7.

Vijci za eline konstrukcije

7.1

ta znai HV-spoj

HV je oznaka spoja sa vijcima velike vrstoe.

H pritom znai veliku vrstou (kvalitet materijala vijaka).
V je prvobitno izveden od rijei prednapregnut (stanje
vijaka), ali dalji razvoj vijaka takoe je doveo do primjene
vijaka velike vrstoe, koji nisu prednapregnuti ili samo
djelimino prednapregnuti bez naknadnog ispitivanja.
Spojevi sa vijcima velike vrstoe bez prednaprezanja ili
sa djeliminim prednaprezanjem predstavljaju 90% vijaka
u praksi. Meutim, oni smiju da se koriste uglavnom za
statike konstrukcione dijelove, kao napimjer hale, bine i
skeletne konstrukcije. Ovaj spoj se oznaava prema vrsti
optereenja, kao smicajni / boni dodirni spoj (SL-spoj).

Prenos sile vri se kod ovog spoja trenjem izmeu

dodirnih povrina konstrukcionih dijelova. Da ne bi dolo
do klizanja spoja, tj. nalijeganja vijka na boni dodirni
spoj naspram tijela, dodirne povrine moraju se odmastiti
ili premazati odgovarajuim premazima da se dovedu u
stanje otpornosti na klizanje.
Pritezanjem vijka sila se vertikalno prenosi u smjeru
zavrtanja (proraunato predzatezanje vijka) i nastaje spoj
bez klizanja.

Nain djelovanja
GL-spoja
Sila vertikalno na
smjer zavrtanja

Prenos sile nastaje smicajnim optereenjem na vijak i

povrinskim pritiskom (boni dodirni spoj) izmeu tijela
vijka i ivice otvora.
Boni dodirni spoj nastaje, kada sila optereenja
pritiska tijelo vijka naspram zida otvora. Djeliminim
prednaprezanjem vijka poveava se dozvoljeni boni
dodirni pritisak.

Slika R

Smicanje nastaje kada konstrukcioni dijelovi djeluju na

tijelo vijka, poput sjeenja makazama.

Nain djelovanja
SL-spoja

Obrada povrine
Wrth HV-garnitura
Obrada povrine upravo kod HV vijaka igra znaajnu
ulogu. Njen smisao je u tome da pojedini spojni elementi
dobiju posebne karakteristike povrine pomou premaza.
To bi bila dovoljna zatita od korozije, koja se postie
vruim cinanjem, kao i odreena vrijednost koeficijenta
trenja navrtki obraenih pomou MoS2.
Debljina sloja cinka prema DIN 267 dio 10 treba da
iznosi najmanje 40 m. Kod Wrth HV vijaka vruim
cinanjem postie se debljina sloja od ca. 60 80 m.
Zavisno od agresivnosti medija (vidi dijagram 7.3) to
predstavlja efikasnu zatitu za funkcionalnost vijanog
spoja.

MWF - 07/05 - 09168 -

Slika Q

Kod optereenja u pokretu, tj. dinamikog optereenja,

koje npr. moe nastati kod kranova, eleznikih mostova,
naroito kod bagera, postoji zahtjev da se vijci potpuno
prednapregnu.

Zatitu od korozije u nepocinanom navoju navrtke poslije

montae omoguava cinani premaz na tijelu vijka, koji je
u neposrednom kontaktu sa navojem. Debljina sloja cinka
usklaena je sa tolerancijama navoja vijka i navrtke, to
garantuje prohodnost navoja.
Prema DIN 18800, dio 1 treba koristiti samo
kompletne garniture (vijci, navrtke, podloke)
jednog proizvoaa!