Professional Documents
Culture Documents
g H $nZm
:
H$bmg n mXH$ :
H$m`wQ>a Jm{\$g
_w U _w I
:
H$m `w Q >a H $ nmo O :
Wi
:
mWZm
_w H$, H$meH$ :
gdm { YH$ma
:
Amd mr
:
nw Z amd mr
nw Z _w U
B-Amd mr
:
:
:
lr. ~moS>g
lr. dodrH$a
: lr. Ho$iH$a
lr. H$mZ{nio
gm. Ho$iH$a
amO_ Q>m`nmoJm\$s
`w{ZQ>, H$m`wQ>a {d^mJ,
dagmobr, bmoUmdio
lr. qeXo
_ZemVr `y do Aml_
ghmdr. 28 Owb 1999.
`mgnmo{U_m
Xhmdr. OmZodmar 2002
26 \o$~wdmar 2006
_mM 2012
(2)
(3)
(4)
gnH$ nmm :
"_ZeVr' `moJH|$,
_w~B-nwUo aVm,
bmoUmdim 410401.
\$moZ : 02114 - 234320, 234321, 234330
(5)
(6)
AZw H $ _{UH$m
mWZm ~wrdmXr AW
hdZ mWZm
H$me mWZm
g_mOgodoMr mWZm
dewr+g_mO H$V` oaUm
gdY_u` mWZm
H$_ewrMr mWZm
Jm`r _
O_nyd gH$ma mWZm
O_moma gH$ma {dMma
nmbH$mZr H$amd`mMr mWZm
nwH$`mU mWZm
deOH$mVr mWZm
_wbmZr H$amd`m`m mWZm
gadVr CnmgZm
r JUn`Wderf
Am_qMVZ mWZm
g`nyOm mWZm
g_mO{Z> dmVwem_Z
OrUamoJ_wVr mWZm
^r_VdamO Vmo
EH$m gnH$ mWZm
ngm`XmZ
am>H$`mUmgmR>rMr mWZm
{dH$`mU mWZm
9
11
12
15
16
17
19
20
21,23
25
28
30
31
33,34,35
37
42
48
49
50
55
57
59
61
62
63
mVm{dH$
mWZm hUOo MmJ`m {dMmamMo qMVZVrH$. Aer
hr qMVZ VrHo$ , EH${VnUo gmXa Ho$br AmhoV. `mVrb
AWmMo qMVZ Am{U dVZ, Am`w`mbm gmV`mZo OmoS>Uo hUOoM
mWZm OJUo.
MmJbo {dMma _ZmV R>gbo, H$s eara ~XbVo.
gH$`mZo ^{d`hr ~Xby eH$Vo. AZoH$mZr EH$ `oD$Z,
gdm`m H$`mUmgmR>r Ho$bobo CmaU hUOo gm_wXm{`H$
mWZm. Aer mWZm A{YH$ eVrXm`r. mWZVo Zy {_imbobr
hr eVr, g_mO{hVmgmR>r dmnaUo, hUOoM mWZm g\$b
hmoU.o g_mO{hVXm`r `mJ-dVZm_H$ mWZm eVrMr XmoZ
VrHo$, n{h`m d eodQ>`m Aem XmoZ nmZmda AmhoV. rH$UmZo
dV:`m Am`w`m`m AIoarg, Amn`m dVZmVyZ Omo gXeo
nwT>o R>odbm, VmoM _wIn>mda Amho. Va Am`w`mV H$go OJmdo
ho XmI{dUm`m "XoUm`m' hmVmMm , eodQ>`m nmZmda Amho.
Amn`m hmVmMr Am|Oi gm_m`V: Ko`mgmR>r, "_mJ`m'gmR>r
AgVo. `mM hmVmZm "Xo`mMr'M gd` bmdm. `mMo
VrH$ eodQ>r. - gH$bH$
(8)
(7)
mWZm ~wrdmXr AW
mWZm, ho _Z EH$mm H$a`mMo gmYZ Amho.
em V ~gmdo , Am{U A V :H$aUmV nhmdo . ew X
AV:H$aUmZo, EH${VnUo gdm`m H$`mUmgmR>r Ho$bobo
CmaU, hUOo gm_wXm{`H$ mWZm!
