hi cha c gii p: "Ti sao khng thy hi th ca
ng ch Stalin?"
*
... H 1957, ti [nh vn Yulian Semyonov] lm quen vi o din Kiselyov Kabul, ti
y ti lm phin dch Anh ng trong mt cuc trin lm cng nghip c t chc km
hi ch. Khi , ti nhc li cu hi thu xa ca Voynov: "Ti sao khng thy hi th
ca ng ch Stalin trong phim?"
15 nm tri qua k t khi Kiselyov quay bui l diu binh lng danh: Stalin cht,
t sng bi c nhn ca ng ta b Khrushchev lt ty. Nc ta tri qua mt giai on
ha du ngn ngi, mi ngi tuy vn s hi v thiu tin tng, nhng h bt u loi
b nhng ni khip m v s ng vc. Kiselyov khng tr li ngay cu hi ca ti. Anh
lng l nhn ti v vo thi , ti cn rt tr so vi anh. Ri t ngt, anh phy tay gin

d:
- c ri, ti s k... Bolshakov, dn y B in nh, trao cho ti mt nhim v i hi
tinh thn trch nhim ton din: quay phim l diu hnh Hng trng... Tht vinh d
bit bao... Ti lm xong b phim... Ngay trong m hm , chng ti ra phim ph
Likhov... Phn hnh nh rt thnh cng, c iu ngi ta khng thu li bi pht biu
ca Stalin... Anh c th hnh dung ra tnh th lc y ch?!... Khng, anh khng th tng
tng c u... Li lm y ng nht vi ci cht ca ton th chng ti, v chng
nhng th, n cn ng ngha vi s co chung ca mi thnh vin gia nh, mi ngi
quen, bn hu ca chng ti. V n cn l tht bi ca ngnh phim t liu: "Hnh vi ph
hoi v lng tm ca nhng k th b mt ca nhn dn khin nhn loi khng c
coi mt b phim ti liu c nht v nh..." Lc , trong nhng khon khc kinh hong
khi ngi k s m thanh, ming ti xm, l nh thut li s th xy ra, trn u ti
xut hin nhng si tc bc u tin.
"Sao li th c?" - ti hi, sau khi hon hn. - "Cu c bit l ci g ang ch chng
ta hay khng? Ngi ta s t co chng ta cng tc vi Hitler." - "Vng, ti bit - cng s
ca ti p ng. - Ti bit ch... Nhng vi qu, ti khng cn th gi kim tra li dy
cp... V tuyt th ri nhiu... Chc hn dy cp b tut u ... Nu cn, ti xin ly
tnh mng m bo cho my thanh nin cng lm vi ti. Anh cng bit h y. H
u l nhng ngi bn-s-vch, l on vin thanh nin cng sn..." - Rykov (1) cng t
nhn l ngi bn-s-vch - ti bo anh -, vy m khi b tra kho, ng y chng th nhn
l ip vin Gestapo l g?"
- Tm li - Kiselyov ni tip -, ti n gp Igor Grigoryevich Bolshakov, ch tch Hi
ng in nh. Nghe ti bo co, ng cng ti mt, bn chn i li trong phng ri
ngng li trc mt ti, ng hi: "Anh ngh sao? Ai phi chu trch nhim v chuyn
ny?" - "Ti. Trch nhim thuc v phn ti. Ngoi ra, ti c mt ngh nh sau: m
nay, mt phng no trong in Kremlin, chng ta nh i ng trang tr dng li l
i; ti , chng ta thu li li ng ch Stalin." - "Nhng lm sao c th gii thch c
cho ng ch y hiu, ti sao bng ghi hnh Hng trng li b gin on?" - "Bng ghi
hnh khng h b gin on. Chng ti quay cnh mt cch tuyt vi. Nhng chng ti
c qu t thi gian chun b v mt u ni ca ng thu thanh b tut ra, tri th lnh
cng v tuyt ri, i bo v cng lun lun hng m ng v pha cc my quay
h khi ti gn Lng..."
Bolshakov li i i li li trong phng, ri ng n gn my in thoi, nhc ng nghe v
quay ba s: "Cho ng ch Stalin. Cc nh lm phim quay mt b phim tuyt vi v
l diu binh ti Hng trng... C iu cht lng m thanh khng c tt lm v thi
tit xu. phim c thnh cng, chng ta nn dng li l i ti phng Granite trong
in Kremlin v quay li phn pht biu ca ng ch. Sao c ? Chng ti s dng li
mt phn ca Lng, tha ng ch Stalin... Vng... ng vy ... Ch na ting thi, tha
ng ch Stalin... Khng, khng nhiu hn u ... Vng... i ng trang tr c th dng
l i trong vng 4 gi ng h... Ba gi sng nay ? - Bolshakov bi ri nhn ti. Chic
ng h ln treo trn tng ch 11 gi m, ti qu quyt gt u, chc chn l s lm
c, v dn y ct ting ho khe kh ri chm ri ni: - Nu c th vo lc 5 gi th tt...
Vng, tha ng ch Stalin, chn thnh cm n ng ch, i quay phim s c mt vo

hi 4 gi ri cng Spasskaya, cn nhm trang tr s i ngay by gi..."

