Fan Noli

Jeta
Ai u lind m 6 janar 1882 n briktepe (turqisht
pr Qytez), nj fshat shqiptar n Trak, jo
shum larg ngaEdreneja. Si disa fshatra t
tjer t asaj krahine t banuar me shqiptar,
Qyteza kishte ruajtur me koh gjuhn, doket
dhe traditat e t parve. Noli e konsideronte
fisin e vet me prejardhje nga Qyteza
e Kolonjs.[2]
I ati i tij, Stiliani, ndonse trashgoi tok si
pron, nuk u mor me bujqsi, por shrbeu si
psalt n kishn e fshatit. E ma, Maria, ishte
shtpiake. Familja u shtua shum dhe erdhi nj
koh q jetesa u b e vshtir pr t. Sa qe i mitur Noli hoqi smundje t
rnda, prandaj shkolln e nisi me vones.
Shkolln fillore dhe t mesme i kreu n gjuhn greke n Heybeliada,
Stamboll. Gjithsesi, tek ai ndikoi m shum krenaria e fshatit shqiptar pr t
kaluarn historike dhe dashuria pr shkrimin shqip kundrejt ndikimit t
mbrapsht politik q donte t kishte Patriarkana Ortodokse tek ortodokst e
kombsive t ndryshme, veanrisht shqiptart.
N vitin 1900 shkoi n Greqi me qllim q t nxirrte jetesn dhe t ndiqte
fakultetin e filozofis. N Athin u lidh me nj shoqri belge, e cila zotronte
tramvajet me kuaj. Por nuk i eci mbar, dhe as studimet nuk i kreu.[3] Ather
u hodh n pun t tjera si kopist, sufler dhe aktor pran nj trupe greke
teatrale shtitse q shfaqej dhe n skeln e Galats.[4] Tek punonte atje, iu
ngjall dshira pr t'u marr me dramaturgji duke shkruar dramn "Zgjimi",
n greqisht, (e cila u ndalua t shfaqej sepse aludonte pr lvizjen shqiptare
pr liri). M 1903 shkoi n Egjipt, ku filloi pun si msues i greqishtes pr dy
vjet (mars 1903-mars 1905). Koh kur prkthen n greqisht veprn e Sami
Frashrit "Shqipria 'ka qen, 'sht e 'do t bhet" q u botua n
shtypshkronjn shqipe n Sofje. N korrik-gusht t 1903, ai nisi t botoj t
parat skica letrare n revistn Numas.
N prill 1906, me nj bilet avulloreje t klasit t dyt, paguar nga
bashkatdhetari q kishte njohur n'Egjipt Spiro Dine, Fan Noli u nis pr n

Botn e Re duke kaluar nga Napoli dhe mbrriti n Nju Jork m 10 maj. Pr
njohurit e tij gjuhsore do drgohej n nj mision rus n Amerik. Pasi
ndenji tre muaj n Buffalo, ku punoi n nj kombinat lnde drusore, Noli
shkoi n Boston.