AmnU gJim {dmMo AmhmoV. Xod hUOo,
JwUmMo _mZwfrH$aU, _mZgemr` VrHo$. Xod hUOo,
Ogo XmVdmMo VrH$; Vgo _mUyg hm `mMm ^V,
hUyZ `mZo namonH$mamMo VrH$ ~Zmdo. {ZgJmVrb
`oH$ Jmo> _bm Jw Amho. H$maU Vr H$mhr Zm H$mhr
Var {eH$dV AgVo. ~_m, {dUw Am{U _hoe, ho
dnmV AmhoV. Cnmr, pWVr Am{U b` ho H$mamVM
AmhoV, `mMo H$ma n ho VrH$. Amhr "~_mnU_Vw'
hUVmo, `mMm AW g_VmnU_Vw. H$maU ~_mV g_Vm
Amho. "h[a ' nH$s "h[a' hUOo A{V VUm h[a.
Am_`mVrb A{V VUm H$mTy>Z Q>mH$. gy`mMr namonH$ma
eVr Am_`m_`o `o`mgmR>r, Amhr Jm`r _mMr
CnmgZm H$aVmo.
(9)
(10)
hdZ mW Z m
`km_`o hdZm`m do i r H$amd`mMr g H $ V
d _amR>rVrb {Z`mo maU / mW Z m
(A{YH$ gX^:"H$meeVr' mW , "_ZeVr' H$meZ)
d` hdZ H$[a`m_ho & A_mV A{Vbmo^ ha&
XmofmZ _am{_ & dm eaU no &
JwUmZ _am{_ & dm eaU no &
Am_kmZm` M & dm eaU no &
H$me JwUdmZ ^d &
epV JwUdmZ ^d & empV JwUdmZ ^d &
AW
Amhr hdZ H$aVmo.
Am_`mnmgyZ A{Vbmo^ KoD$Z Om.
_mPo Xmof AmR>dyZ, _r Vwbm eaU `oVmo.
_mPo JwU AmR>dyZ, _r Vwbm eaU `oVmo.
Am_kmZmgmR>r, _r Vwbm eaU `oVmo.
H$me JwUdmZ hmodmo.
eVr JwUdmZ hmodmo. em{V JwUdmZ hmodmo.
(11)
H$memW Z m
(13)
(14)
g_mOgodoMr mWZm
gd g_mO gwIr hmoBb, `m _mUmV _r hr
gwIr hmoBZ. AZoH$ kmV Am{U AkmV `Vr Am{U
eVtMm, _bm _m`m OrdZmV bm^ {_imbm Amho.
`mM `m`mZo, BVa kmV Am{U AkmV, `Vr Am{U
eVtgmR>r, _mPr H$mhr eVr IM H$aUo, ho _mPo
H$V` Amho. ho H$V`, _r `m _mUmV nma nmS>rZ,
`m _mUmV, _bm A{YH$m{YH$ gZVm {_iob. Ver
gZVm, _r AmO Ho$bo`m H$m_m`m _mUmV _bm
AmVmhr {_iV Amho. _m`m gZVoVrb hr oaUm,
_mPo Hw$Qw>~, _mPm g_mO, _mPm Xoe Am{U gd
_mZdVm, `oWn`V {demb hmoV Omdmo.
&& h[a VgV _mnU_Vw &&
(15)
(16)
(18)
Jm`r _
VV g{dVwdao` ^Jm} Xod` Yr_{h &
{Y`mo `mo Z: MmoX`mV &&
ho g{dVm Xodr,
Vw`mnmgyZ epV KoUmam gy`hr,
dV: OiV amhZ OJmbm VoO XoVmo.
`m gy`eVr`m AZwH$aUmZo,
_m`m ~wXrbmhr gV-oaUm {_imo!
(19)
(20)
(22)
(24)
(~mbH$m`m ew ^ H$`mUmgmR>r)
Imbrb {dMma (e` Va VrZ doim) gH$mi,
Xnma, Am{U g`mH$mi, ~mbH$ Pmonb
o Vohm EoH$dmdr.
`mnydu Amn`m g_mO AmXemM,o A`mp_H$ H$moUVohr
`mo` dmQ>Umao {dMma Vm|S>mZo hUmdoV. (e`Va `j
AmBZo dV: dm dV:Mm AmdmO Q>on H$$Z.)
ho.........! (~mbH$mMo Zmd ) Vwbm Vw`m
Am`w`mV `e {_idm`Mo Amho, Iyn Iyn _moR>o hm`Mo
Amho.
Vy _moR>m/_moR>r Pmbmg/Pmbrg hUyZ emioV
Omerb. hmo` H$s Zmhr? _J emioV Jo`mda _Z
bmdyZ A`mg H$am`bm hdmg.
`m OJmV Hw$R>brhr Jmo> \w$H$ Q> {_iV Zmhr.