... ng 4 gi ri, cnh ca phng Granite bt m v Stalin bc vo. Hn Bolshakov
nhc ng t trc v ng mc chic o chong qun i nh ngy hm trc, Hng
trng. Stalin kh gt u mt cch cm chng vi t quay phim, ri ng bc ti chic
bc m i trang tr ca chng ti thit k. Ti ra hiu cho nhm ph trch nh sng,
h bt chm n pha, mt lung sng t ngt ph ln mi vt. Stalin a tay che mt,
ng rt trong ti ra t giy c ghi li pht biu v c chm chm, trm ngm. Quan st
ng c ly rt gn, ti thy Stalin gy i rt nhiu, m mt ng chy xung; c th thy
r nhng m r trn mt v nhng si tc bc trn u ng. Ti quay v pha ngi
quay phim v ngm ra hiu cho anh ta. Anh hiu ngay ti mun g: phi trnh nhng tm
nh r mt v khng chc l v lnh t s thch. Thng soi ca dn tc quen vi mt
hnh tng hon ton khc: lng ngc oai phong, b ria en, n ci tinh nghch trong
nh mt; nhng y, ti phng Granite, trn bc din gi bng g gi lm Lng, li l
mt ng c gi ci, lng cng, v mt mi.
... Trong trong giy pht ngn ngi khi ti quay v hng cc ng s, ngi k s m
thanh ra hiu cho ti hay: mc d cc my quay chy , mc d nh n pha sng
choang gn nh lm chy sm khun mt Stalin trong cn phng trng tri khng l,
nhng "ca" hm trc lp li: khng c m thanh!... Ti cm thy bun nn, mi trn
hnh cung ca cn phng nh sp xung u ti, ti nght th v t nhin, ti cm thy
mnh ch l mt m la, mt ht bi khng ng k. Th hi l ra ti c cn phi gng
sc d thng tin hay khng?! L ra ti c th cm lng, n mnh trong ci nh nhem
ca k khng c ai bit n! [Nh th] ti c th cht trn ging, gia nhng ngi
thn v khng y a h, bt h phi chu ng nhng iu kinh khng sp ti! Nhng
chnh trong nhng giy pht tht vng, gia nhng hon cnh gay cn nht, gii php li
thng t n... Stalin kt thc bi din vn, ng h m, lau vng trn m m hi ri
chm chp tin n ca phng Granite. Ti chy ngang qua Bolshakov v ni: "Tha
ng ch Stalin, phi c li bi pht biu..." Khng th qun nh mt hong ht ca
Bolshakov, lc ang tin Stalin; ng khng th giu c n. Phn ng ca Stalin
cng cn dai dng theo ti n tn by gi: "Th l sao?" Khi t cu hi, ng khng h
nhn ti, c th nhn ra trong ging ni ca ng v th , lnh m ton din ca mt con
ngi mi mt. Ti nhn Bolshakov, nh mt ti gn nh thi min ng v lng l, ti cu
khn ng ng l li ni di bt buc ca ti. Ti tr li Stalin: "Khi quay phim,
chng ti lun phi lm mt bn sao, tha ng ch Stalin". Rt cc, con ngi v i
cng chm chm ngc mt nhn ti, khi ti mi nhn ra nh mt ng ch c v tt
bng, lng v ti tn nu nhn t xa; trong thc t, l mt cp mt vng ch,
lun c ng v bn chn. t nhin, ti nh mt t ch t ci nhn . Stalin chm ri
quay v pha Bolshakov, khun mt v dn y ha , l r mi si dy thn kinh: ng
khng tht ra ni mt li, ch cn sc cm lng gt u. Do d, Stalin quay li v
i v pha bc din n, di nh sng nng bng ca dn n pha. Ti chy n ch
ngi k s m thanh, ni thm vo tai anh "coi li ch ni i!" ri dng ngn tay g
cm cp th ng ni. Anh k s g lng nho n mt chic gh bnh, mi anh gin
git, thong mt n ci: "Xong ri, c th bt u!" Trong ti cn ny ra mt ngh
nghch ngm: gi th by gi ti ngh "ng ch Stalin, xin ng ch ni: mt, hai, ba,
th ng nghe!" th sao? Ri ti ngh: Stalin hn s lm theo nu ti bo ng bng mt

ging tnh mnh lnh...

"Bn sao" thnh cng. Khng bun cho hi, Stalin chm ri bc ra ca, cn ti nhy
chn so tin Bolshakov; nh thng l, lc ng cng i cch Stalin na bc chn.
Khi n ca, Stalin bt ci: "in nh cng y ry nhng Machiavelli!" (2)
(1) Aleksei Rykov (1881-1938): lnh t bn-s-vch, ch tch Hi ng Dn y (th
tng) Lin X sau khi Lenin qua i. B x t trong phin ta ngy to nm 1938.
(2) ni: ton nhng k thc dng.
===
(*) Bi th ca T Hu nh sau:
Ba trc m cho con xem nh
ng Stalin bn cnh nhi ng
o ng trng gia my hng
Mt ng hin hu, ming ng mm ci
Stalin! Stalin!
Yu bit my, nghe con tp ni
Ting u lng con gi Stalin!
Hm qua loa gi ngoi ng
Ting loa x rut x lng bit bao
Lng trn xm di xn xao
Lm sao, ng ...lm sao, mt ri!
ng Stalin i, ng Stalin i!
Hi i, ng mt! t tri cn khng?
Thng cha, thng m, thng chng