Vw`mgmR>r VwPo AmBdS>rb Iyn Iyn H$> H$aVmV, _J
Vo H$> Vy \w$H$ Q> KmbdUma H$m ? Zmhrg Zm?
(25)
(26)
ho H$mVwH$Jmad.......................(Zmd)
Vw`mgmR>r Amhr A`V o_mZo ho {dMma
gm[aV H$aV AmhmoV.
Vy `m dmVmdaUmV Ambmg/Ambrg. ho
dmVmdaU {ZdS>`mV VyM nwT>mH$ma KoVbm Agerb.
BWo Vy Ambmg/Ambrg, gJimZm o_ {Xbog, Am{U
`m`mH$Sy>Z o_ KoVmoggwXm. VwPo JwU Vy ~amo~aM
KoD$Z Ambm/Ambr Amhog. Vgo XmofgwXm ~amo~a
Ko D $Z Ambm/Ambr Amho g . `m Jw U m M m, Vw b m
OmVrVOmV Cn`moJ hmdm, hUyZ Am_Mm `Z
Agob. Am{U `m `ZmMm EH$ ^mJ hUyZ, Amhr,
A{Ve` H$iH$irZo, Vw`m emVrMr mWZm H$aVmo AmhmoV.
VwPMo JwU Vwbm A{YH$ Cn`moJr nS>mdoV, VwPo Xmof Vwbm
H$_r ~moMmdoV, hUyZ Am_Mm hm `Z Amho. dV:Mr
(27)
(28)
nwH$`mU mWZm
(29)
(30)
"deOH$mVr' mWZm
CH$mV Am{U JV _|X`m hema {nT>rbm
MmJbo diU bmd`mgmR>r Amhr hr gm_wXm{`H$ mWZm
H$arV AmhmoV. Am`mp_H$ Hw$Qw>~mVrb gmYH$m`m,
g_mOm`m Am{U nwT>`m {nT>r`m _wbm_wbt`m
gdm{JU H$`mUmgmR>r hr mWZm oaUmXm`r R>amo.
_wbm`m Mm\$o a JVrgmR>r `mMr dmr gwYmamo.
`m`m ~wXrbm gVao Um {_imoV. VmU_wV A`mg`e,
Cm_ Amamo` Am{U C gH$ma `m`m ghm`mZo
`mMo Am`w` `edr hmodmo. `m`m `mo` _hdmH$mjb
o m
g_Vm Am{U H$VkVoMm AmYma {_imo. _wbm_Yrb
AmV[aH$ eVrMr OmJVr `m`m JwUmMr dmT> H$aUmar
R>amo Am{U `m_wio gH$Q>mV Y`mZo gm_moao Om`mMo
gm_` {_imo. {ZgJmMm `mJgXoe Am{U ewX hoVyMr
OmoS> {Xbobo `mMo Am`w` am>H$`mU Am{U
{dH$`mUmgmR>r \w$bmo.
(31)
(32)
(33)
(35)
(36)
(37)
(38)
gadVr CnmgZm
{dm m hmdr, {doMo _aU ahmdo, {V^m
\w$amdr, `mgmR>r gadVrMr CnmgZm Amd`H$. S>mi
o o
{_Qy>Z, emV ~gyZ, gadVrMo `mZ H$am, d emVnUo,
nwT>o {Xbo`m gadVr VmomMo CmaU H$am.
denm`Z G$ft`m emnmZo `mkd` _wZtMr
gd {dm Z> Pmbr. na_ X{:IV AV:H$aUmZo, `mZr
gy`m}nmgZm Ho$br. gy`XodVoZo `mZm gZ hmoD$Z,
nwhm {dm{d^y{fV Ho$bo d `m kmZmMr _Vr ahmdr,
hUyZ dmXodVoMr mWZm H$a`mg gm{JVbo.
`mkd` _wZtZr, `mdoir ew{M^V _ZmZo,
gadVrMo VdZ Ho$bo, VoM ho Vmo :-
`mkd` CdmM
(39)
(40)
(41)
lrJUn`Wderf
lrJUo e m`Z_:
^ H$U}{^: eUw`m_ Xodm: &
^ n`o_mj{^`Om: &
pWaaJVww>dmgVZy{^: &
`eo_ Xod{hV `Xm`w: && 1 &&
dpV Z Bmo dXldm: &
dpV Z: nyfm {ddoXm: &
dpVZVm`m} A[a>Zo{_: &
dpV Zmo ~hn{VXYmVw && 2 &&
em{V: ! em{V: ! em{V: !!!
Z_Vo JUnV`o &&
d_od `j Vd_{g &&
d_od Ho$db H$Vm@{g &&
d_od Ho$db YVm@{g &&
(42)
OJH$maU_`wV_ &&
Am{d^V M g>mXm
H$Vo: nwfmna_ &&
Ed `m`{V `mo {Z`
g `moJr `mo{JZm da: && 9 &&
Z_mo dmVnV`o & Z_mo JUnV`o &&
Z_: _WnV`o &
Z_Vo@Vw b~moXam`H$XVm` &
{dZZm{eZo {edgwVm` &
lrdaX_yV`o Z_mo Z_: && 10 &&
(45)
(46)
Vnwfm` {dX_ho
_hmXodm` Yr_{h
VZmo : MmoX`mV &
Zmam`Um` {dX_ho
dmgwXodm` Yr_{h
VZmo {dUw: MmoX`mV&
X` ~_m` {dX_ho
_hme` M Yr_{h
VZmo Xodr MmoX`mV &
_hmb` M {dX_ho
{dUwn` M Yr_{h
VZmo b_r: MmoX`mV &
^mH$am` {dX_ho
_hV{w VH$am` Yr_{h
VZmo Am{X`: MmoX`mV &&
Am_qMVZ
""_m`m AmV[aH$ eVrbm _Z, _r
_mPo dV:Mo Iao H$`mU H$Z Ko`mMm, {Z`
H$arV Amho. _mPo `pV_d, AmOda _r Ogm
dmJbmo, Vgo ~Zbo Amho. _m`m `mnwT>`m oaUm,
MmJ`m amI`mMm, _r {Z` H$arV Amho. _bm
Ambo`m dmBQ> AZw^dm~b, _r BVamZm Xmof
Xo`mEodOr, Am_qMVZ H$arZ. ImoQ>o g_mYmZ
Ko`mnojm, Y`mZo Am{U gX~wXrZo H$m_ H$arZ.
`m_wio _bm `e {_iob, emVr {_ioob, Am{U Vr
{Q>Ho$b. `m _mUmV _r ho qMVZ H$arV Amho,
`m _mUmV, Vr emVr, _bm AmVmhr {_iV Amho.''
(47)
(48)
g`nyOm mWZm
ho g`dn na_oam,
_m`m Am`w`mVrb Ag`mMo AmR> ^rfU
n[aUm_ Q>mi`mMm g`nyOm dV hmM _mJ Amho. `mnojm
gmonm Am{U ObX H$moUVmhr _mJ Zmhr. ^{d`mVrb ho
AmR> ^rfU n[aUm_ Q>miUmar g`nyOm, kmZ, H$_
Am{U ^Vr `mnH$s H$moU`mhr {H$_mZ EH$m _mJmZo
H$a`mMr oaUm _bm Jm`r `k^y_r_`o O_bo`m
d{Znw`mgh {_imdr. ho nw`, _m`m ^{d`mMo,
_m`m gy_eVr, {nVeVrMo _m`m AmdS>`m
_mUgmMo, _m`m am>mMo, _mZdVoMo H$`mU H$arb.
h[a VV gV _mnU_Vw &
h[a VV gV `kg_VmnU_Vw &
h[a VV gV g``mZmnU_Vw &
(49)
(51)
(52)
(53)
(54)
(56)
(58)
(60)
am>H$`mU mWZm
""ho am> _moR>o Pmbo nm{hOo.
`mgmR>r AI S > n[a_m~amo ~ a,
dmVmdaUew Xrhr Pmbr nm{hOo .
`m XmohrMr EH$Vm
Amhr H$aV Amhmo V .
_mZdVmH$`mU_Vw &
am > H$`mU_Vw &
`pVH$`mU_Vw &
(62)
{dH$`mU mWZm
{dH$`mU _oam _ h &
Am_narjU _oao V h &&
~mha _oam H$moB Xw_Z Zhr &
AXa Hw$N> ew Oa ghr &&
{XZ {XZ _oam kmZH$_ ~T>oJm &
Vmo EH$ {XZ g~ OJ _oamhr ~ZoJm &&
{dkmZ lm _oam M_ h &
H$VkVm _oam Y_ h &&
naqZXm _oam d_ h &
em{V g_Vm _oam H$_ h &&
{df_Vm ^>mMmago _oaohr A>KmV &
g_Vm, EH$Vm, _oamhr nw`-ZmV &
_oam,_oao n[admaH$m,g_mOH$m, _mZdVmH$m&
epV:, epV:, epV:; em{V:, em{V:, em{V:&
(63)